Dồn nén và quá căng

Dồn nén không phải bao giờ cũng sai; nó có thể có ích theo nhiều cách đẹp. Nó không nhất thiết là tiêu cực, nhưng nếu chúng ta nghĩ rằng nó là tiêu cực, rằng nó là không tốt, thế thì chúng ta tạo ra vấn đề.Dồn nén trong bản thân nó có thể được dùng như bàn đạp, nó có thể trở thành một dạng sáng tạo. Nhưng thông thường chúng ta được dạy trong nhiều thời đại rằng dồn nén là xấu, rằng khi bạn đang trong bất kỳ dạng dồn nén nào thì bạn trở nên sợ hãi. Và nỗi sợ hãi của bạn làm cho nó thậm chí còn mang tính dồn nén hơn; tình huống này không ích gì cả.

Chẳng hạn, có một tình huống nào đó trong chợ tạo ra dồn nén. Khoảnh khắc bạn cảm thấy rằng có sự dồn nén nào đó, thì bạn trở nên sợ rằng điều này không nên như vậy: “Mình phải thảnh thơi.” Bây giờ, việc cố gắng thảnh thơi sẽ chẳng có ích gì, bởi vì bạn không thển nào thảnh thơi được; trong thực tế, việc cố gắng thảnh thơi sẽ tạo ra dồn nén mới. Việc dồn nén có đó và bạn đang cố gắng thảnh thơi mà bạn không thể thảnh thơi được, cho nên bạn làm phức tạp vấn đề lên.

Khi dồn nén có đó thì hãy dùng nó như năng lượng sáng tạo. Trước hết, hãy chấp nhận nó; không cần phải tranh đấu với nó. Hãy chấp nhận nó, điều đó là hoàn toàn được. Điều đó đơn giản nói: “Chợ sáp không ổn, cái gì đó đang bị sai,” “Mình có thể là người mất”… hay cái gì đó. Dồn nén đơn giản là một chỉ dẫn rằng cơ thể đang sẵn sàng tranh đấu với điều đó. Bây giờ bạn cố gắng thảnh thơi hay bạn uống thuốc giảm đâu hay bạn uống thuốc an thần; bạn đang chống lại thân thể. Thân thể đang sẵn sàng tranh đấu cho một tình huống nào đó, một sự thách thức nào đó có đó: hãy tận hưởng thách thức này!

Thậm chí nếu đôi khi bạn không thể ngủ được trong đêm thì cũng chẳng cần phải lo nghĩ. Hãy làm việc từ nó, hãy dùng năng lượng đang tới: hãy đi lên đi xuống, hãy chạy, hãy đi dạo lâu, lập kế hoạch điều bạn muốn làm, điều tâm trí muốn làm. Thay vì cố gắng đi ngủ, điều không thể được, hãy dùng tình huống ấy theo cách sáng tạo. Nó đơn giản nói rằng thân thể đang sẵn sàng tranh đấu với vấn đề này; đây không phải là lúc thảnh thơi. Việc thảnh thơi có thể được làm về sau.

Trong thực tế, nếu bạn đã sống sự dồn nén của mình một cách toàn bộ thì bạn sẽ đi tới thảnh thơi một cách tự động; bạn chỉ có thể đi đến mức nào đó thôi, thế rồi thân thể tự động thảnh thơi. Nếu bạn muốn thảnh thơi giữa chừng bạn tạo ra rắc rối; thân thể không thể nào thảnh thơi giữa chừng được. Cũng gần như là một người chạy đua Olympic đã sẵn sàng; chỉ đợi tiếng còi, tín hiệu, và người đó sẽ xuất phát, người đó sẽ chạy như gió. Người đó tràn đầy dồn nén; bây giờ đó không phải là thời gian để thảnh thơi. Nếu người đó uống thuốc an thần thì người đó sẽ không bao giờ có ích gì trong cuộc đua. Hay nếu người đó thảnh thơi và cố gắng thực hiện TM (Thiền siêu việt) thì người đó sẽ mất tất cả. Người đó phải dùng sự dồn nén của mình: sự dồn nén đang sôi lên, nó đang thu thập năng lượng. Người đó đang trở thành ngày càng sống đông và tiềm năng hơn. Bây giờ người đó phải ngồi trên sự dồn nén của mình và dùng nó như năng lượng, như nhiên liệu.

Khi vận động viên chạy đã chạy xong, người đó sẽ rơi vào giấc ngủ sâu; vấn đề được giải quyết. Bây giờ không có vấn đề gì, việc dồn nén biến mất theo cách của nó.

Cho nên hãy thử điều này nữa: khi có một tình huống dồn nén thì đừng có phiêu diêu, đừng trở nên sợ nó. Hãy đi vào trong nó, hãy dùng nó để tranh đấu. Con người có năng lượng mênh mông và bạn càng dùng nó nhiều, thì bạn càng có thêm nó… Khi nó tới và có tình huông, hãy tranh đấu, hãy làm tất cả những điều bạn có thể làm, thực sự điên khùng đi vào trong nó. Hãy cho phép, hãy chấp nhận nó và đón chào nó. Nó là tốt, nó chuẩn bị cho bạn tranh đấu. Và khi bạn đã làm việc xong với nó, thì bạn sẽ ngạc nhiên: sự thảnh thơi lớn lại tới, và sự thảnh thơi đó không do bạn tạo ra. Có thể 2 – 3 ngày bạn không thể ngủ và thế rồi trong 48 tiếng đồng hộ bạn không thể nào thức dậy được, và điều đó là được!

Chúng ta cứ mang nhiều khái niệm sai – chẳng hạn, rằng mọi người phải ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày. Điều đó tùy thuộc vào tình huống là gì. Có những tình huống khi chẳng cần ngủ chút nào: nhà bạn cháy, mà bạn lại cố gắng ngủ. Bây giờ điều đó là không thể được và điều đó không nên có thể được; nếu không thì lấy ai đi dập lửa? Và khi nhà đang cháy, tất cả các việc khác bị dẹp sang một bên; bỗng nhiên thân thể bạn sẵn sàng để tranh đấu với lửa. Bạn sẽ không cảm thấy buồn ngủ. Khi lửa đã tắt và mọi thứ được giải quyết bạn có thể rơi vào giấc ngủ trong thời kỳ dài, và điều đó có tác dụng.

Mọi người không nhất thiết cần cùng thời gian ngủ. Một vài người có thể ngủ 3 tiếng, 2 tiếng, 4 tiếng, 5 tiếng, 6, 8, 10, 12. Và mọi người cũng khác nhau về sự dồn nén nữa.

Có hai loại người trên thế giới: một loại có thể được gọi là kiểu ngựa đua và loại kia là kiểu rùa – Nếu kiểu ngựa đua mà không được phép đi nhanh, đi vào mọi việc với tốc độ, thì sẽ có dồn nén; người đó phải được trao cho nhịp của mình. Cho nên nếu bạn là kiểu ngựa đua, hãy quên về thảnh thơi và những thứ như thế đi; chúng không dành cho bạn. Những điều đó là dành cho loại rùa như tôi! Cho nên hãy chỉ là ngựa đua, đó là tự nhiên cho bạn, và đừng nghĩ đến niềm vui mà rùa đang tận hưởng; điều đó không dành cho bạn. Bạn có một loại niềm vui khác. Nếu rùa bắt đầu trở thành ngựa đua thì nó sẽ trong cùng rắc rối…!

Cho nên hãy chấp nhận bản tính của mình. Bạn là chiến sỹ, chiến binh; bạn phải theo cách đó, và đó là niềm vui của bạn. Bây giờ, không cần phải sợ hãi; hãy đi vào trong nó một cách toàn tâm. Hãy tranh đấu với chợ, cạnh tranh trong chợ, hãy làm tất cả mọi điều bạn thực sự muốn làm. Đừng sợ hậu quả, hãy chấp nhận dồn nén. Một khi bạn chấp nhận sự dồn nén sẽ biến mất. Và không chỉ có thế, bạn sẽ cảm thấy rất hạnh phúc bởi vì bạn đã bắt đầu dùng nó; nó là một loại năng lượng.

Nếu bạn là kiểu ngựa đua, chớ nghe những người mới nói hãy thảnh thơi; điều đó không dành cho bạn. Việc thảnh thơi của bạn sẽ tới chỉ sau khi bạn đã kiếm được nó bằng lao động vất vả. Người ta phải hiểu kiểu của mình. Một khi kiểu này được hiểu thì không có vấn đề gì; thế thì người ta có thể theo đường rõ ràng.

Quá căng là trạng thái của tâm trí khi bạn đã trở nên quá tập trung vào tính hợp lý và bạn quên mất tình cảm của mình. Quá căng bắt nguồn từ sự mất quân bình; quá tin cậy vào lý trí là cơ sở của mọi sự quá căng. Những người sóng trong cái đầu của mình đều trở nên quá căng. Thảnh thơi tới qua trái tim. Người ta phải có khả năng dễ dàng di chuyển tà đầu tới tim, cũng như bạn đi ra đi vào nhà mình. Người ta nên linh động giữa đầu và tim. Đây là hai bờ của dòng sông vốn là bạn. Bạn không nên níu bám lấy một bờ, nếu không thì cuộc sống trở thành bị thiên lệch.

Phương Tây chịu đựng rất nhiều về quá căng, bởi vì nó đã quên mất ngôn ngữ của trái tim, và chỉ trái tim mới biết cách thảnh thơi bởi vì chỉ trái tim mới biết cách yêu. Chỉ trái tim mới biết cách tận hưởng, mở hội. Chỉ trái tim mới biết cách nhảy múa và ca hát. Cái đầu chẳng biết gì về nhảy múa – cái đầu lên án nhảy múa là ngu xuẩn. Cái đầu chẳng biết gì về thơ ca, cái đầu lên án thơ ca.

Bạn có biết rằng một trong những triết gia vĩ đại nhất, Plato, khi nghĩ về nền cộng hòa không tưởng tối thượng của mình, đã nói rằng không nhà thơ nào nên được phép ở đấy? Trong nền cộng hòa của ông ấy, trong trạng thái xã hội tối thượng của ông ấy, nhà thơ phải không được phép. Ông ấy nói: Nhà thơ đem vào phóng túng, nhà thơ đem vào mơ mộng, nhà thơ đem vào lẫn lộn và huyền môn, còn chúng tôi thì lại không muốn bất kỳ cái gì trong đó. Chúng tôi muốn xã hội rất rõ ràng, logic, không có mơ mộng. Xã hội đó sẽ quá căng; mọi người sẽ thần kinh hết. Trong nền cộng hòa của Plato – nếu như nó xảy ra, và có mọi nỗi sợ rằng nó có thể xảy ra – mọi người đều sẽ thần kinh hết, và mọi người bao giờ cũng sẽ mang nhà phân tâm theo cùng mình. Dù người đó đi tới đâu, thì người đó sẽ mang theo nhà phân tâm của mình. Điều đó đã xảy ra với phương Tây.

Tôi đã từng nghe: trong một phố New York hai cậu bé đang nói chuyện – như chúng bao giờ cũng nói chuyện suốt hàng thế kỷ, nhưng điều chúng nói thì lại rất mới. Đứa này nói với đứa kia: “Nhà phân tâm của tớ chiến hơn nhà phân tâm của đằng ấy mọi bề.” Bọn trẻ, chúng bao giờ cũng nói theo cách đó: “Bố tớ chiến hơn bố đằng ấy” hay “Nhà tớ còn to hơn nhà đằng ấy” hay con chó của tớ khỏe hơn con chó của đằng ấy” – sự bắt đầu bản ngã của trẻ nhỏ. Nhưng “Nhà phân tâm của tớ chiến hơn nhà phân tâm của đằng ấy vào mọi bề” – đây mới là điều gì đó mới.

Ba phụ nữ đang nói chuyện về con mình. Một người nói: “Nó nhất lớp đấy. Nó bao giờ cũng dẫn đầu.”

Người thứ hai nói: “Thế chẳng là gì cả. Con tôi mới 7 tuổi nhưng nó có thể chơi nhạc như Mozart, như Wagner.”

Người thứ ba nói: “Thế cũng chưa là cái gì nhé. Con tôi mới năm tuổi mà nó tới nhà phân tâm có mỗi một mình.”

Quá căng là trạng thái bạn mất quân bình. Bạn không thể đem trái tim mình về vận hành trong cuộc sống mình. Logic, khi nó trở thành tất cả, thì chỉ tạo ra lo âu; nó chưa bao giờ đem cho an bình, nó cứ đem tới vấn đề mới. Nó chưa bao giờ giải quyết được vấn đề gì cả - nó không giải quyết được, điều đó không trong quyền lực của nó – nó chỉ giả vờ, nó chỉ hứa hẹn. Nó cứ nói mãi: “Tớ sẽ chuyển giao điều tốt”, nhưng nó chẳng bao giờ chuyển giao cả. Thế rồi vấn đề cứ tích lũy lại và bạn không biết cách thoát ra khỏi vấn đề này, bởi vì bạn không biết cách thoát ra khỏi cái đầu. Bạn không biết cách chơi với trẻ con,cách yêu người đàn bà của mình, cách đi và nói chuyện với cây cối và đôi khi có đối thoại với vì sao. Bạn đã quên tất cả, bạn không còn là nhà thơ nữa, bạn không còn là trái tim sống động nữa.

Và bất kỳ khi nào, bất kỳ phần nào trong thân thể bị kìm nén, thì phần đó sẽ báo thù. Nếu phần khác của tâm trí bị kìm nén, thì phần đó sẽ báo thù. Và trái tim là phần sống động nhất, phần nền tảng nhất. Người ta có thể sống không có đầu, nhưng người ta không thể sống không có trái tim. Cái đầu có chút ít hời hợt, nó là một loại xa xỉ phẩm, nhưng trái tim thì rất bản chất. cái đầu chỉ tồn tại trong con người, cho nên nó không thể nào rất bản chất được. Con vật sống không có nó và nó sống hoàn toàn tốt theo cách phúc lạc và im lặng hơn nhiều so với con người. Cây cối sống không có đầu, chim muông và trẻ con cùng nhà huyền môn cũng sống như vậy.

Cái đầu là hời hợt. Nó có chức năng nào đó – hãy dùng nó, nhưng đừng bị nó dùng. Một khi bạn bị nó dùng thì bạn sẽ trở nên lo âu: lo âu sẽ tới và cuộc sống sẽ trở thành kinh tởm. Nó sẽ là nỗi đau lan rộng, trải dài, và bạn sẽ không tìm thấy bất kỳ ốc đảo nào ở đâu trong nó cả; nó sẽ là một thứ khô cằn. Hãy nhớ, điều bản chất phải không bị kìm nén. Điều không phải bản chất phải tuân theo điều bản chất, phải trở thành cái bóng của nó. Bạn không thể phủ nhận bất kỳ cái gì mà không lâm vào rắc rối. Hãy nghe giai thoại:

Một hôm, một chiếc đĩa bay hạ cánh xuống khu vườn của cô Elsie Gumtree, ngay giữa đống quần mùa hè của cô ấy – cô ấy có thể khổ sở lắm nếu như phải mặc chúng. Có tiếng vo vo, và một người mầu tía lạ thường xuất hiện qua cánh cửa phía bên của đĩa bay. Đi thẳng ra, người đó nhằm cánh cửa sau nhà Elsie và gõ một cách lễ phép.

Elsie mở cửa, và nhanh chóng làm chủ tình thế, nói: 

“Ông từ đĩa bay tới sao?”

“Hừ” người này đáp lại, dường như đang đau.

“Ông từ sao Hỏa tới sao?”

Elsie hỏi. “Hừ” người này lại nói, khuôn mặt ông ta méo mó. 

“Ông phải mất bao lâu mới tới được đây? Mười năm sao? Elsie hỏi.

“Hừ” 

“Hai mươi năm sao?”

“Hừ,” người này nói, một cái nhìn đau đớn hiện lên trên mặt ông ta.

“Hai mươi năm sao? Ông để tất cả thời gian trên đĩa bay sao?” 

“Hừ” người này gật đầu, cáu kỉnh.

“Tôi có thể giúp gì cho ông được?” Elsie hỏi.

Người bé nhỏ này mở mồm ra, và khó khăn lắm mới nói được: “Tôi dùng nhà vệ sinh của cô được chứ?”

Phủ nhận bất kỳ cái gì và nó trở thành quá mạnh. Bây giờ, trong 20 năm ông ấy đã không thể nào tìm ra nhà vệ sinh còn bạn lại hỏi những câu hỏi vô nghĩa: “Ông từ đâu tới?” và “Ông là ai?” và “Bao nhiêu…?” 

Làm sao ông ấy có thể trả lời tất cả những điều này? Phần bị phủ nhận của ông ấy có thể báo thù.

Trái tim bạn đã bị phủ nhận trong nhiều kiếp sống đến độ khi nó bùng nổ thì nó cứ tạo ra những hỗn loạn lớn trong cuộc sống của bạn. Trước hết bạn phải chịu đựng từ tâm trí, sự căng thẳng của nó, nỗi lo âu; và thế rồi bạn có thể chịu đựng từ việc bùng nổ của trái tim. Đó là điều xảy ra khi một người bị suy nhược. Trước hết người đó chịu đựng từ trạng thái căng thẳng của tâm trí, và thế rồi một hôm nào đó trái tim báo thù, bùng nổ, và người này phát điên, nổi đóa.

Cả hai tình huống đều xấu. Trước hết lành mạnh quá nhiều – điều đó tạo ra điên rồ. Một người lành mạnh thực sự là người có thể sống giữa sự lành mạnh và điên rồ theo sự cân bằng tuyệt đối. Người thực sự lành mạnh bao giờ cũng có cái điên rồ nào đó trong mình – người đó chấp nhận điều ấy. Người thực sự hợp lý là người kính trọng cả cái bất hợp lý nữa, bởi vì cuộc sống là như vậy. Nếu bạn không thể cười bởi vì lý do của bạn – bởi vì “cười là kỳ cục” – thế thì bạn nhất định sẽ bị rắc rối rồi. Vâng, logic là tốt, cái cười cũng tốt – và cái cười đem lại sự cân bằng. Nghiêm chỉnh cũng tốt, không nghiêm chỉnh cũng tốt, và nên có một sự cân bằng thường xuyên.

Bạn đã bao giờ thấy người đi trên dây chưa? Người đó liên tục tự cân bằng mình. Đôi khi người đó nghiêng cái sào sang trái, và thế rồi người đó đi tới điểm mà nếu người đó nghiêng thêm một khoảnh khắc nữa thì sẽ bị ngã. Người đó lập tức thay đổi sự cân bằng của mình, nghiêng sang phía bên kia – sang phải 0 nghiêng sang phải. Thế rồi một khoảnh khắc nữa là người đó sẽ tiêu tùng; người đó lại bắt đầu nghiêng về bên trái, sang phải,người đó giữ ở giữa. Đó là cái đẹp – nghiêng sang trái và sang phải, nghiêng về cả hai cực đoan, người đó giữ ở giữa.

Nếu bạn muốn giữ cho bản thân mình ở giữa thì bạn sẽ phải nghiêng đi nghiêng lại cả về hai phía. Bạn không chọn lựa. Nếu bạn chọn, bạn sẽ bị ngã.  Nếu ban chọn trái tim, bạn sẽ ngã; bạn sẽ trở thành quá căng. Nếu bạn chọn trái tim mà quên mất cái đầu hoàn toàn; bạn sẽ trở thành điên. Và nếu bạn chọn bằng cách nào đó, nếu bạn muốn chọn, thế thì hãy chọn việc điên khùng. Hãy chọn trái tim, bởi vì nó bản chất hơn.

Nhưng tôi không nói rằng bạn nên chọn. Nếu bạn cứ khăng khăng và bạn nói: “Tôi phải chọn,” thế thì điên khùng còn hơn là chỉ khô héo và lành mạnh. Hãy thuộc vào trái tim. Hãy yêu, hãy yêu điên cuồng; hãy hát, hãy hát điên cuồng; hãy nhảy múa, nhảy múa điên cuồng. Điều đó còn tốt hơn nhiều chỉ trở thành tính toán, logic, hợp lý và chỉ chịu đựng ác mộng.

Nhưng tôi không nói… đấy không phải là gợi ý của tôi rằng hãy làm điều đó. Gợi ý của tôi là hãy vẫn còn vô chọn lựa. ‘Nhận biết vô chọn lựa’ là từ khóa. Hãy vẫn còn vô chọn lựa, nhận biết và bất kỳ khi nào bạn thấy rằng cái gì đó đang sắp mất cân bằng, hãy nghiêng về phía bên kia. Hãy đem sự cân bằng lại, và đây là cách người ta di chuyển. Cuộc sống là giống như đi trên dây.

Dồn nén không phải bao giờ cũng sai; nó có thể có ích theo nhiều cách đẹp. Nó không nhất thiết là tiêu cực, nhưng nếu chúng ta nghĩ rằng nó là tiêu cực, rằng nó là không tốt, thế thì chúng ta tạo ra vấn đề.Dồn nén trong bản thân nó có thể được dùng như bàn đạp, nó có thể trở thành một dạng sáng tạo. Nhưng thông thường chúng ta được dạy trong nhiều thời đại rằng dồn nén là xấu, rằng khi bạn đang trong bất kỳ dạng dồn nén nào thì bạn trở nên sợ hãi. Và nỗi sợ hãi của bạn làm cho nó thậm chí còn mang tính dồn nén hơn; tình huống này không ích gì cả.

Chẳng hạn, có một tình huống nào đó trong chợ tạo ra dồn nén. Khoảnh khắc bạn cảm thấy rằng có sự dồn nén nào đó, thì bạn trở nên sợ rằng điều này không nên như vậy: “Mình phải thảnh thơi.” Bây giờ, việc cố gắng thảnh thơi sẽ chẳng có ích gì, bởi vì bạn không thển nào thảnh thơi được; trong thực tế, việc cố gắng thảnh thơi sẽ tạo ra dồn nén mới. Việc dồn nén có đó và bạn đang cố gắng thảnh thơi mà bạn không thể thảnh thơi được, cho nên bạn làm phức tạp vấn đề lên.

Khi dồn nén có đó thì hãy dùng nó như năng lượng sáng tạo. Trước hết, hãy chấp nhận nó; không cần phải tranh đấu với nó. Hãy chấp nhận nó, điều đó là hoàn toàn được. Điều đó đơn giản nói: “Chợ sáp không ổn, cái gì đó đang bị sai,” “Mình có thể là người mất”… hay cái gì đó. Dồn nén đơn giản là một chỉ dẫn rằng cơ thể đang sẵn sàng tranh đấu với điều đó. Bây giờ bạn cố gắng thảnh thơi hay bạn uống thuốc giảm đâu hay bạn uống thuốc an thần; bạn đang chống lại thân thể. Thân thể đang sẵn sàng tranh đấu cho một tình huống nào đó, một sự thách thức nào đó có đó: hãy tận hưởng thách thức này!

Thậm chí nếu đôi khi bạn không thể ngủ được trong đêm thì cũng chẳng cần phải lo nghĩ. Hãy làm việc từ nó, hãy dùng năng lượng đang tới: hãy đi lên đi xuống, hãy chạy, hãy đi dạo lâu, lập kế hoạch điều bạn muốn làm, điều tâm trí muốn làm. Thay vì cố gắng đi ngủ, điều không thể được, hãy dùng tình huống ấy theo cách sáng tạo. Nó đơn giản nói rằng thân thể đang sẵn sàng tranh đấu với vấn đề này; đây không phải là lúc thảnh thơi. Việc thảnh thơi có thể được làm về sau.

Trong thực tế, nếu bạn đã sống sự dồn nén của mình một cách toàn bộ thì bạn sẽ đi tới thảnh thơi một cách tự động; bạn chỉ có thể đi đến mức nào đó thôi, thế rồi thân thể tự động thảnh thơi. Nếu bạn muốn thảnh thơi giữa chừng bạn tạo ra rắc rối; thân thể không thể nào thảnh thơi giữa chừng được. Cũng gần như là một người chạy đua Olympic đã sẵn sàng; chỉ đợi tiếng còi, tín hiệu, và người đó sẽ xuất phát, người đó sẽ chạy như gió. Người đó tràn đầy dồn nén; bây giờ đó không phải là thời gian để thảnh thơi. Nếu người đó uống thuốc an thần thì người đó sẽ không bao giờ có ích gì trong cuộc đua. Hay nếu người đó thảnh thơi và cố gắng thực hiện TM (Thiền siêu việt) thì người đó sẽ mất tất cả. Người đó phải dùng sự dồn nén của mình: sự dồn nén đang sôi lên, nó đang thu thập năng lượng. Người đó đang trở thành ngày càng sống đông và tiềm năng hơn. Bây giờ người đó phải ngồi trên sự dồn nén của mình và dùng nó như năng lượng, như nhiên liệu.

Khi vận động viên chạy đã chạy xong, người đó sẽ rơi vào giấc ngủ sâu; vấn đề được giải quyết. Bây giờ không có vấn đề gì, việc dồn nén biến mất theo cách của nó.

Cho nên hãy thử điều này nữa: khi có một tình huống dồn nén thì đừng có phiêu diêu, đừng trở nên sợ nó. Hãy đi vào trong nó, hãy dùng nó để tranh đấu. Con người có năng lượng mênh mông và bạn càng dùng nó nhiều, thì bạn càng có thêm nó… Khi nó tới và có tình huông, hãy tranh đấu, hãy làm tất cả những điều bạn có thể làm, thực sự điên khùng đi vào trong nó. Hãy cho phép, hãy chấp nhận nó và đón chào nó. Nó là tốt, nó chuẩn bị cho bạn tranh đấu. Và khi bạn đã làm việc xong với nó, thì bạn sẽ ngạc nhiên: sự thảnh thơi lớn lại tới, và sự thảnh thơi đó không do bạn tạo ra. Có thể 2 – 3 ngày bạn không thể ngủ và thế rồi trong 48 tiếng đồng hộ bạn không thể nào thức dậy được, và điều đó là được!

Chúng ta cứ mang nhiều khái niệm sai – chẳng hạn, rằng mọi người phải ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày. Điều đó tùy thuộc vào tình huống là gì. Có những tình huống khi chẳng cần ngủ chút nào: nhà bạn cháy, mà bạn lại cố gắng ngủ. Bây giờ điều đó là không thể được và điều đó không nên có thể được; nếu không thì lấy ai đi dập lửa? Và khi nhà đang cháy, tất cả các việc khác bị dẹp sang một bên; bỗng nhiên thân thể bạn sẵn sàng để tranh đấu với lửa. Bạn sẽ không cảm thấy buồn ngủ. Khi lửa đã tắt và mọi thứ được giải quyết bạn có thể rơi vào giấc ngủ trong thời kỳ dài, và điều đó có tác dụng.

Mọi người không nhất thiết cần cùng thời gian ngủ. Một vài người có thể ngủ 3 tiếng, 2 tiếng, 4 tiếng, 5 tiếng, 6, 8, 10, 12. Và mọi người cũng khác nhau về sự dồn nén nữa.

Có hai loại người trên thế giới: một loại có thể được gọi là kiểu ngựa đua và loại kia là kiểu rùa – Nếu kiểu ngựa đua mà không được phép đi nhanh, đi vào mọi việc với tốc độ, thì sẽ có dồn nén; người đó phải được trao cho nhịp của mình. Cho nên nếu bạn là kiểu ngựa đua, hãy quên về thảnh thơi và những thứ như thế đi; chúng không dành cho bạn. Những điều đó là dành cho loại rùa như tôi! Cho nên hãy chỉ là ngựa đua, đó là tự nhiên cho bạn, và đừng nghĩ đến niềm vui mà rùa đang tận hưởng; điều đó không dành cho bạn. Bạn có một loại niềm vui khác. Nếu rùa bắt đầu trở thành ngựa đua thì nó sẽ trong cùng rắc rối…!

Cho nên hãy chấp nhận bản tính của mình. Bạn là chiến sỹ, chiến binh; bạn phải theo cách đó, và đó là niềm vui của bạn. Bây giờ, không cần phải sợ hãi; hãy đi vào trong nó một cách toàn tâm. Hãy tranh đấu với chợ, cạnh tranh trong chợ, hãy làm tất cả mọi điều bạn thực sự muốn làm. Đừng sợ hậu quả, hãy chấp nhận dồn nén. Một khi bạn chấp nhận sự dồn nén sẽ biến mất. Và không chỉ có thế, bạn sẽ cảm thấy rất hạnh phúc bởi vì bạn đã bắt đầu dùng nó; nó là một loại năng lượng.

Nếu bạn là kiểu ngựa đua, chớ nghe những người mới nói hãy thảnh thơi; điều đó không dành cho bạn. Việc thảnh thơi của bạn sẽ tới chỉ sau khi bạn đã kiếm được nó bằng lao động vất vả. Người ta phải hiểu kiểu của mình. Một khi kiểu này được hiểu thì không có vấn đề gì; thế thì người ta có thể theo đường rõ ràng.

Quá căng là trạng thái của tâm trí khi bạn đã trở nên quá tập trung vào tính hợp lý và bạn quên mất tình cảm của mình. Quá căng bắt nguồn từ sự mất quân bình; quá tin cậy vào lý trí là cơ sở của mọi sự quá căng. Những người sóng trong cái đầu của mình đều trở nên quá căng. Thảnh thơi tới qua trái tim. Người ta phải có khả năng dễ dàng di chuyển tà đầu tới tim, cũng như bạn đi ra đi vào nhà mình. Người ta nên linh động giữa đầu và tim. Đây là hai bờ của dòng sông vốn là bạn. Bạn không nên níu bám lấy một bờ, nếu không thì cuộc sống trở thành bị thiên lệch.

Phương Tây chịu đựng rất nhiều về quá căng, bởi vì nó đã quên mất ngôn ngữ của trái tim, và chỉ trái tim mới biết cách thảnh thơi bởi vì chỉ trái tim mới biết cách yêu. Chỉ trái tim mới biết cách tận hưởng, mở hội. Chỉ trái tim mới biết cách nhảy múa và ca hát. Cái đầu chẳng biết gì về nhảy múa – cái đầu lên án nhảy múa là ngu xuẩn. Cái đầu chẳng biết gì về thơ ca, cái đầu lên án thơ ca.

Bạn có biết rằng một trong những triết gia vĩ đại nhất, Plato, khi nghĩ về nền cộng hòa không tưởng tối thượng của mình, đã nói rằng không nhà thơ nào nên được phép ở đấy? Trong nền cộng hòa của ông ấy, trong trạng thái xã hội tối thượng của ông ấy, nhà thơ phải không được phép. Ông ấy nói: Nhà thơ đem vào phóng túng, nhà thơ đem vào mơ mộng, nhà thơ đem vào lẫn lộn và huyền môn, còn chúng tôi thì lại không muốn bất kỳ cái gì trong đó. Chúng tôi muốn xã hội rất rõ ràng, logic, không có mơ mộng. Xã hội đó sẽ quá căng; mọi người sẽ thần kinh hết. Trong nền cộng hòa của Plato – nếu như nó xảy ra, và có mọi nỗi sợ rằng nó có thể xảy ra – mọi người đều sẽ thần kinh hết, và mọi người bao giờ cũng sẽ mang nhà phân tâm theo cùng mình. Dù người đó đi tới đâu, thì người đó sẽ mang theo nhà phân tâm của mình. Điều đó đã xảy ra với phương Tây.

Tôi đã từng nghe: trong một phố New York hai cậu bé đang nói chuyện – như chúng bao giờ cũng nói chuyện suốt hàng thế kỷ, nhưng điều chúng nói thì lại rất mới. Đứa này nói với đứa kia: “Nhà phân tâm của tớ chiến hơn nhà phân tâm của đằng ấy mọi bề.” Bọn trẻ, chúng bao giờ cũng nói theo cách đó: “Bố tớ chiến hơn bố đằng ấy” hay “Nhà tớ còn to hơn nhà đằng ấy” hay con chó của tớ khỏe hơn con chó của đằng ấy” – sự bắt đầu bản ngã của trẻ nhỏ. Nhưng “Nhà phân tâm của tớ chiến hơn nhà phân tâm của đằng ấy vào mọi bề” – đây mới là điều gì đó mới.

Ba phụ nữ đang nói chuyện về con mình. Một người nói: “Nó nhất lớp đấy. Nó bao giờ cũng dẫn đầu.”

Người thứ hai nói: “Thế chẳng là gì cả. Con tôi mới 7 tuổi nhưng nó có thể chơi nhạc như Mozart, như Wagner.”

Người thứ ba nói: “Thế cũng chưa là cái gì nhé. Con tôi mới năm tuổi mà nó tới nhà phân tâm có mỗi một mình.”

Quá căng là trạng thái bạn mất quân bình. Bạn không thể đem trái tim mình về vận hành trong cuộc sống mình. Logic, khi nó trở thành tất cả, thì chỉ tạo ra lo âu; nó chưa bao giờ đem cho an bình, nó cứ đem tới vấn đề mới. Nó chưa bao giờ giải quyết được vấn đề gì cả - nó không giải quyết được, điều đó không trong quyền lực của nó – nó chỉ giả vờ, nó chỉ hứa hẹn. Nó cứ nói mãi: “Tớ sẽ chuyển giao điều tốt”, nhưng nó chẳng bao giờ chuyển giao cả. Thế rồi vấn đề cứ tích lũy lại và bạn không biết cách thoát ra khỏi vấn đề này, bởi vì bạn không biết cách thoát ra khỏi cái đầu. Bạn không biết cách chơi với trẻ con,cách yêu người đàn bà của mình, cách đi và nói chuyện với cây cối và đôi khi có đối thoại với vì sao. Bạn đã quên tất cả, bạn không còn là nhà thơ nữa, bạn không còn là trái tim sống động nữa.

Và bất kỳ khi nào, bất kỳ phần nào trong thân thể bị kìm nén, thì phần đó sẽ báo thù. Nếu phần khác của tâm trí bị kìm nén, thì phần đó sẽ báo thù. Và trái tim là phần sống động nhất, phần nền tảng nhất. Người ta có thể sống không có đầu, nhưng người ta không thể sống không có trái tim. Cái đầu có chút ít hời hợt, nó là một loại xa xỉ phẩm, nhưng trái tim thì rất bản chất. cái đầu chỉ tồn tại trong con người, cho nên nó không thể nào rất bản chất được. Con vật sống không có nó và nó sống hoàn toàn tốt theo cách phúc lạc và im lặng hơn nhiều so với con người. Cây cối sống không có đầu, chim muông và trẻ con cùng nhà huyền môn cũng sống như vậy.

Cái đầu là hời hợt. Nó có chức năng nào đó – hãy dùng nó, nhưng đừng bị nó dùng. Một khi bạn bị nó dùng thì bạn sẽ trở nên lo âu: lo âu sẽ tới và cuộc sống sẽ trở thành kinh tởm. Nó sẽ là nỗi đau lan rộng, trải dài, và bạn sẽ không tìm thấy bất kỳ ốc đảo nào ở đâu trong nó cả; nó sẽ là một thứ khô cằn. Hãy nhớ, điều bản chất phải không bị kìm nén. Điều không phải bản chất phải tuân theo điều bản chất, phải trở thành cái bóng của nó. Bạn không thể phủ nhận bất kỳ cái gì mà không lâm vào rắc rối. Hãy nghe giai thoại:

Một hôm, một chiếc đĩa bay hạ cánh xuống khu vườn của cô Elsie Gumtree, ngay giữa đống quần mùa hè của cô ấy – cô ấy có thể khổ sở lắm nếu như phải mặc chúng. Có tiếng vo vo, và một người mầu tía lạ thường xuất hiện qua cánh cửa phía bên của đĩa bay. Đi thẳng ra, người đó nhằm cánh cửa sau nhà Elsie và gõ một cách lễ phép.

Elsie mở cửa, và nhanh chóng làm chủ tình thế, nói: 

“Ông từ đĩa bay tới sao?”

“Hừ” người này đáp lại, dường như đang đau.

“Ông từ sao Hỏa tới sao?”

Elsie hỏi. “Hừ” người này lại nói, khuôn mặt ông ta méo mó. 

“Ông phải mất bao lâu mới tới được đây? Mười năm sao? Elsie hỏi.

“Hừ” 

“Hai mươi năm sao?”

“Hừ,” người này nói, một cái nhìn đau đớn hiện lên trên mặt ông ta.

“Hai mươi năm sao? Ông để tất cả thời gian trên đĩa bay sao?” 

“Hừ” người này gật đầu, cáu kỉnh.

“Tôi có thể giúp gì cho ông được?” Elsie hỏi.

Người bé nhỏ này mở mồm ra, và khó khăn lắm mới nói được: “Tôi dùng nhà vệ sinh của cô được chứ?”

Phủ nhận bất kỳ cái gì và nó trở thành quá mạnh. Bây giờ, trong 20 năm ông ấy đã không thể nào tìm ra nhà vệ sinh còn bạn lại hỏi những câu hỏi vô nghĩa: “Ông từ đâu tới?” và “Ông là ai?” và “Bao nhiêu…?” 

Làm sao ông ấy có thể trả lời tất cả những điều này? Phần bị phủ nhận của ông ấy có thể báo thù.

Trái tim bạn đã bị phủ nhận trong nhiều kiếp sống đến độ khi nó bùng nổ thì nó cứ tạo ra những hỗn loạn lớn trong cuộc sống của bạn. Trước hết bạn phải chịu đựng từ tâm trí, sự căng thẳng của nó, nỗi lo âu; và thế rồi bạn có thể chịu đựng từ việc bùng nổ của trái tim. Đó là điều xảy ra khi một người bị suy nhược. Trước hết người đó chịu đựng từ trạng thái căng thẳng của tâm trí, và thế rồi một hôm nào đó trái tim báo thù, bùng nổ, và người này phát điên, nổi đóa.

Cả hai tình huống đều xấu. Trước hết lành mạnh quá nhiều – điều đó tạo ra điên rồ. Một người lành mạnh thực sự là người có thể sống giữa sự lành mạnh và điên rồ theo sự cân bằng tuyệt đối. Người thực sự lành mạnh bao giờ cũng có cái điên rồ nào đó trong mình – người đó chấp nhận điều ấy. Người thực sự hợp lý là người kính trọng cả cái bất hợp lý nữa, bởi vì cuộc sống là như vậy. Nếu bạn không thể cười bởi vì lý do của bạn – bởi vì “cười là kỳ cục” – thế thì bạn nhất định sẽ bị rắc rối rồi. Vâng, logic là tốt, cái cười cũng tốt – và cái cười đem lại sự cân bằng. Nghiêm chỉnh cũng tốt, không nghiêm chỉnh cũng tốt, và nên có một sự cân bằng thường xuyên.

Bạn đã bao giờ thấy người đi trên dây chưa? Người đó liên tục tự cân bằng mình. Đôi khi người đó nghiêng cái sào sang trái, và thế rồi người đó đi tới điểm mà nếu người đó nghiêng thêm một khoảnh khắc nữa thì sẽ bị ngã. Người đó lập tức thay đổi sự cân bằng của mình, nghiêng sang phía bên kia – sang phải 0 nghiêng sang phải. Thế rồi một khoảnh khắc nữa là người đó sẽ tiêu tùng; người đó lại bắt đầu nghiêng về bên trái, sang phải,người đó giữ ở giữa. Đó là cái đẹp – nghiêng sang trái và sang phải, nghiêng về cả hai cực đoan, người đó giữ ở giữa.

Nếu bạn muốn giữ cho bản thân mình ở giữa thì bạn sẽ phải nghiêng đi nghiêng lại cả về hai phía. Bạn không chọn lựa. Nếu bạn chọn, bạn sẽ bị ngã.  Nếu ban chọn trái tim, bạn sẽ ngã; bạn sẽ trở thành quá căng. Nếu bạn chọn trái tim mà quên mất cái đầu hoàn toàn; bạn sẽ trở thành điên. Và nếu bạn chọn bằng cách nào đó, nếu bạn muốn chọn, thế thì hãy chọn việc điên khùng. Hãy chọn trái tim, bởi vì nó bản chất hơn.

Nhưng tôi không nói rằng bạn nên chọn. Nếu bạn cứ khăng khăng và bạn nói: “Tôi phải chọn,” thế thì điên khùng còn hơn là chỉ khô héo và lành mạnh. Hãy thuộc vào trái tim. Hãy yêu, hãy yêu điên cuồng; hãy hát, hãy hát điên cuồng; hãy nhảy múa, nhảy múa điên cuồng. Điều đó còn tốt hơn nhiều chỉ trở thành tính toán, logic, hợp lý và chỉ chịu đựng ác mộng.

Nhưng tôi không nói… đấy không phải là gợi ý của tôi rằng hãy làm điều đó. Gợi ý của tôi là hãy vẫn còn vô chọn lựa. ‘Nhận biết vô chọn lựa’ là từ khóa. Hãy vẫn còn vô chọn lựa, nhận biết và bất kỳ khi nào bạn thấy rằng cái gì đó đang sắp mất cân bằng, hãy nghiêng về phía bên kia. Hãy đem sự cân bằng lại, và đây là cách người ta di chuyển. Cuộc sống là giống như đi trên dây.