Hạnh phúc là gì?

Hạnh phúc chẳng liên quan gì tới thành công,
hạnh phúc chẳng liên quan gì tới tham vọng,
hạnh phúc chẳng liên quan gì tới tiền bạc, quyền
lực, danh vọng. Hạnh phúc có cái gì đó liên
quan tới tâm thức của bạn, không với cá tính của
bạn.

Điều đó tuỳ ở bạn

Hạnh phúc là gì? Điều đó tuỳ ở bạn, ở trạng thái
của bạn có ý thức hay vô ý thức, liệu bạn đang ngủ hay
thức. Có một câu châm ngôn nổi tiếng của Murphy.
Ông ấy nói có hai loại người: người bao giờ cũng chia
nhân loại thành hai kiểu, và loại kia, người không phân
chia nhân loại chút nào. Tôi thuộc vào loại thứ nhất:
Nhân loại có thể được chia thành hai loại, người ngủ và
người thức - và, tất nhiên, một nhóm nhỏ ở giữa.
Hạnh phúc sẽ phụ thuộc vào nơi bạn đang ở trong ý
thức của mình. Nếu bạn ngủ, thế thì sướng là hạnh
phúc. Sướng nghĩa là cảm giác, cố gắng đạt tới cái gì đó qua thân thể cái mà không thể nào đạt được qua thân
thể - ép buộc thân thể đạt tới cái gì đó mà nó không có
khả năng đạt tới. Mọi người đều cố gắng, theo đủ mọi
cách, để đạt tới hạnh phúc qua thân thể.
Thân thể có thể cho bạn chỉ cái sướng nhất thời, và
mỗi sướng được cân bằng bởi đau theo cùng lượng, tới
cùng mức độ. Từng sướng đều có theo sau cái đối lập
của nó bởi vì thân thể tồn tại trong thế giới nhị nguyên.
Cũng như ngày được tiếp nối bởi đêm và chết được tiếp
nối bởi sống và sống được tiếp nối bởi chết; đó là cái
vòng luẩn quẩn. Sướng của bạn sẽ được tiếp nối bởi
đau, đau của bạn sẽ được tiếp nối bởi sướng. Nhưng
bạn sẽ không bao giờ thoải mái. Khi bạn trong trạng
thái sướng bạn sẽ sợ rằng bạn đang sắp làm mất nó, và
nỗi sợ đó sẽ đầu độc nó. Và khi bạn bị mất hút vào
trong đau, tất nhiên, bạn sẽ trong đau khổ và bạn sẽ làm
mọi nỗ lực có thể được để thoát ra khỏi nó - chỉ để rơi
lại vào trong nó lần nữa.
Phật gọi điều này là bánh xe sinh và tử. Chúng ta
cứ đi cùng bánh xe này, bám lấy bánh xe này... và bánh
xe này quay mãi. Đôi khi sướng tới và đôi khi đau tới,
nhưng chúng ta bị nghiền nát giữa hai tảng đá này.
Nhưng người ngủ chẳng biết gì khác. Người đó chỉ
biết vài cảm giác của thân thể - thức ăn, dục; đây là thế
giới của người đó. Người đó cứ di chuyển giữa hai điều
này. Đây là hai đầu của thân thể người đó: thức ăn và
dục. Nếu người đó kìm nén dục người đó trở nên
nghiện thức ăn; nếu người đó kìm nén thức ăn người đó
trở nên nghiện dục. Năng lượng cứ chuyển động tựa
như con lắc. Và bất kì cái gì bạn gọi là sướng, nhiều
nhất, nó chỉ là giảm nhẹ khỏi trạng thái căng thẳng.

Năng lượng dục tụ tập, tích luỹ; bạn trở nên căng
thẳng và nặng nề và bạn muốn xả nó ra. Với người
đang ngủ, hoạt động dục không là gì ngoài việc làm
giảm nhẹ, tựa như việc hắt hơi tốt. Nó không cho người
đó cái gì ngoài giảm nhẹ nào đó - căng thẳng có đó, bây
giờ nó không còn có đó. Nhưng nó sẽ tích luỹ lại. Thức
ăn cho bạn chỉ chút ít vị trên lưỡi; để sống không cần
nhiều mấy. Nhưng nhiều người đang sống chỉ để ăn; có
rất ít người ăn để sống.
Câu chuyện về Colombus rất nổi tiếng. Đó là cuộc
hành trình dài. Trong ba tháng họ chẳng thấy gì
ngoài nước. Thế rồi một hôm Columbus nhìn ra
chân trời và thấy cây. Và nếu bạn nghĩ Columbus
hạnh phúc khi thấy cây, bạn phải đã thấy con chó
của ông ấy!
Đây là thế giới của sướng. Chó có thể được tha thứ,
nhưng bạn không thể được tha thứ.
Trong ngày đầu tiên của họ, anh thanh niên, tìm
cách sướng, đã mời một cô thanh niên xem cô có
thích đi chơi bowling không. Cô ấy đáp rằng cô ấy
chẳng quan tâm tới chơi bowling. Thế là anh ta gợi
ý đi xem phim, nhưng cô ấy trả lời rằng cho ấy
cũng chẳng quan tâm tới phim. Cố gắng nghĩ tới cái
gì đó khác anh ta mời cô ấy thuốc lá, cô ấy từ chối.
Thế rồi anh ta lại hỏi cô ấy có muốn đi nhảy, đi
uống ở câu lạc bộ khiêu vũ không. Cô ấy lại từ chối
nói rằng cô ấy chẳng quan tâm tới những thứ đó.
Thất vọng quá anh ta hỏi thẳng cô ấy có muốn tới
căn hộ của anh ta để làm tình một đêm không. Anh
ta thật sự ngạc nhiên cô ấy sung sướng đồng ý, hôn
anh ta một cách đắm đuối, và nói, "Anh thấy đấy,
anh chẳng cần những thứ khác để có sướng!"
Cái chúng ta gọi là "hạnh phúc" tuỳ thuộc vào từng
người. Với người ngủ, cảm giác là hạnh phúc. Người
ngủ sống từ sướng này sang sướng khác. Người đó
chạy xô từ cảm giác này sang cảm giác khác. Người đó
sống vì những xúc động nhỏ bé; cuộc sống của người
đó rất nông cạn. Nó không có chiều sâu, nó không có
phẩm chất. Người đó sống trong thế giới của số lượng.
Thế rồi có những người sống ở giữa, người không
ngủ cũng không thức, người đang trong quên lãng, chút
ít ngủ, chút ít thức. Bạn đôi khi cũng có kinh nghiệm đó
vào sáng sớm - vẫn ngủ đấy, nhưng bạn không thể nói
bạn đang ngủ được vì bạn có thể nghe thấy tiếng động
trong nhà, bạn tình của bạn đang pha trà, tiếng động
của ấm đun nước hay trẻ con đang sửa soạn tới trường.
Bạn có thể nghe thấy những thứ này, nhưng dầu vậy
bạn vẫn không thức. Mơ hồ, lơ mơ, những tiếng động
đó vọng tới bạn, cứ dường như có khoảng cách xa xăm
giữa bạn và tất cả những điều đang xảy ra quanh bạn.
Có cảm giác dường như nó vẫn là một phần của giấc
mơ. Nó không phải là một phần của giấc mơ, nhưng
bạn đang trong trạng thái lưng chừng.
Cùng điều đó xảy ra khi bạn bắt đầu thiền. Người
không thiền ngủ, mơ; thiền nhân bắt đầu đi xa khỏi giấc
ngủ hướng tới thức tỉnh, là trong trạng thái chuyển đổi.
Thế thì hạnh phúc có nghĩa hoàn toàn khác: Nó trở thành nhiều phẩm hơn, ít lượng đi; nó mang tính tâm lí
nhiều hơn, ít tính vật lí. Thiền nhân tận hưởng âm nhạc
nhiều hơn, tận hưởng thơ ca nhiều hơn, tận hưởng việc
tạo ra cái gì đó. Những người này tận hưởng tự nhiên,
cái đẹp của nó. Họ tận hưởng im lặng, họ tận hưởng
điều họ chưa bao giờ tận hưởng trước đây, và điều này
kéo dài lâu hơn nhiều. Cho dù âm nhạc có dừng lại, cái
gì đó vẫn còn lửng lơ trong bạn.
Và nó không phải là giảm nhẹ. Khác biệt giữa
sướng và phẩm chất này của hạnh phúc là ở chỗ nó
không phải là giảm nhẹ, nó là việc làm giàu có thêm.
Bạn trở nên tràn đầy hơn, bạn bắt đầu tuôn chảy. Trong
khi bạn nghe nhạc hay, cái gì
đó được nảy ra trong bản thể
bạn, hài hoà nảy sinh trong
bạn - bạn trở thành âm nhạc.
Hay nhảy múa, bỗng nhiên
bạn quên mất thân thể mình;
thân thể bạn trở thành vô
trọng lượng. Việc bám của
sức hút lên bạn bị mất đi.
Bỗng nhiên bạn ở trong
không gian khác: Bản ngã
không còn rắn chắc thế, vũ
công tan chảy và hội nhập
vào điệu vũ.
Điều này còn cao hơn nhiều, sâu hơn nhiều so với
sướng bạn có được từ thức ăn hay dục. Điều này có
chiều sâu. Nhưng đây cũng không phải là điều tối
thượng. Điều tối thượng xảy ra chỉ khi bạn thức tỉnh
đầy đủ, khi bạn là vị phật, khi mọi giấc ngủ đều đã qua
và tất cả mọi việc mơ đều đã qua - khi toàn thể bản thể
bạn tràn đầy ánh sáng, khi không còn bóng tối bên
trong bạn. Mọi bóng tối đều đã biến mất và với bóng tối
đó, bản ngã cũng mất. Mọi căng thẳng đều biến mất,
mọi khổ sở, mọi lo âu. Bạn ở trong trạng thái của mãn
nguyện toàn bộ. Bạn sống trong hiện tại; không quá
khứ, không tương lai nào thêm nữa. Bạn hoàn toàn ở
đây bây giờ. Khoảnh khắc này là tất cả. Bây giờ là thời
gian duy nhất và ở đây là không gian duy nhất. Và thế
rồi bỗng nhiên toàn thể bầu trời rơi vào trong bạn. Đây
là phúc lạc. Đây là hạnh phúc thực.
Tìm phúc lạc đi; nó là quyền tập ấn của bạn. Đừng
vẫn còn bị mất hút trong rừng sướng; vươn lên cao hơn
một chút. Đạt tới hạnh phúc và thế rồi tới phúc lạc.
Sướng mang tính con vật, hạnh phúc mang tính con
người, phúc lạc mang tính thiêng liêng. Sướng trói buộc
bạn, nó là tù túng, nó xiềng xích bạn. Hạnh phúc cho
bạn cái áo rộng hơn chút ít, tự do hơn chút ít, nhưng chỉ
chút ít thôi. Phúc lạc là tự do tuyệt đối. Bạn bắt đầu đi
lên; nó cho bạn đôi cánh. Bạn không còn là một phần
của đất thô; bạn trở thành một phần của bầu trời. Bạn
trở thành ánh sáng, bạn trở thành vui vẻ.
Sướng phụ thuộc vào người khác. Hạnh phúc
không phụ thuộc vào người khác đến thế, nhưng dầu
vậy nó vẫn tách rời khỏi bạn. Phúc lạc không phụ
thuộc, nó cũng không tách rời; nó là chính bản thể bạn,
nó là chính bản tính của bạn.

Hạnh phúc chẳng liên quan gì tới thành công,
hạnh phúc chẳng liên quan gì tới tham vọng,
hạnh phúc chẳng liên quan gì tới tiền bạc, quyền
lực, danh vọng. Hạnh phúc có cái gì đó liên
quan tới tâm thức của bạn, không với cá tính của
bạn.

Điều đó tuỳ ở bạn

Hạnh phúc là gì? Điều đó tuỳ ở bạn, ở trạng thái
của bạn có ý thức hay vô ý thức, liệu bạn đang ngủ hay
thức. Có một câu châm ngôn nổi tiếng của Murphy.
Ông ấy nói có hai loại người: người bao giờ cũng chia
nhân loại thành hai kiểu, và loại kia, người không phân
chia nhân loại chút nào. Tôi thuộc vào loại thứ nhất:
Nhân loại có thể được chia thành hai loại, người ngủ và
người thức - và, tất nhiên, một nhóm nhỏ ở giữa.
Hạnh phúc sẽ phụ thuộc vào nơi bạn đang ở trong ý
thức của mình. Nếu bạn ngủ, thế thì sướng là hạnh
phúc. Sướng nghĩa là cảm giác, cố gắng đạt tới cái gì đó qua thân thể cái mà không thể nào đạt được qua thân
thể - ép buộc thân thể đạt tới cái gì đó mà nó không có
khả năng đạt tới. Mọi người đều cố gắng, theo đủ mọi
cách, để đạt tới hạnh phúc qua thân thể.
Thân thể có thể cho bạn chỉ cái sướng nhất thời, và
mỗi sướng được cân bằng bởi đau theo cùng lượng, tới
cùng mức độ. Từng sướng đều có theo sau cái đối lập
của nó bởi vì thân thể tồn tại trong thế giới nhị nguyên.
Cũng như ngày được tiếp nối bởi đêm và chết được tiếp
nối bởi sống và sống được tiếp nối bởi chết; đó là cái
vòng luẩn quẩn. Sướng của bạn sẽ được tiếp nối bởi
đau, đau của bạn sẽ được tiếp nối bởi sướng. Nhưng
bạn sẽ không bao giờ thoải mái. Khi bạn trong trạng
thái sướng bạn sẽ sợ rằng bạn đang sắp làm mất nó, và
nỗi sợ đó sẽ đầu độc nó. Và khi bạn bị mất hút vào
trong đau, tất nhiên, bạn sẽ trong đau khổ và bạn sẽ làm
mọi nỗ lực có thể được để thoát ra khỏi nó - chỉ để rơi
lại vào trong nó lần nữa.
Phật gọi điều này là bánh xe sinh và tử. Chúng ta
cứ đi cùng bánh xe này, bám lấy bánh xe này... và bánh
xe này quay mãi. Đôi khi sướng tới và đôi khi đau tới,
nhưng chúng ta bị nghiền nát giữa hai tảng đá này.
Nhưng người ngủ chẳng biết gì khác. Người đó chỉ
biết vài cảm giác của thân thể - thức ăn, dục; đây là thế
giới của người đó. Người đó cứ di chuyển giữa hai điều
này. Đây là hai đầu của thân thể người đó: thức ăn và
dục. Nếu người đó kìm nén dục người đó trở nên
nghiện thức ăn; nếu người đó kìm nén thức ăn người đó
trở nên nghiện dục. Năng lượng cứ chuyển động tựa
như con lắc. Và bất kì cái gì bạn gọi là sướng, nhiều
nhất, nó chỉ là giảm nhẹ khỏi trạng thái căng thẳng.

Năng lượng dục tụ tập, tích luỹ; bạn trở nên căng
thẳng và nặng nề và bạn muốn xả nó ra. Với người
đang ngủ, hoạt động dục không là gì ngoài việc làm
giảm nhẹ, tựa như việc hắt hơi tốt. Nó không cho người
đó cái gì ngoài giảm nhẹ nào đó - căng thẳng có đó, bây
giờ nó không còn có đó. Nhưng nó sẽ tích luỹ lại. Thức
ăn cho bạn chỉ chút ít vị trên lưỡi; để sống không cần
nhiều mấy. Nhưng nhiều người đang sống chỉ để ăn; có
rất ít người ăn để sống.
Câu chuyện về Colombus rất nổi tiếng. Đó là cuộc
hành trình dài. Trong ba tháng họ chẳng thấy gì
ngoài nước. Thế rồi một hôm Columbus nhìn ra
chân trời và thấy cây. Và nếu bạn nghĩ Columbus
hạnh phúc khi thấy cây, bạn phải đã thấy con chó
của ông ấy!
Đây là thế giới của sướng. Chó có thể được tha thứ,
nhưng bạn không thể được tha thứ.
Trong ngày đầu tiên của họ, anh thanh niên, tìm
cách sướng, đã mời một cô thanh niên xem cô có
thích đi chơi bowling không. Cô ấy đáp rằng cô ấy
chẳng quan tâm tới chơi bowling. Thế là anh ta gợi
ý đi xem phim, nhưng cô ấy trả lời rằng cho ấy
cũng chẳng quan tâm tới phim. Cố gắng nghĩ tới cái
gì đó khác anh ta mời cô ấy thuốc lá, cô ấy từ chối.
Thế rồi anh ta lại hỏi cô ấy có muốn đi nhảy, đi
uống ở câu lạc bộ khiêu vũ không. Cô ấy lại từ chối
nói rằng cô ấy chẳng quan tâm tới những thứ đó.
Thất vọng quá anh ta hỏi thẳng cô ấy có muốn tới
căn hộ của anh ta để làm tình một đêm không. Anh
ta thật sự ngạc nhiên cô ấy sung sướng đồng ý, hôn
anh ta một cách đắm đuối, và nói, "Anh thấy đấy,
anh chẳng cần những thứ khác để có sướng!"
Cái chúng ta gọi là "hạnh phúc" tuỳ thuộc vào từng
người. Với người ngủ, cảm giác là hạnh phúc. Người
ngủ sống từ sướng này sang sướng khác. Người đó
chạy xô từ cảm giác này sang cảm giác khác. Người đó
sống vì những xúc động nhỏ bé; cuộc sống của người
đó rất nông cạn. Nó không có chiều sâu, nó không có
phẩm chất. Người đó sống trong thế giới của số lượng.
Thế rồi có những người sống ở giữa, người không
ngủ cũng không thức, người đang trong quên lãng, chút
ít ngủ, chút ít thức. Bạn đôi khi cũng có kinh nghiệm đó
vào sáng sớm - vẫn ngủ đấy, nhưng bạn không thể nói
bạn đang ngủ được vì bạn có thể nghe thấy tiếng động
trong nhà, bạn tình của bạn đang pha trà, tiếng động
của ấm đun nước hay trẻ con đang sửa soạn tới trường.
Bạn có thể nghe thấy những thứ này, nhưng dầu vậy
bạn vẫn không thức. Mơ hồ, lơ mơ, những tiếng động
đó vọng tới bạn, cứ dường như có khoảng cách xa xăm
giữa bạn và tất cả những điều đang xảy ra quanh bạn.
Có cảm giác dường như nó vẫn là một phần của giấc
mơ. Nó không phải là một phần của giấc mơ, nhưng
bạn đang trong trạng thái lưng chừng.
Cùng điều đó xảy ra khi bạn bắt đầu thiền. Người
không thiền ngủ, mơ; thiền nhân bắt đầu đi xa khỏi giấc
ngủ hướng tới thức tỉnh, là trong trạng thái chuyển đổi.
Thế thì hạnh phúc có nghĩa hoàn toàn khác: Nó trở thành nhiều phẩm hơn, ít lượng đi; nó mang tính tâm lí
nhiều hơn, ít tính vật lí. Thiền nhân tận hưởng âm nhạc
nhiều hơn, tận hưởng thơ ca nhiều hơn, tận hưởng việc
tạo ra cái gì đó. Những người này tận hưởng tự nhiên,
cái đẹp của nó. Họ tận hưởng im lặng, họ tận hưởng
điều họ chưa bao giờ tận hưởng trước đây, và điều này
kéo dài lâu hơn nhiều. Cho dù âm nhạc có dừng lại, cái
gì đó vẫn còn lửng lơ trong bạn.
Và nó không phải là giảm nhẹ. Khác biệt giữa
sướng và phẩm chất này của hạnh phúc là ở chỗ nó
không phải là giảm nhẹ, nó là việc làm giàu có thêm.
Bạn trở nên tràn đầy hơn, bạn bắt đầu tuôn chảy. Trong
khi bạn nghe nhạc hay, cái gì
đó được nảy ra trong bản thể
bạn, hài hoà nảy sinh trong
bạn - bạn trở thành âm nhạc.
Hay nhảy múa, bỗng nhiên
bạn quên mất thân thể mình;
thân thể bạn trở thành vô
trọng lượng. Việc bám của
sức hút lên bạn bị mất đi.
Bỗng nhiên bạn ở trong
không gian khác: Bản ngã
không còn rắn chắc thế, vũ
công tan chảy và hội nhập
vào điệu vũ.
Điều này còn cao hơn nhiều, sâu hơn nhiều so với
sướng bạn có được từ thức ăn hay dục. Điều này có
chiều sâu. Nhưng đây cũng không phải là điều tối
thượng. Điều tối thượng xảy ra chỉ khi bạn thức tỉnh
đầy đủ, khi bạn là vị phật, khi mọi giấc ngủ đều đã qua
và tất cả mọi việc mơ đều đã qua - khi toàn thể bản thể
bạn tràn đầy ánh sáng, khi không còn bóng tối bên
trong bạn. Mọi bóng tối đều đã biến mất và với bóng tối
đó, bản ngã cũng mất. Mọi căng thẳng đều biến mất,
mọi khổ sở, mọi lo âu. Bạn ở trong trạng thái của mãn
nguyện toàn bộ. Bạn sống trong hiện tại; không quá
khứ, không tương lai nào thêm nữa. Bạn hoàn toàn ở
đây bây giờ. Khoảnh khắc này là tất cả. Bây giờ là thời
gian duy nhất và ở đây là không gian duy nhất. Và thế
rồi bỗng nhiên toàn thể bầu trời rơi vào trong bạn. Đây
là phúc lạc. Đây là hạnh phúc thực.
Tìm phúc lạc đi; nó là quyền tập ấn của bạn. Đừng
vẫn còn bị mất hút trong rừng sướng; vươn lên cao hơn
một chút. Đạt tới hạnh phúc và thế rồi tới phúc lạc.
Sướng mang tính con vật, hạnh phúc mang tính con
người, phúc lạc mang tính thiêng liêng. Sướng trói buộc
bạn, nó là tù túng, nó xiềng xích bạn. Hạnh phúc cho
bạn cái áo rộng hơn chút ít, tự do hơn chút ít, nhưng chỉ
chút ít thôi. Phúc lạc là tự do tuyệt đối. Bạn bắt đầu đi
lên; nó cho bạn đôi cánh. Bạn không còn là một phần
của đất thô; bạn trở thành một phần của bầu trời. Bạn
trở thành ánh sáng, bạn trở thành vui vẻ.
Sướng phụ thuộc vào người khác. Hạnh phúc
không phụ thuộc vào người khác đến thế, nhưng dầu
vậy nó vẫn tách rời khỏi bạn. Phúc lạc không phụ
thuộc, nó cũng không tách rời; nó là chính bản thể bạn,
nó là chính bản tính của bạn.