CHÚC NĂNG THỰC SỰ CỦA GIÁO VIÊN LÀ GÌ?

Những cây đa và những cây me phủ kín thung lũng nhỏ xíu, trông thật xanh tươi và sinh
động sau những cơn mưa. Trong không gian trống, mặt trời cực mạnh và thiêu cháy,
nhưng trong bóng râm nó lại mát mẻ dễ chịu. Những cái bóng thật đậm đà, và những cây
cổ thụ tạo hình thể tương phản bầu trời xanh. Có nhiều chim chóc đến kinh ngạc trong
thung lũng đó, chim chóc thuộc vô số loại khác nhau, và chúng sẽ bay đến những cái cây
này và mau lẹ bị nuốt chững trong những chiếc lá um tùm. Có thể sẽ không có mưa trong
nhiều tháng nữa nhưng lúc này vùng quê xanh tươi và an bình, những cái giếng căng
phồng, và có hy vọng trong đất đai. Những thành phố thác loạn nằm xa xa khỏi những
quả đồi, nhưng những ngôi làng gần bên lại bẩn thỉu và con người có vẻ đang chết đói.
Chính phủ chỉ hứa hẹn, và dân làng dường như chẳng quan tâm bao nhiêu. Có vẻ đẹp và
hạnh phúc quanh quanh họ, nhưng họ không còn thời gian dành cho nó và cũng cả dành
cho sự giàu có phía bên trong của họ. Giữa quá nhiều vẻ đẹp, con người lại dửng dưng và
trống rỗng.

Anh ấy là một giáo viên có đồng lương ít ỏi và một gia đình đông con, nhưng anh ấy
thiết tha trong giáo dục. Anh ấy nói anh ấy phải rất khó khăn để cân bằng đời sống,
nhưng dẫu vậy anh ấy xoay xở khéo léo, và nghèo khổ không là một nhân tố gây phiền
muộn. Mặc dầu lương thực không nhiều lắm, họ được ăn uống đầy đủ, và bởi vì con cái
của anh ấy đang được giáo dục miễn phí trong trường học nơi anh ấy đang dạy, họ có thể
sống ổn thỏa. Anh ấy giỏi giang trong môn dạy chính và cũng dạy những môn khác nữa,
mà anh ấy nói bất kỳ những giáo viên nào cũng đều làm được nếu họ có chút ít thông
minh. Lại nữa, anh ấy nhấn mạnh vào sự nhiệt tâm trong giáo dục.

‘Chức năng của một giáo viên là gì?’ anh ấy hỏi.

Liệu anh ấy chỉ là người trao thông tin, người truyền đạt sự hiểu biết?
‘Tối thiểu anh ấy phải là như thế. Trong bất kỳ xã hội ổn định nào, những cậu trai và cô
gái phải được chuẩn bị để kiếm sống, tùy thuộc vào những khả năng của họ, và vân vân.
Chính là nhiệm vụ thuộc chức năng của một giáo viên phải truyền đạt hiểu biết cho học
sinh để em có thể có một việc làm khi lớn lên, và có thể cũng, có lẽ, giúp đỡ sáng tạo một
cấu trúc xã hội tốt lành hơn. Học sinh phải được chuẩn bị để đối diện với cuộc đời.’
Thưa bạn, đó là như thế, nhưng liệu chúng ta không đang cố gắng tìm ra chức năng của
một giáo viên là gì hay sao? Liệu nó chỉ là chuẩn bị cho em học sinh có một nghề nghiệp
thành công à? Người giáo viên không có ý nghĩa rộng rãi hơn và quan trọng hơn hay sao?
‘Dĩ nhiên anh ấy có. Điều thứ nhất, anh ấy có thể là một mẫu mực. Bởi cách sống của anh
ấy, bởi cư xử, thái độ và tầm nhìn của anh ấy, anh ấy có thể gây ảnh hưởng và truyền ý
tưởng cho học sinh.’

Liệu nó là chức năng của một giáo viên để là một mẫu mực cho học sinh? Liệu không có
sẵn rồi những mẫu mực, những anh hùng, những lãnh đạo, mà không cần thêm một kiểu
mẫu khác vào danh sách dài đó hay sao? Liệu mẫu mực là phương cách của giáo dục?
Chức năng của giáo dục không là giúp đỡ học sinh được tự do, được sáng tạo hay sao?
Và liệu có tự do trong bắt chước, trong tuân phục, dù ở phía bên ngoài hay phía bên
trong? Khi học sinh được khuyến khích để tuân theo một mẫu mực, liệu sự sợ hãi không
được nuôi dưỡng trong một hình thức tinh tế và sâu thẳm hay sao? Nếu giáo viên trở
thành một mẫu mực, liệu chính mẫu mực đó không đúc khuôn và biến dạng sống của học
sinh, và vậy thì bạn không đang khuyến khích sự xung đột liên tục giữa em ấy là gì và em
ấy nên là gì, hay sao? Liệu chức năng của một giáo viên không là giúp đỡ học sinh hiểu
rõ em ấy là gì à?

‘Nhưng giáo viên phải hướng dẫn học sinh đến một sống cao cả hơn và tốt lành hơn?’
Muốn hướng dẫn bạn phải biết; nhưng bạn biết à? Bạn biết cái gì? Bạn chỉ biết điều gì
bạn đã học hỏi qua bức màn thuộc những thành kiến của bạn, mà là quy định của bạn như
một người Ấn độ giáo, một người Thiên chúa giáo, hay một người Cộng sản; và hình
thức của sự hướng dẫn này chỉ dẫn đến đau khổ và đổ máu nhiều hơn, như đang được
phơi bày khắp thế giới. Nó không là chức năng của một giáo viên để giúp đỡ giải thoát
em một cách thông minh khỏi tất cả những ảnh hưởng quy định này để cho em có thể gặp
gỡ sống một cách sâu thẳm và trọn vẹn, không-sợ hãi, không-bất mãn hung hăng, hay
sao? Bất mãn là thành phần của thông minh, nhưng không phải là sự xoa dịu dễ dàng của
bất mãn? Bất mãn có thâu lợi chẳng mấy chốc được nguôi ngoai, bởi vì nó theo đuổi
khuôn mẫu cũ kỹ của hành động thâu lợi. Liệu nó không là chức năng của một giáo viên
phải xóa sạch ảo tưởng gây thỏa mãn của những hướng dẫn, những mẫu mực, và những
lãnh đạo, hay sao?
‘Vậy thì ít ra, giáo viên có thể truyền cảm hứng cho học sinh đến những sự việc tốt lành
hơn.’
Lại nữa, bạn đang tiếp cận vấn đề một cách sai lầm, đúng chứ? Nếu bạn như một giáo
viên truyền tư tưởng và cảm thấy vào học sinh, bạn không đang khiến cho em phần tâm
lý lệ thuộc vào bạn, hay sao? Khi bạn hành động như cảm hứng của em, khi em nương
dựa bạn như em nương dựa một người lãnh đạo hay một lý tưởng, chắc chắn em đang lệ
thuộc vào bạn. Sự lệ thuộc không nuôi dưỡng sợ hãi, hay sao? Và sự sợ hãi không làm
què quặt thông minh à?

‘Nhưng nếu giáo viên cũng không là một người truyền cảm hứng, một mẫu mực, hay một
người hướng dẫn, vậy thì chức năng thực sự của anh ấy là gì?’
Khoảnh khắc bạn không là một trong những sự việc đó, bạn là gì? Sự liên hệ của bạn với
học sinh là gì? Liệu trước kia bạn có bất kỳ liên hệ nào với học sinh hay không? Liên hệ
của bạn với em được đặt nền tảng trên ý tưởng điều gì tốt lành cho em, rằng em nên là
điều này hay điều kia. Bạn là giáo viên và em là học sinh; bạn hành động vào em, bạn
gây ảnh hưởng cho em tùy theo tình trạng bị quy định đặc biệt của bạn vì thế, có ý thức
hay không-ý thức, bạn đúc khuôn em trong hình ảnh riêng của bạn. Nhưng nếu bạn
ngừng hành động vào em, vậy thì em trở thành tự-quan trọng trong chính em, mà có
nghĩa bạn phải hiểu rõ em và không đòi hỏi em phải hiểu rõ bạn hay những lý tưởng của
bạn, mà đều giả dối. Vậy là bạn xử lý cái gì là và không phải cái gì nên là.
Chắc chắn khi mỗi giáo viên suy nghĩ mỗi học sinh như một cá thể độc nhất, và vì vậy
không so sánh với bất kỳ em nào khác, anh ấy không quan tâm đến hệ thống hay phương
pháp. Quan tâm duy nhất của anh ấy là ‘giúp đỡ’ học sinh hiểu rõ những ảnh hưởng quy
định quanh em và trong em, để cho em có thể đối diện một cách thông minh mà không sợ
hãi, tiến trình phức tạp của sống, và không thêm nhiều vấn đề vào sự hỗn loạn đang tồn
tại rồi.

‘Ông không yêu cầu giáo viên một nhiệm vụ vượt khỏi anh ấy?’
Nếu bạn không thể thực hiện việc này, vậy thì tại sao lại là một giáo viên? Câu hỏi của
bạn có ý nghĩa chỉ khi nào dạy học là một nghề nghiệp duy nhất đối với bạn, một việc
làm giống như bất kỳ việc làm nào khác, bởi vì tôi cảm thấy không gì là không thể được
đối với người giáo dục trung thực.

Những cây đa và những cây me phủ kín thung lũng nhỏ xíu, trông thật xanh tươi và sinh
động sau những cơn mưa. Trong không gian trống, mặt trời cực mạnh và thiêu cháy,
nhưng trong bóng râm nó lại mát mẻ dễ chịu. Những cái bóng thật đậm đà, và những cây
cổ thụ tạo hình thể tương phản bầu trời xanh. Có nhiều chim chóc đến kinh ngạc trong
thung lũng đó, chim chóc thuộc vô số loại khác nhau, và chúng sẽ bay đến những cái cây
này và mau lẹ bị nuốt chững trong những chiếc lá um tùm. Có thể sẽ không có mưa trong
nhiều tháng nữa nhưng lúc này vùng quê xanh tươi và an bình, những cái giếng căng
phồng, và có hy vọng trong đất đai. Những thành phố thác loạn nằm xa xa khỏi những
quả đồi, nhưng những ngôi làng gần bên lại bẩn thỉu và con người có vẻ đang chết đói.
Chính phủ chỉ hứa hẹn, và dân làng dường như chẳng quan tâm bao nhiêu. Có vẻ đẹp và
hạnh phúc quanh quanh họ, nhưng họ không còn thời gian dành cho nó và cũng cả dành
cho sự giàu có phía bên trong của họ. Giữa quá nhiều vẻ đẹp, con người lại dửng dưng và
trống rỗng.

Anh ấy là một giáo viên có đồng lương ít ỏi và một gia đình đông con, nhưng anh ấy
thiết tha trong giáo dục. Anh ấy nói anh ấy phải rất khó khăn để cân bằng đời sống,
nhưng dẫu vậy anh ấy xoay xở khéo léo, và nghèo khổ không là một nhân tố gây phiền
muộn. Mặc dầu lương thực không nhiều lắm, họ được ăn uống đầy đủ, và bởi vì con cái
của anh ấy đang được giáo dục miễn phí trong trường học nơi anh ấy đang dạy, họ có thể
sống ổn thỏa. Anh ấy giỏi giang trong môn dạy chính và cũng dạy những môn khác nữa,
mà anh ấy nói bất kỳ những giáo viên nào cũng đều làm được nếu họ có chút ít thông
minh. Lại nữa, anh ấy nhấn mạnh vào sự nhiệt tâm trong giáo dục.

‘Chức năng của một giáo viên là gì?’ anh ấy hỏi.

Liệu anh ấy chỉ là người trao thông tin, người truyền đạt sự hiểu biết?
‘Tối thiểu anh ấy phải là như thế. Trong bất kỳ xã hội ổn định nào, những cậu trai và cô
gái phải được chuẩn bị để kiếm sống, tùy thuộc vào những khả năng của họ, và vân vân.
Chính là nhiệm vụ thuộc chức năng của một giáo viên phải truyền đạt hiểu biết cho học
sinh để em có thể có một việc làm khi lớn lên, và có thể cũng, có lẽ, giúp đỡ sáng tạo một
cấu trúc xã hội tốt lành hơn. Học sinh phải được chuẩn bị để đối diện với cuộc đời.’
Thưa bạn, đó là như thế, nhưng liệu chúng ta không đang cố gắng tìm ra chức năng của
một giáo viên là gì hay sao? Liệu nó chỉ là chuẩn bị cho em học sinh có một nghề nghiệp
thành công à? Người giáo viên không có ý nghĩa rộng rãi hơn và quan trọng hơn hay sao?
‘Dĩ nhiên anh ấy có. Điều thứ nhất, anh ấy có thể là một mẫu mực. Bởi cách sống của anh
ấy, bởi cư xử, thái độ và tầm nhìn của anh ấy, anh ấy có thể gây ảnh hưởng và truyền ý
tưởng cho học sinh.’

Liệu nó là chức năng của một giáo viên để là một mẫu mực cho học sinh? Liệu không có
sẵn rồi những mẫu mực, những anh hùng, những lãnh đạo, mà không cần thêm một kiểu
mẫu khác vào danh sách dài đó hay sao? Liệu mẫu mực là phương cách của giáo dục?
Chức năng của giáo dục không là giúp đỡ học sinh được tự do, được sáng tạo hay sao?
Và liệu có tự do trong bắt chước, trong tuân phục, dù ở phía bên ngoài hay phía bên
trong? Khi học sinh được khuyến khích để tuân theo một mẫu mực, liệu sự sợ hãi không
được nuôi dưỡng trong một hình thức tinh tế và sâu thẳm hay sao? Nếu giáo viên trở
thành một mẫu mực, liệu chính mẫu mực đó không đúc khuôn và biến dạng sống của học
sinh, và vậy thì bạn không đang khuyến khích sự xung đột liên tục giữa em ấy là gì và em
ấy nên là gì, hay sao? Liệu chức năng của một giáo viên không là giúp đỡ học sinh hiểu
rõ em ấy là gì à?

‘Nhưng giáo viên phải hướng dẫn học sinh đến một sống cao cả hơn và tốt lành hơn?’
Muốn hướng dẫn bạn phải biết; nhưng bạn biết à? Bạn biết cái gì? Bạn chỉ biết điều gì
bạn đã học hỏi qua bức màn thuộc những thành kiến của bạn, mà là quy định của bạn như
một người Ấn độ giáo, một người Thiên chúa giáo, hay một người Cộng sản; và hình
thức của sự hướng dẫn này chỉ dẫn đến đau khổ và đổ máu nhiều hơn, như đang được
phơi bày khắp thế giới. Nó không là chức năng của một giáo viên để giúp đỡ giải thoát
em một cách thông minh khỏi tất cả những ảnh hưởng quy định này để cho em có thể gặp
gỡ sống một cách sâu thẳm và trọn vẹn, không-sợ hãi, không-bất mãn hung hăng, hay
sao? Bất mãn là thành phần của thông minh, nhưng không phải là sự xoa dịu dễ dàng của
bất mãn? Bất mãn có thâu lợi chẳng mấy chốc được nguôi ngoai, bởi vì nó theo đuổi
khuôn mẫu cũ kỹ của hành động thâu lợi. Liệu nó không là chức năng của một giáo viên
phải xóa sạch ảo tưởng gây thỏa mãn của những hướng dẫn, những mẫu mực, và những
lãnh đạo, hay sao?
‘Vậy thì ít ra, giáo viên có thể truyền cảm hứng cho học sinh đến những sự việc tốt lành
hơn.’
Lại nữa, bạn đang tiếp cận vấn đề một cách sai lầm, đúng chứ? Nếu bạn như một giáo
viên truyền tư tưởng và cảm thấy vào học sinh, bạn không đang khiến cho em phần tâm
lý lệ thuộc vào bạn, hay sao? Khi bạn hành động như cảm hứng của em, khi em nương
dựa bạn như em nương dựa một người lãnh đạo hay một lý tưởng, chắc chắn em đang lệ
thuộc vào bạn. Sự lệ thuộc không nuôi dưỡng sợ hãi, hay sao? Và sự sợ hãi không làm
què quặt thông minh à?

‘Nhưng nếu giáo viên cũng không là một người truyền cảm hứng, một mẫu mực, hay một
người hướng dẫn, vậy thì chức năng thực sự của anh ấy là gì?’
Khoảnh khắc bạn không là một trong những sự việc đó, bạn là gì? Sự liên hệ của bạn với
học sinh là gì? Liệu trước kia bạn có bất kỳ liên hệ nào với học sinh hay không? Liên hệ
của bạn với em được đặt nền tảng trên ý tưởng điều gì tốt lành cho em, rằng em nên là
điều này hay điều kia. Bạn là giáo viên và em là học sinh; bạn hành động vào em, bạn
gây ảnh hưởng cho em tùy theo tình trạng bị quy định đặc biệt của bạn vì thế, có ý thức
hay không-ý thức, bạn đúc khuôn em trong hình ảnh riêng của bạn. Nhưng nếu bạn
ngừng hành động vào em, vậy thì em trở thành tự-quan trọng trong chính em, mà có
nghĩa bạn phải hiểu rõ em và không đòi hỏi em phải hiểu rõ bạn hay những lý tưởng của
bạn, mà đều giả dối. Vậy là bạn xử lý cái gì là và không phải cái gì nên là.
Chắc chắn khi mỗi giáo viên suy nghĩ mỗi học sinh như một cá thể độc nhất, và vì vậy
không so sánh với bất kỳ em nào khác, anh ấy không quan tâm đến hệ thống hay phương
pháp. Quan tâm duy nhất của anh ấy là ‘giúp đỡ’ học sinh hiểu rõ những ảnh hưởng quy
định quanh em và trong em, để cho em có thể đối diện một cách thông minh mà không sợ
hãi, tiến trình phức tạp của sống, và không thêm nhiều vấn đề vào sự hỗn loạn đang tồn
tại rồi.

‘Ông không yêu cầu giáo viên một nhiệm vụ vượt khỏi anh ấy?’
Nếu bạn không thể thực hiện việc này, vậy thì tại sao lại là một giáo viên? Câu hỏi của
bạn có ý nghĩa chỉ khi nào dạy học là một nghề nghiệp duy nhất đối với bạn, một việc
làm giống như bất kỳ việc làm nào khác, bởi vì tôi cảm thấy không gì là không thể được
đối với người giáo dục trung thực.