Bây giờ xin để tâm hồn ta gặp cái tuyệt đối đang tràn ngập tất cả qua sinh khí,
và để cho thân thể ta được thu thành tro. Này tâm trí đầy bản ngã và ham muốn, bây giờ nhớ hành động quá khứ của mi đi, nhớ hành vi quá khứ của mi đi.
và để cho thân thể ta được thu thành tro. Này tâm trí đầy bản ngã và ham muốn, bây giờ nhớ hành động quá khứ của mi đi, nhớ hành vi quá khứ của mi đi.
Để cho cuộc sống hội nhập vào trong cái mà từ đó nó đã
được sinh ra. Để cho hình dạng tự mất đi trong cái vô hình dạng
mà từ đó nó đã được tạo ra. Để cho chúng là một trong tâm thức
thuần khiết của con người. Để thân thể được trộn lẫn với cát bụi,
để cho nó được hội nhập trong đất. Trong khoảnh khắc như thế -
và có hai khoảnh khắc như vậy - hiền nhân này đề cập tới tâm trí
bản ngã của mình đầy những ham muốn: “Này tâm trí ta đầy bản
ngã và ham muốn, tự nhớ về hành vi quá khứ của mi.”
Có hai khoảnh khắc khi lời cầu nguyện này có thể thực sự
được nêu ra. Một là khoảnh khắc của cái chết và khoảnh khắc kia
là khoảnh khắc của samadhi, đại định, thiền sâu. Một khoảnh
khắc là khi một người đang trên ngưỡng cửa cái chết, và khoảnh
khắc kia là khi người đó đang ở tại cái chết lớn hơn - samadhi -
sẵn sàng hội nhập bản thân mình tựa như một giọt nước vào
trong đại dương. Phần lớn mọi người đã giải thích lời kinh này
đều đã diễn giải nó theo khoảnh khắc thứ nhất - khoảnh khắc của
cái chết vật lí. Họ đã giả sử rằng hiền nhân đang nói điều này tại
khoảnh khắc chết, khi toàn thể kinh nghiệm của người đó sắp
được hội nhập vào trong cái mà từ đó người đó đã tới. Nhưng
như tôi thấy điều đó, việc nhớ này không được thực hiện chút
nào vào khoảnh khắc chết, mà vào khoảnh khắc của đại định. Nó
là không thích hợp với khoảnh khắc chết, bởi vì không có nhận
biết trước về cái chết. Bạn chưa bao giờ biết vào khoảnh khắc
nào cái chết sẽ tới. Bạn biết về nó khi nó tới, nhưng vào lúc đó
bạn đã chết. Chừng nào cái chết chưa tới người ta không biết về
nó; và khi nó tới, người phải biết đã qua đời rồi.
Khi Socrates sắp chết, bạn bè ông ấy đã hỏi ông ấy lí do tại
sao ông ấy dường như không sợ, khổ hay lo nghĩ. Thế rồi
Socrates nói, “Tôi nghĩ theo cách này: chừng nào mà cái chết còn
chưa tới, tôi vẫn còn sống; khi tôi còn sống, tại sao tôi phải lo
nghĩ về cái chết? Và ai sẽ còn lại để lo nghĩ về cái chết khi nó thực tới và tôi
không còn nữa? Tôi sẽ hoàn toàn mất đi trong cái
chết, không cái gì sẽ được để lại sau, và nếu không cái gì của tôi
còn lại sau cái chết, thế thì không có lí do gì để mà sợ bất kì cái
gì. Mặt khác, nếu, như ai đó nói, tôi sẽ không chết ngay cả sau
cái chết, thế thì không có chút lí do nào để lo nghĩ về cái chết.”
Như tôi đã nói, lời kinh này là có nghĩa trong hai khoảnh
khắc, hoặc vào khoảnh khắc chết hoặc vào khoảnh khắc của
samadhi đại định. Nhưng chúng ta không có ý tưởng chút nào về
khoảnh khắc chết - nó là không dự đoán trước được, nó không
thể nói trước được. Nó tới bất thình lình, vào bất kì khoảnh khắc
nào. Nó có thể xảy ra vào bất kì khoảnh khắc nào, không có tri
thức biết trước về khoảnh khắc đó, và lời cầu nguyện này chỉ có
thể đưa ra khi có tri thức biết trước; tức là, khi hiền nhân này
biết, “Tôi sắp chết, tôi đang ở ngưỡng cửa cái chết.”
Không, đây không phải là lời cầu nguyện đưa ra vào khoảnh
khắc chết. Nó được đưa ra vào thời điêm của cái chết lớn -
samadhi có nghĩa là cái chết lớn. Tôi coi cái chết của con người
là cái chết bình thường bởi vì thế thì chỉ có thân thể chết thôi;
tâm trí không chết. Tôi coi thiền, samadhi, là cái chết vĩ đại bởi
vì không có ý tưởng, không có nhớ về thân thể chút nào trong
hoàn cảnh đó; tâm trí cũng chết. Do đó tôi nói rằng lời cầu
nguyện này được đưa ra vào lúc của samadhi, bởi vì hiền nhân
này đang yêu cầu tâm trí bản ngã và ham muốn của mình nhớ
những hành động quá khứ của nó.
Phần thứ hai của lời kinh này đã bị hiểu sai nhiều. Sự kiện là
ở chỗ những điều như thế này thường được diễn giải cho chúng
ta qua các kẻ sĩ - bởi những người khôn ngoan tự nhận. Dù diễn
giải và giải thích của họ có thể thông minh đến đâu, họ vẫn phạm
phải một lỗi lầm nền tảng. Họ hiểu chữ nghĩa và các nguyên lí
của kinh sách đúng đắn, nhưng họ không hiểu chút nào về cái
được ẩn kín không được nói tới đằng sau chữ nghĩa và nguyên lí.
Cái tinh tuý ẩn kín đó chưa bao giờ được chứa trong lời thực tại
của các tôn giáo. Nó là để được hiểu qua lỗ hổng giữa từng lời.
Nghĩa không có trong từng dòng mà là ở khoảng trống giữa các
dòng. Cho nên những người không có khả năng hiểu được
khoảng trống, nhưng người chỉ đọc được chữ in, không thể diễn
giải đúng đắn lời kinh vĩ đại này.
Có một phong trào được gọi là Tâm thức Krishna ở phương
Tây. Tôi vừa đọc một cuốn sách về Ishavanya Upanishad do
Swami Bhakti Vedant Prabhupad viết - người lãnh đạo phong
trào này. Tôi rất ngạc nhiên khi đọc diễn giải của ông ấy về bản
kinh này. Cách thức ông ấy giải thích nó là: “Con đã tới điểm
chết, con đang đứng tại cánh cửa cái chết. Do đó, xin Thượng đế
vui lòng chấp nhận sự hi sinh và từ bỏ mà con đã làm cho ngài:
xin nhớ lấy những hành động con đã thực hiện cho ngài.”
Ông ấy không chỉ không có khả năng đọc được khoảng cách
giữa các chữ mà dường như là ông ấy không thể hiểu được ngay
cả bản thân các từ, tìm ra các từ khác thế vào. Hiền nhân này
đang đề cập tới tâm trí bản ngã và ham muốn của mình - không
có vấn đề chút nào ở đây để đem Thượng đế vào. Hiền nhân này
không nói, “Xin nhớ những hành động con đã thực hiện cho ngài,
xin nhớ những hi sinh con đã làm cho ngài.” Nhưng tâm trí kinh
doanh của chúng ta thích diễn giải điều đó theo cách này. Nó sẽ
nói vào khoảnh khắc chết, “Hỡi Thượng đế, xin nhớ cho, con đã
đem rất nhiều tiền bạc đi làm từ thiện, con đã xây dựng đền đài
cho ngài, con đã xây đập cho thôn làng và vân vân. Hỡi Thượng
đế, thời gian của con đã hết, bây giờ cho con phần thưởng xứng
đáng với tất cả những hành động và sự hi sinh mà con đã làm vì
ngài.”
“Tâm trí bản ngã và ham muốn...” Ý chí là kênh dẫn cho
ham muốn của chúng ta, cho khát khao của tâm trí. Cần phải hiểu
ý chí là gì để cho việc thảo luận có thể dễ theo dõi. Ham muốn nảy sinh trong tâm
trí của tất cả chúng ta, nhưng ham muốn
không trở thành ý chí chừng nào mà bản ngã còn chưa được móc
nối với nó.
Ham muốn mang tính bản ngã trở thành ý chí. Mọi người
đều có ham muốn, nhưng những ham muốn này vẫn còn đơn
thuần là mơ ước chừng nào chúng còn chưa được móc nối với
bản ngã, chừng nào chúng còn chưa trở thành hành động. Được
chuyển thành hành động, ham muốn phải được móc nối với bản
ngã. Thế thì nó trở thành ý chí. Tự kiêu - bản ngã - được sinh ra
để thực hiện, để hiện hữu. Ham muốn là người làm nảy sinh. Bạn
trở thành người làm ngay khi bản ngã được thống nhất với ham
muốn.
Hiền nhân này nói, “Này tâm trí ta đầy bản ngã và ham
muốn, nhớ những hành động do mi làm.” Tại sao ông ấy nói
điều này, không chỉ một lần mà là hai lần? Tại sao? Nhu cầu gì
có đấy để nhớ điều này vào khoảnh khắc của samadhi hay vào
khoảnh khắc chết? Hiền nhân này đang làm trò đùa. Ông ấy đang
cười vào bản thân mình. Tại cánh cửa của samadhi mọi thứ đều
mất đi: tâm trí bay hơi, thân thể mất đi, hồn đang biến đi - mọi
thứ đều bị hấp thu hết. “Này tâm trí ta, điều gì đã xảy ra cho tất
cả những cái mi đã nghĩ tới? Ta đã làm điều này - ta đã làm điều
nọ. Đâu là tất cả những ý tưởng mà mi bị cuốn hút vào, tất cả
những đường mi vẽ trên nước? Qua hết rồi!”
Nhớ lấy, tất cả những điều bạn đã làm đều mất đi - ngay cả
bạn cũng đang mất đi. Nhìn lại quá khứ, và nhớ lại với tự hào, tự
cao làm sao bạn đã nghĩ, “Ta đã làm được điều này!” Bạn đã lập
kế hoạch để làm điều đó với ước mơ làm sao! Nhớ lại tất cả
những dấu ấn của vô số lần sinh thành và du hành của bạn.
Không dấu vết nào về chúng được thấy hôm nay, và hôm nay bạn
cũng sẽ thành cái không; không dấu vết nào của bạn sẽ còn lại.
Hôm nay mọi yếu tố sẽ bị hấp thu vào trong bản thân chúng.
Hôm nay toàn bộ cuộc hành trình của bạn sẽ kết thúc.
Cho nên có một cái nhìn hồi tưởng đi, chỉ một lần thôi, và
hiểu bạn đã sống trong ảo tưởng lớn đến đâu, bạn đã từng mơ
những giấc mơ nào trong cái điên khùng của mình, bạn đã trải
qua những nhọc nhằn nào với chúng, và làm sao, mất hút trong lo
âu, bạn đã sống vì những giấc mơ này. Và khi bất kì một giấc mơ
của bạn không được toại nguyện, nghĩ về đau khổ và thất vọng
bạn đã trải qua. Và nhớ bạn trở nên vui mừng biết bao khi mổ
giấc mơ của bạn được hoàn thành. Hôm nay mọi giấc mơ và mọi
thành tựu đã biến mất, và bạn nữa cũng sắp qua đời. Khi nhìn dĩ
vãng, nhớ lấy tất cả những điều này một lần nữa.
Trong chế nhạo và đùa cợt lớn hiền nhân này vậy đề cập tới
ý chí bản ngã riêng của mình, tâm trí hão huyền của mình. Đó là
lí do tại sao, tôi bảo các bạn, điều này không được nói vào lúc
chết mà vào lúc samadhi, bởi vì chỉ thân thể bị tàn lụi đi vào lúc
chết; tâm trí bản ngã thì không. Bạn du hành với tâm trí mình
ngay cả cả sau cái chết. Tâm trí đó là dòng sinh thành vô số của
bạn. Thân thể ngã xuống ở đây, tâm trí du hành cùng bạn. Ham
muốn đi cùng bạn. Bản ngã đi cùng bạn. Kí ức về các hành động
quá khứ đi với bạn. Ham muốn hoàn thành những điều mà bạn
không thể làm được vẫn đi cùng bạn. Toàn thể tâm trí bạn đi với
bạn. Chỉ thân thể vật lí chết. Tâm trí rời khỏi thân thể và bắt giữ
một thân thể mới - tâm trí này cái đã nắm giữ vô số thân thể
trong quá khứ và sẽ tiếp tục làm như vậy.
Đây là lí do tại sao những người biết không coi cái chết là
cái chết thật - bởi vì không cái gì tàn lụi trong nó cả, chúng ta
đơn thuần thay quần áo của mình. Hiểu điều này cho rõ: thân thể
không nhiều hơn quần áo, không nhiều hơn lớp che phủ bên
ngoài. Thông thường chúng ta nghĩ rằng thân thể được sinh ra
trước và thế rồi tâm trí được sinh ra trong nó. Điều này là sai.
Trong hai trăm năm vừa qua tư duy và niềm tin phương Tây đã
làm lan rộng ảo tưởng rằng thân thể được tạo ra trước hết, và
rằng thế rồi tâm trí được sinh ra trong nó, như một sản phẩm phụ,
một hiện tượng phụ, đơn giản như một phẩm chất, một thuộc tính
của thân thể. Điều ấy cũng tương tự như điều người Charvakas
cổ đại hay nói - rằng nếu bạn tách các chất được trộn lẫn để làm
ra rượu, và ăn hay uống chúng một cách riêng biệt, sẽ không bị
say. Chất say là một sản phẩm phụ của các nội dung được trộn
lẫn với nhau. Nó không đến từ đâu đó theo ý riêng của nó, nó
không có sự tồn tại tách bạch. Nó được tạo ra bởi việc trộn lẫn
một số thứ với nhau. Nếu các chất được tách ra nó biến mất. Cho
nên người Charvakas cổ đại hay biện minh rằng thân thể được
hợp thành từ năm yếu tố còn tâm trí thì được tạo ra bởi việc hợp
nhất năm yếu tố này. Tâm trí là sản phẩm phụ.
Khoa học phương Tây hiện tại cũng đang ở trạng thái dốt nát
trong vấn đề này, khi tin rằng tâm trí tới sau thân thể, như một cái
bóng. Nhưng ở phương Đông, những người đã tìm kiếm sâu sắc
trong chủ đề này vẫn coi tâm trí là có trước rồi thân thể tới như
cái bóng sau nó. Để chúng ta hiểu điều đó theo cách này: cái gì
tới trước nhất trong cuộc sống của bạn, hành động hay ham
muốn? Trước hết ham muốn tới trong tâm trí bạn, và thế rồi nó
được biến thành hành động - hành động theo sau. Nhưng bất kì ai
nhìn nó từ bên ngoài, người đó sẽ thấy hành động trước và sẽ
phải đoán ra ham muốn đằng sau hành động này. Giả sử giận dữ
phát sinh bên trong tôi và tôi tát bạn: giận dữ tới trước, tâm trí tới
trước, thế rồi tay được nâng lên và thân thể thực hiện hành động
này. Nhưng bạn sẽ thấy tay tôi và hành động tát trước hết. Ngay
cả như vậy, bạn sẽ không hoài nghi lí do mà tôi phải có trước khi
trở nên giận dữ. Hành động thân thể được thấy trước hết, và xem
như kết quả bạn bắt đầu đoán điều đang xảy ra trong tâm trí tôi.
Nhưng dầu vậy những công việc ấy của tâm trí tôi đến trước, và
hành động của thân thể theo sau.
Khi một đứa trẻ được sinh ra chúng ta cũng thấy thân thể
trước hết, nhưng những người biết sâu sắc nói chính tâm trí đến
trước. Chính tâm trí đó tạo ra thân thể được thụ thai và được sinh
ra. Tâm trí đó tạo ra hình dáng, hình hài của thân thể này. Đấy là
một loại bản thiết kế tổng thể, đấy là một chương trình làm sẵn.
Khi một người chết đi, tâm trí người đó tiếp tục cuộc hành trình
của nó với bản thiết kế tổng thể, và bản thiết kế tổng thể đó đặt
bản thân nó vào một bụng mẹ mới. Và bạn sẽ ngạc nhiên mà biết
điều này: chúng ta thông thường tin rằng một thân thể được tạo ra
khi một người đàn ông và một người đàn bà làm tình, và thế rồi
linh hồn đi vào trong thân thể, nhưng khi nhìn sâu vào trong hiện
tượng này vấn đề trở thành hiển nhiên là khi một linh hồn mong
muốn đi vào bụng mẹ, thế thì cả hai người đàn ông và đàn bà trở
nên háo hức hoạt động dục tính. Lần nữa, chính thân thể được
thấy trước, và chúng ta phải đoán về tâm trí. Tuy nhiên, những
người đã nhìn sâu vào vấn đề này đều nói rằng khi một linh hồn
mong muốn đi vào bụng mẹ, nó bắt đầu vẩn vơ quanh bạn, thế thì
có phát sinh khao khát hưởng lạc dục. Tâm trí bận bịu lấy một
thân thể sẵn sàng cho chính nó. Bạn có thể đã không nghĩ về sự
kiện này.
Khi bạn nằm xuống ngủ vào ban đêm - khi giấc ngủ bắt đầu
trùm xuống bạn và gần như bắt lấy bạn - đưa tâm thức của bạn về
ý nghĩ cuối cùng trong tâm trí bạn, thế rồi đi vào trong giấc ngủ;
và khi bạn thức dậy vào buổi sáng và sẵn sàng rời khỏi giường,
nhìn lại và tìm ra ý nghĩ đầu tiên của bạn khi thức dậy mà xem.
Bạn sẽ rất ngạc nhiên với kết quả. Ý nghĩ cuối cùng đêm trước
trở thành ý nghĩ đầu tiên vào buổi sáng. Theo cùng cách này,
ham muốn cuối cùng vào lúc chết trở thành ham muốn đầu tiên
vào lúc sinh.
Trong cái chết, thân thể tan rã nhưng tâm trí vẫn tiếp tục
cuộc hành trình của nó. Độ tuổi của thân thể bạn có thể là năm
mươi năm nhưng độ tuổi của tâm trí bạn có thể năm triệu năm.
Tổng số mọi tâm trí được sinh ra trong mọi lần sinh thành của
bạn vẫn có đó trong bạn ngay cả cho tới ngày nay. Phật đã đặt
một cái tên rất có ý nghĩa cho sự kiện này. Ông ấy là người đầu
tiên làm như vậy. Ông ấy đã đặt tên nó là nhà kho tâm thức (tàng
thức). Giống như một nhà kho, tâm trí bạn đã cất giữ mọi kí ức
về tất cả những sinh thành quá khứ của bạn - cho nên tâm trí bạn
rất già. Và không phải là tâm trí bạn là nhà kho chỉ cho sự sinh
thành con người: nếu bạn đã từng được sinh ra như con vật, cây
cối, vì trường hợp này cũng là chắc chắn, các kí ức của tất cả
những lần sinh thành ấy cũng hiện diện bên trong bạn.
Những người đã tiến hành các cuộc điều tra sâu sắc vào
trong quá trình của nhà kho tâm thức này đều nói rằng nếu bất
thình lình một cảm giác yêu mến tràn ngập trong tâm trí của bất
kì người nào khi ngắm bông hồng, lí do là ở chỗ có một kí ức sâu
bên trong người đó về bản thân người đó đã từng là hoa hồng
trong quá khứ, điều được nhen nhóm lại thành việc cảm thấy sự
cộng hưởng của nó trong hoa hồng. Không phải ngẫu nhiên mà
một người yêu chó lắm. Có những kí ức trong nhà kho tâm thức
của người đó làm cho người đó nhận biết về quan hệ họ hàng lớn
lao của người đó với chó. Bất kì cái gì xảy ra trong các kiếp sống
của chúng ta đều không ngẫu nhiên. Một quá trình nhân quả tinh
vi đang vận hành đằng sau những việc xảy ra này. Mặc dầu thân
thể tàn lụi trong cái chết, tâm trí vẫn tiếp tục cuộc hành trình của
nó và cứ thu thập các kí ức. Đây là lí do tại sao đôi khi bạn thấy
những hình dạng trong tâm trí mình mà về nó bạn sẽ nói, “Chúng
không phải là của tôi.” Đôi khi bạn làm những điều nào đó gây
cho bạn cảm giác kì lạ và nói, “Điều này đã được làm bất chấp
tôi.” Giả sử một người cãi nhau với ai đó và cắn người đó. Sau
đó người này nghĩ, “Thật lạ làm sao mình có thể cắn được người
đó! Không lẽ mình là con thú hoang dại sao?” Người đó không
phải là con thú ở hôm nay, nhưng có thời người đó đã là con thú;
và một khoảnh khắc có thể tới khi kí ức ẩn kín của người đó trở
nên kích hoạt đến mức người đó hành xử hệt như con thú. Tất cả
chúng ta đều hành xử giống như con vật trong nhiều trường hợp.
Hành vi đó không giáng xuống từ bầu trời, nó tới từ cái kho bên
trong tâm trí chúng ta.
Cái chết của chúng ta chỉ là cái chết của thân thể ta thôi.
Tâm trí chúng ta, tràn đầy bản ngã và ham muốn, không chết, cho
nên sẽ không có cơ hội nào cho hiền nhân nay đùa theo cách này
nếu người đó đơn giản đang đối diện với cái chết vật lí. Lời kinh
này được nói vào thời điểm của samadhi. Có một đặc điểm nổi
bật về samadhi: việc tới của nó có thể được công bố trước. Cái
chết đến bất ngờ, samadhi được mời tới. Cái chết xảy ra, samadhi
được lập kế hoạch. Tiến bộ dần từng bước trong thiền, con người
đạt tới trạng thái của samadhi.
Hiểu ý nghĩa lớn lao của từ samadhi đi. Nhiều lúc từ
samadhi cũng được dùng để chỉ nấm mồ. Nấm mồ của một hiền
nhân được gọi là samadhi. Nó được gọi đúng như vậy. Samadhi
là một loại cái chết, nhưng là một cái chết sâu sắc và nổi bật.
Thân thể vẫn còn đây sau cái chết, nhưng tâm trí bên trong bị phá
huỷ. Vào khoảnh khắc này của phá huỷ tâm trí hiền nhân này nói,
“Này tâm trí đầy bản ngã và ham muốn, nhớ về những hành động
mi đã làm trong quá khứ.” Ông ấy đang nói điều này bởi vì tâm
trí đã lừa dối ông ấy trong quá khứ lặp đi lặp lại; nhưng hôm nay
chính tâm trí này bị phá huỷ.
“Tuỳ thuộc và dựa dẫm vào tâm trí mình, ta đã sống cuộc đời
mình. Qua những thắng và thua, hạnh phúc và bất hạnh, thành
công và thất bại, hi vọng và thất vọng, ta đã tin nó bao giờ cũng ở
cùng ta; nhưng bây giờ ta thấy nó đang lừa dối ta. Học về nó để
dựa dẫm, ta đã làm cuộc hành trình dài thế, nhưng hôm nay ta
thấy rằng hỗ trợ cho ta đang tàn lụi đi - tan rã mãi mãi. Ta cứ
tưởng nó là chiếc thuyền cứng cáp, nhưng hôm nay ta thấy rằng
chính bản thân nước đang hội nhập vào trong dòng sông.”
Trong khoảnh khắc này hiền nhân đó đang đề cập tới tâm trí
của mình: “Này tâm trí bản ngã, nhớ lại những hành động mi đã
làm, những hành động mi đã ham muốn và dự định. Nhớ đến
những hứa hẹn mi đã nói, những an ủi mi đưa ra. Nhớ ta đã tin
cậy vào mi biết bao nhiêu. Nhớ điều mi đã xui khiến ta làm. Nhớ
những ảo tưởng mi đã tạo ra trong ta. Nhớ những giấc mơ mi đã
cho ta. Nhớ những điều xuẩn ngốc mi đã dẫn ta vào. Bây giờ bản
thân mi đang mất đi, còn ta đang đi vào một vùng nơi mi sẽ
không có. Mãi cho đến bây giờ mi bao giờ cũng thuyết phục ta
rằng nơi không có bản ngã, nơi không có ý chí, không có bản thể.
Nhưng ta thấy hôm nay là mi đang mất đi, và vậy mà bản thể ta
còn lại.”
Tâm trí bao giờ cũng nói, “Nếu không có ý chí mình sẽ tàn
lụi. Mình sẽ không thể đứng dậy chống lại xung đột của cuộc đời.
Nếu không có bản ngã trong mình, mình sẽ héo tàn; mình sẽ
không sống sót!” Tâm trí bao giờ cũng xúi bẩy hành động, quyết
tâm và tranh đấu. “Nếu mình không tranh đấu mình sẽ bị quét
đi.” Chắc chắn, điều tự nhiên duy nhất cho hiền nhân này vào
ngày này để đùa cợt tâm trí mình, để nói với tâm trí, “Bản thân
mi đang héo tàn hôm nay trong khi ta không hề bị động chạm. Mi
đang ra đi, ta không. Cho tới nay mi đã lừa dối ta, bảo ta rằng ta
sẽ không được cứu nếu không có mi. Nhưng hôm nay mi đang bỏ
đi và ta không.”
Hiền nhân dùng khoảnh khắc này để đùa cợt và chế nhạo với
hai lí do: một là về tâm trí riêng của mình, và hai là về tâm trí của
những người còn chưa đạt tới cánh cửa của samadhi và đang bận
rộn trong cả nghìn lẻ một hoạt động, tâm trí của họ đang xui
khiến họ làm điều này và làm điều nọ, tâm trí của họ vẫn đang
bảo họ, “Cuộc đời mình bị phí hoài nếu mình không hoàn thành
việc này, nếu mình không xây dựng lâu đài này,” tâm trí của họ
bảo họ, “Mình không đáng giá gì nếu mình không hoàn thành sứ
mệnh này, cuộc phiêu lưu này.”
Với những người như thế hiền nhân này đang nói tới việc
đùa của mình. Ông ấy cảnh báo họ phải nghĩ lại đi, bởi vì tâm trí
là kẻ lừa dối lớn nhất. Tất cả mọi lừa dối của chúng ta do tâm trí
tạo ra. Mỗi người và mọi người trong chúng ta sống trong thế
giới mơ, và tâm trí láu cá đến mức nó không cho phép chúng ta
nhìn đủ sâu để làm lộ ra lừa dối của nó. Tâm trí sẵn sàng với lừa
dối mới trước khi chúng ta có khả năng thấy lừa dối trước. Trước
khi lừa dối trước bị phá huỷ thì tâm trí bịa ra cấu trúc lừa dối
khác và cám dỗ chúng ta, nói rằng, “Lại đây đi, nghỉ ở đây này.”
Nếu một ham muốn được đáp ứng và tâm trí định cho phép
bạn một khoảng thời gian, bạn sẽ có khả năng thấy rằng không
cái gì thực sự được đạt tới qua hoàn thành ham muốn đầu tiên
của bạn, với nó bạn đã chịu đựng biết bao nhiêu rắc rối và lo âu.
Bạn thực sự thu được cái gì? Còn kém hơn cả rác rưởi! Nhưng
tâm trí không cho phép ngay cả có khoảng hở đó, cơ hội đó. Tâm
trí bắt đầu trồng hạt mầm của ham muốn tiếp của bạn trước khi
ham muốn trước đó được hoàn thành. Khi một ham muốn được
hoàn thành, nó được thấy là vô dụng và mối quan tâm bị mất,
nhưng tâm trí lập tức đưa ra mầm mống của ham muốn mới.
Cuộc đua bắt đầu: tâm trí chưa bao giờ cho bạn một cơ hội nghỉ
ngơi, dừng lại để bạn có thể thấy bạn đang trong lừa dối nào. Khi
mặt đất biến mất dưới chân bạn, tâm trí không cho phép bạn thấy
lỗ hổng tại chỗ của nó, nhưng thay vào đó đưa cho bạn một mảnh
đất để đứng.
Tôi sẽ kể cho các bạn một câu chuyện ngắn nhưng thú vị mà
Phật thường kể. Bạn có thể đã nghe nó, nhưng bạn có thể không
diễn giải nó theo cách này.
Một người đang chạy qua khu rừng. Bây giờ, người này chạy
bởi một trong hai lí do: hoặc là cái gì đó phía trước hấp dẫn
người đó, hoặc là cái gì đó khác phía sau đang thúc đẩy người đó.
Người này đang chạy bởi cả hai lí do. Người đó chạy để tìm kim cương, bởi vì ai
đó đã bảo người đó có mỏ kim cương trong khu
rừng. Nhưng người đó chạy rất nhanh vào lúc này bởi vì một con
sư tử đang đuổi theo. Người đó quên mất kim cương vào khoảnh
khắc đó và chỉ nghĩ về cách cứu mình khỏi sư tử. Người đó chạy
mà không mất hết can đảm, nhưng cuối cùng thì cũng tới chỗ lối
cụt. Không còn đường phía trước, chỉ có hố bẫy sâu và nguy
hiểm, và không có đường quay lại - không có cách nào quay lại,
dù đi qua rừng hay trên đường. Đây chính là cách thức bạn chạy,
trong khi đuổi theo kim cương hay để cứu mạng mình, và không
có đường lui! Mọi thời quá khứ đều đã trôi qua vĩnh viễn. Bạn
không thể bước lùi dù một li vào trong quá khứ.
Người này, bị sư tử đuổi theo, đã không thể quay lại, và con
đường phía trước là lối cụt. Sợ hãi và không thấy đường ra, người
đó đã làm điều mà người thất vọng sẽ làm. Bám lấy rễ cây, người
đó đung đưa mình trên bờ hố, nghĩ tới việc trèo lên khi sư tử đã
bỏ đi. Nhưng con sư tử, đứng gần ngay miệng hố, bắt đầu đợi
người đó. Con sư tử cũng có ham muốn của nó! Nó nghĩ, “Người
này cuối cùng cũng phải trèo lên.” Khi người này thấy sư tử ngồi
đợi mình, người đó nhìn xuống dưới để tìm cách thoát thân, và
phía dưới kia, vọng tiếng gào trong hố bẫy phía dưới, là một con
voi điên.
Chúng ta có thể hình dung hoàn cảnh của người này thật khổ
và đáng thương làm sao - nhưng vẫn chưa đủ đáng thương đâu.
Khổ cực và phiền phức của cuộc đời là không biết bao nhiêu.
Không một xung đột hay rối loạn nào có thể vét cạn tiềm năng
cuộc sống để tạo ra nhiều xung đột rối loạn hơn. Bỗng nhiên
người đó nhận ra rằng cái rễ cây mình đang bám vào cũng dần
dần mất đi. Người đó nhìn lên và thấy hai con chuột đang miệt
mài gặm nhấm vào cái rễ cây. Một con chuột trắng và một con
chuột đen. Phật hay so sánh chúng với ngày và đêm cứ làm ngắn
dần cuộc sống con người. Chúng ta có thể hiểu tính mạng người
này hiện nay đang trong nguy hiểm đến đâu, không có khả năng
trốn thoát. Nhưng không, ham muốn của người này thật đáng
ngạc nhiên làm sao, và thủ đoạn lừa dối của tâm trí người đó là
tuyệt vời. Vào khoảnh khắc đó người đó thấy một tổ ong phía
trên chiếc rễ, từ đó từng giọt mật rơi xuống, từng giọt một. Người
đó thè lưỡi ra, và một giọt mật rơi vào lưỡi. Người đó nhắm mắt
trong vui vẻ lớn, và tự nhủ mình, “Mình được ân huệ làm sao,
ngọt làm sao.” Vào khoảnh khắc đó không có sư tử ở trên, không
có voi điên ở dưới, không có chuột đang gặm nhấm rễ cây không
có sợ chết nào. Trong khoảnh khắc đó người đó mất hết mọi sợ
hãi, và chỉ có thể cảm thấy, “Ngọt làm sao!”
Phật thường nói rằng từng người đều trong tình thế khó khăn
này, nhưng tâm trí thì cứ thả ra từng giọt mật hết giọt nọ đến giọt
kia. Con người nhắm mắt và nói, “Ngọt làm sao!” Đây là tình
huống cho mọi thời. Có cái chết ở trên và có cái chết ở dưới. Nơi
có cuộc sống, cái chết bao quanh tất cả. Cuộc sống bị bao bọc bởi
cái chết, và gốc rễ của bản thân cuộc sống đang bị chặt đi vào
mọi khoảnh khắc. Mọi ngày, mọi khoảnh khắc, cuộc sống đang
bị làm rỗng đi. Giống như cát trong chiếc đồng hồ cát cứ trôi dần
từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc tiếp, cuộc sống của chúng
ta cũng tuột đi. Nhưng cho dù vậy, nếu một giọt mật rơi xuống
chúng ta nhắm mắt lại và bắt đầu mơ ước về hi vọng. Tâm trí
bảo chúng ta, “Nhìn này, mật ngọt làm sao!” Khi một giọt kết
thúc giọt khác sẵn sàng rơi xuống. Tâm trí tiếp tục chống đỡ
chúng ta với sự lừa dối, từng giọt một.
Cho nên hiền nhân này nói, “Này tâm trí bản ngã và ham
muốn của ta, nghĩ về những lừa dối mi đã thực hành trên ta. Bây
giờ nhớ điều này: tất cả những hành động quá khứ của mi và tất
cả những kế hoạch tương lai của mi - mi là kẻ xúi bẩy cho những
hành động đó, nhưng hôm nay mi tới số cùng của mi rồi. Mi
đang ở cánh cổng huỷ diệt, mi sẽ bị thủ tiêu.” Tại cổng của
samadhi tâm trí trở thành trống rỗng; ý nghĩ dừng tới, hoài nghi
và không chắc chắn của tâm trí biến mất, những con sóng của tâm trí trở nên êm
đềm. Tuyệt đối không có tâm trí. Khi không có
tâm trí, có samadhi.
Tôi đã kể cho các bạn rằng một nghĩa của samadhi là nấm
mồ - nấm mồ của vị thánh. Ý nghĩa thứ hai của samadhi là điều
kiện về không hoài nghi, nơi hoài nghi không tồn tại Cũng đáng
biết rằng nơi có tâm trí, có hoài nghi, hoài nghi và hoài nghi;
không bao giờ có thể không hoài nghi. Tâm trí là nhà giả kim lớn
nhất của hoài nghi. Như lá nhú ra từ cây, hoài nghi ló ra trong
tâm trí; không hoài nghi không bao giờ ló ra ở đó, nó có đó chỉ
khi tâm trí không có đó. Cho nên khi một người tới tôi với một
yêu cầu làm cho tâm trí người đó thoát khỏi hoài nghi, tôi bảo
người đó, “Đừng bận tâm về điều đó; bạn sẽ không bao giờ có
khả năng làm cho tâm trí thoát khỏi hoài nghi đâu. Gạt tâm trí
bạn sang bên và bạn sẽ có không hoài nghi.”
Một người hỏi tôi tối nay, “Làm sao tôi có thể thoát khỏi
tham?”
Tôi bảo người đó, “Bạn không bao giờ thoát được đâu, bởi vì
bản thân bạn là tham lam. Chừng nào bạn có đó, bạn không bao
giờ có thể không tham lam. Nếu bạn không có đó, tham lam sẽ
không có đó.”
Không hoài nghi trong tâm trí là không bao giờ có thể có
được; nó chỉ tới khi tâm trí không có đó. Đó là lí do tại sao vô trí
được gọi là samadhi - không có hoài nghi chút nào. Chừng nào
tâm trí có đó, nó sẽ cứ tạo ra hết hoài nghi nọ đến hoài nghi kia.
Nếu bạn giải quyết được hoài nghi này, nó sẽ phát sinh ra hoài
nghi khác, và nếu ai đó cho bạn một giải pháp, tâm trí sẽ tạo ra
mười hoài nghi từ giải pháp đó.
Một người bạn thông báo cho tôi qua thư rằng anh ấy sắp tới
dự trại thiền. Anh ấy gặp tôi hai ngày trước đây. Anh ấy đã viết
thư cho tôi rằng tâm trí anh ấy tràn đầy những bất ổn. Sau ba
ngày trong trại cái bất ổn của anh ấy biến mất. “Sau ba ngày,”
anh ấy bảo tôi, “bất ổn của tôi đã biến mất, nhưng liệu cái yên
bình tôi đang cảm thấy đây không phải là lừa dối chứ?”
Tôi bảo anh ta, “Tâm trí bạn đã bao giờ bảo bạn rằng bất ổn
là lừa dối không?”
Người đó nói, “Tâm trí chưa bao giờ nói thế.”
Tôi hỏi, “Bạn bất ổn trong bao lâu rồi?”
Người đó đáp, “Tôi bao giờ cũng bất ổn.”
Tâm trí người đó chưa bao giờ hỏi liệu bất ổn này không
phải là sự lừa dối chăng. Và bây giờ khi người đó đã trở nên yên
bình trong ba ngày qua, tâm trí lại hỏi, “Có phải là yên bình thật
không nhỉ? Nó không phải là lừa dối chứ?” Tâm trí thật đáng
ngạc nhiên! Ngay cả nếu Thượng đế gặp bạn, tâm trí sẽ đưa ra
hoài nghi: “Mình không thể nói dứt khoát liệu ngài là thực hay
nhân tạo.” Chừng nào tâm trí có đó, hoài nghi chắc chắn nảy
sinh. Cho nên chừng nào mà bạn còn giữ tâm trí mình bạn sẽ vẫn
còn trong khó khăn lớn. Ngay cả nếu phúc lạc đến, tâm trí trở
thành nghi ngờ và hoài nghi về sự hiện diện của nó. Tâm trí tạo
ra hoài nghi, đưa ra nghi ngờ và không chắc chắn, và cho sinh ra
lo nghĩ và lo âu.
Mặc cho tất cả những điều này, tại sao chúng ta ôm giữ tâm
trí chặt thế? Nếu tâm trí là gốc rễ của tất cả những ốm yếu này -
như những người biết nói cho chúng ta - thế thì cái gì là lí do cho
níu bám chặt thế vào nó? Về câu trả lời, nhìn vào lưu ý thách
thức của hiền nhân này. Lí do chúng ta níu bám vào nó chặt thế
là ở chỗ chúng ta sợ rằng nếu tâm trí không có đó thế thì chúng ta
cũng sẽ không có đó. Thực ra, dù có chủ ý hay không chủ ý,
chúng ta đã đồng nhất bản thân chúng ta với nó. Chúng ta đã đi
tới tin, “Mình là tâm trí.” Chừng nào mà đây là hiểu biết của chúng ta thì chúng
ta sẽ tiếp tục níu bám lấy tất cả những cái ốm
yếu này.
Bạn không phải là tâm trí! Bạn là cái biết đến tâm trí, cái
thấy nó và cái quen biết hoàn toàn với nó. Để nhận ra điều này
bạn sẽ phải đi xa chút ít khỏi nó, bạn sẽ phải đứng xa một chút
khỏi nó, bạn sẽ phải nâng bản thân mình lên trên nó một chút.
Bạn sẽ phải đứng trên bờ để xem luồng tâm trí và để nhận ra nó.
Làm sao bạn có thể rời bỏ nó khi mà bạn đồng nhất bản thân
mình với nó? Điều đó sẽ là tự tử. Rời bỏ tâm trí nghĩa là chết.
Cho nên bạn sẽ không có khả năng rời bỏ nó. Một mình người
nói, “Ta không phải là tâm trí,” có thể từ bỏ được nó.
Bước đầu tiên đi vào samadhi là kinh nghiệm này: “Ta
không là tâm trí.” Kinh nghiệm này trở nên ngày một sâu sắc hơn
cho tới khi nó trở thành rõ ràng và chắc chắn đến mức tâm trí
biến mất hoàn toàn. Nó biến mất tựa như ngọn lửa của chiếc đèn
hết dầu. Ngay cả khi dầu trong đèn đã hết rồi nhưng bấc vẫn còn
tiếp tục cháy lâu thêm vì còn có chút ít dầu trong bấc - nhưng bây
giờ nó không cháy lâu nữa. Hiền nhân này đang trong hoàn cảnh
tương tự. Ông ấy đã nhận ra, “Ta không phải là tâm trí,” nhưng
ngọn lửa vẫn còn tiếp tục cháy từ bây giờ từ chút ít dầu còn lại
trong bấc. Hiền nhân này đang đề cập tới ngọn lửa này trong
những khoảnh khắc cháy cuối cùng của nó, “Này tâm trí bản ngã
của ta, mi hứa hẹn với ta là bao giờ cũng cùng ta và cho ta ánh
sáng. Nhưng mi đang ở điểm sắp tắt ngấm. Bây giờ ta thấy rằng
dầu đã hết, cho nên ta hỏi mi bây giờ liệu mi còn kéo dài được
bao lâu? Mi đã hoàn toàn chấm dứt, thế mà ta còn.” Cho nên
người đó đang nói với tâm trí sắp chết của mình, “Ta bao giờ
cũng tách biệt với mi, nhưng ta bao giờ cũng bị đồng nhất với mi.
Đấy là ảo tưởng của ta - luân hồi, ảo vọng maya - ảo tưởng lớn!”
Hiền nhân này đang đề cập tới bản thân mình, và như tôi đã
nói với các bạn, ông ấy cũng đang đề cập tới bạn nữa. Có lẽ bạn
cũng có thể nhận ra điều đó. Quay lại với thời niên thiếu của bạn
và nhớ bạn đã lo âu thế nào khi đứng đầu lớp: bạn mất ngủ ban
đêm thế nào, bao nhiêu tải trọng của kì thi đè lên tâm trí bạn, bạn
đã tin như thế nào vào mọi thứ bị phụ thuộc vào chúng! Nhưng
hôm nay không còn kì thi nào, không còn lớp học. Quay lại và
kiểm tra xem: Bạn nhất lớp hay nhì hay thứ ba trong lớp - hay
ngay cả trượt - có gì khác biệt nào? Hôm nay bạn nhớ chẳng cái
gì trong những việc xảy ra đó. Cứ quay lại mà xem. Bạn kiếm
chuyện cãi nhau với ai đó: bạn nghĩ đấy là vấn đề sống chết.
Hôm nay, sau mười năm, cuộc cãi lộn đó trông tựa như những
đường vẽ trên nước. Ai đó xúc phạm bạn trên phố và bạn vật lộn
với vấn đề làm sao bảo vệ bản thân mình khỏi sự lăng mạ của
người đó. Nhìn xem: bạn đâu có bị phá huỷ. Việc lăng mạ bây
giờ không có đó. Hôm nay bạn không nhớ gì về nó cả. Quay lại
và xem bạn đã gắn cho nó tầm quan trọng đến đâu. Hôm nay nó
có quan trọng nữa không? Không, nó không còn quan trọng chút
nào bây giờ.
Nhớ lấy, cái mà bạn coi là có giá trị hôm nay sẽ thành vô giá
trị ngày mai, cho nên đừng cho nó quan trọng lắm vào hôm nay.
Học từ kinh nghiệm của bạn về ngày hôm qua, và rút ra tất cả
những giá trị mà bạn đã đặt vào những thứ bạn làm bây giờ. Hiền
nhân này đang kể lại tâm trí bản ngã của mình, về sức mạnh của
tất cả những kinh nghiệm của mình trong cuộc sống, “Ta đã coi
mi là rất quan trọng, nhưng ta nói rất dứt khoát với mi, tại khoảnh
khắc này nói cho mi lời chào vĩnh biệt, rằng mi đã tiến hành lừa
dối suốt từ đầu đến cuối. Chính cái ngu xuẩn của ta là không thấy
ra rằng ta đã và đang tách biệt với mi.”
Khi tâm trí tiêu tan mọi thứ tiêu tan, bởi vì nó là hạt nhân để
mọi thứ được móc vào. Bánh xe của toàn bộ cuộc sống chúng ta
quay quanh nó. Do đó hiền nhân này tuyên bố rằng năm yếu tố
trong thân thể sẽ hấp thu bản thân chúng vào ngọn nguồn của chúng và mọi thứ sẽ
tiêu tan, bởi vì tâm trí - hạt nhân kết nối tất
cả - hôm nay đang biến mất đi.
Khi Phật đạt tới tri thức tối thượng ông ấy nói một điều tuyệt
diệu. Khi tâm trí ông ấy bị phá huỷ lần đầu tiên và ông ấy đi vào
trạng thái trống rỗng, ông ấy nói đúng cái điều mà hiền nhân của
Upanishad đã nói. Ông ấy nói, “Này tâm trí, bây giờ ta nói lời
vĩnh biệt mi. Mãi cho đến giờ mi là được cần cho ta, vì ta đã
muốn có dạng thân người. Nhưng bây giờ ta không cần thân
người cho nên mi có thể ra đi. Mãi cho đến bây giờ, với việc cần
thân người, ta đã cần kiến trúc sư của nó, tâm trí, nữa. Không ai
có thể được tạo ra mà không có nó. Bây giờ ta có chỗ trú ngụ tối
cao của mình. Bây giờ ta đã đạt tới đích của mình. Bây giờ ta đã
đạt tới ngôi nhà không được tạo ra, nơi cư ngụ trong cái ta của ta.
Bây giờ mi có thể ra đi.”
Những lời kinh như vậy là rất quan trọng cho người tìm kiếm
chân lí. Không có lợi gì trong việc giao phó chúng cho kí ức.
Chúng có lợi chỉ nếu được giữ trong tim. Nếu chúng được ghi
nhớ và lặp lại hàng ngày chúng trở thành cũ rích. Dần dần nghĩa
của chúng bị mất đi, và chỉ có từ chết còn lại. Nhưng nếu sự kiện
này - rằng tâm trí không là cái gì ngoài sự lừa dối - được bạn hiểu
rõ ràng, thế thì cuộc cách mạng mới sẽ đi vào cuộc sống của bạn.
Tôi không nói về những lời kinh này với quan điểm để bạn ghi
nhớ điều tôi nói và trở thành kẻ sĩ. Không, bạn đã là kẻ sĩ ngay từ
trước khi nghe tôi: không cần làm tăng thêm mớ tri thức của bạn.
Tôi nói về chúng để cho bạn bức tranh đúng đắn về các thực tại
của cuộc sống. Nếu việc ghi nhớ xảy ra, để cho nó đi qua nhận
biết rằng những lời kinh này đem đến việc soi sáng trên con
đường mà bạn sống.
Trang Tử là một thầy Trung quốc. Một buổi chiều tối ông ấy
cùng đệ tử của mình đi qua một vùng nghĩa địa. Một cái sọ bị
chân ông ấy đá phải. Ông ấy nhặt nó lên, chạm đầu mình vào và
xin chiếc sọ tha thứ. Đệ tử của ông ấy hỏi, “Sao thầy làm điều
này? Chúng tôi bao giờ cũng nghĩ thầy là con người của trí huệ.
Cái gì là cái điên khùng đang diễn ra trong thầy bây giờ?”
Trang Tử đáp, “Các ông không hiểu. Vùng nghĩa địa này là
dành riêng cho những người rất quan trọng (VIP). Chỉ những
người quan trọng nhất của thành mới được mai táng ở đây.”
Họ nói, “Dù họ là ai đi chăng nữa, cao hay thấp, cái chết vẫn
là kẻ san bằng vĩ đại.”
Cái chết mang tính cộng sản lớn - nó đặt mọi người theo
cùng mức độ. Nhưng Trang Tử nói, “Không, ta phải xin tha thứ
của nó. Giả sử người này còn sống bây giờ, vị trí của ta sẽ thế
nào?”
Đệ tử nói, “Người này bây giờ không còn sống, vậy tại sao
thầy phải lo nghĩ về ông ấy?”
Nhưng Trang Tử mang chiếc sọ về nhà và để nó gần giường
mình. Bất kì ai đến gặp ông đều tự hỏi tại sao chiếc sọ được đặt ở
đấy. Trang Tử sẽ nói, “Một cách vô tình chân ta đá phải nó. Vì
người này không còn nữa, nên ta không còn cơ hội nào để xin tha
thứ, cho nên ta gặp khó khăn. Để giải quyết vấn đề này ta phải
mang chiếc sọ về nhà, và ta cứ xin tha thứ trong hi vọng rằng một
ngày nào đó lời ta có thể được nghe thấy.”
Nghe thấy điều này, mọi người thường nói với ông, “Ông
nói điều vô nghĩa làm sao!”
Thế rồi ông ấy sẽ nói, “Lí do khác ta đem nó về đây là vì nó
là lời nhắc nhở thường xuyên cho ta rằng sớm hay muộn sọ ta
cũng sẽ nằm trong mảnh đất chôn vùi và người ta sẽ đá nó đi đây
đó. Ta không bận tâm về điều đó, nhưng ta lấy làm tiếc là ta sẽ
không thể ở vị trí để tha thứ cho bất kì ai xin ta tha thứ. Cho nên một hiểu biết
lớn về sọ của ta đã tới với ta từ khi ta mang chiếc
sọ này về nhà. Nhìn vào nó ta sẽ vẫn còn bình thản và không bị
khuấy động cho dù ai đó đá vào sọ ta!”
Đây là hiểu biết mang tính tồn tại, nó không phải là trí tuệ.
Hiểu biết này đã mang lại kết quả, người này được biến đổi. Theo
cùng cách đó, nếu lời kinh này đạt tới tim bạn nó sẽ mang lại kết
quả khi bạn làm điều gì đó và tâm trí bạn thôi thúc bạn theo cách
này hay cách khác.
Chẳng hạn, lời kinh này nên trao cho những người như
Morarji Desai, người có tâm trí thường xuyên lập kế hoạch để
làm cái này làm cái nọ. Tâm trí cứ làm việc như thế này cho đến
lúc chết, mặc dầu nó không thu được cái gì từ hoạt động của nó.
Bắt đầu nghề nghiệp của mình từ trợ lí thu thuế, ông ấy đã lên
đến địa vị thứ trưởng, nhưng ông ấy chẳng đạt được cái gì. Cho
dù ông ấy có lên hơn nữa, không kết quả gì, không đáng giá gì,
sẽ thu được từ việc đó. Tâm trí bao giờ cũng giữ bạn trong khó
khăn, dù nó được hay thua. Tâm trí giống như kẻ đánh bạc. Nếu
nó thua, nó nghĩ, “Mình chơi thêm lần nữa - mình có thể thắng.”
Và nếu nó thắng, nó nghĩ, “Bây giờ vận may của mình đang tới,
mình phải không bỏ lỡ nó; mình phải chơi thêm nữa.” Nếu người
đó thắng, kẻ đánh bạc trở nên hi vọng nhiều hơn, và tiếp tục chơi.
Nếu người đó thua, tâm trí người đó ngần ngại trước viễn cảnh
sắp thua: “Chơi thêm lần nữa, mình có thể thắng. Thử lần nữa
xem sao!”
Cho nên nhớ lấy lời kinh này khi tâm trí, giống như kẻ đánh
bạc, thúc giục bạn tiếp tục, dù thắng hay thua! Và nói với nó:
“Này tâm trí đầy những bản ngã và ham muốn của ta... nhớ hành
động quá khứ của mi.” Kết quả của việc ghi nhớ này sẽ là ở chỗ
sự hấp dẫn lớn hơn của bạn vào một hành động đặc biệt sẽ yếu
đi. Cái ngu xuẩn của bạn trong việc nghĩ về bản thân mình là
người làm sẽ bị đập vỡ tan, và bạn sẽ đi tới gần samadhi hơn.
Bạn sẽ làm sâu sắc hơn tính mạnh mẽ của việc thiền của bạn.
Nhớ trong tâm trí, vô ý thức hay vô nhận biết sẽ không có tác
dụng. Nếu bạn cứ còn vô nhận biết và không nhạy cảm với cách
làm việc của tâm trí, thế thì tâm trí của bạn sẽ lặp lại điều nó đã
làm hôm qua.
Có lẽ bạn không biết điều này, nhưng tâm trí bạn chưa bao
giờ làm bất kì điều gì mới hay tươi tắn. Nó đơn giản cứ lặp lại
điều nó đã làm trước đây. Bạn đã giận dữ ngày hôm qua, bạn đã
giận dữ ngày hôm kia; và sau cơn giận dữ ngày hôm kìa bạn đã
ăn năn và thề không bao giờ giận dữ nữa. Hôm qua bạn làm hệt
như cũ, và ở đây bạn lại đang làm cùng việc đó hôm nay. Cơn
giận dữ của bạn cũ kĩ, và việc ăn năn của bạn cũng cũ kĩ. Ngày
nọ tiếp ngày kia bạn cứ lặp lại cái loại hành vi này. Nếu bạn
không có khả năng loại bỏ giận dữ, ít nhất gạt sang bên việc ăn
năn về nó; phá vỡ ít nhất một trong những thói quen cũ của bạn!
Nhưng bạn sẽ không làm điều này; cơn giận của bạn và ăn năn
của bạn cứ đi đôi với nhau.
Toàn bộ cuộc đời con người là sự lặp lại. Nó không khác gì
với sự lặp lại của con trâu kéo máy nghiền mía. Con trâu có thể
nghĩ nó đang bước một khoảng cách rất xa bởi vì mắt nó vẫn còn
nhắm khi nó tiếp tục bước vòng quanh. Nó có thể nghĩ nó đã đi
khắp trái đất và phải ở gần đích rồi. Giống như con trâu này, tâm
trí đi theo vòng tròn. Nếu một người viết nhật kí hàng ngày,
người đó sẽ phải xét xem liệu mình có là cái gì khác hơn là cái
máy không: cùng những hoạt động, cùng việc thường lệ hàng
ngày, lặp đi lặp lại. Sau hai mươi năm sống với nhau, vợ biết
chồng mình sẽ nói gì khi anh ta về nhà muộn buổi tối; cô ấy có
kinh nghiệm hai mươi năm. Chồng cũng biết vợ mình sẽ phản
ứng ra sao với cái cớ của mình. Cho dù thế, cả hai vẫn cứ trải qua
cùng câu hỏi và cùng câu trả lời.
Vậy bị cuốn hút vào quá trình máy móc của tâm trí, người
sống trong vô nhận biết bỏ lỡ mọi cơ hội mà người đó gặp trong
cuộc đời mình - và các cơ hội không ít đâu, nhưng chúng ta láu
cá thế trong việc bỏ lỡ từng cơ hội đó. Cứ mỗi ngày lại có một cơ
hội tươi tắn tới, mới mẻ vì không nhắc lại cái cũ - nhưng chúng ta
lặp lại cái cũ. Điều này xảy ra bởi vì chúng ta không nhớ trong
tâm trí lời kinh này... nhớ hành động quá khứ của mình.Trước khi
bạn giận dữ vào ngày mai, bảo với tâm trí bạn, “Này tâm trí, nhớ
tất cả những cơ hội mình đã trở nên giận dữ trước đây.” Trước
hết, dừng lại một vài phút và nhớ lại những cơ hội giận dữ trước
đây, và thế rồi hãy giận. Và tôi bảo các bạn, thế thì bạn sẽ không
có khả năng giận được đâu.
Bất kì khi nào tâm trí trở nên tràn đầy những ham muốn và
đam mê, vậy nói với tâm trí bạn: “Này tâm trí đầy những bản ngã
và ham muốn, nhớ tới những ham muốn mà mi đã ấp ủ trong quá
khứ.” Giữ các kinh nghiệm cũ của bạn trong trí trước khi bước
vào cuộc hành trình mới, thế thì bạn sẽ không bắt đầu cuộc hành
trình khác qua cách cũ nữa. Ham muốn của bạn sẽ bị ngạc nhiên
và phân vân! Nhận biết ngần này là đủ để phá vỡ cách thức làm
việc máy móc của tâm trí.
Gurdjieff đã ghi lại trong hồi ức của mình rằng lời khuyên
cuối cùng của bố ông đã làm thay đổi toàn bộ quá trình cuộc đời
ông ấy. Ông ấy đã là một cậu nhỏ, em út trong nhà. Bố ông ấy,
đang nằm trên giường chết, gọi tất cả con cái đến và nói điều gì
đó cho từng người trong họ. Khi cậu em út được gọi tới người bố
nói, “Lại gần bố và nghiêng đầu về phía bố, bố muốn nói cho con
một điều mà con phải nhớ như in trong đầu trong toàn bộ cuộc
đời con. Bố không có gì khác cho con. Bố muốn con hứa với bố
một điều - rằng bất kì khi nào một cơ hội nảy sinh để phạm vào
một hành vi xấu con sẽ đợi hai mươi bốn giờ. Tất nhiên, con có
thể làm nó, nhưng đợi hai mươi bốn giờ trước khi còn làm nó.
Con hứa với bố về điều này đi. Nếu con muốn giận dữ, cứ giận
dữ hoàn toàn; bố không cấm con, nhưng làm việc đó sau hai
mươi bốn giờ. Nếu con muốn giết ai đó, làm việc đó với toàn bộ
trái tim con, nhưng đợi hai mươi bốn giờ.”
Gurdjieff hỏi, “Mục đích của việc này là gì?”
Bố ông ấy nói, “Bằng cách tuân theo lời khuyên này con sẽ
có khả năng làm hành vi đó theo cách tốt hơn. Con sẽ có khả
năng lập kế hoạch tốt cho nó, và chính kinh nghiệm của đời bố là
ở chỗ sẽ không có sai lầm nào trong việc lập kế hoạch của con.
Món quà của bố cho con là kinh nghiệm này.”
Gurdjieff đã viết, “Một phần của lời khuyên này đã làm thay
đổi quá trình cuộc đời tôi, bởi vì không ai có thể làm hành vi ác
nếu người đó đợi ngay cả hai mươi bốn giây, chưa nói đến hai
mươi bốn giờ.”
Khi bạn trở nên giận dữ, nhìn vào đồng hồ của bạn và tự
nhủ, “Mình sẽ giận dữ sau một phút.” Khi kim giây hoàn thành
một vòng, đặt đồng hồ xuống và bắt đầu giận dữ. Bạn sẽ không
có khả năng giận dữ được bởi cái thoáng nhìn và suy nghĩ về mọi
cơ hội quá khứ sẽ trở tâm trí bạn trong khoảng sáu mươi giây.
Tất cả những ăn năn quá khứ, tất cả những lời thề bạn đã đưa ra,
tất cả những quyết định của bạn không làm lại điều đó, tất cả
những điều này sẽ xuất hiện phía trước bạn, và bạn sẽ không có
khả năng trở nên giận dữ.
Nhưng chúng ta không chờ đợi khi phạm phải hành vi ác;
chúng ta chỉ đợi trong khi làm hành vi thiện. Một người bạn hôm
nay tới và bầy tỏ ham muốn của anh ấy được điểm đạo thành
sannyas trong ngày sinh của anh ta, khoảng hai hay ba tháng nữa.
Không ai đợi cho tới ngày sinh của mình nếu người đó muốn
giận dữ! Tôi hỏi anh ta, “Có chắc không đấy? Làm sao bạn biết
bạn sẽ ở đâu vào ngày sinh của bạn? Nó thậm chí có thể là ngày
chết của bạn đấy!”
Ngay cả khoảnh khắc tiếp bạn cũng không thể tin cậy được,
nói gì đến thời gian hai hay ba tháng! Chúng ta trì hoãn hành
động tốt, nhưng hành động xấu chúng ta làm ngay lập tức nếu
chúng ta suýt có cơ hội làm nó. Không, trì hoãn cái ác, và làm cái
thiện ngay lập tức. Bạn không thể tin cậy khoảnh khắc tiếp; nó có
thể tới, nó có thể không tới. Nếu bạn bỏ lỡ khoảnh khắc làm việc
thiện, cơ hội này có thể không tới nữa, và nếu bạn đợi - cho dù
một khoảnh khắc - để làm một hành vi ác, tôi bảo bạn, bạn sẽ
không có khả năng làm nó. Một người đủ mạnh mẽ để chờ đợi
một khoảnh khắc sẽ không có khả năng làm một hành vi ác. Chờ
đợi một khoảnh khắc đòi hỏi sức mạnh lớn. Chính sức mạnh lớn
nhất trên thế giới này là chờ đợi một giây khi đôi mắt bắt đầu đỏ
máu và nắm tay bắt đầu siết lại trong giận dữ.
Hiền nhân này đã tạo ra lời kinh này để làm mình thành trò
đùa - để cười vào bản thân mình cũng như vào tất cả chúng ta.
Đủ cho hôm nay.
Cố hiểu một vài điểm về thiền trước khi chúng ta bắt đầu.
Điều thứ nhất là đừng bao giờ trì hoãn nó, thậm chí một giây.
Đừng nghĩ, “Mình sẽ bắt đầu vào ngày mai.” Nó cần phải được
thực hành bây giờ.
Tôi phải nói điều gì đó về những người đang ngồi sau tôi.
Tôi đã yêu cầu họ ngồi; dường như là họ nghĩ họ đã đơn giản
ngồi đó. Khi tôi quay và nhìn, tôi thấy rằng chỉ có tám hay mười
người đang thực hành thiền; số còn lại vẫn đang ngồi không làm
gì. Bạn sẽ không được gì bởi việc ngồi không. Tôi phân vân khi
thấy họ nhiều lúc ngồi không, không làm gì, khi biết bao nhiêu
người xung quanh họ đang toàn bộ trong thiền, hứng khởi bởi nó,
nhảy và múa. Bạn có tảng đá thay vì trái tim không, mà không
cái gì làm bạn chuyển động? Bạn không động đậy chút nào, trong
khi thấy biết bao nhiêu người đang say mê, đang trong cực lạc?
Bạn rất thông minh - bạn kiểm soát cảm giác của mình để cho
chúng không thể bị ảnh hưởng. Xin để cho bản thân bạn hoạt
động! Đừng ngồi ở đây cứng nhắc như tảng đá, nơi mà biết bao
nhiêu người đang nhảy múa với trái tim và tâm trí cởi mở và đã
trở thành hồn nhiên như trẻ con. Để cho cái cứng nhắc của bạn ra
đi; động đậy đi!
Một điểm nữa cần phải nhớ: một số trong các bạn nghĩ,
“Chúng tôi sẽ làm điều đó khi nó trở thành có thể cho chúng tôi.”
Chín mươi phần trăm làm điều đó theo ý riêng của họ, mười phần
trăm không làm. Nhưng bản thân họ sẽ phải phá vỡ rào chắn.
Cho nên tôi bảo bạn, những người nghĩ họ không thể tự mình làm
điều đó nên bắt đầu làm điều đó. Họ sẽ phải nỗ lực chỉ trong đôi
giây; nó sẽ trở thành tự phát từ khoảnh khắc thứ ba. Một khi
dòng suối nước bung ra, thế thì nước bắt đầu chảy ra theo cách tự
nhiên. Bây giờ chỉ còn lại một ngày, cho nên tôi muốn không ai
vẫn còn không bị ảnh hưởng . Tất cả chúng ta cùng tham gia!
Bây giờ xin để tâm hồn ta gặp cái tuyệt đối đang tràn ngập tất cả qua sinh khí,
và để cho thân thể ta được thu thành tro. Này tâm trí đầy bản ngã và ham muốn, bây giờ nhớ hành động quá khứ của mi đi, nhớ hành vi quá khứ của mi đi.
và để cho thân thể ta được thu thành tro. Này tâm trí đầy bản ngã và ham muốn, bây giờ nhớ hành động quá khứ của mi đi, nhớ hành vi quá khứ của mi đi.
Để cho cuộc sống hội nhập vào trong cái mà từ đó nó đã
được sinh ra. Để cho hình dạng tự mất đi trong cái vô hình dạng
mà từ đó nó đã được tạo ra. Để cho chúng là một trong tâm thức
thuần khiết của con người. Để thân thể được trộn lẫn với cát bụi,
để cho nó được hội nhập trong đất. Trong khoảnh khắc như thế -
và có hai khoảnh khắc như vậy - hiền nhân này đề cập tới tâm trí
bản ngã của mình đầy những ham muốn: “Này tâm trí ta đầy bản
ngã và ham muốn, tự nhớ về hành vi quá khứ của mi.”
Có hai khoảnh khắc khi lời cầu nguyện này có thể thực sự
được nêu ra. Một là khoảnh khắc của cái chết và khoảnh khắc kia
là khoảnh khắc của samadhi, đại định, thiền sâu. Một khoảnh
khắc là khi một người đang trên ngưỡng cửa cái chết, và khoảnh
khắc kia là khi người đó đang ở tại cái chết lớn hơn - samadhi -
sẵn sàng hội nhập bản thân mình tựa như một giọt nước vào
trong đại dương. Phần lớn mọi người đã giải thích lời kinh này
đều đã diễn giải nó theo khoảnh khắc thứ nhất - khoảnh khắc của
cái chết vật lí. Họ đã giả sử rằng hiền nhân đang nói điều này tại
khoảnh khắc chết, khi toàn thể kinh nghiệm của người đó sắp
được hội nhập vào trong cái mà từ đó người đó đã tới. Nhưng
như tôi thấy điều đó, việc nhớ này không được thực hiện chút
nào vào khoảnh khắc chết, mà vào khoảnh khắc của đại định. Nó
là không thích hợp với khoảnh khắc chết, bởi vì không có nhận
biết trước về cái chết. Bạn chưa bao giờ biết vào khoảnh khắc
nào cái chết sẽ tới. Bạn biết về nó khi nó tới, nhưng vào lúc đó
bạn đã chết. Chừng nào cái chết chưa tới người ta không biết về
nó; và khi nó tới, người phải biết đã qua đời rồi.
Khi Socrates sắp chết, bạn bè ông ấy đã hỏi ông ấy lí do tại
sao ông ấy dường như không sợ, khổ hay lo nghĩ. Thế rồi
Socrates nói, “Tôi nghĩ theo cách này: chừng nào mà cái chết còn
chưa tới, tôi vẫn còn sống; khi tôi còn sống, tại sao tôi phải lo
nghĩ về cái chết? Và ai sẽ còn lại để lo nghĩ về cái chết khi nó thực tới và tôi
không còn nữa? Tôi sẽ hoàn toàn mất đi trong cái
chết, không cái gì sẽ được để lại sau, và nếu không cái gì của tôi
còn lại sau cái chết, thế thì không có lí do gì để mà sợ bất kì cái
gì. Mặt khác, nếu, như ai đó nói, tôi sẽ không chết ngay cả sau
cái chết, thế thì không có chút lí do nào để lo nghĩ về cái chết.”
Như tôi đã nói, lời kinh này là có nghĩa trong hai khoảnh
khắc, hoặc vào khoảnh khắc chết hoặc vào khoảnh khắc của
samadhi đại định. Nhưng chúng ta không có ý tưởng chút nào về
khoảnh khắc chết - nó là không dự đoán trước được, nó không
thể nói trước được. Nó tới bất thình lình, vào bất kì khoảnh khắc
nào. Nó có thể xảy ra vào bất kì khoảnh khắc nào, không có tri
thức biết trước về khoảnh khắc đó, và lời cầu nguyện này chỉ có
thể đưa ra khi có tri thức biết trước; tức là, khi hiền nhân này
biết, “Tôi sắp chết, tôi đang ở ngưỡng cửa cái chết.”
Không, đây không phải là lời cầu nguyện đưa ra vào khoảnh
khắc chết. Nó được đưa ra vào thời điêm của cái chết lớn -
samadhi có nghĩa là cái chết lớn. Tôi coi cái chết của con người
là cái chết bình thường bởi vì thế thì chỉ có thân thể chết thôi;
tâm trí không chết. Tôi coi thiền, samadhi, là cái chết vĩ đại bởi
vì không có ý tưởng, không có nhớ về thân thể chút nào trong
hoàn cảnh đó; tâm trí cũng chết. Do đó tôi nói rằng lời cầu
nguyện này được đưa ra vào lúc của samadhi, bởi vì hiền nhân
này đang yêu cầu tâm trí bản ngã và ham muốn của mình nhớ
những hành động quá khứ của nó.
Phần thứ hai của lời kinh này đã bị hiểu sai nhiều. Sự kiện là
ở chỗ những điều như thế này thường được diễn giải cho chúng
ta qua các kẻ sĩ - bởi những người khôn ngoan tự nhận. Dù diễn
giải và giải thích của họ có thể thông minh đến đâu, họ vẫn phạm
phải một lỗi lầm nền tảng. Họ hiểu chữ nghĩa và các nguyên lí
của kinh sách đúng đắn, nhưng họ không hiểu chút nào về cái
được ẩn kín không được nói tới đằng sau chữ nghĩa và nguyên lí.
Cái tinh tuý ẩn kín đó chưa bao giờ được chứa trong lời thực tại
của các tôn giáo. Nó là để được hiểu qua lỗ hổng giữa từng lời.
Nghĩa không có trong từng dòng mà là ở khoảng trống giữa các
dòng. Cho nên những người không có khả năng hiểu được
khoảng trống, nhưng người chỉ đọc được chữ in, không thể diễn
giải đúng đắn lời kinh vĩ đại này.
Có một phong trào được gọi là Tâm thức Krishna ở phương
Tây. Tôi vừa đọc một cuốn sách về Ishavanya Upanishad do
Swami Bhakti Vedant Prabhupad viết - người lãnh đạo phong
trào này. Tôi rất ngạc nhiên khi đọc diễn giải của ông ấy về bản
kinh này. Cách thức ông ấy giải thích nó là: “Con đã tới điểm
chết, con đang đứng tại cánh cửa cái chết. Do đó, xin Thượng đế
vui lòng chấp nhận sự hi sinh và từ bỏ mà con đã làm cho ngài:
xin nhớ lấy những hành động con đã thực hiện cho ngài.”
Ông ấy không chỉ không có khả năng đọc được khoảng cách
giữa các chữ mà dường như là ông ấy không thể hiểu được ngay
cả bản thân các từ, tìm ra các từ khác thế vào. Hiền nhân này
đang đề cập tới tâm trí bản ngã và ham muốn của mình - không
có vấn đề chút nào ở đây để đem Thượng đế vào. Hiền nhân này
không nói, “Xin nhớ những hành động con đã thực hiện cho ngài,
xin nhớ những hi sinh con đã làm cho ngài.” Nhưng tâm trí kinh
doanh của chúng ta thích diễn giải điều đó theo cách này. Nó sẽ
nói vào khoảnh khắc chết, “Hỡi Thượng đế, xin nhớ cho, con đã
đem rất nhiều tiền bạc đi làm từ thiện, con đã xây dựng đền đài
cho ngài, con đã xây đập cho thôn làng và vân vân. Hỡi Thượng
đế, thời gian của con đã hết, bây giờ cho con phần thưởng xứng
đáng với tất cả những hành động và sự hi sinh mà con đã làm vì
ngài.”
“Tâm trí bản ngã và ham muốn...” Ý chí là kênh dẫn cho
ham muốn của chúng ta, cho khát khao của tâm trí. Cần phải hiểu
ý chí là gì để cho việc thảo luận có thể dễ theo dõi. Ham muốn nảy sinh trong tâm
trí của tất cả chúng ta, nhưng ham muốn
không trở thành ý chí chừng nào mà bản ngã còn chưa được móc
nối với nó.
Ham muốn mang tính bản ngã trở thành ý chí. Mọi người
đều có ham muốn, nhưng những ham muốn này vẫn còn đơn
thuần là mơ ước chừng nào chúng còn chưa được móc nối với
bản ngã, chừng nào chúng còn chưa trở thành hành động. Được
chuyển thành hành động, ham muốn phải được móc nối với bản
ngã. Thế thì nó trở thành ý chí. Tự kiêu - bản ngã - được sinh ra
để thực hiện, để hiện hữu. Ham muốn là người làm nảy sinh. Bạn
trở thành người làm ngay khi bản ngã được thống nhất với ham
muốn.
Hiền nhân này nói, “Này tâm trí ta đầy bản ngã và ham
muốn, nhớ những hành động do mi làm.” Tại sao ông ấy nói
điều này, không chỉ một lần mà là hai lần? Tại sao? Nhu cầu gì
có đấy để nhớ điều này vào khoảnh khắc của samadhi hay vào
khoảnh khắc chết? Hiền nhân này đang làm trò đùa. Ông ấy đang
cười vào bản thân mình. Tại cánh cửa của samadhi mọi thứ đều
mất đi: tâm trí bay hơi, thân thể mất đi, hồn đang biến đi - mọi
thứ đều bị hấp thu hết. “Này tâm trí ta, điều gì đã xảy ra cho tất
cả những cái mi đã nghĩ tới? Ta đã làm điều này - ta đã làm điều
nọ. Đâu là tất cả những ý tưởng mà mi bị cuốn hút vào, tất cả
những đường mi vẽ trên nước? Qua hết rồi!”
Nhớ lấy, tất cả những điều bạn đã làm đều mất đi - ngay cả
bạn cũng đang mất đi. Nhìn lại quá khứ, và nhớ lại với tự hào, tự
cao làm sao bạn đã nghĩ, “Ta đã làm được điều này!” Bạn đã lập
kế hoạch để làm điều đó với ước mơ làm sao! Nhớ lại tất cả
những dấu ấn của vô số lần sinh thành và du hành của bạn.
Không dấu vết nào về chúng được thấy hôm nay, và hôm nay bạn
cũng sẽ thành cái không; không dấu vết nào của bạn sẽ còn lại.
Hôm nay mọi yếu tố sẽ bị hấp thu vào trong bản thân chúng.
Hôm nay toàn bộ cuộc hành trình của bạn sẽ kết thúc.
Cho nên có một cái nhìn hồi tưởng đi, chỉ một lần thôi, và
hiểu bạn đã sống trong ảo tưởng lớn đến đâu, bạn đã từng mơ
những giấc mơ nào trong cái điên khùng của mình, bạn đã trải
qua những nhọc nhằn nào với chúng, và làm sao, mất hút trong lo
âu, bạn đã sống vì những giấc mơ này. Và khi bất kì một giấc mơ
của bạn không được toại nguyện, nghĩ về đau khổ và thất vọng
bạn đã trải qua. Và nhớ bạn trở nên vui mừng biết bao khi mổ
giấc mơ của bạn được hoàn thành. Hôm nay mọi giấc mơ và mọi
thành tựu đã biến mất, và bạn nữa cũng sắp qua đời. Khi nhìn dĩ
vãng, nhớ lấy tất cả những điều này một lần nữa.
Trong chế nhạo và đùa cợt lớn hiền nhân này vậy đề cập tới
ý chí bản ngã riêng của mình, tâm trí hão huyền của mình. Đó là
lí do tại sao, tôi bảo các bạn, điều này không được nói vào lúc
chết mà vào lúc samadhi, bởi vì chỉ thân thể bị tàn lụi đi vào lúc
chết; tâm trí bản ngã thì không. Bạn du hành với tâm trí mình
ngay cả cả sau cái chết. Tâm trí đó là dòng sinh thành vô số của
bạn. Thân thể ngã xuống ở đây, tâm trí du hành cùng bạn. Ham
muốn đi cùng bạn. Bản ngã đi cùng bạn. Kí ức về các hành động
quá khứ đi với bạn. Ham muốn hoàn thành những điều mà bạn
không thể làm được vẫn đi cùng bạn. Toàn thể tâm trí bạn đi với
bạn. Chỉ thân thể vật lí chết. Tâm trí rời khỏi thân thể và bắt giữ
một thân thể mới - tâm trí này cái đã nắm giữ vô số thân thể
trong quá khứ và sẽ tiếp tục làm như vậy.
Đây là lí do tại sao những người biết không coi cái chết là
cái chết thật - bởi vì không cái gì tàn lụi trong nó cả, chúng ta
đơn thuần thay quần áo của mình. Hiểu điều này cho rõ: thân thể
không nhiều hơn quần áo, không nhiều hơn lớp che phủ bên
ngoài. Thông thường chúng ta nghĩ rằng thân thể được sinh ra
trước và thế rồi tâm trí được sinh ra trong nó. Điều này là sai.
Trong hai trăm năm vừa qua tư duy và niềm tin phương Tây đã
làm lan rộng ảo tưởng rằng thân thể được tạo ra trước hết, và
rằng thế rồi tâm trí được sinh ra trong nó, như một sản phẩm phụ,
một hiện tượng phụ, đơn giản như một phẩm chất, một thuộc tính
của thân thể. Điều ấy cũng tương tự như điều người Charvakas
cổ đại hay nói - rằng nếu bạn tách các chất được trộn lẫn để làm
ra rượu, và ăn hay uống chúng một cách riêng biệt, sẽ không bị
say. Chất say là một sản phẩm phụ của các nội dung được trộn
lẫn với nhau. Nó không đến từ đâu đó theo ý riêng của nó, nó
không có sự tồn tại tách bạch. Nó được tạo ra bởi việc trộn lẫn
một số thứ với nhau. Nếu các chất được tách ra nó biến mất. Cho
nên người Charvakas cổ đại hay biện minh rằng thân thể được
hợp thành từ năm yếu tố còn tâm trí thì được tạo ra bởi việc hợp
nhất năm yếu tố này. Tâm trí là sản phẩm phụ.
Khoa học phương Tây hiện tại cũng đang ở trạng thái dốt nát
trong vấn đề này, khi tin rằng tâm trí tới sau thân thể, như một cái
bóng. Nhưng ở phương Đông, những người đã tìm kiếm sâu sắc
trong chủ đề này vẫn coi tâm trí là có trước rồi thân thể tới như
cái bóng sau nó. Để chúng ta hiểu điều đó theo cách này: cái gì
tới trước nhất trong cuộc sống của bạn, hành động hay ham
muốn? Trước hết ham muốn tới trong tâm trí bạn, và thế rồi nó
được biến thành hành động - hành động theo sau. Nhưng bất kì ai
nhìn nó từ bên ngoài, người đó sẽ thấy hành động trước và sẽ
phải đoán ra ham muốn đằng sau hành động này. Giả sử giận dữ
phát sinh bên trong tôi và tôi tát bạn: giận dữ tới trước, tâm trí tới
trước, thế rồi tay được nâng lên và thân thể thực hiện hành động
này. Nhưng bạn sẽ thấy tay tôi và hành động tát trước hết. Ngay
cả như vậy, bạn sẽ không hoài nghi lí do mà tôi phải có trước khi
trở nên giận dữ. Hành động thân thể được thấy trước hết, và xem
như kết quả bạn bắt đầu đoán điều đang xảy ra trong tâm trí tôi.
Nhưng dầu vậy những công việc ấy của tâm trí tôi đến trước, và
hành động của thân thể theo sau.
Khi một đứa trẻ được sinh ra chúng ta cũng thấy thân thể
trước hết, nhưng những người biết sâu sắc nói chính tâm trí đến
trước. Chính tâm trí đó tạo ra thân thể được thụ thai và được sinh
ra. Tâm trí đó tạo ra hình dáng, hình hài của thân thể này. Đấy là
một loại bản thiết kế tổng thể, đấy là một chương trình làm sẵn.
Khi một người chết đi, tâm trí người đó tiếp tục cuộc hành trình
của nó với bản thiết kế tổng thể, và bản thiết kế tổng thể đó đặt
bản thân nó vào một bụng mẹ mới. Và bạn sẽ ngạc nhiên mà biết
điều này: chúng ta thông thường tin rằng một thân thể được tạo ra
khi một người đàn ông và một người đàn bà làm tình, và thế rồi
linh hồn đi vào trong thân thể, nhưng khi nhìn sâu vào trong hiện
tượng này vấn đề trở thành hiển nhiên là khi một linh hồn mong
muốn đi vào bụng mẹ, thế thì cả hai người đàn ông và đàn bà trở
nên háo hức hoạt động dục tính. Lần nữa, chính thân thể được
thấy trước, và chúng ta phải đoán về tâm trí. Tuy nhiên, những
người đã nhìn sâu vào vấn đề này đều nói rằng khi một linh hồn
mong muốn đi vào bụng mẹ, nó bắt đầu vẩn vơ quanh bạn, thế thì
có phát sinh khao khát hưởng lạc dục. Tâm trí bận bịu lấy một
thân thể sẵn sàng cho chính nó. Bạn có thể đã không nghĩ về sự
kiện này.
Khi bạn nằm xuống ngủ vào ban đêm - khi giấc ngủ bắt đầu
trùm xuống bạn và gần như bắt lấy bạn - đưa tâm thức của bạn về
ý nghĩ cuối cùng trong tâm trí bạn, thế rồi đi vào trong giấc ngủ;
và khi bạn thức dậy vào buổi sáng và sẵn sàng rời khỏi giường,
nhìn lại và tìm ra ý nghĩ đầu tiên của bạn khi thức dậy mà xem.
Bạn sẽ rất ngạc nhiên với kết quả. Ý nghĩ cuối cùng đêm trước
trở thành ý nghĩ đầu tiên vào buổi sáng. Theo cùng cách này,
ham muốn cuối cùng vào lúc chết trở thành ham muốn đầu tiên
vào lúc sinh.
Trong cái chết, thân thể tan rã nhưng tâm trí vẫn tiếp tục
cuộc hành trình của nó. Độ tuổi của thân thể bạn có thể là năm
mươi năm nhưng độ tuổi của tâm trí bạn có thể năm triệu năm.
Tổng số mọi tâm trí được sinh ra trong mọi lần sinh thành của
bạn vẫn có đó trong bạn ngay cả cho tới ngày nay. Phật đã đặt
một cái tên rất có ý nghĩa cho sự kiện này. Ông ấy là người đầu
tiên làm như vậy. Ông ấy đã đặt tên nó là nhà kho tâm thức (tàng
thức). Giống như một nhà kho, tâm trí bạn đã cất giữ mọi kí ức
về tất cả những sinh thành quá khứ của bạn - cho nên tâm trí bạn
rất già. Và không phải là tâm trí bạn là nhà kho chỉ cho sự sinh
thành con người: nếu bạn đã từng được sinh ra như con vật, cây
cối, vì trường hợp này cũng là chắc chắn, các kí ức của tất cả
những lần sinh thành ấy cũng hiện diện bên trong bạn.
Những người đã tiến hành các cuộc điều tra sâu sắc vào
trong quá trình của nhà kho tâm thức này đều nói rằng nếu bất
thình lình một cảm giác yêu mến tràn ngập trong tâm trí của bất
kì người nào khi ngắm bông hồng, lí do là ở chỗ có một kí ức sâu
bên trong người đó về bản thân người đó đã từng là hoa hồng
trong quá khứ, điều được nhen nhóm lại thành việc cảm thấy sự
cộng hưởng của nó trong hoa hồng. Không phải ngẫu nhiên mà
một người yêu chó lắm. Có những kí ức trong nhà kho tâm thức
của người đó làm cho người đó nhận biết về quan hệ họ hàng lớn
lao của người đó với chó. Bất kì cái gì xảy ra trong các kiếp sống
của chúng ta đều không ngẫu nhiên. Một quá trình nhân quả tinh
vi đang vận hành đằng sau những việc xảy ra này. Mặc dầu thân
thể tàn lụi trong cái chết, tâm trí vẫn tiếp tục cuộc hành trình của
nó và cứ thu thập các kí ức. Đây là lí do tại sao đôi khi bạn thấy
những hình dạng trong tâm trí mình mà về nó bạn sẽ nói, “Chúng
không phải là của tôi.” Đôi khi bạn làm những điều nào đó gây
cho bạn cảm giác kì lạ và nói, “Điều này đã được làm bất chấp
tôi.” Giả sử một người cãi nhau với ai đó và cắn người đó. Sau
đó người này nghĩ, “Thật lạ làm sao mình có thể cắn được người
đó! Không lẽ mình là con thú hoang dại sao?” Người đó không
phải là con thú ở hôm nay, nhưng có thời người đó đã là con thú;
và một khoảnh khắc có thể tới khi kí ức ẩn kín của người đó trở
nên kích hoạt đến mức người đó hành xử hệt như con thú. Tất cả
chúng ta đều hành xử giống như con vật trong nhiều trường hợp.
Hành vi đó không giáng xuống từ bầu trời, nó tới từ cái kho bên
trong tâm trí chúng ta.
Cái chết của chúng ta chỉ là cái chết của thân thể ta thôi.
Tâm trí chúng ta, tràn đầy bản ngã và ham muốn, không chết, cho
nên sẽ không có cơ hội nào cho hiền nhân nay đùa theo cách này
nếu người đó đơn giản đang đối diện với cái chết vật lí. Lời kinh
này được nói vào thời điểm của samadhi. Có một đặc điểm nổi
bật về samadhi: việc tới của nó có thể được công bố trước. Cái
chết đến bất ngờ, samadhi được mời tới. Cái chết xảy ra, samadhi
được lập kế hoạch. Tiến bộ dần từng bước trong thiền, con người
đạt tới trạng thái của samadhi.
Hiểu ý nghĩa lớn lao của từ samadhi đi. Nhiều lúc từ
samadhi cũng được dùng để chỉ nấm mồ. Nấm mồ của một hiền
nhân được gọi là samadhi. Nó được gọi đúng như vậy. Samadhi
là một loại cái chết, nhưng là một cái chết sâu sắc và nổi bật.
Thân thể vẫn còn đây sau cái chết, nhưng tâm trí bên trong bị phá
huỷ. Vào khoảnh khắc này của phá huỷ tâm trí hiền nhân này nói,
“Này tâm trí đầy bản ngã và ham muốn, nhớ về những hành động
mi đã làm trong quá khứ.” Ông ấy đang nói điều này bởi vì tâm
trí đã lừa dối ông ấy trong quá khứ lặp đi lặp lại; nhưng hôm nay
chính tâm trí này bị phá huỷ.
“Tuỳ thuộc và dựa dẫm vào tâm trí mình, ta đã sống cuộc đời
mình. Qua những thắng và thua, hạnh phúc và bất hạnh, thành
công và thất bại, hi vọng và thất vọng, ta đã tin nó bao giờ cũng ở
cùng ta; nhưng bây giờ ta thấy nó đang lừa dối ta. Học về nó để
dựa dẫm, ta đã làm cuộc hành trình dài thế, nhưng hôm nay ta
thấy rằng hỗ trợ cho ta đang tàn lụi đi - tan rã mãi mãi. Ta cứ
tưởng nó là chiếc thuyền cứng cáp, nhưng hôm nay ta thấy rằng
chính bản thân nước đang hội nhập vào trong dòng sông.”
Trong khoảnh khắc này hiền nhân đó đang đề cập tới tâm trí
của mình: “Này tâm trí bản ngã, nhớ lại những hành động mi đã
làm, những hành động mi đã ham muốn và dự định. Nhớ đến
những hứa hẹn mi đã nói, những an ủi mi đưa ra. Nhớ ta đã tin
cậy vào mi biết bao nhiêu. Nhớ điều mi đã xui khiến ta làm. Nhớ
những ảo tưởng mi đã tạo ra trong ta. Nhớ những giấc mơ mi đã
cho ta. Nhớ những điều xuẩn ngốc mi đã dẫn ta vào. Bây giờ bản
thân mi đang mất đi, còn ta đang đi vào một vùng nơi mi sẽ
không có. Mãi cho đến bây giờ mi bao giờ cũng thuyết phục ta
rằng nơi không có bản ngã, nơi không có ý chí, không có bản thể.
Nhưng ta thấy hôm nay là mi đang mất đi, và vậy mà bản thể ta
còn lại.”
Tâm trí bao giờ cũng nói, “Nếu không có ý chí mình sẽ tàn
lụi. Mình sẽ không thể đứng dậy chống lại xung đột của cuộc đời.
Nếu không có bản ngã trong mình, mình sẽ héo tàn; mình sẽ
không sống sót!” Tâm trí bao giờ cũng xúi bẩy hành động, quyết
tâm và tranh đấu. “Nếu mình không tranh đấu mình sẽ bị quét
đi.” Chắc chắn, điều tự nhiên duy nhất cho hiền nhân này vào
ngày này để đùa cợt tâm trí mình, để nói với tâm trí, “Bản thân
mi đang héo tàn hôm nay trong khi ta không hề bị động chạm. Mi
đang ra đi, ta không. Cho tới nay mi đã lừa dối ta, bảo ta rằng ta
sẽ không được cứu nếu không có mi. Nhưng hôm nay mi đang bỏ
đi và ta không.”
Hiền nhân dùng khoảnh khắc này để đùa cợt và chế nhạo với
hai lí do: một là về tâm trí riêng của mình, và hai là về tâm trí của
những người còn chưa đạt tới cánh cửa của samadhi và đang bận
rộn trong cả nghìn lẻ một hoạt động, tâm trí của họ đang xui
khiến họ làm điều này và làm điều nọ, tâm trí của họ vẫn đang
bảo họ, “Cuộc đời mình bị phí hoài nếu mình không hoàn thành
việc này, nếu mình không xây dựng lâu đài này,” tâm trí của họ
bảo họ, “Mình không đáng giá gì nếu mình không hoàn thành sứ
mệnh này, cuộc phiêu lưu này.”
Với những người như thế hiền nhân này đang nói tới việc
đùa của mình. Ông ấy cảnh báo họ phải nghĩ lại đi, bởi vì tâm trí
là kẻ lừa dối lớn nhất. Tất cả mọi lừa dối của chúng ta do tâm trí
tạo ra. Mỗi người và mọi người trong chúng ta sống trong thế
giới mơ, và tâm trí láu cá đến mức nó không cho phép chúng ta
nhìn đủ sâu để làm lộ ra lừa dối của nó. Tâm trí sẵn sàng với lừa
dối mới trước khi chúng ta có khả năng thấy lừa dối trước. Trước
khi lừa dối trước bị phá huỷ thì tâm trí bịa ra cấu trúc lừa dối
khác và cám dỗ chúng ta, nói rằng, “Lại đây đi, nghỉ ở đây này.”
Nếu một ham muốn được đáp ứng và tâm trí định cho phép
bạn một khoảng thời gian, bạn sẽ có khả năng thấy rằng không
cái gì thực sự được đạt tới qua hoàn thành ham muốn đầu tiên
của bạn, với nó bạn đã chịu đựng biết bao nhiêu rắc rối và lo âu.
Bạn thực sự thu được cái gì? Còn kém hơn cả rác rưởi! Nhưng
tâm trí không cho phép ngay cả có khoảng hở đó, cơ hội đó. Tâm
trí bắt đầu trồng hạt mầm của ham muốn tiếp của bạn trước khi
ham muốn trước đó được hoàn thành. Khi một ham muốn được
hoàn thành, nó được thấy là vô dụng và mối quan tâm bị mất,
nhưng tâm trí lập tức đưa ra mầm mống của ham muốn mới.
Cuộc đua bắt đầu: tâm trí chưa bao giờ cho bạn một cơ hội nghỉ
ngơi, dừng lại để bạn có thể thấy bạn đang trong lừa dối nào. Khi
mặt đất biến mất dưới chân bạn, tâm trí không cho phép bạn thấy
lỗ hổng tại chỗ của nó, nhưng thay vào đó đưa cho bạn một mảnh
đất để đứng.
Tôi sẽ kể cho các bạn một câu chuyện ngắn nhưng thú vị mà
Phật thường kể. Bạn có thể đã nghe nó, nhưng bạn có thể không
diễn giải nó theo cách này.
Một người đang chạy qua khu rừng. Bây giờ, người này chạy
bởi một trong hai lí do: hoặc là cái gì đó phía trước hấp dẫn
người đó, hoặc là cái gì đó khác phía sau đang thúc đẩy người đó.
Người này đang chạy bởi cả hai lí do. Người đó chạy để tìm kim cương, bởi vì ai
đó đã bảo người đó có mỏ kim cương trong khu
rừng. Nhưng người đó chạy rất nhanh vào lúc này bởi vì một con
sư tử đang đuổi theo. Người đó quên mất kim cương vào khoảnh
khắc đó và chỉ nghĩ về cách cứu mình khỏi sư tử. Người đó chạy
mà không mất hết can đảm, nhưng cuối cùng thì cũng tới chỗ lối
cụt. Không còn đường phía trước, chỉ có hố bẫy sâu và nguy
hiểm, và không có đường quay lại - không có cách nào quay lại,
dù đi qua rừng hay trên đường. Đây chính là cách thức bạn chạy,
trong khi đuổi theo kim cương hay để cứu mạng mình, và không
có đường lui! Mọi thời quá khứ đều đã trôi qua vĩnh viễn. Bạn
không thể bước lùi dù một li vào trong quá khứ.
Người này, bị sư tử đuổi theo, đã không thể quay lại, và con
đường phía trước là lối cụt. Sợ hãi và không thấy đường ra, người
đó đã làm điều mà người thất vọng sẽ làm. Bám lấy rễ cây, người
đó đung đưa mình trên bờ hố, nghĩ tới việc trèo lên khi sư tử đã
bỏ đi. Nhưng con sư tử, đứng gần ngay miệng hố, bắt đầu đợi
người đó. Con sư tử cũng có ham muốn của nó! Nó nghĩ, “Người
này cuối cùng cũng phải trèo lên.” Khi người này thấy sư tử ngồi
đợi mình, người đó nhìn xuống dưới để tìm cách thoát thân, và
phía dưới kia, vọng tiếng gào trong hố bẫy phía dưới, là một con
voi điên.
Chúng ta có thể hình dung hoàn cảnh của người này thật khổ
và đáng thương làm sao - nhưng vẫn chưa đủ đáng thương đâu.
Khổ cực và phiền phức của cuộc đời là không biết bao nhiêu.
Không một xung đột hay rối loạn nào có thể vét cạn tiềm năng
cuộc sống để tạo ra nhiều xung đột rối loạn hơn. Bỗng nhiên
người đó nhận ra rằng cái rễ cây mình đang bám vào cũng dần
dần mất đi. Người đó nhìn lên và thấy hai con chuột đang miệt
mài gặm nhấm vào cái rễ cây. Một con chuột trắng và một con
chuột đen. Phật hay so sánh chúng với ngày và đêm cứ làm ngắn
dần cuộc sống con người. Chúng ta có thể hiểu tính mạng người
này hiện nay đang trong nguy hiểm đến đâu, không có khả năng
trốn thoát. Nhưng không, ham muốn của người này thật đáng
ngạc nhiên làm sao, và thủ đoạn lừa dối của tâm trí người đó là
tuyệt vời. Vào khoảnh khắc đó người đó thấy một tổ ong phía
trên chiếc rễ, từ đó từng giọt mật rơi xuống, từng giọt một. Người
đó thè lưỡi ra, và một giọt mật rơi vào lưỡi. Người đó nhắm mắt
trong vui vẻ lớn, và tự nhủ mình, “Mình được ân huệ làm sao,
ngọt làm sao.” Vào khoảnh khắc đó không có sư tử ở trên, không
có voi điên ở dưới, không có chuột đang gặm nhấm rễ cây không
có sợ chết nào. Trong khoảnh khắc đó người đó mất hết mọi sợ
hãi, và chỉ có thể cảm thấy, “Ngọt làm sao!”
Phật thường nói rằng từng người đều trong tình thế khó khăn
này, nhưng tâm trí thì cứ thả ra từng giọt mật hết giọt nọ đến giọt
kia. Con người nhắm mắt và nói, “Ngọt làm sao!” Đây là tình
huống cho mọi thời. Có cái chết ở trên và có cái chết ở dưới. Nơi
có cuộc sống, cái chết bao quanh tất cả. Cuộc sống bị bao bọc bởi
cái chết, và gốc rễ của bản thân cuộc sống đang bị chặt đi vào
mọi khoảnh khắc. Mọi ngày, mọi khoảnh khắc, cuộc sống đang
bị làm rỗng đi. Giống như cát trong chiếc đồng hồ cát cứ trôi dần
từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc tiếp, cuộc sống của chúng
ta cũng tuột đi. Nhưng cho dù vậy, nếu một giọt mật rơi xuống
chúng ta nhắm mắt lại và bắt đầu mơ ước về hi vọng. Tâm trí
bảo chúng ta, “Nhìn này, mật ngọt làm sao!” Khi một giọt kết
thúc giọt khác sẵn sàng rơi xuống. Tâm trí tiếp tục chống đỡ
chúng ta với sự lừa dối, từng giọt một.
Cho nên hiền nhân này nói, “Này tâm trí bản ngã và ham
muốn của ta, nghĩ về những lừa dối mi đã thực hành trên ta. Bây
giờ nhớ điều này: tất cả những hành động quá khứ của mi và tất
cả những kế hoạch tương lai của mi - mi là kẻ xúi bẩy cho những
hành động đó, nhưng hôm nay mi tới số cùng của mi rồi. Mi
đang ở cánh cổng huỷ diệt, mi sẽ bị thủ tiêu.” Tại cổng của
samadhi tâm trí trở thành trống rỗng; ý nghĩ dừng tới, hoài nghi
và không chắc chắn của tâm trí biến mất, những con sóng của tâm trí trở nên êm
đềm. Tuyệt đối không có tâm trí. Khi không có
tâm trí, có samadhi.
Tôi đã kể cho các bạn rằng một nghĩa của samadhi là nấm
mồ - nấm mồ của vị thánh. Ý nghĩa thứ hai của samadhi là điều
kiện về không hoài nghi, nơi hoài nghi không tồn tại Cũng đáng
biết rằng nơi có tâm trí, có hoài nghi, hoài nghi và hoài nghi;
không bao giờ có thể không hoài nghi. Tâm trí là nhà giả kim lớn
nhất của hoài nghi. Như lá nhú ra từ cây, hoài nghi ló ra trong
tâm trí; không hoài nghi không bao giờ ló ra ở đó, nó có đó chỉ
khi tâm trí không có đó. Cho nên khi một người tới tôi với một
yêu cầu làm cho tâm trí người đó thoát khỏi hoài nghi, tôi bảo
người đó, “Đừng bận tâm về điều đó; bạn sẽ không bao giờ có
khả năng làm cho tâm trí thoát khỏi hoài nghi đâu. Gạt tâm trí
bạn sang bên và bạn sẽ có không hoài nghi.”
Một người hỏi tôi tối nay, “Làm sao tôi có thể thoát khỏi
tham?”
Tôi bảo người đó, “Bạn không bao giờ thoát được đâu, bởi vì
bản thân bạn là tham lam. Chừng nào bạn có đó, bạn không bao
giờ có thể không tham lam. Nếu bạn không có đó, tham lam sẽ
không có đó.”
Không hoài nghi trong tâm trí là không bao giờ có thể có
được; nó chỉ tới khi tâm trí không có đó. Đó là lí do tại sao vô trí
được gọi là samadhi - không có hoài nghi chút nào. Chừng nào
tâm trí có đó, nó sẽ cứ tạo ra hết hoài nghi nọ đến hoài nghi kia.
Nếu bạn giải quyết được hoài nghi này, nó sẽ phát sinh ra hoài
nghi khác, và nếu ai đó cho bạn một giải pháp, tâm trí sẽ tạo ra
mười hoài nghi từ giải pháp đó.
Một người bạn thông báo cho tôi qua thư rằng anh ấy sắp tới
dự trại thiền. Anh ấy gặp tôi hai ngày trước đây. Anh ấy đã viết
thư cho tôi rằng tâm trí anh ấy tràn đầy những bất ổn. Sau ba
ngày trong trại cái bất ổn của anh ấy biến mất. “Sau ba ngày,”
anh ấy bảo tôi, “bất ổn của tôi đã biến mất, nhưng liệu cái yên
bình tôi đang cảm thấy đây không phải là lừa dối chứ?”
Tôi bảo anh ta, “Tâm trí bạn đã bao giờ bảo bạn rằng bất ổn
là lừa dối không?”
Người đó nói, “Tâm trí chưa bao giờ nói thế.”
Tôi hỏi, “Bạn bất ổn trong bao lâu rồi?”
Người đó đáp, “Tôi bao giờ cũng bất ổn.”
Tâm trí người đó chưa bao giờ hỏi liệu bất ổn này không
phải là sự lừa dối chăng. Và bây giờ khi người đó đã trở nên yên
bình trong ba ngày qua, tâm trí lại hỏi, “Có phải là yên bình thật
không nhỉ? Nó không phải là lừa dối chứ?” Tâm trí thật đáng
ngạc nhiên! Ngay cả nếu Thượng đế gặp bạn, tâm trí sẽ đưa ra
hoài nghi: “Mình không thể nói dứt khoát liệu ngài là thực hay
nhân tạo.” Chừng nào tâm trí có đó, hoài nghi chắc chắn nảy
sinh. Cho nên chừng nào mà bạn còn giữ tâm trí mình bạn sẽ vẫn
còn trong khó khăn lớn. Ngay cả nếu phúc lạc đến, tâm trí trở
thành nghi ngờ và hoài nghi về sự hiện diện của nó. Tâm trí tạo
ra hoài nghi, đưa ra nghi ngờ và không chắc chắn, và cho sinh ra
lo nghĩ và lo âu.
Mặc cho tất cả những điều này, tại sao chúng ta ôm giữ tâm
trí chặt thế? Nếu tâm trí là gốc rễ của tất cả những ốm yếu này -
như những người biết nói cho chúng ta - thế thì cái gì là lí do cho
níu bám chặt thế vào nó? Về câu trả lời, nhìn vào lưu ý thách
thức của hiền nhân này. Lí do chúng ta níu bám vào nó chặt thế
là ở chỗ chúng ta sợ rằng nếu tâm trí không có đó thế thì chúng ta
cũng sẽ không có đó. Thực ra, dù có chủ ý hay không chủ ý,
chúng ta đã đồng nhất bản thân chúng ta với nó. Chúng ta đã đi
tới tin, “Mình là tâm trí.” Chừng nào mà đây là hiểu biết của chúng ta thì chúng
ta sẽ tiếp tục níu bám lấy tất cả những cái ốm
yếu này.
Bạn không phải là tâm trí! Bạn là cái biết đến tâm trí, cái
thấy nó và cái quen biết hoàn toàn với nó. Để nhận ra điều này
bạn sẽ phải đi xa chút ít khỏi nó, bạn sẽ phải đứng xa một chút
khỏi nó, bạn sẽ phải nâng bản thân mình lên trên nó một chút.
Bạn sẽ phải đứng trên bờ để xem luồng tâm trí và để nhận ra nó.
Làm sao bạn có thể rời bỏ nó khi mà bạn đồng nhất bản thân
mình với nó? Điều đó sẽ là tự tử. Rời bỏ tâm trí nghĩa là chết.
Cho nên bạn sẽ không có khả năng rời bỏ nó. Một mình người
nói, “Ta không phải là tâm trí,” có thể từ bỏ được nó.
Bước đầu tiên đi vào samadhi là kinh nghiệm này: “Ta
không là tâm trí.” Kinh nghiệm này trở nên ngày một sâu sắc hơn
cho tới khi nó trở thành rõ ràng và chắc chắn đến mức tâm trí
biến mất hoàn toàn. Nó biến mất tựa như ngọn lửa của chiếc đèn
hết dầu. Ngay cả khi dầu trong đèn đã hết rồi nhưng bấc vẫn còn
tiếp tục cháy lâu thêm vì còn có chút ít dầu trong bấc - nhưng bây
giờ nó không cháy lâu nữa. Hiền nhân này đang trong hoàn cảnh
tương tự. Ông ấy đã nhận ra, “Ta không phải là tâm trí,” nhưng
ngọn lửa vẫn còn tiếp tục cháy từ bây giờ từ chút ít dầu còn lại
trong bấc. Hiền nhân này đang đề cập tới ngọn lửa này trong
những khoảnh khắc cháy cuối cùng của nó, “Này tâm trí bản ngã
của ta, mi hứa hẹn với ta là bao giờ cũng cùng ta và cho ta ánh
sáng. Nhưng mi đang ở điểm sắp tắt ngấm. Bây giờ ta thấy rằng
dầu đã hết, cho nên ta hỏi mi bây giờ liệu mi còn kéo dài được
bao lâu? Mi đã hoàn toàn chấm dứt, thế mà ta còn.” Cho nên
người đó đang nói với tâm trí sắp chết của mình, “Ta bao giờ
cũng tách biệt với mi, nhưng ta bao giờ cũng bị đồng nhất với mi.
Đấy là ảo tưởng của ta - luân hồi, ảo vọng maya - ảo tưởng lớn!”
Hiền nhân này đang đề cập tới bản thân mình, và như tôi đã
nói với các bạn, ông ấy cũng đang đề cập tới bạn nữa. Có lẽ bạn
cũng có thể nhận ra điều đó. Quay lại với thời niên thiếu của bạn
và nhớ bạn đã lo âu thế nào khi đứng đầu lớp: bạn mất ngủ ban
đêm thế nào, bao nhiêu tải trọng của kì thi đè lên tâm trí bạn, bạn
đã tin như thế nào vào mọi thứ bị phụ thuộc vào chúng! Nhưng
hôm nay không còn kì thi nào, không còn lớp học. Quay lại và
kiểm tra xem: Bạn nhất lớp hay nhì hay thứ ba trong lớp - hay
ngay cả trượt - có gì khác biệt nào? Hôm nay bạn nhớ chẳng cái
gì trong những việc xảy ra đó. Cứ quay lại mà xem. Bạn kiếm
chuyện cãi nhau với ai đó: bạn nghĩ đấy là vấn đề sống chết.
Hôm nay, sau mười năm, cuộc cãi lộn đó trông tựa như những
đường vẽ trên nước. Ai đó xúc phạm bạn trên phố và bạn vật lộn
với vấn đề làm sao bảo vệ bản thân mình khỏi sự lăng mạ của
người đó. Nhìn xem: bạn đâu có bị phá huỷ. Việc lăng mạ bây
giờ không có đó. Hôm nay bạn không nhớ gì về nó cả. Quay lại
và xem bạn đã gắn cho nó tầm quan trọng đến đâu. Hôm nay nó
có quan trọng nữa không? Không, nó không còn quan trọng chút
nào bây giờ.
Nhớ lấy, cái mà bạn coi là có giá trị hôm nay sẽ thành vô giá
trị ngày mai, cho nên đừng cho nó quan trọng lắm vào hôm nay.
Học từ kinh nghiệm của bạn về ngày hôm qua, và rút ra tất cả
những giá trị mà bạn đã đặt vào những thứ bạn làm bây giờ. Hiền
nhân này đang kể lại tâm trí bản ngã của mình, về sức mạnh của
tất cả những kinh nghiệm của mình trong cuộc sống, “Ta đã coi
mi là rất quan trọng, nhưng ta nói rất dứt khoát với mi, tại khoảnh
khắc này nói cho mi lời chào vĩnh biệt, rằng mi đã tiến hành lừa
dối suốt từ đầu đến cuối. Chính cái ngu xuẩn của ta là không thấy
ra rằng ta đã và đang tách biệt với mi.”
Khi tâm trí tiêu tan mọi thứ tiêu tan, bởi vì nó là hạt nhân để
mọi thứ được móc vào. Bánh xe của toàn bộ cuộc sống chúng ta
quay quanh nó. Do đó hiền nhân này tuyên bố rằng năm yếu tố
trong thân thể sẽ hấp thu bản thân chúng vào ngọn nguồn của chúng và mọi thứ sẽ
tiêu tan, bởi vì tâm trí - hạt nhân kết nối tất
cả - hôm nay đang biến mất đi.
Khi Phật đạt tới tri thức tối thượng ông ấy nói một điều tuyệt
diệu. Khi tâm trí ông ấy bị phá huỷ lần đầu tiên và ông ấy đi vào
trạng thái trống rỗng, ông ấy nói đúng cái điều mà hiền nhân của
Upanishad đã nói. Ông ấy nói, “Này tâm trí, bây giờ ta nói lời
vĩnh biệt mi. Mãi cho đến giờ mi là được cần cho ta, vì ta đã
muốn có dạng thân người. Nhưng bây giờ ta không cần thân
người cho nên mi có thể ra đi. Mãi cho đến bây giờ, với việc cần
thân người, ta đã cần kiến trúc sư của nó, tâm trí, nữa. Không ai
có thể được tạo ra mà không có nó. Bây giờ ta có chỗ trú ngụ tối
cao của mình. Bây giờ ta đã đạt tới đích của mình. Bây giờ ta đã
đạt tới ngôi nhà không được tạo ra, nơi cư ngụ trong cái ta của ta.
Bây giờ mi có thể ra đi.”
Những lời kinh như vậy là rất quan trọng cho người tìm kiếm
chân lí. Không có lợi gì trong việc giao phó chúng cho kí ức.
Chúng có lợi chỉ nếu được giữ trong tim. Nếu chúng được ghi
nhớ và lặp lại hàng ngày chúng trở thành cũ rích. Dần dần nghĩa
của chúng bị mất đi, và chỉ có từ chết còn lại. Nhưng nếu sự kiện
này - rằng tâm trí không là cái gì ngoài sự lừa dối - được bạn hiểu
rõ ràng, thế thì cuộc cách mạng mới sẽ đi vào cuộc sống của bạn.
Tôi không nói về những lời kinh này với quan điểm để bạn ghi
nhớ điều tôi nói và trở thành kẻ sĩ. Không, bạn đã là kẻ sĩ ngay từ
trước khi nghe tôi: không cần làm tăng thêm mớ tri thức của bạn.
Tôi nói về chúng để cho bạn bức tranh đúng đắn về các thực tại
của cuộc sống. Nếu việc ghi nhớ xảy ra, để cho nó đi qua nhận
biết rằng những lời kinh này đem đến việc soi sáng trên con
đường mà bạn sống.
Trang Tử là một thầy Trung quốc. Một buổi chiều tối ông ấy
cùng đệ tử của mình đi qua một vùng nghĩa địa. Một cái sọ bị
chân ông ấy đá phải. Ông ấy nhặt nó lên, chạm đầu mình vào và
xin chiếc sọ tha thứ. Đệ tử của ông ấy hỏi, “Sao thầy làm điều
này? Chúng tôi bao giờ cũng nghĩ thầy là con người của trí huệ.
Cái gì là cái điên khùng đang diễn ra trong thầy bây giờ?”
Trang Tử đáp, “Các ông không hiểu. Vùng nghĩa địa này là
dành riêng cho những người rất quan trọng (VIP). Chỉ những
người quan trọng nhất của thành mới được mai táng ở đây.”
Họ nói, “Dù họ là ai đi chăng nữa, cao hay thấp, cái chết vẫn
là kẻ san bằng vĩ đại.”
Cái chết mang tính cộng sản lớn - nó đặt mọi người theo
cùng mức độ. Nhưng Trang Tử nói, “Không, ta phải xin tha thứ
của nó. Giả sử người này còn sống bây giờ, vị trí của ta sẽ thế
nào?”
Đệ tử nói, “Người này bây giờ không còn sống, vậy tại sao
thầy phải lo nghĩ về ông ấy?”
Nhưng Trang Tử mang chiếc sọ về nhà và để nó gần giường
mình. Bất kì ai đến gặp ông đều tự hỏi tại sao chiếc sọ được đặt ở
đấy. Trang Tử sẽ nói, “Một cách vô tình chân ta đá phải nó. Vì
người này không còn nữa, nên ta không còn cơ hội nào để xin tha
thứ, cho nên ta gặp khó khăn. Để giải quyết vấn đề này ta phải
mang chiếc sọ về nhà, và ta cứ xin tha thứ trong hi vọng rằng một
ngày nào đó lời ta có thể được nghe thấy.”
Nghe thấy điều này, mọi người thường nói với ông, “Ông
nói điều vô nghĩa làm sao!”
Thế rồi ông ấy sẽ nói, “Lí do khác ta đem nó về đây là vì nó
là lời nhắc nhở thường xuyên cho ta rằng sớm hay muộn sọ ta
cũng sẽ nằm trong mảnh đất chôn vùi và người ta sẽ đá nó đi đây
đó. Ta không bận tâm về điều đó, nhưng ta lấy làm tiếc là ta sẽ
không thể ở vị trí để tha thứ cho bất kì ai xin ta tha thứ. Cho nên một hiểu biết
lớn về sọ của ta đã tới với ta từ khi ta mang chiếc
sọ này về nhà. Nhìn vào nó ta sẽ vẫn còn bình thản và không bị
khuấy động cho dù ai đó đá vào sọ ta!”
Đây là hiểu biết mang tính tồn tại, nó không phải là trí tuệ.
Hiểu biết này đã mang lại kết quả, người này được biến đổi. Theo
cùng cách đó, nếu lời kinh này đạt tới tim bạn nó sẽ mang lại kết
quả khi bạn làm điều gì đó và tâm trí bạn thôi thúc bạn theo cách
này hay cách khác.
Chẳng hạn, lời kinh này nên trao cho những người như
Morarji Desai, người có tâm trí thường xuyên lập kế hoạch để
làm cái này làm cái nọ. Tâm trí cứ làm việc như thế này cho đến
lúc chết, mặc dầu nó không thu được cái gì từ hoạt động của nó.
Bắt đầu nghề nghiệp của mình từ trợ lí thu thuế, ông ấy đã lên
đến địa vị thứ trưởng, nhưng ông ấy chẳng đạt được cái gì. Cho
dù ông ấy có lên hơn nữa, không kết quả gì, không đáng giá gì,
sẽ thu được từ việc đó. Tâm trí bao giờ cũng giữ bạn trong khó
khăn, dù nó được hay thua. Tâm trí giống như kẻ đánh bạc. Nếu
nó thua, nó nghĩ, “Mình chơi thêm lần nữa - mình có thể thắng.”
Và nếu nó thắng, nó nghĩ, “Bây giờ vận may của mình đang tới,
mình phải không bỏ lỡ nó; mình phải chơi thêm nữa.” Nếu người
đó thắng, kẻ đánh bạc trở nên hi vọng nhiều hơn, và tiếp tục chơi.
Nếu người đó thua, tâm trí người đó ngần ngại trước viễn cảnh
sắp thua: “Chơi thêm lần nữa, mình có thể thắng. Thử lần nữa
xem sao!”
Cho nên nhớ lấy lời kinh này khi tâm trí, giống như kẻ đánh
bạc, thúc giục bạn tiếp tục, dù thắng hay thua! Và nói với nó:
“Này tâm trí đầy những bản ngã và ham muốn của ta... nhớ hành
động quá khứ của mi.” Kết quả của việc ghi nhớ này sẽ là ở chỗ
sự hấp dẫn lớn hơn của bạn vào một hành động đặc biệt sẽ yếu
đi. Cái ngu xuẩn của bạn trong việc nghĩ về bản thân mình là
người làm sẽ bị đập vỡ tan, và bạn sẽ đi tới gần samadhi hơn.
Bạn sẽ làm sâu sắc hơn tính mạnh mẽ của việc thiền của bạn.
Nhớ trong tâm trí, vô ý thức hay vô nhận biết sẽ không có tác
dụng. Nếu bạn cứ còn vô nhận biết và không nhạy cảm với cách
làm việc của tâm trí, thế thì tâm trí của bạn sẽ lặp lại điều nó đã
làm hôm qua.
Có lẽ bạn không biết điều này, nhưng tâm trí bạn chưa bao
giờ làm bất kì điều gì mới hay tươi tắn. Nó đơn giản cứ lặp lại
điều nó đã làm trước đây. Bạn đã giận dữ ngày hôm qua, bạn đã
giận dữ ngày hôm kia; và sau cơn giận dữ ngày hôm kìa bạn đã
ăn năn và thề không bao giờ giận dữ nữa. Hôm qua bạn làm hệt
như cũ, và ở đây bạn lại đang làm cùng việc đó hôm nay. Cơn
giận dữ của bạn cũ kĩ, và việc ăn năn của bạn cũng cũ kĩ. Ngày
nọ tiếp ngày kia bạn cứ lặp lại cái loại hành vi này. Nếu bạn
không có khả năng loại bỏ giận dữ, ít nhất gạt sang bên việc ăn
năn về nó; phá vỡ ít nhất một trong những thói quen cũ của bạn!
Nhưng bạn sẽ không làm điều này; cơn giận của bạn và ăn năn
của bạn cứ đi đôi với nhau.
Toàn bộ cuộc đời con người là sự lặp lại. Nó không khác gì
với sự lặp lại của con trâu kéo máy nghiền mía. Con trâu có thể
nghĩ nó đang bước một khoảng cách rất xa bởi vì mắt nó vẫn còn
nhắm khi nó tiếp tục bước vòng quanh. Nó có thể nghĩ nó đã đi
khắp trái đất và phải ở gần đích rồi. Giống như con trâu này, tâm
trí đi theo vòng tròn. Nếu một người viết nhật kí hàng ngày,
người đó sẽ phải xét xem liệu mình có là cái gì khác hơn là cái
máy không: cùng những hoạt động, cùng việc thường lệ hàng
ngày, lặp đi lặp lại. Sau hai mươi năm sống với nhau, vợ biết
chồng mình sẽ nói gì khi anh ta về nhà muộn buổi tối; cô ấy có
kinh nghiệm hai mươi năm. Chồng cũng biết vợ mình sẽ phản
ứng ra sao với cái cớ của mình. Cho dù thế, cả hai vẫn cứ trải qua
cùng câu hỏi và cùng câu trả lời.
Vậy bị cuốn hút vào quá trình máy móc của tâm trí, người
sống trong vô nhận biết bỏ lỡ mọi cơ hội mà người đó gặp trong
cuộc đời mình - và các cơ hội không ít đâu, nhưng chúng ta láu
cá thế trong việc bỏ lỡ từng cơ hội đó. Cứ mỗi ngày lại có một cơ
hội tươi tắn tới, mới mẻ vì không nhắc lại cái cũ - nhưng chúng ta
lặp lại cái cũ. Điều này xảy ra bởi vì chúng ta không nhớ trong
tâm trí lời kinh này... nhớ hành động quá khứ của mình.Trước khi
bạn giận dữ vào ngày mai, bảo với tâm trí bạn, “Này tâm trí, nhớ
tất cả những cơ hội mình đã trở nên giận dữ trước đây.” Trước
hết, dừng lại một vài phút và nhớ lại những cơ hội giận dữ trước
đây, và thế rồi hãy giận. Và tôi bảo các bạn, thế thì bạn sẽ không
có khả năng giận được đâu.
Bất kì khi nào tâm trí trở nên tràn đầy những ham muốn và
đam mê, vậy nói với tâm trí bạn: “Này tâm trí đầy những bản ngã
và ham muốn, nhớ tới những ham muốn mà mi đã ấp ủ trong quá
khứ.” Giữ các kinh nghiệm cũ của bạn trong trí trước khi bước
vào cuộc hành trình mới, thế thì bạn sẽ không bắt đầu cuộc hành
trình khác qua cách cũ nữa. Ham muốn của bạn sẽ bị ngạc nhiên
và phân vân! Nhận biết ngần này là đủ để phá vỡ cách thức làm
việc máy móc của tâm trí.
Gurdjieff đã ghi lại trong hồi ức của mình rằng lời khuyên
cuối cùng của bố ông đã làm thay đổi toàn bộ quá trình cuộc đời
ông ấy. Ông ấy đã là một cậu nhỏ, em út trong nhà. Bố ông ấy,
đang nằm trên giường chết, gọi tất cả con cái đến và nói điều gì
đó cho từng người trong họ. Khi cậu em út được gọi tới người bố
nói, “Lại gần bố và nghiêng đầu về phía bố, bố muốn nói cho con
một điều mà con phải nhớ như in trong đầu trong toàn bộ cuộc
đời con. Bố không có gì khác cho con. Bố muốn con hứa với bố
một điều - rằng bất kì khi nào một cơ hội nảy sinh để phạm vào
một hành vi xấu con sẽ đợi hai mươi bốn giờ. Tất nhiên, con có
thể làm nó, nhưng đợi hai mươi bốn giờ trước khi còn làm nó.
Con hứa với bố về điều này đi. Nếu con muốn giận dữ, cứ giận
dữ hoàn toàn; bố không cấm con, nhưng làm việc đó sau hai
mươi bốn giờ. Nếu con muốn giết ai đó, làm việc đó với toàn bộ
trái tim con, nhưng đợi hai mươi bốn giờ.”
Gurdjieff hỏi, “Mục đích của việc này là gì?”
Bố ông ấy nói, “Bằng cách tuân theo lời khuyên này con sẽ
có khả năng làm hành vi đó theo cách tốt hơn. Con sẽ có khả
năng lập kế hoạch tốt cho nó, và chính kinh nghiệm của đời bố là
ở chỗ sẽ không có sai lầm nào trong việc lập kế hoạch của con.
Món quà của bố cho con là kinh nghiệm này.”
Gurdjieff đã viết, “Một phần của lời khuyên này đã làm thay
đổi quá trình cuộc đời tôi, bởi vì không ai có thể làm hành vi ác
nếu người đó đợi ngay cả hai mươi bốn giây, chưa nói đến hai
mươi bốn giờ.”
Khi bạn trở nên giận dữ, nhìn vào đồng hồ của bạn và tự
nhủ, “Mình sẽ giận dữ sau một phút.” Khi kim giây hoàn thành
một vòng, đặt đồng hồ xuống và bắt đầu giận dữ. Bạn sẽ không
có khả năng giận dữ được bởi cái thoáng nhìn và suy nghĩ về mọi
cơ hội quá khứ sẽ trở tâm trí bạn trong khoảng sáu mươi giây.
Tất cả những ăn năn quá khứ, tất cả những lời thề bạn đã đưa ra,
tất cả những quyết định của bạn không làm lại điều đó, tất cả
những điều này sẽ xuất hiện phía trước bạn, và bạn sẽ không có
khả năng trở nên giận dữ.
Nhưng chúng ta không chờ đợi khi phạm phải hành vi ác;
chúng ta chỉ đợi trong khi làm hành vi thiện. Một người bạn hôm
nay tới và bầy tỏ ham muốn của anh ấy được điểm đạo thành
sannyas trong ngày sinh của anh ta, khoảng hai hay ba tháng nữa.
Không ai đợi cho tới ngày sinh của mình nếu người đó muốn
giận dữ! Tôi hỏi anh ta, “Có chắc không đấy? Làm sao bạn biết
bạn sẽ ở đâu vào ngày sinh của bạn? Nó thậm chí có thể là ngày
chết của bạn đấy!”
Ngay cả khoảnh khắc tiếp bạn cũng không thể tin cậy được,
nói gì đến thời gian hai hay ba tháng! Chúng ta trì hoãn hành
động tốt, nhưng hành động xấu chúng ta làm ngay lập tức nếu
chúng ta suýt có cơ hội làm nó. Không, trì hoãn cái ác, và làm cái
thiện ngay lập tức. Bạn không thể tin cậy khoảnh khắc tiếp; nó có
thể tới, nó có thể không tới. Nếu bạn bỏ lỡ khoảnh khắc làm việc
thiện, cơ hội này có thể không tới nữa, và nếu bạn đợi - cho dù
một khoảnh khắc - để làm một hành vi ác, tôi bảo bạn, bạn sẽ
không có khả năng làm nó. Một người đủ mạnh mẽ để chờ đợi
một khoảnh khắc sẽ không có khả năng làm một hành vi ác. Chờ
đợi một khoảnh khắc đòi hỏi sức mạnh lớn. Chính sức mạnh lớn
nhất trên thế giới này là chờ đợi một giây khi đôi mắt bắt đầu đỏ
máu và nắm tay bắt đầu siết lại trong giận dữ.
Hiền nhân này đã tạo ra lời kinh này để làm mình thành trò
đùa - để cười vào bản thân mình cũng như vào tất cả chúng ta.
Đủ cho hôm nay.
Cố hiểu một vài điểm về thiền trước khi chúng ta bắt đầu.
Điều thứ nhất là đừng bao giờ trì hoãn nó, thậm chí một giây.
Đừng nghĩ, “Mình sẽ bắt đầu vào ngày mai.” Nó cần phải được
thực hành bây giờ.
Tôi phải nói điều gì đó về những người đang ngồi sau tôi.
Tôi đã yêu cầu họ ngồi; dường như là họ nghĩ họ đã đơn giản
ngồi đó. Khi tôi quay và nhìn, tôi thấy rằng chỉ có tám hay mười
người đang thực hành thiền; số còn lại vẫn đang ngồi không làm
gì. Bạn sẽ không được gì bởi việc ngồi không. Tôi phân vân khi
thấy họ nhiều lúc ngồi không, không làm gì, khi biết bao nhiêu
người xung quanh họ đang toàn bộ trong thiền, hứng khởi bởi nó,
nhảy và múa. Bạn có tảng đá thay vì trái tim không, mà không
cái gì làm bạn chuyển động? Bạn không động đậy chút nào, trong
khi thấy biết bao nhiêu người đang say mê, đang trong cực lạc?
Bạn rất thông minh - bạn kiểm soát cảm giác của mình để cho
chúng không thể bị ảnh hưởng. Xin để cho bản thân bạn hoạt
động! Đừng ngồi ở đây cứng nhắc như tảng đá, nơi mà biết bao
nhiêu người đang nhảy múa với trái tim và tâm trí cởi mở và đã
trở thành hồn nhiên như trẻ con. Để cho cái cứng nhắc của bạn ra
đi; động đậy đi!
Một điểm nữa cần phải nhớ: một số trong các bạn nghĩ,
“Chúng tôi sẽ làm điều đó khi nó trở thành có thể cho chúng tôi.”
Chín mươi phần trăm làm điều đó theo ý riêng của họ, mười phần
trăm không làm. Nhưng bản thân họ sẽ phải phá vỡ rào chắn.
Cho nên tôi bảo bạn, những người nghĩ họ không thể tự mình làm
điều đó nên bắt đầu làm điều đó. Họ sẽ phải nỗ lực chỉ trong đôi
giây; nó sẽ trở thành tự phát từ khoảnh khắc thứ ba. Một khi
dòng suối nước bung ra, thế thì nước bắt đầu chảy ra theo cách tự
nhiên. Bây giờ chỉ còn lại một ngày, cho nên tôi muốn không ai
vẫn còn không bị ảnh hưởng . Tất cả chúng ta cùng tham gia!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét