Nghĩa vụ duy nhất bạn có là hạnh phúc. Làm
nó thành tôn giáo về hạnh phúc. Nếu bạn
không hạnh phúc, thế thì bất kì điều gì bạn
đang làm, cái gì đó phải sai và sự thay đổi mạnh mẽ
nào đó là cần thiết. Để hạnh phúc quyết định.
Tôi là người theo chủ nghĩa hưởng lạc. Và hạnh
phúc là tiêu chuẩn duy nhất con người có.
Cho nên bao giờ cũng nhìn vào điều xảy ra khi
bạn làm cái gì đó: nếu bạn trở nên an bình, nếu bạn
trở nên thanh thản, ở nhà, thảnh thơi, điều đó là
đúng. Đây là tiêu chuẩn, không cái gì khác là tiêu
chuẩn. Cái là đúng cho bạn có thể không đúng cho ai
đó khác, nhớ điều đó nữa. Bởi vì cái thoải mái cho
bạn có thể không thoải mái cho ai đó khác, cái gì đó
khác lại có thể thoải mái cho người đó. Cho nên
không thể có được luật phổ dụng về điều đó. Mọi cá
nhân đều phải tìm ra điều đó cho bản thân mình. Cái
gì là thoải mái cho bạn?
Tại sao chúng ta chọn bất hạnh
ĐÂY LÀ MỘT TRONG NHỮNG VẤN ĐỀ con
người phức tạp nhất. Nó phải được xem xét rất sâu
sắc - và nó không phải là lí thuyết - nó liên quan tới
bạn. Đây là cách mọi người ứng xử - bao giờ cũng
chọn sai, bao giờ cũng chọn cái buồn, cái thất vọng,
cái khổ sở. Phải có lí do sâu sắc cho điều đó, và đây là
lí do.
Điều đầu tiên: cách thức con người được nuôi
dưỡng giữ một vai trò rất xác định trong việc đó. Nếu
bạn bất hạnh, bạn được cái gì đó từ nó, bạn bao giờ
cũng thu được. Nếu bạn hạnh phúc, bạn bao giờ cũng
mất.
Ngay từ chính ban đầu đứa trẻ tỉnh táo bắt đầu
cảm thấy sự phân biệt. Bất kì khi nào nó bất hạnh,
mọi người đều thông cảm với nó; nó có được sự thông
cảm. Mọi người cố gắng hướng tình yêu về nó; nó có
được tình yêu. Và thậm chí còn hơn thế, bất kì khi
nào nó bất hạnh mọi người đều chú ý tới nó - nó có
được sự chú ý. Chú ý tác động tựa như thức ăn cho
bản ngã, sự kích thích rất ngây ngất. Nó cho bạn năng lượng; bạn cảm thấy mình là ai đó. Do đó mới có biết
bao nhu cầu, có biết bao ham muốn được chú ý tới.
Nếu mọi người nhìn bạn, bạn trở nên quan trọng.
Nếu không ai nhìn bạn, bạn cảm thấy dường như bạn
không có đó, bạn không còn nữa, bạn không hiện hữu.
Những người nhìn bạn, những người chăm sóc bạn,
đem lại cho bạn năng lượng.
Bản ngã tồn tại trong quan hệ. Càng nhiều người
chú ý tới bạn, bạn càng thu được nhiều bản ngã. Nếu
không ai nhìn bạn, bản ngã tan biến. Nếu mọi người
hoàn toàn quên mất bạn, làm sao bản ngã có thể tồn
tại được? Làm sao bạn có thể cảm thấy bạn đang hiện
hữu? Do đó cần có hội, hiệp hội, câu lạc bộ. Câu lạc
bộ có trên khắp thế giới - Rotary, Lions, Masonic
Lodges - hàng triệu câu lạc bộ và hội. Những hội và
câu lạc bộ này tồn tại chỉ để đem cho sự chú ý tới
những người không thể có được sự chú ý theo các
cách khác.
Ngay từ ban đầu trẻ con đã học chính trị. Chính
trị là: trông khổ sở, thế thì bạn được sự thông cảm, thế
thì mọi người chú ý tới. Trông ốm yếu - bạn trở nên
quan trọng. Đứa trẻ ốm trở thành kẻ độc tài; cả gia
đình phải theo nó - bất kì điều gì nó nói cũng là luật
lệ.
Khi nó hạnh phúc chẳng ai nghe nó. Khi nó mạnh
khoẻ chẳng ai chăm sóc nó. Khi nó hoàn hảo chẳng ai
chú ý tới. Ngay từ ban đầu chúng ta bắt đầu chọn khổ
sở, buồn tủi, bi quan, phía tối hơn của cuộc sống. Đấy
là một điều.
Điều thứ hai có liên quan với nó là: bất kì khi nào
bạn hạnh phúc, bất kì khi nào bạn vui vẻ, bất kì khi
nào bạn cảm thấy cực lạc và phúc lạc, mọi người đều
ghen tị với bạn. Ghen tị nghĩa là mọi người đối kháng,
không ai thân thiện; vào khoảnh khắc đó mọi người
đều là kẻ thù. Cho nên bạn đã học không tỏ ra cực lạc
đến độ mọi người trở thành thù địch với mình - không
biểu lộ niềm phúc lạc của mình, không cười to.
Nhìn mọi người khi họ cười to. Họ cười rất tính
toán. Đấy không phải là cái cười từ trong lòng, nó
không tới từ rất sâu của bản thể họ. Trước hết họ nhìn
bạn, thế rồi họ phán xét... và thế rồi họ cười. Và họ
cười tới mức độ đặc biệt, mức độ mà bạn sẽ chịu
được, mức độ sẽ được coi như phù hợp, mức độ mà
không ai sẽ trở nên ghen tị.
Ngay cả nụ cười của chúng ta cũng chính trị.
Tiếng cười đã biến mất, phúc lạc đã trở nên hoàn toàn
không được biết tới, và cực lạc gần như là không thể
có được bởi vì nó không được phép. Nếu bạn khổ
chẳng ai nghĩ bạn điên. Nếu bạn cực lạc và nhảy múa
mọi người sẽ nghĩ bạn điên. Nhảy múa bị bác bỏ, ca
hát không được chấp nhận. Một người phúc lạc - và
chúng ta nghĩ điều gì đó đã đi sai.
Đây là kiểu xã hội gì vậy? Nếu ai đó khổ sở mọi
thứ là được; người đó phù hợp bởi vì toàn thể xã hội
nhiều ít cũng khổ sở. Người đó là một thành viên,
người đó thuộc về chúng ta. Nếu ai đó trở nên cực lạc
chúng ta nghĩ người đó gàn dở, hâm hâm. Người đó
không thuộc về chúng ta - và chúng ta cảm thấy ghen
tị.
Bởi ghen tị chúng ta kết án người đó. Bởi ghen tị
chúng ta cố gắng bằng mọi cách đẩy người đó về
trạng thái cũ. Chúng ta gọi trạng thái cũ là bình
thường. Các nhà phân tâm sẽ giúp đỡ, các nhà tâm
thần sẽ giúp đỡ để đưa người này về khổ sở thường.
Xã hội không thể cho phép cực lạc. Cực lạc là
cuộc cách mạng vĩ đại nhất. Tôi nhắc lại điều đó: cực
lạc là cuộc cách mạng vĩ đại nhất. Nếu mọi người trở
nên cực lạc thì toàn bộ xã hội sẽ phải thay đổi, bởi vì
xã hội này dựa trên khổ sở.
Nếu mọi người phúc lạc thì bạn không thể đưa họ
vào chiến tranh - ở Việt Nam hay ở Ai cập hay ở
Israel. Không. Ai đó đang phúc lạc sẽ chỉ cười và nói:
điều này là vô nghĩa!
Nếu mọi người phúc lạc bạn không thể làm cho
họ bị ám ảnh bởi tiền bạc. Họ sẽ không lãng phí toàn
bộ cuộc đời mình chỉ để tích luỹ tiền bạc. Đối với họ
sẽ tựa như điên rồ khi một người huỷ hoại toàn bộ
cuộc sống mình chỉ để đánh đổi cuộc sống mình lấy
những đồng tiền chết, chết đi và tích luỹ tiền bạc. Và
tiền sẽ có đó khi người ấy chết. Điều này tuyệt đối
điên rồ! Nhưng sự điên rồ này không thể thấy được
chừng nào bạn còn chưa cực lạc.
Nếu mọi người cực lạc thế thì toàn bộ hình mẫu
của xã hội này sẽ phải thay đổi. Xã hội này tồn tại
trên khổ. Khổ là đầu tư lớn nhất cho xã hội này. Cho
nên chúng ta nuôi lớn trẻ con... ngay từ đầu chúng ta
đã tạo ra việc học hướng tới khổ. Đó là lí do tại sao
chúng bao giờ cũng chọn khổ.
Vào buổi sáng với mỗi người đều có chọn lựa. Và
không chỉ buổi sáng - mọi khoảnh khắc đều có chọn
lựa là khổ sở hay là hạnh phúc. Bạn bao giờ cũng
chọn khổ bởi vì có đầu tư. Bạn bao giờ cũng chọn khổ
bởi vì điều đó đã trở thành thói quen, mẫu hình, bạn
bao giờ cũng làm điều đó. Bạn đã trở nên hiệu quả khi
làm việc đó, nó đã trở thành lối mòn. Khoảnh khắc
tâm trí bạn phải chọn lựa, lập tức nó ùa vào khổ sở.
Khổ sở dường như đi xuống dốc, cực lạc dường
như đi lên dốc. Cực lạc có vẻ rất khó khăn đạt tới
được - nhưng nó không vậy đâu. Điều thực hoàn toàn
đối lập: cực lạc là đi xuống dốc, khổ sở là đi lên dốc.
Khổ là điều rất khó đạt tới, nhưng bạn đã đạt tới nó,
bạn đã làm điều không thể được - bởi vì khổ phản tự
nhiên thế. Không ai muốn khổ và mọi người ĐỀU
khổ.
Xã hội đã làm được một việc lớn. Giáo dục, văn
hoá và các tổ chức văn hoá, bố mẹ, thầy giáo - họ đều
đã làm một việc lớn. Họ đã tạo ra các sinh linh khổ sở
từ các đấng sáng tạo cực lạc. Mọi đứa trẻ được sinh ra
đều cực lạc. Mọi đứa trẻ được sinh ra đều là thượng
đế. Và mọi người chết đi đều là người điên.
Đây là toàn bộ sự nghiệp cho bạn - làm sao giành
lại tuổi thơ, làm sao đòi lại nó. Nếu bạn lần nữa có thể
trở thành đứa trẻ thế thì sẽ không có khổ sở.
Tôi không ngụ ý là đối với đứa trẻ không có
khoảnh khắc khổ - có đấy. Nhưng dầu vậy vẫn không
có khổ. Cố hiểu điều này đi.
Một đứa trẻ có thể trở thành khổ sở, nó có thể bất
hạnh, cực kì bất hạnh vào một khoảnh khắc, nhưng nó là toàn bộ đến mức trong bất hạnh đó, nó là một với
bất hạnh đó, đến mức không có sự phân chia. Đứa trẻ
tách biệt khỏi bất hạnh không có đó. Đứa trẻ không
nhìn vào nỗi bất hạnh của mình như tách biệt, bị phân
chia. Đứa trẻ là bất hạnh - nó tham dự thế vào trong
đó. Và khi bạn trở thành một với bất hạnh, bất hạnh
lại không phải là bất hạnh nữa. Nếu bạn trở thành một
với nó như vậy, ngay cả điều đó cũng có cái đẹp của
riêng nó.
Cho nên nhìn vào đứa trẻ - tôi muốn nói đứa trẻ
không bị làm hư hỏng. Nếu nó giận dữ, thế thì toàn bộ
năng lượng của nó trở thành cơn giận dữ; không có gì
còn lại đằng sau, không giữ lại gì. Nó đã di chuyển và
trở nên giận dữ; không ai thao túng và kiểm soát điều
đó. Không có tâm trí. Đứa trẻ đã trở thành cơn giận
dữ - nó không giận dữ, nó trở thành cơn giận dữ. Và
thế thì bạn xem cái đẹp, việc nở hoa của cơn giận dữ.
Đứa trẻ chưa bao giờ trông xấu xí - ngay cả trong giận
dữ nó trông cũng đẹp đẽ. Nó trông mãnh liệt hơn, sinh
động hơn, sống động hơn - một núi lửa sẵn sàng bùng
nổ. Một đứa trẻ nhỏ như vậy, một năng lượng lớn như
vậy, một bản thể nguyên tử như vậy - với toàn bộ vũ
trụ nổ tung.
Và sau cơn giận dữ này đứa trẻ sẽ im lặng. Sau
cơn giận dữ này đứa trẻ sẽ rất an bình. Sau cơn giận
dữ này đứa trẻ sẽ thảnh thơi. Chúng ta có thể nghĩ thật
khổ bị vào cơn giận dữ đó, nhưng đứa trẻ lại không
khổ - nó tận hưởng điều đó.
Nếu bạn trở thành một với bất kì cái gì, bạn trở
nên phúc lạc. Nếu bạn tách bạch bản thân mình với
mọi thứ, cho dù đó là hạnh phúc, bạn sẽ trở thành khổ
sở.
Cho nên đây là chìa khoá. Tách biệt như bản ngã
là cơ sở cho mọi khổ sở; là một, tuôn chảy theo bất kì
cái gì cuộc sống đưa đến cho bạn, hiện hữu trong đó
thật mãnh liệt, thật toàn bộ đến độ bạn không còn nữa,
bạn mất hút, thế thì mọi thứ đều là phúc lạc.
Chọn lựa có đó, nhưng bạn thậm chí trở nên
không nhận biết về chọn lựa. Bạn đã chọn cái sai liên
tục thế, điều đó đã trở thành thói quen chết đến mức
bạn đơn giản chọn nó một cách tự động. Không có sự
chọn lựa nào còn lại.
Trở nên tỉnh táo. Mỗi khoảnh khắc khi bạn chọn
lựa khổ, hãy nhớ: đây là chọn lựa của bạn. Thậm chí
sự lưu tâm này sẽ có ích - tỉnh táo biết rằng đây là sự
chọn lựa của mình và mình chịu trách nhiệm, và đây
là điều mình đang làm cho bản thân mình, đây là việc
làm của mình. Ngay lập tức bạn sẽ cảm thấy sự khác
biệt. Phẩm chất của tâm trí sẽ thay đổi. Sẽ dễ dàng
hơn cho bạn để đi tới hạnh phúc.
Và một khi bạn biết rằng đây là chọn lựa của bạn,
thế thì toàn thể sự việc đã trở thành trò chơi. Thế thì
nếu bạn thích khổ, cứ việc khổ, nhưng nhớ đây là
chọn lựa của bạn và đừng phàn nàn. Không ai khác
chịu trách nhiệm cho điều đó. Đây là vở kịch của bạn.
Nếu bạn thích cách này, nếu bạn thích cách khổ, nếu
bạn muốn trải qua cuộc sống trong khổ sở, thế thì đây
là chọn lựa của bạn, trò chơi của bạn. Bạn đang chơi
nó - chơi cho hay!
Thế thì chớ đi và hỏi mọi người cách đừng khổ.
Điều đó là ngớ ngẩn. Đừng đi và hỏi các thầy và các
guru cách hạnh phúc. Cái gọi là các guru tồn tại bởi vì
bạn ngu. Bạn tạo ra khổ, và thế rồi bạn lại đi và hỏi
người khác cách đừng tạo ra nó. Và bạn sẽ tiếp tục tạo
ra khổ bởi vì bạn không tỉnh táo với điều bạn đang
làm. Từ chính khoảnh khắc này hãy cố - cố hạnh phúc
và phúc lạc.
Hai cách sống
Có hai cách sống, cách hiện hữu, cách biết: một là
từ nỗ lực, ý chí, bản ngã; cách kia là từ vô nỗ lực, vô
tranh đấu, nhưng hiện hữu trong buông bỏ cùng sự
tồn tại.
Tất cả các tôn giáo trên thế giới đều đã từng dạy
bạn cách thứ nhất, tranh đấu - tranh đấu chống lại tự
nhiên, tranh đấu chống lại thế giới, tranh đấu chống
lại thân thể riêng của bạn, tranh đấu chống lại tâm trí.
Chỉ thế thì bạn mới có thể đạt tới chân lí, điều tối
thượng, điều vĩnh hằng. Nhưng có đủ bằng chứng
rằng ý chí quyền lực, con đường này của bản ngã, sự
tranh đấu này và cuộc chiến này đã thất bại hoàn toàn.
Trong hàng triệu năm, rất ít người đã đạt tới kinh
nghiệm tối thượng của cuộc sống, ít đến nỗi họ chỉ
chứng tỏ là ngoại lệ, họ không chứng tỏ qui luật.
Tôi dạy bạn cách thứ hai: đừng đi ngược lại dòng
chảy của sự tồn tại, đi cùng nó; nó không phải là kẻ
thù của bạn. Cũng như một người có thể cố gắng đi
ngược dòng, tranh đấu với dòng sông, chẳng mấy
chốc người đó sẽ mệt mỏi và người đó sẽ chẳng đạt
tới đâu cả. Dòng sông bao la còn người đó là một
phần nhỏ bé.
Trong sự tồn tại bao la này, bạn còn nhỏ hơn một
nguyên tử. Làm sao bạn có thể tranh đấu chống lại cái
toàn thể được? Chính ý tưởng này là không thông
minh. Và bạn được cái toàn thể sinh ra - làm sao nó
có thể là kẻ thù của bạn được? Tự nhiên là mẹ bạn, nó
không thể chống lại bạn được. Thân thể bạn là chính
cuộc sống của bạn, nó không thể đối kháng với bạn
được. Nó phục vụ bạn mặc cho sự tranh đấu liên tục
của bạn với nó. Nó phục vụ bạn khi bạn thức, nó phục
vụ bạn ngay cả khi bạn ngủ. Ai cứ thở thế? Bạn ngủ
say và ngáy. Thân thể có trí huệ riêng của nó. Nó liên
tục thở, tim liên tục đập, thân thể cứ vận hành mà
không có bạn. Thực tế, nó vận hành tốt hơn khi bạn
không hiện diện. Sự hiện diện của bạn bao giờ cũng là
việc gây rối, bởi vì tâm trí bạn được huấn luyện bởi
những người đã bảo bạn phải chống lại nó.
Tôi dạy bạn tình bằng hữu với sự tồn tại. Tôi
không muốn bạn từ bỏ thế giới này, bởi vì thế giới là
của chúng ta. Chẳng cái gì đang tồn tại chống lại bạn.
Mọi điều bạn phải học là nghệ thuật sống - không
phải là nghệ thuật từ bỏ, mà là nghệ thuật vui vẻ. Đó
chỉ là vấn đề học nghệ thuật và bạn có thể đổi chất
độc thành nước cam lồ.
Trên nhiều thuốc bạn sẽ thấy viết, chất độc,
nhưng trong tay của các chuyên gia khoa học chất độc
đã trở thành thuốc. Nó không giết bạn, nó cứu bạn.
Nếu bạn thấy rằng đâu đó thân thể bạn, tự nhiên,
thế giới đang chống lại bạn, nhớ một điều: đấy phải là
dốt nát của bạn, đấy phải là thái độ sai nào đó. Đấy
phải là bạn không biết nghệ thuật sống. Bạn không
nhận biết rằng sự tồn tại không thể nào chống lại bạn
được. Bạn được sinh ra từ nó, bạn sống trong nó, nó
đã cho bạn mọi thứ và bạn thậm chí còn không biết
ơn. Ngược lại, tất cả các tôn giáo đều đã dạy bạn kết
án nó từ ngay chính ban đầu.
Bất kì tôn giáo nào dạy bạn kết án cuộc sống đều
mang tính độc hại. Nó là phản cuộc sống, nó đang
phục vụ cái chết; nó không phục vụ bạn, nó không
phục vụ sự tồn tại. Nhưng sao những câu hỏi này nảy
sinh?
Tất cả những tôn giáo này đều đã chống lại tự
nhiên. Sao họ lại tạo ra logic nào đó rằng chừng nào
bạn còn chưa chống lại thế giới này, bạn sẽ không bao
giờ có khả năng đạt tới thế giới khác, thế giới cao
hơn? Sao họ lại đã làm ra sự phân chia như vậy giữa
thế giới này và thế giới kia? Có lí do cho điều đó.
Nếu thế giới này không bị từ bỏ mà được sống
trong tính toàn bộ của nó, thế thì tu sĩ chẳng còn được
cần tới nữa. Nếu thế giới này phải bị tranh đấu, từ bỏ,
bạn phải kìm nén bản tính tự nhiên của mình. Thế thì
tất nhiên, bạn sẽ ở vào trạng thái ốm yếu. Chống lại tự
nhiên bạn không bao giờ có thể lành mạnh được, bạn
không bao giờ có thể là toàn thể. Bạn bao giờ cũng bị
chia chẻ và tinh thần phân liệt. Một cách tự nhiên, bạn
sẽ cần ai đó hướng dẫn bạn, ai đó giúp bạn - bạn sẽ
cần tu sĩ.
Một cách tự nhiên, khi bạn mặc cảm, bạn đi tới
nhà thờ, bạn đi tới đền thờ, bạn đi tới giáo đường; bạn
hỏi tu sĩ, bạn hỏi mục sư, bạn hỏi giáo sĩ giúp bạn, bởi
vì trong chỗ tối tăm sâu thẳm của mình - điều họ chịu
trách nhiệm cho việc tạo ra - bạn bất lực thế, bạn cần
ai đó bảo vệ bạn, ai đó giúp bạn, ai đó chỉ cho bạn ánh
sáng. Bạn đang trong nhu cầu tuyệt vọng đến mức bạn
thậm chí không nghĩ liệu tu sĩ có biết gì nhiều hơn
bạn không, hay ông ta cũng chỉ là người phục vụ được
trả tiền.
...Vấn đề của bạn về cơ bản là nhìn vào trong bản
thân mình, nơi bạn hiện hữu. Và nếu bạn đang trong
khổ sở, trong đau khổ, trong lo âu, trong phiền não;
nếu bạn đang thiếu cái gì đó trong cuộc sống, nếu bạn
không hài lòng, nếu bạn không thấy ý nghĩa nào ở bất
kì đâu và bạn đơn giản kéo lê bản thân mình tới cái
chết...
Bóng tối cứ trở nên ngày một tối hơn, mọi ngày
cái chết cứ tới gần hơn - đây có phải là lúc đi vào các
vấn đề thần học lớn lao không? Nó là lúc thay đổi con
người bạn. Bạn không có nhiều thời gian đâu.
...Và phương pháp mà tất cả các tôn giáo đã từng
dạy bạn đều là các phương pháp tranh đấu; chúng
không dẫn tới đâu cả. Chúng đơn giản làm hỏng niềm
vui cuộc sống của bạn. Chúng đầu độc mọi thứ đáng
tận hưởng được trong cuộc sống này. Chúng đã tạo ra
một nhân loại buồn. Tôi muốn nhân loại tràn đầy tình
yêu và đầy bài ca và đầy điệu vũ.
Cho nên tôi muốn mọi người cần hiểu rõ rằng
phương pháp của tôi là phương pháp thứ hai, và với
phương pháp thứ hai tôi ngụ ý bạn không tranh đấu với dòng chảy và đi ngược dòng - điều đó là ngu
xuẩn. Bạn không thể tranh đấu được, dòng chảy của
tự nhiên là quá lớn và quá mạnh. Cách tốt nhất là học
từ thân thể chết. Người chết biết vài bí mật mà người
sống không biết.
Người sống, nếu họ không biết cách bơi, sẽ chìm
nghỉm. Điều này là rất kì lạ. Vào lúc họ chết, họ lại
nổi lên bề mặt. Khi họ còn sống, họ chìm nghỉm; khi
họ chết, họ nổi lên. Chắc chắn, người chết biết điều gì
đó mà người sống không biết. Điều gì đã xảy ra? Sao
dòng sông và đại dương lại cư xử khác đi với người
chết vậy? Người chết là tuyệt đối buông bỏ. Người đó
thậm chí không bơi. Người đó chẳng làm gì cả.
Người bơi giỏi nhất đơn giản nổi. Người bơi tối
thượng trôi như người chết theo dòng nước, bất kì đâu
dòng sông đưa tới - nó bao giờ cũng dẫn tới đại
dương. Mọi dòng sông đều dẫn tới đại dương, cho nên
bạn không cần lo nghĩ liệu bạn có trong dòng sông
linh thiêng hay không. Linh thiêng hay không linh
thiêng, mọi dòng sông đều có định mệnh đạt tới đại
dương dù sớm hay muộn. Bạn chỉ nổi cùng dòng
sông. Và điều này tôi gọi là tin cậy - tin cậy vào sự
tồn tại rằng bất kì chỗ nào nó dẫn tới, nó đều dẫn tới
con đường đúng, tới đích đúng. Nó không phải là kẻ
thù của bạn. Tin cậy vào tự nhiên rằng bất kì chỗ nào
nó đưa bạn tới, chỗ đó là nhà bạn.
Nếu toàn thể nhân loại học thảnh thơi chứ không
tranh đấu, học buông bỏ chứ không làm nỗ lực gian
nan, sẽ có sự thay đổi lớn về phẩm chất của tâm thức.
Người thảnh thơi, đơn giản đi im lặng cùng dòng
sông, không có mục đích của riêng mình, không có
bản ngã...
Trong việc nổi thảnh thơi như vậy bạn không thể
có bản ngã nào. Bản ngã cần nỗ lực - bạn phải làm
điều gì đó. Bản ngã là người làm, và bằng việc nổi
bạn đã trở thành không người làm. Trong vô hành
động này, bạn sẽ ngạc nhiên làm sao mà các lo âu và
khổ sở của bạn bắt đầu rơi rụng đi và làm sao bạn bắt
đầu trở nên hài lòng với bất kì cái gì sự tồn tại trao
cho bạn.
Một nhà huyền môn Sufi đi du hành...
Và mọi tối ông ấy đều cám ơn sự tồn tại: "Ngài đã
làm bao nhiêu điều cho con và con không thể có khả
năng đáp lại được, và con sẽ không bao giờ có khả
năng đáp lại điều đó." Các đệ tử của ông ấy có hơi
chút phẫn nộ, vì đôi khi cuộc sống gian nan quá
chừng.
Nhà huyền môn Sufi là một người nổi dậy.
Chuyện xảy ra lần này là trong ba ngày liền họ đã
không có thức ăn, bởi vì mọi làng họ đi qua đều từ
chối vì họ không phải là người Mô ha mét giáo chính
thống. Họ đã tham gia nhóm nổi dậy của người Sufi.
Mọi người không cho họ chỗ trú ngụ ban đêm, cho
nên họ ngủ trong sa mạc. Họ đói, họ khát, và đó là
ngày thứ ba. Vào buổi cầu nguyện tối, nhà huyền môn
lại nói với sự tồn tại, "Con biết ơn thế. Ngài đã làm
quá nhiều cho chúng con và chúng con thậm chí
không thể đáp lại được điều đó."
Một trong các đệ tử nói, "Thế này thì quá lắm.
Bây giờ đã ba ngày rồi xin thầy nói cho chúng tôi sự tồn tại đã làm cái gì cho chúng ta? Thầy cám ơn sự
tồn tại để làm gì?"
Ông già này cười to. Ông ấy nói, "Ông vẫn không
nhận biết về điều sự tồn tại đã làm cho chúng ta. Ba
ngày này đã rất có nghĩa cho ta. Ta đói, ta khát;
chúng ta không có chỗ trú ngụ, chúng ta bị bác bỏ, bị
kết án. Đá ném vào chúng ta, và ta đang quan sát bên
trong bản thân ta - không giận dữ nào đã nảy sinh. Ta
đang cám ơn sự tồn tại. Món quà của nó thật vô giá.
Ta không bao giờ có thể đền đáp lại được chúng. Ba
ngày đói, ba ngày khát, ba ngày không ngủ, mọi
người ném đá... và vậy mà ta đã không cảm thấy bất
kì thù địch nào, giận dữ nào, bất kì hận thù nào, bất kì
thất bại nào, bất kì thất vọng nào. Điều đó phải là lòng
nhân từ của ngài; điều đó phải là sự tồn tại đang hỗ
trợ ta.
"Ba ngày này đã để lộ cho ta nhiều điều mà đã
không được để lộ nếu thức ăn được cho, sự tiếp đón
được cho, chỗ trú ngụ được cho, đá không bị ném - và
ông lại hỏi ta đang cám ơn sự tồn tại về cái gì sao? Ta
sẽ cám ơn sự tồn tại ngay cả khi ta chết, bởi vì ngay
cả trong cái chết ta vẫn biết sự tồn tại vẫn cứ để lộ các
bí ẩn cho ta như nó đã từng để lộ trong cuộc sống, bởi
vì cái chết không phải là kết thúc mà là chính cao trào
của cuộc sống."
Học chảy theo sự tồn tại để bạn không có mặc
cảm nào và vết thương nào. Đừng tranh đấu với thân
thể bạn, hay tự nhiên, hay bất kì cái gì, do vậy bạn an
bình và thoải mái như ở nhà, bình thản và thanh thản.
Tình huống này sẽ giúp cho bạn trở nên tỉnh táo
hơn, nhận biết hơn, ý thức hơn, điều chung cuộc đưa
tới đại dương của thức tỉnh tối thượng - giải thoát.
Thân thể là bạn của bạn
Mọi tôn giáo đều đã từng dạy bạn tranh đấu
chống lại tự nhiên. Bất kì điều gì tự nhiên đều bị kết
án. Tôn giáo nói rằng bạn phải xoay xở làm cái gì đó
phi tự nhiên, chỉ thế thì bạn mới có thể thoát khỏi sự
giam cầm của sinh học, sinh lí, tâm lí, tất cả những
bức tường bao quanh bạn. Nhưng nếu bạn cứ hài hoà
với thân thể mình, với tâm trí mình, với trái tim mình,
thế thì tôn giáo nói bạn sẽ không bao giờ có khả năng
đi ra ngoài bản thân mình. Đó là chỗ tôi đối lập với
mọi tôn giáo. Họ đã cho hạt mầm độc hại vào con
người bạn, cho nên bạn sống trong thân thể, nhưng
bạn không yêu thân thể mình.
Thân thể phục vụ bạn trong bẩy mươi, tám mươi,
chín mươi, thậm chí một trăm năm, và không có cơ
chế khác mà khoa học có khả năng phát minh ra có
thể sánh được với thân thể. Sự phức tạp của nó, phép
màu của nó mà nó cứ làm cho bạn... và bạn thậm chí
không nói cám ơn. Bạn đối xử với thân thể mình như
kẻ thù của mình, và thân thể là bạn của bạn.
Nó chăm nom cho bạn theo mọi cách có thể, trong
khi bạn thức, trong khi bạn ngủ. Ngay cả trong giấc
ngủ nó cũng vẫn cứ chăm sóc bạn. Khi bạn ngủ và
nhện bắt đầu bò vào chân bạn, chân bạn hẩy nó đi mà không làm bạn bận tâm. Chân có bộ não nhỏ của
riêng nó. Cho nên với các vấn đề nhỏ không có nhu
cầu đi tới hệ thống trung tâm, đi tới bộ não - chừng đó
chân có thể làm được. Muỗi đốt bạn, tay bạn xua nó
hay đập nó, và giấc ngủ của bạn không bị quấy nhiễu.
Ngay cả khi bạn ngủ thân thể bạn vẫn liên tục bảo vệ
bạn, và làm những việc nói chung không được coi là
của nó. Tay không được coi là có não, nhưng chắc
chắn nó có cái gì đó mà chỉ có thể được gọi là một bộ
não rất nhỏ. Có lẽ mọi tế bào của thân thể bạn đều có
một bộ não nhỏ trong nó. Và có hàng triệu tế bào
trong thân thể bạn, hàng triệu bộ não nhỏ, di chuyển
quanh, liên tục chăm nom.
Bạn cứ ăn đủ mọi thứ mà chẳng bận tâm điều gì
xảy ra khi bạn nuốt chúng. Bạn không hỏi thân thể
liệu cơ chế của nó, hệ thống hoá chất của nó, có khả
năng tiêu hoá cái bạn ăn vào không. Nhưng bằng cách
nào đó hệ thống hoá chất bên trong của bạn cứ làm
việc gần cả thế kỉ. Nó có hệ thống tự động thay thế
các bộ phận đã đi sai. Nó cứ tống chúng ra, tạo ra
những bộ phận mới; và bạn không phải làm gì về điều
đó cả, nó cứ xảy ra theo cách riêng của nó. Thân thể
có trí huệ nào đó của riêng nó.
Những tôn giáo này cứ nói với bạn, "Bạn bao giờ
cũng phải tranh đấu, bạn phải đi ngược dòng. Đừng
nghe thân thể - bất kì điều gì nó nói, làm điều ngược
lại." Jaina giáo nói, "Thân thể đói, cứ để nó đói. Bạn
bỏ đói nó, nó cần việc trị liệu đó." Nó đơn giản phục
vụ bạn mà không đòi thanh toán gì về phía bạn, không
lương lậu, không tiện nghi, và Jaina giáo nói chống lại
nó. Khi nó muốn ngủ, cố vẫn thức.
Điều đó chắc chắn cho bạn quyền năng bản ngã
lớn. Khi thân thể muốn thức ăn, bạn nói không.
"Không" có quyền năng lớn trong nó. Bạn là người
chủ. Bạn thu thân thể thành nô lệ - không chỉ thành nô
lệ, bạn buộc thân thể câm miệng lại: "Bất kì điều gì ta
quyết định đều sẽ được làm; ngươi không được can
thiệp vào."
Đừng tranh đấu với thân thể bạn. Nó không phải
là kẻ thù của bạn, nó là bạn của bạn. Nó là món quà
của tự nhiên cho bạn. Nó là một phần của tự nhiên.
Nó được nối liền với tự nhiên theo mọi cách có thể.
Bạn được bắc cầu không chỉ bằng việc thở; với ánh
mặt trời bạn được bắc cầu, bạn được nối liền với
hương thơm của hoa, bạn được bắc cầu, với ánh trăng
bạn được bắc cầu. Bạn được bắc cầu từ mọi nơi; bạn
không là hòn đảo tách rời. Vứt ý tưởng đó đi. Bạn là
một phần của toàn thể lục địa này, và vậy mà... nó đã
trao cho bạn tính cá nhân. Đây là điều tôi gọi là phép
màu.
Bạn là một phần và một gói của sự tồn tại, vậy mà
bạn có tính cá nhân. Sự tồn tại đã làm một phép màu,
đã làm điều gì đó có thể thành không thể được.
Cho nên trong hài hoà với thân thể mình, bạn sẽ
trong hài hoà với tự nhiên, với sự tồn tại. Cho nên
thay vì đi ngược lại dòng chảy, đi cùng dòng chảy.
Hãy trong buông bỏ. Cho phép cuộc sống xảy ra.
Đừng áp đặt điều gì, theo bất kì cái tên mĩ miều nào.
Vì sách thiêng nào đó, vì lí tưởng thiêng nào đó, đừng
quấy rối sự hài hoà của bạn.
Không gì giá trị hơn được hài hoà, được hoà điệu
với cái toàn thể.
Tôn kính cuộc sống, kính trọng cuộc sống. Không
có gì linh thiêng hơn cuộc sống, không cái gì thiêng
liêng hơn cuộc sống. Và cuộc sống không bao gồm
những thứ lớn lao. Những kẻ ngu tôn giáo đó đã từng
bảo bạn, "Làm điều lớn lao," còn cuộc sống lại bao
gồm những điều nhỏ bé. Chiến lược này là rõ ràng.
Họ bảo bạn, "Làm điều lớn lao, cái gì đó vĩ đại, cái gì
đó mà tên bạn sẽ được ghi nhớ mãi về sau. Làm điều
gì đó vĩ đại." Và tất nhiên điều đó hấp dẫn bản ngã.
Bản ngã là đại lí của tu sĩ. Tất cả các nhà thờ và tất cả
các giáo đường và tất cả các đền đài đều chỉ có một
đại lí, và đó là bản ngã. Họ không dùng các đại lí
khác. Không có các đại lí khác. Chỉ có một đại lí, và
đó là bản ngã - làm điều gì đó vĩ đại, điều gì đó lớn
lao.
Tôi muốn bảo bạn, chẳng có cái gì lớn lao cả,
chẳng cái gì vĩ đại cả. Cuộc sống bao gồm những điều
rất nhỏ bé. Cho nên nếu bạn trở nên quan tâm tới cái
gọi là những điều lớn lao, bạn sẽ bỏ lỡ cuộc sống.
Cuộc sống bao gồm nhấm nháp cốc trà, tán gẫu
với bạn bè; đi dạo buổi sáng, chẳng đi đâu đặc biệt,
chỉ đi dạo, không mục đích, không mục tiêu, từ bất kì
điểm nào bạn cũng có thể quay lại; nấu thức ăn cho ai
đó bạn yêu; nấu thức ăn cho bản thân bạn, bởi vì bạn
yêu thân thể mình nữa; giặt quần áo, lau nhà, tưới
vườn... những điều nhỏ bé này, những điều rất nhỏ...
nói lời chào với người lạ, điều chẳng cần chút nào bởi
vì không có vấn đề kinh doanh nào với người lạ cả.
Người có thể nói lời chào với người lạ cũng có
thể nói lời chào với bông hoa, cũng có thể nói lời
chào với cây cối, có thể hát bài ca với chim chóc.
Chúng hót mọi ngày và bạn đã không bận tâm chút
nào rằng một ngày nào đó bạn sẽ trở lại với lời mời.
Những điều nhỏ bé, rất nhỏ bé…
Kính trọng cuộc sống của bạn. Từ sự kính trọng
đó bạn sẽ bắt đầu kính trọng cuộc sống trong những
đối tượng khác.
Bóng ma của "phải”
Toàn thể việc giáo dục của chúng ta - trong gia
đình, trong xã hội, trong trường học, trong trường cao
đẳng, trong đại học - đều tạo ra căng thẳng trong
chúng ta. Và căng thẳng nền tảng là ở chỗ bạn không
làm điều bạn “phải” làm.
Thế thì nó cứ dai dẳng cả đời bạn; nó theo bạn
như cơn ác mộng, nó cứ ám ảnh bạn. Nó sẽ không bao
giờ để cho bạn nghỉ ngơi, nó sẽ không bao giờ cho
phép bạn thảnh thơi. Nếu bạn thảnh thơi, nó sẽ nói,
"Mình đang làm gì vậy? Mình không được thảnh thơi
thế; mình phải làm điều gì đó chứ." Nếu bạn đang làm
điều gì đó nó sẽ nói, "Mình đang làm gì vậy? Mình
cần nghỉ chứ, đấy là điều phải làm, bằng không mình
sẽ tự làm cho mình phát rồ - mình đã bên bờ vực rồi."
Nếu bạn làm điều gì đó tốt, nó sẽ nói, "Mình là
đứa ngốc. Làm điều tốt chẳng được trả tiền, mọi
người sẽ lừa mình." Nếu bạn làm điều gì đó xấu nó sẽ
nói, "Mình đang làm cái gì vậy? Mình đang dọn
đường xuống địa ngục, mình sẽ phải khổ vì nó." Nó sẽ chẳng bao giờ để cho bạn nghỉ ngơi; bất kì điều gì
bạn làm, nó sẽ có đó kết án bạn.
Kẻ kết án này đã được cấy vào trong bạn. Đây là
thảm hoạ lớn nhất đã xảy ra cho nhân loại. Và chừng
nào chúng ta còn chưa gạt bỏ được kẻ kết án này bên
trong mình, chúng ta không thể là con người thực sự
được, chúng ta không thể vui sướng thực sự được và
chúng ta không thể tham gia vào việc mở hội mà sự
tồn tại đang là vậy.
Và bây giờ không ai có thể vứt bỏ nó được ngoại
trừ bạn. Và điều này không chỉ là vấn đề của bạn, đây
là vấn đề của hầu hết mọi con người. Dù bạn được
sinh ra ở bất kì nước nào, dù bạn thuộc về bất kì tôn
giáo nào, điều đó không thành vấn đề - Cơ đốc giáo,
cộng sản, Hindu giáo, Mô ha mét giáo, Jaina giáo,
Phật giáo, không thành vấn đề bạn thuộc về loại ý
thức hệ nào, điều bản chất vẫn là một. Điều bản chất
là tạo ra sự chia chẻ trong bạn, để cho phần này bao
giờ cũng kết án phần kia. Nếu bạn theo phần thứ nhất
thế thì phần thứ hai bắt đầu kết án bạn. Bạn trong
xung đột bên trong liên tục, cuộc nội chiến.
Cuộc nội chiến này phải bị vứt bỏ, bằng không
bạn sẽ bỏ lỡ toàn thể cái đẹp, phúc lành của cuộc
sống. Bạn sẽ không bao giờ có khả năng cười với sự
mãn nguyện của trái tim mình, bạn sẽ không bao giờ
có khả năng yêu, bạn sẽ không bao giờ có khả năng
toàn bộ trong bất kì cái gì. Và chính chỉ từ tính toàn
bộ mà người ta mới nở hoa, mà mùa xuân mới tới, và
cuộc sống của bạn bắt đầu có mầu sắc và âm nhạc và
thơ ca.
Chính chỉ từ tính toàn bộ mà bỗng nhiên bạn mới
cảm thấy sự hiện diện của Thượng đế ở khắp xung
quanh bạn. Nhưng điều nực cười là sự chia chẻ đã
được tạo ra bởi cái gọi là các thánh nhân của bạn, các
tu sĩ và nhà thờ. Thực tế tu sĩ đã là kẻ thù lớn nhất của
Thượng đế trên trái đất.
Chúng ta phải gạt bỏ tất cả các tu sĩ; họ là căn
nguyên gốc rễ của bệnh hoạn con người. Họ đã làm
mọi người ốm yếu dễ dàng, họ đã gây ra bệnh dịch
thần kinh. Và chứng thần kinh đã trở thành lan tràn
tới mức chúng ta coi nó như đương nhiên. Chúng ta
cho rằng cuộc sống là mọi điều như vậy, chúng ta cho
đây là chính cuộc sống - chịu đựng, lâu dài, đau khổ
lần lữa, lâu dài, sự tồn tại đau đớn, phiền não; một tự
truyện của nhiều khó nhọc chẳng về cái gì cả.
Và nếu chúng ta nhìn vào cái gọi là cuộc sống của
mình, nó dường như vậy, bởi vì không bao giờ có
hoa, không bao giờ có bài ca trong trái tim, không bao
giờ có tia vui thích thiêng liêng.
Điều không gì ngạc nhiên là những người thông
minh trên khắp thế giới đều hỏi ý nghĩa cuộc sống là
gì. "Sao chúng ta cứ phải sống? Sao chúng ta hèn nhát
thế khi cứ sống? Sao chúng ta không thể thu lấy chút
ít dũng cảm và đặt dấu chấm hết cho tất cả điều vô
nghĩa này? Sao chúng ta không thể tự tử?"
Trước đây trên thế giới chưa bao giờ có nhiều
người cho rằng cuộc sống là hoàn toàn vô nghĩa lí.
Sao điều này xảy ra trong thời đại này? Điều đó chẳng
liên quan gì tới thời đại này cả. Hàng thế kỉ, trong ít
nhất năm nghìn năm, các tu sĩ đã gây ra mối hại này.
Bây giờ nó đã đạt tới đỉnh tối thượng.
Đấy không phải là việc của chúng ta, chúng ta là
nạn nhân. Chúng ta là nạn nhân của lịch sử. Nếu con
người trở nên ý thức thêm chút ít, điều đầu tiên cần
làm là đốt tất cả các sách sử. Quên quá khứ đi, nó là
như cơn ác mộng. Bắt đầu mới lại từ ABC, cứ dường
như Adam lại được sinh ra lần nữa. Bắt đầu dường
như chúng ta lại trong vườn Địa đàng, hồn nhiên,
không tì vết...
Một người đi tìm nhà thờ tốt để tham dự và tìm
thấy một nhà thờ nhỏ trong đó giáo đoàn đang đọc
cùng mục sư. Họ nói, "Chúng tôi đã bỏ không làm
những điều chúng tôi đáng phải làm và chúng tôi đã
làm những điều chúng tôi đáng không nên làm."
Người này ghé vào một chỗ ngồi và thở dài nhẹ
nhõm khi anh ta tự nói với mình, "Ơn Chúa, cuối
cùng thì mình cũng đã tìm ra đám đông của mình."
Làm điều bản tính bạn muốn làm, làm điều phẩm
chất cố hữu bên trong bạn khao khát làm. Đừng nghe
theo kinh sách, nghe trái tim riêng của bạn; đó mới là
kinh sách tôi qui định. Vâng, lắng nghe rất chăm chú,
rất ý thức, và bạn sẽ chẳng bao giờ sai. Và lắng nghe
trái tim riêng của mình, bạn sẽ không bao giờ bị phân
chia. Lắng nghe trái tim riêng của mình, bạn sẽ bắt
đầu đi theo đúng hướng, không nghĩ cái gì là đúng và
cái gì là sai.
Cho nên toàn thể nghệ thuật cho nhân loại mới sẽ
bao gồm trong chỗ bí mật của việc lắng nghe trái tim
một cách có ý thức, tỉnh táo, chăm chú. Và theo nó
qua đủ mọi cách, và đi tới bất kì chỗ nào nó đưa bạn
tới. Vâng, đôi khi nó sẽ đưa bạn đi vào trong nguy
hiểm - nhưng thế thì nhớ, những nguy hiểm đó là cần
thiết để làm cho bạn chín muồi. Và đôi khi nó sẽ đưa
bạn đi lạc lối - nhưng cũng lại nhớ, những việc đi lạc
lối đó là một phần của trưởng thành. Nhiều lần bạn sẽ
ngã. Đứng dậy, bởi vì đây là cách người ta thu lấy sức
mạnh - bởi việc ngã và đứng dậy lại. Đây là cách
người ta trở nên được toàn vẹn.
Nhưng đừng theo những qui tắc bị áp đặt từ bên
ngoài. Không qui tắc bị áp đặt nào có thể là đúng, bởi
vì qui tắc do những người muốn cai trị bạn bịa ra.
Vâng, đôi khi đã có những người chứng ngộ vĩ đại
trong thế giới này nữa - một Phật, một Jesus, một
Krishna, một Mohammed. Họ đã không trao qui tắc
cho thế giới, họ đã cho tình yêu của mình. Nhưng
chẳng chóng thì chầy các đệ tử tụ tập lại với nhau và
bắt đầu làm ra luật ứng xử. Một khi thầy qua rồi, một
khi ánh sáng tắt rồi và họ trong bóng tối sâu sắc, họ
bắt đầu dò dẫm những qui tắc nào đó để theo, bởi vì
bây giờ ánh sáng mà qua đó họ đã thấy không còn đó
nữa. Bây giờ họ sẽ phải phụ thuộc vào qui tắc.
Điều Jesus đã làm là tiếng thì thào của trái tim
riêng của ông ấyi, và điều người Ki tô giáo cứ làm lại
không phải là tiếng thì thào của trái tim riêng của họ.
Họ là những kẻ bắt chước - và khoảnh khắc bạn bắt
chước, bạn sỉ nhục tính người của mình, bạn sỉ nhục
Thượng đế của mình.
Đừng bao giờ là kẻ bắt chước, bao giờ cũng là
nguyên bản. Đừng trở thành bản sao. Nhưng đó lại là
điều đang xảy ra trên khắp thế giới - toàn những bản
sao với bản sao.
Cuộc sống thực sự là điệu vũ nếu bạn là nguyên
bản - và bạn được ngụ ý là nguyên bản. Và không hai người nào giống nhau cả, cho nên cách sống của tôi
không bao giờ có thể trở thành cách sống của bạn.
Hấp thu tâm linh, hấp thu im lặng của thầy, học
duyên dáng của thầy. Uống thật nhiều nhất có thể
được từ bản thể của thầy, nhưng đừng bắt chước thầy.
Hấp thu tâm linh của thầy, uống tình yêu của thầy,
đón nhận từ bi của thầy, bạn sẽ có khả năng nghe
tiếng thì thào của trái tim riêng của mình. Và chúng
đang thì thào đấy. Trái tim nói theo tiếng nói rất tĩnh
lặng, nhỏ bé; nó không la to.
Quên tất cả những điều
bạn đã được bảo, "Cái này
đúng và cái này sai." Cuộc
sống không cố định thế.
Cái đúng hôm nay có thể
sai ngày mai, cái sai
khoảnh khắc này có thể
đúng khoảnh khắc tiếp.
Cuộc sống không thể bị
xếp vào ngăn kín; bạn
không thể dán nhãn cho nó
dễ dàng thế, "Cái này đúng
và cái này sai." Cuộc sống
không phải là cửa tiệm của
nhà hoá học nơi mọi cái
chai đều được dán nhãn và
bạn biết cái gì là cái gì.
Cuộc sống là điều bí ẩn; khoảng khắc này cái gì đó
khớp và thế thì nó đúng. Khoảnh khắc khác, biết bao
nhiêu nước đã chảy xuôi sông Hằng đến mức nó
không còn khớp nữa và nó sai.
Định nghĩa của tôi về đúng là gì? Cái hài hoà với
sự tồn tại là đúng, và cái không hài hoà với sự tồn tại
là sai. Bạn sẽ phải rất tỉnh táo vào từng khoảnh khắc,
bởi vì điều đó phải được quyết định từng khoảnh khắc
tươi mới. Bạn không thể phụ thuộc vào câu trả lời làm
sẵn cho cái gì đúng và cái gì sai.
Cuộc sống chuyển động nhanh thế; nó là sự năng
động, nó không tĩnh tại. Nó không phải là cái vũng tù
đọng, nó là sông Hằng, nó cứ chảy mãi. Nó không
bao giờ như vậy cho hai khoảnh khắc liên tiếp. Cho
nên một điều có thể đúng vào khoảnh khắc này, và có
thể không đúng vào khoảnh khắc tiếp.
Thế thì phải làm gì? Điều có thể duy nhất là làm
cho mọi người nhận biết tới mức bản thân họ có thể
quyết định cách đáp ứng với cuộc sống đang thay đổi.
Mộc câu chuyện Thiền cổ: Có hai ngôi chùa, đối
kháng nhau. Cả hai vị thầy - họ phải đã là những
người được gọi là bậc thầy, phải thực sự là các sư -
chống đối lẫn nhau nhiều đến mức họ bảo các tín đồ
của mình đừng bao giờ ngó sang ngôi chùa kia.
Từng sư đều có một chú tiểu phục vụ mình, đi
kiếm mọi thứ về cho ông ta, làm việc vặt. Sư của chùa
thứ nhất bảo với chú tiểu của mình, "Chớ bao giờ nói
chuyện với chú tiểu kia. Những người đó là nguy
hiểm."
Nhưng trẻ con vẫn cứ là trẻ con. Một hôm chúng
gặp nhau trên đường, và chú tiểu của ngôi chùa thứ
nhất hỏi chú tiểu kia, "Đằng ấy đi đâu đấy?"
Chú tiểu kia trả lời, "Bất kì đâu gió đưa tớ tới."
Nó phải đã lắng nghe những điều lớn lao về Thiền trong chùa; nó nói, "Bất kì đâu gió đưa tớ tới." Một
phát biểu vĩ đại, Đạo thuần khiết.
Nhưng chú tiểu thứ nhất rất lúng túng, bực mình,
và nó không thể nào tìm được cách trả lời chú tiểu
kia. Thất vọng, tức giận, và cũng thấy mặc cảm bởi vì
"Thầy mình đã dặn đừng nói với những người này.
Những người này thực sự nguy hiểm. Bây giờ, đây là
loại câu trả lời gì? Nó làm bẽ mặt mình."
Nó tới thầy mình và kể với thầy điều đã xảy ra:
"Con rất tiếc là con đã nói với nó. Thầy đúng lắm,
những người đó thật là kì lạ. Đây là loại câu trả lời gì
vậy? Con đã hỏi nó, 'Đằng ấy đi đâu đấy?' - một câu
hỏi chính thức đơn giản - và con biết nó cũng đi ra
chợ, cũng như con đi ra chợ. Nhưng nó lại nói, 'Bất kì
chỗ nào gió đưa tớ tới.'"
Thầy nói, "Ta đã dặn con rồi, mà con không chịu
nghe. Bây giờ nghe đây, ngày mai, con lại đứng cùng
chỗ đó lần nữa. Khi nó tới hãy hỏi nó, 'Đằng ấy đi đâu
đấy?' và nó sẽ nói, 'Bất kì đâu gió đưa tớ tới.' Thế thì
con cũng triết lí thêm một chút nữa. Hãy nói, 'Nếu
đằng ấy không có chân thì sao?' - bởi vì linh hồn là vô
thân thể và gió không thể đem linh hồn đi bất kì đâu
được - 'Thế thì sao?'"
Tuyệt đối sẵn sàng, cả đêm chú tiểu lặp đi lặp lại
câu trả lời đó mãi. Rồi sáng hôm sau từ rất sớm chú
đã ra đó rồi, đứng ở ngay chỗ đó, và vào đúng giờ chú
tiểu kia tới. Chú tiểu này sướng lắm, bây giờ nó sẽ
cho cậu kia biết triết lí thực là gì. Thế là nó hỏi,
"Đằng ấy đi đâu đấy?" Và nó chờ đợi...
Nhưng chú tiểu kia lại nói, "Tớ đi kiếm rau từ chợ
đây."
Bây giờ, phải làm gì với triết lí mà chú tiểu này đã
học?
Cuộc sống giống như vậy đó. Bạn không thể
chuẩn bị cho nó được, bạn không thể sẵn sàng cho nó
được. Đó là cái đẹp của nó, đó là điều kì diệu của nó;
rằng nó bao giờ cũng đem bạn vào cái không nhận
biết; nó bao giờ cũng tới như điều ngạc nhiên. Nếu
bạn có mắt bạn sẽ thấy rằng từng khoảnh khắc đều là
điều ngạc nhiên và không câu trả lời làm sẵn nào là áp
dụng được.
Tôi đơn giản dạy bạn một qui luật cố hữu của
cuộc sống. Vâng theo cái ta riêng của bạn, là ánh sáng
lên chính mình và đi theo ánh sáng đó và vấn đề này
sẽ không bao giờ nảy sinh cả. Thế thì bất kì điều gì
bạn làm đều là điều cần làm, và bất kì điều gì bạn
không làm cũng đều là điều không nên làm...
Và cách duy nhất để ở trong tiếp xúc với cuộc
sống, cách duy nhất để không bị tụt lại sau cuộc sống,
là có trái tim không mặc cảm, trái tim hồn nhiên.
Quên mọi điều bạn đã được bảo - điều phải được làm
và điều phải không được làm - không ai khác có thể
quyết định được điều đó cho bạn.
Tránh xa những kẻ giả vờ đó, người quyết định
cho bạn; nắm lấy quyền kiểm soát trong tay bạn. Bạn
phải quyết định. Thực tế, trong chính tính quyết định
đó, linh hồn bạn được sinh ra. Khi người khác quyết
định cho bạn, linh hồn bạn vẫn còn ngủ và trì trệ. Khi
bạn bắt đầu quyết định theo cách của mình, sự sắc bén nảy sinh. Quyết định nghĩa là nhận lấy mạo hiểm,
quyết định nghĩa là bạn có thể làm sai - ai mà biết
được, điều đó là mạo hiểm. Ai biết điều gì sẽ xảy ra?
Đó là mạo hiểm, không có đảm bảo.
Với cái cũ, có đảm bảo. Hàng triệu và hàng triệu
người đã theo nó, làm sao nhiều người như vậy có thể
sai được? Đó là đảm bảo. Nếu nhiều người thế nói
điều đó là đúng, nó phải đúng rồi.
Nhận lấy mọi mạo hiểm là cần thiết để là một cá
nhân, và chấp nhận thách thức để cho chúng có thể
làm sắc bén bạn, chúng có thể cho bạn sự lỗi lạc và
thông minh.
Chân lí không phải là niềm tin, nó là thông minh
cực kì. Nó là sự bùng nổ của những cội nguồn cuộc
sống của bạn còn bị ẩn kín, nó là kinh nghiệm rọi
sáng của tâm thức của bạn. Nhưng bạn sẽ phải cung
cấp đúng chỗ cho nó xảy ra. Và chỗ đúng là việc chấp
nhận bản thân mình như mình đang vậy. Đừng phủ
nhận cái gì, đừng trở nên chia chẻ, đừng cảm thấy
mặc cảm.
Không bám vào khổ
Đáng phải dễ dàng vứt bỏ đau khổ, phiền não,
khổ sở. Điều đó đáng phải không khó: bạn không
muốn khổ, cho nên phải có sự phức tạp sâu sắc nào đó
đằng sau nó. Sự phức tạp này là ở chỗ ngay từ chính
thời thơ ấu của mình bạn đã không được phép hạnh
phúc, phúc lạc, vui sướng.
Bạn đã bị buộc phải nghiêm chỉnh, và nghiêm
chỉnh đưa tới buồn rầu. Bạn đã bị buộc phải làm
những điều bạn chẳng bao giờ muốn làm. Bạn bất lực,
yếu ớt, phụ thuộc vào mọi người; một cách tự nhiên
bạn phải làm điều họ nói. Bạn đã làm những điều đó
một cách miễn cưỡng, khổ sở, trong sự kháng cự sâu
sắc. Chống lại bản thân mình, bạn đã bị buộc phải làm
nhiều điều tới mức dần dần một điều trở thành rõ ràng
cho bạn: rằng bất kì cái gì chống lại bạn cũng đều
đúng, và bất kì cái gì không chống lại bạn nhất định
sai. Và thường xuyên, toàn thể sự dạy dỗ này rót đầy
bạn với nỗi buồn, điều không tự nhiên.
Vui sướng là tự nhiên, cũng như mạnh khoẻ là tự
nhiên. Khi bạn mạnh khoẻ bạn không tới bác sĩ hỏi,
"Sao tôi lại mạnh khoẻ?" Không có nhu cầu về bất kì
câu hỏi nào về mạnh khoẻ của bạn. Nhưng khi bạn
ốm, bạn lập tức hỏi, "Sao tôi lại ốm? Lí do là gì,
nguyên nhân bệnh của tôi là gì?"
Hoàn toàn đúng khi hỏi tại sao bạn khổ. Không
đúng khi hỏi tại sao bạn phúc lạc. Bạn đã được nuôi
lớn trong một xã hội không lành mạnh nơi phúc lạc
không nguyên nhân bị coi là điên khùng. Nếu bạn đơn giản mỉm cười chẳng có lí do gì chút nào, mọi người
sẽ nghĩ cái gì đó mơ hồ trong đầu bạn - sao bạn lại
cười? sao bạn trông hạnh phúc thế? Và nếu bạn nói
"Tôi không biết, tôi chỉ thấy hạnh phúc thôi," câu trả
lời của bạn chỉ làm mạnh thêm cho ý tưởng của họ
rằng cái gì đó đã đi sai với bạn.
Nhưng nếu bạn khổ chẳng ai hỏi tại sao bạn khổ
cả. Khổ là tự nhiên; mọi người đều thế. Chẳng có gì
đặc biệt về phần bạn cả. Bạn không làm điều gì đó
độc đáo.
Một cách vô ý thức, ý tưởng này cứ đọng vào
trong bạn, rằng khổ là tự nhiên còn phúc lạc là phi tự
nhiên. Phúc lạc phải được chứng minh. Khổ không
cần bằng chứng. Dần dần điều đó chìm sâu hơn vào
trong bạn - vào máu bạn, vào xương bạn, vào tuỷ bạn
- mặc dầu một cách tự nhiên điều đó ngược lại bạn.
Cho nên bạn đã bị buộc trở thành tinh thần phân liệt;
cái gì đó đi ngược lại bản tính của bạn đã bị áp đặt lên
bạn. Bạn đã bị phân tán khỏi bản thân mình vào cái gì
đó lại không phải là bạn.
Điều này tạo ra toàn thể khổ sở của nhân loại,
rằng mọi người đều ở chỗ mà người đó đáng ra không
nên ở, là điều mà người đó đang ra không nên là. Và
bởi vì người đó không thể ở chỗ người đó cần ở - chỗ
chính là quyền tập ấn của người đó là vậy - gười đó
khổ. Và bạn đã ở trong trạng thái này của việc đi khỏi
bản thân mình ngày một xa hơn; bạn đã quên mất
đường quay về nhà. Cho nên dù bạn ở bất kì đâu, bạn
đều nghĩ đây là nhà mình - khổ đã trở thành nhà bạn,
phiền não đã trở thành bản tính của bạn. Đau khổ đã
được chấp nhận là lành mạnh, không phải là ốm yếu.
Và khi ai đó nói, "Vứt cuộc sống khổ sở này đi,
vứt đau khổ bạn đang mang một cách không cần thiết
đi," một câu hỏi rất có ý nghĩa nảy sinh: "Đây là tất cả
những gì chúng ta đã có! Nếu chúng ta vứt nó đi thì
chúng ta sẽ không là ai cả, chúng ta sẽ mất căn cước
của mình. Ít nhất ngay bây giờ mình còn là ai đó - ai
đó khổ sở, ai đó buồn rầu, ai đó đang trong đau khổ.
Nếu mình vứt bỏ mọi điều này thế thì câu hỏi sẽ là,
căn cước của mình là gì? Mình là ai? Mình không biết
đường về nhà, và bạn đã lấy đi cái đạo đức giả, ngôi
nhà giả đã được xã hội tạo ra."
Không ai muốn đừng trần trụi trên phố.
Tốt hơn cả vẫn cứ khổ sở - ít nhất thì bạn còn có
cái gì đó để khoác vào mình, cho dù nó là khổ sở...
nhưng chẳng hại gì, mọi người khác đều đang khoác
cùng loại quần áo đó. Với những người có thể đảm
đương được điều đó, khổ sở của họ là đắt giá. Những
người không thể đảm đương được nó còn khổ sở gấp
đôi - họ phải sống trong một loại khổ sở nghèo khó,
chẳng có gì để ba hoa về nó cả.
Cho nên có người khổ giầu và người khổ nghèo.
Và người khổ nghèo đang cố gắng hết sức vất vả để
bằng cách nào đó đạt tới địa vị của người khổ giầu.
Đây là hai kiểu người duy nhất sẵn có.
Kiểu thứ ba đã hoàn toàn bị lãng quên. Kiểu thứ
ba là thực tại của bạn, và nó không có khổ sở trong
nó. Bản chất cố hữu của con người là phúc lạc.
Phúc lạc không phải là cái gì đó cần được đạt tới.
Nó đã có đó rồi; chúng ta được sinh ra cùng nó.
Chúng ta đã không đánh mất nó, chúng ta đã đơn
giản đi xa khỏi nó, quay lưng vào chính mình.
Nó ở ngay sau chúng ta; chỉ hơi quay lại và có
cuộc cách mạng vĩ đại.
Nhưng có những tôn giáo giả tạo trên khắp thế
giới vẫn đang bảo bạn rằng bạn khổ bởi vì trong kiếp
sống quá khứ bạn đã phạm phải những hành động ác.
Toàn là điều vô nghĩa. Bởi vì tại sao sự tồn tại phải
đợi một kiếp rồi mới trừng phạt bạn? Dường như
không cần thiết. Trong tự nhiên mọi sự xảy ra ngay
lập tức. Bạn cho tay vào lửa trong kiếp sống này và
trong kiếp sống sau bạn sẽ bị bỏng sao? Kì lạ! Bạn sẽ
bị bỏng ngay lập tức, ở đây bây giờ. Nguyên nhân và
hậu quả được nối liền, không thể có khoảng cách nào.
Nhưng những tôn giáo giả này lại cứ đi an ủi mọi
người: "Đừng lo. Làm hành động tốt đi, tôn thờ nhiều
vào. Đi tới đền chùa hay nhà thờ, và kiếp sau bạn sẽ
không khổ nữa." Chẳng cái gì dường là tiền mặt, mọi
thứ đều ở kiếp sau. Và chẳng ai quay lại từ kiếp sau
và nói, "Những người này toàn nói điều tuyệt đối dối
trá."
Tôn giáo là tiền mặt, nó thậm chí không phải là
séc.
Các tôn giáo khác nhau đã tìm ra các chiến lược
khác nhau, nhưng nguyên nhân là một. Người Ki tô
giáo, người Do Thái giáo, người Mô ha mét giáo, các
tôn giáo phát sinh bên ngoài Ấn Độ đều nói với mọi
người, "Các bạn khổ bởi vì Adam và Eve đã phạm
tội." Đôi đầu tiên, hàng nghìn năm trước... và đâu
phải tội lỗi gì lớn lao - bạn ngày nào mà chẳng phạm
phải. Họ đơn giản ăn táo, và Thượng đế đã cấm họ ăn
táo.
Vấn đề không phải là táo, vấn đề là ở chỗ họ đã
không vâng lời. Hàng nghìn năm trước ai đó đã không
vâng lời Thượng đế. Và người đó đã trừng phạt,
người đó đã bị tống ra khỏi vườn Địa đàng, tống khỏi
thiên đường của Thượng đế. Sao chúng ta lại khổ? -
bởi vì họ đã là tổ tiên của chúng ta.
Thực tế là cái gì đó hoàn toàn khác. Vấn đề không
phải là hành động ác, vấn đề là bạn đã bị đưa ra xa
khỏi bản thân mình, khỏi phúc lạc tự nhiên của mình.
Và không tôn giáo nào muốn bạn phúc lạc dễ dàng
thế; bằng không điều gì sẽ xảy ra cho kỉ luật của họ?
Điều gì sẽ xảy ra cho thực hành lớn lao của họ, thực
hành khổ hạnh.
Nếu vứt bỏ khổ dễ dàng như tôi nói nó vậy, thế
thì tất cả những tôn giáo giả tạo kia sẽ mất kinh doanh
của họ. Đấy là vấn đề kinh doanh của họ. Phúc lạc
phải bị làm thành khó thế - gần không thể được - tới
mức mọi người chỉ có thể hi vọng về nó trong kiếp
tương lai, sau cuộc hành trình gian nan lâu dài.
Nhưng tôi nói với bạn theo thẩm quyền của tôi:
điều đó đã xảy ra cho tôi dễ dàng thế. Tôi đã sống
nhiều kiếp quá khứ và chắc chắn tôi phải đã phạm vào
nhiều hành động ác hơn bất kì ai trong các bạn - bởi
vì tôi không coi chúng là hành động ác. Đánh giá cao
cái đẹp, đánh giá cao việc thưởng thức, đánh giá cao
mọi thứ làm cho cuộc sống đáng sống hơn, đáng yêu
hơn, không phải là những điều ác với tôi.
Tôi muốn bạn trở nên nhạy cảm, cảm nhận một
cách có thẩm mĩ với tất cả những điều này. Chúng sẽ
làm cho bạn nhân bản hơn, chúng sẽ tạo ra sự mềm
mại hơn trong bạn, lòng biết ơn hơn đối với sự tồn tại.
Và điều đó không phải là vấn đề lí thuyết với tôi.
Tôi đã chấp nhận tính không làm cánh cửa - điều tôi
gọi là thiền, không là gì ngoài cái tên khác cho tính
không. Và khoảnh khắc tính không xảy ra bỗng nhiên
bạn đang đứng đối diện với bản thân mình, mọi khổ
biến mất.
Điều đầu tiên bạn làm là đơn giản cười bản thân
mình, cười việc mình đã ngốc nghếch làm sao. Khổ
đó chưa bao giờ có cả; bạn đã tạo ra nó bằng tay này
và bạn cố gắng phá huỷ nó bằng tay kia - và một cách
tự nhiên bạn trong chia chẻ, trong hoàn cảnh tinh thần
phân liệt.
Điều đó tuyệt đối dễ dàng, đơn giản.
Điều đơn giản nhất trong sự tồn tại là chính bản
thân mình.
Điều đó không cần nỗ lực nào; bạn đã là nó rồi.
Chỉ là việc hồi tưởng lại... chỉ cần đi ra khỏi mọi
ý tưởng ngu xuẩn mà xã hội đã áp đặt lên bạn. Và
điều đó là đơn giản như con rắn tuồn ra khỏi bộ da cũ
của nó và thậm chí chẳng bao giờ nhìn lại. Đó là bộ
da cũ.
Nếu bạn hiểu điều đó, nó có thể xảy ra ngay chính
khoảnh khắc này.
Bởi vì chính khoảnh khắc này bạn có thể thấy
chẳng có khổ, không phiền não nào cả.
Bạn im lặng, đứng trên cánh cửa của cái không;
chỉ một bước vào trong và bạn đã thấy kho báu vĩ đại
nhất vẫn đang chờ đợi bạn trong hàng nghìn kiếp.
Ý thức về phúc lạc
Thông thường tâm trí bao giờ cũng ý thức tới đau
đớn, chẳng bao giờ ý thức tới phúc lạc. Nếu bạn đau
đầu, bạn ý thức tới nó. Khi bạn không đau đầu bạn
không ý thức tới mạnh khoẻ của đầu. Khi thân thể đau
bạn ý thức tới nó, nhưng khi thân thể hoàn toàn mạnh
khoẻ bạn không ý thức tới mạnh khoẻ.
Đây là nguyên nhân gốc rễ tại sao chúng ta lại
cảm thấy khổ thế: toàn thể ý thức của chúng ta hội tụ
vào cái đau. Chúng ta chỉ đếm gai - chúng ta chưa bao
giờ nhìn vào hoa. Bằng cách nào đó chúng ta chọn gai
và quên bẵng hoa. Nếu chúng ta bị thương và liên tục
đau, chẳng có gì ngạc nhiên trong điều đó; nó phải
như vậy. Bởi lí do sinh học nào đó nó đã xảy ra: tự
nhiên làm cho bạn nhận biết về cái đau để cho bạn có
thể tránh nó. Đó là một hệ thống có sẵn rồi. Bằng
không, tay bạn có thể bị bỏng và bạn có thể không ý
thức; sẽ khó mà sống sót được. Cho nên tự nhiên đã
làm thành điều rất bản chất và không tránh khỏi là bạn
phải ý thức tới cái đau. Nhưng tự nhiên không có cơ
chế có sẵn để làm cho bạn ý thức tới hoan lạc, vui vẻ,
phúc lạc. Điều đó phải được học, điều đó phải được
luyện tập. Đó là nghệ thuật.
Từ khoảnh khắc này bắt đầu trở nên nhận biết về
những điều không tự nhiên. Chẳng hạn, thân thể bạn
đang cảm thấy hoàn toàn mạnh khoẻ: ngồi im lặng,
trở nên ý thức về nó. Tận hưởng sự mạnh khoẻ.
Chẳng cái gì sai - tận hưởng nó! Làm nỗ lực có chủ ý
để ý thức tới nó. Bạn đã ăn ngon và thân thể được
thoả mãn, mãn nguyện; trở nên ý thức tới nó.
Khi bạn đói, tự nhiên làm cho bạn ý thức, nhưng
tự nhiên không có hệ thống làm cho bạn ý thức khi
bạn được thoả mãn; điều đó phải được phát triển. Tự
nhiên không cần phát triển nó bởi vì sự sống còn là
mọi điều tự nhiên muốn; hơn thế nữa là xa hoa. Phúc
lạc là xa hoa, xa hoa lớn nhất.
Và đây là quan sát của tôi về tại sao mọi người lại
khổ thế - họ không thực khổ như họ trông vậy đâu.
Họ có nhiều khoảnh khắc của niềm vui lớn lao, nhưng
những khoảnh khắc đó trôi qua; họ chẳng bao giờ trở
nên nhận biết về chúng. Kí ức của họ vẫn còn đầy
những đau đớn và vết thương. Tâm trí họ vẫn còn đầy
những cơn ác mộng. Không phải là không có những
giấc mơ đẹp và linh ảnh thơ ca - chúng cũng có đó,
nhưng không ai có đó để mà ghi nhớ về chúng. Trong
thời gian hai mươi bốn giờ hàng nghìn điều xảy ra mà
bạn đáng phải cảm thấy biết ơn thượng đế về chúng,
nhưng bạn lại không ghi nhớ!
Điều đó phải được bắt đầu từ khoảnh khắc này.
Và bạn sẽ ngạc nhiên rằng phúc lạc cứ nhiều thêm
mọi ngày, và, theo cùng tỉ lệ, đau đớn và khổ sở trở
nên ngày một ít đi. Và một khoảnh khắc tới khi cuộc
sống gần như lễ hội. Đau đớn chỉ thỉnh thoảng mới
có, và cái đau đó là một phần của trò chơi. Người ta
không bị phân tán bởi nó, không bị quấy rối bởi nó.
Người ta chấp nhận nó.
Nếu bạn tận hưởng sự thoả mãn tới sau khi bạn đã
ăn, một cách tự nhiên bạn biết rằng khi bạn đói sẽ có
đau chút ít... và điều đó là tốt. Khi bạn đã ngủ một
giấc ngủ đêm ngon lành và vào buổi sáng bạn cảm
thấy tươi tắn, sảng khoái thế, một cách tự nhiên nếu
một đêm bạn không thể ngủ được, thì sẽ có chút ít
khổ, nhưng đó là một phần của trò chơi.
Kinh nghiệm riêng của tôi là ở chỗ cuộc sống này
bao gồm chín mươi chín phần trăn phúc lạc và một
phần trăm đau đớn. Nhưng kiếp sống của mọi người
lại bao gồm chín mươi chín phần trăm đau đớn và một
phần trăm phúc lạc; mọi thứ đều lộn ngược.
Trở nên ngày một ý thức tới thích thú, niềm vui,
tới điều tích cực, tới hoa, tới ánh sáng trăng trong mây
đen.
Nghĩa vụ duy nhất bạn có là hạnh phúc. Làm
nó thành tôn giáo về hạnh phúc. Nếu bạn
không hạnh phúc, thế thì bất kì điều gì bạn
đang làm, cái gì đó phải sai và sự thay đổi mạnh mẽ
nào đó là cần thiết. Để hạnh phúc quyết định.
Tôi là người theo chủ nghĩa hưởng lạc. Và hạnh
phúc là tiêu chuẩn duy nhất con người có.
Cho nên bao giờ cũng nhìn vào điều xảy ra khi
bạn làm cái gì đó: nếu bạn trở nên an bình, nếu bạn
trở nên thanh thản, ở nhà, thảnh thơi, điều đó là
đúng. Đây là tiêu chuẩn, không cái gì khác là tiêu
chuẩn. Cái là đúng cho bạn có thể không đúng cho ai
đó khác, nhớ điều đó nữa. Bởi vì cái thoải mái cho
bạn có thể không thoải mái cho ai đó khác, cái gì đó
khác lại có thể thoải mái cho người đó. Cho nên
không thể có được luật phổ dụng về điều đó. Mọi cá
nhân đều phải tìm ra điều đó cho bản thân mình. Cái
gì là thoải mái cho bạn?
Tại sao chúng ta chọn bất hạnh
ĐÂY LÀ MỘT TRONG NHỮNG VẤN ĐỀ con
người phức tạp nhất. Nó phải được xem xét rất sâu
sắc - và nó không phải là lí thuyết - nó liên quan tới
bạn. Đây là cách mọi người ứng xử - bao giờ cũng
chọn sai, bao giờ cũng chọn cái buồn, cái thất vọng,
cái khổ sở. Phải có lí do sâu sắc cho điều đó, và đây là
lí do.
Điều đầu tiên: cách thức con người được nuôi
dưỡng giữ một vai trò rất xác định trong việc đó. Nếu
bạn bất hạnh, bạn được cái gì đó từ nó, bạn bao giờ
cũng thu được. Nếu bạn hạnh phúc, bạn bao giờ cũng
mất.
Ngay từ chính ban đầu đứa trẻ tỉnh táo bắt đầu
cảm thấy sự phân biệt. Bất kì khi nào nó bất hạnh,
mọi người đều thông cảm với nó; nó có được sự thông
cảm. Mọi người cố gắng hướng tình yêu về nó; nó có
được tình yêu. Và thậm chí còn hơn thế, bất kì khi
nào nó bất hạnh mọi người đều chú ý tới nó - nó có
được sự chú ý. Chú ý tác động tựa như thức ăn cho
bản ngã, sự kích thích rất ngây ngất. Nó cho bạn năng lượng; bạn cảm thấy mình là ai đó. Do đó mới có biết
bao nhu cầu, có biết bao ham muốn được chú ý tới.
Nếu mọi người nhìn bạn, bạn trở nên quan trọng.
Nếu không ai nhìn bạn, bạn cảm thấy dường như bạn
không có đó, bạn không còn nữa, bạn không hiện hữu.
Những người nhìn bạn, những người chăm sóc bạn,
đem lại cho bạn năng lượng.
Bản ngã tồn tại trong quan hệ. Càng nhiều người
chú ý tới bạn, bạn càng thu được nhiều bản ngã. Nếu
không ai nhìn bạn, bản ngã tan biến. Nếu mọi người
hoàn toàn quên mất bạn, làm sao bản ngã có thể tồn
tại được? Làm sao bạn có thể cảm thấy bạn đang hiện
hữu? Do đó cần có hội, hiệp hội, câu lạc bộ. Câu lạc
bộ có trên khắp thế giới - Rotary, Lions, Masonic
Lodges - hàng triệu câu lạc bộ và hội. Những hội và
câu lạc bộ này tồn tại chỉ để đem cho sự chú ý tới
những người không thể có được sự chú ý theo các
cách khác.
Ngay từ ban đầu trẻ con đã học chính trị. Chính
trị là: trông khổ sở, thế thì bạn được sự thông cảm, thế
thì mọi người chú ý tới. Trông ốm yếu - bạn trở nên
quan trọng. Đứa trẻ ốm trở thành kẻ độc tài; cả gia
đình phải theo nó - bất kì điều gì nó nói cũng là luật
lệ.
Khi nó hạnh phúc chẳng ai nghe nó. Khi nó mạnh
khoẻ chẳng ai chăm sóc nó. Khi nó hoàn hảo chẳng ai
chú ý tới. Ngay từ ban đầu chúng ta bắt đầu chọn khổ
sở, buồn tủi, bi quan, phía tối hơn của cuộc sống. Đấy
là một điều.
Điều thứ hai có liên quan với nó là: bất kì khi nào
bạn hạnh phúc, bất kì khi nào bạn vui vẻ, bất kì khi
nào bạn cảm thấy cực lạc và phúc lạc, mọi người đều
ghen tị với bạn. Ghen tị nghĩa là mọi người đối kháng,
không ai thân thiện; vào khoảnh khắc đó mọi người
đều là kẻ thù. Cho nên bạn đã học không tỏ ra cực lạc
đến độ mọi người trở thành thù địch với mình - không
biểu lộ niềm phúc lạc của mình, không cười to.
Nhìn mọi người khi họ cười to. Họ cười rất tính
toán. Đấy không phải là cái cười từ trong lòng, nó
không tới từ rất sâu của bản thể họ. Trước hết họ nhìn
bạn, thế rồi họ phán xét... và thế rồi họ cười. Và họ
cười tới mức độ đặc biệt, mức độ mà bạn sẽ chịu
được, mức độ sẽ được coi như phù hợp, mức độ mà
không ai sẽ trở nên ghen tị.
Ngay cả nụ cười của chúng ta cũng chính trị.
Tiếng cười đã biến mất, phúc lạc đã trở nên hoàn toàn
không được biết tới, và cực lạc gần như là không thể
có được bởi vì nó không được phép. Nếu bạn khổ
chẳng ai nghĩ bạn điên. Nếu bạn cực lạc và nhảy múa
mọi người sẽ nghĩ bạn điên. Nhảy múa bị bác bỏ, ca
hát không được chấp nhận. Một người phúc lạc - và
chúng ta nghĩ điều gì đó đã đi sai.
Đây là kiểu xã hội gì vậy? Nếu ai đó khổ sở mọi
thứ là được; người đó phù hợp bởi vì toàn thể xã hội
nhiều ít cũng khổ sở. Người đó là một thành viên,
người đó thuộc về chúng ta. Nếu ai đó trở nên cực lạc
chúng ta nghĩ người đó gàn dở, hâm hâm. Người đó
không thuộc về chúng ta - và chúng ta cảm thấy ghen
tị.
Bởi ghen tị chúng ta kết án người đó. Bởi ghen tị
chúng ta cố gắng bằng mọi cách đẩy người đó về
trạng thái cũ. Chúng ta gọi trạng thái cũ là bình
thường. Các nhà phân tâm sẽ giúp đỡ, các nhà tâm
thần sẽ giúp đỡ để đưa người này về khổ sở thường.
Xã hội không thể cho phép cực lạc. Cực lạc là
cuộc cách mạng vĩ đại nhất. Tôi nhắc lại điều đó: cực
lạc là cuộc cách mạng vĩ đại nhất. Nếu mọi người trở
nên cực lạc thì toàn bộ xã hội sẽ phải thay đổi, bởi vì
xã hội này dựa trên khổ sở.
Nếu mọi người phúc lạc thì bạn không thể đưa họ
vào chiến tranh - ở Việt Nam hay ở Ai cập hay ở
Israel. Không. Ai đó đang phúc lạc sẽ chỉ cười và nói:
điều này là vô nghĩa!
Nếu mọi người phúc lạc bạn không thể làm cho
họ bị ám ảnh bởi tiền bạc. Họ sẽ không lãng phí toàn
bộ cuộc đời mình chỉ để tích luỹ tiền bạc. Đối với họ
sẽ tựa như điên rồ khi một người huỷ hoại toàn bộ
cuộc sống mình chỉ để đánh đổi cuộc sống mình lấy
những đồng tiền chết, chết đi và tích luỹ tiền bạc. Và
tiền sẽ có đó khi người ấy chết. Điều này tuyệt đối
điên rồ! Nhưng sự điên rồ này không thể thấy được
chừng nào bạn còn chưa cực lạc.
Nếu mọi người cực lạc thế thì toàn bộ hình mẫu
của xã hội này sẽ phải thay đổi. Xã hội này tồn tại
trên khổ. Khổ là đầu tư lớn nhất cho xã hội này. Cho
nên chúng ta nuôi lớn trẻ con... ngay từ đầu chúng ta
đã tạo ra việc học hướng tới khổ. Đó là lí do tại sao
chúng bao giờ cũng chọn khổ.
Vào buổi sáng với mỗi người đều có chọn lựa. Và
không chỉ buổi sáng - mọi khoảnh khắc đều có chọn
lựa là khổ sở hay là hạnh phúc. Bạn bao giờ cũng
chọn khổ bởi vì có đầu tư. Bạn bao giờ cũng chọn khổ
bởi vì điều đó đã trở thành thói quen, mẫu hình, bạn
bao giờ cũng làm điều đó. Bạn đã trở nên hiệu quả khi
làm việc đó, nó đã trở thành lối mòn. Khoảnh khắc
tâm trí bạn phải chọn lựa, lập tức nó ùa vào khổ sở.
Khổ sở dường như đi xuống dốc, cực lạc dường
như đi lên dốc. Cực lạc có vẻ rất khó khăn đạt tới
được - nhưng nó không vậy đâu. Điều thực hoàn toàn
đối lập: cực lạc là đi xuống dốc, khổ sở là đi lên dốc.
Khổ là điều rất khó đạt tới, nhưng bạn đã đạt tới nó,
bạn đã làm điều không thể được - bởi vì khổ phản tự
nhiên thế. Không ai muốn khổ và mọi người ĐỀU
khổ.
Xã hội đã làm được một việc lớn. Giáo dục, văn
hoá và các tổ chức văn hoá, bố mẹ, thầy giáo - họ đều
đã làm một việc lớn. Họ đã tạo ra các sinh linh khổ sở
từ các đấng sáng tạo cực lạc. Mọi đứa trẻ được sinh ra
đều cực lạc. Mọi đứa trẻ được sinh ra đều là thượng
đế. Và mọi người chết đi đều là người điên.
Đây là toàn bộ sự nghiệp cho bạn - làm sao giành
lại tuổi thơ, làm sao đòi lại nó. Nếu bạn lần nữa có thể
trở thành đứa trẻ thế thì sẽ không có khổ sở.
Tôi không ngụ ý là đối với đứa trẻ không có
khoảnh khắc khổ - có đấy. Nhưng dầu vậy vẫn không
có khổ. Cố hiểu điều này đi.
Một đứa trẻ có thể trở thành khổ sở, nó có thể bất
hạnh, cực kì bất hạnh vào một khoảnh khắc, nhưng nó là toàn bộ đến mức trong bất hạnh đó, nó là một với
bất hạnh đó, đến mức không có sự phân chia. Đứa trẻ
tách biệt khỏi bất hạnh không có đó. Đứa trẻ không
nhìn vào nỗi bất hạnh của mình như tách biệt, bị phân
chia. Đứa trẻ là bất hạnh - nó tham dự thế vào trong
đó. Và khi bạn trở thành một với bất hạnh, bất hạnh
lại không phải là bất hạnh nữa. Nếu bạn trở thành một
với nó như vậy, ngay cả điều đó cũng có cái đẹp của
riêng nó.
Cho nên nhìn vào đứa trẻ - tôi muốn nói đứa trẻ
không bị làm hư hỏng. Nếu nó giận dữ, thế thì toàn bộ
năng lượng của nó trở thành cơn giận dữ; không có gì
còn lại đằng sau, không giữ lại gì. Nó đã di chuyển và
trở nên giận dữ; không ai thao túng và kiểm soát điều
đó. Không có tâm trí. Đứa trẻ đã trở thành cơn giận
dữ - nó không giận dữ, nó trở thành cơn giận dữ. Và
thế thì bạn xem cái đẹp, việc nở hoa của cơn giận dữ.
Đứa trẻ chưa bao giờ trông xấu xí - ngay cả trong giận
dữ nó trông cũng đẹp đẽ. Nó trông mãnh liệt hơn, sinh
động hơn, sống động hơn - một núi lửa sẵn sàng bùng
nổ. Một đứa trẻ nhỏ như vậy, một năng lượng lớn như
vậy, một bản thể nguyên tử như vậy - với toàn bộ vũ
trụ nổ tung.
Và sau cơn giận dữ này đứa trẻ sẽ im lặng. Sau
cơn giận dữ này đứa trẻ sẽ rất an bình. Sau cơn giận
dữ này đứa trẻ sẽ thảnh thơi. Chúng ta có thể nghĩ thật
khổ bị vào cơn giận dữ đó, nhưng đứa trẻ lại không
khổ - nó tận hưởng điều đó.
Nếu bạn trở thành một với bất kì cái gì, bạn trở
nên phúc lạc. Nếu bạn tách bạch bản thân mình với
mọi thứ, cho dù đó là hạnh phúc, bạn sẽ trở thành khổ
sở.
Cho nên đây là chìa khoá. Tách biệt như bản ngã
là cơ sở cho mọi khổ sở; là một, tuôn chảy theo bất kì
cái gì cuộc sống đưa đến cho bạn, hiện hữu trong đó
thật mãnh liệt, thật toàn bộ đến độ bạn không còn nữa,
bạn mất hút, thế thì mọi thứ đều là phúc lạc.
Chọn lựa có đó, nhưng bạn thậm chí trở nên
không nhận biết về chọn lựa. Bạn đã chọn cái sai liên
tục thế, điều đó đã trở thành thói quen chết đến mức
bạn đơn giản chọn nó một cách tự động. Không có sự
chọn lựa nào còn lại.
Trở nên tỉnh táo. Mỗi khoảnh khắc khi bạn chọn
lựa khổ, hãy nhớ: đây là chọn lựa của bạn. Thậm chí
sự lưu tâm này sẽ có ích - tỉnh táo biết rằng đây là sự
chọn lựa của mình và mình chịu trách nhiệm, và đây
là điều mình đang làm cho bản thân mình, đây là việc
làm của mình. Ngay lập tức bạn sẽ cảm thấy sự khác
biệt. Phẩm chất của tâm trí sẽ thay đổi. Sẽ dễ dàng
hơn cho bạn để đi tới hạnh phúc.
Và một khi bạn biết rằng đây là chọn lựa của bạn,
thế thì toàn thể sự việc đã trở thành trò chơi. Thế thì
nếu bạn thích khổ, cứ việc khổ, nhưng nhớ đây là
chọn lựa của bạn và đừng phàn nàn. Không ai khác
chịu trách nhiệm cho điều đó. Đây là vở kịch của bạn.
Nếu bạn thích cách này, nếu bạn thích cách khổ, nếu
bạn muốn trải qua cuộc sống trong khổ sở, thế thì đây
là chọn lựa của bạn, trò chơi của bạn. Bạn đang chơi
nó - chơi cho hay!
Thế thì chớ đi và hỏi mọi người cách đừng khổ.
Điều đó là ngớ ngẩn. Đừng đi và hỏi các thầy và các
guru cách hạnh phúc. Cái gọi là các guru tồn tại bởi vì
bạn ngu. Bạn tạo ra khổ, và thế rồi bạn lại đi và hỏi
người khác cách đừng tạo ra nó. Và bạn sẽ tiếp tục tạo
ra khổ bởi vì bạn không tỉnh táo với điều bạn đang
làm. Từ chính khoảnh khắc này hãy cố - cố hạnh phúc
và phúc lạc.
Hai cách sống
Có hai cách sống, cách hiện hữu, cách biết: một là
từ nỗ lực, ý chí, bản ngã; cách kia là từ vô nỗ lực, vô
tranh đấu, nhưng hiện hữu trong buông bỏ cùng sự
tồn tại.
Tất cả các tôn giáo trên thế giới đều đã từng dạy
bạn cách thứ nhất, tranh đấu - tranh đấu chống lại tự
nhiên, tranh đấu chống lại thế giới, tranh đấu chống
lại thân thể riêng của bạn, tranh đấu chống lại tâm trí.
Chỉ thế thì bạn mới có thể đạt tới chân lí, điều tối
thượng, điều vĩnh hằng. Nhưng có đủ bằng chứng
rằng ý chí quyền lực, con đường này của bản ngã, sự
tranh đấu này và cuộc chiến này đã thất bại hoàn toàn.
Trong hàng triệu năm, rất ít người đã đạt tới kinh
nghiệm tối thượng của cuộc sống, ít đến nỗi họ chỉ
chứng tỏ là ngoại lệ, họ không chứng tỏ qui luật.
Tôi dạy bạn cách thứ hai: đừng đi ngược lại dòng
chảy của sự tồn tại, đi cùng nó; nó không phải là kẻ
thù của bạn. Cũng như một người có thể cố gắng đi
ngược dòng, tranh đấu với dòng sông, chẳng mấy
chốc người đó sẽ mệt mỏi và người đó sẽ chẳng đạt
tới đâu cả. Dòng sông bao la còn người đó là một
phần nhỏ bé.
Trong sự tồn tại bao la này, bạn còn nhỏ hơn một
nguyên tử. Làm sao bạn có thể tranh đấu chống lại cái
toàn thể được? Chính ý tưởng này là không thông
minh. Và bạn được cái toàn thể sinh ra - làm sao nó
có thể là kẻ thù của bạn được? Tự nhiên là mẹ bạn, nó
không thể chống lại bạn được. Thân thể bạn là chính
cuộc sống của bạn, nó không thể đối kháng với bạn
được. Nó phục vụ bạn mặc cho sự tranh đấu liên tục
của bạn với nó. Nó phục vụ bạn khi bạn thức, nó phục
vụ bạn ngay cả khi bạn ngủ. Ai cứ thở thế? Bạn ngủ
say và ngáy. Thân thể có trí huệ riêng của nó. Nó liên
tục thở, tim liên tục đập, thân thể cứ vận hành mà
không có bạn. Thực tế, nó vận hành tốt hơn khi bạn
không hiện diện. Sự hiện diện của bạn bao giờ cũng là
việc gây rối, bởi vì tâm trí bạn được huấn luyện bởi
những người đã bảo bạn phải chống lại nó.
Tôi dạy bạn tình bằng hữu với sự tồn tại. Tôi
không muốn bạn từ bỏ thế giới này, bởi vì thế giới là
của chúng ta. Chẳng cái gì đang tồn tại chống lại bạn.
Mọi điều bạn phải học là nghệ thuật sống - không
phải là nghệ thuật từ bỏ, mà là nghệ thuật vui vẻ. Đó
chỉ là vấn đề học nghệ thuật và bạn có thể đổi chất
độc thành nước cam lồ.
Trên nhiều thuốc bạn sẽ thấy viết, chất độc,
nhưng trong tay của các chuyên gia khoa học chất độc
đã trở thành thuốc. Nó không giết bạn, nó cứu bạn.
Nếu bạn thấy rằng đâu đó thân thể bạn, tự nhiên,
thế giới đang chống lại bạn, nhớ một điều: đấy phải là
dốt nát của bạn, đấy phải là thái độ sai nào đó. Đấy
phải là bạn không biết nghệ thuật sống. Bạn không
nhận biết rằng sự tồn tại không thể nào chống lại bạn
được. Bạn được sinh ra từ nó, bạn sống trong nó, nó
đã cho bạn mọi thứ và bạn thậm chí còn không biết
ơn. Ngược lại, tất cả các tôn giáo đều đã dạy bạn kết
án nó từ ngay chính ban đầu.
Bất kì tôn giáo nào dạy bạn kết án cuộc sống đều
mang tính độc hại. Nó là phản cuộc sống, nó đang
phục vụ cái chết; nó không phục vụ bạn, nó không
phục vụ sự tồn tại. Nhưng sao những câu hỏi này nảy
sinh?
Tất cả những tôn giáo này đều đã chống lại tự
nhiên. Sao họ lại tạo ra logic nào đó rằng chừng nào
bạn còn chưa chống lại thế giới này, bạn sẽ không bao
giờ có khả năng đạt tới thế giới khác, thế giới cao
hơn? Sao họ lại đã làm ra sự phân chia như vậy giữa
thế giới này và thế giới kia? Có lí do cho điều đó.
Nếu thế giới này không bị từ bỏ mà được sống
trong tính toàn bộ của nó, thế thì tu sĩ chẳng còn được
cần tới nữa. Nếu thế giới này phải bị tranh đấu, từ bỏ,
bạn phải kìm nén bản tính tự nhiên của mình. Thế thì
tất nhiên, bạn sẽ ở vào trạng thái ốm yếu. Chống lại tự
nhiên bạn không bao giờ có thể lành mạnh được, bạn
không bao giờ có thể là toàn thể. Bạn bao giờ cũng bị
chia chẻ và tinh thần phân liệt. Một cách tự nhiên, bạn
sẽ cần ai đó hướng dẫn bạn, ai đó giúp bạn - bạn sẽ
cần tu sĩ.
Một cách tự nhiên, khi bạn mặc cảm, bạn đi tới
nhà thờ, bạn đi tới đền thờ, bạn đi tới giáo đường; bạn
hỏi tu sĩ, bạn hỏi mục sư, bạn hỏi giáo sĩ giúp bạn, bởi
vì trong chỗ tối tăm sâu thẳm của mình - điều họ chịu
trách nhiệm cho việc tạo ra - bạn bất lực thế, bạn cần
ai đó bảo vệ bạn, ai đó giúp bạn, ai đó chỉ cho bạn ánh
sáng. Bạn đang trong nhu cầu tuyệt vọng đến mức bạn
thậm chí không nghĩ liệu tu sĩ có biết gì nhiều hơn
bạn không, hay ông ta cũng chỉ là người phục vụ được
trả tiền.
...Vấn đề của bạn về cơ bản là nhìn vào trong bản
thân mình, nơi bạn hiện hữu. Và nếu bạn đang trong
khổ sở, trong đau khổ, trong lo âu, trong phiền não;
nếu bạn đang thiếu cái gì đó trong cuộc sống, nếu bạn
không hài lòng, nếu bạn không thấy ý nghĩa nào ở bất
kì đâu và bạn đơn giản kéo lê bản thân mình tới cái
chết...
Bóng tối cứ trở nên ngày một tối hơn, mọi ngày
cái chết cứ tới gần hơn - đây có phải là lúc đi vào các
vấn đề thần học lớn lao không? Nó là lúc thay đổi con
người bạn. Bạn không có nhiều thời gian đâu.
...Và phương pháp mà tất cả các tôn giáo đã từng
dạy bạn đều là các phương pháp tranh đấu; chúng
không dẫn tới đâu cả. Chúng đơn giản làm hỏng niềm
vui cuộc sống của bạn. Chúng đầu độc mọi thứ đáng
tận hưởng được trong cuộc sống này. Chúng đã tạo ra
một nhân loại buồn. Tôi muốn nhân loại tràn đầy tình
yêu và đầy bài ca và đầy điệu vũ.
Cho nên tôi muốn mọi người cần hiểu rõ rằng
phương pháp của tôi là phương pháp thứ hai, và với
phương pháp thứ hai tôi ngụ ý bạn không tranh đấu với dòng chảy và đi ngược dòng - điều đó là ngu
xuẩn. Bạn không thể tranh đấu được, dòng chảy của
tự nhiên là quá lớn và quá mạnh. Cách tốt nhất là học
từ thân thể chết. Người chết biết vài bí mật mà người
sống không biết.
Người sống, nếu họ không biết cách bơi, sẽ chìm
nghỉm. Điều này là rất kì lạ. Vào lúc họ chết, họ lại
nổi lên bề mặt. Khi họ còn sống, họ chìm nghỉm; khi
họ chết, họ nổi lên. Chắc chắn, người chết biết điều gì
đó mà người sống không biết. Điều gì đã xảy ra? Sao
dòng sông và đại dương lại cư xử khác đi với người
chết vậy? Người chết là tuyệt đối buông bỏ. Người đó
thậm chí không bơi. Người đó chẳng làm gì cả.
Người bơi giỏi nhất đơn giản nổi. Người bơi tối
thượng trôi như người chết theo dòng nước, bất kì đâu
dòng sông đưa tới - nó bao giờ cũng dẫn tới đại
dương. Mọi dòng sông đều dẫn tới đại dương, cho nên
bạn không cần lo nghĩ liệu bạn có trong dòng sông
linh thiêng hay không. Linh thiêng hay không linh
thiêng, mọi dòng sông đều có định mệnh đạt tới đại
dương dù sớm hay muộn. Bạn chỉ nổi cùng dòng
sông. Và điều này tôi gọi là tin cậy - tin cậy vào sự
tồn tại rằng bất kì chỗ nào nó dẫn tới, nó đều dẫn tới
con đường đúng, tới đích đúng. Nó không phải là kẻ
thù của bạn. Tin cậy vào tự nhiên rằng bất kì chỗ nào
nó đưa bạn tới, chỗ đó là nhà bạn.
Nếu toàn thể nhân loại học thảnh thơi chứ không
tranh đấu, học buông bỏ chứ không làm nỗ lực gian
nan, sẽ có sự thay đổi lớn về phẩm chất của tâm thức.
Người thảnh thơi, đơn giản đi im lặng cùng dòng
sông, không có mục đích của riêng mình, không có
bản ngã...
Trong việc nổi thảnh thơi như vậy bạn không thể
có bản ngã nào. Bản ngã cần nỗ lực - bạn phải làm
điều gì đó. Bản ngã là người làm, và bằng việc nổi
bạn đã trở thành không người làm. Trong vô hành
động này, bạn sẽ ngạc nhiên làm sao mà các lo âu và
khổ sở của bạn bắt đầu rơi rụng đi và làm sao bạn bắt
đầu trở nên hài lòng với bất kì cái gì sự tồn tại trao
cho bạn.
Một nhà huyền môn Sufi đi du hành...
Và mọi tối ông ấy đều cám ơn sự tồn tại: "Ngài đã
làm bao nhiêu điều cho con và con không thể có khả
năng đáp lại được, và con sẽ không bao giờ có khả
năng đáp lại điều đó." Các đệ tử của ông ấy có hơi
chút phẫn nộ, vì đôi khi cuộc sống gian nan quá
chừng.
Nhà huyền môn Sufi là một người nổi dậy.
Chuyện xảy ra lần này là trong ba ngày liền họ đã
không có thức ăn, bởi vì mọi làng họ đi qua đều từ
chối vì họ không phải là người Mô ha mét giáo chính
thống. Họ đã tham gia nhóm nổi dậy của người Sufi.
Mọi người không cho họ chỗ trú ngụ ban đêm, cho
nên họ ngủ trong sa mạc. Họ đói, họ khát, và đó là
ngày thứ ba. Vào buổi cầu nguyện tối, nhà huyền môn
lại nói với sự tồn tại, "Con biết ơn thế. Ngài đã làm
quá nhiều cho chúng con và chúng con thậm chí
không thể đáp lại được điều đó."
Một trong các đệ tử nói, "Thế này thì quá lắm.
Bây giờ đã ba ngày rồi xin thầy nói cho chúng tôi sự tồn tại đã làm cái gì cho chúng ta? Thầy cám ơn sự
tồn tại để làm gì?"
Ông già này cười to. Ông ấy nói, "Ông vẫn không
nhận biết về điều sự tồn tại đã làm cho chúng ta. Ba
ngày này đã rất có nghĩa cho ta. Ta đói, ta khát;
chúng ta không có chỗ trú ngụ, chúng ta bị bác bỏ, bị
kết án. Đá ném vào chúng ta, và ta đang quan sát bên
trong bản thân ta - không giận dữ nào đã nảy sinh. Ta
đang cám ơn sự tồn tại. Món quà của nó thật vô giá.
Ta không bao giờ có thể đền đáp lại được chúng. Ba
ngày đói, ba ngày khát, ba ngày không ngủ, mọi
người ném đá... và vậy mà ta đã không cảm thấy bất
kì thù địch nào, giận dữ nào, bất kì hận thù nào, bất kì
thất bại nào, bất kì thất vọng nào. Điều đó phải là lòng
nhân từ của ngài; điều đó phải là sự tồn tại đang hỗ
trợ ta.
"Ba ngày này đã để lộ cho ta nhiều điều mà đã
không được để lộ nếu thức ăn được cho, sự tiếp đón
được cho, chỗ trú ngụ được cho, đá không bị ném - và
ông lại hỏi ta đang cám ơn sự tồn tại về cái gì sao? Ta
sẽ cám ơn sự tồn tại ngay cả khi ta chết, bởi vì ngay
cả trong cái chết ta vẫn biết sự tồn tại vẫn cứ để lộ các
bí ẩn cho ta như nó đã từng để lộ trong cuộc sống, bởi
vì cái chết không phải là kết thúc mà là chính cao trào
của cuộc sống."
Học chảy theo sự tồn tại để bạn không có mặc
cảm nào và vết thương nào. Đừng tranh đấu với thân
thể bạn, hay tự nhiên, hay bất kì cái gì, do vậy bạn an
bình và thoải mái như ở nhà, bình thản và thanh thản.
Tình huống này sẽ giúp cho bạn trở nên tỉnh táo
hơn, nhận biết hơn, ý thức hơn, điều chung cuộc đưa
tới đại dương của thức tỉnh tối thượng - giải thoát.
Thân thể là bạn của bạn
Mọi tôn giáo đều đã từng dạy bạn tranh đấu
chống lại tự nhiên. Bất kì điều gì tự nhiên đều bị kết
án. Tôn giáo nói rằng bạn phải xoay xở làm cái gì đó
phi tự nhiên, chỉ thế thì bạn mới có thể thoát khỏi sự
giam cầm của sinh học, sinh lí, tâm lí, tất cả những
bức tường bao quanh bạn. Nhưng nếu bạn cứ hài hoà
với thân thể mình, với tâm trí mình, với trái tim mình,
thế thì tôn giáo nói bạn sẽ không bao giờ có khả năng
đi ra ngoài bản thân mình. Đó là chỗ tôi đối lập với
mọi tôn giáo. Họ đã cho hạt mầm độc hại vào con
người bạn, cho nên bạn sống trong thân thể, nhưng
bạn không yêu thân thể mình.
Thân thể phục vụ bạn trong bẩy mươi, tám mươi,
chín mươi, thậm chí một trăm năm, và không có cơ
chế khác mà khoa học có khả năng phát minh ra có
thể sánh được với thân thể. Sự phức tạp của nó, phép
màu của nó mà nó cứ làm cho bạn... và bạn thậm chí
không nói cám ơn. Bạn đối xử với thân thể mình như
kẻ thù của mình, và thân thể là bạn của bạn.
Nó chăm nom cho bạn theo mọi cách có thể, trong
khi bạn thức, trong khi bạn ngủ. Ngay cả trong giấc
ngủ nó cũng vẫn cứ chăm sóc bạn. Khi bạn ngủ và
nhện bắt đầu bò vào chân bạn, chân bạn hẩy nó đi mà không làm bạn bận tâm. Chân có bộ não nhỏ của
riêng nó. Cho nên với các vấn đề nhỏ không có nhu
cầu đi tới hệ thống trung tâm, đi tới bộ não - chừng đó
chân có thể làm được. Muỗi đốt bạn, tay bạn xua nó
hay đập nó, và giấc ngủ của bạn không bị quấy nhiễu.
Ngay cả khi bạn ngủ thân thể bạn vẫn liên tục bảo vệ
bạn, và làm những việc nói chung không được coi là
của nó. Tay không được coi là có não, nhưng chắc
chắn nó có cái gì đó mà chỉ có thể được gọi là một bộ
não rất nhỏ. Có lẽ mọi tế bào của thân thể bạn đều có
một bộ não nhỏ trong nó. Và có hàng triệu tế bào
trong thân thể bạn, hàng triệu bộ não nhỏ, di chuyển
quanh, liên tục chăm nom.
Bạn cứ ăn đủ mọi thứ mà chẳng bận tâm điều gì
xảy ra khi bạn nuốt chúng. Bạn không hỏi thân thể
liệu cơ chế của nó, hệ thống hoá chất của nó, có khả
năng tiêu hoá cái bạn ăn vào không. Nhưng bằng cách
nào đó hệ thống hoá chất bên trong của bạn cứ làm
việc gần cả thế kỉ. Nó có hệ thống tự động thay thế
các bộ phận đã đi sai. Nó cứ tống chúng ra, tạo ra
những bộ phận mới; và bạn không phải làm gì về điều
đó cả, nó cứ xảy ra theo cách riêng của nó. Thân thể
có trí huệ nào đó của riêng nó.
Những tôn giáo này cứ nói với bạn, "Bạn bao giờ
cũng phải tranh đấu, bạn phải đi ngược dòng. Đừng
nghe thân thể - bất kì điều gì nó nói, làm điều ngược
lại." Jaina giáo nói, "Thân thể đói, cứ để nó đói. Bạn
bỏ đói nó, nó cần việc trị liệu đó." Nó đơn giản phục
vụ bạn mà không đòi thanh toán gì về phía bạn, không
lương lậu, không tiện nghi, và Jaina giáo nói chống lại
nó. Khi nó muốn ngủ, cố vẫn thức.
Điều đó chắc chắn cho bạn quyền năng bản ngã
lớn. Khi thân thể muốn thức ăn, bạn nói không.
"Không" có quyền năng lớn trong nó. Bạn là người
chủ. Bạn thu thân thể thành nô lệ - không chỉ thành nô
lệ, bạn buộc thân thể câm miệng lại: "Bất kì điều gì ta
quyết định đều sẽ được làm; ngươi không được can
thiệp vào."
Đừng tranh đấu với thân thể bạn. Nó không phải
là kẻ thù của bạn, nó là bạn của bạn. Nó là món quà
của tự nhiên cho bạn. Nó là một phần của tự nhiên.
Nó được nối liền với tự nhiên theo mọi cách có thể.
Bạn được bắc cầu không chỉ bằng việc thở; với ánh
mặt trời bạn được bắc cầu, bạn được nối liền với
hương thơm của hoa, bạn được bắc cầu, với ánh trăng
bạn được bắc cầu. Bạn được bắc cầu từ mọi nơi; bạn
không là hòn đảo tách rời. Vứt ý tưởng đó đi. Bạn là
một phần của toàn thể lục địa này, và vậy mà... nó đã
trao cho bạn tính cá nhân. Đây là điều tôi gọi là phép
màu.
Bạn là một phần và một gói của sự tồn tại, vậy mà
bạn có tính cá nhân. Sự tồn tại đã làm một phép màu,
đã làm điều gì đó có thể thành không thể được.
Cho nên trong hài hoà với thân thể mình, bạn sẽ
trong hài hoà với tự nhiên, với sự tồn tại. Cho nên
thay vì đi ngược lại dòng chảy, đi cùng dòng chảy.
Hãy trong buông bỏ. Cho phép cuộc sống xảy ra.
Đừng áp đặt điều gì, theo bất kì cái tên mĩ miều nào.
Vì sách thiêng nào đó, vì lí tưởng thiêng nào đó, đừng
quấy rối sự hài hoà của bạn.
Không gì giá trị hơn được hài hoà, được hoà điệu
với cái toàn thể.
Tôn kính cuộc sống, kính trọng cuộc sống. Không
có gì linh thiêng hơn cuộc sống, không cái gì thiêng
liêng hơn cuộc sống. Và cuộc sống không bao gồm
những thứ lớn lao. Những kẻ ngu tôn giáo đó đã từng
bảo bạn, "Làm điều lớn lao," còn cuộc sống lại bao
gồm những điều nhỏ bé. Chiến lược này là rõ ràng.
Họ bảo bạn, "Làm điều lớn lao, cái gì đó vĩ đại, cái gì
đó mà tên bạn sẽ được ghi nhớ mãi về sau. Làm điều
gì đó vĩ đại." Và tất nhiên điều đó hấp dẫn bản ngã.
Bản ngã là đại lí của tu sĩ. Tất cả các nhà thờ và tất cả
các giáo đường và tất cả các đền đài đều chỉ có một
đại lí, và đó là bản ngã. Họ không dùng các đại lí
khác. Không có các đại lí khác. Chỉ có một đại lí, và
đó là bản ngã - làm điều gì đó vĩ đại, điều gì đó lớn
lao.
Tôi muốn bảo bạn, chẳng có cái gì lớn lao cả,
chẳng cái gì vĩ đại cả. Cuộc sống bao gồm những điều
rất nhỏ bé. Cho nên nếu bạn trở nên quan tâm tới cái
gọi là những điều lớn lao, bạn sẽ bỏ lỡ cuộc sống.
Cuộc sống bao gồm nhấm nháp cốc trà, tán gẫu
với bạn bè; đi dạo buổi sáng, chẳng đi đâu đặc biệt,
chỉ đi dạo, không mục đích, không mục tiêu, từ bất kì
điểm nào bạn cũng có thể quay lại; nấu thức ăn cho ai
đó bạn yêu; nấu thức ăn cho bản thân bạn, bởi vì bạn
yêu thân thể mình nữa; giặt quần áo, lau nhà, tưới
vườn... những điều nhỏ bé này, những điều rất nhỏ...
nói lời chào với người lạ, điều chẳng cần chút nào bởi
vì không có vấn đề kinh doanh nào với người lạ cả.
Người có thể nói lời chào với người lạ cũng có
thể nói lời chào với bông hoa, cũng có thể nói lời
chào với cây cối, có thể hát bài ca với chim chóc.
Chúng hót mọi ngày và bạn đã không bận tâm chút
nào rằng một ngày nào đó bạn sẽ trở lại với lời mời.
Những điều nhỏ bé, rất nhỏ bé…
Kính trọng cuộc sống của bạn. Từ sự kính trọng
đó bạn sẽ bắt đầu kính trọng cuộc sống trong những
đối tượng khác.
Bóng ma của "phải”
Toàn thể việc giáo dục của chúng ta - trong gia
đình, trong xã hội, trong trường học, trong trường cao
đẳng, trong đại học - đều tạo ra căng thẳng trong
chúng ta. Và căng thẳng nền tảng là ở chỗ bạn không
làm điều bạn “phải” làm.
Thế thì nó cứ dai dẳng cả đời bạn; nó theo bạn
như cơn ác mộng, nó cứ ám ảnh bạn. Nó sẽ không bao
giờ để cho bạn nghỉ ngơi, nó sẽ không bao giờ cho
phép bạn thảnh thơi. Nếu bạn thảnh thơi, nó sẽ nói,
"Mình đang làm gì vậy? Mình không được thảnh thơi
thế; mình phải làm điều gì đó chứ." Nếu bạn đang làm
điều gì đó nó sẽ nói, "Mình đang làm gì vậy? Mình
cần nghỉ chứ, đấy là điều phải làm, bằng không mình
sẽ tự làm cho mình phát rồ - mình đã bên bờ vực rồi."
Nếu bạn làm điều gì đó tốt, nó sẽ nói, "Mình là
đứa ngốc. Làm điều tốt chẳng được trả tiền, mọi
người sẽ lừa mình." Nếu bạn làm điều gì đó xấu nó sẽ
nói, "Mình đang làm cái gì vậy? Mình đang dọn
đường xuống địa ngục, mình sẽ phải khổ vì nó." Nó sẽ chẳng bao giờ để cho bạn nghỉ ngơi; bất kì điều gì
bạn làm, nó sẽ có đó kết án bạn.
Kẻ kết án này đã được cấy vào trong bạn. Đây là
thảm hoạ lớn nhất đã xảy ra cho nhân loại. Và chừng
nào chúng ta còn chưa gạt bỏ được kẻ kết án này bên
trong mình, chúng ta không thể là con người thực sự
được, chúng ta không thể vui sướng thực sự được và
chúng ta không thể tham gia vào việc mở hội mà sự
tồn tại đang là vậy.
Và bây giờ không ai có thể vứt bỏ nó được ngoại
trừ bạn. Và điều này không chỉ là vấn đề của bạn, đây
là vấn đề của hầu hết mọi con người. Dù bạn được
sinh ra ở bất kì nước nào, dù bạn thuộc về bất kì tôn
giáo nào, điều đó không thành vấn đề - Cơ đốc giáo,
cộng sản, Hindu giáo, Mô ha mét giáo, Jaina giáo,
Phật giáo, không thành vấn đề bạn thuộc về loại ý
thức hệ nào, điều bản chất vẫn là một. Điều bản chất
là tạo ra sự chia chẻ trong bạn, để cho phần này bao
giờ cũng kết án phần kia. Nếu bạn theo phần thứ nhất
thế thì phần thứ hai bắt đầu kết án bạn. Bạn trong
xung đột bên trong liên tục, cuộc nội chiến.
Cuộc nội chiến này phải bị vứt bỏ, bằng không
bạn sẽ bỏ lỡ toàn thể cái đẹp, phúc lành của cuộc
sống. Bạn sẽ không bao giờ có khả năng cười với sự
mãn nguyện của trái tim mình, bạn sẽ không bao giờ
có khả năng yêu, bạn sẽ không bao giờ có khả năng
toàn bộ trong bất kì cái gì. Và chính chỉ từ tính toàn
bộ mà người ta mới nở hoa, mà mùa xuân mới tới, và
cuộc sống của bạn bắt đầu có mầu sắc và âm nhạc và
thơ ca.
Chính chỉ từ tính toàn bộ mà bỗng nhiên bạn mới
cảm thấy sự hiện diện của Thượng đế ở khắp xung
quanh bạn. Nhưng điều nực cười là sự chia chẻ đã
được tạo ra bởi cái gọi là các thánh nhân của bạn, các
tu sĩ và nhà thờ. Thực tế tu sĩ đã là kẻ thù lớn nhất của
Thượng đế trên trái đất.
Chúng ta phải gạt bỏ tất cả các tu sĩ; họ là căn
nguyên gốc rễ của bệnh hoạn con người. Họ đã làm
mọi người ốm yếu dễ dàng, họ đã gây ra bệnh dịch
thần kinh. Và chứng thần kinh đã trở thành lan tràn
tới mức chúng ta coi nó như đương nhiên. Chúng ta
cho rằng cuộc sống là mọi điều như vậy, chúng ta cho
đây là chính cuộc sống - chịu đựng, lâu dài, đau khổ
lần lữa, lâu dài, sự tồn tại đau đớn, phiền não; một tự
truyện của nhiều khó nhọc chẳng về cái gì cả.
Và nếu chúng ta nhìn vào cái gọi là cuộc sống của
mình, nó dường như vậy, bởi vì không bao giờ có
hoa, không bao giờ có bài ca trong trái tim, không bao
giờ có tia vui thích thiêng liêng.
Điều không gì ngạc nhiên là những người thông
minh trên khắp thế giới đều hỏi ý nghĩa cuộc sống là
gì. "Sao chúng ta cứ phải sống? Sao chúng ta hèn nhát
thế khi cứ sống? Sao chúng ta không thể thu lấy chút
ít dũng cảm và đặt dấu chấm hết cho tất cả điều vô
nghĩa này? Sao chúng ta không thể tự tử?"
Trước đây trên thế giới chưa bao giờ có nhiều
người cho rằng cuộc sống là hoàn toàn vô nghĩa lí.
Sao điều này xảy ra trong thời đại này? Điều đó chẳng
liên quan gì tới thời đại này cả. Hàng thế kỉ, trong ít
nhất năm nghìn năm, các tu sĩ đã gây ra mối hại này.
Bây giờ nó đã đạt tới đỉnh tối thượng.
Đấy không phải là việc của chúng ta, chúng ta là
nạn nhân. Chúng ta là nạn nhân của lịch sử. Nếu con
người trở nên ý thức thêm chút ít, điều đầu tiên cần
làm là đốt tất cả các sách sử. Quên quá khứ đi, nó là
như cơn ác mộng. Bắt đầu mới lại từ ABC, cứ dường
như Adam lại được sinh ra lần nữa. Bắt đầu dường
như chúng ta lại trong vườn Địa đàng, hồn nhiên,
không tì vết...
Một người đi tìm nhà thờ tốt để tham dự và tìm
thấy một nhà thờ nhỏ trong đó giáo đoàn đang đọc
cùng mục sư. Họ nói, "Chúng tôi đã bỏ không làm
những điều chúng tôi đáng phải làm và chúng tôi đã
làm những điều chúng tôi đáng không nên làm."
Người này ghé vào một chỗ ngồi và thở dài nhẹ
nhõm khi anh ta tự nói với mình, "Ơn Chúa, cuối
cùng thì mình cũng đã tìm ra đám đông của mình."
Làm điều bản tính bạn muốn làm, làm điều phẩm
chất cố hữu bên trong bạn khao khát làm. Đừng nghe
theo kinh sách, nghe trái tim riêng của bạn; đó mới là
kinh sách tôi qui định. Vâng, lắng nghe rất chăm chú,
rất ý thức, và bạn sẽ chẳng bao giờ sai. Và lắng nghe
trái tim riêng của mình, bạn sẽ không bao giờ bị phân
chia. Lắng nghe trái tim riêng của mình, bạn sẽ bắt
đầu đi theo đúng hướng, không nghĩ cái gì là đúng và
cái gì là sai.
Cho nên toàn thể nghệ thuật cho nhân loại mới sẽ
bao gồm trong chỗ bí mật của việc lắng nghe trái tim
một cách có ý thức, tỉnh táo, chăm chú. Và theo nó
qua đủ mọi cách, và đi tới bất kì chỗ nào nó đưa bạn
tới. Vâng, đôi khi nó sẽ đưa bạn đi vào trong nguy
hiểm - nhưng thế thì nhớ, những nguy hiểm đó là cần
thiết để làm cho bạn chín muồi. Và đôi khi nó sẽ đưa
bạn đi lạc lối - nhưng cũng lại nhớ, những việc đi lạc
lối đó là một phần của trưởng thành. Nhiều lần bạn sẽ
ngã. Đứng dậy, bởi vì đây là cách người ta thu lấy sức
mạnh - bởi việc ngã và đứng dậy lại. Đây là cách
người ta trở nên được toàn vẹn.
Nhưng đừng theo những qui tắc bị áp đặt từ bên
ngoài. Không qui tắc bị áp đặt nào có thể là đúng, bởi
vì qui tắc do những người muốn cai trị bạn bịa ra.
Vâng, đôi khi đã có những người chứng ngộ vĩ đại
trong thế giới này nữa - một Phật, một Jesus, một
Krishna, một Mohammed. Họ đã không trao qui tắc
cho thế giới, họ đã cho tình yêu của mình. Nhưng
chẳng chóng thì chầy các đệ tử tụ tập lại với nhau và
bắt đầu làm ra luật ứng xử. Một khi thầy qua rồi, một
khi ánh sáng tắt rồi và họ trong bóng tối sâu sắc, họ
bắt đầu dò dẫm những qui tắc nào đó để theo, bởi vì
bây giờ ánh sáng mà qua đó họ đã thấy không còn đó
nữa. Bây giờ họ sẽ phải phụ thuộc vào qui tắc.
Điều Jesus đã làm là tiếng thì thào của trái tim
riêng của ông ấyi, và điều người Ki tô giáo cứ làm lại
không phải là tiếng thì thào của trái tim riêng của họ.
Họ là những kẻ bắt chước - và khoảnh khắc bạn bắt
chước, bạn sỉ nhục tính người của mình, bạn sỉ nhục
Thượng đế của mình.
Đừng bao giờ là kẻ bắt chước, bao giờ cũng là
nguyên bản. Đừng trở thành bản sao. Nhưng đó lại là
điều đang xảy ra trên khắp thế giới - toàn những bản
sao với bản sao.
Cuộc sống thực sự là điệu vũ nếu bạn là nguyên
bản - và bạn được ngụ ý là nguyên bản. Và không hai người nào giống nhau cả, cho nên cách sống của tôi
không bao giờ có thể trở thành cách sống của bạn.
Hấp thu tâm linh, hấp thu im lặng của thầy, học
duyên dáng của thầy. Uống thật nhiều nhất có thể
được từ bản thể của thầy, nhưng đừng bắt chước thầy.
Hấp thu tâm linh của thầy, uống tình yêu của thầy,
đón nhận từ bi của thầy, bạn sẽ có khả năng nghe
tiếng thì thào của trái tim riêng của mình. Và chúng
đang thì thào đấy. Trái tim nói theo tiếng nói rất tĩnh
lặng, nhỏ bé; nó không la to.
Quên tất cả những điều
bạn đã được bảo, "Cái này
đúng và cái này sai." Cuộc
sống không cố định thế.
Cái đúng hôm nay có thể
sai ngày mai, cái sai
khoảnh khắc này có thể
đúng khoảnh khắc tiếp.
Cuộc sống không thể bị
xếp vào ngăn kín; bạn
không thể dán nhãn cho nó
dễ dàng thế, "Cái này đúng
và cái này sai." Cuộc sống
không phải là cửa tiệm của
nhà hoá học nơi mọi cái
chai đều được dán nhãn và
bạn biết cái gì là cái gì.
Cuộc sống là điều bí ẩn; khoảng khắc này cái gì đó
khớp và thế thì nó đúng. Khoảnh khắc khác, biết bao
nhiêu nước đã chảy xuôi sông Hằng đến mức nó
không còn khớp nữa và nó sai.
Định nghĩa của tôi về đúng là gì? Cái hài hoà với
sự tồn tại là đúng, và cái không hài hoà với sự tồn tại
là sai. Bạn sẽ phải rất tỉnh táo vào từng khoảnh khắc,
bởi vì điều đó phải được quyết định từng khoảnh khắc
tươi mới. Bạn không thể phụ thuộc vào câu trả lời làm
sẵn cho cái gì đúng và cái gì sai.
Cuộc sống chuyển động nhanh thế; nó là sự năng
động, nó không tĩnh tại. Nó không phải là cái vũng tù
đọng, nó là sông Hằng, nó cứ chảy mãi. Nó không
bao giờ như vậy cho hai khoảnh khắc liên tiếp. Cho
nên một điều có thể đúng vào khoảnh khắc này, và có
thể không đúng vào khoảnh khắc tiếp.
Thế thì phải làm gì? Điều có thể duy nhất là làm
cho mọi người nhận biết tới mức bản thân họ có thể
quyết định cách đáp ứng với cuộc sống đang thay đổi.
Mộc câu chuyện Thiền cổ: Có hai ngôi chùa, đối
kháng nhau. Cả hai vị thầy - họ phải đã là những
người được gọi là bậc thầy, phải thực sự là các sư -
chống đối lẫn nhau nhiều đến mức họ bảo các tín đồ
của mình đừng bao giờ ngó sang ngôi chùa kia.
Từng sư đều có một chú tiểu phục vụ mình, đi
kiếm mọi thứ về cho ông ta, làm việc vặt. Sư của chùa
thứ nhất bảo với chú tiểu của mình, "Chớ bao giờ nói
chuyện với chú tiểu kia. Những người đó là nguy
hiểm."
Nhưng trẻ con vẫn cứ là trẻ con. Một hôm chúng
gặp nhau trên đường, và chú tiểu của ngôi chùa thứ
nhất hỏi chú tiểu kia, "Đằng ấy đi đâu đấy?"
Chú tiểu kia trả lời, "Bất kì đâu gió đưa tớ tới."
Nó phải đã lắng nghe những điều lớn lao về Thiền trong chùa; nó nói, "Bất kì đâu gió đưa tớ tới." Một
phát biểu vĩ đại, Đạo thuần khiết.
Nhưng chú tiểu thứ nhất rất lúng túng, bực mình,
và nó không thể nào tìm được cách trả lời chú tiểu
kia. Thất vọng, tức giận, và cũng thấy mặc cảm bởi vì
"Thầy mình đã dặn đừng nói với những người này.
Những người này thực sự nguy hiểm. Bây giờ, đây là
loại câu trả lời gì? Nó làm bẽ mặt mình."
Nó tới thầy mình và kể với thầy điều đã xảy ra:
"Con rất tiếc là con đã nói với nó. Thầy đúng lắm,
những người đó thật là kì lạ. Đây là loại câu trả lời gì
vậy? Con đã hỏi nó, 'Đằng ấy đi đâu đấy?' - một câu
hỏi chính thức đơn giản - và con biết nó cũng đi ra
chợ, cũng như con đi ra chợ. Nhưng nó lại nói, 'Bất kì
chỗ nào gió đưa tớ tới.'"
Thầy nói, "Ta đã dặn con rồi, mà con không chịu
nghe. Bây giờ nghe đây, ngày mai, con lại đứng cùng
chỗ đó lần nữa. Khi nó tới hãy hỏi nó, 'Đằng ấy đi đâu
đấy?' và nó sẽ nói, 'Bất kì đâu gió đưa tớ tới.' Thế thì
con cũng triết lí thêm một chút nữa. Hãy nói, 'Nếu
đằng ấy không có chân thì sao?' - bởi vì linh hồn là vô
thân thể và gió không thể đem linh hồn đi bất kì đâu
được - 'Thế thì sao?'"
Tuyệt đối sẵn sàng, cả đêm chú tiểu lặp đi lặp lại
câu trả lời đó mãi. Rồi sáng hôm sau từ rất sớm chú
đã ra đó rồi, đứng ở ngay chỗ đó, và vào đúng giờ chú
tiểu kia tới. Chú tiểu này sướng lắm, bây giờ nó sẽ
cho cậu kia biết triết lí thực là gì. Thế là nó hỏi,
"Đằng ấy đi đâu đấy?" Và nó chờ đợi...
Nhưng chú tiểu kia lại nói, "Tớ đi kiếm rau từ chợ
đây."
Bây giờ, phải làm gì với triết lí mà chú tiểu này đã
học?
Cuộc sống giống như vậy đó. Bạn không thể
chuẩn bị cho nó được, bạn không thể sẵn sàng cho nó
được. Đó là cái đẹp của nó, đó là điều kì diệu của nó;
rằng nó bao giờ cũng đem bạn vào cái không nhận
biết; nó bao giờ cũng tới như điều ngạc nhiên. Nếu
bạn có mắt bạn sẽ thấy rằng từng khoảnh khắc đều là
điều ngạc nhiên và không câu trả lời làm sẵn nào là áp
dụng được.
Tôi đơn giản dạy bạn một qui luật cố hữu của
cuộc sống. Vâng theo cái ta riêng của bạn, là ánh sáng
lên chính mình và đi theo ánh sáng đó và vấn đề này
sẽ không bao giờ nảy sinh cả. Thế thì bất kì điều gì
bạn làm đều là điều cần làm, và bất kì điều gì bạn
không làm cũng đều là điều không nên làm...
Và cách duy nhất để ở trong tiếp xúc với cuộc
sống, cách duy nhất để không bị tụt lại sau cuộc sống,
là có trái tim không mặc cảm, trái tim hồn nhiên.
Quên mọi điều bạn đã được bảo - điều phải được làm
và điều phải không được làm - không ai khác có thể
quyết định được điều đó cho bạn.
Tránh xa những kẻ giả vờ đó, người quyết định
cho bạn; nắm lấy quyền kiểm soát trong tay bạn. Bạn
phải quyết định. Thực tế, trong chính tính quyết định
đó, linh hồn bạn được sinh ra. Khi người khác quyết
định cho bạn, linh hồn bạn vẫn còn ngủ và trì trệ. Khi
bạn bắt đầu quyết định theo cách của mình, sự sắc bén nảy sinh. Quyết định nghĩa là nhận lấy mạo hiểm,
quyết định nghĩa là bạn có thể làm sai - ai mà biết
được, điều đó là mạo hiểm. Ai biết điều gì sẽ xảy ra?
Đó là mạo hiểm, không có đảm bảo.
Với cái cũ, có đảm bảo. Hàng triệu và hàng triệu
người đã theo nó, làm sao nhiều người như vậy có thể
sai được? Đó là đảm bảo. Nếu nhiều người thế nói
điều đó là đúng, nó phải đúng rồi.
Nhận lấy mọi mạo hiểm là cần thiết để là một cá
nhân, và chấp nhận thách thức để cho chúng có thể
làm sắc bén bạn, chúng có thể cho bạn sự lỗi lạc và
thông minh.
Chân lí không phải là niềm tin, nó là thông minh
cực kì. Nó là sự bùng nổ của những cội nguồn cuộc
sống của bạn còn bị ẩn kín, nó là kinh nghiệm rọi
sáng của tâm thức của bạn. Nhưng bạn sẽ phải cung
cấp đúng chỗ cho nó xảy ra. Và chỗ đúng là việc chấp
nhận bản thân mình như mình đang vậy. Đừng phủ
nhận cái gì, đừng trở nên chia chẻ, đừng cảm thấy
mặc cảm.
Không bám vào khổ
Đáng phải dễ dàng vứt bỏ đau khổ, phiền não,
khổ sở. Điều đó đáng phải không khó: bạn không
muốn khổ, cho nên phải có sự phức tạp sâu sắc nào đó
đằng sau nó. Sự phức tạp này là ở chỗ ngay từ chính
thời thơ ấu của mình bạn đã không được phép hạnh
phúc, phúc lạc, vui sướng.
Bạn đã bị buộc phải nghiêm chỉnh, và nghiêm
chỉnh đưa tới buồn rầu. Bạn đã bị buộc phải làm
những điều bạn chẳng bao giờ muốn làm. Bạn bất lực,
yếu ớt, phụ thuộc vào mọi người; một cách tự nhiên
bạn phải làm điều họ nói. Bạn đã làm những điều đó
một cách miễn cưỡng, khổ sở, trong sự kháng cự sâu
sắc. Chống lại bản thân mình, bạn đã bị buộc phải làm
nhiều điều tới mức dần dần một điều trở thành rõ ràng
cho bạn: rằng bất kì cái gì chống lại bạn cũng đều
đúng, và bất kì cái gì không chống lại bạn nhất định
sai. Và thường xuyên, toàn thể sự dạy dỗ này rót đầy
bạn với nỗi buồn, điều không tự nhiên.
Vui sướng là tự nhiên, cũng như mạnh khoẻ là tự
nhiên. Khi bạn mạnh khoẻ bạn không tới bác sĩ hỏi,
"Sao tôi lại mạnh khoẻ?" Không có nhu cầu về bất kì
câu hỏi nào về mạnh khoẻ của bạn. Nhưng khi bạn
ốm, bạn lập tức hỏi, "Sao tôi lại ốm? Lí do là gì,
nguyên nhân bệnh của tôi là gì?"
Hoàn toàn đúng khi hỏi tại sao bạn khổ. Không
đúng khi hỏi tại sao bạn phúc lạc. Bạn đã được nuôi
lớn trong một xã hội không lành mạnh nơi phúc lạc
không nguyên nhân bị coi là điên khùng. Nếu bạn đơn giản mỉm cười chẳng có lí do gì chút nào, mọi người
sẽ nghĩ cái gì đó mơ hồ trong đầu bạn - sao bạn lại
cười? sao bạn trông hạnh phúc thế? Và nếu bạn nói
"Tôi không biết, tôi chỉ thấy hạnh phúc thôi," câu trả
lời của bạn chỉ làm mạnh thêm cho ý tưởng của họ
rằng cái gì đó đã đi sai với bạn.
Nhưng nếu bạn khổ chẳng ai hỏi tại sao bạn khổ
cả. Khổ là tự nhiên; mọi người đều thế. Chẳng có gì
đặc biệt về phần bạn cả. Bạn không làm điều gì đó
độc đáo.
Một cách vô ý thức, ý tưởng này cứ đọng vào
trong bạn, rằng khổ là tự nhiên còn phúc lạc là phi tự
nhiên. Phúc lạc phải được chứng minh. Khổ không
cần bằng chứng. Dần dần điều đó chìm sâu hơn vào
trong bạn - vào máu bạn, vào xương bạn, vào tuỷ bạn
- mặc dầu một cách tự nhiên điều đó ngược lại bạn.
Cho nên bạn đã bị buộc trở thành tinh thần phân liệt;
cái gì đó đi ngược lại bản tính của bạn đã bị áp đặt lên
bạn. Bạn đã bị phân tán khỏi bản thân mình vào cái gì
đó lại không phải là bạn.
Điều này tạo ra toàn thể khổ sở của nhân loại,
rằng mọi người đều ở chỗ mà người đó đáng ra không
nên ở, là điều mà người đó đang ra không nên là. Và
bởi vì người đó không thể ở chỗ người đó cần ở - chỗ
chính là quyền tập ấn của người đó là vậy - gười đó
khổ. Và bạn đã ở trong trạng thái này của việc đi khỏi
bản thân mình ngày một xa hơn; bạn đã quên mất
đường quay về nhà. Cho nên dù bạn ở bất kì đâu, bạn
đều nghĩ đây là nhà mình - khổ đã trở thành nhà bạn,
phiền não đã trở thành bản tính của bạn. Đau khổ đã
được chấp nhận là lành mạnh, không phải là ốm yếu.
Và khi ai đó nói, "Vứt cuộc sống khổ sở này đi,
vứt đau khổ bạn đang mang một cách không cần thiết
đi," một câu hỏi rất có ý nghĩa nảy sinh: "Đây là tất cả
những gì chúng ta đã có! Nếu chúng ta vứt nó đi thì
chúng ta sẽ không là ai cả, chúng ta sẽ mất căn cước
của mình. Ít nhất ngay bây giờ mình còn là ai đó - ai
đó khổ sở, ai đó buồn rầu, ai đó đang trong đau khổ.
Nếu mình vứt bỏ mọi điều này thế thì câu hỏi sẽ là,
căn cước của mình là gì? Mình là ai? Mình không biết
đường về nhà, và bạn đã lấy đi cái đạo đức giả, ngôi
nhà giả đã được xã hội tạo ra."
Không ai muốn đừng trần trụi trên phố.
Tốt hơn cả vẫn cứ khổ sở - ít nhất thì bạn còn có
cái gì đó để khoác vào mình, cho dù nó là khổ sở...
nhưng chẳng hại gì, mọi người khác đều đang khoác
cùng loại quần áo đó. Với những người có thể đảm
đương được điều đó, khổ sở của họ là đắt giá. Những
người không thể đảm đương được nó còn khổ sở gấp
đôi - họ phải sống trong một loại khổ sở nghèo khó,
chẳng có gì để ba hoa về nó cả.
Cho nên có người khổ giầu và người khổ nghèo.
Và người khổ nghèo đang cố gắng hết sức vất vả để
bằng cách nào đó đạt tới địa vị của người khổ giầu.
Đây là hai kiểu người duy nhất sẵn có.
Kiểu thứ ba đã hoàn toàn bị lãng quên. Kiểu thứ
ba là thực tại của bạn, và nó không có khổ sở trong
nó. Bản chất cố hữu của con người là phúc lạc.
Phúc lạc không phải là cái gì đó cần được đạt tới.
Nó đã có đó rồi; chúng ta được sinh ra cùng nó.
Chúng ta đã không đánh mất nó, chúng ta đã đơn
giản đi xa khỏi nó, quay lưng vào chính mình.
Nó ở ngay sau chúng ta; chỉ hơi quay lại và có
cuộc cách mạng vĩ đại.
Nhưng có những tôn giáo giả tạo trên khắp thế
giới vẫn đang bảo bạn rằng bạn khổ bởi vì trong kiếp
sống quá khứ bạn đã phạm phải những hành động ác.
Toàn là điều vô nghĩa. Bởi vì tại sao sự tồn tại phải
đợi một kiếp rồi mới trừng phạt bạn? Dường như
không cần thiết. Trong tự nhiên mọi sự xảy ra ngay
lập tức. Bạn cho tay vào lửa trong kiếp sống này và
trong kiếp sống sau bạn sẽ bị bỏng sao? Kì lạ! Bạn sẽ
bị bỏng ngay lập tức, ở đây bây giờ. Nguyên nhân và
hậu quả được nối liền, không thể có khoảng cách nào.
Nhưng những tôn giáo giả này lại cứ đi an ủi mọi
người: "Đừng lo. Làm hành động tốt đi, tôn thờ nhiều
vào. Đi tới đền chùa hay nhà thờ, và kiếp sau bạn sẽ
không khổ nữa." Chẳng cái gì dường là tiền mặt, mọi
thứ đều ở kiếp sau. Và chẳng ai quay lại từ kiếp sau
và nói, "Những người này toàn nói điều tuyệt đối dối
trá."
Tôn giáo là tiền mặt, nó thậm chí không phải là
séc.
Các tôn giáo khác nhau đã tìm ra các chiến lược
khác nhau, nhưng nguyên nhân là một. Người Ki tô
giáo, người Do Thái giáo, người Mô ha mét giáo, các
tôn giáo phát sinh bên ngoài Ấn Độ đều nói với mọi
người, "Các bạn khổ bởi vì Adam và Eve đã phạm
tội." Đôi đầu tiên, hàng nghìn năm trước... và đâu
phải tội lỗi gì lớn lao - bạn ngày nào mà chẳng phạm
phải. Họ đơn giản ăn táo, và Thượng đế đã cấm họ ăn
táo.
Vấn đề không phải là táo, vấn đề là ở chỗ họ đã
không vâng lời. Hàng nghìn năm trước ai đó đã không
vâng lời Thượng đế. Và người đó đã trừng phạt,
người đó đã bị tống ra khỏi vườn Địa đàng, tống khỏi
thiên đường của Thượng đế. Sao chúng ta lại khổ? -
bởi vì họ đã là tổ tiên của chúng ta.
Thực tế là cái gì đó hoàn toàn khác. Vấn đề không
phải là hành động ác, vấn đề là bạn đã bị đưa ra xa
khỏi bản thân mình, khỏi phúc lạc tự nhiên của mình.
Và không tôn giáo nào muốn bạn phúc lạc dễ dàng
thế; bằng không điều gì sẽ xảy ra cho kỉ luật của họ?
Điều gì sẽ xảy ra cho thực hành lớn lao của họ, thực
hành khổ hạnh.
Nếu vứt bỏ khổ dễ dàng như tôi nói nó vậy, thế
thì tất cả những tôn giáo giả tạo kia sẽ mất kinh doanh
của họ. Đấy là vấn đề kinh doanh của họ. Phúc lạc
phải bị làm thành khó thế - gần không thể được - tới
mức mọi người chỉ có thể hi vọng về nó trong kiếp
tương lai, sau cuộc hành trình gian nan lâu dài.
Nhưng tôi nói với bạn theo thẩm quyền của tôi:
điều đó đã xảy ra cho tôi dễ dàng thế. Tôi đã sống
nhiều kiếp quá khứ và chắc chắn tôi phải đã phạm vào
nhiều hành động ác hơn bất kì ai trong các bạn - bởi
vì tôi không coi chúng là hành động ác. Đánh giá cao
cái đẹp, đánh giá cao việc thưởng thức, đánh giá cao
mọi thứ làm cho cuộc sống đáng sống hơn, đáng yêu
hơn, không phải là những điều ác với tôi.
Tôi muốn bạn trở nên nhạy cảm, cảm nhận một
cách có thẩm mĩ với tất cả những điều này. Chúng sẽ
làm cho bạn nhân bản hơn, chúng sẽ tạo ra sự mềm
mại hơn trong bạn, lòng biết ơn hơn đối với sự tồn tại.
Và điều đó không phải là vấn đề lí thuyết với tôi.
Tôi đã chấp nhận tính không làm cánh cửa - điều tôi
gọi là thiền, không là gì ngoài cái tên khác cho tính
không. Và khoảnh khắc tính không xảy ra bỗng nhiên
bạn đang đứng đối diện với bản thân mình, mọi khổ
biến mất.
Điều đầu tiên bạn làm là đơn giản cười bản thân
mình, cười việc mình đã ngốc nghếch làm sao. Khổ
đó chưa bao giờ có cả; bạn đã tạo ra nó bằng tay này
và bạn cố gắng phá huỷ nó bằng tay kia - và một cách
tự nhiên bạn trong chia chẻ, trong hoàn cảnh tinh thần
phân liệt.
Điều đó tuyệt đối dễ dàng, đơn giản.
Điều đơn giản nhất trong sự tồn tại là chính bản
thân mình.
Điều đó không cần nỗ lực nào; bạn đã là nó rồi.
Chỉ là việc hồi tưởng lại... chỉ cần đi ra khỏi mọi
ý tưởng ngu xuẩn mà xã hội đã áp đặt lên bạn. Và
điều đó là đơn giản như con rắn tuồn ra khỏi bộ da cũ
của nó và thậm chí chẳng bao giờ nhìn lại. Đó là bộ
da cũ.
Nếu bạn hiểu điều đó, nó có thể xảy ra ngay chính
khoảnh khắc này.
Bởi vì chính khoảnh khắc này bạn có thể thấy
chẳng có khổ, không phiền não nào cả.
Bạn im lặng, đứng trên cánh cửa của cái không;
chỉ một bước vào trong và bạn đã thấy kho báu vĩ đại
nhất vẫn đang chờ đợi bạn trong hàng nghìn kiếp.
Ý thức về phúc lạc
Thông thường tâm trí bao giờ cũng ý thức tới đau
đớn, chẳng bao giờ ý thức tới phúc lạc. Nếu bạn đau
đầu, bạn ý thức tới nó. Khi bạn không đau đầu bạn
không ý thức tới mạnh khoẻ của đầu. Khi thân thể đau
bạn ý thức tới nó, nhưng khi thân thể hoàn toàn mạnh
khoẻ bạn không ý thức tới mạnh khoẻ.
Đây là nguyên nhân gốc rễ tại sao chúng ta lại
cảm thấy khổ thế: toàn thể ý thức của chúng ta hội tụ
vào cái đau. Chúng ta chỉ đếm gai - chúng ta chưa bao
giờ nhìn vào hoa. Bằng cách nào đó chúng ta chọn gai
và quên bẵng hoa. Nếu chúng ta bị thương và liên tục
đau, chẳng có gì ngạc nhiên trong điều đó; nó phải
như vậy. Bởi lí do sinh học nào đó nó đã xảy ra: tự
nhiên làm cho bạn nhận biết về cái đau để cho bạn có
thể tránh nó. Đó là một hệ thống có sẵn rồi. Bằng
không, tay bạn có thể bị bỏng và bạn có thể không ý
thức; sẽ khó mà sống sót được. Cho nên tự nhiên đã
làm thành điều rất bản chất và không tránh khỏi là bạn
phải ý thức tới cái đau. Nhưng tự nhiên không có cơ
chế có sẵn để làm cho bạn ý thức tới hoan lạc, vui vẻ,
phúc lạc. Điều đó phải được học, điều đó phải được
luyện tập. Đó là nghệ thuật.
Từ khoảnh khắc này bắt đầu trở nên nhận biết về
những điều không tự nhiên. Chẳng hạn, thân thể bạn
đang cảm thấy hoàn toàn mạnh khoẻ: ngồi im lặng,
trở nên ý thức về nó. Tận hưởng sự mạnh khoẻ.
Chẳng cái gì sai - tận hưởng nó! Làm nỗ lực có chủ ý
để ý thức tới nó. Bạn đã ăn ngon và thân thể được
thoả mãn, mãn nguyện; trở nên ý thức tới nó.
Khi bạn đói, tự nhiên làm cho bạn ý thức, nhưng
tự nhiên không có hệ thống làm cho bạn ý thức khi
bạn được thoả mãn; điều đó phải được phát triển. Tự
nhiên không cần phát triển nó bởi vì sự sống còn là
mọi điều tự nhiên muốn; hơn thế nữa là xa hoa. Phúc
lạc là xa hoa, xa hoa lớn nhất.
Và đây là quan sát của tôi về tại sao mọi người lại
khổ thế - họ không thực khổ như họ trông vậy đâu.
Họ có nhiều khoảnh khắc của niềm vui lớn lao, nhưng
những khoảnh khắc đó trôi qua; họ chẳng bao giờ trở
nên nhận biết về chúng. Kí ức của họ vẫn còn đầy
những đau đớn và vết thương. Tâm trí họ vẫn còn đầy
những cơn ác mộng. Không phải là không có những
giấc mơ đẹp và linh ảnh thơ ca - chúng cũng có đó,
nhưng không ai có đó để mà ghi nhớ về chúng. Trong
thời gian hai mươi bốn giờ hàng nghìn điều xảy ra mà
bạn đáng phải cảm thấy biết ơn thượng đế về chúng,
nhưng bạn lại không ghi nhớ!
Điều đó phải được bắt đầu từ khoảnh khắc này.
Và bạn sẽ ngạc nhiên rằng phúc lạc cứ nhiều thêm
mọi ngày, và, theo cùng tỉ lệ, đau đớn và khổ sở trở
nên ngày một ít đi. Và một khoảnh khắc tới khi cuộc
sống gần như lễ hội. Đau đớn chỉ thỉnh thoảng mới
có, và cái đau đó là một phần của trò chơi. Người ta
không bị phân tán bởi nó, không bị quấy rối bởi nó.
Người ta chấp nhận nó.
Nếu bạn tận hưởng sự thoả mãn tới sau khi bạn đã
ăn, một cách tự nhiên bạn biết rằng khi bạn đói sẽ có
đau chút ít... và điều đó là tốt. Khi bạn đã ngủ một
giấc ngủ đêm ngon lành và vào buổi sáng bạn cảm
thấy tươi tắn, sảng khoái thế, một cách tự nhiên nếu
một đêm bạn không thể ngủ được, thì sẽ có chút ít
khổ, nhưng đó là một phần của trò chơi.
Kinh nghiệm riêng của tôi là ở chỗ cuộc sống này
bao gồm chín mươi chín phần trăn phúc lạc và một
phần trăm đau đớn. Nhưng kiếp sống của mọi người
lại bao gồm chín mươi chín phần trăm đau đớn và một
phần trăm phúc lạc; mọi thứ đều lộn ngược.
Trở nên ngày một ý thức tới thích thú, niềm vui,
tới điều tích cực, tới hoa, tới ánh sáng trăng trong mây
đen.
