Câu hỏi thứ nhất:
Sao tôi hỏi nhiều câu hỏi ngu xuẩn thế?
Sao tôi hỏi nhiều câu hỏi ngu xuẩn thế?
Bởi vì không có câu hỏi khôn ngoan, và không
thể có được. Câu hỏi khôn ngoan không tồn tại. Việc
hỏi như thế cũng là ngu xuẩn. Tôi không kết án nó, tôi
không nói đừng hỏi. Nhưng nhớ lấy, tâm trí hỏi là tâm
trí lẫn lộn, và từ lẫn lộn mới phát sinh ra câu hỏi; bất
kì câu trả lời nào được trao cho nó cũng sẽ đi vào tâm
trí lẫn lộn này lần nữa. Câu trả lời đó sẽ bị bóp méo.
Tâm trí lẫn lộn sẽ bắt đầu chơi đùa trên nó và sẽ tạo ra
nhiều câu hỏi hơn từ nó. Nó là xoắn ốc luẩn quẩn.
Không câu trả lời nào sẽ có ích chừng nào bạn
còn chưa hiểu rằng việc hỏi đó trong bản thân nó là
vô tích sự, chừng nào mà hiểu biết còn chưa phát triển
sâu rằng việc hỏi đó là vô nghĩa. Không có ai trả lời
câu hỏi của bạn. Sự tồn tại có đó mà không lời giải
thích nào - và nó tuyệt đối im lặng. Bạn cứ hỏi, nó
không đáp lại. Dần dần bạn sẽ hiểu rằng các câu hỏi là
vô nghĩa - thế thì chúng biến mất.
Cái ngày các câu hỏi biến mất là một ngày vĩ đại.
Vào chính ngày đó câu trả lời trở thành có sẵn. Câu
trả lời không bao giờ tới qua việc hỏi, nó tới khi việc
hỏi đã biến mất. Thực tế, nói nó tới là không đúng:
khi việc hỏi đã biến mất bạn bỗng nhiên thấy rằng bạn
là câu trả lời, chính bản thể bạn là câu trả lời. Đó là
điều bạn đã từng tìm kiếm mãi.
Tất cả các câu hỏi đều ngu xuẩn; chúng phải như
thế thôi. Và tất cả mọi câu trả lời đều là dối trá; chúng
phải như thế thôi - bởi vì bạn không thể trả lời câu hỏi
ngu xuẩn bằng chân lí được. Sẽ không có gặp gỡ giữa
chúng. Bạn hỏi một câu hỏi, thầy cứ trả lời nó - trong
niềm hi vọng rằng dần dần việc hỏi của bạn sẽ biến
mất. Đó là khác biệt giữa thầy và thầy giáo.
Thầy giáo tin rằng mình có thể trả lời câu hỏi của
bạn. Ông ấy cũng là người ngu, như bạn vậy. Thầy thì
biết không có câu trả lời, nhưng thầy cứ trả lời bạn
trong hi vọng rằng dần dần bạn sẽ bắt đầu nhìn sâu
hơn. Việc hiểu của bạn sẽ trưởng thành, và một ngày
nào đó bỗng nhiên câu hỏi của bạn sẽ biến mất. Bạn
sẽ nhìn vào bên trong và bạn sẽ không thấy câu hỏi
nào cả. Chính khoảnh khắc đó bạn trở thành câu trả
lời... bạn là câu trả lời.
Trong lúc đó, tiếp tục hỏi đi. Nó là quá trình làm
nhẹ gánh: chỉ bằng việc hỏi bạn sẽ đi tới thấy rằng các câu hỏi đều vô tích sự. Và người ta phải nói bất kì cái
gì đang đó.
Tôi đã nghe...
Một người đàn ông chạy xô vào nhà thờ, nhà thờ
Cơ đốc giáo, đi vào phòng thú tội và nói, "Thưa cha,
con đã làm tình với một người đàn bà từ sáng cho tới
giờ, hai mươi nhăm lần!"
Ngay cả Cha cũng ngạc nhiên: ông ta đã nghe
nhiều việc thú tội, cả đời ông ấy chỉ toàn nghe thú tội,
nhưng đây là cái gì đó mới - hai mươi nhăm lần từ
sáng sao?
Ông ấy hỏi, "Con có vợ chưa?"
Người này nói, "Dạ có ạ, thưa Cha, với cùng
người đàn bà đó." Thế là Cha thấy nhẹ cả người và
ông ấy nói, "Không có vấn đề gì; đó là vợ con, con có
thể làm tình."
Anh ta nói, "Con biết. Và hơn nữa, con không
phải là người Ki tô giáo, cũng chẳng là người Cơ đốc
giáo: con là người Do Thái. Nhưng con phải nói cho
ai đó!"
Nếu cái gì đó đang làm nặng gánh bạn, đang trĩu
nặng bạn, thì bạn phải kể cho ai đó. Bạn có thể hỏi
tôi; cứ để cho chúng là ngu xuẩn.
Cho nên khi tôi nói rằng tất cả mọi câu hỏi đều
ngu xuẩn, tôi không nói dừng hỏi. Bằng không, anh
bạn già Paritosh sẽ gặp rắc rối - anh ấy phải đem tới
câu hỏi chứ. Bạn cứ tiếp tục hỏi đi...
Và bởi việc không hỏi bạn sẽ không thể hiểu được
rằng câu hỏi là ngu xuẩn, nhưng bằng việc hỏi, và
bằng việc trả lời thường xuyên của tôi vậy mà chẳng
trả lời chúng. Đây là toàn thể quá trình nhận biết. Bạn
hỏi câu hỏi; khi bạn hỏi một câu hỏi, bạn nghĩ nó là
rất nghiêm chỉnh, bạn hỏi câu hỏi và bạn nghĩ nó rất
sâu sắc, và thế rồi tôi trả lời nó và tôi trả lời nó với
chuyện đùa. Toàn thể tính sâu sắc, cái nghiêm chỉnh
đi đâu mất; bạn bắt đầu cười. Một khả năng lớn có đó
rằng bạn bắt đầu cười vào câu hỏi của mình, vào cái
lố bịch của nó.
Cuộc sống có đó để mà được sống. Cuộc sống
không có dấu hỏi; nó là bí ẩn, không có giải thích. Và
điều tốt là chẳng có gì: sẽ là bất hạnh lớn nếu như có
lời giải thích. Nếu như có câu trả lời mà có thể thoả
mãn được bạn, thử nghĩ mọi sự sẽ trở thành phẳng tẹt
làm sao, chán mớ làm sao, đơn điệu làm sao - bởi vì
không câu trả lời nào có thể trả lời cho câu hỏi của
bạn được. Cuộc sống vẫn còn là cuộc phiêu lưu, nó
vẫn còn là việc tìm kiếm thường xuyên.
Tìm kiếm, một ngày nào đó bạn đi tới một điểm
mà bạn hiểu rằng bạn đang làm phí hoài năng lượng
của mình vào việc tìm kiếm. Cùng năng lượng đó có
thể đưa vào lễ hội. Bạn có thể tận hưởng.
Đây là hai cách tiếp cận tới cuộc sống: cách tiếp
cận của người hỏi, người tìm kiếm, nhà tư tưởng, triết
gia; và cách tiếp cận của người tôn giáo, nhà huyền
môn, nhà thơ, hoạ sĩ, con người của trái tim. Khi nhà
tư tưởng đi ra vườn ông ấy bắt đầu hỏi các câu hỏi:
"Sao cây lại xanh? Sao hoa hồng lại đỏ?" Khi nhà thơ
đi vào ông ta bắt đầu cất lên bài ca về hoa hồng đỏ và
cây xanh. Khi hoạ sĩ tới, ông ta vẽ. Khi nhà huyền
môn tới, ông ấy đơn giản đứng đó trong kính nể vô
cùng. Hơi thở ông ấy dừng lại, thời gian dừng lại; nó
cực lạc thế. Câu hỏi không nảy sinh chút nào.
Triết gia cứ hỏi. Nghệ sĩ cứ vẽ, tạo ra cùng cái
đẹp lặp đi lặp lại. Nhà huyền môn chẳng làm gì: ông
ấy không hỏi cũng không tạo ra đoá hoa. Ông ấy đơn
giản ở đó, đứng sâu trong thiền, tận hưởng. Nhà
huyền môn biết cách thức của vui vẻ.
Học cách thức của vui vẻ, học cách thức của điệu
vũ, ít nhất học cách thức của thơ ca đi; và tháo dỡ
cách thức của nhà tư tưởng, tháo dỡ cách thức tạo ra
câu hỏi trong bạn.
Nhưng điều đó sẽ xảy ra dần dần thôi. Bạn sẽ phải
hỏi nhiều câu hỏi.
Một người tù ngồi trong xà lim của mình chờ đợi
phiên toà xử giết người. Viên luật sự trong bộ cánh
diện bước vào.
Luật sư nói, "Tôi là người rất tốt. Anh chẳng có gì
phải lo nghĩ cả. Tôi sẽ chứng minh rằng anh hoàn
toàn điên khùng, hay đã ở châu Âu vào thời gian của
vụ giết người. Cũng thế, nhân chứng đã được trả tiền
và ông cậu tôi là chánh án cho vụ xử của anh. Trong
lúc đó, thử trốn đi."
Không có câu trả lời cho bất kì câu hỏi nào.
Không có ai để trả lời chúng, chúng chưa bao giờ
được trả lời cả, chúng không thể được trả lời - bởi
chính bản chất của mọi sự. Trong lúc đó, hỏi đi. Bởi
vì nếu bạn không hỏi thì bạn sẽ không đi khỏi trạng
thái bạn đang ở, và người ta phải đi chứ.
Đó là một trong những bí mật lớn lao nhất của
cuộc sống, rằng cuộc sống là chuyển động. Và nếu
bạn bị mắc kẹt ở đâu đó thì bạn mất tiếp xúc với cuộc
sống. Thế thì bạn bị che mờ và vẩn đục; thế thì bạn bị
lạc, và bạn không biết bạn là ai, và bạn đang đi đâu,
và cái gì đang xảy ra. Bạn bỏ lỡ tất cả mọi manh mối.
Đi đi. Dù bạn ở bất kì đâu, một điều cần phải
được ghi nhớ: đừng bị mắc kẹt. Nếu việc hỏi của bạn
giúp cho bạn đi, tốt. Một chút ít di chuyển khỏi bất kì
chỗ nào bạn đang ở cũng đều là tốt; từ chỗ đó bạn
phải tìm ra chỗ khác - bởi vì bạn đang trong tiếp xúc
với cuộc sống chỉ khi bạn năng động, di chuyển. Cuộc
sống là một luồng, cuộc sống là luồng chảy. Bất kì khi
nào bạn tù đọng, bạn đều mất tiếp xúc.
Trong tiếng Anh có một từ hay: 'affluence' sung
mãn. Nó đã mất nghĩa nguyên thuỷ của nó. Nó chẳng
có liên quan gì tới giàu có cả, nó chẳng có liên quan
gì tới xa hoa, vật dụng công nghệ, lâu đài lớn và xe
hơi lớn và số dư ngân hàng lớn - nó chẳng có liên
quan gì tới những điều này. Bạn có thể là triệu phú và
bạn có thể không sung mãn.
'Affluence-sung mãn' nghĩa là: người đang trong
luồng chảy, người đang tuôn chảy. Trong luồng chảy
là sung mãn. Nghĩa nguyên thuỷ của từ này là: trong
luồng chảy, chuyển động, tuôn chảy, không mắc kẹt.
đi vào ông ta bắt đầu cất lên bài ca về hoa hồng đỏ và
cây xanh. Khi hoạ sĩ tới, ông ta vẽ. Khi nhà huyền
môn tới, ông ấy đơn giản đứng đó trong kính nể vô
cùng. Hơi thở ông ấy dừng lại, thời gian dừng lại; nó
cực lạc thế. Câu hỏi không nảy sinh chút nào.
Triết gia cứ hỏi. Nghệ sĩ cứ vẽ, tạo ra cùng cái
đẹp lặp đi lặp lại. Nhà huyền môn chẳng làm gì: ông
ấy không hỏi cũng không tạo ra đoá hoa. Ông ấy đơn
giản ở đó, đứng sâu trong thiền, tận hưởng. Nhà
huyền môn biết cách thức của vui vẻ.
Học cách thức của vui vẻ, học cách thức của điệu
vũ, ít nhất học cách thức của thơ ca đi; và tháo dỡ
cách thức của nhà tư tưởng, tháo dỡ cách thức tạo ra
câu hỏi trong bạn.
Nhưng điều đó sẽ xảy ra dần dần thôi. Bạn sẽ phải
hỏi nhiều câu hỏi.
Một người tù ngồi trong xà lim của mình chờ đợi
phiên toà xử giết người. Viên luật sự trong bộ cánh
diện bước vào.
Luật sư nói, "Tôi là người rất tốt. Anh chẳng có gì
phải lo nghĩ cả. Tôi sẽ chứng minh rằng anh hoàn
toàn điên khùng, hay đã ở châu Âu vào thời gian của
vụ giết người. Cũng thế, nhân chứng đã được trả tiền
và ông cậu tôi là chánh án cho vụ xử của anh. Trong
lúc đó, thử trốn đi."
Không có câu trả lời cho bất kì câu hỏi nào.
Không có ai để trả lời chúng, chúng chưa bao giờ
được trả lời cả, chúng không thể được trả lời - bởi
chính bản chất của mọi sự. Trong lúc đó, hỏi đi. Bởi
vì nếu bạn không hỏi thì bạn sẽ không đi khỏi trạng
thái bạn đang ở, và người ta phải đi chứ.
Đó là một trong những bí mật lớn lao nhất của
cuộc sống, rằng cuộc sống là chuyển động. Và nếu
bạn bị mắc kẹt ở đâu đó thì bạn mất tiếp xúc với cuộc
sống. Thế thì bạn bị che mờ và vẩn đục; thế thì bạn bị
lạc, và bạn không biết bạn là ai, và bạn đang đi đâu,
và cái gì đang xảy ra. Bạn bỏ lỡ tất cả mọi manh mối.
Đi đi. Dù bạn ở bất kì đâu, một điều cần phải
được ghi nhớ: đừng bị mắc kẹt. Nếu việc hỏi của bạn
giúp cho bạn đi, tốt. Một chút ít di chuyển khỏi bất kì
chỗ nào bạn đang ở cũng đều là tốt; từ chỗ đó bạn
phải tìm ra chỗ khác - bởi vì bạn đang trong tiếp xúc
với cuộc sống chỉ khi bạn năng động, di chuyển. Cuộc
sống là một luồng, cuộc sống là luồng chảy. Bất kì khi
nào bạn tù đọng, bạn đều mất tiếp xúc.
Trong tiếng Anh có một từ hay: 'affluence' sung
mãn. Nó đã mất nghĩa nguyên thuỷ của nó. Nó chẳng
có liên quan gì tới giàu có cả, nó chẳng có liên quan
gì tới xa hoa, vật dụng công nghệ, lâu đài lớn và xe
hơi lớn và số dư ngân hàng lớn - nó chẳng có liên
quan gì tới những điều này. Bạn có thể là triệu phú và
bạn có thể không sung mãn.
'Affluence-sung mãn' nghĩa là: người đang trong
luồng chảy, người đang tuôn chảy. Trong luồng chảy
là sung mãn. Nghĩa nguyên thuỷ của từ này là: trong
luồng chảy, chuyển động, tuôn chảy, không mắc kẹt.
Nếu bạn đang tuôn chảy, di chuyển cùng cuộc sống,
thì bạn giầu có - và đó là giầu có duy nhất có đó. Tất
cả mọi giầu có khác đều là thứ thay thế giả tạo.
Cho nên nếu câu hỏi của bạn giúp cho bạn chuyển
động - tôi không nói rằng chúng sẽ giúp cho bạn tìm
ra câu trả lời, bởi vì không có - nhưng nếu việc hỏi
của bạn giúp cho bạn di chuyển dù chỉ một bước thêm
nữa, thì tốt. Đó là lúc bạn nên di chuyển.
Branihan đang lái xe dọc theo con đường. Bởi
cách chiếc xe luồn lách đánh võng qua luồng xe đi,
bạn có thể nói rằng Branihan đã bị say với các cô gái.
"Anh cho rằng anh đang đi đâu đấy?" viên cảnh
sát đi mô tô hỏi, sau khi đã dừng anh ta lại được.
"Tôi về nhà - hic - từ bữa tiệc mừng đêm năm
mới."
"Anh có trẻ con không đấy?" viên cảnh sát hỏi.
"Năm mới đã qua ba tuần rồi!"
"Tôi biết," Branihan nói. "Đó là lí do tại sao tôi
lại hình dung ra đường về nhà khá hơn."
Bạn đã từng ở xa khỏi nhà mình đủ lâu rồi. Bạn
nên trở về nhà bây giờ thôi.
Bất kì cái gì chuyển động cũng đều tốt. Câu hỏi,
nếu thực sự, đều giúp cho bạn chuyển động. Lần nữa,
để tôi nhắc lại: nó sẽ không giúp cho bạn tìm ra câu
trả lời đâu, bởi vì không có câu trả lời. Nhưng câu hỏi
đích thực nảy sinh từ bản thể bạn là có nghĩa cho bạn
- nó có thể ngu xuẩn với tôi nhưng lại có liên quan tới
bạn; nó có thể không liên quan tới hiểu biết tối thượng
về mọi thứ, nhưng nếu nó có liên quan tới bạn thì cứ
để cho nó ngu xuẩn đi, cứ để cho nó ngớ ngẩn đi - bạn
hỏi nó. Và câu trả lời của tôi sẽ cho bạn cú huých.
Bạn sẽ chuyển động.
Giữ chuyển động. Một điều cần phải được ghi
nhớ: giữ chuyển động. Thế thì bạn sẽ sống động. Đó
là lí do tại sao câu hỏi lại quan trọng hơn đức tin. Tôi
nói tất cả mọi câu hỏi đều ngu xuẩn, nhưng chúng
không là gì nếu so với đức tin. Đức tin là tuyệt đối
xuẩn ngốc. Câu hỏi chỉ là ngu thôi. Là người ngu thì
vẫn có thể vui đùa, nhưng là người xuẩn ngốc thì xấu,
là kẻ ngu si là ốm yếu.
Đức tin là ngu si. Ai đó nói, “Tôi là người
Hindu," ai đó nói, "Tôi là người Ki tô giáo," ai đó nói,
"Tôi là người Jaina," ai đó nói, “Tôi là Phật tử" - đây
là những kẻ ngốc, bởi vì đức tin nghĩa là họ đã đi tới
câu trả lời. Người hỏi thì ít nhất cũng còn chuyển
động; người đó chưa đi tới câu trả lời. Người đó nghĩ
mình có thể đi tới bằng việc hỏi; đó là lí do tại sao
người đó lại ngu. Nhưng dầu vậy, người đó còn chưa
đi tới câu trả lời. Con người của đức tin, người nói
"Tôi là người Ki tô giáo" đã đi tới. Người đó nghĩ
người đó đã tìm thấy câu trả lời. Bây giờ, người đó
tuyệt đối là kẻ ngốc. Người đó bị mắc kẹt, tuôn chảy
của người đó đã mất hoàn toàn. Đó là lí do tại sao bạn
không bao giờ thấy cái gọi là người tôn giáo vui vẻ.
Bạn sẽ không bao giờ thấy họ tuôn chảy với cuộc
sống, nở hoa.
thì bạn giầu có - và đó là giầu có duy nhất có đó. Tất
cả mọi giầu có khác đều là thứ thay thế giả tạo.
Cho nên nếu câu hỏi của bạn giúp cho bạn chuyển
động - tôi không nói rằng chúng sẽ giúp cho bạn tìm
ra câu trả lời, bởi vì không có - nhưng nếu việc hỏi
của bạn giúp cho bạn di chuyển dù chỉ một bước thêm
nữa, thì tốt. Đó là lúc bạn nên di chuyển.
Branihan đang lái xe dọc theo con đường. Bởi
cách chiếc xe luồn lách đánh võng qua luồng xe đi,
bạn có thể nói rằng Branihan đã bị say với các cô gái.
"Anh cho rằng anh đang đi đâu đấy?" viên cảnh
sát đi mô tô hỏi, sau khi đã dừng anh ta lại được.
"Tôi về nhà - hic - từ bữa tiệc mừng đêm năm
mới."
"Anh có trẻ con không đấy?" viên cảnh sát hỏi.
"Năm mới đã qua ba tuần rồi!"
"Tôi biết," Branihan nói. "Đó là lí do tại sao tôi
lại hình dung ra đường về nhà khá hơn."
Bạn đã từng ở xa khỏi nhà mình đủ lâu rồi. Bạn
nên trở về nhà bây giờ thôi.
Bất kì cái gì chuyển động cũng đều tốt. Câu hỏi,
nếu thực sự, đều giúp cho bạn chuyển động. Lần nữa,
để tôi nhắc lại: nó sẽ không giúp cho bạn tìm ra câu
trả lời đâu, bởi vì không có câu trả lời. Nhưng câu hỏi
đích thực nảy sinh từ bản thể bạn là có nghĩa cho bạn
- nó có thể ngu xuẩn với tôi nhưng lại có liên quan tới
bạn; nó có thể không liên quan tới hiểu biết tối thượng
về mọi thứ, nhưng nếu nó có liên quan tới bạn thì cứ
để cho nó ngu xuẩn đi, cứ để cho nó ngớ ngẩn đi - bạn
hỏi nó. Và câu trả lời của tôi sẽ cho bạn cú huých.
Bạn sẽ chuyển động.
Giữ chuyển động. Một điều cần phải được ghi
nhớ: giữ chuyển động. Thế thì bạn sẽ sống động. Đó
là lí do tại sao câu hỏi lại quan trọng hơn đức tin. Tôi
nói tất cả mọi câu hỏi đều ngu xuẩn, nhưng chúng
không là gì nếu so với đức tin. Đức tin là tuyệt đối
xuẩn ngốc. Câu hỏi chỉ là ngu thôi. Là người ngu thì
vẫn có thể vui đùa, nhưng là người xuẩn ngốc thì xấu,
là kẻ ngu si là ốm yếu.
Đức tin là ngu si. Ai đó nói, “Tôi là người
Hindu," ai đó nói, "Tôi là người Ki tô giáo," ai đó nói,
"Tôi là người Jaina," ai đó nói, “Tôi là Phật tử" - đây
là những kẻ ngốc, bởi vì đức tin nghĩa là họ đã đi tới
câu trả lời. Người hỏi thì ít nhất cũng còn chuyển
động; người đó chưa đi tới câu trả lời. Người đó nghĩ
mình có thể đi tới bằng việc hỏi; đó là lí do tại sao
người đó lại ngu. Nhưng dầu vậy, người đó còn chưa
đi tới câu trả lời. Con người của đức tin, người nói
"Tôi là người Ki tô giáo" đã đi tới. Người đó nghĩ
người đó đã tìm thấy câu trả lời. Bây giờ, người đó
tuyệt đối là kẻ ngốc. Người đó bị mắc kẹt, tuôn chảy
của người đó đã mất hoàn toàn. Đó là lí do tại sao bạn
không bao giờ thấy cái gọi là người tôn giáo vui vẻ.
Bạn sẽ không bao giờ thấy họ tuôn chảy với cuộc
sống, nở hoa.
Từ 'flower-hoa' nữa cũng phải bắt nguồn từ tuôn
chảy - flow. Tôi không biết đích xác liệu nó có bắt
nguồn từ 'flow' hay không, nhưng nó phải bắt nguồn
từ đó. Về mặt nhận thức, về mặt ngôn ngữ, nó có thể
không bắt nguồn từ đó - tôi không bận tâm, tôi không
quan tâm chút ít nào. Nhưng nó phải bắt nguồn chứ.
Flower - flow. Và nhìn vào đoá hoa; đó chính là flow
- tuôn chảy là gì đấy. Toàn thể cây đã đi tới đỉnh của
sự nở hoa của nó. Từ rễ cho tới hoa có luồng chảy liên
tục của cuộc sống, sinh lực, nhựa sống. Và trong hoa
cây đã nở ra; việc tuôn chảy đó đã tới từ việc hát bài
ca. Có điệu vũ, cây đã nở hoa.
Khi tất cả các câu hỏi của bạn biến mất - không
cho bạn đức tin nào; tất cả mọi đức tin đều mất, tất cả
mọi câu hỏi đều mất - thế thì tất cả mọi ngu xuẩn, tất
cả mọi ngu đần sẽ mất đi. Thế thì có việc nở hoa, việc
bừng nở hoa, và việc nở hoa đó là câu trả lời. Điều đó
trả lời cho tất cả các câu hỏi. Bỗng nhiên bạn ở trong
cái biết. Không có tri thức, nhưng bạn ở trong cái biết.
Bỗng nhiên bạn ở nhà. Thế thì bạn không tranh đấu
với cuộc sống và không truy tìm nó là cái gì. Bây giờ
bạn biết, từ cốt lõi sâu sắc nhất của bản thể, nó là gì.
Bạn đã trở thành nó, bạn đã cho phép nó tuôn chảy
qua bạn. Bây giờ bạn không còn tách rời khỏi nó.
Từ tiếng Anh 'religion - tôn giáo' là hay: nó ngụ ý
ở cùng, lấy nhau, được gắn cùng nhau, được trong
thống nhất. Nó ngụ ý đích xác điều từ tiếng Phạn
'yoga' ngụ ý - là một. Khi luồng chảy nhỏ của bạn là
một với với luồng chảy của cái toàn thể, bạn mang
tính tôn giáo. Khi dòng sông nhỏ của bạn đổ vào con
sông Hằng vĩ đại, và bạn bắt đầu tuôn chảy với sông
Hằng và bạn mất đi biên giới của mình, bạn mang tính
tôn giáo.
'Tôn giáo' là từ hay như 'yoga'. Nó ngụ ý: bạn bây
giờ đã đi tới cuộc hôn nhân tối thượng với cái toàn
thể. Ngay bây giờ khi bạn bị mắc kẹt bạn đang trong
trạng thái li dị, ít nhất cũng tách rời. Bạn đang đi như
dòng suối nhỏ - thậm chí không chuyển động; bạn đã
trở thành cái vũng: tù đọng, chết, bốc mùi. Thoát ra
khỏi điều đó đi.
Nếu câu hỏi của bạn giúp bạn di chuyển, thì hỏi.
Hỏi còn tốt hơn là tin, bởi vì người tin đã dừng việc
hỏi các câu hỏi. Chuyển động của người đó đã dừng.
Bạn ngụ ý gì khi bạn nói "Tôi là người Ki tô
giáo", hay "Tôi là người Hindu", hay "Tôi là người
Mô ha mét giáo"? Bạn ngụ ý gì? - bạn ngụ ý, "Bây
giờ không có việc hỏi trong tôi. Tôi phát mệt về việc
hỏi rồi; tôi đã bắt đầu tin." Thế thì toàn thể cuộc sống
của bạn đã co lại. Thế thì bạn không còn mở rộng
nữa, thế thì bạn không còn thám hiểm, thế thì bạn
không còn truy tìm.
Là người Mô ha mét giáo, là người Hindu, là
người Ki tô giáo, còn tồi tệ hơn là người hỏi và người
bất khả tri. Tốt hơn cứ là người bất khả tri và cứ hỏi -
bởi vì nếu bạn cứ hỏi, và nếu bạn đủ dũng cảm để cứ
hỏi tới tận cùng, một ngày nào đó nó tới: bạn vẫn còn
và câu hỏi biến mất. Không phải là đức tin được trao
cho bạn đâu; câu hỏi này đơn giản biến mất và tin cậy
nảy sinh, tin cậy vào cuộc sống. Không tin cậy vào
Kinh Thánh, không tin cậy vào Veda, không tin cậy
vào Koran - mà tin cậy vào cuộc sống nơi tất cả Veda và tất cả Koran, và tất cả Kinh Thánh đều tới và biến
mất. Tin cậy đó là câu trả lời.
Trở thành luồng chảy đi. Và cứ dùng bất kì cái gì
có ích. Cứ hỏi. Tôi sẽ không cho bạn câu trả lời nào
đâu. Tôi không phải là thầy giáo. Đó là lí do tại sao
nhiều lần bạn cảm thấy chút ít lo nghĩ. Bạn bắt đầu
nghĩ, "Sao thầy cứ né tránh?" Nếu bạn quan sát, tôi
không bao giờ trả lời thẳng câu hỏi của bạn đâu, tôi
trả lời cái gì đó khác. Tôi đẩy bạn đi tiếp. Tôi trả lời
bạn theo cách mà bạn có thể hỏi nhiều câu hỏi nữa.
Việc đẩy năng lượng của bạn hướng tới điều tối
thượng sẽ đem tới đỉnh cao nơi tâm trí hỏi bùng nổ.
Và khi câu hỏi không có, bỗng nhiên bản thân tâm trí
đã biến mất. Trong trạng thái của vô trí đó bạn ở nhà.
Bạn đã tới nhà.
Câu hỏi thứ hai
Đôi khi tôi nghĩ thầy sống trong thế giới mơ.
Theo quan điểm của bạn thì có thể nói thế - bởi vì
bất kì điều gì bạn nghĩ cũng đều là thực còn tôi nghĩ
là không thực. Cho nên một cách tự nhiên, bất kì điều
gì tôi nghĩ là thực đều có vẻ không thực với bạn.
Nhưng có một ưu thế mà trong đó tôi có mà bạn
không có; và ưu thế đó là: tôi đã sống trong thực tại
của bạn, trong cái gọi là thực tại của bạn. Tôi biết cả
hai; bạn chỉ biết một thực tại.
Tôi đã ở chỗ bạn đang ở, cho nên tôi biết thực tại
của bạn, và tôi biết thực tại của tôi bây giờ. Tôi ở tình
huống tốt hơn để đánh giá ai là thực và ai là không
thực. Bạn chỉ biết trạng thái của bạn, bạn không biết
trạng thái của tôi. Cho nên đợi thêm chút nữa thay vì
đánh giá nó. Đi tới trạng thái của tôi đã; thế thì bạn có
tự do toàn bộ để đánh giá.
Nhưng bất kì ai đã đi tới trạng thái này đều không
bao giờ nói rằng thế giới của bạn là thực. Thế giới của
bạn là ảo vọng - maya: không thực, ảo tưởng. Để đánh
giá bạn cần biết cả hai; chỉ thế thì bạn mới có thể so
sánh được. Bạn không thể so sánh bằng việc biết chỉ
một thế giới - làm sao bạn sẽ so sánh được?
Trong đêm khi bạn rơi vào giấc ngủ bạn bắt đầu
mơ. Trong mơ, mơ có vẻ như thật - bởi vì trong mơ
bạn mất mọi tiếp xúc với thế giới, với thế giới mà bạn
đã biết khi bạn thức. Bây giờ không có so sánh; bạn
không thể so sánh được. Chẳng hạn: nếu bạn thấy hòn
đá, tảng đá, trong giấc mơ của mình, bạn không thể so
sánh với tảng đá thực mà bạn đã thấy khi bạn còn
thức bởi vì cả hai tảng đá chẳng bao giờ ở cùng nhau.
Cho nên tất nhiên tảng đá mơ cũng có vẻ thực. Làm
sao đánh giá nó là không thực được? bởi vì chẳng có
gì ngoại trừ nó để mà đánh giá. Không có tiêu chuẩn.
Khi bạn thức vào buổi sáng thế thì bạn nhận ra rằng
nó là không thực. Nhưng lần nữa đánh giá của bạn lại
không đúng bởi vì tảng đá mơ lại thiếu. Bây giờ bạn
có tảng đá thực, cái gọi là tảng đá thực, và tảng đá mơ
lại thiếu. Lần nữa đánh giá của bạn lại không đúng:
chỉ một tảng đá có đấy và tảng đá kia bị thiếu. Làm
sao bạn có thể đánh giá được chừng nào bạn còn chưa
có đồng thời cả hai, ở ngay trước bạn?
chảy - flow. Tôi không biết đích xác liệu nó có bắt
nguồn từ 'flow' hay không, nhưng nó phải bắt nguồn
từ đó. Về mặt nhận thức, về mặt ngôn ngữ, nó có thể
không bắt nguồn từ đó - tôi không bận tâm, tôi không
quan tâm chút ít nào. Nhưng nó phải bắt nguồn chứ.
Flower - flow. Và nhìn vào đoá hoa; đó chính là flow
- tuôn chảy là gì đấy. Toàn thể cây đã đi tới đỉnh của
sự nở hoa của nó. Từ rễ cho tới hoa có luồng chảy liên
tục của cuộc sống, sinh lực, nhựa sống. Và trong hoa
cây đã nở ra; việc tuôn chảy đó đã tới từ việc hát bài
ca. Có điệu vũ, cây đã nở hoa.
Khi tất cả các câu hỏi của bạn biến mất - không
cho bạn đức tin nào; tất cả mọi đức tin đều mất, tất cả
mọi câu hỏi đều mất - thế thì tất cả mọi ngu xuẩn, tất
cả mọi ngu đần sẽ mất đi. Thế thì có việc nở hoa, việc
bừng nở hoa, và việc nở hoa đó là câu trả lời. Điều đó
trả lời cho tất cả các câu hỏi. Bỗng nhiên bạn ở trong
cái biết. Không có tri thức, nhưng bạn ở trong cái biết.
Bỗng nhiên bạn ở nhà. Thế thì bạn không tranh đấu
với cuộc sống và không truy tìm nó là cái gì. Bây giờ
bạn biết, từ cốt lõi sâu sắc nhất của bản thể, nó là gì.
Bạn đã trở thành nó, bạn đã cho phép nó tuôn chảy
qua bạn. Bây giờ bạn không còn tách rời khỏi nó.
Từ tiếng Anh 'religion - tôn giáo' là hay: nó ngụ ý
ở cùng, lấy nhau, được gắn cùng nhau, được trong
thống nhất. Nó ngụ ý đích xác điều từ tiếng Phạn
'yoga' ngụ ý - là một. Khi luồng chảy nhỏ của bạn là
một với với luồng chảy của cái toàn thể, bạn mang
tính tôn giáo. Khi dòng sông nhỏ của bạn đổ vào con
sông Hằng vĩ đại, và bạn bắt đầu tuôn chảy với sông
Hằng và bạn mất đi biên giới của mình, bạn mang tính
tôn giáo.
'Tôn giáo' là từ hay như 'yoga'. Nó ngụ ý: bạn bây
giờ đã đi tới cuộc hôn nhân tối thượng với cái toàn
thể. Ngay bây giờ khi bạn bị mắc kẹt bạn đang trong
trạng thái li dị, ít nhất cũng tách rời. Bạn đang đi như
dòng suối nhỏ - thậm chí không chuyển động; bạn đã
trở thành cái vũng: tù đọng, chết, bốc mùi. Thoát ra
khỏi điều đó đi.
Nếu câu hỏi của bạn giúp bạn di chuyển, thì hỏi.
Hỏi còn tốt hơn là tin, bởi vì người tin đã dừng việc
hỏi các câu hỏi. Chuyển động của người đó đã dừng.
Bạn ngụ ý gì khi bạn nói "Tôi là người Ki tô
giáo", hay "Tôi là người Hindu", hay "Tôi là người
Mô ha mét giáo"? Bạn ngụ ý gì? - bạn ngụ ý, "Bây
giờ không có việc hỏi trong tôi. Tôi phát mệt về việc
hỏi rồi; tôi đã bắt đầu tin." Thế thì toàn thể cuộc sống
của bạn đã co lại. Thế thì bạn không còn mở rộng
nữa, thế thì bạn không còn thám hiểm, thế thì bạn
không còn truy tìm.
Là người Mô ha mét giáo, là người Hindu, là
người Ki tô giáo, còn tồi tệ hơn là người hỏi và người
bất khả tri. Tốt hơn cứ là người bất khả tri và cứ hỏi -
bởi vì nếu bạn cứ hỏi, và nếu bạn đủ dũng cảm để cứ
hỏi tới tận cùng, một ngày nào đó nó tới: bạn vẫn còn
và câu hỏi biến mất. Không phải là đức tin được trao
cho bạn đâu; câu hỏi này đơn giản biến mất và tin cậy
nảy sinh, tin cậy vào cuộc sống. Không tin cậy vào
Kinh Thánh, không tin cậy vào Veda, không tin cậy
vào Koran - mà tin cậy vào cuộc sống nơi tất cả Veda và tất cả Koran, và tất cả Kinh Thánh đều tới và biến
mất. Tin cậy đó là câu trả lời.
Trở thành luồng chảy đi. Và cứ dùng bất kì cái gì
có ích. Cứ hỏi. Tôi sẽ không cho bạn câu trả lời nào
đâu. Tôi không phải là thầy giáo. Đó là lí do tại sao
nhiều lần bạn cảm thấy chút ít lo nghĩ. Bạn bắt đầu
nghĩ, "Sao thầy cứ né tránh?" Nếu bạn quan sát, tôi
không bao giờ trả lời thẳng câu hỏi của bạn đâu, tôi
trả lời cái gì đó khác. Tôi đẩy bạn đi tiếp. Tôi trả lời
bạn theo cách mà bạn có thể hỏi nhiều câu hỏi nữa.
Việc đẩy năng lượng của bạn hướng tới điều tối
thượng sẽ đem tới đỉnh cao nơi tâm trí hỏi bùng nổ.
Và khi câu hỏi không có, bỗng nhiên bản thân tâm trí
đã biến mất. Trong trạng thái của vô trí đó bạn ở nhà.
Bạn đã tới nhà.
Câu hỏi thứ hai
Đôi khi tôi nghĩ thầy sống trong thế giới mơ.
Theo quan điểm của bạn thì có thể nói thế - bởi vì
bất kì điều gì bạn nghĩ cũng đều là thực còn tôi nghĩ
là không thực. Cho nên một cách tự nhiên, bất kì điều
gì tôi nghĩ là thực đều có vẻ không thực với bạn.
Nhưng có một ưu thế mà trong đó tôi có mà bạn
không có; và ưu thế đó là: tôi đã sống trong thực tại
của bạn, trong cái gọi là thực tại của bạn. Tôi biết cả
hai; bạn chỉ biết một thực tại.
Tôi đã ở chỗ bạn đang ở, cho nên tôi biết thực tại
của bạn, và tôi biết thực tại của tôi bây giờ. Tôi ở tình
huống tốt hơn để đánh giá ai là thực và ai là không
thực. Bạn chỉ biết trạng thái của bạn, bạn không biết
trạng thái của tôi. Cho nên đợi thêm chút nữa thay vì
đánh giá nó. Đi tới trạng thái của tôi đã; thế thì bạn có
tự do toàn bộ để đánh giá.
Nhưng bất kì ai đã đi tới trạng thái này đều không
bao giờ nói rằng thế giới của bạn là thực. Thế giới của
bạn là ảo vọng - maya: không thực, ảo tưởng. Để đánh
giá bạn cần biết cả hai; chỉ thế thì bạn mới có thể so
sánh được. Bạn không thể so sánh bằng việc biết chỉ
một thế giới - làm sao bạn sẽ so sánh được?
Trong đêm khi bạn rơi vào giấc ngủ bạn bắt đầu
mơ. Trong mơ, mơ có vẻ như thật - bởi vì trong mơ
bạn mất mọi tiếp xúc với thế giới, với thế giới mà bạn
đã biết khi bạn thức. Bây giờ không có so sánh; bạn
không thể so sánh được. Chẳng hạn: nếu bạn thấy hòn
đá, tảng đá, trong giấc mơ của mình, bạn không thể so
sánh với tảng đá thực mà bạn đã thấy khi bạn còn
thức bởi vì cả hai tảng đá chẳng bao giờ ở cùng nhau.
Cho nên tất nhiên tảng đá mơ cũng có vẻ thực. Làm
sao đánh giá nó là không thực được? bởi vì chẳng có
gì ngoại trừ nó để mà đánh giá. Không có tiêu chuẩn.
Khi bạn thức vào buổi sáng thế thì bạn nhận ra rằng
nó là không thực. Nhưng lần nữa đánh giá của bạn lại
không đúng bởi vì tảng đá mơ lại thiếu. Bây giờ bạn
có tảng đá thực, cái gọi là tảng đá thực, và tảng đá mơ
lại thiếu. Lần nữa đánh giá của bạn lại không đúng:
chỉ một tảng đá có đấy và tảng đá kia bị thiếu. Làm
sao bạn có thể đánh giá được chừng nào bạn còn chưa
có đồng thời cả hai, ở ngay trước bạn?
Có việc thức tỉnh khác. Đó là điều chúng ta gọi là
phật tính: việc thức tỉnh tối thượng - khi bạn không
chỉ thức tỉnh khỏi giấc mơ của mình, mà bạn còn thức
tỉnh khỏi cái gọi là trạng thái thức nữa. Thế thì chúng
cả hai đều có sẵn, và thế thì bạn có thể thấy rằng cả
hai đều là mơ.
Vài giấc mơ được thấy bằng mắt nhắm, vài giấc
mơ được thấy bằng mắt mở, nhưng cả hai đều là giấc
mơ. Và khi bạn đã thức tỉnh và việc ngủ không còn lại
trong bạn, khi không phần nào của bản thể bạn là vô ý
thức, bạn tuyệt đối ý thức và toàn thể bản thể bạn đầy
ánh sáng, chói sáng, chỉ thế thì bạn mới biết thực tại
là gì. Ngay bây giờ bạn đang ngủ; mọi điều bạn biết
đều là mơ.
Nhưng tôi có thể hiểu câu hỏi này. Từ nơi bạn
đang hiện hữu thì nó sẽ gần như là tôi đang mơ. Tôi
nói về tình yêu; bạn cũng biết tình yêu. Nhưng nghe
tôi bạn trở nên nhận biết rằng tôi đang nói về cái gì đó
khác mà không thể có. Làm sao tình yêu có thể không
có tính sở hữu được? Làm sao tình yêu có thể là việc
chia sẻ thuần khiết được, mà không có cái ta nào,
không có động cơ nào? Làm sao tình yêu có thể vô
điều kiện được? Bạn nghe tôi, bạn nghe lời của tôi,
nhưng bạn không thể cảm thấy thực tại của những lời
đó - bởi vì bạn biết tình yêu có điều kiện; bạn biết tình
yêu bao giờ cũng có động cơ; bạn biết tình yêu bao
giờ cũng dựa trên ích kỉ, ham muốn; bạn biết tình yêu
là thủ đoạn để chi phối và sở hữu; bạn biết tình yêu
thực sự bạo hành, hung hăng.
Cho nên khi bạn so sánh tình yêu của bạn với tình
yêu của tôi, tình yêu của bạn có vẻ thực với bạn, và
tình yêu của tôi có vẻ không tưởng, như tưởng tượng.
Đó là lí do tại sao thế giới chưa bao giờ tin cậy vào
chư phật - bởi vì họ nói về điều gì đó chẳng liên quan
gì tới kinh nghiệm của bạn. Nó ở bên ngoài thế, nó
siêu việt thế, nó ở xa tới mức bạn không thể nào hiểu
được nó. Nó là không thể nào hiểu nổi. Bạn không thể
nào hình dung ra được nó là gì. Trong thất vọng cùng
cực bạn níu bám lấy thực tại của bạn và bạn nói,
"Thôi quên hết về điều đó đi - những người này hoặc
là các nhà huyền môn hoặc là người điên; nhà thơ của
cái không biết, những tay mơ, gàn gàn, lập dị. Thôi
quên hết họ đi!"
Bạn cũng không thể nào quên được; đấy mới là
vấn đề - bởi vì bất kì khi nào bạn tới gần vị phật thì
ông ấy động vào cái gì đó sâu trong tim bạn. Tâm trí
bạn có thể cứ nói rằng người đó là tay mơ, nhưng ở
đâu đó trái tim bạn lại bắt đầu cảm thấy điều người đó
đang nói. Hương thơm của nó tiến tới, đạt tới trái tim.
Điều người đó đang hát được nghe thấy ở đâu đó, ở
mức độ nào đó của bản thể bạn. Có thể nó không rất ý
thức, có thể nó chỉ giống như dò dẫm trong bóng tối,
nhưng bạn đã nghe thấy. Và khi bạn quan sát vị phật,
và nếu bạn đủ may mắn ở gần ông ấy, nếu bạn đủ ân
huệ để trở thành đệ tử, để trở thành người được điểm
đạo, thế thì dần dần thực tại của ông ấy sẽ trở nên
thực hơn thực tại riêng của bạn. Đó là nghĩa của
buông xuôi.
Nhiều lần bạn hỏi tôi, "Nghĩa của buông xuôi là
gì?" Từ này to lớn thế; có nhiều nghĩa. Đây là một
trong những nghĩa sâu sắc nhất: khi bạn đi tới một
người và bạn cảm thấy rằng người đó đã vượt ra
ngoài.... Tất nhiên, bạn có thể chỉ cảm thấy thôi; bạn không có khả năng quan niệm nào, không có bất kì hệ
thống tâm trí nào để hiểu nó. Bạn có thể chỉ cảm thấy
thôi. Trời rất, rất tối, nhưng bạn có thể cảm thấy rằng
nó rất sống động nữa. Bạn có thể cảm thấy rằng cái gì
đó đã xảy ra. Tâm trí bạn muốn phủ nhận nó, bản ngã
bạn muốn phủ nhận nó, nhưng trái tim bạn bắt đầu
cảm thấy bị thôi miên - cứ dường như một từ lực lớn
đang kéo bạn hướng tới trung tâm không biết nào đó.
Buông xuôi nghĩa là: rơi vào tình yêu với ai đó,
người gần như không thực với bạn, và vậy mà lại có
sự hấp dẫn. Bạn buông xuôi thực tại của mình; bạn
nói, "Thôi được rồi, thực tại của mình là giấc mơ và
thực tại của thầy là thực. Bây giờ tôi sẵn sàng: xin đưa
tôi tới thực tại của thầy."
Thực tại của bạn thực sự là gì? Thực sự, thực tại
của bạn là gì? Nó là gì ngoại trừ khổ? Nó là gì ngoại
trừ vài thoáng nhìn nhỏ nhoi về hạnh phúc, rất phù
du? Bạn không thể bắt giữ được và chúng bị mất đi,
và lại có khổ. Thực tại của bạn là gì ngoại trừ kinh
nghiệm trong địa ngục?
Tôi đã đọc:
Một người tới địa ngục và được quỉ dẫn đi thăm
một tua.
"Ông có thể chọn ở vĩnh viễn trong một trong ba
phòng này," quỉ nói.
Trong phòng thứ nhất mọi người đều đứng nước
nóng ngập tới cổ. Nước sôi sùng sục và bay hơi.
Người này rùng mình và đóng cửa lại.
Trong phòng tiếp mọi người đứng ngập trong
nước lạnh và băng đá tới tận cổ, và họ đang run lập
cập. Điều này không hấp dẫn người này.
Với nụ cười, quỉ mở căn phòng cuối cùng. Người
này ngạc nhiên và thấy nhẹ nhõm, vì mọi người đều
bước đi vòng quanh trong một đống phân bò dầy 30
cm, uống cà phê và buôn chuyện vui vẻ.
Người này nói, "Phòng này dành cho tôi," và bắt
đầu hoà nhập vào.
Vài phút sau một trong các quỉ trợ tá tới và gọi,
"Nghỉ giải lao kết thúc. Trở về đầu các ông!"
Cho nên mọi hạnh phúc bạn biết chỉ là việc nghỉ
giải lao, và lần nữa lại về với đầu bạn!
Chỉ là những quyến rũ tạm thời...
Hàng tháng và hàng năm khổ, và thế rồi tới một
khoảnh khắc nhỏ. Và bạn lại ham muốn khoảnh khắc
đó, và bạn lại sẵn sàng chịu đựng nữa. Và cho dù
những khoảnh khắc đó chẳng có gì nhiều nhặn trong
nó. Nếu bạn nhìn vào trong nó bạn sẽ thấy nó hổng
hoác bên trong. Điều bạn gọi là vui thích đó có gì bản
chất trong nó không? Hay đấy chỉ là hi vọng để cho
bạn có thể bằng cách nào đó mang theo trong địa ngục
này? Không có hi vọng điều đó sẽ quá khó. Nếu như
không có hi vọng nào, làm sao bạn sống được? Ngay
cả một ngày cũng khó; ngay cả để dậy ra khỏi giường
vào buổi sáng cũng khó. Để làm gì? Câu hỏi sẽ nảy
sinh, "Tại sao? Tại sao lại dậy nữa, và tại sao lại đi tới
văn phòng nữa, và đi cùng con đường cũ rích thường lệ ấy, và lại cùng ông chủ ấy, cùng bà vợ ấy, cùng lũ
trẻ con ấy? Để làm gì? Thế là đủ rồi!" Bạn sẽ đơn
giản thảnh thơi và chết trong giường mình. Phỏng có
ích gì mà dậy ra khỏi nó? Nhưng hi vọng rằng cái
chưa xảy ra có thể xảy ra hôm nay thì sao... "Có thể
cơ hội bây giờ mới tới cho những điều vẫn còn chưa
xảy ra. Người ta nên dậy và nhận lấy cơ hội này khi
nó tới."
Và nó thực sự chẳng bao giờ tới cả. Mọi vui thích
đều trong chờ đợi, trong hi vọng. Tất cả mọi vui thích
đều trong tương lai, trong ham muốn; nó chưa bao giờ
là thực tại cả. Và bạn gọi nó là thực sao?
Phúc lạc của tôi không ở trong hi vọng. Tôi không
hi vọng vào cái gì cả, tôi đã bỏ tất cả hi vọng rồi.
Thực tế, cái ngày tôi bỏ đi tất cả mọi hi vọng thì thực
tại đã xảy ra cho tôi. Qua hi vọng bạn không cho phép
thực tại xảy ra. Cái ngày bạn vứt bỏ ham muốn, phúc
lạc lớn lao giáng xuống bạn. Nó bao giờ cũng có đó,
nhưng bởi vì ham muốn của mình mà bạn đã bỏ lỡ nó.
Bạn đã quá bận bịu thường xuyên với ham muốn đến
mức bạn không sẵn có cho nó, bạn đã bị đóng lại. Một
khi ham muốn biến mất, bạn mở ra, bạn trở thành sẵn
có.
Tôi đã biết thực tại của bạn. Tôi đã sống trong
khổ đó lâu như bạn đã sống trong nó - trong hàng
nghìn năm, trong nhiều kiếp sống. Chắc chắn khó mà
tin được vào phúc lạc của tôi, vào chân lí của tôi. Và
câu hỏi nảy sinh, "Người này có thể đang mơ."
Nhưng một điều tôi muốn nói với bạn: cho dù đây
là mơ, cho dù nó có vẻ giống mơ, nó vẫn còn tốt hơn
thực tại của bạn. Thử nó đi. Bạn chẳng có gì để mất
cả - nhưng dầu vậy bạn vẫn sợ mất nó thế. Có thể bạn
sợ mất nó tới mức bạn cứ nghĩ rằng bạn có cái gì đó.
Nỗi sợ là bạn có thể mất nó giữ bạn cảm thấy rằng
bạn có cái gì đó để mất. Nhưng bạn đã nhìn vào trong
túi mình chưa? Chẳng có gì cả. Thực tế có lỗ thủng
lớn. Túi bạn chẳng giữ cái gì cả. Nhưng sợ rằng mình
có thể bắt gặp chân lí, bạn không bao giờ nhìn vào túi
mình.
Có lần tôi đi du hành với Mulla Nasruddin. Người
soát vé tới và Nasruddin nhìn vào trong túi này túi nọ,
rồi nhìn vào sổ nhật kí, rồi vào túi và va li. Anh ta tìm
mọi thứ, ngay cả trong va li của tôi nữa! Và thế rồi
anh bắt đầu nhìn vào túi tôi. Tôi nói, "Nasruddin, đợi
đã! Anh làm gì thế?"
Anh ta nói, "Vé của tôi mất rồi."
"Nó không thể ở trong túi tôi hay va li của tôi
được. Anh có điên không đấy?" Tôi đã quan sát, và
tôi bảo anh ta, "Tôi thấy rằng anh còn chưa nhìn vào
túi bên phải của anh."
Anh ta nói, "Tôi không thể nhìn vào đó được."
Tôi nói, "Tại sao?"
Anh ta nói, "Nếu nó không có đó, thế thì đi đứt!
Thế thì nó chẳng ở đâu cả! Cho nên trước hết để tôi
tìm nó ở mọi nơi đã. Đó là điều cuối cùng - bởi vì
điều đó nghĩa là tôi không có vé!"
Bạn không nhìn bởi vì bạn sợ; có thể chẳng có gì
cả.
phật tính: việc thức tỉnh tối thượng - khi bạn không
chỉ thức tỉnh khỏi giấc mơ của mình, mà bạn còn thức
tỉnh khỏi cái gọi là trạng thái thức nữa. Thế thì chúng
cả hai đều có sẵn, và thế thì bạn có thể thấy rằng cả
hai đều là mơ.
Vài giấc mơ được thấy bằng mắt nhắm, vài giấc
mơ được thấy bằng mắt mở, nhưng cả hai đều là giấc
mơ. Và khi bạn đã thức tỉnh và việc ngủ không còn lại
trong bạn, khi không phần nào của bản thể bạn là vô ý
thức, bạn tuyệt đối ý thức và toàn thể bản thể bạn đầy
ánh sáng, chói sáng, chỉ thế thì bạn mới biết thực tại
là gì. Ngay bây giờ bạn đang ngủ; mọi điều bạn biết
đều là mơ.
Nhưng tôi có thể hiểu câu hỏi này. Từ nơi bạn
đang hiện hữu thì nó sẽ gần như là tôi đang mơ. Tôi
nói về tình yêu; bạn cũng biết tình yêu. Nhưng nghe
tôi bạn trở nên nhận biết rằng tôi đang nói về cái gì đó
khác mà không thể có. Làm sao tình yêu có thể không
có tính sở hữu được? Làm sao tình yêu có thể là việc
chia sẻ thuần khiết được, mà không có cái ta nào,
không có động cơ nào? Làm sao tình yêu có thể vô
điều kiện được? Bạn nghe tôi, bạn nghe lời của tôi,
nhưng bạn không thể cảm thấy thực tại của những lời
đó - bởi vì bạn biết tình yêu có điều kiện; bạn biết tình
yêu bao giờ cũng có động cơ; bạn biết tình yêu bao
giờ cũng dựa trên ích kỉ, ham muốn; bạn biết tình yêu
là thủ đoạn để chi phối và sở hữu; bạn biết tình yêu
thực sự bạo hành, hung hăng.
Cho nên khi bạn so sánh tình yêu của bạn với tình
yêu của tôi, tình yêu của bạn có vẻ thực với bạn, và
tình yêu của tôi có vẻ không tưởng, như tưởng tượng.
Đó là lí do tại sao thế giới chưa bao giờ tin cậy vào
chư phật - bởi vì họ nói về điều gì đó chẳng liên quan
gì tới kinh nghiệm của bạn. Nó ở bên ngoài thế, nó
siêu việt thế, nó ở xa tới mức bạn không thể nào hiểu
được nó. Nó là không thể nào hiểu nổi. Bạn không thể
nào hình dung ra được nó là gì. Trong thất vọng cùng
cực bạn níu bám lấy thực tại của bạn và bạn nói,
"Thôi quên hết về điều đó đi - những người này hoặc
là các nhà huyền môn hoặc là người điên; nhà thơ của
cái không biết, những tay mơ, gàn gàn, lập dị. Thôi
quên hết họ đi!"
Bạn cũng không thể nào quên được; đấy mới là
vấn đề - bởi vì bất kì khi nào bạn tới gần vị phật thì
ông ấy động vào cái gì đó sâu trong tim bạn. Tâm trí
bạn có thể cứ nói rằng người đó là tay mơ, nhưng ở
đâu đó trái tim bạn lại bắt đầu cảm thấy điều người đó
đang nói. Hương thơm của nó tiến tới, đạt tới trái tim.
Điều người đó đang hát được nghe thấy ở đâu đó, ở
mức độ nào đó của bản thể bạn. Có thể nó không rất ý
thức, có thể nó chỉ giống như dò dẫm trong bóng tối,
nhưng bạn đã nghe thấy. Và khi bạn quan sát vị phật,
và nếu bạn đủ may mắn ở gần ông ấy, nếu bạn đủ ân
huệ để trở thành đệ tử, để trở thành người được điểm
đạo, thế thì dần dần thực tại của ông ấy sẽ trở nên
thực hơn thực tại riêng của bạn. Đó là nghĩa của
buông xuôi.
Nhiều lần bạn hỏi tôi, "Nghĩa của buông xuôi là
gì?" Từ này to lớn thế; có nhiều nghĩa. Đây là một
trong những nghĩa sâu sắc nhất: khi bạn đi tới một
người và bạn cảm thấy rằng người đó đã vượt ra
ngoài.... Tất nhiên, bạn có thể chỉ cảm thấy thôi; bạn không có khả năng quan niệm nào, không có bất kì hệ
thống tâm trí nào để hiểu nó. Bạn có thể chỉ cảm thấy
thôi. Trời rất, rất tối, nhưng bạn có thể cảm thấy rằng
nó rất sống động nữa. Bạn có thể cảm thấy rằng cái gì
đó đã xảy ra. Tâm trí bạn muốn phủ nhận nó, bản ngã
bạn muốn phủ nhận nó, nhưng trái tim bạn bắt đầu
cảm thấy bị thôi miên - cứ dường như một từ lực lớn
đang kéo bạn hướng tới trung tâm không biết nào đó.
Buông xuôi nghĩa là: rơi vào tình yêu với ai đó,
người gần như không thực với bạn, và vậy mà lại có
sự hấp dẫn. Bạn buông xuôi thực tại của mình; bạn
nói, "Thôi được rồi, thực tại của mình là giấc mơ và
thực tại của thầy là thực. Bây giờ tôi sẵn sàng: xin đưa
tôi tới thực tại của thầy."
Thực tại của bạn thực sự là gì? Thực sự, thực tại
của bạn là gì? Nó là gì ngoại trừ khổ? Nó là gì ngoại
trừ vài thoáng nhìn nhỏ nhoi về hạnh phúc, rất phù
du? Bạn không thể bắt giữ được và chúng bị mất đi,
và lại có khổ. Thực tại của bạn là gì ngoại trừ kinh
nghiệm trong địa ngục?
Tôi đã đọc:
Một người tới địa ngục và được quỉ dẫn đi thăm
một tua.
"Ông có thể chọn ở vĩnh viễn trong một trong ba
phòng này," quỉ nói.
Trong phòng thứ nhất mọi người đều đứng nước
nóng ngập tới cổ. Nước sôi sùng sục và bay hơi.
Người này rùng mình và đóng cửa lại.
Trong phòng tiếp mọi người đứng ngập trong
nước lạnh và băng đá tới tận cổ, và họ đang run lập
cập. Điều này không hấp dẫn người này.
Với nụ cười, quỉ mở căn phòng cuối cùng. Người
này ngạc nhiên và thấy nhẹ nhõm, vì mọi người đều
bước đi vòng quanh trong một đống phân bò dầy 30
cm, uống cà phê và buôn chuyện vui vẻ.
Người này nói, "Phòng này dành cho tôi," và bắt
đầu hoà nhập vào.
Vài phút sau một trong các quỉ trợ tá tới và gọi,
"Nghỉ giải lao kết thúc. Trở về đầu các ông!"
Cho nên mọi hạnh phúc bạn biết chỉ là việc nghỉ
giải lao, và lần nữa lại về với đầu bạn!
Chỉ là những quyến rũ tạm thời...
Hàng tháng và hàng năm khổ, và thế rồi tới một
khoảnh khắc nhỏ. Và bạn lại ham muốn khoảnh khắc
đó, và bạn lại sẵn sàng chịu đựng nữa. Và cho dù
những khoảnh khắc đó chẳng có gì nhiều nhặn trong
nó. Nếu bạn nhìn vào trong nó bạn sẽ thấy nó hổng
hoác bên trong. Điều bạn gọi là vui thích đó có gì bản
chất trong nó không? Hay đấy chỉ là hi vọng để cho
bạn có thể bằng cách nào đó mang theo trong địa ngục
này? Không có hi vọng điều đó sẽ quá khó. Nếu như
không có hi vọng nào, làm sao bạn sống được? Ngay
cả một ngày cũng khó; ngay cả để dậy ra khỏi giường
vào buổi sáng cũng khó. Để làm gì? Câu hỏi sẽ nảy
sinh, "Tại sao? Tại sao lại dậy nữa, và tại sao lại đi tới
văn phòng nữa, và đi cùng con đường cũ rích thường lệ ấy, và lại cùng ông chủ ấy, cùng bà vợ ấy, cùng lũ
trẻ con ấy? Để làm gì? Thế là đủ rồi!" Bạn sẽ đơn
giản thảnh thơi và chết trong giường mình. Phỏng có
ích gì mà dậy ra khỏi nó? Nhưng hi vọng rằng cái
chưa xảy ra có thể xảy ra hôm nay thì sao... "Có thể
cơ hội bây giờ mới tới cho những điều vẫn còn chưa
xảy ra. Người ta nên dậy và nhận lấy cơ hội này khi
nó tới."
Và nó thực sự chẳng bao giờ tới cả. Mọi vui thích
đều trong chờ đợi, trong hi vọng. Tất cả mọi vui thích
đều trong tương lai, trong ham muốn; nó chưa bao giờ
là thực tại cả. Và bạn gọi nó là thực sao?
Phúc lạc của tôi không ở trong hi vọng. Tôi không
hi vọng vào cái gì cả, tôi đã bỏ tất cả hi vọng rồi.
Thực tế, cái ngày tôi bỏ đi tất cả mọi hi vọng thì thực
tại đã xảy ra cho tôi. Qua hi vọng bạn không cho phép
thực tại xảy ra. Cái ngày bạn vứt bỏ ham muốn, phúc
lạc lớn lao giáng xuống bạn. Nó bao giờ cũng có đó,
nhưng bởi vì ham muốn của mình mà bạn đã bỏ lỡ nó.
Bạn đã quá bận bịu thường xuyên với ham muốn đến
mức bạn không sẵn có cho nó, bạn đã bị đóng lại. Một
khi ham muốn biến mất, bạn mở ra, bạn trở thành sẵn
có.
Tôi đã biết thực tại của bạn. Tôi đã sống trong
khổ đó lâu như bạn đã sống trong nó - trong hàng
nghìn năm, trong nhiều kiếp sống. Chắc chắn khó mà
tin được vào phúc lạc của tôi, vào chân lí của tôi. Và
câu hỏi nảy sinh, "Người này có thể đang mơ."
Nhưng một điều tôi muốn nói với bạn: cho dù đây
là mơ, cho dù nó có vẻ giống mơ, nó vẫn còn tốt hơn
thực tại của bạn. Thử nó đi. Bạn chẳng có gì để mất
cả - nhưng dầu vậy bạn vẫn sợ mất nó thế. Có thể bạn
sợ mất nó tới mức bạn cứ nghĩ rằng bạn có cái gì đó.
Nỗi sợ là bạn có thể mất nó giữ bạn cảm thấy rằng
bạn có cái gì đó để mất. Nhưng bạn đã nhìn vào trong
túi mình chưa? Chẳng có gì cả. Thực tế có lỗ thủng
lớn. Túi bạn chẳng giữ cái gì cả. Nhưng sợ rằng mình
có thể bắt gặp chân lí, bạn không bao giờ nhìn vào túi
mình.
Có lần tôi đi du hành với Mulla Nasruddin. Người
soát vé tới và Nasruddin nhìn vào trong túi này túi nọ,
rồi nhìn vào sổ nhật kí, rồi vào túi và va li. Anh ta tìm
mọi thứ, ngay cả trong va li của tôi nữa! Và thế rồi
anh bắt đầu nhìn vào túi tôi. Tôi nói, "Nasruddin, đợi
đã! Anh làm gì thế?"
Anh ta nói, "Vé của tôi mất rồi."
"Nó không thể ở trong túi tôi hay va li của tôi
được. Anh có điên không đấy?" Tôi đã quan sát, và
tôi bảo anh ta, "Tôi thấy rằng anh còn chưa nhìn vào
túi bên phải của anh."
Anh ta nói, "Tôi không thể nhìn vào đó được."
Tôi nói, "Tại sao?"
Anh ta nói, "Nếu nó không có đó, thế thì đi đứt!
Thế thì nó chẳng ở đâu cả! Cho nên trước hết để tôi
tìm nó ở mọi nơi đã. Đó là điều cuối cùng - bởi vì
điều đó nghĩa là tôi không có vé!"
Bạn không nhìn bởi vì bạn sợ; có thể chẳng có gì
cả.
Cooperman bán dâu tây từ xe tải của mình trong
vùng ngoại ô. Anh ta gõ cửa một nhà: "Ai mua dâu
tây không?"
"Quay lại đây đi," một cô gái tóc hung xinh xắn
trả lời.
Cooperman bước về đuôi xe, rung chuông và
người đàn bà mở cửa ra. Cooperman choáng người
khi thấy cô ấy đứng đó hoàn toàn trần truồng, không
một mảnh quần áo. Cooperman bắt đầu khóc. "Có
chuyện gì thế?" cô tóc hung hỏi.
"Hôm nay vợ tôi chạy theo thằng bạn tốt nhất của
tôi," Cooperman giải thích. "Tôi mất ba nghìn đô la
trên thị trường chứng khoán. Và bây giờ cô lại định
hiếp tôi trên đống dâu tây của tôi nữa!"
Bây giờ, chỉ còn mỗi dâu tây... nhưng anh ta
khóc, sợ rằng bây giờ dâu tây cũng mất nốt.
Bạn có gì với bạn? Thậm chí chẳng có cả dâu
tây... Và bạn sợ thế, e sợ thế, liên tục run rẩy thế.
Chẳng có gì mà mất cả!
Thử thực tại của tôi nữa; bạn sẽ không phải là
người mất đâu. Và tôi nói điều đó với sự chắc chắn
thế bởi vì tôi biết cả hai thực tại. Thực tại của bạn chỉ
là giả; thực tại của tôi mới là thật.
Bạn trong thực tại chỉ khi bạn là thật. Khi nhận
biết của bạn là thật thì bạn sống trong thực tại; khi
nhận biết của bạn là giả bạn sống trong không thực.
Và bạn tạo ra nó mọi ngày, nhưng bạn dường như
không nhận biết.
Điều gì xảy ra khi bạn rơi vào giấc ngủ? Sao các
giấc mơ lại tới khi bạn ngủ? - tâm thức của bạn hạ
thấp xuống, xuống rất thấp; nó gần như biến mất. Thế
thì giấc mơ nổi bọt lên. Bạn đã bị say chưa? Bạn uống
rượu, và bạn lại trong thế giới mơ. Hay bạn uống chất
cay, bạn uống LSD hay cái gì đó giống thế; tâm thức
bạn bị hạ thấp, bạn lại trong thế giới mơ.
Đó là lí do tại sao điều xảy ra là LSD có thể
không cho bạn cùng kinh nghiệm như nó cho bạn của
bạn. Ai đó có thể đi lên trời, và ai đó có thể đi vào địa
ngục - bởi vì điều đó tuỳ thuộc vào tâm trí bạn mà bạn
có thể tạo ra kiểu mơ nào. LSD hay bất kì chất ma tuý
nào cũng đều có thể hạ thấp tâm thức của bạn xuống.
Nó đơn giản loại bỏ đi mọi rào chắn, nó đơn giản giúp
bạn đi vào thế giới riêng tư - thế giới của mơ. Và tất
nhiên khi bạn đang trong nếm trải ma tuý thì mọi sự
đều cực kì đẹp đẽ, rất phiêu diêu, rất mầu sắc...
Nhưng điều đó còn tuỳ. Nếu bạn là nhà thơ và bạn
đã sống cùng cây cối và hoa và chim chóc, bạn sẽ có
thế giới rất đẹp mở ra. Nhưng nếu bạn là người hàng
thịt, thế thì cẩn thận; thế thì bạn có thế giới của nhà
hàng thịt - ác mộng.
Đó là lí do tại sao những người khác nhau khi đi
vào các nếm trải ma tuý trở lại với những kinh
nghiệm khác nhau. Một số người nói nó là cõi trời, và
một số nói nó là địa ngục. Điều đó tuỳ ở bạn.
Bạn tạo ra giấc mơ. Ma tuý không phải là thứ tạo
ra giấc mơ, ma tuý đơn giản hạ thấp tâm thức bạn xuống, điều không cho phép mơ. Giấc ngủ là cần cho
mơ. Bạn càng nhận biết, càng ít khả năng có việc mơ.
Khi bạn hoàn toàn nhận biết mơ biến mất. Thế thì bạn
không tạo ra mơ; thế thì bạn đơn giản đối diện với cái
đang đó.
Khi bạn là thực bạn sống trong thế giới thực. Và
tôi ngụ ý gì khi tôi nói ‘khi bạn là thực'? - tôi ngụ ý
khi bạn nhận biết. Đó là chính là thông điệp của Phật
đấy.
Câu hỏi thứ ba:
Giáo dục có đưa tới thiền không? Xin thầy giải
thích về giáo dục và tôn giáo.
Thông thường cái vẫn được gọi là giáo dục thì
gần như chống lại thiền. Nó đáng phải không như thế
nhưng nó lại như thế. Nghĩa nguyên thuỷ của từ
'education-giáo dục' thì không chống lại thiền. Nghĩa
nguyên thuỷ này là: kéo ra. Giáo dục nghĩa là kéo ra;
bất kì cái gì bị ẩn kín trong cá nhân đều phải được kéo
ra. Cá nhân phải nở hoa - đó là nghĩa nguyên thuỷ của
giáo dục.
Đó cũng là điều thiền là gì đấy: bạn phải nở hoa
trong bản thể riêng của mình. Bạn không biết mình
định đi đâu, bạn không biết hoa nào sẽ tới với bạn,
mầu sắc của chúng là gì và hương thơm của chúng là
gì - bạn không biết. Bạn đi vào cái không biết. Bạn
đơn giản tin cậy vào năng lượng cuộc sống. Nó đã
đem việc sinh thành cho bạn, nó là nền tảng của bạn,
nó là bản thể bạn. Bạn tin cậy vào nó. Bạn biết rằng
bạn là đứa trẻ của vũ trụ này, và vũ trụ này, nếu nó đã
đem việc sinh thành cho bạn, nó sẽ chăm nom nữa.
Khi bạn tin cậy vào bản thân mình bạn cũng tin
cậy vào toàn thể vũ trụ. Và vũ trụ này là đẹp. Xem
đấy... biết bao nhiêu hoa được sinh ra trong vũ trụ
này; làm sao bạn có thể không tin cậy vào nó được?
Cái đẹp vô cùng như thế ở khắp xung quanh; làm sao
bạn có thể không tin cậy vào nó được? Vĩ đại thế,
duyên dáng thế, từ một hạt bụi nhỏ cho tới các vì sao;
đối xứng thế, hài hoà thế; làm sao bạn có thể không
tin cậy vào nó được?
Basho đã nói, "Nếu hoa được sinh ra từ vũ trụ
này, thế thì tôi tin cậy vào nó." Đúng chứ? Đó là đủ
logic, một luận cứ vĩ đại: “Nếu vũ trụ này có thể cho
sinh thành ra nhiều hoa đẹp thế, nếu hoa hồng là có
thể, tôi tin cậy vào nó. Nếu hoa sen là có thể. Tôi tin
cậy vào nó."
Giáo dục là việc tin cậy vào bản thân bạn và tin
cậy vào sự tồn tại, là việc cho phép bất kì cái gì đang
ẩn kín trong bạn được hiển lộ ra; là việc đem bất kì
cái gì có bên trong ra ngoài.
Nhưng điều đó là không đúng cho cái gọi là giáo
dục đang diễn ra trên thế giới. Thay vì đem ra, nó lại
ép buộc mọi thứ vào trong. Nó đơn giản đổ thông tin
vào. Lần nữa từ ‘information-thông tin' là sai; nó đáng
ra không nên được dùng - nó phải là 'out-formation'.
vùng ngoại ô. Anh ta gõ cửa một nhà: "Ai mua dâu
tây không?"
"Quay lại đây đi," một cô gái tóc hung xinh xắn
trả lời.
Cooperman bước về đuôi xe, rung chuông và
người đàn bà mở cửa ra. Cooperman choáng người
khi thấy cô ấy đứng đó hoàn toàn trần truồng, không
một mảnh quần áo. Cooperman bắt đầu khóc. "Có
chuyện gì thế?" cô tóc hung hỏi.
"Hôm nay vợ tôi chạy theo thằng bạn tốt nhất của
tôi," Cooperman giải thích. "Tôi mất ba nghìn đô la
trên thị trường chứng khoán. Và bây giờ cô lại định
hiếp tôi trên đống dâu tây của tôi nữa!"
Bây giờ, chỉ còn mỗi dâu tây... nhưng anh ta
khóc, sợ rằng bây giờ dâu tây cũng mất nốt.
Bạn có gì với bạn? Thậm chí chẳng có cả dâu
tây... Và bạn sợ thế, e sợ thế, liên tục run rẩy thế.
Chẳng có gì mà mất cả!
Thử thực tại của tôi nữa; bạn sẽ không phải là
người mất đâu. Và tôi nói điều đó với sự chắc chắn
thế bởi vì tôi biết cả hai thực tại. Thực tại của bạn chỉ
là giả; thực tại của tôi mới là thật.
Bạn trong thực tại chỉ khi bạn là thật. Khi nhận
biết của bạn là thật thì bạn sống trong thực tại; khi
nhận biết của bạn là giả bạn sống trong không thực.
Và bạn tạo ra nó mọi ngày, nhưng bạn dường như
không nhận biết.
Điều gì xảy ra khi bạn rơi vào giấc ngủ? Sao các
giấc mơ lại tới khi bạn ngủ? - tâm thức của bạn hạ
thấp xuống, xuống rất thấp; nó gần như biến mất. Thế
thì giấc mơ nổi bọt lên. Bạn đã bị say chưa? Bạn uống
rượu, và bạn lại trong thế giới mơ. Hay bạn uống chất
cay, bạn uống LSD hay cái gì đó giống thế; tâm thức
bạn bị hạ thấp, bạn lại trong thế giới mơ.
Đó là lí do tại sao điều xảy ra là LSD có thể
không cho bạn cùng kinh nghiệm như nó cho bạn của
bạn. Ai đó có thể đi lên trời, và ai đó có thể đi vào địa
ngục - bởi vì điều đó tuỳ thuộc vào tâm trí bạn mà bạn
có thể tạo ra kiểu mơ nào. LSD hay bất kì chất ma tuý
nào cũng đều có thể hạ thấp tâm thức của bạn xuống.
Nó đơn giản loại bỏ đi mọi rào chắn, nó đơn giản giúp
bạn đi vào thế giới riêng tư - thế giới của mơ. Và tất
nhiên khi bạn đang trong nếm trải ma tuý thì mọi sự
đều cực kì đẹp đẽ, rất phiêu diêu, rất mầu sắc...
Nhưng điều đó còn tuỳ. Nếu bạn là nhà thơ và bạn
đã sống cùng cây cối và hoa và chim chóc, bạn sẽ có
thế giới rất đẹp mở ra. Nhưng nếu bạn là người hàng
thịt, thế thì cẩn thận; thế thì bạn có thế giới của nhà
hàng thịt - ác mộng.
Đó là lí do tại sao những người khác nhau khi đi
vào các nếm trải ma tuý trở lại với những kinh
nghiệm khác nhau. Một số người nói nó là cõi trời, và
một số nói nó là địa ngục. Điều đó tuỳ ở bạn.
Bạn tạo ra giấc mơ. Ma tuý không phải là thứ tạo
ra giấc mơ, ma tuý đơn giản hạ thấp tâm thức bạn xuống, điều không cho phép mơ. Giấc ngủ là cần cho
mơ. Bạn càng nhận biết, càng ít khả năng có việc mơ.
Khi bạn hoàn toàn nhận biết mơ biến mất. Thế thì bạn
không tạo ra mơ; thế thì bạn đơn giản đối diện với cái
đang đó.
Khi bạn là thực bạn sống trong thế giới thực. Và
tôi ngụ ý gì khi tôi nói ‘khi bạn là thực'? - tôi ngụ ý
khi bạn nhận biết. Đó là chính là thông điệp của Phật
đấy.
Câu hỏi thứ ba:
Giáo dục có đưa tới thiền không? Xin thầy giải
thích về giáo dục và tôn giáo.
Thông thường cái vẫn được gọi là giáo dục thì
gần như chống lại thiền. Nó đáng phải không như thế
nhưng nó lại như thế. Nghĩa nguyên thuỷ của từ
'education-giáo dục' thì không chống lại thiền. Nghĩa
nguyên thuỷ này là: kéo ra. Giáo dục nghĩa là kéo ra;
bất kì cái gì bị ẩn kín trong cá nhân đều phải được kéo
ra. Cá nhân phải nở hoa - đó là nghĩa nguyên thuỷ của
giáo dục.
Đó cũng là điều thiền là gì đấy: bạn phải nở hoa
trong bản thể riêng của mình. Bạn không biết mình
định đi đâu, bạn không biết hoa nào sẽ tới với bạn,
mầu sắc của chúng là gì và hương thơm của chúng là
gì - bạn không biết. Bạn đi vào cái không biết. Bạn
đơn giản tin cậy vào năng lượng cuộc sống. Nó đã
đem việc sinh thành cho bạn, nó là nền tảng của bạn,
nó là bản thể bạn. Bạn tin cậy vào nó. Bạn biết rằng
bạn là đứa trẻ của vũ trụ này, và vũ trụ này, nếu nó đã
đem việc sinh thành cho bạn, nó sẽ chăm nom nữa.
Khi bạn tin cậy vào bản thân mình bạn cũng tin
cậy vào toàn thể vũ trụ. Và vũ trụ này là đẹp. Xem
đấy... biết bao nhiêu hoa được sinh ra trong vũ trụ
này; làm sao bạn có thể không tin cậy vào nó được?
Cái đẹp vô cùng như thế ở khắp xung quanh; làm sao
bạn có thể không tin cậy vào nó được? Vĩ đại thế,
duyên dáng thế, từ một hạt bụi nhỏ cho tới các vì sao;
đối xứng thế, hài hoà thế; làm sao bạn có thể không
tin cậy vào nó được?
Basho đã nói, "Nếu hoa được sinh ra từ vũ trụ
này, thế thì tôi tin cậy vào nó." Đúng chứ? Đó là đủ
logic, một luận cứ vĩ đại: “Nếu vũ trụ này có thể cho
sinh thành ra nhiều hoa đẹp thế, nếu hoa hồng là có
thể, tôi tin cậy vào nó. Nếu hoa sen là có thể. Tôi tin
cậy vào nó."
Giáo dục là việc tin cậy vào bản thân bạn và tin
cậy vào sự tồn tại, là việc cho phép bất kì cái gì đang
ẩn kín trong bạn được hiển lộ ra; là việc đem bất kì
cái gì có bên trong ra ngoài.
Nhưng điều đó là không đúng cho cái gọi là giáo
dục đang diễn ra trên thế giới. Thay vì đem ra, nó lại
ép buộc mọi thứ vào trong. Nó đơn giản đổ thông tin
vào. Lần nữa từ ‘information-thông tin' là sai; nó đáng
ra không nên được dùng - nó phải là 'out-formation'.
'Information' nghĩa là: hình thành bên trong bạn. Cái
gì đó phải trưởng thành bên trong bạn - thế thì nó là
information. Nhưng chẳng ai bận tâm tới bạn cả. Xã
hội bận tâm về những ý tưởng riêng của nó, các ý
thức hệ, các định kiến, công nghệ; họ cứ áp đặt lên
bạn. Đầu bạn được dùng như một chỗ trống, cho nên
họ phải cung cấp đồ đạc. Giáo dục thông thường, hay
bất kì cái gì là có sẵn nhân danh giáo dục, đều không
là gì ngoài việc nhồi tri thức vào tâm trí bạn - bởi vì
tri thức có tiện dụng nào đó. Không ai bận tâm tới
bạn, không ai bận tâm về định mệnh của bạn. Họ cần
nhiều bác sĩ hơn, họ cần nhiều kĩ sư hơn, họ cần nhiều
tướng lĩnh hơn, họ cần nhiều nhà kĩ thuật hơn, nhiều
thợ ống nước, nhiều thợ điện hơn. Cho nên họ cần
những người đó; họ buộc bạn phải trở thành thợ nước,
hay họ buộc bạn trở thành bác sĩ, hay họ buộc bạn trở
thành kĩ sư.
Tôi không nói có cái gì đó sai với việc là kĩ sư
hay bác sĩ, nhưng chắc chắn có cái gì đó sai nếu nó bị
ép buộc từ bên ngoài. Nếu ai đó nở hoa thành bác sĩ,
thế thì bạn sẽ thấy việc chữa lành lớn xảy ra quanh
người đó. Thế thì người đó sẽ được sinh ra là thầy
chữa. Người đó sẽ thực sự là bác sĩ trị liệu, việc chạm
của người đó sẽ là vàng. Người đó được sinh ra để là
điều đó.
Nhưng khi điều đó bị ép buộc từ bên ngoài và
người ta lấy nó làm nghề nghiệp, bởi vì người ta phải
sống và người ta phải học và kiếm sống, người ta tiếp
quản nó. Thế thì người ta bị què quặt và bị nghiền nát
dưới sức nặng. Người ta đơn giản cứ kéo lê và kéo lê,
và một ngày nào đó, chết. Chưa bao giờ có một
khoảnh khắc của lễ hội trong cuộc sống đó. Tất nhiên,
người đó sẽ để lại nhiều tiền cho con mình để đến
lượt chúng trở thành bác sĩ, để vào đại học, để vào
cùng đại học nơi người đó đã bị phá huỷ. Và người đó
sẽ làm cùng điều đó với con cái họ, và đây là cách
mọi sự cứ được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Không, tôi không gọi điều này là giáo dục. Nó là tội
ác. Điều thực sự là phép màu là ở chỗ mặc cho việc
giáo dục này đôi khi vị phật vẫn nở hoa trong thế giới
này. Đó là phép màu. Điều đơn giản không thể nào tin
nổi là làm sao ai đó có thể thoát ra khỏi nó: đó là
phương pháp luận để giết bạn, nó đã được thu xếp
theo cách như vậy. Và trẻ nhỏ bị mắc vào trong cơ
chế của nó, không biết chúng đang đi đâu, không biết
cái gì đang được làm cho chúng. Đến lúc chúng trở
nên nhận biết, chúng đã hoàn toàn bị biến chất, bị phá
huỷ. Đến lúc chúng có thể nghĩ về phải làm gì với
cuộc đời mình, chúng gần như không còn khả năng đi
theo bất kì hướng nào khác.
Đến lúc bạn hai mươi nhăm tuổi hay ba mươi
tuổi, nửa cuộc sống đã mất rồi. Bây giờ thay đổi
dường như quá mạo hiểm. Bạn đã trở thành bác sĩ,
việc hành nghề của bạn đang diễn ra tốt đẹp; bỗng
nhiên một hôm nào đó bạn nhận rằng đây không phải
là điều bạn đã được ngụ ý là. Điều này không dành
cho bạn - nhưng bây giờ phải làm gì? Cho nên cứ giả
vờ rằng bạn là bác sĩ. Và nếu bác sĩ không hạnh phúc,
trong việc là bác sĩ, thì ông ấy sẽ không giúp ích cho
bệnh nhân nào. Ông ấy có thể pha thuốc cho bệnh
nhân, ông ấy có thể kê thuốc, nhưng ông ấy sẽ không
thực sự là lực chữa lành. Khi bác sĩ thực sự là bác sĩ,
bác sĩ bẩm sinh... và mọi người đều là cái gì đó bẩn
sinh. Bạn có thể bỏ lỡ nó, bạn thậm chí không thể biết tới nó. Ai đó là nhà thơ bẩm sinh; và bạn không thể
làm ra nhà thơ được. Không có cách nào để chế tạo ra
nhà thơ. Ai đó là hoạ sĩ bẩm sinh; bạn không thể chế
tạo ra hoạ sĩ được.
Nhưng mọi sự đều bị đặt rất sai chỗ: hoạ sĩ đang
làm việc như bác sĩ, bác sĩ đang làm việc như hoạ sĩ.
Chính khách có đó: có thể ông ấy đã là thợ nước tốt
nhưng ông ấy đã trở thành thủ tướng hay tổng thống.
Và người có thể là thủ tướng thì lại là thợ nước.
Đây là lí do tại sao trong thế giới có nhiều hỗn
độn thế: mọi người đều bị đặt sai chỗ, không ai ở đích
xác nơi người đó đáng ở. Giáo dục đúng sẽ đích xác
là con đường tới thiền. Giáo dục sai là rào chắn cho
thiền bởi vì giáo dục sai dạy bạn những điều không
khớp với bạn. Và chừng nào cái gì đó còn chưa khớp
với bạn và bạn chưa khớp với nó, bạn không bao giờ
có thể lành mạnh và toàn thể được. Bạn sẽ khổ sở.
Cho nên thông thường khi người có giáo dục trở
nên quan tâm tới thiền, người đó phải tháo dỡ bất kì
cái gì người đó đã học. Người đó phải quay lại thời
thơ ấu của mình lần nữa và bắt đầu từ đó, từ ABC. Đó
là lí do tại sao nhấn mạnh của tôi là dành cho cách
thiền nào đó mà bạn có thể trở lại thành đứa trẻ.
Khi bạn nhảy múa, bạn giống đứa trẻ hơn người
lớn. Đó là lí do tại sao bạn không thấy các chức sắc
tới tôi và tới việc thiền của tôi. Ai đó là uỷ viên hội
đồng, người thu thuế - ông ta không thể tới được, bởi
vì ông ta không thể nhảy múa được. Ông ta là uỷ viên
hội đồng, hay ông ta là thống đốc - làm sao ông ta có
thể nhảy múa với người thường được?
Nhưng nếu bạn không thể nhảy múa được, bạn có
thể là thống đốc, nhưng bạn chết. Nếu bạn không thể
hát như đứa trẻ, bạn là gánh nặng trên trái đất. Tốt
hơn cả bạn tự tử đi cho rồi. Ít nhất thì bạn sẽ bỏ trống
chỗ nào đó cho ai đó khác trưởng thành và nở hoa.
Bạn không định nở hoa; điều đó là chắc chắn.
Những người có sự kính trọng nào đó trở thành
rất bị mắc kẹt bởi vì họ không thể làm gì được - họ
không thể mạo hiểm sự kính trọng của mình. Họ sợ.
Họ không hạnh phúc, họ không biết phúc lạc là gì, họ
không biết đích xác sống động nghĩa là gì - nhưng họ
đáng kính trọng. Cho nên họ níu bám lấy sự kính
trọng của mình, và thế rồi chết. Họ chưa bao giờ
sống; họ chết trước khi họ bắt đầu sống. Họ đã là
nhiều người chết trước khi họ đã từng sống.
Việc thiền của tôi là để đem bạn trở lại với thời
thơ ấu của bạn - khi bạn không được kính trọng, khi
bạn có thể làm những điều điên rồ, khi bạn còn hồn
nhiên, không bị xã hội làm biến chất, khi bạn còn
chưa học bất kì thủ đoạn nào của thế giới, khi bạn còn
là người thế giới khác, không trần tục. Tôi muốn bạn
trở lại điểm đó; từ đó, bắt đầu lại. Và đây là cuộc sống
của bạn. Kính trọng hay tiền bạc là những giải thưởng
khuyến khích, chúng không phải là giải thưởng thực.
Đừng bị lừa dối bởi chúng.
Bạn không thể ăn được kính trọng, và bạn không
thể ăn được tiền bạc, và bạn không thể ăn được danh
tiếng. Chúng chỉ là những trò chơi: vô nghĩa, ngu
xuẩn, tầm thường. Nếu bạn đủ thông minh bạn sẽ hiểu
rằng bạn phải sống cuộc sống của mình và bạn không
bận tâm về những điều khác. Tất cả những quan tâm khác đều vô nghĩa: nó là cuộc sống của bạn. Bạn phải
sống nó một cách đích thực, đáng yêu, với đam mê
lớn lao và với từ bi lớn lao, với năng lượng lớn lao.
Bạn phải trở thành con sóng triều của phúc lạc. Bất kì
điều gì được cần tới để làm cho nó, làm đi.
Tháo dỡ sẽ là cần thiết. Tháo dỡ nghĩa là bạn
dừng những con đường sai đó, bạn dừng đi vào những
con đường sai đó mà xã hội đã áp đặt, thuyết phục
bạn, cám dỗ bạn đi vào. Bạn nhận trách nhiệm về
cuộc sống riêng của mình; bạn trở thành người chủ
riêng của mình.
Đó là nghĩa của tính chất sannyas. Đó là lí do tại
sao tôi goi các sannyasins là swami. 'Swami' nghĩa là:
người đã trở thành người chủ cuộc sống riêng của
mình. Nó chẳng liên quan gì tới swami chính thống;
họ không phải là người chủ của các kiếp sống riêng
của họ. Họ lại đi trên cùng một con tầu, với cùng xã
hội, với cùng những quyền lực, uy tín, chính trị ngu
xuẩn.
Sannyasin thực là người không bận tâm tới ý kiến
của người khác, người đã quyết định sống cuộc sống
của mình như người đó muốn sống nó. Tôi không ngụ
ý bạn là vô trách nhiệm đâu. Khi bạn bắt đầu sống
cuộc sống của mình một cách có trách nhiệm, bạn
không chỉ chăm nom về bản thân mình, bạn cũng
chăm nom cả người khác - nhưng theo cách hoàn toàn
khác.
Bây giờ bạn sẽ nhận mọi chăm nom mà bạn
không can thiệp vào cuộc sống của bất kì ai khác -
đây chính là trách nhiệm là gì. Bạn không cho phép
bất kì ai can thiệp vào cuộc sống của bạn, và một cách
tự nhiên, bạn sẽ không can thiệp vào cuộc sống của
bất kì ai. Bạn không muốn bất kì ai hướng dẫn cuộc
sống của mình, bạn không muốn cuộc sống của mình
bị hướng dẫn theo dây kéo. Tua du lịch có hướng dẫn
không phải là tua chút nào. Bạn muốn thám hiểm theo
cách riêng của mình. Bạn muốn đi vào rừng mà không
có bản đồ nào, để cho bạn cũng có thể là người khám
phá, để cho bạn cũng đi tới những điểm tươi tắn nào
đó lần đầu tiên.
Nếu bạn mang bản đồ bạn bao giờ cũng tới chỗ
mà nhiều người đã tới trước đây. Nó chưa bao giờ
mới, nó chưa bao giờ nguyên bản, nó chưa bao giờ
nguyên si. Nó đã ô nhiễm, biến chất. Nhiều người đã
đi lên nó: bản đồ đã có.
Khi tôi là đứa bé, trong ngôi đền mà bố mẹ tôi
vẫn thường tới thăm, tôi đã ngạc nhiên: có bản đồ của
cõi trời và địa ngục và moksha. Một hôm tôi nói với
bố tôi, "Nếu bản đồ mà có với moksha, thế thì con
chẳng quan tâm tới nó."
Ông ấy nói, "Sao thế?" Tôi nói, "Nếu có bản đồ,
thế thì nó đã cũ rích rồi. Nhiều người đã đạt tới đó,
ngay cả người làm bản đồ cũng đã đạt tới đó. Mọi thứ
đều được đo, và họ biết mọi chỗ, đặt tên và đánh
nhãn. Điều này dường như chỉ là việc kéo dài của
cùng thế giới cũ. Nó chẳng có gì mới. Con thích đi
vào thế giới không có bản đồ. Con muốn là người
thám hiểm." Ngày hôm đó tôi chấm dứt đi vào đền.
Bố tôi hỏi tôi, "Sao bây giờ con không tới?"
Tôi nói, "Bố bỏ những bản đồ đó đi. Con không
chịu được những bản đồ đó ở đó. Chúng rất xúc phạm. Nghĩ về điều đó: ngay cả moksha mà cũng đo
được sao? Thế thì chẳng có gì là không thể đo được!"
Và tất cả chư phật đều đã nói rằng chân lí là
không thể đo được; tất cả chư phật đều đã nói rằng
chân lí không chỉ là không biết, nó là không thể biết
được. Nó là biển cả không bản đồ: bạn đem con
thuyền nhỏ của mình và bạn đi vào vùng biển chưa có
bản đồ. Bạn nhận cuộc phiêu lưu. Điều đó mạo hiểm,
nó là nguy hiểm. Nhưng trong mạo hiểm và nguy
hiểm linh hồn nở hoa, trở nên được hoà nhập.
Với tôi, nếu giáo dục là đúng thì nó sẽ là một
phần của thiền; thiền sẽ là điểm cuối cùng trong nó.
Nếu giáo dục là đúng, thế thì các đại học không nên
chống lại hài hoà. Chúng nên là chỗ huấn luyện, bàn
nhảy vào hà hoà. Nếu giáo dục là đúng, thế thì nó sẽ
không quan tâm tới tiền, và nó sẽ không quan tâm tới
quyền lực và danh tiếng. Thế thì nó sẽ không mang
tính chính trị chút nào.
Nếu giáo dục là đúng nó sẽ quan tâm tới phúc lạc
của bạn, hạnh phúc của bạn, âm nhạc, tình yêu, thơ
ca, điệu vũ. Nó sẽ dạy bạn cách hiển lộ. Nó sẽ không
cứ đơn giản nhét thông tin vào đầu bạn. Nó sẽ giúp
bạn đi ra từ bản thể mình, để nở hoa, để trưởng thành,
để lan toả, để mở rộng. Nó sẽ là việc giáo dục hoàn
toàn khác.
Và một cách tự nhiên nếu giáo dục trở nên được
bao hàm với thiền, nó trở thành có tính tôn giáo. Tôi
không gọi giáo dục là mang tính tôn giáo bởi vì nó
dạy giáo lí của Ki tô giáo, hay nó dạy Hindu giáo. Đó
không phải là tính tôn giáo. Giáo dục mang tính tôn
giáo nếu nó làm cho bạn đủ dũng cảm để chấp nhận
bản thân mình, và sống cuộc sống của bạn, và trở
thành việc cúng dường cho Thượng đế trên con đường
riêng của bạn, theo cách duy nhất riêng của bạn.
Câu hỏi thứ tư:
Thưa thầy, Osho ơi, thầy có thể kể cho chúng tôi
chút ít giai thoại về sannyasin tham năng lượng
cũng như thầy kể về người Do Thái tham tiền
được không?
Mọi tham lam đều mang tính Do Thái. 'Jew - Do
Thái' không phải là tên của giống nòi nào đó. Không,
bất kì ai có tính tham thì đều là người Do Thái. Và
tham chẳng liên quan gì tới tiền bạc. Tiền chỉ là một
đối tượng của tham lam; bất kì cái gì cũng có thể trở
thành đối tượng.
Kundalini có thể trở thành đối tượng của tham
lam; năng lượng tâm linh, niết bàn, quyền năng siêu
linh, chứng ngộ, đều có thể trở thành đối tượng của
tham lam... nhưng thế thì bạn là người Do Thái.
Nhớ lấy, 'Do Thái' chỉ là từ tượng trưng: nó đại
diện cho tham lam. Và không có nhu cầu có giai thoại
mới. Các giai thoại cũ hoàn toàn tốt, và chúng có tác
dụng.
Bởi vì bạn đã hỏi câu hỏi này, bạn đã cám dỗ...
gì đó phải trưởng thành bên trong bạn - thế thì nó là
information. Nhưng chẳng ai bận tâm tới bạn cả. Xã
hội bận tâm về những ý tưởng riêng của nó, các ý
thức hệ, các định kiến, công nghệ; họ cứ áp đặt lên
bạn. Đầu bạn được dùng như một chỗ trống, cho nên
họ phải cung cấp đồ đạc. Giáo dục thông thường, hay
bất kì cái gì là có sẵn nhân danh giáo dục, đều không
là gì ngoài việc nhồi tri thức vào tâm trí bạn - bởi vì
tri thức có tiện dụng nào đó. Không ai bận tâm tới
bạn, không ai bận tâm về định mệnh của bạn. Họ cần
nhiều bác sĩ hơn, họ cần nhiều kĩ sư hơn, họ cần nhiều
tướng lĩnh hơn, họ cần nhiều nhà kĩ thuật hơn, nhiều
thợ ống nước, nhiều thợ điện hơn. Cho nên họ cần
những người đó; họ buộc bạn phải trở thành thợ nước,
hay họ buộc bạn trở thành bác sĩ, hay họ buộc bạn trở
thành kĩ sư.
Tôi không nói có cái gì đó sai với việc là kĩ sư
hay bác sĩ, nhưng chắc chắn có cái gì đó sai nếu nó bị
ép buộc từ bên ngoài. Nếu ai đó nở hoa thành bác sĩ,
thế thì bạn sẽ thấy việc chữa lành lớn xảy ra quanh
người đó. Thế thì người đó sẽ được sinh ra là thầy
chữa. Người đó sẽ thực sự là bác sĩ trị liệu, việc chạm
của người đó sẽ là vàng. Người đó được sinh ra để là
điều đó.
Nhưng khi điều đó bị ép buộc từ bên ngoài và
người ta lấy nó làm nghề nghiệp, bởi vì người ta phải
sống và người ta phải học và kiếm sống, người ta tiếp
quản nó. Thế thì người ta bị què quặt và bị nghiền nát
dưới sức nặng. Người ta đơn giản cứ kéo lê và kéo lê,
và một ngày nào đó, chết. Chưa bao giờ có một
khoảnh khắc của lễ hội trong cuộc sống đó. Tất nhiên,
người đó sẽ để lại nhiều tiền cho con mình để đến
lượt chúng trở thành bác sĩ, để vào đại học, để vào
cùng đại học nơi người đó đã bị phá huỷ. Và người đó
sẽ làm cùng điều đó với con cái họ, và đây là cách
mọi sự cứ được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Không, tôi không gọi điều này là giáo dục. Nó là tội
ác. Điều thực sự là phép màu là ở chỗ mặc cho việc
giáo dục này đôi khi vị phật vẫn nở hoa trong thế giới
này. Đó là phép màu. Điều đơn giản không thể nào tin
nổi là làm sao ai đó có thể thoát ra khỏi nó: đó là
phương pháp luận để giết bạn, nó đã được thu xếp
theo cách như vậy. Và trẻ nhỏ bị mắc vào trong cơ
chế của nó, không biết chúng đang đi đâu, không biết
cái gì đang được làm cho chúng. Đến lúc chúng trở
nên nhận biết, chúng đã hoàn toàn bị biến chất, bị phá
huỷ. Đến lúc chúng có thể nghĩ về phải làm gì với
cuộc đời mình, chúng gần như không còn khả năng đi
theo bất kì hướng nào khác.
Đến lúc bạn hai mươi nhăm tuổi hay ba mươi
tuổi, nửa cuộc sống đã mất rồi. Bây giờ thay đổi
dường như quá mạo hiểm. Bạn đã trở thành bác sĩ,
việc hành nghề của bạn đang diễn ra tốt đẹp; bỗng
nhiên một hôm nào đó bạn nhận rằng đây không phải
là điều bạn đã được ngụ ý là. Điều này không dành
cho bạn - nhưng bây giờ phải làm gì? Cho nên cứ giả
vờ rằng bạn là bác sĩ. Và nếu bác sĩ không hạnh phúc,
trong việc là bác sĩ, thì ông ấy sẽ không giúp ích cho
bệnh nhân nào. Ông ấy có thể pha thuốc cho bệnh
nhân, ông ấy có thể kê thuốc, nhưng ông ấy sẽ không
thực sự là lực chữa lành. Khi bác sĩ thực sự là bác sĩ,
bác sĩ bẩm sinh... và mọi người đều là cái gì đó bẩn
sinh. Bạn có thể bỏ lỡ nó, bạn thậm chí không thể biết tới nó. Ai đó là nhà thơ bẩm sinh; và bạn không thể
làm ra nhà thơ được. Không có cách nào để chế tạo ra
nhà thơ. Ai đó là hoạ sĩ bẩm sinh; bạn không thể chế
tạo ra hoạ sĩ được.
Nhưng mọi sự đều bị đặt rất sai chỗ: hoạ sĩ đang
làm việc như bác sĩ, bác sĩ đang làm việc như hoạ sĩ.
Chính khách có đó: có thể ông ấy đã là thợ nước tốt
nhưng ông ấy đã trở thành thủ tướng hay tổng thống.
Và người có thể là thủ tướng thì lại là thợ nước.
Đây là lí do tại sao trong thế giới có nhiều hỗn
độn thế: mọi người đều bị đặt sai chỗ, không ai ở đích
xác nơi người đó đáng ở. Giáo dục đúng sẽ đích xác
là con đường tới thiền. Giáo dục sai là rào chắn cho
thiền bởi vì giáo dục sai dạy bạn những điều không
khớp với bạn. Và chừng nào cái gì đó còn chưa khớp
với bạn và bạn chưa khớp với nó, bạn không bao giờ
có thể lành mạnh và toàn thể được. Bạn sẽ khổ sở.
Cho nên thông thường khi người có giáo dục trở
nên quan tâm tới thiền, người đó phải tháo dỡ bất kì
cái gì người đó đã học. Người đó phải quay lại thời
thơ ấu của mình lần nữa và bắt đầu từ đó, từ ABC. Đó
là lí do tại sao nhấn mạnh của tôi là dành cho cách
thiền nào đó mà bạn có thể trở lại thành đứa trẻ.
Khi bạn nhảy múa, bạn giống đứa trẻ hơn người
lớn. Đó là lí do tại sao bạn không thấy các chức sắc
tới tôi và tới việc thiền của tôi. Ai đó là uỷ viên hội
đồng, người thu thuế - ông ta không thể tới được, bởi
vì ông ta không thể nhảy múa được. Ông ta là uỷ viên
hội đồng, hay ông ta là thống đốc - làm sao ông ta có
thể nhảy múa với người thường được?
Nhưng nếu bạn không thể nhảy múa được, bạn có
thể là thống đốc, nhưng bạn chết. Nếu bạn không thể
hát như đứa trẻ, bạn là gánh nặng trên trái đất. Tốt
hơn cả bạn tự tử đi cho rồi. Ít nhất thì bạn sẽ bỏ trống
chỗ nào đó cho ai đó khác trưởng thành và nở hoa.
Bạn không định nở hoa; điều đó là chắc chắn.
Những người có sự kính trọng nào đó trở thành
rất bị mắc kẹt bởi vì họ không thể làm gì được - họ
không thể mạo hiểm sự kính trọng của mình. Họ sợ.
Họ không hạnh phúc, họ không biết phúc lạc là gì, họ
không biết đích xác sống động nghĩa là gì - nhưng họ
đáng kính trọng. Cho nên họ níu bám lấy sự kính
trọng của mình, và thế rồi chết. Họ chưa bao giờ
sống; họ chết trước khi họ bắt đầu sống. Họ đã là
nhiều người chết trước khi họ đã từng sống.
Việc thiền của tôi là để đem bạn trở lại với thời
thơ ấu của bạn - khi bạn không được kính trọng, khi
bạn có thể làm những điều điên rồ, khi bạn còn hồn
nhiên, không bị xã hội làm biến chất, khi bạn còn
chưa học bất kì thủ đoạn nào của thế giới, khi bạn còn
là người thế giới khác, không trần tục. Tôi muốn bạn
trở lại điểm đó; từ đó, bắt đầu lại. Và đây là cuộc sống
của bạn. Kính trọng hay tiền bạc là những giải thưởng
khuyến khích, chúng không phải là giải thưởng thực.
Đừng bị lừa dối bởi chúng.
Bạn không thể ăn được kính trọng, và bạn không
thể ăn được tiền bạc, và bạn không thể ăn được danh
tiếng. Chúng chỉ là những trò chơi: vô nghĩa, ngu
xuẩn, tầm thường. Nếu bạn đủ thông minh bạn sẽ hiểu
rằng bạn phải sống cuộc sống của mình và bạn không
bận tâm về những điều khác. Tất cả những quan tâm khác đều vô nghĩa: nó là cuộc sống của bạn. Bạn phải
sống nó một cách đích thực, đáng yêu, với đam mê
lớn lao và với từ bi lớn lao, với năng lượng lớn lao.
Bạn phải trở thành con sóng triều của phúc lạc. Bất kì
điều gì được cần tới để làm cho nó, làm đi.
Tháo dỡ sẽ là cần thiết. Tháo dỡ nghĩa là bạn
dừng những con đường sai đó, bạn dừng đi vào những
con đường sai đó mà xã hội đã áp đặt, thuyết phục
bạn, cám dỗ bạn đi vào. Bạn nhận trách nhiệm về
cuộc sống riêng của mình; bạn trở thành người chủ
riêng của mình.
Đó là nghĩa của tính chất sannyas. Đó là lí do tại
sao tôi goi các sannyasins là swami. 'Swami' nghĩa là:
người đã trở thành người chủ cuộc sống riêng của
mình. Nó chẳng liên quan gì tới swami chính thống;
họ không phải là người chủ của các kiếp sống riêng
của họ. Họ lại đi trên cùng một con tầu, với cùng xã
hội, với cùng những quyền lực, uy tín, chính trị ngu
xuẩn.
Sannyasin thực là người không bận tâm tới ý kiến
của người khác, người đã quyết định sống cuộc sống
của mình như người đó muốn sống nó. Tôi không ngụ
ý bạn là vô trách nhiệm đâu. Khi bạn bắt đầu sống
cuộc sống của mình một cách có trách nhiệm, bạn
không chỉ chăm nom về bản thân mình, bạn cũng
chăm nom cả người khác - nhưng theo cách hoàn toàn
khác.
Bây giờ bạn sẽ nhận mọi chăm nom mà bạn
không can thiệp vào cuộc sống của bất kì ai khác -
đây chính là trách nhiệm là gì. Bạn không cho phép
bất kì ai can thiệp vào cuộc sống của bạn, và một cách
tự nhiên, bạn sẽ không can thiệp vào cuộc sống của
bất kì ai. Bạn không muốn bất kì ai hướng dẫn cuộc
sống của mình, bạn không muốn cuộc sống của mình
bị hướng dẫn theo dây kéo. Tua du lịch có hướng dẫn
không phải là tua chút nào. Bạn muốn thám hiểm theo
cách riêng của mình. Bạn muốn đi vào rừng mà không
có bản đồ nào, để cho bạn cũng có thể là người khám
phá, để cho bạn cũng đi tới những điểm tươi tắn nào
đó lần đầu tiên.
Nếu bạn mang bản đồ bạn bao giờ cũng tới chỗ
mà nhiều người đã tới trước đây. Nó chưa bao giờ
mới, nó chưa bao giờ nguyên bản, nó chưa bao giờ
nguyên si. Nó đã ô nhiễm, biến chất. Nhiều người đã
đi lên nó: bản đồ đã có.
Khi tôi là đứa bé, trong ngôi đền mà bố mẹ tôi
vẫn thường tới thăm, tôi đã ngạc nhiên: có bản đồ của
cõi trời và địa ngục và moksha. Một hôm tôi nói với
bố tôi, "Nếu bản đồ mà có với moksha, thế thì con
chẳng quan tâm tới nó."
Ông ấy nói, "Sao thế?" Tôi nói, "Nếu có bản đồ,
thế thì nó đã cũ rích rồi. Nhiều người đã đạt tới đó,
ngay cả người làm bản đồ cũng đã đạt tới đó. Mọi thứ
đều được đo, và họ biết mọi chỗ, đặt tên và đánh
nhãn. Điều này dường như chỉ là việc kéo dài của
cùng thế giới cũ. Nó chẳng có gì mới. Con thích đi
vào thế giới không có bản đồ. Con muốn là người
thám hiểm." Ngày hôm đó tôi chấm dứt đi vào đền.
Bố tôi hỏi tôi, "Sao bây giờ con không tới?"
Tôi nói, "Bố bỏ những bản đồ đó đi. Con không
chịu được những bản đồ đó ở đó. Chúng rất xúc phạm. Nghĩ về điều đó: ngay cả moksha mà cũng đo
được sao? Thế thì chẳng có gì là không thể đo được!"
Và tất cả chư phật đều đã nói rằng chân lí là
không thể đo được; tất cả chư phật đều đã nói rằng
chân lí không chỉ là không biết, nó là không thể biết
được. Nó là biển cả không bản đồ: bạn đem con
thuyền nhỏ của mình và bạn đi vào vùng biển chưa có
bản đồ. Bạn nhận cuộc phiêu lưu. Điều đó mạo hiểm,
nó là nguy hiểm. Nhưng trong mạo hiểm và nguy
hiểm linh hồn nở hoa, trở nên được hoà nhập.
Với tôi, nếu giáo dục là đúng thì nó sẽ là một
phần của thiền; thiền sẽ là điểm cuối cùng trong nó.
Nếu giáo dục là đúng, thế thì các đại học không nên
chống lại hài hoà. Chúng nên là chỗ huấn luyện, bàn
nhảy vào hà hoà. Nếu giáo dục là đúng, thế thì nó sẽ
không quan tâm tới tiền, và nó sẽ không quan tâm tới
quyền lực và danh tiếng. Thế thì nó sẽ không mang
tính chính trị chút nào.
Nếu giáo dục là đúng nó sẽ quan tâm tới phúc lạc
của bạn, hạnh phúc của bạn, âm nhạc, tình yêu, thơ
ca, điệu vũ. Nó sẽ dạy bạn cách hiển lộ. Nó sẽ không
cứ đơn giản nhét thông tin vào đầu bạn. Nó sẽ giúp
bạn đi ra từ bản thể mình, để nở hoa, để trưởng thành,
để lan toả, để mở rộng. Nó sẽ là việc giáo dục hoàn
toàn khác.
Và một cách tự nhiên nếu giáo dục trở nên được
bao hàm với thiền, nó trở thành có tính tôn giáo. Tôi
không gọi giáo dục là mang tính tôn giáo bởi vì nó
dạy giáo lí của Ki tô giáo, hay nó dạy Hindu giáo. Đó
không phải là tính tôn giáo. Giáo dục mang tính tôn
giáo nếu nó làm cho bạn đủ dũng cảm để chấp nhận
bản thân mình, và sống cuộc sống của bạn, và trở
thành việc cúng dường cho Thượng đế trên con đường
riêng của bạn, theo cách duy nhất riêng của bạn.
Câu hỏi thứ tư:
Thưa thầy, Osho ơi, thầy có thể kể cho chúng tôi
chút ít giai thoại về sannyasin tham năng lượng
cũng như thầy kể về người Do Thái tham tiền
được không?
Mọi tham lam đều mang tính Do Thái. 'Jew - Do
Thái' không phải là tên của giống nòi nào đó. Không,
bất kì ai có tính tham thì đều là người Do Thái. Và
tham chẳng liên quan gì tới tiền bạc. Tiền chỉ là một
đối tượng của tham lam; bất kì cái gì cũng có thể trở
thành đối tượng.
Kundalini có thể trở thành đối tượng của tham
lam; năng lượng tâm linh, niết bàn, quyền năng siêu
linh, chứng ngộ, đều có thể trở thành đối tượng của
tham lam... nhưng thế thì bạn là người Do Thái.
Nhớ lấy, 'Do Thái' chỉ là từ tượng trưng: nó đại
diện cho tham lam. Và không có nhu cầu có giai thoại
mới. Các giai thoại cũ hoàn toàn tốt, và chúng có tác
dụng.
Bởi vì bạn đã hỏi câu hỏi này, bạn đã cám dỗ...
Ông mục sư mới bắt được một giáo dân của mình
vừa ra khỏi quán rượu Lí tưởng. "Tôi rất tiếc," ông ta
nói, "khi thấy ông đi ra từ chỗ như vậy. Con ta, uống
rượu là thứ của quỉ đấy. Khi quỉ bảo ông đi cùng nó,
sao ông không từ chối?"
"Con muốn chứ, thưa cha," người này nói.
“Nhưng nó có thể tức giận và không bảo con lần
nữa."
Bạn đã cám dỗ tôi, cho nên tôi sẽ kể cho bạn vài
giai thoại. Bạn có thể không hỏi lần nữa. Và nhớ lấy,
những giai thoại Do Thái này mà tôi sẽ kể cho các
bạn chẳng có liên quan gì tới người Do Thái cả,
chúng có cái gì đó liên quan tới tham lam bên trong
của bạn. Bằng việc thay đổi đối tượng, chẳng cái gì
được thay đổi cả. Cho nên vấn đề không phải là thay
đổi đối tượng, vấn đề là hiểu khổ mà tham đem lại.
Một khi bạn hiểu nó, tham bị loại bỏ.
Một người bước đi dọc theo Broadway thì giáp
mặt với tiếng thì thào của một cô thương gia, "Bán
tình đây."
Anh ta nói, "Chắc hẳn rồi, nếu cô có thể làm nó
theo cách thức của người Do Thái."
Cô ta nói, "Nếu anh dạy cho tôi cách làm nó theo
cách người Do Thái, tôi sẽ đem nó cho anh với nửa
giá thôi."
Anh ta nói, "Đấy là cách của người Do Thái đấy."
Họ hàng của ông già Feinstein tụ tập để đọc di
chúc của ông ấy sau cái chết của ông ấy.
"Là một tâm trí lành mạnh," viên luật sư của ông
ấy đọc, "tôi đã tiêu mọi xu cuối cùng trước khi tôi
chết."
"Là một tâm trí lành mạnh tôi đã tiêu mọi đồng xu
cuối cùng trước khi tôi chết." Mọi người thực sự sống
trong một thế giới coi mình là trung tâm. Một cách tự
nhiên, nếu họ trở nên khổ, chẳng ai có lỗi ngoại trừ
bản thân họ - bởi vì tất cả mọi sự xảy ra lớn lao trong
cuộc sống đều xảy ra khi bạn không là cái ngã, khi
bạn không tham lam, khi bạn sẵn sàng chia sẻ.
Tình yêu xảy ra khi bạn sẵn sàng chia sẻ với
người khác. Lời cầu nguyện xảy ra khi bạn sẵn sàng
chia sẻ với Thượng đế. Thiền xảy ra khi bạn sẵn sàng
chia sẻ với sự tồn tại. Cái đẹp xảy ra khi bạn sẵn sàng
chia sẽ với đoá hoa, hay với vì sao, hay với con chim
đang tung cánh.
Bất kì khi nào bạn chia sẻ, đều có cái đẹp, đều có
chân lí, đều có hạnh phúc. Bất kì khi nào bạn tích trữ,
bất kì khi nào bạn sống vì bản thân mình, bạn không
thực sự sống. Sống vì bản thân mình là sống trong
nấm mồ. Nếu bạn thực sự muốn sống, bắt đầu chia sẻ
ngày một nhiều hơn đi, ngày một ít tham hơn đi. Và
cuộc sống sẽ xảy ra cho bạn ngày một nhiều hơn. Nó
là việc chia sẻ lớn lao. Nếu bạn hít vào và bạn cứ giữ
cho miệng mình và mũi mình đóng lại, sợ rằng nếu
bạn thở ra thì không khí sẽ đi ra, sẽ không còn là của bạn nữa; nếu bạn trở thành người tích trữ không khí,
bạn sẽ chết. Nhưng bạn lấy nó vào, nó lại đi ra; bạn
lấy nó vào, nó lại đi ra: cũng giống như hít vào và thở
ra là toàn thể nhịp điệu của cuộc sống.
Một ông già Do Thái phải đi mổ mở tim. Ông ấy
gọi điện tới hội y tế và hỏi thăm vị bác sĩ giỏi nhất ở
New York để thực hiện ca mổ này. Họ giới thiệu một
bác sĩ giải phẫu nổi tiếng nhất, và ông già Finkelstein
đi thẳng tới văn phòng của bác sĩ và thu xếp để có
cuộc mổ. Cuộc mổ đã hoàn toàn thành công và ông
già Do Thái nhanh chóng được hồi phục.
Sau khi ông ta từ bệnh viện về nhà, ông ta nhận
được một hoá đơn từ bác sĩ quãng một nghìn rưởi đô
la. Ông ấy gọi điện cho bác sĩ và yêu cầu gặp ông ta.
Finkelstein nhìn bác sĩ và nói, "Bác sĩ ơi, tôi là
một ông già. Với tôi, trả ông một nghìn rưởi đô la có
nghĩa là tiêu gần hết tiền tiết kiệm cả đời tôi."
Bác sĩ nói, "Thôi được. Tôi thường lấy nghìn rưởi
đô la cho ca mổ này, nhưng trong hoàn cảnh này tôi
sẽ lấy bẩy trăm rưởi thôi vậy."
Finkelstein trông rất buồn. Ông ấy đáp, "Bác sĩ ơi,
bẩy trăm rưởi đô la vẫn là nhiều tiền lắm với một ông
già như tôi. Sau rốt, tôi không còn làm việc nữa, và
tôi phải mất lâu lắm mới tiết kiệm được lại ngần ấy
tiền."
Bác sĩ, hoàn toàn thất vọng, trả lời, "Thôi vậy.
Hai trăm đô la thì sao?"
Ông già Do Thái nói, "Hai trăm đô la tôi biết có
vẻ không nhiều nhặn gì cho ông, nhưng với tôi nó vẫn
là cả triệu đô la đấy."
Bác sĩ, hết sức bực mình, nhìn vào ông già và nói,
"Ông được quả này! Tôi sẽ không lấy tiền của ông vì
ca mổ này nữa. Coi như chuyện nhà. Chỉ còn một
điều tôi muốn biết: trước khi ông tới tôi ông đã biết
tôi là một trong những bác sĩ giải phẫu đắt nhất ở Mĩ.
Vậy sao ông vẫn tới?"
Finkelstein đáp, "Khi có liên quan tới sức khoẻ
của tôi, thì tiền không thành vấn đề."
Tâm trí đầy những tham lam, tâm trí thường
xuyên bị ám ảnh bởi tiền, là đã trong địa ngục. Nó đã
ở ngoài cõi trời - bởi vì cõi trời là nơi bạn đơn giản
không níu bám vào bất kì cái gì. Trạng thái không níu
bám của tâm trí là cõi trời.
Thông thường chúng ta cứ níu bám. Bạn rời khỏi
thế giới này; thế rồi bạn bắt đầu níu bám lấy cái gì đó
ở thế giới khác. Bạn vứt bỏ cuộc giành giật vì tiền, thế
rồi bạn bắt đầu cuộc đua khác về tâm linh, quyền lực
siêu linh, niết bàn. Nhưng bạn vẫn còn như cũ: vẫn
cùng tâm trí cạnh tranh đó, cùng tham vọng đi trước
tất cả mọi người khác.
Chấp nhận bản thân mình ở bất kì đâu bạn đang
hiện hữu đi... Và đừng nghĩ dưới dạng cạnh tranh!
Bạn không cần ở bất kì đâu khác. Bất kì chỗ nào bạn
đang ở, nếu bạn có thể hạnh phúc ở đó, thì bạn đã trở
nên mang tính tôn giáo, bạn đã trở nên mang tính tâm
linh. Tâm linh không biết tới cạnh tranh, tâm linh không biết tới tham lam, tâm linh không biết tới tham
vọng - bởi vì tâm linh nghĩa là vô ham muốn.
Nhưng mọi người cứ thay đổi từ phía nọ sang
phía kia, từ cực đoan này sang cực đoan khác. Đó là lí
do tại sao Phật nhấn mạnh nhiều thế vào việc ở giữa.
Bạn có thể vứt tất cả tiền bạc của mình, bạn có thể
phân phát số dư ngân hàng của mình, bạn có thể từ bỏ
thế giới này, nhưng thế rồi bạn sẽ bắt đầu tích trữ tiền
tinh vi nào đó, tiền đức hạnh tinh vi nào đó, punya.
Bạn sẽ bắt đầu thu thập: "Mình đã nhịn ăn được bao
nhiêu lần rồi và mình đã làm bao nhiêu hành vi tốt?"
Bạn sẽ giữa một bản kê để trình cho Thượng đế:
"Những điều tốt này con đã làm đấy: bây giờ phần
thưởng của con là gì?"
Nghĩ dưới dạng phần thưởng và kết quả là nghĩ
dưới dạng tham lam. Nghĩ dưới dạng vui vẻ, vui vẻ ở
đây bây giờ, với bất kì điều gì bạn đang làm, và
không bao giờ bận tâm tới kết quả của nó, là thoát
khỏi tham lam. Thế thì bạn có thể sống trong cung
điện và bạn có thể được bao quanh với đủ mọi giầu có
có thể được - và dầu vậy bạn vẫn không tham lam.
Hay bạn có thể từ bỏ thế giới và sống trong hang động
ở Himalaya, nhưng nếu bạn vẫn tham vọng, ham
muốn, thế thì bạn tham lam và bạn trần tục.
Là vô ham muốn là ở thế giới khác.
Giai thoại cuối cùng:
Harry và Tilly cùng mở hội kỉ niệm lễ cưới lần
thứ năm mươi và mời ba con trai cùng vợ họ và các
cháu tới dự tiệc mừng.
Người con cả đứng dậy và đề nghị nâng cốc chúc
mừng bố mẹ. Anh ta nói, "Thưa bố mẹ, con muốn bố
mẹ biết rằng chẳng thành vấn đề về cái gì con có thể
nghĩ tới để tặng cho bố mẹ như một món quà, con
thực sự không thể nghĩ được cái gì đủ kì diệu để tặng
bố mẹ như bố mẹ."
Người con thứ đứng dậy và nói, "Thưa bố mẹ,
con hi vọng bố mẹ hiểu được tại sao con lại không
mang quà tới lễ kỉ niệm nhân cơ hội này. Nhưng con
chắc bố mẹ hiểu rằng chúng con đang ở lưng chừng
việc mua đồ đạc mới cho gia đình vào mùa hè và
chúng con chỉ phải mỗi tội không còn thời gian."
Người con thứ ba, mỉm cười, nói, "Thưa bố mẹ,
con chắc bố mẹ biết con yêu bố mẹ làm sao. Đem quà
cho bố mẹ sẽ không biểu lộ được cho bố mẹ sự chân
thành con đang có trong xúc động của mình."
Thế rồi người bố đứng dậy quay về phía những
người con, và nói, "Các con yêu mến của bố, bây giờ
mẹ và bố đã kỉ niệm năm mươi năm sống chung nhau,
bố cảm thấy bây giờ là lúc phải nói cho các con vài
điều. Các con biết đấy, khi mẹ và bố gặp nhau bố
nghèo mẹ cũng nghèo, bố không có việc làm, chúng
ta thậm chí không biết bữa tiếp tới từ đâu. Các con có
tin được điều đó không? Chúng ta thậm chí đã không
có đủ tiền để mua giấy giá thú."
Người con cả đứng dậy, và hỏi, "Bố định bảo
chúng con rằng chúng con là con hoang sao?"
Người bố mỉm cười và trả lời, "Đúng đấy, và rẻ
nữa!"
vừa ra khỏi quán rượu Lí tưởng. "Tôi rất tiếc," ông ta
nói, "khi thấy ông đi ra từ chỗ như vậy. Con ta, uống
rượu là thứ của quỉ đấy. Khi quỉ bảo ông đi cùng nó,
sao ông không từ chối?"
"Con muốn chứ, thưa cha," người này nói.
“Nhưng nó có thể tức giận và không bảo con lần
nữa."
Bạn đã cám dỗ tôi, cho nên tôi sẽ kể cho bạn vài
giai thoại. Bạn có thể không hỏi lần nữa. Và nhớ lấy,
những giai thoại Do Thái này mà tôi sẽ kể cho các
bạn chẳng có liên quan gì tới người Do Thái cả,
chúng có cái gì đó liên quan tới tham lam bên trong
của bạn. Bằng việc thay đổi đối tượng, chẳng cái gì
được thay đổi cả. Cho nên vấn đề không phải là thay
đổi đối tượng, vấn đề là hiểu khổ mà tham đem lại.
Một khi bạn hiểu nó, tham bị loại bỏ.
Một người bước đi dọc theo Broadway thì giáp
mặt với tiếng thì thào của một cô thương gia, "Bán
tình đây."
Anh ta nói, "Chắc hẳn rồi, nếu cô có thể làm nó
theo cách thức của người Do Thái."
Cô ta nói, "Nếu anh dạy cho tôi cách làm nó theo
cách người Do Thái, tôi sẽ đem nó cho anh với nửa
giá thôi."
Anh ta nói, "Đấy là cách của người Do Thái đấy."
Họ hàng của ông già Feinstein tụ tập để đọc di
chúc của ông ấy sau cái chết của ông ấy.
"Là một tâm trí lành mạnh," viên luật sư của ông
ấy đọc, "tôi đã tiêu mọi xu cuối cùng trước khi tôi
chết."
"Là một tâm trí lành mạnh tôi đã tiêu mọi đồng xu
cuối cùng trước khi tôi chết." Mọi người thực sự sống
trong một thế giới coi mình là trung tâm. Một cách tự
nhiên, nếu họ trở nên khổ, chẳng ai có lỗi ngoại trừ
bản thân họ - bởi vì tất cả mọi sự xảy ra lớn lao trong
cuộc sống đều xảy ra khi bạn không là cái ngã, khi
bạn không tham lam, khi bạn sẵn sàng chia sẻ.
Tình yêu xảy ra khi bạn sẵn sàng chia sẻ với
người khác. Lời cầu nguyện xảy ra khi bạn sẵn sàng
chia sẻ với Thượng đế. Thiền xảy ra khi bạn sẵn sàng
chia sẻ với sự tồn tại. Cái đẹp xảy ra khi bạn sẵn sàng
chia sẽ với đoá hoa, hay với vì sao, hay với con chim
đang tung cánh.
Bất kì khi nào bạn chia sẻ, đều có cái đẹp, đều có
chân lí, đều có hạnh phúc. Bất kì khi nào bạn tích trữ,
bất kì khi nào bạn sống vì bản thân mình, bạn không
thực sự sống. Sống vì bản thân mình là sống trong
nấm mồ. Nếu bạn thực sự muốn sống, bắt đầu chia sẻ
ngày một nhiều hơn đi, ngày một ít tham hơn đi. Và
cuộc sống sẽ xảy ra cho bạn ngày một nhiều hơn. Nó
là việc chia sẻ lớn lao. Nếu bạn hít vào và bạn cứ giữ
cho miệng mình và mũi mình đóng lại, sợ rằng nếu
bạn thở ra thì không khí sẽ đi ra, sẽ không còn là của bạn nữa; nếu bạn trở thành người tích trữ không khí,
bạn sẽ chết. Nhưng bạn lấy nó vào, nó lại đi ra; bạn
lấy nó vào, nó lại đi ra: cũng giống như hít vào và thở
ra là toàn thể nhịp điệu của cuộc sống.
Một ông già Do Thái phải đi mổ mở tim. Ông ấy
gọi điện tới hội y tế và hỏi thăm vị bác sĩ giỏi nhất ở
New York để thực hiện ca mổ này. Họ giới thiệu một
bác sĩ giải phẫu nổi tiếng nhất, và ông già Finkelstein
đi thẳng tới văn phòng của bác sĩ và thu xếp để có
cuộc mổ. Cuộc mổ đã hoàn toàn thành công và ông
già Do Thái nhanh chóng được hồi phục.
Sau khi ông ta từ bệnh viện về nhà, ông ta nhận
được một hoá đơn từ bác sĩ quãng một nghìn rưởi đô
la. Ông ấy gọi điện cho bác sĩ và yêu cầu gặp ông ta.
Finkelstein nhìn bác sĩ và nói, "Bác sĩ ơi, tôi là
một ông già. Với tôi, trả ông một nghìn rưởi đô la có
nghĩa là tiêu gần hết tiền tiết kiệm cả đời tôi."
Bác sĩ nói, "Thôi được. Tôi thường lấy nghìn rưởi
đô la cho ca mổ này, nhưng trong hoàn cảnh này tôi
sẽ lấy bẩy trăm rưởi thôi vậy."
Finkelstein trông rất buồn. Ông ấy đáp, "Bác sĩ ơi,
bẩy trăm rưởi đô la vẫn là nhiều tiền lắm với một ông
già như tôi. Sau rốt, tôi không còn làm việc nữa, và
tôi phải mất lâu lắm mới tiết kiệm được lại ngần ấy
tiền."
Bác sĩ, hoàn toàn thất vọng, trả lời, "Thôi vậy.
Hai trăm đô la thì sao?"
Ông già Do Thái nói, "Hai trăm đô la tôi biết có
vẻ không nhiều nhặn gì cho ông, nhưng với tôi nó vẫn
là cả triệu đô la đấy."
Bác sĩ, hết sức bực mình, nhìn vào ông già và nói,
"Ông được quả này! Tôi sẽ không lấy tiền của ông vì
ca mổ này nữa. Coi như chuyện nhà. Chỉ còn một
điều tôi muốn biết: trước khi ông tới tôi ông đã biết
tôi là một trong những bác sĩ giải phẫu đắt nhất ở Mĩ.
Vậy sao ông vẫn tới?"
Finkelstein đáp, "Khi có liên quan tới sức khoẻ
của tôi, thì tiền không thành vấn đề."
Tâm trí đầy những tham lam, tâm trí thường
xuyên bị ám ảnh bởi tiền, là đã trong địa ngục. Nó đã
ở ngoài cõi trời - bởi vì cõi trời là nơi bạn đơn giản
không níu bám vào bất kì cái gì. Trạng thái không níu
bám của tâm trí là cõi trời.
Thông thường chúng ta cứ níu bám. Bạn rời khỏi
thế giới này; thế rồi bạn bắt đầu níu bám lấy cái gì đó
ở thế giới khác. Bạn vứt bỏ cuộc giành giật vì tiền, thế
rồi bạn bắt đầu cuộc đua khác về tâm linh, quyền lực
siêu linh, niết bàn. Nhưng bạn vẫn còn như cũ: vẫn
cùng tâm trí cạnh tranh đó, cùng tham vọng đi trước
tất cả mọi người khác.
Chấp nhận bản thân mình ở bất kì đâu bạn đang
hiện hữu đi... Và đừng nghĩ dưới dạng cạnh tranh!
Bạn không cần ở bất kì đâu khác. Bất kì chỗ nào bạn
đang ở, nếu bạn có thể hạnh phúc ở đó, thì bạn đã trở
nên mang tính tôn giáo, bạn đã trở nên mang tính tâm
linh. Tâm linh không biết tới cạnh tranh, tâm linh không biết tới tham lam, tâm linh không biết tới tham
vọng - bởi vì tâm linh nghĩa là vô ham muốn.
Nhưng mọi người cứ thay đổi từ phía nọ sang
phía kia, từ cực đoan này sang cực đoan khác. Đó là lí
do tại sao Phật nhấn mạnh nhiều thế vào việc ở giữa.
Bạn có thể vứt tất cả tiền bạc của mình, bạn có thể
phân phát số dư ngân hàng của mình, bạn có thể từ bỏ
thế giới này, nhưng thế rồi bạn sẽ bắt đầu tích trữ tiền
tinh vi nào đó, tiền đức hạnh tinh vi nào đó, punya.
Bạn sẽ bắt đầu thu thập: "Mình đã nhịn ăn được bao
nhiêu lần rồi và mình đã làm bao nhiêu hành vi tốt?"
Bạn sẽ giữa một bản kê để trình cho Thượng đế:
"Những điều tốt này con đã làm đấy: bây giờ phần
thưởng của con là gì?"
Nghĩ dưới dạng phần thưởng và kết quả là nghĩ
dưới dạng tham lam. Nghĩ dưới dạng vui vẻ, vui vẻ ở
đây bây giờ, với bất kì điều gì bạn đang làm, và
không bao giờ bận tâm tới kết quả của nó, là thoát
khỏi tham lam. Thế thì bạn có thể sống trong cung
điện và bạn có thể được bao quanh với đủ mọi giầu có
có thể được - và dầu vậy bạn vẫn không tham lam.
Hay bạn có thể từ bỏ thế giới và sống trong hang động
ở Himalaya, nhưng nếu bạn vẫn tham vọng, ham
muốn, thế thì bạn tham lam và bạn trần tục.
Là vô ham muốn là ở thế giới khác.
Giai thoại cuối cùng:
Harry và Tilly cùng mở hội kỉ niệm lễ cưới lần
thứ năm mươi và mời ba con trai cùng vợ họ và các
cháu tới dự tiệc mừng.
Người con cả đứng dậy và đề nghị nâng cốc chúc
mừng bố mẹ. Anh ta nói, "Thưa bố mẹ, con muốn bố
mẹ biết rằng chẳng thành vấn đề về cái gì con có thể
nghĩ tới để tặng cho bố mẹ như một món quà, con
thực sự không thể nghĩ được cái gì đủ kì diệu để tặng
bố mẹ như bố mẹ."
Người con thứ đứng dậy và nói, "Thưa bố mẹ,
con hi vọng bố mẹ hiểu được tại sao con lại không
mang quà tới lễ kỉ niệm nhân cơ hội này. Nhưng con
chắc bố mẹ hiểu rằng chúng con đang ở lưng chừng
việc mua đồ đạc mới cho gia đình vào mùa hè và
chúng con chỉ phải mỗi tội không còn thời gian."
Người con thứ ba, mỉm cười, nói, "Thưa bố mẹ,
con chắc bố mẹ biết con yêu bố mẹ làm sao. Đem quà
cho bố mẹ sẽ không biểu lộ được cho bố mẹ sự chân
thành con đang có trong xúc động của mình."
Thế rồi người bố đứng dậy quay về phía những
người con, và nói, "Các con yêu mến của bố, bây giờ
mẹ và bố đã kỉ niệm năm mươi năm sống chung nhau,
bố cảm thấy bây giờ là lúc phải nói cho các con vài
điều. Các con biết đấy, khi mẹ và bố gặp nhau bố
nghèo mẹ cũng nghèo, bố không có việc làm, chúng
ta thậm chí không biết bữa tiếp tới từ đâu. Các con có
tin được điều đó không? Chúng ta thậm chí đã không
có đủ tiền để mua giấy giá thú."
Người con cả đứng dậy, và hỏi, "Bố định bảo
chúng con rằng chúng con là con hoang sao?"
Người bố mỉm cười và trả lời, "Đúng đấy, và rẻ
nữa!"
Trong thế giới thông thường tất cả các mối quan
hệ của chúng ta đều là mối quan hệ tiền bạc. Tất cả
các mối quan hệ đều là mối quan hệ tiền bạc: mối
quan hệ quyền lực nào đó, mối quan hệ tiền bạc nào
đó, chi phối, bản ngã. Nhưng nếu tất cả các mối quan
hệ của bạn chỉ là các mối quan hệ tiền bạc, mối quan
hệ tham lam, thế thì bạn không biết cách quan hệ. Và
nếu bạn không biết cách quan hệ thì bạn không bao
giờ được đáp ứng. Bởi vì chính trong mối quan hệ sâu
sắc mà đáp ứng mới nảy sinh.
Có một câu ngạn ngữ rất cổ đại ở Tây Tạng: Bất
kì khi nào Thượng đế cho bạn cái gì đó, ngài không
bao giờ cho bạn, ngài cho qua bạn.
Tôi đã suy tư về câu ngạn ngữ đó khá lâu: nó thực
sự có ý nghĩa vô cùng. Khi Thượng đế cho bạn cái gì
đó, ngài không bao giờ cho bạn đâu, ngài cho qua
bạn. Ngài cho bạn, nhưng cách thức của ngài là cho
qua bạn.
Cho nên nếu bạn không chia sẻ, bạn sẽ bắt đầu bỏ
lỡ các món quà từ Thượng đế. Nếu bạn chia sẻ, nếu
bạn không tham lam, nếu bạn đơn giản cứ chia sẻ bất
kì cái gì bạn có - giống như đoá hoa chia sẻ hương
thơm của nó, bạn cứ chia sẻ; giống như đám mây chia
sẻ nước mưa cho đất, bạn cứ chia sẻ; giống như mặt
trời chia sẻ các tia sáng của nó với mọi cây cối, và tất
cả mọi người, và tất cả con vật, bạn cứ chia sẻ bất kì
cái gì xảy ra cho bạn - bạn trưởng thành, nhiều thứ bắt
đầu tới từ bạn.
Bạn càng cho nhiều, bạn càng nhận nhiều - bởi vì
Thượng đế cho qua bạn, ngài không bao giờ cho bạn
cả. Bạn đơn giản vận hành như lối chuyển. Nếu bạn
dừng việc cho, lối chuyển của bạn co lại và khép lại.
Khi lối chuyển của bạn bị khép lại thì không cái gì có
thể vào trong bạn được.
Điều đó cũng gần giống như khi bạn đào giếng:
nếu bạn cứ đào nước sẽ chảy ra từ nó, nước trong sạch
cứ trào lên từ nó. Cái giếng được cung cấp từ nhiều
nguồn nước sâu trong đất, nước sạch cứ tới. Nếu bạn
dừng đào nước, trở nên tham lam, bắt đầu nghĩ dưới
dạng của keo kiệt: "Nếu mình cứ lấy nước đi, một
ngày nào đó nước có thể biến mất và có thể không có
nước trong giếng. Thế thì mình sẽ làm gì?" Thế là bạn
đậy cái giếng lại, bạn dừng việc lấy nước từ nó. Ngay
cả khi bạn cần nước cho bản thân mình, bạn đi ra
sông, hay bạn đi tới chỗ công cộng và bạn lấy nước từ
đó. Và bạn giữ cho giếng được đóng kín hoàn toàn.
Điều gì sẽ xảy ra cho giếng của bạn? Bạn có biết
không? Bây giờ không nước sạch nào tới nó nữa - bởi
vì để nước sạch tới, cần có không gian. Cái cũ choán
đầy không gian rồi, cái mới không thể tới được. Và
cái cũ sẽ dần trở nên tù đọng, chết, và sẽ bắt đầu bốc
mùi. Thế thì bạn sẽ không thể nào uống được nó. Nó
có thể trở thành độc.
Nước tanh bao giờ cũng trở thành độc. Tốt hơn
cả, nếu bạn khôn ngoan, bạn sẽ không chỉ lấy nước
lên cho mình, bạn sẽ mời hàng xóm tới múc nước từ
giếng của bạn. Và bạn sẽ cảm thấy biết ơn rằng họ đã
lấy nước từ giếng của bạn bởi vì nước sạch sẽ tới
ngày một nhiều hơn. Bạn càng múc nước ra, càng
nhiều nước sạch lại có sẵn.
Và cùng điều đó cũng đúng với thế giới bên trong
nhất của bạn: bạn là cái giếng, và đài phun nước của bạn được nối với điều thiêng liêng, với trung tâm của
sự tồn tại.
Chia sẻ... và nhiều thứ sẽ tới với bạn. Nếu bạn có
thể chia sẽ một cách toàn bộ, không giữ lại cái gì, thì
cái toàn bộ sẽ tới với bạn. Việc tới từ Thượng đế sẽ
đích xác theo cùng tỉ lệ như bạn đã cho người khác.
Sannyasin là người đã vứt bỏ ham muốn và đã bắt
đầu chia sẻ. Sannyasin không thể là người Do Thái
được; và nếu người Do Thái là một sannyasin thế thì
anh ta sẽ phải chọn hoặc vẫn còn là người Do Thái
hoặc trở thành sannyasin. Bạn không thể trở thành cả
hai được, bạn không thể đồng thời là cả hai được.
Người Do Thái phải biến mất để sannyasin hiện
hữu.
hệ của chúng ta đều là mối quan hệ tiền bạc. Tất cả
các mối quan hệ đều là mối quan hệ tiền bạc: mối
quan hệ quyền lực nào đó, mối quan hệ tiền bạc nào
đó, chi phối, bản ngã. Nhưng nếu tất cả các mối quan
hệ của bạn chỉ là các mối quan hệ tiền bạc, mối quan
hệ tham lam, thế thì bạn không biết cách quan hệ. Và
nếu bạn không biết cách quan hệ thì bạn không bao
giờ được đáp ứng. Bởi vì chính trong mối quan hệ sâu
sắc mà đáp ứng mới nảy sinh.
Có một câu ngạn ngữ rất cổ đại ở Tây Tạng: Bất
kì khi nào Thượng đế cho bạn cái gì đó, ngài không
bao giờ cho bạn, ngài cho qua bạn.
Tôi đã suy tư về câu ngạn ngữ đó khá lâu: nó thực
sự có ý nghĩa vô cùng. Khi Thượng đế cho bạn cái gì
đó, ngài không bao giờ cho bạn đâu, ngài cho qua
bạn. Ngài cho bạn, nhưng cách thức của ngài là cho
qua bạn.
Cho nên nếu bạn không chia sẻ, bạn sẽ bắt đầu bỏ
lỡ các món quà từ Thượng đế. Nếu bạn chia sẻ, nếu
bạn không tham lam, nếu bạn đơn giản cứ chia sẻ bất
kì cái gì bạn có - giống như đoá hoa chia sẻ hương
thơm của nó, bạn cứ chia sẻ; giống như đám mây chia
sẻ nước mưa cho đất, bạn cứ chia sẻ; giống như mặt
trời chia sẻ các tia sáng của nó với mọi cây cối, và tất
cả mọi người, và tất cả con vật, bạn cứ chia sẻ bất kì
cái gì xảy ra cho bạn - bạn trưởng thành, nhiều thứ bắt
đầu tới từ bạn.
Bạn càng cho nhiều, bạn càng nhận nhiều - bởi vì
Thượng đế cho qua bạn, ngài không bao giờ cho bạn
cả. Bạn đơn giản vận hành như lối chuyển. Nếu bạn
dừng việc cho, lối chuyển của bạn co lại và khép lại.
Khi lối chuyển của bạn bị khép lại thì không cái gì có
thể vào trong bạn được.
Điều đó cũng gần giống như khi bạn đào giếng:
nếu bạn cứ đào nước sẽ chảy ra từ nó, nước trong sạch
cứ trào lên từ nó. Cái giếng được cung cấp từ nhiều
nguồn nước sâu trong đất, nước sạch cứ tới. Nếu bạn
dừng đào nước, trở nên tham lam, bắt đầu nghĩ dưới
dạng của keo kiệt: "Nếu mình cứ lấy nước đi, một
ngày nào đó nước có thể biến mất và có thể không có
nước trong giếng. Thế thì mình sẽ làm gì?" Thế là bạn
đậy cái giếng lại, bạn dừng việc lấy nước từ nó. Ngay
cả khi bạn cần nước cho bản thân mình, bạn đi ra
sông, hay bạn đi tới chỗ công cộng và bạn lấy nước từ
đó. Và bạn giữ cho giếng được đóng kín hoàn toàn.
Điều gì sẽ xảy ra cho giếng của bạn? Bạn có biết
không? Bây giờ không nước sạch nào tới nó nữa - bởi
vì để nước sạch tới, cần có không gian. Cái cũ choán
đầy không gian rồi, cái mới không thể tới được. Và
cái cũ sẽ dần trở nên tù đọng, chết, và sẽ bắt đầu bốc
mùi. Thế thì bạn sẽ không thể nào uống được nó. Nó
có thể trở thành độc.
Nước tanh bao giờ cũng trở thành độc. Tốt hơn
cả, nếu bạn khôn ngoan, bạn sẽ không chỉ lấy nước
lên cho mình, bạn sẽ mời hàng xóm tới múc nước từ
giếng của bạn. Và bạn sẽ cảm thấy biết ơn rằng họ đã
lấy nước từ giếng của bạn bởi vì nước sạch sẽ tới
ngày một nhiều hơn. Bạn càng múc nước ra, càng
nhiều nước sạch lại có sẵn.
Và cùng điều đó cũng đúng với thế giới bên trong
nhất của bạn: bạn là cái giếng, và đài phun nước của bạn được nối với điều thiêng liêng, với trung tâm của
sự tồn tại.
Chia sẻ... và nhiều thứ sẽ tới với bạn. Nếu bạn có
thể chia sẽ một cách toàn bộ, không giữ lại cái gì, thì
cái toàn bộ sẽ tới với bạn. Việc tới từ Thượng đế sẽ
đích xác theo cùng tỉ lệ như bạn đã cho người khác.
Sannyasin là người đã vứt bỏ ham muốn và đã bắt
đầu chia sẻ. Sannyasin không thể là người Do Thái
được; và nếu người Do Thái là một sannyasin thế thì
anh ta sẽ phải chọn hoặc vẫn còn là người Do Thái
hoặc trở thành sannyasin. Bạn không thể trở thành cả
hai được, bạn không thể đồng thời là cả hai được.
Người Do Thái phải biến mất để sannyasin hiện
hữu.
Câu hỏi thứ nhất:
Sao tôi hỏi nhiều câu hỏi ngu xuẩn thế?
Sao tôi hỏi nhiều câu hỏi ngu xuẩn thế?
Bởi vì không có câu hỏi khôn ngoan, và không
thể có được. Câu hỏi khôn ngoan không tồn tại. Việc
hỏi như thế cũng là ngu xuẩn. Tôi không kết án nó, tôi
không nói đừng hỏi. Nhưng nhớ lấy, tâm trí hỏi là tâm
trí lẫn lộn, và từ lẫn lộn mới phát sinh ra câu hỏi; bất
kì câu trả lời nào được trao cho nó cũng sẽ đi vào tâm
trí lẫn lộn này lần nữa. Câu trả lời đó sẽ bị bóp méo.
Tâm trí lẫn lộn sẽ bắt đầu chơi đùa trên nó và sẽ tạo ra
nhiều câu hỏi hơn từ nó. Nó là xoắn ốc luẩn quẩn.
Không câu trả lời nào sẽ có ích chừng nào bạn
còn chưa hiểu rằng việc hỏi đó trong bản thân nó là
vô tích sự, chừng nào mà hiểu biết còn chưa phát triển
sâu rằng việc hỏi đó là vô nghĩa. Không có ai trả lời
câu hỏi của bạn. Sự tồn tại có đó mà không lời giải
thích nào - và nó tuyệt đối im lặng. Bạn cứ hỏi, nó
không đáp lại. Dần dần bạn sẽ hiểu rằng các câu hỏi là
vô nghĩa - thế thì chúng biến mất.
Cái ngày các câu hỏi biến mất là một ngày vĩ đại.
Vào chính ngày đó câu trả lời trở thành có sẵn. Câu
trả lời không bao giờ tới qua việc hỏi, nó tới khi việc
hỏi đã biến mất. Thực tế, nói nó tới là không đúng:
khi việc hỏi đã biến mất bạn bỗng nhiên thấy rằng bạn
là câu trả lời, chính bản thể bạn là câu trả lời. Đó là
điều bạn đã từng tìm kiếm mãi.
Tất cả các câu hỏi đều ngu xuẩn; chúng phải như
thế thôi. Và tất cả mọi câu trả lời đều là dối trá; chúng
phải như thế thôi - bởi vì bạn không thể trả lời câu hỏi
ngu xuẩn bằng chân lí được. Sẽ không có gặp gỡ giữa
chúng. Bạn hỏi một câu hỏi, thầy cứ trả lời nó - trong
niềm hi vọng rằng dần dần việc hỏi của bạn sẽ biến
mất. Đó là khác biệt giữa thầy và thầy giáo.
Thầy giáo tin rằng mình có thể trả lời câu hỏi của
bạn. Ông ấy cũng là người ngu, như bạn vậy. Thầy thì
biết không có câu trả lời, nhưng thầy cứ trả lời bạn
trong hi vọng rằng dần dần bạn sẽ bắt đầu nhìn sâu
hơn. Việc hiểu của bạn sẽ trưởng thành, và một ngày
nào đó bỗng nhiên câu hỏi của bạn sẽ biến mất. Bạn
sẽ nhìn vào bên trong và bạn sẽ không thấy câu hỏi
nào cả. Chính khoảnh khắc đó bạn trở thành câu trả
lời... bạn là câu trả lời.
Trong lúc đó, tiếp tục hỏi đi. Nó là quá trình làm
nhẹ gánh: chỉ bằng việc hỏi bạn sẽ đi tới thấy rằng các câu hỏi đều vô tích sự. Và người ta phải nói bất kì cái
gì đang đó.
Tôi đã nghe...
Một người đàn ông chạy xô vào nhà thờ, nhà thờ
Cơ đốc giáo, đi vào phòng thú tội và nói, "Thưa cha,
con đã làm tình với một người đàn bà từ sáng cho tới
giờ, hai mươi nhăm lần!"
Ngay cả Cha cũng ngạc nhiên: ông ta đã nghe
nhiều việc thú tội, cả đời ông ấy chỉ toàn nghe thú tội,
nhưng đây là cái gì đó mới - hai mươi nhăm lần từ
sáng sao?
Ông ấy hỏi, "Con có vợ chưa?"
Người này nói, "Dạ có ạ, thưa Cha, với cùng
người đàn bà đó." Thế là Cha thấy nhẹ cả người và
ông ấy nói, "Không có vấn đề gì; đó là vợ con, con có
thể làm tình."
Anh ta nói, "Con biết. Và hơn nữa, con không
phải là người Ki tô giáo, cũng chẳng là người Cơ đốc
giáo: con là người Do Thái. Nhưng con phải nói cho
ai đó!"
Nếu cái gì đó đang làm nặng gánh bạn, đang trĩu
nặng bạn, thì bạn phải kể cho ai đó. Bạn có thể hỏi
tôi; cứ để cho chúng là ngu xuẩn.
Cho nên khi tôi nói rằng tất cả mọi câu hỏi đều
ngu xuẩn, tôi không nói dừng hỏi. Bằng không, anh
bạn già Paritosh sẽ gặp rắc rối - anh ấy phải đem tới
câu hỏi chứ. Bạn cứ tiếp tục hỏi đi...
Và bởi việc không hỏi bạn sẽ không thể hiểu được
rằng câu hỏi là ngu xuẩn, nhưng bằng việc hỏi, và
bằng việc trả lời thường xuyên của tôi vậy mà chẳng
trả lời chúng. Đây là toàn thể quá trình nhận biết. Bạn
hỏi câu hỏi; khi bạn hỏi một câu hỏi, bạn nghĩ nó là
rất nghiêm chỉnh, bạn hỏi câu hỏi và bạn nghĩ nó rất
sâu sắc, và thế rồi tôi trả lời nó và tôi trả lời nó với
chuyện đùa. Toàn thể tính sâu sắc, cái nghiêm chỉnh
đi đâu mất; bạn bắt đầu cười. Một khả năng lớn có đó
rằng bạn bắt đầu cười vào câu hỏi của mình, vào cái
lố bịch của nó.
Cuộc sống có đó để mà được sống. Cuộc sống
không có dấu hỏi; nó là bí ẩn, không có giải thích. Và
điều tốt là chẳng có gì: sẽ là bất hạnh lớn nếu như có
lời giải thích. Nếu như có câu trả lời mà có thể thoả
mãn được bạn, thử nghĩ mọi sự sẽ trở thành phẳng tẹt
làm sao, chán mớ làm sao, đơn điệu làm sao - bởi vì
không câu trả lời nào có thể trả lời cho câu hỏi của
bạn được. Cuộc sống vẫn còn là cuộc phiêu lưu, nó
vẫn còn là việc tìm kiếm thường xuyên.
Tìm kiếm, một ngày nào đó bạn đi tới một điểm
mà bạn hiểu rằng bạn đang làm phí hoài năng lượng
của mình vào việc tìm kiếm. Cùng năng lượng đó có
thể đưa vào lễ hội. Bạn có thể tận hưởng.
Đây là hai cách tiếp cận tới cuộc sống: cách tiếp
cận của người hỏi, người tìm kiếm, nhà tư tưởng, triết
gia; và cách tiếp cận của người tôn giáo, nhà huyền
môn, nhà thơ, hoạ sĩ, con người của trái tim. Khi nhà
tư tưởng đi ra vườn ông ấy bắt đầu hỏi các câu hỏi:
"Sao cây lại xanh? Sao hoa hồng lại đỏ?" Khi nhà thơ
đi vào ông ta bắt đầu cất lên bài ca về hoa hồng đỏ và
cây xanh. Khi hoạ sĩ tới, ông ta vẽ. Khi nhà huyền
môn tới, ông ấy đơn giản đứng đó trong kính nể vô
cùng. Hơi thở ông ấy dừng lại, thời gian dừng lại; nó
cực lạc thế. Câu hỏi không nảy sinh chút nào.
Triết gia cứ hỏi. Nghệ sĩ cứ vẽ, tạo ra cùng cái
đẹp lặp đi lặp lại. Nhà huyền môn chẳng làm gì: ông
ấy không hỏi cũng không tạo ra đoá hoa. Ông ấy đơn
giản ở đó, đứng sâu trong thiền, tận hưởng. Nhà
huyền môn biết cách thức của vui vẻ.
Học cách thức của vui vẻ, học cách thức của điệu
vũ, ít nhất học cách thức của thơ ca đi; và tháo dỡ
cách thức của nhà tư tưởng, tháo dỡ cách thức tạo ra
câu hỏi trong bạn.
Nhưng điều đó sẽ xảy ra dần dần thôi. Bạn sẽ phải
hỏi nhiều câu hỏi.
Một người tù ngồi trong xà lim của mình chờ đợi
phiên toà xử giết người. Viên luật sự trong bộ cánh
diện bước vào.
Luật sư nói, "Tôi là người rất tốt. Anh chẳng có gì
phải lo nghĩ cả. Tôi sẽ chứng minh rằng anh hoàn
toàn điên khùng, hay đã ở châu Âu vào thời gian của
vụ giết người. Cũng thế, nhân chứng đã được trả tiền
và ông cậu tôi là chánh án cho vụ xử của anh. Trong
lúc đó, thử trốn đi."
Không có câu trả lời cho bất kì câu hỏi nào.
Không có ai để trả lời chúng, chúng chưa bao giờ
được trả lời cả, chúng không thể được trả lời - bởi
chính bản chất của mọi sự. Trong lúc đó, hỏi đi. Bởi
vì nếu bạn không hỏi thì bạn sẽ không đi khỏi trạng
thái bạn đang ở, và người ta phải đi chứ.
Đó là một trong những bí mật lớn lao nhất của
cuộc sống, rằng cuộc sống là chuyển động. Và nếu
bạn bị mắc kẹt ở đâu đó thì bạn mất tiếp xúc với cuộc
sống. Thế thì bạn bị che mờ và vẩn đục; thế thì bạn bị
lạc, và bạn không biết bạn là ai, và bạn đang đi đâu,
và cái gì đang xảy ra. Bạn bỏ lỡ tất cả mọi manh mối.
Đi đi. Dù bạn ở bất kì đâu, một điều cần phải
được ghi nhớ: đừng bị mắc kẹt. Nếu việc hỏi của bạn
giúp cho bạn đi, tốt. Một chút ít di chuyển khỏi bất kì
chỗ nào bạn đang ở cũng đều là tốt; từ chỗ đó bạn
phải tìm ra chỗ khác - bởi vì bạn đang trong tiếp xúc
với cuộc sống chỉ khi bạn năng động, di chuyển. Cuộc
sống là một luồng, cuộc sống là luồng chảy. Bất kì khi
nào bạn tù đọng, bạn đều mất tiếp xúc.
Trong tiếng Anh có một từ hay: 'affluence' sung
mãn. Nó đã mất nghĩa nguyên thuỷ của nó. Nó chẳng
có liên quan gì tới giàu có cả, nó chẳng có liên quan
gì tới xa hoa, vật dụng công nghệ, lâu đài lớn và xe
hơi lớn và số dư ngân hàng lớn - nó chẳng có liên
quan gì tới những điều này. Bạn có thể là triệu phú và
bạn có thể không sung mãn.
'Affluence-sung mãn' nghĩa là: người đang trong
luồng chảy, người đang tuôn chảy. Trong luồng chảy
là sung mãn. Nghĩa nguyên thuỷ của từ này là: trong
luồng chảy, chuyển động, tuôn chảy, không mắc kẹt.
đi vào ông ta bắt đầu cất lên bài ca về hoa hồng đỏ và
cây xanh. Khi hoạ sĩ tới, ông ta vẽ. Khi nhà huyền
môn tới, ông ấy đơn giản đứng đó trong kính nể vô
cùng. Hơi thở ông ấy dừng lại, thời gian dừng lại; nó
cực lạc thế. Câu hỏi không nảy sinh chút nào.
Triết gia cứ hỏi. Nghệ sĩ cứ vẽ, tạo ra cùng cái
đẹp lặp đi lặp lại. Nhà huyền môn chẳng làm gì: ông
ấy không hỏi cũng không tạo ra đoá hoa. Ông ấy đơn
giản ở đó, đứng sâu trong thiền, tận hưởng. Nhà
huyền môn biết cách thức của vui vẻ.
Học cách thức của vui vẻ, học cách thức của điệu
vũ, ít nhất học cách thức của thơ ca đi; và tháo dỡ
cách thức của nhà tư tưởng, tháo dỡ cách thức tạo ra
câu hỏi trong bạn.
Nhưng điều đó sẽ xảy ra dần dần thôi. Bạn sẽ phải
hỏi nhiều câu hỏi.
Một người tù ngồi trong xà lim của mình chờ đợi
phiên toà xử giết người. Viên luật sự trong bộ cánh
diện bước vào.
Luật sư nói, "Tôi là người rất tốt. Anh chẳng có gì
phải lo nghĩ cả. Tôi sẽ chứng minh rằng anh hoàn
toàn điên khùng, hay đã ở châu Âu vào thời gian của
vụ giết người. Cũng thế, nhân chứng đã được trả tiền
và ông cậu tôi là chánh án cho vụ xử của anh. Trong
lúc đó, thử trốn đi."
Không có câu trả lời cho bất kì câu hỏi nào.
Không có ai để trả lời chúng, chúng chưa bao giờ
được trả lời cả, chúng không thể được trả lời - bởi
chính bản chất của mọi sự. Trong lúc đó, hỏi đi. Bởi
vì nếu bạn không hỏi thì bạn sẽ không đi khỏi trạng
thái bạn đang ở, và người ta phải đi chứ.
Đó là một trong những bí mật lớn lao nhất của
cuộc sống, rằng cuộc sống là chuyển động. Và nếu
bạn bị mắc kẹt ở đâu đó thì bạn mất tiếp xúc với cuộc
sống. Thế thì bạn bị che mờ và vẩn đục; thế thì bạn bị
lạc, và bạn không biết bạn là ai, và bạn đang đi đâu,
và cái gì đang xảy ra. Bạn bỏ lỡ tất cả mọi manh mối.
Đi đi. Dù bạn ở bất kì đâu, một điều cần phải
được ghi nhớ: đừng bị mắc kẹt. Nếu việc hỏi của bạn
giúp cho bạn đi, tốt. Một chút ít di chuyển khỏi bất kì
chỗ nào bạn đang ở cũng đều là tốt; từ chỗ đó bạn
phải tìm ra chỗ khác - bởi vì bạn đang trong tiếp xúc
với cuộc sống chỉ khi bạn năng động, di chuyển. Cuộc
sống là một luồng, cuộc sống là luồng chảy. Bất kì khi
nào bạn tù đọng, bạn đều mất tiếp xúc.
Trong tiếng Anh có một từ hay: 'affluence' sung
mãn. Nó đã mất nghĩa nguyên thuỷ của nó. Nó chẳng
có liên quan gì tới giàu có cả, nó chẳng có liên quan
gì tới xa hoa, vật dụng công nghệ, lâu đài lớn và xe
hơi lớn và số dư ngân hàng lớn - nó chẳng có liên
quan gì tới những điều này. Bạn có thể là triệu phú và
bạn có thể không sung mãn.
'Affluence-sung mãn' nghĩa là: người đang trong
luồng chảy, người đang tuôn chảy. Trong luồng chảy
là sung mãn. Nghĩa nguyên thuỷ của từ này là: trong
luồng chảy, chuyển động, tuôn chảy, không mắc kẹt.
Nếu bạn đang tuôn chảy, di chuyển cùng cuộc sống,
thì bạn giầu có - và đó là giầu có duy nhất có đó. Tất
cả mọi giầu có khác đều là thứ thay thế giả tạo.
Cho nên nếu câu hỏi của bạn giúp cho bạn chuyển
động - tôi không nói rằng chúng sẽ giúp cho bạn tìm
ra câu trả lời, bởi vì không có - nhưng nếu việc hỏi
của bạn giúp cho bạn di chuyển dù chỉ một bước thêm
nữa, thì tốt. Đó là lúc bạn nên di chuyển.
Branihan đang lái xe dọc theo con đường. Bởi
cách chiếc xe luồn lách đánh võng qua luồng xe đi,
bạn có thể nói rằng Branihan đã bị say với các cô gái.
"Anh cho rằng anh đang đi đâu đấy?" viên cảnh
sát đi mô tô hỏi, sau khi đã dừng anh ta lại được.
"Tôi về nhà - hic - từ bữa tiệc mừng đêm năm
mới."
"Anh có trẻ con không đấy?" viên cảnh sát hỏi.
"Năm mới đã qua ba tuần rồi!"
"Tôi biết," Branihan nói. "Đó là lí do tại sao tôi
lại hình dung ra đường về nhà khá hơn."
Bạn đã từng ở xa khỏi nhà mình đủ lâu rồi. Bạn
nên trở về nhà bây giờ thôi.
Bất kì cái gì chuyển động cũng đều tốt. Câu hỏi,
nếu thực sự, đều giúp cho bạn chuyển động. Lần nữa,
để tôi nhắc lại: nó sẽ không giúp cho bạn tìm ra câu
trả lời đâu, bởi vì không có câu trả lời. Nhưng câu hỏi
đích thực nảy sinh từ bản thể bạn là có nghĩa cho bạn
- nó có thể ngu xuẩn với tôi nhưng lại có liên quan tới
bạn; nó có thể không liên quan tới hiểu biết tối thượng
về mọi thứ, nhưng nếu nó có liên quan tới bạn thì cứ
để cho nó ngu xuẩn đi, cứ để cho nó ngớ ngẩn đi - bạn
hỏi nó. Và câu trả lời của tôi sẽ cho bạn cú huých.
Bạn sẽ chuyển động.
Giữ chuyển động. Một điều cần phải được ghi
nhớ: giữ chuyển động. Thế thì bạn sẽ sống động. Đó
là lí do tại sao câu hỏi lại quan trọng hơn đức tin. Tôi
nói tất cả mọi câu hỏi đều ngu xuẩn, nhưng chúng
không là gì nếu so với đức tin. Đức tin là tuyệt đối
xuẩn ngốc. Câu hỏi chỉ là ngu thôi. Là người ngu thì
vẫn có thể vui đùa, nhưng là người xuẩn ngốc thì xấu,
là kẻ ngu si là ốm yếu.
Đức tin là ngu si. Ai đó nói, “Tôi là người
Hindu," ai đó nói, "Tôi là người Ki tô giáo," ai đó nói,
"Tôi là người Jaina," ai đó nói, “Tôi là Phật tử" - đây
là những kẻ ngốc, bởi vì đức tin nghĩa là họ đã đi tới
câu trả lời. Người hỏi thì ít nhất cũng còn chuyển
động; người đó chưa đi tới câu trả lời. Người đó nghĩ
mình có thể đi tới bằng việc hỏi; đó là lí do tại sao
người đó lại ngu. Nhưng dầu vậy, người đó còn chưa
đi tới câu trả lời. Con người của đức tin, người nói
"Tôi là người Ki tô giáo" đã đi tới. Người đó nghĩ
người đó đã tìm thấy câu trả lời. Bây giờ, người đó
tuyệt đối là kẻ ngốc. Người đó bị mắc kẹt, tuôn chảy
của người đó đã mất hoàn toàn. Đó là lí do tại sao bạn
không bao giờ thấy cái gọi là người tôn giáo vui vẻ.
Bạn sẽ không bao giờ thấy họ tuôn chảy với cuộc
sống, nở hoa.
thì bạn giầu có - và đó là giầu có duy nhất có đó. Tất
cả mọi giầu có khác đều là thứ thay thế giả tạo.
Cho nên nếu câu hỏi của bạn giúp cho bạn chuyển
động - tôi không nói rằng chúng sẽ giúp cho bạn tìm
ra câu trả lời, bởi vì không có - nhưng nếu việc hỏi
của bạn giúp cho bạn di chuyển dù chỉ một bước thêm
nữa, thì tốt. Đó là lúc bạn nên di chuyển.
Branihan đang lái xe dọc theo con đường. Bởi
cách chiếc xe luồn lách đánh võng qua luồng xe đi,
bạn có thể nói rằng Branihan đã bị say với các cô gái.
"Anh cho rằng anh đang đi đâu đấy?" viên cảnh
sát đi mô tô hỏi, sau khi đã dừng anh ta lại được.
"Tôi về nhà - hic - từ bữa tiệc mừng đêm năm
mới."
"Anh có trẻ con không đấy?" viên cảnh sát hỏi.
"Năm mới đã qua ba tuần rồi!"
"Tôi biết," Branihan nói. "Đó là lí do tại sao tôi
lại hình dung ra đường về nhà khá hơn."
Bạn đã từng ở xa khỏi nhà mình đủ lâu rồi. Bạn
nên trở về nhà bây giờ thôi.
Bất kì cái gì chuyển động cũng đều tốt. Câu hỏi,
nếu thực sự, đều giúp cho bạn chuyển động. Lần nữa,
để tôi nhắc lại: nó sẽ không giúp cho bạn tìm ra câu
trả lời đâu, bởi vì không có câu trả lời. Nhưng câu hỏi
đích thực nảy sinh từ bản thể bạn là có nghĩa cho bạn
- nó có thể ngu xuẩn với tôi nhưng lại có liên quan tới
bạn; nó có thể không liên quan tới hiểu biết tối thượng
về mọi thứ, nhưng nếu nó có liên quan tới bạn thì cứ
để cho nó ngu xuẩn đi, cứ để cho nó ngớ ngẩn đi - bạn
hỏi nó. Và câu trả lời của tôi sẽ cho bạn cú huých.
Bạn sẽ chuyển động.
Giữ chuyển động. Một điều cần phải được ghi
nhớ: giữ chuyển động. Thế thì bạn sẽ sống động. Đó
là lí do tại sao câu hỏi lại quan trọng hơn đức tin. Tôi
nói tất cả mọi câu hỏi đều ngu xuẩn, nhưng chúng
không là gì nếu so với đức tin. Đức tin là tuyệt đối
xuẩn ngốc. Câu hỏi chỉ là ngu thôi. Là người ngu thì
vẫn có thể vui đùa, nhưng là người xuẩn ngốc thì xấu,
là kẻ ngu si là ốm yếu.
Đức tin là ngu si. Ai đó nói, “Tôi là người
Hindu," ai đó nói, "Tôi là người Ki tô giáo," ai đó nói,
"Tôi là người Jaina," ai đó nói, “Tôi là Phật tử" - đây
là những kẻ ngốc, bởi vì đức tin nghĩa là họ đã đi tới
câu trả lời. Người hỏi thì ít nhất cũng còn chuyển
động; người đó chưa đi tới câu trả lời. Người đó nghĩ
mình có thể đi tới bằng việc hỏi; đó là lí do tại sao
người đó lại ngu. Nhưng dầu vậy, người đó còn chưa
đi tới câu trả lời. Con người của đức tin, người nói
"Tôi là người Ki tô giáo" đã đi tới. Người đó nghĩ
người đó đã tìm thấy câu trả lời. Bây giờ, người đó
tuyệt đối là kẻ ngốc. Người đó bị mắc kẹt, tuôn chảy
của người đó đã mất hoàn toàn. Đó là lí do tại sao bạn
không bao giờ thấy cái gọi là người tôn giáo vui vẻ.
Bạn sẽ không bao giờ thấy họ tuôn chảy với cuộc
sống, nở hoa.
Từ 'flower-hoa' nữa cũng phải bắt nguồn từ tuôn
chảy - flow. Tôi không biết đích xác liệu nó có bắt
nguồn từ 'flow' hay không, nhưng nó phải bắt nguồn
từ đó. Về mặt nhận thức, về mặt ngôn ngữ, nó có thể
không bắt nguồn từ đó - tôi không bận tâm, tôi không
quan tâm chút ít nào. Nhưng nó phải bắt nguồn chứ.
Flower - flow. Và nhìn vào đoá hoa; đó chính là flow
- tuôn chảy là gì đấy. Toàn thể cây đã đi tới đỉnh của
sự nở hoa của nó. Từ rễ cho tới hoa có luồng chảy liên
tục của cuộc sống, sinh lực, nhựa sống. Và trong hoa
cây đã nở ra; việc tuôn chảy đó đã tới từ việc hát bài
ca. Có điệu vũ, cây đã nở hoa.
Khi tất cả các câu hỏi của bạn biến mất - không
cho bạn đức tin nào; tất cả mọi đức tin đều mất, tất cả
mọi câu hỏi đều mất - thế thì tất cả mọi ngu xuẩn, tất
cả mọi ngu đần sẽ mất đi. Thế thì có việc nở hoa, việc
bừng nở hoa, và việc nở hoa đó là câu trả lời. Điều đó
trả lời cho tất cả các câu hỏi. Bỗng nhiên bạn ở trong
cái biết. Không có tri thức, nhưng bạn ở trong cái biết.
Bỗng nhiên bạn ở nhà. Thế thì bạn không tranh đấu
với cuộc sống và không truy tìm nó là cái gì. Bây giờ
bạn biết, từ cốt lõi sâu sắc nhất của bản thể, nó là gì.
Bạn đã trở thành nó, bạn đã cho phép nó tuôn chảy
qua bạn. Bây giờ bạn không còn tách rời khỏi nó.
Từ tiếng Anh 'religion - tôn giáo' là hay: nó ngụ ý
ở cùng, lấy nhau, được gắn cùng nhau, được trong
thống nhất. Nó ngụ ý đích xác điều từ tiếng Phạn
'yoga' ngụ ý - là một. Khi luồng chảy nhỏ của bạn là
một với với luồng chảy của cái toàn thể, bạn mang
tính tôn giáo. Khi dòng sông nhỏ của bạn đổ vào con
sông Hằng vĩ đại, và bạn bắt đầu tuôn chảy với sông
Hằng và bạn mất đi biên giới của mình, bạn mang tính
tôn giáo.
'Tôn giáo' là từ hay như 'yoga'. Nó ngụ ý: bạn bây
giờ đã đi tới cuộc hôn nhân tối thượng với cái toàn
thể. Ngay bây giờ khi bạn bị mắc kẹt bạn đang trong
trạng thái li dị, ít nhất cũng tách rời. Bạn đang đi như
dòng suối nhỏ - thậm chí không chuyển động; bạn đã
trở thành cái vũng: tù đọng, chết, bốc mùi. Thoát ra
khỏi điều đó đi.
Nếu câu hỏi của bạn giúp bạn di chuyển, thì hỏi.
Hỏi còn tốt hơn là tin, bởi vì người tin đã dừng việc
hỏi các câu hỏi. Chuyển động của người đó đã dừng.
Bạn ngụ ý gì khi bạn nói "Tôi là người Ki tô
giáo", hay "Tôi là người Hindu", hay "Tôi là người
Mô ha mét giáo"? Bạn ngụ ý gì? - bạn ngụ ý, "Bây
giờ không có việc hỏi trong tôi. Tôi phát mệt về việc
hỏi rồi; tôi đã bắt đầu tin." Thế thì toàn thể cuộc sống
của bạn đã co lại. Thế thì bạn không còn mở rộng
nữa, thế thì bạn không còn thám hiểm, thế thì bạn
không còn truy tìm.
Là người Mô ha mét giáo, là người Hindu, là
người Ki tô giáo, còn tồi tệ hơn là người hỏi và người
bất khả tri. Tốt hơn cứ là người bất khả tri và cứ hỏi -
bởi vì nếu bạn cứ hỏi, và nếu bạn đủ dũng cảm để cứ
hỏi tới tận cùng, một ngày nào đó nó tới: bạn vẫn còn
và câu hỏi biến mất. Không phải là đức tin được trao
cho bạn đâu; câu hỏi này đơn giản biến mất và tin cậy
nảy sinh, tin cậy vào cuộc sống. Không tin cậy vào
Kinh Thánh, không tin cậy vào Veda, không tin cậy
vào Koran - mà tin cậy vào cuộc sống nơi tất cả Veda và tất cả Koran, và tất cả Kinh Thánh đều tới và biến
mất. Tin cậy đó là câu trả lời.
Trở thành luồng chảy đi. Và cứ dùng bất kì cái gì
có ích. Cứ hỏi. Tôi sẽ không cho bạn câu trả lời nào
đâu. Tôi không phải là thầy giáo. Đó là lí do tại sao
nhiều lần bạn cảm thấy chút ít lo nghĩ. Bạn bắt đầu
nghĩ, "Sao thầy cứ né tránh?" Nếu bạn quan sát, tôi
không bao giờ trả lời thẳng câu hỏi của bạn đâu, tôi
trả lời cái gì đó khác. Tôi đẩy bạn đi tiếp. Tôi trả lời
bạn theo cách mà bạn có thể hỏi nhiều câu hỏi nữa.
Việc đẩy năng lượng của bạn hướng tới điều tối
thượng sẽ đem tới đỉnh cao nơi tâm trí hỏi bùng nổ.
Và khi câu hỏi không có, bỗng nhiên bản thân tâm trí
đã biến mất. Trong trạng thái của vô trí đó bạn ở nhà.
Bạn đã tới nhà.
Câu hỏi thứ hai
Đôi khi tôi nghĩ thầy sống trong thế giới mơ.
Theo quan điểm của bạn thì có thể nói thế - bởi vì
bất kì điều gì bạn nghĩ cũng đều là thực còn tôi nghĩ
là không thực. Cho nên một cách tự nhiên, bất kì điều
gì tôi nghĩ là thực đều có vẻ không thực với bạn.
Nhưng có một ưu thế mà trong đó tôi có mà bạn
không có; và ưu thế đó là: tôi đã sống trong thực tại
của bạn, trong cái gọi là thực tại của bạn. Tôi biết cả
hai; bạn chỉ biết một thực tại.
Tôi đã ở chỗ bạn đang ở, cho nên tôi biết thực tại
của bạn, và tôi biết thực tại của tôi bây giờ. Tôi ở tình
huống tốt hơn để đánh giá ai là thực và ai là không
thực. Bạn chỉ biết trạng thái của bạn, bạn không biết
trạng thái của tôi. Cho nên đợi thêm chút nữa thay vì
đánh giá nó. Đi tới trạng thái của tôi đã; thế thì bạn có
tự do toàn bộ để đánh giá.
Nhưng bất kì ai đã đi tới trạng thái này đều không
bao giờ nói rằng thế giới của bạn là thực. Thế giới của
bạn là ảo vọng - maya: không thực, ảo tưởng. Để đánh
giá bạn cần biết cả hai; chỉ thế thì bạn mới có thể so
sánh được. Bạn không thể so sánh bằng việc biết chỉ
một thế giới - làm sao bạn sẽ so sánh được?
Trong đêm khi bạn rơi vào giấc ngủ bạn bắt đầu
mơ. Trong mơ, mơ có vẻ như thật - bởi vì trong mơ
bạn mất mọi tiếp xúc với thế giới, với thế giới mà bạn
đã biết khi bạn thức. Bây giờ không có so sánh; bạn
không thể so sánh được. Chẳng hạn: nếu bạn thấy hòn
đá, tảng đá, trong giấc mơ của mình, bạn không thể so
sánh với tảng đá thực mà bạn đã thấy khi bạn còn
thức bởi vì cả hai tảng đá chẳng bao giờ ở cùng nhau.
Cho nên tất nhiên tảng đá mơ cũng có vẻ thực. Làm
sao đánh giá nó là không thực được? bởi vì chẳng có
gì ngoại trừ nó để mà đánh giá. Không có tiêu chuẩn.
Khi bạn thức vào buổi sáng thế thì bạn nhận ra rằng
nó là không thực. Nhưng lần nữa đánh giá của bạn lại
không đúng bởi vì tảng đá mơ lại thiếu. Bây giờ bạn
có tảng đá thực, cái gọi là tảng đá thực, và tảng đá mơ
lại thiếu. Lần nữa đánh giá của bạn lại không đúng:
chỉ một tảng đá có đấy và tảng đá kia bị thiếu. Làm
sao bạn có thể đánh giá được chừng nào bạn còn chưa
có đồng thời cả hai, ở ngay trước bạn?
chảy - flow. Tôi không biết đích xác liệu nó có bắt
nguồn từ 'flow' hay không, nhưng nó phải bắt nguồn
từ đó. Về mặt nhận thức, về mặt ngôn ngữ, nó có thể
không bắt nguồn từ đó - tôi không bận tâm, tôi không
quan tâm chút ít nào. Nhưng nó phải bắt nguồn chứ.
Flower - flow. Và nhìn vào đoá hoa; đó chính là flow
- tuôn chảy là gì đấy. Toàn thể cây đã đi tới đỉnh của
sự nở hoa của nó. Từ rễ cho tới hoa có luồng chảy liên
tục của cuộc sống, sinh lực, nhựa sống. Và trong hoa
cây đã nở ra; việc tuôn chảy đó đã tới từ việc hát bài
ca. Có điệu vũ, cây đã nở hoa.
Khi tất cả các câu hỏi của bạn biến mất - không
cho bạn đức tin nào; tất cả mọi đức tin đều mất, tất cả
mọi câu hỏi đều mất - thế thì tất cả mọi ngu xuẩn, tất
cả mọi ngu đần sẽ mất đi. Thế thì có việc nở hoa, việc
bừng nở hoa, và việc nở hoa đó là câu trả lời. Điều đó
trả lời cho tất cả các câu hỏi. Bỗng nhiên bạn ở trong
cái biết. Không có tri thức, nhưng bạn ở trong cái biết.
Bỗng nhiên bạn ở nhà. Thế thì bạn không tranh đấu
với cuộc sống và không truy tìm nó là cái gì. Bây giờ
bạn biết, từ cốt lõi sâu sắc nhất của bản thể, nó là gì.
Bạn đã trở thành nó, bạn đã cho phép nó tuôn chảy
qua bạn. Bây giờ bạn không còn tách rời khỏi nó.
Từ tiếng Anh 'religion - tôn giáo' là hay: nó ngụ ý
ở cùng, lấy nhau, được gắn cùng nhau, được trong
thống nhất. Nó ngụ ý đích xác điều từ tiếng Phạn
'yoga' ngụ ý - là một. Khi luồng chảy nhỏ của bạn là
một với với luồng chảy của cái toàn thể, bạn mang
tính tôn giáo. Khi dòng sông nhỏ của bạn đổ vào con
sông Hằng vĩ đại, và bạn bắt đầu tuôn chảy với sông
Hằng và bạn mất đi biên giới của mình, bạn mang tính
tôn giáo.
'Tôn giáo' là từ hay như 'yoga'. Nó ngụ ý: bạn bây
giờ đã đi tới cuộc hôn nhân tối thượng với cái toàn
thể. Ngay bây giờ khi bạn bị mắc kẹt bạn đang trong
trạng thái li dị, ít nhất cũng tách rời. Bạn đang đi như
dòng suối nhỏ - thậm chí không chuyển động; bạn đã
trở thành cái vũng: tù đọng, chết, bốc mùi. Thoát ra
khỏi điều đó đi.
Nếu câu hỏi của bạn giúp bạn di chuyển, thì hỏi.
Hỏi còn tốt hơn là tin, bởi vì người tin đã dừng việc
hỏi các câu hỏi. Chuyển động của người đó đã dừng.
Bạn ngụ ý gì khi bạn nói "Tôi là người Ki tô
giáo", hay "Tôi là người Hindu", hay "Tôi là người
Mô ha mét giáo"? Bạn ngụ ý gì? - bạn ngụ ý, "Bây
giờ không có việc hỏi trong tôi. Tôi phát mệt về việc
hỏi rồi; tôi đã bắt đầu tin." Thế thì toàn thể cuộc sống
của bạn đã co lại. Thế thì bạn không còn mở rộng
nữa, thế thì bạn không còn thám hiểm, thế thì bạn
không còn truy tìm.
Là người Mô ha mét giáo, là người Hindu, là
người Ki tô giáo, còn tồi tệ hơn là người hỏi và người
bất khả tri. Tốt hơn cứ là người bất khả tri và cứ hỏi -
bởi vì nếu bạn cứ hỏi, và nếu bạn đủ dũng cảm để cứ
hỏi tới tận cùng, một ngày nào đó nó tới: bạn vẫn còn
và câu hỏi biến mất. Không phải là đức tin được trao
cho bạn đâu; câu hỏi này đơn giản biến mất và tin cậy
nảy sinh, tin cậy vào cuộc sống. Không tin cậy vào
Kinh Thánh, không tin cậy vào Veda, không tin cậy
vào Koran - mà tin cậy vào cuộc sống nơi tất cả Veda và tất cả Koran, và tất cả Kinh Thánh đều tới và biến
mất. Tin cậy đó là câu trả lời.
Trở thành luồng chảy đi. Và cứ dùng bất kì cái gì
có ích. Cứ hỏi. Tôi sẽ không cho bạn câu trả lời nào
đâu. Tôi không phải là thầy giáo. Đó là lí do tại sao
nhiều lần bạn cảm thấy chút ít lo nghĩ. Bạn bắt đầu
nghĩ, "Sao thầy cứ né tránh?" Nếu bạn quan sát, tôi
không bao giờ trả lời thẳng câu hỏi của bạn đâu, tôi
trả lời cái gì đó khác. Tôi đẩy bạn đi tiếp. Tôi trả lời
bạn theo cách mà bạn có thể hỏi nhiều câu hỏi nữa.
Việc đẩy năng lượng của bạn hướng tới điều tối
thượng sẽ đem tới đỉnh cao nơi tâm trí hỏi bùng nổ.
Và khi câu hỏi không có, bỗng nhiên bản thân tâm trí
đã biến mất. Trong trạng thái của vô trí đó bạn ở nhà.
Bạn đã tới nhà.
Câu hỏi thứ hai
Đôi khi tôi nghĩ thầy sống trong thế giới mơ.
Theo quan điểm của bạn thì có thể nói thế - bởi vì
bất kì điều gì bạn nghĩ cũng đều là thực còn tôi nghĩ
là không thực. Cho nên một cách tự nhiên, bất kì điều
gì tôi nghĩ là thực đều có vẻ không thực với bạn.
Nhưng có một ưu thế mà trong đó tôi có mà bạn
không có; và ưu thế đó là: tôi đã sống trong thực tại
của bạn, trong cái gọi là thực tại của bạn. Tôi biết cả
hai; bạn chỉ biết một thực tại.
Tôi đã ở chỗ bạn đang ở, cho nên tôi biết thực tại
của bạn, và tôi biết thực tại của tôi bây giờ. Tôi ở tình
huống tốt hơn để đánh giá ai là thực và ai là không
thực. Bạn chỉ biết trạng thái của bạn, bạn không biết
trạng thái của tôi. Cho nên đợi thêm chút nữa thay vì
đánh giá nó. Đi tới trạng thái của tôi đã; thế thì bạn có
tự do toàn bộ để đánh giá.
Nhưng bất kì ai đã đi tới trạng thái này đều không
bao giờ nói rằng thế giới của bạn là thực. Thế giới của
bạn là ảo vọng - maya: không thực, ảo tưởng. Để đánh
giá bạn cần biết cả hai; chỉ thế thì bạn mới có thể so
sánh được. Bạn không thể so sánh bằng việc biết chỉ
một thế giới - làm sao bạn sẽ so sánh được?
Trong đêm khi bạn rơi vào giấc ngủ bạn bắt đầu
mơ. Trong mơ, mơ có vẻ như thật - bởi vì trong mơ
bạn mất mọi tiếp xúc với thế giới, với thế giới mà bạn
đã biết khi bạn thức. Bây giờ không có so sánh; bạn
không thể so sánh được. Chẳng hạn: nếu bạn thấy hòn
đá, tảng đá, trong giấc mơ của mình, bạn không thể so
sánh với tảng đá thực mà bạn đã thấy khi bạn còn
thức bởi vì cả hai tảng đá chẳng bao giờ ở cùng nhau.
Cho nên tất nhiên tảng đá mơ cũng có vẻ thực. Làm
sao đánh giá nó là không thực được? bởi vì chẳng có
gì ngoại trừ nó để mà đánh giá. Không có tiêu chuẩn.
Khi bạn thức vào buổi sáng thế thì bạn nhận ra rằng
nó là không thực. Nhưng lần nữa đánh giá của bạn lại
không đúng bởi vì tảng đá mơ lại thiếu. Bây giờ bạn
có tảng đá thực, cái gọi là tảng đá thực, và tảng đá mơ
lại thiếu. Lần nữa đánh giá của bạn lại không đúng:
chỉ một tảng đá có đấy và tảng đá kia bị thiếu. Làm
sao bạn có thể đánh giá được chừng nào bạn còn chưa
có đồng thời cả hai, ở ngay trước bạn?
Có việc thức tỉnh khác. Đó là điều chúng ta gọi là
phật tính: việc thức tỉnh tối thượng - khi bạn không
chỉ thức tỉnh khỏi giấc mơ của mình, mà bạn còn thức
tỉnh khỏi cái gọi là trạng thái thức nữa. Thế thì chúng
cả hai đều có sẵn, và thế thì bạn có thể thấy rằng cả
hai đều là mơ.
Vài giấc mơ được thấy bằng mắt nhắm, vài giấc
mơ được thấy bằng mắt mở, nhưng cả hai đều là giấc
mơ. Và khi bạn đã thức tỉnh và việc ngủ không còn lại
trong bạn, khi không phần nào của bản thể bạn là vô ý
thức, bạn tuyệt đối ý thức và toàn thể bản thể bạn đầy
ánh sáng, chói sáng, chỉ thế thì bạn mới biết thực tại
là gì. Ngay bây giờ bạn đang ngủ; mọi điều bạn biết
đều là mơ.
Nhưng tôi có thể hiểu câu hỏi này. Từ nơi bạn
đang hiện hữu thì nó sẽ gần như là tôi đang mơ. Tôi
nói về tình yêu; bạn cũng biết tình yêu. Nhưng nghe
tôi bạn trở nên nhận biết rằng tôi đang nói về cái gì đó
khác mà không thể có. Làm sao tình yêu có thể không
có tính sở hữu được? Làm sao tình yêu có thể là việc
chia sẻ thuần khiết được, mà không có cái ta nào,
không có động cơ nào? Làm sao tình yêu có thể vô
điều kiện được? Bạn nghe tôi, bạn nghe lời của tôi,
nhưng bạn không thể cảm thấy thực tại của những lời
đó - bởi vì bạn biết tình yêu có điều kiện; bạn biết tình
yêu bao giờ cũng có động cơ; bạn biết tình yêu bao
giờ cũng dựa trên ích kỉ, ham muốn; bạn biết tình yêu
là thủ đoạn để chi phối và sở hữu; bạn biết tình yêu
thực sự bạo hành, hung hăng.
Cho nên khi bạn so sánh tình yêu của bạn với tình
yêu của tôi, tình yêu của bạn có vẻ thực với bạn, và
tình yêu của tôi có vẻ không tưởng, như tưởng tượng.
Đó là lí do tại sao thế giới chưa bao giờ tin cậy vào
chư phật - bởi vì họ nói về điều gì đó chẳng liên quan
gì tới kinh nghiệm của bạn. Nó ở bên ngoài thế, nó
siêu việt thế, nó ở xa tới mức bạn không thể nào hiểu
được nó. Nó là không thể nào hiểu nổi. Bạn không thể
nào hình dung ra được nó là gì. Trong thất vọng cùng
cực bạn níu bám lấy thực tại của bạn và bạn nói,
"Thôi quên hết về điều đó đi - những người này hoặc
là các nhà huyền môn hoặc là người điên; nhà thơ của
cái không biết, những tay mơ, gàn gàn, lập dị. Thôi
quên hết họ đi!"
Bạn cũng không thể nào quên được; đấy mới là
vấn đề - bởi vì bất kì khi nào bạn tới gần vị phật thì
ông ấy động vào cái gì đó sâu trong tim bạn. Tâm trí
bạn có thể cứ nói rằng người đó là tay mơ, nhưng ở
đâu đó trái tim bạn lại bắt đầu cảm thấy điều người đó
đang nói. Hương thơm của nó tiến tới, đạt tới trái tim.
Điều người đó đang hát được nghe thấy ở đâu đó, ở
mức độ nào đó của bản thể bạn. Có thể nó không rất ý
thức, có thể nó chỉ giống như dò dẫm trong bóng tối,
nhưng bạn đã nghe thấy. Và khi bạn quan sát vị phật,
và nếu bạn đủ may mắn ở gần ông ấy, nếu bạn đủ ân
huệ để trở thành đệ tử, để trở thành người được điểm
đạo, thế thì dần dần thực tại của ông ấy sẽ trở nên
thực hơn thực tại riêng của bạn. Đó là nghĩa của
buông xuôi.
Nhiều lần bạn hỏi tôi, "Nghĩa của buông xuôi là
gì?" Từ này to lớn thế; có nhiều nghĩa. Đây là một
trong những nghĩa sâu sắc nhất: khi bạn đi tới một
người và bạn cảm thấy rằng người đó đã vượt ra
ngoài.... Tất nhiên, bạn có thể chỉ cảm thấy thôi; bạn không có khả năng quan niệm nào, không có bất kì hệ
thống tâm trí nào để hiểu nó. Bạn có thể chỉ cảm thấy
thôi. Trời rất, rất tối, nhưng bạn có thể cảm thấy rằng
nó rất sống động nữa. Bạn có thể cảm thấy rằng cái gì
đó đã xảy ra. Tâm trí bạn muốn phủ nhận nó, bản ngã
bạn muốn phủ nhận nó, nhưng trái tim bạn bắt đầu
cảm thấy bị thôi miên - cứ dường như một từ lực lớn
đang kéo bạn hướng tới trung tâm không biết nào đó.
Buông xuôi nghĩa là: rơi vào tình yêu với ai đó,
người gần như không thực với bạn, và vậy mà lại có
sự hấp dẫn. Bạn buông xuôi thực tại của mình; bạn
nói, "Thôi được rồi, thực tại của mình là giấc mơ và
thực tại của thầy là thực. Bây giờ tôi sẵn sàng: xin đưa
tôi tới thực tại của thầy."
Thực tại của bạn thực sự là gì? Thực sự, thực tại
của bạn là gì? Nó là gì ngoại trừ khổ? Nó là gì ngoại
trừ vài thoáng nhìn nhỏ nhoi về hạnh phúc, rất phù
du? Bạn không thể bắt giữ được và chúng bị mất đi,
và lại có khổ. Thực tại của bạn là gì ngoại trừ kinh
nghiệm trong địa ngục?
Tôi đã đọc:
Một người tới địa ngục và được quỉ dẫn đi thăm
một tua.
"Ông có thể chọn ở vĩnh viễn trong một trong ba
phòng này," quỉ nói.
Trong phòng thứ nhất mọi người đều đứng nước
nóng ngập tới cổ. Nước sôi sùng sục và bay hơi.
Người này rùng mình và đóng cửa lại.
Trong phòng tiếp mọi người đứng ngập trong
nước lạnh và băng đá tới tận cổ, và họ đang run lập
cập. Điều này không hấp dẫn người này.
Với nụ cười, quỉ mở căn phòng cuối cùng. Người
này ngạc nhiên và thấy nhẹ nhõm, vì mọi người đều
bước đi vòng quanh trong một đống phân bò dầy 30
cm, uống cà phê và buôn chuyện vui vẻ.
Người này nói, "Phòng này dành cho tôi," và bắt
đầu hoà nhập vào.
Vài phút sau một trong các quỉ trợ tá tới và gọi,
"Nghỉ giải lao kết thúc. Trở về đầu các ông!"
Cho nên mọi hạnh phúc bạn biết chỉ là việc nghỉ
giải lao, và lần nữa lại về với đầu bạn!
Chỉ là những quyến rũ tạm thời...
Hàng tháng và hàng năm khổ, và thế rồi tới một
khoảnh khắc nhỏ. Và bạn lại ham muốn khoảnh khắc
đó, và bạn lại sẵn sàng chịu đựng nữa. Và cho dù
những khoảnh khắc đó chẳng có gì nhiều nhặn trong
nó. Nếu bạn nhìn vào trong nó bạn sẽ thấy nó hổng
hoác bên trong. Điều bạn gọi là vui thích đó có gì bản
chất trong nó không? Hay đấy chỉ là hi vọng để cho
bạn có thể bằng cách nào đó mang theo trong địa ngục
này? Không có hi vọng điều đó sẽ quá khó. Nếu như
không có hi vọng nào, làm sao bạn sống được? Ngay
cả một ngày cũng khó; ngay cả để dậy ra khỏi giường
vào buổi sáng cũng khó. Để làm gì? Câu hỏi sẽ nảy
sinh, "Tại sao? Tại sao lại dậy nữa, và tại sao lại đi tới
văn phòng nữa, và đi cùng con đường cũ rích thường lệ ấy, và lại cùng ông chủ ấy, cùng bà vợ ấy, cùng lũ
trẻ con ấy? Để làm gì? Thế là đủ rồi!" Bạn sẽ đơn
giản thảnh thơi và chết trong giường mình. Phỏng có
ích gì mà dậy ra khỏi nó? Nhưng hi vọng rằng cái
chưa xảy ra có thể xảy ra hôm nay thì sao... "Có thể
cơ hội bây giờ mới tới cho những điều vẫn còn chưa
xảy ra. Người ta nên dậy và nhận lấy cơ hội này khi
nó tới."
Và nó thực sự chẳng bao giờ tới cả. Mọi vui thích
đều trong chờ đợi, trong hi vọng. Tất cả mọi vui thích
đều trong tương lai, trong ham muốn; nó chưa bao giờ
là thực tại cả. Và bạn gọi nó là thực sao?
Phúc lạc của tôi không ở trong hi vọng. Tôi không
hi vọng vào cái gì cả, tôi đã bỏ tất cả hi vọng rồi.
Thực tế, cái ngày tôi bỏ đi tất cả mọi hi vọng thì thực
tại đã xảy ra cho tôi. Qua hi vọng bạn không cho phép
thực tại xảy ra. Cái ngày bạn vứt bỏ ham muốn, phúc
lạc lớn lao giáng xuống bạn. Nó bao giờ cũng có đó,
nhưng bởi vì ham muốn của mình mà bạn đã bỏ lỡ nó.
Bạn đã quá bận bịu thường xuyên với ham muốn đến
mức bạn không sẵn có cho nó, bạn đã bị đóng lại. Một
khi ham muốn biến mất, bạn mở ra, bạn trở thành sẵn
có.
Tôi đã biết thực tại của bạn. Tôi đã sống trong
khổ đó lâu như bạn đã sống trong nó - trong hàng
nghìn năm, trong nhiều kiếp sống. Chắc chắn khó mà
tin được vào phúc lạc của tôi, vào chân lí của tôi. Và
câu hỏi nảy sinh, "Người này có thể đang mơ."
Nhưng một điều tôi muốn nói với bạn: cho dù đây
là mơ, cho dù nó có vẻ giống mơ, nó vẫn còn tốt hơn
thực tại của bạn. Thử nó đi. Bạn chẳng có gì để mất
cả - nhưng dầu vậy bạn vẫn sợ mất nó thế. Có thể bạn
sợ mất nó tới mức bạn cứ nghĩ rằng bạn có cái gì đó.
Nỗi sợ là bạn có thể mất nó giữ bạn cảm thấy rằng
bạn có cái gì đó để mất. Nhưng bạn đã nhìn vào trong
túi mình chưa? Chẳng có gì cả. Thực tế có lỗ thủng
lớn. Túi bạn chẳng giữ cái gì cả. Nhưng sợ rằng mình
có thể bắt gặp chân lí, bạn không bao giờ nhìn vào túi
mình.
Có lần tôi đi du hành với Mulla Nasruddin. Người
soát vé tới và Nasruddin nhìn vào trong túi này túi nọ,
rồi nhìn vào sổ nhật kí, rồi vào túi và va li. Anh ta tìm
mọi thứ, ngay cả trong va li của tôi nữa! Và thế rồi
anh bắt đầu nhìn vào túi tôi. Tôi nói, "Nasruddin, đợi
đã! Anh làm gì thế?"
Anh ta nói, "Vé của tôi mất rồi."
"Nó không thể ở trong túi tôi hay va li của tôi
được. Anh có điên không đấy?" Tôi đã quan sát, và
tôi bảo anh ta, "Tôi thấy rằng anh còn chưa nhìn vào
túi bên phải của anh."
Anh ta nói, "Tôi không thể nhìn vào đó được."
Tôi nói, "Tại sao?"
Anh ta nói, "Nếu nó không có đó, thế thì đi đứt!
Thế thì nó chẳng ở đâu cả! Cho nên trước hết để tôi
tìm nó ở mọi nơi đã. Đó là điều cuối cùng - bởi vì
điều đó nghĩa là tôi không có vé!"
Bạn không nhìn bởi vì bạn sợ; có thể chẳng có gì
cả.
phật tính: việc thức tỉnh tối thượng - khi bạn không
chỉ thức tỉnh khỏi giấc mơ của mình, mà bạn còn thức
tỉnh khỏi cái gọi là trạng thái thức nữa. Thế thì chúng
cả hai đều có sẵn, và thế thì bạn có thể thấy rằng cả
hai đều là mơ.
Vài giấc mơ được thấy bằng mắt nhắm, vài giấc
mơ được thấy bằng mắt mở, nhưng cả hai đều là giấc
mơ. Và khi bạn đã thức tỉnh và việc ngủ không còn lại
trong bạn, khi không phần nào của bản thể bạn là vô ý
thức, bạn tuyệt đối ý thức và toàn thể bản thể bạn đầy
ánh sáng, chói sáng, chỉ thế thì bạn mới biết thực tại
là gì. Ngay bây giờ bạn đang ngủ; mọi điều bạn biết
đều là mơ.
Nhưng tôi có thể hiểu câu hỏi này. Từ nơi bạn
đang hiện hữu thì nó sẽ gần như là tôi đang mơ. Tôi
nói về tình yêu; bạn cũng biết tình yêu. Nhưng nghe
tôi bạn trở nên nhận biết rằng tôi đang nói về cái gì đó
khác mà không thể có. Làm sao tình yêu có thể không
có tính sở hữu được? Làm sao tình yêu có thể là việc
chia sẻ thuần khiết được, mà không có cái ta nào,
không có động cơ nào? Làm sao tình yêu có thể vô
điều kiện được? Bạn nghe tôi, bạn nghe lời của tôi,
nhưng bạn không thể cảm thấy thực tại của những lời
đó - bởi vì bạn biết tình yêu có điều kiện; bạn biết tình
yêu bao giờ cũng có động cơ; bạn biết tình yêu bao
giờ cũng dựa trên ích kỉ, ham muốn; bạn biết tình yêu
là thủ đoạn để chi phối và sở hữu; bạn biết tình yêu
thực sự bạo hành, hung hăng.
Cho nên khi bạn so sánh tình yêu của bạn với tình
yêu của tôi, tình yêu của bạn có vẻ thực với bạn, và
tình yêu của tôi có vẻ không tưởng, như tưởng tượng.
Đó là lí do tại sao thế giới chưa bao giờ tin cậy vào
chư phật - bởi vì họ nói về điều gì đó chẳng liên quan
gì tới kinh nghiệm của bạn. Nó ở bên ngoài thế, nó
siêu việt thế, nó ở xa tới mức bạn không thể nào hiểu
được nó. Nó là không thể nào hiểu nổi. Bạn không thể
nào hình dung ra được nó là gì. Trong thất vọng cùng
cực bạn níu bám lấy thực tại của bạn và bạn nói,
"Thôi quên hết về điều đó đi - những người này hoặc
là các nhà huyền môn hoặc là người điên; nhà thơ của
cái không biết, những tay mơ, gàn gàn, lập dị. Thôi
quên hết họ đi!"
Bạn cũng không thể nào quên được; đấy mới là
vấn đề - bởi vì bất kì khi nào bạn tới gần vị phật thì
ông ấy động vào cái gì đó sâu trong tim bạn. Tâm trí
bạn có thể cứ nói rằng người đó là tay mơ, nhưng ở
đâu đó trái tim bạn lại bắt đầu cảm thấy điều người đó
đang nói. Hương thơm của nó tiến tới, đạt tới trái tim.
Điều người đó đang hát được nghe thấy ở đâu đó, ở
mức độ nào đó của bản thể bạn. Có thể nó không rất ý
thức, có thể nó chỉ giống như dò dẫm trong bóng tối,
nhưng bạn đã nghe thấy. Và khi bạn quan sát vị phật,
và nếu bạn đủ may mắn ở gần ông ấy, nếu bạn đủ ân
huệ để trở thành đệ tử, để trở thành người được điểm
đạo, thế thì dần dần thực tại của ông ấy sẽ trở nên
thực hơn thực tại riêng của bạn. Đó là nghĩa của
buông xuôi.
Nhiều lần bạn hỏi tôi, "Nghĩa của buông xuôi là
gì?" Từ này to lớn thế; có nhiều nghĩa. Đây là một
trong những nghĩa sâu sắc nhất: khi bạn đi tới một
người và bạn cảm thấy rằng người đó đã vượt ra
ngoài.... Tất nhiên, bạn có thể chỉ cảm thấy thôi; bạn không có khả năng quan niệm nào, không có bất kì hệ
thống tâm trí nào để hiểu nó. Bạn có thể chỉ cảm thấy
thôi. Trời rất, rất tối, nhưng bạn có thể cảm thấy rằng
nó rất sống động nữa. Bạn có thể cảm thấy rằng cái gì
đó đã xảy ra. Tâm trí bạn muốn phủ nhận nó, bản ngã
bạn muốn phủ nhận nó, nhưng trái tim bạn bắt đầu
cảm thấy bị thôi miên - cứ dường như một từ lực lớn
đang kéo bạn hướng tới trung tâm không biết nào đó.
Buông xuôi nghĩa là: rơi vào tình yêu với ai đó,
người gần như không thực với bạn, và vậy mà lại có
sự hấp dẫn. Bạn buông xuôi thực tại của mình; bạn
nói, "Thôi được rồi, thực tại của mình là giấc mơ và
thực tại của thầy là thực. Bây giờ tôi sẵn sàng: xin đưa
tôi tới thực tại của thầy."
Thực tại của bạn thực sự là gì? Thực sự, thực tại
của bạn là gì? Nó là gì ngoại trừ khổ? Nó là gì ngoại
trừ vài thoáng nhìn nhỏ nhoi về hạnh phúc, rất phù
du? Bạn không thể bắt giữ được và chúng bị mất đi,
và lại có khổ. Thực tại của bạn là gì ngoại trừ kinh
nghiệm trong địa ngục?
Tôi đã đọc:
Một người tới địa ngục và được quỉ dẫn đi thăm
một tua.
"Ông có thể chọn ở vĩnh viễn trong một trong ba
phòng này," quỉ nói.
Trong phòng thứ nhất mọi người đều đứng nước
nóng ngập tới cổ. Nước sôi sùng sục và bay hơi.
Người này rùng mình và đóng cửa lại.
Trong phòng tiếp mọi người đứng ngập trong
nước lạnh và băng đá tới tận cổ, và họ đang run lập
cập. Điều này không hấp dẫn người này.
Với nụ cười, quỉ mở căn phòng cuối cùng. Người
này ngạc nhiên và thấy nhẹ nhõm, vì mọi người đều
bước đi vòng quanh trong một đống phân bò dầy 30
cm, uống cà phê và buôn chuyện vui vẻ.
Người này nói, "Phòng này dành cho tôi," và bắt
đầu hoà nhập vào.
Vài phút sau một trong các quỉ trợ tá tới và gọi,
"Nghỉ giải lao kết thúc. Trở về đầu các ông!"
Cho nên mọi hạnh phúc bạn biết chỉ là việc nghỉ
giải lao, và lần nữa lại về với đầu bạn!
Chỉ là những quyến rũ tạm thời...
Hàng tháng và hàng năm khổ, và thế rồi tới một
khoảnh khắc nhỏ. Và bạn lại ham muốn khoảnh khắc
đó, và bạn lại sẵn sàng chịu đựng nữa. Và cho dù
những khoảnh khắc đó chẳng có gì nhiều nhặn trong
nó. Nếu bạn nhìn vào trong nó bạn sẽ thấy nó hổng
hoác bên trong. Điều bạn gọi là vui thích đó có gì bản
chất trong nó không? Hay đấy chỉ là hi vọng để cho
bạn có thể bằng cách nào đó mang theo trong địa ngục
này? Không có hi vọng điều đó sẽ quá khó. Nếu như
không có hi vọng nào, làm sao bạn sống được? Ngay
cả một ngày cũng khó; ngay cả để dậy ra khỏi giường
vào buổi sáng cũng khó. Để làm gì? Câu hỏi sẽ nảy
sinh, "Tại sao? Tại sao lại dậy nữa, và tại sao lại đi tới
văn phòng nữa, và đi cùng con đường cũ rích thường lệ ấy, và lại cùng ông chủ ấy, cùng bà vợ ấy, cùng lũ
trẻ con ấy? Để làm gì? Thế là đủ rồi!" Bạn sẽ đơn
giản thảnh thơi và chết trong giường mình. Phỏng có
ích gì mà dậy ra khỏi nó? Nhưng hi vọng rằng cái
chưa xảy ra có thể xảy ra hôm nay thì sao... "Có thể
cơ hội bây giờ mới tới cho những điều vẫn còn chưa
xảy ra. Người ta nên dậy và nhận lấy cơ hội này khi
nó tới."
Và nó thực sự chẳng bao giờ tới cả. Mọi vui thích
đều trong chờ đợi, trong hi vọng. Tất cả mọi vui thích
đều trong tương lai, trong ham muốn; nó chưa bao giờ
là thực tại cả. Và bạn gọi nó là thực sao?
Phúc lạc của tôi không ở trong hi vọng. Tôi không
hi vọng vào cái gì cả, tôi đã bỏ tất cả hi vọng rồi.
Thực tế, cái ngày tôi bỏ đi tất cả mọi hi vọng thì thực
tại đã xảy ra cho tôi. Qua hi vọng bạn không cho phép
thực tại xảy ra. Cái ngày bạn vứt bỏ ham muốn, phúc
lạc lớn lao giáng xuống bạn. Nó bao giờ cũng có đó,
nhưng bởi vì ham muốn của mình mà bạn đã bỏ lỡ nó.
Bạn đã quá bận bịu thường xuyên với ham muốn đến
mức bạn không sẵn có cho nó, bạn đã bị đóng lại. Một
khi ham muốn biến mất, bạn mở ra, bạn trở thành sẵn
có.
Tôi đã biết thực tại của bạn. Tôi đã sống trong
khổ đó lâu như bạn đã sống trong nó - trong hàng
nghìn năm, trong nhiều kiếp sống. Chắc chắn khó mà
tin được vào phúc lạc của tôi, vào chân lí của tôi. Và
câu hỏi nảy sinh, "Người này có thể đang mơ."
Nhưng một điều tôi muốn nói với bạn: cho dù đây
là mơ, cho dù nó có vẻ giống mơ, nó vẫn còn tốt hơn
thực tại của bạn. Thử nó đi. Bạn chẳng có gì để mất
cả - nhưng dầu vậy bạn vẫn sợ mất nó thế. Có thể bạn
sợ mất nó tới mức bạn cứ nghĩ rằng bạn có cái gì đó.
Nỗi sợ là bạn có thể mất nó giữ bạn cảm thấy rằng
bạn có cái gì đó để mất. Nhưng bạn đã nhìn vào trong
túi mình chưa? Chẳng có gì cả. Thực tế có lỗ thủng
lớn. Túi bạn chẳng giữ cái gì cả. Nhưng sợ rằng mình
có thể bắt gặp chân lí, bạn không bao giờ nhìn vào túi
mình.
Có lần tôi đi du hành với Mulla Nasruddin. Người
soát vé tới và Nasruddin nhìn vào trong túi này túi nọ,
rồi nhìn vào sổ nhật kí, rồi vào túi và va li. Anh ta tìm
mọi thứ, ngay cả trong va li của tôi nữa! Và thế rồi
anh bắt đầu nhìn vào túi tôi. Tôi nói, "Nasruddin, đợi
đã! Anh làm gì thế?"
Anh ta nói, "Vé của tôi mất rồi."
"Nó không thể ở trong túi tôi hay va li của tôi
được. Anh có điên không đấy?" Tôi đã quan sát, và
tôi bảo anh ta, "Tôi thấy rằng anh còn chưa nhìn vào
túi bên phải của anh."
Anh ta nói, "Tôi không thể nhìn vào đó được."
Tôi nói, "Tại sao?"
Anh ta nói, "Nếu nó không có đó, thế thì đi đứt!
Thế thì nó chẳng ở đâu cả! Cho nên trước hết để tôi
tìm nó ở mọi nơi đã. Đó là điều cuối cùng - bởi vì
điều đó nghĩa là tôi không có vé!"
Bạn không nhìn bởi vì bạn sợ; có thể chẳng có gì
cả.
Cooperman bán dâu tây từ xe tải của mình trong
vùng ngoại ô. Anh ta gõ cửa một nhà: "Ai mua dâu
tây không?"
"Quay lại đây đi," một cô gái tóc hung xinh xắn
trả lời.
Cooperman bước về đuôi xe, rung chuông và
người đàn bà mở cửa ra. Cooperman choáng người
khi thấy cô ấy đứng đó hoàn toàn trần truồng, không
một mảnh quần áo. Cooperman bắt đầu khóc. "Có
chuyện gì thế?" cô tóc hung hỏi.
"Hôm nay vợ tôi chạy theo thằng bạn tốt nhất của
tôi," Cooperman giải thích. "Tôi mất ba nghìn đô la
trên thị trường chứng khoán. Và bây giờ cô lại định
hiếp tôi trên đống dâu tây của tôi nữa!"
Bây giờ, chỉ còn mỗi dâu tây... nhưng anh ta
khóc, sợ rằng bây giờ dâu tây cũng mất nốt.
Bạn có gì với bạn? Thậm chí chẳng có cả dâu
tây... Và bạn sợ thế, e sợ thế, liên tục run rẩy thế.
Chẳng có gì mà mất cả!
Thử thực tại của tôi nữa; bạn sẽ không phải là
người mất đâu. Và tôi nói điều đó với sự chắc chắn
thế bởi vì tôi biết cả hai thực tại. Thực tại của bạn chỉ
là giả; thực tại của tôi mới là thật.
Bạn trong thực tại chỉ khi bạn là thật. Khi nhận
biết của bạn là thật thì bạn sống trong thực tại; khi
nhận biết của bạn là giả bạn sống trong không thực.
Và bạn tạo ra nó mọi ngày, nhưng bạn dường như
không nhận biết.
Điều gì xảy ra khi bạn rơi vào giấc ngủ? Sao các
giấc mơ lại tới khi bạn ngủ? - tâm thức của bạn hạ
thấp xuống, xuống rất thấp; nó gần như biến mất. Thế
thì giấc mơ nổi bọt lên. Bạn đã bị say chưa? Bạn uống
rượu, và bạn lại trong thế giới mơ. Hay bạn uống chất
cay, bạn uống LSD hay cái gì đó giống thế; tâm thức
bạn bị hạ thấp, bạn lại trong thế giới mơ.
Đó là lí do tại sao điều xảy ra là LSD có thể
không cho bạn cùng kinh nghiệm như nó cho bạn của
bạn. Ai đó có thể đi lên trời, và ai đó có thể đi vào địa
ngục - bởi vì điều đó tuỳ thuộc vào tâm trí bạn mà bạn
có thể tạo ra kiểu mơ nào. LSD hay bất kì chất ma tuý
nào cũng đều có thể hạ thấp tâm thức của bạn xuống.
Nó đơn giản loại bỏ đi mọi rào chắn, nó đơn giản giúp
bạn đi vào thế giới riêng tư - thế giới của mơ. Và tất
nhiên khi bạn đang trong nếm trải ma tuý thì mọi sự
đều cực kì đẹp đẽ, rất phiêu diêu, rất mầu sắc...
Nhưng điều đó còn tuỳ. Nếu bạn là nhà thơ và bạn
đã sống cùng cây cối và hoa và chim chóc, bạn sẽ có
thế giới rất đẹp mở ra. Nhưng nếu bạn là người hàng
thịt, thế thì cẩn thận; thế thì bạn có thế giới của nhà
hàng thịt - ác mộng.
Đó là lí do tại sao những người khác nhau khi đi
vào các nếm trải ma tuý trở lại với những kinh
nghiệm khác nhau. Một số người nói nó là cõi trời, và
một số nói nó là địa ngục. Điều đó tuỳ ở bạn.
Bạn tạo ra giấc mơ. Ma tuý không phải là thứ tạo
ra giấc mơ, ma tuý đơn giản hạ thấp tâm thức bạn xuống, điều không cho phép mơ. Giấc ngủ là cần cho
mơ. Bạn càng nhận biết, càng ít khả năng có việc mơ.
Khi bạn hoàn toàn nhận biết mơ biến mất. Thế thì bạn
không tạo ra mơ; thế thì bạn đơn giản đối diện với cái
đang đó.
Khi bạn là thực bạn sống trong thế giới thực. Và
tôi ngụ ý gì khi tôi nói ‘khi bạn là thực'? - tôi ngụ ý
khi bạn nhận biết. Đó là chính là thông điệp của Phật
đấy.
Câu hỏi thứ ba:
Giáo dục có đưa tới thiền không? Xin thầy giải
thích về giáo dục và tôn giáo.
Thông thường cái vẫn được gọi là giáo dục thì
gần như chống lại thiền. Nó đáng phải không như thế
nhưng nó lại như thế. Nghĩa nguyên thuỷ của từ
'education-giáo dục' thì không chống lại thiền. Nghĩa
nguyên thuỷ này là: kéo ra. Giáo dục nghĩa là kéo ra;
bất kì cái gì bị ẩn kín trong cá nhân đều phải được kéo
ra. Cá nhân phải nở hoa - đó là nghĩa nguyên thuỷ của
giáo dục.
Đó cũng là điều thiền là gì đấy: bạn phải nở hoa
trong bản thể riêng của mình. Bạn không biết mình
định đi đâu, bạn không biết hoa nào sẽ tới với bạn,
mầu sắc của chúng là gì và hương thơm của chúng là
gì - bạn không biết. Bạn đi vào cái không biết. Bạn
đơn giản tin cậy vào năng lượng cuộc sống. Nó đã
đem việc sinh thành cho bạn, nó là nền tảng của bạn,
nó là bản thể bạn. Bạn tin cậy vào nó. Bạn biết rằng
bạn là đứa trẻ của vũ trụ này, và vũ trụ này, nếu nó đã
đem việc sinh thành cho bạn, nó sẽ chăm nom nữa.
Khi bạn tin cậy vào bản thân mình bạn cũng tin
cậy vào toàn thể vũ trụ. Và vũ trụ này là đẹp. Xem
đấy... biết bao nhiêu hoa được sinh ra trong vũ trụ
này; làm sao bạn có thể không tin cậy vào nó được?
Cái đẹp vô cùng như thế ở khắp xung quanh; làm sao
bạn có thể không tin cậy vào nó được? Vĩ đại thế,
duyên dáng thế, từ một hạt bụi nhỏ cho tới các vì sao;
đối xứng thế, hài hoà thế; làm sao bạn có thể không
tin cậy vào nó được?
Basho đã nói, "Nếu hoa được sinh ra từ vũ trụ
này, thế thì tôi tin cậy vào nó." Đúng chứ? Đó là đủ
logic, một luận cứ vĩ đại: “Nếu vũ trụ này có thể cho
sinh thành ra nhiều hoa đẹp thế, nếu hoa hồng là có
thể, tôi tin cậy vào nó. Nếu hoa sen là có thể. Tôi tin
cậy vào nó."
Giáo dục là việc tin cậy vào bản thân bạn và tin
cậy vào sự tồn tại, là việc cho phép bất kì cái gì đang
ẩn kín trong bạn được hiển lộ ra; là việc đem bất kì
cái gì có bên trong ra ngoài.
Nhưng điều đó là không đúng cho cái gọi là giáo
dục đang diễn ra trên thế giới. Thay vì đem ra, nó lại
ép buộc mọi thứ vào trong. Nó đơn giản đổ thông tin
vào. Lần nữa từ ‘information-thông tin' là sai; nó đáng
ra không nên được dùng - nó phải là 'out-formation'.
vùng ngoại ô. Anh ta gõ cửa một nhà: "Ai mua dâu
tây không?"
"Quay lại đây đi," một cô gái tóc hung xinh xắn
trả lời.
Cooperman bước về đuôi xe, rung chuông và
người đàn bà mở cửa ra. Cooperman choáng người
khi thấy cô ấy đứng đó hoàn toàn trần truồng, không
một mảnh quần áo. Cooperman bắt đầu khóc. "Có
chuyện gì thế?" cô tóc hung hỏi.
"Hôm nay vợ tôi chạy theo thằng bạn tốt nhất của
tôi," Cooperman giải thích. "Tôi mất ba nghìn đô la
trên thị trường chứng khoán. Và bây giờ cô lại định
hiếp tôi trên đống dâu tây của tôi nữa!"
Bây giờ, chỉ còn mỗi dâu tây... nhưng anh ta
khóc, sợ rằng bây giờ dâu tây cũng mất nốt.
Bạn có gì với bạn? Thậm chí chẳng có cả dâu
tây... Và bạn sợ thế, e sợ thế, liên tục run rẩy thế.
Chẳng có gì mà mất cả!
Thử thực tại của tôi nữa; bạn sẽ không phải là
người mất đâu. Và tôi nói điều đó với sự chắc chắn
thế bởi vì tôi biết cả hai thực tại. Thực tại của bạn chỉ
là giả; thực tại của tôi mới là thật.
Bạn trong thực tại chỉ khi bạn là thật. Khi nhận
biết của bạn là thật thì bạn sống trong thực tại; khi
nhận biết của bạn là giả bạn sống trong không thực.
Và bạn tạo ra nó mọi ngày, nhưng bạn dường như
không nhận biết.
Điều gì xảy ra khi bạn rơi vào giấc ngủ? Sao các
giấc mơ lại tới khi bạn ngủ? - tâm thức của bạn hạ
thấp xuống, xuống rất thấp; nó gần như biến mất. Thế
thì giấc mơ nổi bọt lên. Bạn đã bị say chưa? Bạn uống
rượu, và bạn lại trong thế giới mơ. Hay bạn uống chất
cay, bạn uống LSD hay cái gì đó giống thế; tâm thức
bạn bị hạ thấp, bạn lại trong thế giới mơ.
Đó là lí do tại sao điều xảy ra là LSD có thể
không cho bạn cùng kinh nghiệm như nó cho bạn của
bạn. Ai đó có thể đi lên trời, và ai đó có thể đi vào địa
ngục - bởi vì điều đó tuỳ thuộc vào tâm trí bạn mà bạn
có thể tạo ra kiểu mơ nào. LSD hay bất kì chất ma tuý
nào cũng đều có thể hạ thấp tâm thức của bạn xuống.
Nó đơn giản loại bỏ đi mọi rào chắn, nó đơn giản giúp
bạn đi vào thế giới riêng tư - thế giới của mơ. Và tất
nhiên khi bạn đang trong nếm trải ma tuý thì mọi sự
đều cực kì đẹp đẽ, rất phiêu diêu, rất mầu sắc...
Nhưng điều đó còn tuỳ. Nếu bạn là nhà thơ và bạn
đã sống cùng cây cối và hoa và chim chóc, bạn sẽ có
thế giới rất đẹp mở ra. Nhưng nếu bạn là người hàng
thịt, thế thì cẩn thận; thế thì bạn có thế giới của nhà
hàng thịt - ác mộng.
Đó là lí do tại sao những người khác nhau khi đi
vào các nếm trải ma tuý trở lại với những kinh
nghiệm khác nhau. Một số người nói nó là cõi trời, và
một số nói nó là địa ngục. Điều đó tuỳ ở bạn.
Bạn tạo ra giấc mơ. Ma tuý không phải là thứ tạo
ra giấc mơ, ma tuý đơn giản hạ thấp tâm thức bạn xuống, điều không cho phép mơ. Giấc ngủ là cần cho
mơ. Bạn càng nhận biết, càng ít khả năng có việc mơ.
Khi bạn hoàn toàn nhận biết mơ biến mất. Thế thì bạn
không tạo ra mơ; thế thì bạn đơn giản đối diện với cái
đang đó.
Khi bạn là thực bạn sống trong thế giới thực. Và
tôi ngụ ý gì khi tôi nói ‘khi bạn là thực'? - tôi ngụ ý
khi bạn nhận biết. Đó là chính là thông điệp của Phật
đấy.
Câu hỏi thứ ba:
Giáo dục có đưa tới thiền không? Xin thầy giải
thích về giáo dục và tôn giáo.
Thông thường cái vẫn được gọi là giáo dục thì
gần như chống lại thiền. Nó đáng phải không như thế
nhưng nó lại như thế. Nghĩa nguyên thuỷ của từ
'education-giáo dục' thì không chống lại thiền. Nghĩa
nguyên thuỷ này là: kéo ra. Giáo dục nghĩa là kéo ra;
bất kì cái gì bị ẩn kín trong cá nhân đều phải được kéo
ra. Cá nhân phải nở hoa - đó là nghĩa nguyên thuỷ của
giáo dục.
Đó cũng là điều thiền là gì đấy: bạn phải nở hoa
trong bản thể riêng của mình. Bạn không biết mình
định đi đâu, bạn không biết hoa nào sẽ tới với bạn,
mầu sắc của chúng là gì và hương thơm của chúng là
gì - bạn không biết. Bạn đi vào cái không biết. Bạn
đơn giản tin cậy vào năng lượng cuộc sống. Nó đã
đem việc sinh thành cho bạn, nó là nền tảng của bạn,
nó là bản thể bạn. Bạn tin cậy vào nó. Bạn biết rằng
bạn là đứa trẻ của vũ trụ này, và vũ trụ này, nếu nó đã
đem việc sinh thành cho bạn, nó sẽ chăm nom nữa.
Khi bạn tin cậy vào bản thân mình bạn cũng tin
cậy vào toàn thể vũ trụ. Và vũ trụ này là đẹp. Xem
đấy... biết bao nhiêu hoa được sinh ra trong vũ trụ
này; làm sao bạn có thể không tin cậy vào nó được?
Cái đẹp vô cùng như thế ở khắp xung quanh; làm sao
bạn có thể không tin cậy vào nó được? Vĩ đại thế,
duyên dáng thế, từ một hạt bụi nhỏ cho tới các vì sao;
đối xứng thế, hài hoà thế; làm sao bạn có thể không
tin cậy vào nó được?
Basho đã nói, "Nếu hoa được sinh ra từ vũ trụ
này, thế thì tôi tin cậy vào nó." Đúng chứ? Đó là đủ
logic, một luận cứ vĩ đại: “Nếu vũ trụ này có thể cho
sinh thành ra nhiều hoa đẹp thế, nếu hoa hồng là có
thể, tôi tin cậy vào nó. Nếu hoa sen là có thể. Tôi tin
cậy vào nó."
Giáo dục là việc tin cậy vào bản thân bạn và tin
cậy vào sự tồn tại, là việc cho phép bất kì cái gì đang
ẩn kín trong bạn được hiển lộ ra; là việc đem bất kì
cái gì có bên trong ra ngoài.
Nhưng điều đó là không đúng cho cái gọi là giáo
dục đang diễn ra trên thế giới. Thay vì đem ra, nó lại
ép buộc mọi thứ vào trong. Nó đơn giản đổ thông tin
vào. Lần nữa từ ‘information-thông tin' là sai; nó đáng
ra không nên được dùng - nó phải là 'out-formation'.
'Information' nghĩa là: hình thành bên trong bạn. Cái
gì đó phải trưởng thành bên trong bạn - thế thì nó là
information. Nhưng chẳng ai bận tâm tới bạn cả. Xã
hội bận tâm về những ý tưởng riêng của nó, các ý
thức hệ, các định kiến, công nghệ; họ cứ áp đặt lên
bạn. Đầu bạn được dùng như một chỗ trống, cho nên
họ phải cung cấp đồ đạc. Giáo dục thông thường, hay
bất kì cái gì là có sẵn nhân danh giáo dục, đều không
là gì ngoài việc nhồi tri thức vào tâm trí bạn - bởi vì
tri thức có tiện dụng nào đó. Không ai bận tâm tới
bạn, không ai bận tâm về định mệnh của bạn. Họ cần
nhiều bác sĩ hơn, họ cần nhiều kĩ sư hơn, họ cần nhiều
tướng lĩnh hơn, họ cần nhiều nhà kĩ thuật hơn, nhiều
thợ ống nước, nhiều thợ điện hơn. Cho nên họ cần
những người đó; họ buộc bạn phải trở thành thợ nước,
hay họ buộc bạn trở thành bác sĩ, hay họ buộc bạn trở
thành kĩ sư.
Tôi không nói có cái gì đó sai với việc là kĩ sư
hay bác sĩ, nhưng chắc chắn có cái gì đó sai nếu nó bị
ép buộc từ bên ngoài. Nếu ai đó nở hoa thành bác sĩ,
thế thì bạn sẽ thấy việc chữa lành lớn xảy ra quanh
người đó. Thế thì người đó sẽ được sinh ra là thầy
chữa. Người đó sẽ thực sự là bác sĩ trị liệu, việc chạm
của người đó sẽ là vàng. Người đó được sinh ra để là
điều đó.
Nhưng khi điều đó bị ép buộc từ bên ngoài và
người ta lấy nó làm nghề nghiệp, bởi vì người ta phải
sống và người ta phải học và kiếm sống, người ta tiếp
quản nó. Thế thì người ta bị què quặt và bị nghiền nát
dưới sức nặng. Người ta đơn giản cứ kéo lê và kéo lê,
và một ngày nào đó, chết. Chưa bao giờ có một
khoảnh khắc của lễ hội trong cuộc sống đó. Tất nhiên,
người đó sẽ để lại nhiều tiền cho con mình để đến
lượt chúng trở thành bác sĩ, để vào đại học, để vào
cùng đại học nơi người đó đã bị phá huỷ. Và người đó
sẽ làm cùng điều đó với con cái họ, và đây là cách
mọi sự cứ được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Không, tôi không gọi điều này là giáo dục. Nó là tội
ác. Điều thực sự là phép màu là ở chỗ mặc cho việc
giáo dục này đôi khi vị phật vẫn nở hoa trong thế giới
này. Đó là phép màu. Điều đơn giản không thể nào tin
nổi là làm sao ai đó có thể thoát ra khỏi nó: đó là
phương pháp luận để giết bạn, nó đã được thu xếp
theo cách như vậy. Và trẻ nhỏ bị mắc vào trong cơ
chế của nó, không biết chúng đang đi đâu, không biết
cái gì đang được làm cho chúng. Đến lúc chúng trở
nên nhận biết, chúng đã hoàn toàn bị biến chất, bị phá
huỷ. Đến lúc chúng có thể nghĩ về phải làm gì với
cuộc đời mình, chúng gần như không còn khả năng đi
theo bất kì hướng nào khác.
Đến lúc bạn hai mươi nhăm tuổi hay ba mươi
tuổi, nửa cuộc sống đã mất rồi. Bây giờ thay đổi
dường như quá mạo hiểm. Bạn đã trở thành bác sĩ,
việc hành nghề của bạn đang diễn ra tốt đẹp; bỗng
nhiên một hôm nào đó bạn nhận rằng đây không phải
là điều bạn đã được ngụ ý là. Điều này không dành
cho bạn - nhưng bây giờ phải làm gì? Cho nên cứ giả
vờ rằng bạn là bác sĩ. Và nếu bác sĩ không hạnh phúc,
trong việc là bác sĩ, thì ông ấy sẽ không giúp ích cho
bệnh nhân nào. Ông ấy có thể pha thuốc cho bệnh
nhân, ông ấy có thể kê thuốc, nhưng ông ấy sẽ không
thực sự là lực chữa lành. Khi bác sĩ thực sự là bác sĩ,
bác sĩ bẩm sinh... và mọi người đều là cái gì đó bẩn
sinh. Bạn có thể bỏ lỡ nó, bạn thậm chí không thể biết tới nó. Ai đó là nhà thơ bẩm sinh; và bạn không thể
làm ra nhà thơ được. Không có cách nào để chế tạo ra
nhà thơ. Ai đó là hoạ sĩ bẩm sinh; bạn không thể chế
tạo ra hoạ sĩ được.
Nhưng mọi sự đều bị đặt rất sai chỗ: hoạ sĩ đang
làm việc như bác sĩ, bác sĩ đang làm việc như hoạ sĩ.
Chính khách có đó: có thể ông ấy đã là thợ nước tốt
nhưng ông ấy đã trở thành thủ tướng hay tổng thống.
Và người có thể là thủ tướng thì lại là thợ nước.
Đây là lí do tại sao trong thế giới có nhiều hỗn
độn thế: mọi người đều bị đặt sai chỗ, không ai ở đích
xác nơi người đó đáng ở. Giáo dục đúng sẽ đích xác
là con đường tới thiền. Giáo dục sai là rào chắn cho
thiền bởi vì giáo dục sai dạy bạn những điều không
khớp với bạn. Và chừng nào cái gì đó còn chưa khớp
với bạn và bạn chưa khớp với nó, bạn không bao giờ
có thể lành mạnh và toàn thể được. Bạn sẽ khổ sở.
Cho nên thông thường khi người có giáo dục trở
nên quan tâm tới thiền, người đó phải tháo dỡ bất kì
cái gì người đó đã học. Người đó phải quay lại thời
thơ ấu của mình lần nữa và bắt đầu từ đó, từ ABC. Đó
là lí do tại sao nhấn mạnh của tôi là dành cho cách
thiền nào đó mà bạn có thể trở lại thành đứa trẻ.
Khi bạn nhảy múa, bạn giống đứa trẻ hơn người
lớn. Đó là lí do tại sao bạn không thấy các chức sắc
tới tôi và tới việc thiền của tôi. Ai đó là uỷ viên hội
đồng, người thu thuế - ông ta không thể tới được, bởi
vì ông ta không thể nhảy múa được. Ông ta là uỷ viên
hội đồng, hay ông ta là thống đốc - làm sao ông ta có
thể nhảy múa với người thường được?
Nhưng nếu bạn không thể nhảy múa được, bạn có
thể là thống đốc, nhưng bạn chết. Nếu bạn không thể
hát như đứa trẻ, bạn là gánh nặng trên trái đất. Tốt
hơn cả bạn tự tử đi cho rồi. Ít nhất thì bạn sẽ bỏ trống
chỗ nào đó cho ai đó khác trưởng thành và nở hoa.
Bạn không định nở hoa; điều đó là chắc chắn.
Những người có sự kính trọng nào đó trở thành
rất bị mắc kẹt bởi vì họ không thể làm gì được - họ
không thể mạo hiểm sự kính trọng của mình. Họ sợ.
Họ không hạnh phúc, họ không biết phúc lạc là gì, họ
không biết đích xác sống động nghĩa là gì - nhưng họ
đáng kính trọng. Cho nên họ níu bám lấy sự kính
trọng của mình, và thế rồi chết. Họ chưa bao giờ
sống; họ chết trước khi họ bắt đầu sống. Họ đã là
nhiều người chết trước khi họ đã từng sống.
Việc thiền của tôi là để đem bạn trở lại với thời
thơ ấu của bạn - khi bạn không được kính trọng, khi
bạn có thể làm những điều điên rồ, khi bạn còn hồn
nhiên, không bị xã hội làm biến chất, khi bạn còn
chưa học bất kì thủ đoạn nào của thế giới, khi bạn còn
là người thế giới khác, không trần tục. Tôi muốn bạn
trở lại điểm đó; từ đó, bắt đầu lại. Và đây là cuộc sống
của bạn. Kính trọng hay tiền bạc là những giải thưởng
khuyến khích, chúng không phải là giải thưởng thực.
Đừng bị lừa dối bởi chúng.
Bạn không thể ăn được kính trọng, và bạn không
thể ăn được tiền bạc, và bạn không thể ăn được danh
tiếng. Chúng chỉ là những trò chơi: vô nghĩa, ngu
xuẩn, tầm thường. Nếu bạn đủ thông minh bạn sẽ hiểu
rằng bạn phải sống cuộc sống của mình và bạn không
bận tâm về những điều khác. Tất cả những quan tâm khác đều vô nghĩa: nó là cuộc sống của bạn. Bạn phải
sống nó một cách đích thực, đáng yêu, với đam mê
lớn lao và với từ bi lớn lao, với năng lượng lớn lao.
Bạn phải trở thành con sóng triều của phúc lạc. Bất kì
điều gì được cần tới để làm cho nó, làm đi.
Tháo dỡ sẽ là cần thiết. Tháo dỡ nghĩa là bạn
dừng những con đường sai đó, bạn dừng đi vào những
con đường sai đó mà xã hội đã áp đặt, thuyết phục
bạn, cám dỗ bạn đi vào. Bạn nhận trách nhiệm về
cuộc sống riêng của mình; bạn trở thành người chủ
riêng của mình.
Đó là nghĩa của tính chất sannyas. Đó là lí do tại
sao tôi goi các sannyasins là swami. 'Swami' nghĩa là:
người đã trở thành người chủ cuộc sống riêng của
mình. Nó chẳng liên quan gì tới swami chính thống;
họ không phải là người chủ của các kiếp sống riêng
của họ. Họ lại đi trên cùng một con tầu, với cùng xã
hội, với cùng những quyền lực, uy tín, chính trị ngu
xuẩn.
Sannyasin thực là người không bận tâm tới ý kiến
của người khác, người đã quyết định sống cuộc sống
của mình như người đó muốn sống nó. Tôi không ngụ
ý bạn là vô trách nhiệm đâu. Khi bạn bắt đầu sống
cuộc sống của mình một cách có trách nhiệm, bạn
không chỉ chăm nom về bản thân mình, bạn cũng
chăm nom cả người khác - nhưng theo cách hoàn toàn
khác.
Bây giờ bạn sẽ nhận mọi chăm nom mà bạn
không can thiệp vào cuộc sống của bất kì ai khác -
đây chính là trách nhiệm là gì. Bạn không cho phép
bất kì ai can thiệp vào cuộc sống của bạn, và một cách
tự nhiên, bạn sẽ không can thiệp vào cuộc sống của
bất kì ai. Bạn không muốn bất kì ai hướng dẫn cuộc
sống của mình, bạn không muốn cuộc sống của mình
bị hướng dẫn theo dây kéo. Tua du lịch có hướng dẫn
không phải là tua chút nào. Bạn muốn thám hiểm theo
cách riêng của mình. Bạn muốn đi vào rừng mà không
có bản đồ nào, để cho bạn cũng có thể là người khám
phá, để cho bạn cũng đi tới những điểm tươi tắn nào
đó lần đầu tiên.
Nếu bạn mang bản đồ bạn bao giờ cũng tới chỗ
mà nhiều người đã tới trước đây. Nó chưa bao giờ
mới, nó chưa bao giờ nguyên bản, nó chưa bao giờ
nguyên si. Nó đã ô nhiễm, biến chất. Nhiều người đã
đi lên nó: bản đồ đã có.
Khi tôi là đứa bé, trong ngôi đền mà bố mẹ tôi
vẫn thường tới thăm, tôi đã ngạc nhiên: có bản đồ của
cõi trời và địa ngục và moksha. Một hôm tôi nói với
bố tôi, "Nếu bản đồ mà có với moksha, thế thì con
chẳng quan tâm tới nó."
Ông ấy nói, "Sao thế?" Tôi nói, "Nếu có bản đồ,
thế thì nó đã cũ rích rồi. Nhiều người đã đạt tới đó,
ngay cả người làm bản đồ cũng đã đạt tới đó. Mọi thứ
đều được đo, và họ biết mọi chỗ, đặt tên và đánh
nhãn. Điều này dường như chỉ là việc kéo dài của
cùng thế giới cũ. Nó chẳng có gì mới. Con thích đi
vào thế giới không có bản đồ. Con muốn là người
thám hiểm." Ngày hôm đó tôi chấm dứt đi vào đền.
Bố tôi hỏi tôi, "Sao bây giờ con không tới?"
Tôi nói, "Bố bỏ những bản đồ đó đi. Con không
chịu được những bản đồ đó ở đó. Chúng rất xúc phạm. Nghĩ về điều đó: ngay cả moksha mà cũng đo
được sao? Thế thì chẳng có gì là không thể đo được!"
Và tất cả chư phật đều đã nói rằng chân lí là
không thể đo được; tất cả chư phật đều đã nói rằng
chân lí không chỉ là không biết, nó là không thể biết
được. Nó là biển cả không bản đồ: bạn đem con
thuyền nhỏ của mình và bạn đi vào vùng biển chưa có
bản đồ. Bạn nhận cuộc phiêu lưu. Điều đó mạo hiểm,
nó là nguy hiểm. Nhưng trong mạo hiểm và nguy
hiểm linh hồn nở hoa, trở nên được hoà nhập.
Với tôi, nếu giáo dục là đúng thì nó sẽ là một
phần của thiền; thiền sẽ là điểm cuối cùng trong nó.
Nếu giáo dục là đúng, thế thì các đại học không nên
chống lại hài hoà. Chúng nên là chỗ huấn luyện, bàn
nhảy vào hà hoà. Nếu giáo dục là đúng, thế thì nó sẽ
không quan tâm tới tiền, và nó sẽ không quan tâm tới
quyền lực và danh tiếng. Thế thì nó sẽ không mang
tính chính trị chút nào.
Nếu giáo dục là đúng nó sẽ quan tâm tới phúc lạc
của bạn, hạnh phúc của bạn, âm nhạc, tình yêu, thơ
ca, điệu vũ. Nó sẽ dạy bạn cách hiển lộ. Nó sẽ không
cứ đơn giản nhét thông tin vào đầu bạn. Nó sẽ giúp
bạn đi ra từ bản thể mình, để nở hoa, để trưởng thành,
để lan toả, để mở rộng. Nó sẽ là việc giáo dục hoàn
toàn khác.
Và một cách tự nhiên nếu giáo dục trở nên được
bao hàm với thiền, nó trở thành có tính tôn giáo. Tôi
không gọi giáo dục là mang tính tôn giáo bởi vì nó
dạy giáo lí của Ki tô giáo, hay nó dạy Hindu giáo. Đó
không phải là tính tôn giáo. Giáo dục mang tính tôn
giáo nếu nó làm cho bạn đủ dũng cảm để chấp nhận
bản thân mình, và sống cuộc sống của bạn, và trở
thành việc cúng dường cho Thượng đế trên con đường
riêng của bạn, theo cách duy nhất riêng của bạn.
Câu hỏi thứ tư:
Thưa thầy, Osho ơi, thầy có thể kể cho chúng tôi
chút ít giai thoại về sannyasin tham năng lượng
cũng như thầy kể về người Do Thái tham tiền
được không?
Mọi tham lam đều mang tính Do Thái. 'Jew - Do
Thái' không phải là tên của giống nòi nào đó. Không,
bất kì ai có tính tham thì đều là người Do Thái. Và
tham chẳng liên quan gì tới tiền bạc. Tiền chỉ là một
đối tượng của tham lam; bất kì cái gì cũng có thể trở
thành đối tượng.
Kundalini có thể trở thành đối tượng của tham
lam; năng lượng tâm linh, niết bàn, quyền năng siêu
linh, chứng ngộ, đều có thể trở thành đối tượng của
tham lam... nhưng thế thì bạn là người Do Thái.
Nhớ lấy, 'Do Thái' chỉ là từ tượng trưng: nó đại
diện cho tham lam. Và không có nhu cầu có giai thoại
mới. Các giai thoại cũ hoàn toàn tốt, và chúng có tác
dụng.
Bởi vì bạn đã hỏi câu hỏi này, bạn đã cám dỗ...
gì đó phải trưởng thành bên trong bạn - thế thì nó là
information. Nhưng chẳng ai bận tâm tới bạn cả. Xã
hội bận tâm về những ý tưởng riêng của nó, các ý
thức hệ, các định kiến, công nghệ; họ cứ áp đặt lên
bạn. Đầu bạn được dùng như một chỗ trống, cho nên
họ phải cung cấp đồ đạc. Giáo dục thông thường, hay
bất kì cái gì là có sẵn nhân danh giáo dục, đều không
là gì ngoài việc nhồi tri thức vào tâm trí bạn - bởi vì
tri thức có tiện dụng nào đó. Không ai bận tâm tới
bạn, không ai bận tâm về định mệnh của bạn. Họ cần
nhiều bác sĩ hơn, họ cần nhiều kĩ sư hơn, họ cần nhiều
tướng lĩnh hơn, họ cần nhiều nhà kĩ thuật hơn, nhiều
thợ ống nước, nhiều thợ điện hơn. Cho nên họ cần
những người đó; họ buộc bạn phải trở thành thợ nước,
hay họ buộc bạn trở thành bác sĩ, hay họ buộc bạn trở
thành kĩ sư.
Tôi không nói có cái gì đó sai với việc là kĩ sư
hay bác sĩ, nhưng chắc chắn có cái gì đó sai nếu nó bị
ép buộc từ bên ngoài. Nếu ai đó nở hoa thành bác sĩ,
thế thì bạn sẽ thấy việc chữa lành lớn xảy ra quanh
người đó. Thế thì người đó sẽ được sinh ra là thầy
chữa. Người đó sẽ thực sự là bác sĩ trị liệu, việc chạm
của người đó sẽ là vàng. Người đó được sinh ra để là
điều đó.
Nhưng khi điều đó bị ép buộc từ bên ngoài và
người ta lấy nó làm nghề nghiệp, bởi vì người ta phải
sống và người ta phải học và kiếm sống, người ta tiếp
quản nó. Thế thì người ta bị què quặt và bị nghiền nát
dưới sức nặng. Người ta đơn giản cứ kéo lê và kéo lê,
và một ngày nào đó, chết. Chưa bao giờ có một
khoảnh khắc của lễ hội trong cuộc sống đó. Tất nhiên,
người đó sẽ để lại nhiều tiền cho con mình để đến
lượt chúng trở thành bác sĩ, để vào đại học, để vào
cùng đại học nơi người đó đã bị phá huỷ. Và người đó
sẽ làm cùng điều đó với con cái họ, và đây là cách
mọi sự cứ được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Không, tôi không gọi điều này là giáo dục. Nó là tội
ác. Điều thực sự là phép màu là ở chỗ mặc cho việc
giáo dục này đôi khi vị phật vẫn nở hoa trong thế giới
này. Đó là phép màu. Điều đơn giản không thể nào tin
nổi là làm sao ai đó có thể thoát ra khỏi nó: đó là
phương pháp luận để giết bạn, nó đã được thu xếp
theo cách như vậy. Và trẻ nhỏ bị mắc vào trong cơ
chế của nó, không biết chúng đang đi đâu, không biết
cái gì đang được làm cho chúng. Đến lúc chúng trở
nên nhận biết, chúng đã hoàn toàn bị biến chất, bị phá
huỷ. Đến lúc chúng có thể nghĩ về phải làm gì với
cuộc đời mình, chúng gần như không còn khả năng đi
theo bất kì hướng nào khác.
Đến lúc bạn hai mươi nhăm tuổi hay ba mươi
tuổi, nửa cuộc sống đã mất rồi. Bây giờ thay đổi
dường như quá mạo hiểm. Bạn đã trở thành bác sĩ,
việc hành nghề của bạn đang diễn ra tốt đẹp; bỗng
nhiên một hôm nào đó bạn nhận rằng đây không phải
là điều bạn đã được ngụ ý là. Điều này không dành
cho bạn - nhưng bây giờ phải làm gì? Cho nên cứ giả
vờ rằng bạn là bác sĩ. Và nếu bác sĩ không hạnh phúc,
trong việc là bác sĩ, thì ông ấy sẽ không giúp ích cho
bệnh nhân nào. Ông ấy có thể pha thuốc cho bệnh
nhân, ông ấy có thể kê thuốc, nhưng ông ấy sẽ không
thực sự là lực chữa lành. Khi bác sĩ thực sự là bác sĩ,
bác sĩ bẩm sinh... và mọi người đều là cái gì đó bẩn
sinh. Bạn có thể bỏ lỡ nó, bạn thậm chí không thể biết tới nó. Ai đó là nhà thơ bẩm sinh; và bạn không thể
làm ra nhà thơ được. Không có cách nào để chế tạo ra
nhà thơ. Ai đó là hoạ sĩ bẩm sinh; bạn không thể chế
tạo ra hoạ sĩ được.
Nhưng mọi sự đều bị đặt rất sai chỗ: hoạ sĩ đang
làm việc như bác sĩ, bác sĩ đang làm việc như hoạ sĩ.
Chính khách có đó: có thể ông ấy đã là thợ nước tốt
nhưng ông ấy đã trở thành thủ tướng hay tổng thống.
Và người có thể là thủ tướng thì lại là thợ nước.
Đây là lí do tại sao trong thế giới có nhiều hỗn
độn thế: mọi người đều bị đặt sai chỗ, không ai ở đích
xác nơi người đó đáng ở. Giáo dục đúng sẽ đích xác
là con đường tới thiền. Giáo dục sai là rào chắn cho
thiền bởi vì giáo dục sai dạy bạn những điều không
khớp với bạn. Và chừng nào cái gì đó còn chưa khớp
với bạn và bạn chưa khớp với nó, bạn không bao giờ
có thể lành mạnh và toàn thể được. Bạn sẽ khổ sở.
Cho nên thông thường khi người có giáo dục trở
nên quan tâm tới thiền, người đó phải tháo dỡ bất kì
cái gì người đó đã học. Người đó phải quay lại thời
thơ ấu của mình lần nữa và bắt đầu từ đó, từ ABC. Đó
là lí do tại sao nhấn mạnh của tôi là dành cho cách
thiền nào đó mà bạn có thể trở lại thành đứa trẻ.
Khi bạn nhảy múa, bạn giống đứa trẻ hơn người
lớn. Đó là lí do tại sao bạn không thấy các chức sắc
tới tôi và tới việc thiền của tôi. Ai đó là uỷ viên hội
đồng, người thu thuế - ông ta không thể tới được, bởi
vì ông ta không thể nhảy múa được. Ông ta là uỷ viên
hội đồng, hay ông ta là thống đốc - làm sao ông ta có
thể nhảy múa với người thường được?
Nhưng nếu bạn không thể nhảy múa được, bạn có
thể là thống đốc, nhưng bạn chết. Nếu bạn không thể
hát như đứa trẻ, bạn là gánh nặng trên trái đất. Tốt
hơn cả bạn tự tử đi cho rồi. Ít nhất thì bạn sẽ bỏ trống
chỗ nào đó cho ai đó khác trưởng thành và nở hoa.
Bạn không định nở hoa; điều đó là chắc chắn.
Những người có sự kính trọng nào đó trở thành
rất bị mắc kẹt bởi vì họ không thể làm gì được - họ
không thể mạo hiểm sự kính trọng của mình. Họ sợ.
Họ không hạnh phúc, họ không biết phúc lạc là gì, họ
không biết đích xác sống động nghĩa là gì - nhưng họ
đáng kính trọng. Cho nên họ níu bám lấy sự kính
trọng của mình, và thế rồi chết. Họ chưa bao giờ
sống; họ chết trước khi họ bắt đầu sống. Họ đã là
nhiều người chết trước khi họ đã từng sống.
Việc thiền của tôi là để đem bạn trở lại với thời
thơ ấu của bạn - khi bạn không được kính trọng, khi
bạn có thể làm những điều điên rồ, khi bạn còn hồn
nhiên, không bị xã hội làm biến chất, khi bạn còn
chưa học bất kì thủ đoạn nào của thế giới, khi bạn còn
là người thế giới khác, không trần tục. Tôi muốn bạn
trở lại điểm đó; từ đó, bắt đầu lại. Và đây là cuộc sống
của bạn. Kính trọng hay tiền bạc là những giải thưởng
khuyến khích, chúng không phải là giải thưởng thực.
Đừng bị lừa dối bởi chúng.
Bạn không thể ăn được kính trọng, và bạn không
thể ăn được tiền bạc, và bạn không thể ăn được danh
tiếng. Chúng chỉ là những trò chơi: vô nghĩa, ngu
xuẩn, tầm thường. Nếu bạn đủ thông minh bạn sẽ hiểu
rằng bạn phải sống cuộc sống của mình và bạn không
bận tâm về những điều khác. Tất cả những quan tâm khác đều vô nghĩa: nó là cuộc sống của bạn. Bạn phải
sống nó một cách đích thực, đáng yêu, với đam mê
lớn lao và với từ bi lớn lao, với năng lượng lớn lao.
Bạn phải trở thành con sóng triều của phúc lạc. Bất kì
điều gì được cần tới để làm cho nó, làm đi.
Tháo dỡ sẽ là cần thiết. Tháo dỡ nghĩa là bạn
dừng những con đường sai đó, bạn dừng đi vào những
con đường sai đó mà xã hội đã áp đặt, thuyết phục
bạn, cám dỗ bạn đi vào. Bạn nhận trách nhiệm về
cuộc sống riêng của mình; bạn trở thành người chủ
riêng của mình.
Đó là nghĩa của tính chất sannyas. Đó là lí do tại
sao tôi goi các sannyasins là swami. 'Swami' nghĩa là:
người đã trở thành người chủ cuộc sống riêng của
mình. Nó chẳng liên quan gì tới swami chính thống;
họ không phải là người chủ của các kiếp sống riêng
của họ. Họ lại đi trên cùng một con tầu, với cùng xã
hội, với cùng những quyền lực, uy tín, chính trị ngu
xuẩn.
Sannyasin thực là người không bận tâm tới ý kiến
của người khác, người đã quyết định sống cuộc sống
của mình như người đó muốn sống nó. Tôi không ngụ
ý bạn là vô trách nhiệm đâu. Khi bạn bắt đầu sống
cuộc sống của mình một cách có trách nhiệm, bạn
không chỉ chăm nom về bản thân mình, bạn cũng
chăm nom cả người khác - nhưng theo cách hoàn toàn
khác.
Bây giờ bạn sẽ nhận mọi chăm nom mà bạn
không can thiệp vào cuộc sống của bất kì ai khác -
đây chính là trách nhiệm là gì. Bạn không cho phép
bất kì ai can thiệp vào cuộc sống của bạn, và một cách
tự nhiên, bạn sẽ không can thiệp vào cuộc sống của
bất kì ai. Bạn không muốn bất kì ai hướng dẫn cuộc
sống của mình, bạn không muốn cuộc sống của mình
bị hướng dẫn theo dây kéo. Tua du lịch có hướng dẫn
không phải là tua chút nào. Bạn muốn thám hiểm theo
cách riêng của mình. Bạn muốn đi vào rừng mà không
có bản đồ nào, để cho bạn cũng có thể là người khám
phá, để cho bạn cũng đi tới những điểm tươi tắn nào
đó lần đầu tiên.
Nếu bạn mang bản đồ bạn bao giờ cũng tới chỗ
mà nhiều người đã tới trước đây. Nó chưa bao giờ
mới, nó chưa bao giờ nguyên bản, nó chưa bao giờ
nguyên si. Nó đã ô nhiễm, biến chất. Nhiều người đã
đi lên nó: bản đồ đã có.
Khi tôi là đứa bé, trong ngôi đền mà bố mẹ tôi
vẫn thường tới thăm, tôi đã ngạc nhiên: có bản đồ của
cõi trời và địa ngục và moksha. Một hôm tôi nói với
bố tôi, "Nếu bản đồ mà có với moksha, thế thì con
chẳng quan tâm tới nó."
Ông ấy nói, "Sao thế?" Tôi nói, "Nếu có bản đồ,
thế thì nó đã cũ rích rồi. Nhiều người đã đạt tới đó,
ngay cả người làm bản đồ cũng đã đạt tới đó. Mọi thứ
đều được đo, và họ biết mọi chỗ, đặt tên và đánh
nhãn. Điều này dường như chỉ là việc kéo dài của
cùng thế giới cũ. Nó chẳng có gì mới. Con thích đi
vào thế giới không có bản đồ. Con muốn là người
thám hiểm." Ngày hôm đó tôi chấm dứt đi vào đền.
Bố tôi hỏi tôi, "Sao bây giờ con không tới?"
Tôi nói, "Bố bỏ những bản đồ đó đi. Con không
chịu được những bản đồ đó ở đó. Chúng rất xúc phạm. Nghĩ về điều đó: ngay cả moksha mà cũng đo
được sao? Thế thì chẳng có gì là không thể đo được!"
Và tất cả chư phật đều đã nói rằng chân lí là
không thể đo được; tất cả chư phật đều đã nói rằng
chân lí không chỉ là không biết, nó là không thể biết
được. Nó là biển cả không bản đồ: bạn đem con
thuyền nhỏ của mình và bạn đi vào vùng biển chưa có
bản đồ. Bạn nhận cuộc phiêu lưu. Điều đó mạo hiểm,
nó là nguy hiểm. Nhưng trong mạo hiểm và nguy
hiểm linh hồn nở hoa, trở nên được hoà nhập.
Với tôi, nếu giáo dục là đúng thì nó sẽ là một
phần của thiền; thiền sẽ là điểm cuối cùng trong nó.
Nếu giáo dục là đúng, thế thì các đại học không nên
chống lại hài hoà. Chúng nên là chỗ huấn luyện, bàn
nhảy vào hà hoà. Nếu giáo dục là đúng, thế thì nó sẽ
không quan tâm tới tiền, và nó sẽ không quan tâm tới
quyền lực và danh tiếng. Thế thì nó sẽ không mang
tính chính trị chút nào.
Nếu giáo dục là đúng nó sẽ quan tâm tới phúc lạc
của bạn, hạnh phúc của bạn, âm nhạc, tình yêu, thơ
ca, điệu vũ. Nó sẽ dạy bạn cách hiển lộ. Nó sẽ không
cứ đơn giản nhét thông tin vào đầu bạn. Nó sẽ giúp
bạn đi ra từ bản thể mình, để nở hoa, để trưởng thành,
để lan toả, để mở rộng. Nó sẽ là việc giáo dục hoàn
toàn khác.
Và một cách tự nhiên nếu giáo dục trở nên được
bao hàm với thiền, nó trở thành có tính tôn giáo. Tôi
không gọi giáo dục là mang tính tôn giáo bởi vì nó
dạy giáo lí của Ki tô giáo, hay nó dạy Hindu giáo. Đó
không phải là tính tôn giáo. Giáo dục mang tính tôn
giáo nếu nó làm cho bạn đủ dũng cảm để chấp nhận
bản thân mình, và sống cuộc sống của bạn, và trở
thành việc cúng dường cho Thượng đế trên con đường
riêng của bạn, theo cách duy nhất riêng của bạn.
Câu hỏi thứ tư:
Thưa thầy, Osho ơi, thầy có thể kể cho chúng tôi
chút ít giai thoại về sannyasin tham năng lượng
cũng như thầy kể về người Do Thái tham tiền
được không?
Mọi tham lam đều mang tính Do Thái. 'Jew - Do
Thái' không phải là tên của giống nòi nào đó. Không,
bất kì ai có tính tham thì đều là người Do Thái. Và
tham chẳng liên quan gì tới tiền bạc. Tiền chỉ là một
đối tượng của tham lam; bất kì cái gì cũng có thể trở
thành đối tượng.
Kundalini có thể trở thành đối tượng của tham
lam; năng lượng tâm linh, niết bàn, quyền năng siêu
linh, chứng ngộ, đều có thể trở thành đối tượng của
tham lam... nhưng thế thì bạn là người Do Thái.
Nhớ lấy, 'Do Thái' chỉ là từ tượng trưng: nó đại
diện cho tham lam. Và không có nhu cầu có giai thoại
mới. Các giai thoại cũ hoàn toàn tốt, và chúng có tác
dụng.
Bởi vì bạn đã hỏi câu hỏi này, bạn đã cám dỗ...
Ông mục sư mới bắt được một giáo dân của mình
vừa ra khỏi quán rượu Lí tưởng. "Tôi rất tiếc," ông ta
nói, "khi thấy ông đi ra từ chỗ như vậy. Con ta, uống
rượu là thứ của quỉ đấy. Khi quỉ bảo ông đi cùng nó,
sao ông không từ chối?"
"Con muốn chứ, thưa cha," người này nói.
“Nhưng nó có thể tức giận và không bảo con lần
nữa."
Bạn đã cám dỗ tôi, cho nên tôi sẽ kể cho bạn vài
giai thoại. Bạn có thể không hỏi lần nữa. Và nhớ lấy,
những giai thoại Do Thái này mà tôi sẽ kể cho các
bạn chẳng có liên quan gì tới người Do Thái cả,
chúng có cái gì đó liên quan tới tham lam bên trong
của bạn. Bằng việc thay đổi đối tượng, chẳng cái gì
được thay đổi cả. Cho nên vấn đề không phải là thay
đổi đối tượng, vấn đề là hiểu khổ mà tham đem lại.
Một khi bạn hiểu nó, tham bị loại bỏ.
Một người bước đi dọc theo Broadway thì giáp
mặt với tiếng thì thào của một cô thương gia, "Bán
tình đây."
Anh ta nói, "Chắc hẳn rồi, nếu cô có thể làm nó
theo cách thức của người Do Thái."
Cô ta nói, "Nếu anh dạy cho tôi cách làm nó theo
cách người Do Thái, tôi sẽ đem nó cho anh với nửa
giá thôi."
Anh ta nói, "Đấy là cách của người Do Thái đấy."
Họ hàng của ông già Feinstein tụ tập để đọc di
chúc của ông ấy sau cái chết của ông ấy.
"Là một tâm trí lành mạnh," viên luật sư của ông
ấy đọc, "tôi đã tiêu mọi xu cuối cùng trước khi tôi
chết."
"Là một tâm trí lành mạnh tôi đã tiêu mọi đồng xu
cuối cùng trước khi tôi chết." Mọi người thực sự sống
trong một thế giới coi mình là trung tâm. Một cách tự
nhiên, nếu họ trở nên khổ, chẳng ai có lỗi ngoại trừ
bản thân họ - bởi vì tất cả mọi sự xảy ra lớn lao trong
cuộc sống đều xảy ra khi bạn không là cái ngã, khi
bạn không tham lam, khi bạn sẵn sàng chia sẻ.
Tình yêu xảy ra khi bạn sẵn sàng chia sẻ với
người khác. Lời cầu nguyện xảy ra khi bạn sẵn sàng
chia sẻ với Thượng đế. Thiền xảy ra khi bạn sẵn sàng
chia sẻ với sự tồn tại. Cái đẹp xảy ra khi bạn sẵn sàng
chia sẽ với đoá hoa, hay với vì sao, hay với con chim
đang tung cánh.
Bất kì khi nào bạn chia sẻ, đều có cái đẹp, đều có
chân lí, đều có hạnh phúc. Bất kì khi nào bạn tích trữ,
bất kì khi nào bạn sống vì bản thân mình, bạn không
thực sự sống. Sống vì bản thân mình là sống trong
nấm mồ. Nếu bạn thực sự muốn sống, bắt đầu chia sẻ
ngày một nhiều hơn đi, ngày một ít tham hơn đi. Và
cuộc sống sẽ xảy ra cho bạn ngày một nhiều hơn. Nó
là việc chia sẻ lớn lao. Nếu bạn hít vào và bạn cứ giữ
cho miệng mình và mũi mình đóng lại, sợ rằng nếu
bạn thở ra thì không khí sẽ đi ra, sẽ không còn là của bạn nữa; nếu bạn trở thành người tích trữ không khí,
bạn sẽ chết. Nhưng bạn lấy nó vào, nó lại đi ra; bạn
lấy nó vào, nó lại đi ra: cũng giống như hít vào và thở
ra là toàn thể nhịp điệu của cuộc sống.
Một ông già Do Thái phải đi mổ mở tim. Ông ấy
gọi điện tới hội y tế và hỏi thăm vị bác sĩ giỏi nhất ở
New York để thực hiện ca mổ này. Họ giới thiệu một
bác sĩ giải phẫu nổi tiếng nhất, và ông già Finkelstein
đi thẳng tới văn phòng của bác sĩ và thu xếp để có
cuộc mổ. Cuộc mổ đã hoàn toàn thành công và ông
già Do Thái nhanh chóng được hồi phục.
Sau khi ông ta từ bệnh viện về nhà, ông ta nhận
được một hoá đơn từ bác sĩ quãng một nghìn rưởi đô
la. Ông ấy gọi điện cho bác sĩ và yêu cầu gặp ông ta.
Finkelstein nhìn bác sĩ và nói, "Bác sĩ ơi, tôi là
một ông già. Với tôi, trả ông một nghìn rưởi đô la có
nghĩa là tiêu gần hết tiền tiết kiệm cả đời tôi."
Bác sĩ nói, "Thôi được. Tôi thường lấy nghìn rưởi
đô la cho ca mổ này, nhưng trong hoàn cảnh này tôi
sẽ lấy bẩy trăm rưởi thôi vậy."
Finkelstein trông rất buồn. Ông ấy đáp, "Bác sĩ ơi,
bẩy trăm rưởi đô la vẫn là nhiều tiền lắm với một ông
già như tôi. Sau rốt, tôi không còn làm việc nữa, và
tôi phải mất lâu lắm mới tiết kiệm được lại ngần ấy
tiền."
Bác sĩ, hoàn toàn thất vọng, trả lời, "Thôi vậy.
Hai trăm đô la thì sao?"
Ông già Do Thái nói, "Hai trăm đô la tôi biết có
vẻ không nhiều nhặn gì cho ông, nhưng với tôi nó vẫn
là cả triệu đô la đấy."
Bác sĩ, hết sức bực mình, nhìn vào ông già và nói,
"Ông được quả này! Tôi sẽ không lấy tiền của ông vì
ca mổ này nữa. Coi như chuyện nhà. Chỉ còn một
điều tôi muốn biết: trước khi ông tới tôi ông đã biết
tôi là một trong những bác sĩ giải phẫu đắt nhất ở Mĩ.
Vậy sao ông vẫn tới?"
Finkelstein đáp, "Khi có liên quan tới sức khoẻ
của tôi, thì tiền không thành vấn đề."
Tâm trí đầy những tham lam, tâm trí thường
xuyên bị ám ảnh bởi tiền, là đã trong địa ngục. Nó đã
ở ngoài cõi trời - bởi vì cõi trời là nơi bạn đơn giản
không níu bám vào bất kì cái gì. Trạng thái không níu
bám của tâm trí là cõi trời.
Thông thường chúng ta cứ níu bám. Bạn rời khỏi
thế giới này; thế rồi bạn bắt đầu níu bám lấy cái gì đó
ở thế giới khác. Bạn vứt bỏ cuộc giành giật vì tiền, thế
rồi bạn bắt đầu cuộc đua khác về tâm linh, quyền lực
siêu linh, niết bàn. Nhưng bạn vẫn còn như cũ: vẫn
cùng tâm trí cạnh tranh đó, cùng tham vọng đi trước
tất cả mọi người khác.
Chấp nhận bản thân mình ở bất kì đâu bạn đang
hiện hữu đi... Và đừng nghĩ dưới dạng cạnh tranh!
Bạn không cần ở bất kì đâu khác. Bất kì chỗ nào bạn
đang ở, nếu bạn có thể hạnh phúc ở đó, thì bạn đã trở
nên mang tính tôn giáo, bạn đã trở nên mang tính tâm
linh. Tâm linh không biết tới cạnh tranh, tâm linh không biết tới tham lam, tâm linh không biết tới tham
vọng - bởi vì tâm linh nghĩa là vô ham muốn.
Nhưng mọi người cứ thay đổi từ phía nọ sang
phía kia, từ cực đoan này sang cực đoan khác. Đó là lí
do tại sao Phật nhấn mạnh nhiều thế vào việc ở giữa.
Bạn có thể vứt tất cả tiền bạc của mình, bạn có thể
phân phát số dư ngân hàng của mình, bạn có thể từ bỏ
thế giới này, nhưng thế rồi bạn sẽ bắt đầu tích trữ tiền
tinh vi nào đó, tiền đức hạnh tinh vi nào đó, punya.
Bạn sẽ bắt đầu thu thập: "Mình đã nhịn ăn được bao
nhiêu lần rồi và mình đã làm bao nhiêu hành vi tốt?"
Bạn sẽ giữa một bản kê để trình cho Thượng đế:
"Những điều tốt này con đã làm đấy: bây giờ phần
thưởng của con là gì?"
Nghĩ dưới dạng phần thưởng và kết quả là nghĩ
dưới dạng tham lam. Nghĩ dưới dạng vui vẻ, vui vẻ ở
đây bây giờ, với bất kì điều gì bạn đang làm, và
không bao giờ bận tâm tới kết quả của nó, là thoát
khỏi tham lam. Thế thì bạn có thể sống trong cung
điện và bạn có thể được bao quanh với đủ mọi giầu có
có thể được - và dầu vậy bạn vẫn không tham lam.
Hay bạn có thể từ bỏ thế giới và sống trong hang động
ở Himalaya, nhưng nếu bạn vẫn tham vọng, ham
muốn, thế thì bạn tham lam và bạn trần tục.
Là vô ham muốn là ở thế giới khác.
Giai thoại cuối cùng:
Harry và Tilly cùng mở hội kỉ niệm lễ cưới lần
thứ năm mươi và mời ba con trai cùng vợ họ và các
cháu tới dự tiệc mừng.
Người con cả đứng dậy và đề nghị nâng cốc chúc
mừng bố mẹ. Anh ta nói, "Thưa bố mẹ, con muốn bố
mẹ biết rằng chẳng thành vấn đề về cái gì con có thể
nghĩ tới để tặng cho bố mẹ như một món quà, con
thực sự không thể nghĩ được cái gì đủ kì diệu để tặng
bố mẹ như bố mẹ."
Người con thứ đứng dậy và nói, "Thưa bố mẹ,
con hi vọng bố mẹ hiểu được tại sao con lại không
mang quà tới lễ kỉ niệm nhân cơ hội này. Nhưng con
chắc bố mẹ hiểu rằng chúng con đang ở lưng chừng
việc mua đồ đạc mới cho gia đình vào mùa hè và
chúng con chỉ phải mỗi tội không còn thời gian."
Người con thứ ba, mỉm cười, nói, "Thưa bố mẹ,
con chắc bố mẹ biết con yêu bố mẹ làm sao. Đem quà
cho bố mẹ sẽ không biểu lộ được cho bố mẹ sự chân
thành con đang có trong xúc động của mình."
Thế rồi người bố đứng dậy quay về phía những
người con, và nói, "Các con yêu mến của bố, bây giờ
mẹ và bố đã kỉ niệm năm mươi năm sống chung nhau,
bố cảm thấy bây giờ là lúc phải nói cho các con vài
điều. Các con biết đấy, khi mẹ và bố gặp nhau bố
nghèo mẹ cũng nghèo, bố không có việc làm, chúng
ta thậm chí không biết bữa tiếp tới từ đâu. Các con có
tin được điều đó không? Chúng ta thậm chí đã không
có đủ tiền để mua giấy giá thú."
Người con cả đứng dậy, và hỏi, "Bố định bảo
chúng con rằng chúng con là con hoang sao?"
Người bố mỉm cười và trả lời, "Đúng đấy, và rẻ
nữa!"
vừa ra khỏi quán rượu Lí tưởng. "Tôi rất tiếc," ông ta
nói, "khi thấy ông đi ra từ chỗ như vậy. Con ta, uống
rượu là thứ của quỉ đấy. Khi quỉ bảo ông đi cùng nó,
sao ông không từ chối?"
"Con muốn chứ, thưa cha," người này nói.
“Nhưng nó có thể tức giận và không bảo con lần
nữa."
Bạn đã cám dỗ tôi, cho nên tôi sẽ kể cho bạn vài
giai thoại. Bạn có thể không hỏi lần nữa. Và nhớ lấy,
những giai thoại Do Thái này mà tôi sẽ kể cho các
bạn chẳng có liên quan gì tới người Do Thái cả,
chúng có cái gì đó liên quan tới tham lam bên trong
của bạn. Bằng việc thay đổi đối tượng, chẳng cái gì
được thay đổi cả. Cho nên vấn đề không phải là thay
đổi đối tượng, vấn đề là hiểu khổ mà tham đem lại.
Một khi bạn hiểu nó, tham bị loại bỏ.
Một người bước đi dọc theo Broadway thì giáp
mặt với tiếng thì thào của một cô thương gia, "Bán
tình đây."
Anh ta nói, "Chắc hẳn rồi, nếu cô có thể làm nó
theo cách thức của người Do Thái."
Cô ta nói, "Nếu anh dạy cho tôi cách làm nó theo
cách người Do Thái, tôi sẽ đem nó cho anh với nửa
giá thôi."
Anh ta nói, "Đấy là cách của người Do Thái đấy."
Họ hàng của ông già Feinstein tụ tập để đọc di
chúc của ông ấy sau cái chết của ông ấy.
"Là một tâm trí lành mạnh," viên luật sư của ông
ấy đọc, "tôi đã tiêu mọi xu cuối cùng trước khi tôi
chết."
"Là một tâm trí lành mạnh tôi đã tiêu mọi đồng xu
cuối cùng trước khi tôi chết." Mọi người thực sự sống
trong một thế giới coi mình là trung tâm. Một cách tự
nhiên, nếu họ trở nên khổ, chẳng ai có lỗi ngoại trừ
bản thân họ - bởi vì tất cả mọi sự xảy ra lớn lao trong
cuộc sống đều xảy ra khi bạn không là cái ngã, khi
bạn không tham lam, khi bạn sẵn sàng chia sẻ.
Tình yêu xảy ra khi bạn sẵn sàng chia sẻ với
người khác. Lời cầu nguyện xảy ra khi bạn sẵn sàng
chia sẻ với Thượng đế. Thiền xảy ra khi bạn sẵn sàng
chia sẻ với sự tồn tại. Cái đẹp xảy ra khi bạn sẵn sàng
chia sẽ với đoá hoa, hay với vì sao, hay với con chim
đang tung cánh.
Bất kì khi nào bạn chia sẻ, đều có cái đẹp, đều có
chân lí, đều có hạnh phúc. Bất kì khi nào bạn tích trữ,
bất kì khi nào bạn sống vì bản thân mình, bạn không
thực sự sống. Sống vì bản thân mình là sống trong
nấm mồ. Nếu bạn thực sự muốn sống, bắt đầu chia sẻ
ngày một nhiều hơn đi, ngày một ít tham hơn đi. Và
cuộc sống sẽ xảy ra cho bạn ngày một nhiều hơn. Nó
là việc chia sẻ lớn lao. Nếu bạn hít vào và bạn cứ giữ
cho miệng mình và mũi mình đóng lại, sợ rằng nếu
bạn thở ra thì không khí sẽ đi ra, sẽ không còn là của bạn nữa; nếu bạn trở thành người tích trữ không khí,
bạn sẽ chết. Nhưng bạn lấy nó vào, nó lại đi ra; bạn
lấy nó vào, nó lại đi ra: cũng giống như hít vào và thở
ra là toàn thể nhịp điệu của cuộc sống.
Một ông già Do Thái phải đi mổ mở tim. Ông ấy
gọi điện tới hội y tế và hỏi thăm vị bác sĩ giỏi nhất ở
New York để thực hiện ca mổ này. Họ giới thiệu một
bác sĩ giải phẫu nổi tiếng nhất, và ông già Finkelstein
đi thẳng tới văn phòng của bác sĩ và thu xếp để có
cuộc mổ. Cuộc mổ đã hoàn toàn thành công và ông
già Do Thái nhanh chóng được hồi phục.
Sau khi ông ta từ bệnh viện về nhà, ông ta nhận
được một hoá đơn từ bác sĩ quãng một nghìn rưởi đô
la. Ông ấy gọi điện cho bác sĩ và yêu cầu gặp ông ta.
Finkelstein nhìn bác sĩ và nói, "Bác sĩ ơi, tôi là
một ông già. Với tôi, trả ông một nghìn rưởi đô la có
nghĩa là tiêu gần hết tiền tiết kiệm cả đời tôi."
Bác sĩ nói, "Thôi được. Tôi thường lấy nghìn rưởi
đô la cho ca mổ này, nhưng trong hoàn cảnh này tôi
sẽ lấy bẩy trăm rưởi thôi vậy."
Finkelstein trông rất buồn. Ông ấy đáp, "Bác sĩ ơi,
bẩy trăm rưởi đô la vẫn là nhiều tiền lắm với một ông
già như tôi. Sau rốt, tôi không còn làm việc nữa, và
tôi phải mất lâu lắm mới tiết kiệm được lại ngần ấy
tiền."
Bác sĩ, hoàn toàn thất vọng, trả lời, "Thôi vậy.
Hai trăm đô la thì sao?"
Ông già Do Thái nói, "Hai trăm đô la tôi biết có
vẻ không nhiều nhặn gì cho ông, nhưng với tôi nó vẫn
là cả triệu đô la đấy."
Bác sĩ, hết sức bực mình, nhìn vào ông già và nói,
"Ông được quả này! Tôi sẽ không lấy tiền của ông vì
ca mổ này nữa. Coi như chuyện nhà. Chỉ còn một
điều tôi muốn biết: trước khi ông tới tôi ông đã biết
tôi là một trong những bác sĩ giải phẫu đắt nhất ở Mĩ.
Vậy sao ông vẫn tới?"
Finkelstein đáp, "Khi có liên quan tới sức khoẻ
của tôi, thì tiền không thành vấn đề."
Tâm trí đầy những tham lam, tâm trí thường
xuyên bị ám ảnh bởi tiền, là đã trong địa ngục. Nó đã
ở ngoài cõi trời - bởi vì cõi trời là nơi bạn đơn giản
không níu bám vào bất kì cái gì. Trạng thái không níu
bám của tâm trí là cõi trời.
Thông thường chúng ta cứ níu bám. Bạn rời khỏi
thế giới này; thế rồi bạn bắt đầu níu bám lấy cái gì đó
ở thế giới khác. Bạn vứt bỏ cuộc giành giật vì tiền, thế
rồi bạn bắt đầu cuộc đua khác về tâm linh, quyền lực
siêu linh, niết bàn. Nhưng bạn vẫn còn như cũ: vẫn
cùng tâm trí cạnh tranh đó, cùng tham vọng đi trước
tất cả mọi người khác.
Chấp nhận bản thân mình ở bất kì đâu bạn đang
hiện hữu đi... Và đừng nghĩ dưới dạng cạnh tranh!
Bạn không cần ở bất kì đâu khác. Bất kì chỗ nào bạn
đang ở, nếu bạn có thể hạnh phúc ở đó, thì bạn đã trở
nên mang tính tôn giáo, bạn đã trở nên mang tính tâm
linh. Tâm linh không biết tới cạnh tranh, tâm linh không biết tới tham lam, tâm linh không biết tới tham
vọng - bởi vì tâm linh nghĩa là vô ham muốn.
Nhưng mọi người cứ thay đổi từ phía nọ sang
phía kia, từ cực đoan này sang cực đoan khác. Đó là lí
do tại sao Phật nhấn mạnh nhiều thế vào việc ở giữa.
Bạn có thể vứt tất cả tiền bạc của mình, bạn có thể
phân phát số dư ngân hàng của mình, bạn có thể từ bỏ
thế giới này, nhưng thế rồi bạn sẽ bắt đầu tích trữ tiền
tinh vi nào đó, tiền đức hạnh tinh vi nào đó, punya.
Bạn sẽ bắt đầu thu thập: "Mình đã nhịn ăn được bao
nhiêu lần rồi và mình đã làm bao nhiêu hành vi tốt?"
Bạn sẽ giữa một bản kê để trình cho Thượng đế:
"Những điều tốt này con đã làm đấy: bây giờ phần
thưởng của con là gì?"
Nghĩ dưới dạng phần thưởng và kết quả là nghĩ
dưới dạng tham lam. Nghĩ dưới dạng vui vẻ, vui vẻ ở
đây bây giờ, với bất kì điều gì bạn đang làm, và
không bao giờ bận tâm tới kết quả của nó, là thoát
khỏi tham lam. Thế thì bạn có thể sống trong cung
điện và bạn có thể được bao quanh với đủ mọi giầu có
có thể được - và dầu vậy bạn vẫn không tham lam.
Hay bạn có thể từ bỏ thế giới và sống trong hang động
ở Himalaya, nhưng nếu bạn vẫn tham vọng, ham
muốn, thế thì bạn tham lam và bạn trần tục.
Là vô ham muốn là ở thế giới khác.
Giai thoại cuối cùng:
Harry và Tilly cùng mở hội kỉ niệm lễ cưới lần
thứ năm mươi và mời ba con trai cùng vợ họ và các
cháu tới dự tiệc mừng.
Người con cả đứng dậy và đề nghị nâng cốc chúc
mừng bố mẹ. Anh ta nói, "Thưa bố mẹ, con muốn bố
mẹ biết rằng chẳng thành vấn đề về cái gì con có thể
nghĩ tới để tặng cho bố mẹ như một món quà, con
thực sự không thể nghĩ được cái gì đủ kì diệu để tặng
bố mẹ như bố mẹ."
Người con thứ đứng dậy và nói, "Thưa bố mẹ,
con hi vọng bố mẹ hiểu được tại sao con lại không
mang quà tới lễ kỉ niệm nhân cơ hội này. Nhưng con
chắc bố mẹ hiểu rằng chúng con đang ở lưng chừng
việc mua đồ đạc mới cho gia đình vào mùa hè và
chúng con chỉ phải mỗi tội không còn thời gian."
Người con thứ ba, mỉm cười, nói, "Thưa bố mẹ,
con chắc bố mẹ biết con yêu bố mẹ làm sao. Đem quà
cho bố mẹ sẽ không biểu lộ được cho bố mẹ sự chân
thành con đang có trong xúc động của mình."
Thế rồi người bố đứng dậy quay về phía những
người con, và nói, "Các con yêu mến của bố, bây giờ
mẹ và bố đã kỉ niệm năm mươi năm sống chung nhau,
bố cảm thấy bây giờ là lúc phải nói cho các con vài
điều. Các con biết đấy, khi mẹ và bố gặp nhau bố
nghèo mẹ cũng nghèo, bố không có việc làm, chúng
ta thậm chí không biết bữa tiếp tới từ đâu. Các con có
tin được điều đó không? Chúng ta thậm chí đã không
có đủ tiền để mua giấy giá thú."
Người con cả đứng dậy, và hỏi, "Bố định bảo
chúng con rằng chúng con là con hoang sao?"
Người bố mỉm cười và trả lời, "Đúng đấy, và rẻ
nữa!"
Trong thế giới thông thường tất cả các mối quan
hệ của chúng ta đều là mối quan hệ tiền bạc. Tất cả
các mối quan hệ đều là mối quan hệ tiền bạc: mối
quan hệ quyền lực nào đó, mối quan hệ tiền bạc nào
đó, chi phối, bản ngã. Nhưng nếu tất cả các mối quan
hệ của bạn chỉ là các mối quan hệ tiền bạc, mối quan
hệ tham lam, thế thì bạn không biết cách quan hệ. Và
nếu bạn không biết cách quan hệ thì bạn không bao
giờ được đáp ứng. Bởi vì chính trong mối quan hệ sâu
sắc mà đáp ứng mới nảy sinh.
Có một câu ngạn ngữ rất cổ đại ở Tây Tạng: Bất
kì khi nào Thượng đế cho bạn cái gì đó, ngài không
bao giờ cho bạn, ngài cho qua bạn.
Tôi đã suy tư về câu ngạn ngữ đó khá lâu: nó thực
sự có ý nghĩa vô cùng. Khi Thượng đế cho bạn cái gì
đó, ngài không bao giờ cho bạn đâu, ngài cho qua
bạn. Ngài cho bạn, nhưng cách thức của ngài là cho
qua bạn.
Cho nên nếu bạn không chia sẻ, bạn sẽ bắt đầu bỏ
lỡ các món quà từ Thượng đế. Nếu bạn chia sẻ, nếu
bạn không tham lam, nếu bạn đơn giản cứ chia sẻ bất
kì cái gì bạn có - giống như đoá hoa chia sẻ hương
thơm của nó, bạn cứ chia sẻ; giống như đám mây chia
sẻ nước mưa cho đất, bạn cứ chia sẻ; giống như mặt
trời chia sẻ các tia sáng của nó với mọi cây cối, và tất
cả mọi người, và tất cả con vật, bạn cứ chia sẻ bất kì
cái gì xảy ra cho bạn - bạn trưởng thành, nhiều thứ bắt
đầu tới từ bạn.
Bạn càng cho nhiều, bạn càng nhận nhiều - bởi vì
Thượng đế cho qua bạn, ngài không bao giờ cho bạn
cả. Bạn đơn giản vận hành như lối chuyển. Nếu bạn
dừng việc cho, lối chuyển của bạn co lại và khép lại.
Khi lối chuyển của bạn bị khép lại thì không cái gì có
thể vào trong bạn được.
Điều đó cũng gần giống như khi bạn đào giếng:
nếu bạn cứ đào nước sẽ chảy ra từ nó, nước trong sạch
cứ trào lên từ nó. Cái giếng được cung cấp từ nhiều
nguồn nước sâu trong đất, nước sạch cứ tới. Nếu bạn
dừng đào nước, trở nên tham lam, bắt đầu nghĩ dưới
dạng của keo kiệt: "Nếu mình cứ lấy nước đi, một
ngày nào đó nước có thể biến mất và có thể không có
nước trong giếng. Thế thì mình sẽ làm gì?" Thế là bạn
đậy cái giếng lại, bạn dừng việc lấy nước từ nó. Ngay
cả khi bạn cần nước cho bản thân mình, bạn đi ra
sông, hay bạn đi tới chỗ công cộng và bạn lấy nước từ
đó. Và bạn giữ cho giếng được đóng kín hoàn toàn.
Điều gì sẽ xảy ra cho giếng của bạn? Bạn có biết
không? Bây giờ không nước sạch nào tới nó nữa - bởi
vì để nước sạch tới, cần có không gian. Cái cũ choán
đầy không gian rồi, cái mới không thể tới được. Và
cái cũ sẽ dần trở nên tù đọng, chết, và sẽ bắt đầu bốc
mùi. Thế thì bạn sẽ không thể nào uống được nó. Nó
có thể trở thành độc.
Nước tanh bao giờ cũng trở thành độc. Tốt hơn
cả, nếu bạn khôn ngoan, bạn sẽ không chỉ lấy nước
lên cho mình, bạn sẽ mời hàng xóm tới múc nước từ
giếng của bạn. Và bạn sẽ cảm thấy biết ơn rằng họ đã
lấy nước từ giếng của bạn bởi vì nước sạch sẽ tới
ngày một nhiều hơn. Bạn càng múc nước ra, càng
nhiều nước sạch lại có sẵn.
Và cùng điều đó cũng đúng với thế giới bên trong
nhất của bạn: bạn là cái giếng, và đài phun nước của bạn được nối với điều thiêng liêng, với trung tâm của
sự tồn tại.
Chia sẻ... và nhiều thứ sẽ tới với bạn. Nếu bạn có
thể chia sẽ một cách toàn bộ, không giữ lại cái gì, thì
cái toàn bộ sẽ tới với bạn. Việc tới từ Thượng đế sẽ
đích xác theo cùng tỉ lệ như bạn đã cho người khác.
Sannyasin là người đã vứt bỏ ham muốn và đã bắt
đầu chia sẻ. Sannyasin không thể là người Do Thái
được; và nếu người Do Thái là một sannyasin thế thì
anh ta sẽ phải chọn hoặc vẫn còn là người Do Thái
hoặc trở thành sannyasin. Bạn không thể trở thành cả
hai được, bạn không thể đồng thời là cả hai được.
Người Do Thái phải biến mất để sannyasin hiện
hữu.
hệ của chúng ta đều là mối quan hệ tiền bạc. Tất cả
các mối quan hệ đều là mối quan hệ tiền bạc: mối
quan hệ quyền lực nào đó, mối quan hệ tiền bạc nào
đó, chi phối, bản ngã. Nhưng nếu tất cả các mối quan
hệ của bạn chỉ là các mối quan hệ tiền bạc, mối quan
hệ tham lam, thế thì bạn không biết cách quan hệ. Và
nếu bạn không biết cách quan hệ thì bạn không bao
giờ được đáp ứng. Bởi vì chính trong mối quan hệ sâu
sắc mà đáp ứng mới nảy sinh.
Có một câu ngạn ngữ rất cổ đại ở Tây Tạng: Bất
kì khi nào Thượng đế cho bạn cái gì đó, ngài không
bao giờ cho bạn, ngài cho qua bạn.
Tôi đã suy tư về câu ngạn ngữ đó khá lâu: nó thực
sự có ý nghĩa vô cùng. Khi Thượng đế cho bạn cái gì
đó, ngài không bao giờ cho bạn đâu, ngài cho qua
bạn. Ngài cho bạn, nhưng cách thức của ngài là cho
qua bạn.
Cho nên nếu bạn không chia sẻ, bạn sẽ bắt đầu bỏ
lỡ các món quà từ Thượng đế. Nếu bạn chia sẻ, nếu
bạn không tham lam, nếu bạn đơn giản cứ chia sẻ bất
kì cái gì bạn có - giống như đoá hoa chia sẻ hương
thơm của nó, bạn cứ chia sẻ; giống như đám mây chia
sẻ nước mưa cho đất, bạn cứ chia sẻ; giống như mặt
trời chia sẻ các tia sáng của nó với mọi cây cối, và tất
cả mọi người, và tất cả con vật, bạn cứ chia sẻ bất kì
cái gì xảy ra cho bạn - bạn trưởng thành, nhiều thứ bắt
đầu tới từ bạn.
Bạn càng cho nhiều, bạn càng nhận nhiều - bởi vì
Thượng đế cho qua bạn, ngài không bao giờ cho bạn
cả. Bạn đơn giản vận hành như lối chuyển. Nếu bạn
dừng việc cho, lối chuyển của bạn co lại và khép lại.
Khi lối chuyển của bạn bị khép lại thì không cái gì có
thể vào trong bạn được.
Điều đó cũng gần giống như khi bạn đào giếng:
nếu bạn cứ đào nước sẽ chảy ra từ nó, nước trong sạch
cứ trào lên từ nó. Cái giếng được cung cấp từ nhiều
nguồn nước sâu trong đất, nước sạch cứ tới. Nếu bạn
dừng đào nước, trở nên tham lam, bắt đầu nghĩ dưới
dạng của keo kiệt: "Nếu mình cứ lấy nước đi, một
ngày nào đó nước có thể biến mất và có thể không có
nước trong giếng. Thế thì mình sẽ làm gì?" Thế là bạn
đậy cái giếng lại, bạn dừng việc lấy nước từ nó. Ngay
cả khi bạn cần nước cho bản thân mình, bạn đi ra
sông, hay bạn đi tới chỗ công cộng và bạn lấy nước từ
đó. Và bạn giữ cho giếng được đóng kín hoàn toàn.
Điều gì sẽ xảy ra cho giếng của bạn? Bạn có biết
không? Bây giờ không nước sạch nào tới nó nữa - bởi
vì để nước sạch tới, cần có không gian. Cái cũ choán
đầy không gian rồi, cái mới không thể tới được. Và
cái cũ sẽ dần trở nên tù đọng, chết, và sẽ bắt đầu bốc
mùi. Thế thì bạn sẽ không thể nào uống được nó. Nó
có thể trở thành độc.
Nước tanh bao giờ cũng trở thành độc. Tốt hơn
cả, nếu bạn khôn ngoan, bạn sẽ không chỉ lấy nước
lên cho mình, bạn sẽ mời hàng xóm tới múc nước từ
giếng của bạn. Và bạn sẽ cảm thấy biết ơn rằng họ đã
lấy nước từ giếng của bạn bởi vì nước sạch sẽ tới
ngày một nhiều hơn. Bạn càng múc nước ra, càng
nhiều nước sạch lại có sẵn.
Và cùng điều đó cũng đúng với thế giới bên trong
nhất của bạn: bạn là cái giếng, và đài phun nước của bạn được nối với điều thiêng liêng, với trung tâm của
sự tồn tại.
Chia sẻ... và nhiều thứ sẽ tới với bạn. Nếu bạn có
thể chia sẽ một cách toàn bộ, không giữ lại cái gì, thì
cái toàn bộ sẽ tới với bạn. Việc tới từ Thượng đế sẽ
đích xác theo cùng tỉ lệ như bạn đã cho người khác.
Sannyasin là người đã vứt bỏ ham muốn và đã bắt
đầu chia sẻ. Sannyasin không thể là người Do Thái
được; và nếu người Do Thái là một sannyasin thế thì
anh ta sẽ phải chọn hoặc vẫn còn là người Do Thái
hoặc trở thành sannyasin. Bạn không thể trở thành cả
hai được, bạn không thể đồng thời là cả hai được.
Người Do Thái phải biến mất để sannyasin hiện
hữu.
