Phật nói:
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn và tẩy rửa lòng ác, sự trừng
phạt sẽ tới với bản thân người đó cũng chắc chắn
như dòng suối chảy về đại dương trở nên sâu hơn
và rộng hơn.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn và tẩy rửa lòng ác, sự trừng
phạt sẽ tới với bản thân người đó cũng chắc chắn
như dòng suối chảy về đại dương trở nên sâu hơn
và rộng hơn.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà đi tới hiểu biết về điều đó, cải biến bản
thân mình và thực hành điều thiện, thì lực trừng
phạt sẽ dần dần tự nó hết cũng như bệnh tật dần
dần mất đi ảnh hưởng độc hại khi bệnh nhân toát
mồ hôi.
Phật nói:
Khi người làm điều hại, thấy ông thực hành điều
thiện, tới và giờ trò hiểm độc sỉ nhục ông, ông
nên kiên nhẫn chịu đựng điều đó và không cảm
thấy tức giận với người đó. Vì người làm điều hại
đang tự sỉ nhục mình bởi việc cố sỉ nhục ông.
Phật nói:
Có lần một người tới ta và lên án ta vì việc ta giữ
đạo và rèn tình thân ái yêu thương lớn lao. Nhưng
ta vẫn im lặng và không trả lời người đó. Việc lên
án này dừng lại.
Rồi ta hỏi người đó, 'Nếu ông đem một món quà
tới cho người hàng xóm của mình và người đó
không chấp nhận nó, vậy món quà có trở lại ông
không?' Người này đáp, 'Nó trở lại.' Ta nói, 'Ông
lên án ta bây giờ, nhưng vì ta không chấp nhận
nó, ông phải nhận lấy hành vi sai trái về phần
mình. Điều đó cũng giống như tiếng vọng đi kế
theo âm thanh, nó giống như cái bóng đi sau sự
vật. Ông không bao giờ thoát được hậu quả của
hành vi ác của mình. Do đó hãy lưu tâm và dừng
việc làm điều hại.'
Con người là đám đông, đám đông của nhiều
tiếng nói - liên quan, không liên quan, nhất quán, bất
nhất - mỗi tiếng nói lại kéo đi theo đường riêng của
nó; tất cả các tiếng nói đều kéo con người đi xa.
Người bình thường là đống lộn xộn, thực sự là một
loại điên khùng. Bằng cách nào đó bạn xoay xở, bằng
cách nào đó bạn xoay xở để có vẻ lành mạnh. Sâu bên
dưới từng tầng tầng lớp lớp những điên rồ đang sôi
lên bên trong bạn. Chúng có thể bùng nổ vào bất kì
lúc nào, kiểm soát của bạn có thể bị mất vào bất kì lúc
nào, bởi vì kiểm soát của bạn bị áp đặt từ bên ngoài.
Nó không phải là kỉ luật tới từ trung tâm bản thể của
bạn.
Bởi các lí do xã hội, lí do kinh tế, lí do chính trị,
bạn đã áp đặt cá tính nào đó lên bản thân mình.
Nhưng nhiều sinh lực tồn tại chống lại cá tính đó bên
trong bạn. Chúng liên tục phá hoại cá tính của bạn.
Do đó mọi ngày bạn cứ phạm phải nhiều sai lầm,
nhiều lỗi lầm. Thậm chí đôi khi bạn cảm thấy rằng
bạn chẳng bao giờ muốn làm điều đó. Mặc cho bản
thân mình, bạn cứ phạm phải nhiều sai lầm - bởi vì
bạn không là một, bạn là nhiều.
Phật không gọi những sai lầm này là tội lỗi, bởi vì
gọi chúng là tội lỗi sẽ là kết án bạn. Ông ấy đơn giản
gọi chúng là lỗi nhẹ, lỗi lầm. Phạm sai lầm là con
người, không phạm sai lầm là điều thiêng liêng. Và
con đường từ con người tới điều thiêng liêng đi qua
việc lưu tâm. Nhiều tiếng nói này bên trong bạn có
thể dừng hành hạ bạn, lôi kéo bạn, xô đẩy bạn. Nhiều
tiếng nói này có thể biến mất nếu bạn trở nên lưu tâm.
Trong trạng thái lưu tâm không thể phạm sai lầm
được - không phải là bạn kiểm soát chúng đâu, nhưng
trong trạng thái lưu tâm, trong trạng thái tỉnh táo,
nhận biết, những tiếng nói, nhiều tiếng nói dừng lại;
bạn đơn giản trở thành một, và bất kì cái gì bạn làm
cũng tới từ chính cốt lõi của bản thể bạn. Nó không
bao giờ sai. Điều này phải được hiểu trước khi chúng
ta đi vào những lời kinh này.
Trong phong trào tiềm năng con người hiện đại có
sự tương đương để hiểu điều đó. Đó là điều phái Phân
tích Giao tác gọi là tam giác PAC. P nghĩa là cha mẹ -
parent, A nghĩa là người lớn - adult, C nghĩa là trẻ em
- child. Đây là ba tầng của bạn, cứ dường như bạn là
toà nhà ba tầng. Tầng thứ nhất là tầng của đứa trẻ,
tầng thứ hai là tầng của cha mẹ, tầng thứ ba là tầng
của người trưởng thành. Tất cả ba đều cùng tồn tại.
Đây là tam giác và xung đột bên trong của bạn.
Đứa trẻ của bạn nói điều này, bố mẹ bạn nói điều gì
đó khác, người trưởng thành của bạn, lí trí nói điều gì
đó khác.
Trẻ con nói 'tận hưởng'. Với đứa trẻ khoảnh khắc
này là khoảnh khắc duy nhất; nó không có mối quan
tâm nào khác. Đứa trẻ là tự phát, nhưng không nhận
biết về hậu quả - không nhận biết về quá khứ, không
nhận biết về tương lai. Nó sống trong khoảnh khắc
này. Nó không có giá trị nào và nó không có sự lưu
tâm, không nhận biết. Đứa trẻ bao gồm các khái niệm
được cảm thấy; nó sống qua cảm giác. Toàn thể bản
thể nó là bất hợp lí.
Tất nhiên nó đi vào nhiều xung đột với người
khác. Nó đi vào nhiều mâu thuẫn với bản thân mình,
bởi vì cảm giác này giúp nó làm điều này, rồi bỗng
nhiên nó bắt đầu cảm thấy cảm giác khác. Đứa trẻ
chưa bao giờ có thể hoàn thành được bất kì cái gì.
Vào lúc nó có thể hoàn thành điều đó thì cảm giác của
nó đã thay đổi rồi. Nó bắt đầu nhiều thứ nhưng chưa
bao giờ đi tới bất kì kết luận nào. Đứa trẻ vẫn còn
mang tính không kết luận. Nó tận hưởng - nhưng tận
hưởng của nó không mang tính sáng tạo, không thể
mang tính sáng tạo được. Nó vui sướng - nhưng cuộc
sống không thể được sống qua vui sướng. Bạn không
thể vẫn còn là đứa trẻ mãi mãi. Bạn sẽ phải học nhiều
điều. Bởi vì bạn không một mình ở đây.
bạn.
Bởi các lí do xã hội, lí do kinh tế, lí do chính trị,
bạn đã áp đặt cá tính nào đó lên bản thân mình.
Nhưng nhiều sinh lực tồn tại chống lại cá tính đó bên
trong bạn. Chúng liên tục phá hoại cá tính của bạn.
Do đó mọi ngày bạn cứ phạm phải nhiều sai lầm,
nhiều lỗi lầm. Thậm chí đôi khi bạn cảm thấy rằng
bạn chẳng bao giờ muốn làm điều đó. Mặc cho bản
thân mình, bạn cứ phạm phải nhiều sai lầm - bởi vì
bạn không là một, bạn là nhiều.
Phật không gọi những sai lầm này là tội lỗi, bởi vì
gọi chúng là tội lỗi sẽ là kết án bạn. Ông ấy đơn giản
gọi chúng là lỗi nhẹ, lỗi lầm. Phạm sai lầm là con
người, không phạm sai lầm là điều thiêng liêng. Và
con đường từ con người tới điều thiêng liêng đi qua
việc lưu tâm. Nhiều tiếng nói này bên trong bạn có
thể dừng hành hạ bạn, lôi kéo bạn, xô đẩy bạn. Nhiều
tiếng nói này có thể biến mất nếu bạn trở nên lưu tâm.
Trong trạng thái lưu tâm không thể phạm sai lầm
được - không phải là bạn kiểm soát chúng đâu, nhưng
trong trạng thái lưu tâm, trong trạng thái tỉnh táo,
nhận biết, những tiếng nói, nhiều tiếng nói dừng lại;
bạn đơn giản trở thành một, và bất kì cái gì bạn làm
cũng tới từ chính cốt lõi của bản thể bạn. Nó không
bao giờ sai. Điều này phải được hiểu trước khi chúng
ta đi vào những lời kinh này.
Trong phong trào tiềm năng con người hiện đại có
sự tương đương để hiểu điều đó. Đó là điều phái Phân
tích Giao tác gọi là tam giác PAC. P nghĩa là cha mẹ -
parent, A nghĩa là người lớn - adult, C nghĩa là trẻ em
- child. Đây là ba tầng của bạn, cứ dường như bạn là
toà nhà ba tầng. Tầng thứ nhất là tầng của đứa trẻ,
tầng thứ hai là tầng của cha mẹ, tầng thứ ba là tầng
của người trưởng thành. Tất cả ba đều cùng tồn tại.
Đây là tam giác và xung đột bên trong của bạn.
Đứa trẻ của bạn nói điều này, bố mẹ bạn nói điều gì
đó khác, người trưởng thành của bạn, lí trí nói điều gì
đó khác.
Trẻ con nói 'tận hưởng'. Với đứa trẻ khoảnh khắc
này là khoảnh khắc duy nhất; nó không có mối quan
tâm nào khác. Đứa trẻ là tự phát, nhưng không nhận
biết về hậu quả - không nhận biết về quá khứ, không
nhận biết về tương lai. Nó sống trong khoảnh khắc
này. Nó không có giá trị nào và nó không có sự lưu
tâm, không nhận biết. Đứa trẻ bao gồm các khái niệm
được cảm thấy; nó sống qua cảm giác. Toàn thể bản
thể nó là bất hợp lí.
Tất nhiên nó đi vào nhiều xung đột với người
khác. Nó đi vào nhiều mâu thuẫn với bản thân mình,
bởi vì cảm giác này giúp nó làm điều này, rồi bỗng
nhiên nó bắt đầu cảm thấy cảm giác khác. Đứa trẻ
chưa bao giờ có thể hoàn thành được bất kì cái gì.
Vào lúc nó có thể hoàn thành điều đó thì cảm giác của
nó đã thay đổi rồi. Nó bắt đầu nhiều thứ nhưng chưa
bao giờ đi tới bất kì kết luận nào. Đứa trẻ vẫn còn
mang tính không kết luận. Nó tận hưởng - nhưng tận
hưởng của nó không mang tính sáng tạo, không thể
mang tính sáng tạo được. Nó vui sướng - nhưng cuộc
sống không thể được sống qua vui sướng. Bạn không
thể vẫn còn là đứa trẻ mãi mãi. Bạn sẽ phải học nhiều
điều. Bởi vì bạn không một mình ở đây.
Nếu như bạn một mình thì không có vấn đề gì -
bạn có thể vẫn còn là đứa trẻ mãi mãi. Nhưng xã hội
có đó, hàng triệu người có đó; bạn phải tuân theo
nhiều luật lệ, bạn phải tuân theo nhiều giá trị. Bằng
không sẽ có nhiều xung đột đến mức cuộc sống sẽ trở
thành không thể được. Đứa trẻ phải được khép vào kỉ
luật - và đó là chỗ mà cha mẹ bước vào.
Tiếng nói cha mẹ trong bạn là tiếng nói của xã
hội, văn hoá, văn minh; tiếng nói làm cho bạn có khả
năng sống trong một thế giới nơi bạn không một
mình, nơi có nhiều cá nhân với những tham vọng
xung đột, nơi có nhiều vật lộn để sống còn, nơi có
nhiều xung đột. Bạn phải lát nên con đường của mình,
và bạn phải đi rất thận trọng.
Tiếng nói cha mẹ là tiếng nói của thận trọng. Nó
làm cho bạn được văn minh. Đứa trẻ còn hoang sơ,
tiếng nói cha mẹ giúp bạn trở nên được văn minh. Từ
‘thường dân - civil' là tốt. Nó ngụ ý người đã trở nên
có khả năng sống trong thành phố; người đã trở nên
có khả năng là thành viên của một nhóm, của một xã
hội.
Đứa trẻ rất độc tài. Đứa trẻ nghĩ nó là trung tâm
của thế giới. Cha mẹ phải dạy bạn rằng bạn không là
trung tâm của thế giới - mọi người đều nghĩ theo cách
đó. Cha mẹ phải làm cho bạn ngày một tỉnh táo rằng
có nhiều người trên thế giới, bạn không một mình.
Bạn phải tính tới họ nếu bạn muốn bản thân mình
được họ tính tới. Bằng không bạn sẽ bị nghiền nát. Đó
là câu hỏi tuyệt đối của sự sống còn, của chính sách,
của chính trị.
Tiếng nói cha mẹ cho bạn những lời răn - cái gì
phải làm, cái gì không làm. Cảm giác đơn thuần phai
mờ dần đi. Cha mẹ làm cho bạn thận trọng. Điều đó là
cần thiết.
Và thế rồi có tiếng nói thứ ba bên trong bạn, tầng
thứ ba, khi bạn đã trở thành người trưởng thành và
bạn không còn bị kiểm soát bởi cha mẹ mình; lí trí
riêng của bạn đã đến tuổi trưởng thành, bạn có thể
nghĩ theo cách riêng của mình.
Đứa trẻ bao gồm các khái niệm được cảm nhận;
cha mẹ bao gồm các khái niệm được dạy, còn người
trưởng thành bao gồm các khái niệm được nghĩ. Và
ba tầng này liên tục trong đấu tranh. Đứa trẻ nói điều
này, cha mẹ nói điều đối lập, và lí trí có thể nói cái gì
đó hoàn toàn khác.
Bạn thấy thức ăn ngon. Đứa trẻ nói ăn cho thoả
thích. Tiếng nói cha mẹ nói rằng nhiều thứ phải được
xem xét tới - bạn có thực cảm thấy đói không, hay
đấy chỉ là mùi vị của thức ăn, hương vị của thức ăn
mới là cái hấp dẫn duy nhất. Thức ăn này có thực sự
bổ dưỡng không? Nó có nuôi dưỡng thân thể bạn
không hay nó có thể trở nên hại cho bạn? Chờ đợi,
lắng nghe, đừng xô ngay vào. Và thế rồi có tâm trí lí
trí, tâm trí người trưởng thành, mà có thể nói cái gì đó
khác, khác toàn bộ.
Không nhất thiết là tâm trí người trưởng thành
của bạn có thể đồng ý với cha mẹ bạn. Cha mẹ bạn
không phải là đấng toàn thức, họ không phải là người
biết tất cả. Họ cũng là những con người yếu đuối như
bạn, và nhiều lần bạn thấy lỗ hổng trong tư duy của họ. Nhiều lần bạn thấy họ rất giáo điều, mê tín, tin
vào những điều ngu xuẩn, ý thức hệ bất hợp lí.
Người trưởng thành của bạn nói không, cha mẹ
bạn nói làm điều đó, người trưởng thành của bạn nói
điều đó không đáng làm, còn đứa trẻ của bạn cứ kéo
bạn đi đâu đó khác. Đây là tam giác bên trong bạn.
Nếu bạn nghe đứa trẻ, cha mẹ bạn cảm thấy giận.
Cho nên một phần cảm thấy tốt - bạn có thể cứ ăn thật
nhiều kem thoả thích - nhưng cha mẹ bạn bên trong
cảm thấy giận; một phần của bạn bắt đầu lên án. Và
thế rồi bạn bắt đầu cảm thấy mặc cảm. Cùng mặc cảm
đó nảy sinh như nó vẫn nảy sinh khi bạn còn thực sự
là đứa trẻ. Bạn không còn là đứa trẻ nữa - nhưng đứa
trẻ vẫn chưa biến mất. Nó vẫn có đó; nó chính là tầng
đất của bạn, chính cơ sở của bạn, nền móng của bạn.
Nếu bạn đi theo đứa trẻ, nếu bạn đi theo cảm giác,
thì cha mẹ giận và thế rồi bạn bắt đầu cảm thấy mặc
cảm. Nếu bạn theo cha mẹ thế thì đứa trẻ của bạn cảm
thấy rằng nó bị ép buộc vào cái gì đó mà nó không
muốn làm. Thế rồi đứa trẻ của bạn cảm thấy nó bị
đụng chạm một cách không cần thiết, bị lạm dụng một
cách không cần thiết. Tự do bị mất khi bạn nghe theo
cha mẹ, và đứa trẻ của bạn bắt đầu cảm thấy muốn nổi
dậy.
Nếu bạn nghe theo cha mẹ, người trưởng thành
của bạn nói, 'Vô nghĩa làm sao! Những người này
chẳng bao giờ biết cái gì mới. Mình biết nhiều hơn,
mình hài hoà hơn với thế giới hiện đại, mình đương
đại hơn. Những ý thức hệ này chỉ là các ý thức hệ đã
chết, lạc hậu - sao mình bận tâm?' Nếu bạn nghe theo
lí trí của mình thế nữa bạn cũng cảm thấy dường như
bạn đang phản bội lại cha mẹ mình. Lần nữa mặc cảm
lại phát sinh. Phải làm gì đây? Và gần như không thể
nào tìm được cái gì đó mà cả ba tầng này đều đồng ý.
Đây là lo âu của nhân loại. Không, đừng bao giờ
làm cho tất cả ba tầng này đồng ý về bất kì điểm nào.
Không có sự đồng ý như vậy bao giờ.
Bây giờ có những người thầy tin vào đứa trẻ. Họ
nhấn mạnh vào đứa trẻ nhiều hơn. Chẳng hạn, Lão
Tử. Ông ấy nói, 'Thoả thuận sẽ không tới đâu. Bỏ
tiếng nói cha mẹ đi, những lời răn này, những Kinh
Cựu ước này. Vứt tất cả những cái 'phải' và lại trở
thành đứa trẻ lần nữa.' Đó là điều Jesus nói. Lão Tử
và Jesus, nhấn mạnh của họ là: trở thành đứa trẻ lần
nữa - bởi vì chỉ với đứa trẻ bạn mới có khả năng
giành lại tự phát của mình, bạn mới lại trở thành một
phần của luồng chảy tự nhiên, Đạo.
Thông điệp của họ là hay, nhưng dường như gần
phi thực tế. Vâng, đôi khi điều đó đã xảy ra - một
người lại trở thành đứa trẻ lần nữa. Nhưng điều đó
ngoại lệ tới mức không thể nghĩ được rằng nhân loại
sẽ trở thành đứa trẻ lần nữa. Điều đó đẹp như ngôi
sao... xa xăm, nhưng ngoài tầm với.
Thế rồi có những thầy khác - Mahavira, Moses,
Mohammed, Manu - họ nói nghe tiếng nói của cha mẹ
đi, nghe theo đạo đức, điều xã hội nói, điều bạn đã
từng được dạy. Nghe và tuân theo nó. Nếu bạn muốn
thoải mái trong thế giới, nếu bạn muốn an bình trong
thế giới, nghe theo cha mẹ đi. Đừng bao giờ đi ngược
lại tiếng nói cha mẹ.
bạn có thể vẫn còn là đứa trẻ mãi mãi. Nhưng xã hội
có đó, hàng triệu người có đó; bạn phải tuân theo
nhiều luật lệ, bạn phải tuân theo nhiều giá trị. Bằng
không sẽ có nhiều xung đột đến mức cuộc sống sẽ trở
thành không thể được. Đứa trẻ phải được khép vào kỉ
luật - và đó là chỗ mà cha mẹ bước vào.
Tiếng nói cha mẹ trong bạn là tiếng nói của xã
hội, văn hoá, văn minh; tiếng nói làm cho bạn có khả
năng sống trong một thế giới nơi bạn không một
mình, nơi có nhiều cá nhân với những tham vọng
xung đột, nơi có nhiều vật lộn để sống còn, nơi có
nhiều xung đột. Bạn phải lát nên con đường của mình,
và bạn phải đi rất thận trọng.
Tiếng nói cha mẹ là tiếng nói của thận trọng. Nó
làm cho bạn được văn minh. Đứa trẻ còn hoang sơ,
tiếng nói cha mẹ giúp bạn trở nên được văn minh. Từ
‘thường dân - civil' là tốt. Nó ngụ ý người đã trở nên
có khả năng sống trong thành phố; người đã trở nên
có khả năng là thành viên của một nhóm, của một xã
hội.
Đứa trẻ rất độc tài. Đứa trẻ nghĩ nó là trung tâm
của thế giới. Cha mẹ phải dạy bạn rằng bạn không là
trung tâm của thế giới - mọi người đều nghĩ theo cách
đó. Cha mẹ phải làm cho bạn ngày một tỉnh táo rằng
có nhiều người trên thế giới, bạn không một mình.
Bạn phải tính tới họ nếu bạn muốn bản thân mình
được họ tính tới. Bằng không bạn sẽ bị nghiền nát. Đó
là câu hỏi tuyệt đối của sự sống còn, của chính sách,
của chính trị.
Tiếng nói cha mẹ cho bạn những lời răn - cái gì
phải làm, cái gì không làm. Cảm giác đơn thuần phai
mờ dần đi. Cha mẹ làm cho bạn thận trọng. Điều đó là
cần thiết.
Và thế rồi có tiếng nói thứ ba bên trong bạn, tầng
thứ ba, khi bạn đã trở thành người trưởng thành và
bạn không còn bị kiểm soát bởi cha mẹ mình; lí trí
riêng của bạn đã đến tuổi trưởng thành, bạn có thể
nghĩ theo cách riêng của mình.
Đứa trẻ bao gồm các khái niệm được cảm nhận;
cha mẹ bao gồm các khái niệm được dạy, còn người
trưởng thành bao gồm các khái niệm được nghĩ. Và
ba tầng này liên tục trong đấu tranh. Đứa trẻ nói điều
này, cha mẹ nói điều đối lập, và lí trí có thể nói cái gì
đó hoàn toàn khác.
Bạn thấy thức ăn ngon. Đứa trẻ nói ăn cho thoả
thích. Tiếng nói cha mẹ nói rằng nhiều thứ phải được
xem xét tới - bạn có thực cảm thấy đói không, hay
đấy chỉ là mùi vị của thức ăn, hương vị của thức ăn
mới là cái hấp dẫn duy nhất. Thức ăn này có thực sự
bổ dưỡng không? Nó có nuôi dưỡng thân thể bạn
không hay nó có thể trở nên hại cho bạn? Chờ đợi,
lắng nghe, đừng xô ngay vào. Và thế rồi có tâm trí lí
trí, tâm trí người trưởng thành, mà có thể nói cái gì đó
khác, khác toàn bộ.
Không nhất thiết là tâm trí người trưởng thành
của bạn có thể đồng ý với cha mẹ bạn. Cha mẹ bạn
không phải là đấng toàn thức, họ không phải là người
biết tất cả. Họ cũng là những con người yếu đuối như
bạn, và nhiều lần bạn thấy lỗ hổng trong tư duy của họ. Nhiều lần bạn thấy họ rất giáo điều, mê tín, tin
vào những điều ngu xuẩn, ý thức hệ bất hợp lí.
Người trưởng thành của bạn nói không, cha mẹ
bạn nói làm điều đó, người trưởng thành của bạn nói
điều đó không đáng làm, còn đứa trẻ của bạn cứ kéo
bạn đi đâu đó khác. Đây là tam giác bên trong bạn.
Nếu bạn nghe đứa trẻ, cha mẹ bạn cảm thấy giận.
Cho nên một phần cảm thấy tốt - bạn có thể cứ ăn thật
nhiều kem thoả thích - nhưng cha mẹ bạn bên trong
cảm thấy giận; một phần của bạn bắt đầu lên án. Và
thế rồi bạn bắt đầu cảm thấy mặc cảm. Cùng mặc cảm
đó nảy sinh như nó vẫn nảy sinh khi bạn còn thực sự
là đứa trẻ. Bạn không còn là đứa trẻ nữa - nhưng đứa
trẻ vẫn chưa biến mất. Nó vẫn có đó; nó chính là tầng
đất của bạn, chính cơ sở của bạn, nền móng của bạn.
Nếu bạn đi theo đứa trẻ, nếu bạn đi theo cảm giác,
thì cha mẹ giận và thế rồi bạn bắt đầu cảm thấy mặc
cảm. Nếu bạn theo cha mẹ thế thì đứa trẻ của bạn cảm
thấy rằng nó bị ép buộc vào cái gì đó mà nó không
muốn làm. Thế rồi đứa trẻ của bạn cảm thấy nó bị
đụng chạm một cách không cần thiết, bị lạm dụng một
cách không cần thiết. Tự do bị mất khi bạn nghe theo
cha mẹ, và đứa trẻ của bạn bắt đầu cảm thấy muốn nổi
dậy.
Nếu bạn nghe theo cha mẹ, người trưởng thành
của bạn nói, 'Vô nghĩa làm sao! Những người này
chẳng bao giờ biết cái gì mới. Mình biết nhiều hơn,
mình hài hoà hơn với thế giới hiện đại, mình đương
đại hơn. Những ý thức hệ này chỉ là các ý thức hệ đã
chết, lạc hậu - sao mình bận tâm?' Nếu bạn nghe theo
lí trí của mình thế nữa bạn cũng cảm thấy dường như
bạn đang phản bội lại cha mẹ mình. Lần nữa mặc cảm
lại phát sinh. Phải làm gì đây? Và gần như không thể
nào tìm được cái gì đó mà cả ba tầng này đều đồng ý.
Đây là lo âu của nhân loại. Không, đừng bao giờ
làm cho tất cả ba tầng này đồng ý về bất kì điểm nào.
Không có sự đồng ý như vậy bao giờ.
Bây giờ có những người thầy tin vào đứa trẻ. Họ
nhấn mạnh vào đứa trẻ nhiều hơn. Chẳng hạn, Lão
Tử. Ông ấy nói, 'Thoả thuận sẽ không tới đâu. Bỏ
tiếng nói cha mẹ đi, những lời răn này, những Kinh
Cựu ước này. Vứt tất cả những cái 'phải' và lại trở
thành đứa trẻ lần nữa.' Đó là điều Jesus nói. Lão Tử
và Jesus, nhấn mạnh của họ là: trở thành đứa trẻ lần
nữa - bởi vì chỉ với đứa trẻ bạn mới có khả năng
giành lại tự phát của mình, bạn mới lại trở thành một
phần của luồng chảy tự nhiên, Đạo.
Thông điệp của họ là hay, nhưng dường như gần
phi thực tế. Vâng, đôi khi điều đó đã xảy ra - một
người lại trở thành đứa trẻ lần nữa. Nhưng điều đó
ngoại lệ tới mức không thể nghĩ được rằng nhân loại
sẽ trở thành đứa trẻ lần nữa. Điều đó đẹp như ngôi
sao... xa xăm, nhưng ngoài tầm với.
Thế rồi có những thầy khác - Mahavira, Moses,
Mohammed, Manu - họ nói nghe tiếng nói của cha mẹ
đi, nghe theo đạo đức, điều xã hội nói, điều bạn đã
từng được dạy. Nghe và tuân theo nó. Nếu bạn muốn
thoải mái trong thế giới, nếu bạn muốn an bình trong
thế giới, nghe theo cha mẹ đi. Đừng bao giờ đi ngược
lại tiếng nói cha mẹ.
Đó là cách thế giới đã tuân theo, nhiều hay ít.
Nhưng thế thì người ta không bao giờ cảm thấy tính
tự phát, người ta không bao giờ cảm thấy tính tự
nhiên. Người ta bao giờ cũng cảm thấy bị giam cầm,
tù túng. Và khi bạn không cảm thấy tự do, bạn có thể
cảm thấy an bình, nhưng an bình đó là vô giá trị.
Chừng nào an bình còn chưa tới với tự do thì bạn
không thể chấp nhận được nó. Chừng nào an bình còn
chưa tới với phúc lạc thì bạn không thể chấp nhận
được nó. Nó đem tới thuận tiện, thoải mái, nhưng linh
hồn bạn đau khổ.
Vâng, đã từng có vài người đã đạt tới qua tiếng
nói của cha mẹ, người đã thực sự đạt tới chân lí.
Nhưng điều đó nữa cũng rất hiếm hoi. Và thế giới đó
đã qua rồi. Có thể là trong quá khứ, Moses và Manu
và Mohammed đã có ích. Họ đã cho thế giới lời răn.
'Làm cái này. Không làm cái kia.' Họ đã làm mọi sự
thành đơn giản, rất đơn giản. Họ đã không để lại cái
gì cho bạn quyết định cả; họ không tin cậy rằng bạn
sẽ có khả năng quyết định. Họ đơn giản cho bạn một
công thức làm sẵn - 'Đây là mười lời răn để tuân theo.'
Bạn đơn giản làm những điều này và tất cả mọi điều
bạn hi vọng, tất cả mọi điều bạn ham muốn sẽ xảy ra
như hậu quả. Bạn chỉ việc vâng lời thôi.
Tất cả các tôn giáo cổ đều nhấn mạnh vào vâng
lời quá nhiều. Không vâng lời là tội lỗi duy nhất - đó
là điều Ki tô giáo nói. Adam và Eve bị đuổi khỏi
vườn của thượng đế bởi vì họ đã không vâng lời.
Thượng đế đã nói không được ăn quả của cây tri thức
mà họ lại không vâng lời. Đó là tội lỗi duy nhất của
họ. Nhưng mọi đứa trẻ đều phạm phải tội lỗi đó. Bố
nói, 'Đừng hút thuốc,' và nó thử hút. Bố nói, 'Đừng đi
xem phim,' và nó đi xem. Câu chuyện của Adam và
Eve là câu chuyện của mọi đứa trẻ. Và thế rồi kết án,
tống cổ ra...
Vâng lời là tôn giáo cho Manu, Mohammed,
Moses. Nhưng thế giới đó đã qua rồi, và qua nó nhiều
người đã không đạt tới. Nhiều người đã trở thành
thường dân an bình, tốt, thành viên tốt, thành viên
đáng kính trọng của xã hội, nhưng chẳng có gì nhiều.
Thế rồi có nhấn mạnh thứ ba vào việc là người
trưởng thành. Khổng Tử, Patanjali, hay những người
bất khả tri - Bertrand Russell - tất cả những người
theo chủ nghĩa nhân văn của thế giới, họ tất cả đều
nhấn mạnh: 'Chỉ tin vào lí trí riêng của mình thôi.'
Điều đó dường như rất gian nan, nhiều tới mức cả đời
người ta trở thành chỉ là xung đột. Bởi vì bạn đã được
nuôi dưỡng bởi cha mẹ mình, bạn đã được huấn luyện
bởi cha mẹ mình. Nếu bạn chỉ nghe theo lí trí của
mình, bạn phải phủ nhận nhiều thứ trong con người
mình. Thực tế, toàn thể tâm trí của bạn phải bị phủ
nhận. Không dễ mà xoá nó đi được.
Và bạn đã được sinh ra như đứa trẻ mà chẳng có
lí trí gì. Điều đó nữa cũng có đó. Về cơ bản bạn là
sinh linh có tình cảm; lí trí tới rất muộn. Thực tế nó
tới khi tất cả những gì phải xảy ra đã xảy ra. Các nhà
tâm lí nói đứa trẻ học gần bẩy mươi nhăm phần trăm
toàn thể tri thức của nó trước lúc nó bẩy tuổi. Bẩy
mươi nhăm phần trăm toàn thể tri thức của nó thì nó
đã học vào trước lúc bẩy tuổi, năm mươi phần trăm
vào lúc nó bốn tuổi. Và toàn thể việc học này xảy ra
khi bạn là đứa trẻ, và lí trí tới rất muộn. Nó là kẻ tới rất muộn mằn. Thực tế nó tới khi tất cả mọi điều phải
xảy ra đã xảy ra rồi.
Rất khó sống với lí trí. Mọi người đã thử - một
Bertrand Russell đây đó - nhưng không ai đã đạt tới
chân lí qua nó, bởi vì một mình lí trí là không đủ.
Tất cả ba góc này đều đã được chọn và thử, và
chẳng cái gì có tác dụng. Quan điểm của Phật là hoàn
toàn khác. Đó là đóng góp độc đáo của ông ấy cho
tâm thức con người. Ông ấy nói đừng chọn cái gì, ông
ấy nói di chuyển vào trung tâm của các góc. Đừng
chọn lí trí, đừng chọn cha mẹ, đừng chọn đứa trẻ; đi
vào chính trung tâm của các góc và vẫn còn im lặng
và trở nên lưu tâm. Cách tiếp cận của ông ấy cực kì có
ý nghĩa. Và thế rồi bạn sẽ có khả năng có cảnh quan
rõ ràng về bản thể mình. Và từ cảnh quan đó và sáng
tỏ, để đáp ứng tới.
Chúng ta có thể nói điều đó theo cách khác. Nếu
bạn vận hành như đứa trẻ, đó là phản ứng trẻ con.
Nhiều lần bạn vận hành như đứa trẻ rồi. Ai đó nói
điều gì đó và bạn bị tổn thương, và cơn cáu kỉnh và
giận dữ và bực bội... bạn đánh mất mọi thứ. Về sau
bạn cảm thấy rất tồi tệ về điều đó - rằng bạn đã đánh
mất hình ảnh của mình. Mọi người đều cho bạn là
người điềm tĩnh, thế mà bạn lại trẻ con thế, và chẳng
cái gì đáng làm thế cả.
Hay bạn theo tiếng nói của cha mẹ mình, nhưng
về sau bạn nghĩ rằng dầu vậy bạn đã bị cha mẹ mình
chi phối. Bạn chưa trở thành người trưởng thành, đủ
chín chắn để nắm lấy dây cương cuộc sống trong tay
mình. Hay đôi khi bạn theo lí trí, nhưng thế rồi bạn
nghĩ rằng lí trí là không đủ, tình cảm cũng cần chứ.
Và không có tình cảm, con người lí trí trở thành chỉ là
cái đầu; người đó mất tiếp xúc với thân thể, người đó
mất tiếp xúc với cuộc sống, người đó trở thành bị cắt
rời. Người đó vận hành chỉ như cái máy tư duy.
Nhưng tư duy không thể làm bạn sống động, trong tư
duy không có nước cam lồ của cuộc sống. Nó là thứ
rất khô khan. Thế thì bạn khao khát, bạn khao khát cái
gì đó có thể cho phép năng lượng bạn tuôn chảy, cái
có thể cho phép bạn được xanh tươi và sống động và
trẻ trung. Điều này cứ tiếp diễn và bạn cứ săn đuổi
mãi cái đuôi riêng của mình.
Phật nói đây tất cả đều là phản ứng và mọi phản
ứng đều nhất định mang tính bộ phận - chỉ đáp ứng
mới mang tính toàn bộ - và bất kì cái gì mang tính bộ
phận đều là sai lầm. Đó là định nghĩa về lầm lỗi: bất
kì cái gì mang tính bộ phận đều là sai lầm. Bởi vì các
bộ phận khác của bạn sẽ vẫn còn không được đáp ứng
và chúng sẽ báo thù. Toàn bộ đi. Đáp ứng là toàn bộ,
phản ứng là bộ phận.
Khi bạn nghe một tiếng nói và theo nó thì bạn bị
mắc vào rắc rối. Bạn sẽ không bao giờ được thoả mãn
với nó. Chỉ một phần được thoả mãn, hai phần kia sẽ
rất bất mãn. Cho nên hai phần ba con người bạn sẽ bất
mãn, một phần ba con người bạn sẽ thoả mãn, và bạn
bao giờ cũng vẫn còn trong rối loạn. Bất kì điều gì
bạn làm, phản ứng không bao giờ thoả mãn được cho
bạn, bởi vì phản ứng mang tính bộ phận.
Đáp ứng đi - đáp ứng mang tính toàn bộ. Thế thì
bạn không vận hành từ bất kì tam giác nào, bạn không
chọn lựa; bạn đơn giản vẫn còn trong nhận biết vô
chọn lựa. Bạn vẫn còn định tâm. Và từ định tâm đó bạn hành động, dù nó là bất kì cái gì. Đấy không phải
là đứa trẻ không phải là cha mẹ không phải là người
trưởng thành. Bạn đã vượt ra ngoài PAC. Đó là bạn
bây giờ - không đứa trẻ không cha mẹ không người
trưởng thành. Đó là bạn, bản thể bạn. PAC đó giống
như cơn xoáy lốc và trung tâm của bạn là trung tâm
của cơn xoáy lốc.
Cho nên bất kì khi nào có nhu cầu cần đáp ứng,
điều đầu tiên, Phật nói, là trở nên lưu tâm, trở nên
nhận biết. Nhớ lấy tới trung tâm của bạn. Ttrở nên
được tiếp đất vào trung tâm của bạn. Ở đó trong vài
khoảnh khắc trước khi bạn làm bất kì cái gì. Không có
nhu cầu nghĩ về nó bởi vì nghĩ là mang tính bộ phận.
Không có nhu cầu cảm về nó bởi vì cảm cũng mang
tính bộ phận. Không có nhu cầu tìm manh mối từ cha
mẹ bạn, Kinh Thánh, Koran, Gita - đây toàn là các P
(cha mẹ) - không có nhu cầu. Bạn đơn giản vẫn còn
tĩnh lặng, im lặng, đơn giản tỉnh táo - quan sát tình
huống cứ dường như bạn tuyệt đối ngoài nó, xa rời,
người quan sát trên đồi.
Đây là yêu cầu đầu tiên - được định tâm vào bất
kì chỗ nào bạn muốn hành động. Thế rồi từ định tâm
này để hành động nảy sinh - và bất kì điều gì bạn làm
cũng đều sẽ đức hạnh, bất kì điều gì bạn làm cũng đều
sẽ đúng.
Phật nói chính tâm là đức hạnh duy nhất có đó.
Không lưu tâm là rơi vào lỗi lầm. Hành động vô ý
thức là rơi vào lỗi lầm.
Bây giờ đến lời kinh.
Phật nói:
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn và tẩy rửa lòng ác, sự trừng
phạt sẽ tới với bản thân người đó cũng chắc chắn
như dòng suối chảy về đại dương trở nên sâu hơn
và rộng hơn.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn...
Ăn năn nghĩa là nhận biết về quá khứ, ăn năn
nghĩa là nhìn lại sau. Bạn đã làm điều gì đó. Nếu bạn
đã nhận biết thế thì chẳng cái gì sai có thể xảy ra
được, nhưng bạn lại không nhận biết vào lúc bạn làm
nó. Ai đó xúc phạm - bạn trở nên giận dữ, bạn đánh
vào đầu người đó. Bạn đã không nhận biết điều bạn
làm. Bây giờ mọi sự đã nguôi đi, tình huống đó đã
qua rồi, bạn không còn trong giận dữ nữa; bạn có thể
nhìn lại dễ dàng hơn. Bạn đã bỏ lỡ nhận biết vào lúc
đó. Điều tốt nhất là có nhận biết vào lúc đó, nhưng
bạn đã bỏ lỡ nó, và bây giờ chẳng có ích gì mà kêu
khóc về sữa đã đổ ra. Nhưng bạn có thể nhìn, bạn có
thể đem nhận biết vào điều đã xảy ra.
Đó là điều Mahavira gọi là pratyakraman, nhìn
lại; điều Patanjali gọi là pratyahar, nhìn vào. Đó là
điều Jesus gọi là ăn năn. Đó là điều Phật gọi là
pashchattap. Đấy không phải là cảm giác tiếc nuối, nó
chỉ là cảm giác khó chịu về điều đó, bởi vì điều đó
không ích gì cả. Điều đó đang trở thành nhận biết, việc đang sống lại kinh nghiệm này như nó đáng phải
thế. Bạn phải đi vào trong nó lần nữa.
Bạn đã bỏ lỡ nhận biết trong khoảnh khắc đó; bạn
đã bị chìm ngập bởi vô thức. Bây giờ mọi sự đã nguôi
đi, bạn lấy lại nhận biết của mình, ánh sáng của nhận
biết. Bạn đi lại vào trong sự vụ đó, bạn nhìn lại nó cứ
dường như bạn đáng phải làm thực; điều đó qua rồi,
nhưng bạn có thể làm nó bằng hồi tưởng trong tâm trí
bạn. Và Phật nói điều này lau sạch tấm lòng của kẻ
ác.
Việc nhìn lại này, liên tục nhìn lại, sẽ làm cho bạn
ngày một nhận biết hơn. Có ba giai đoạn. Bạn đã làm
cái gì đó, thế rồi bạn trở nên nhận biết - giai đoạn thứ
nhất. Giai đoạn thứ hai: bạn đang làm cái gì đó, và
bạn trở nên nhận biết. Và giai đoạn thứ ba: bạn định
làm cái gì đó, và bạn trở nên nhận biết. Chỉ trong giai
đoạn thứ ba cuộc sống của bạn mới được biến đổi.
Nhưng hai giai đoạn đầu là cần thiết cho giai đoạn thứ
ba, chúng là các bước cần thiết.
Bất kì khi nào bạn có thể trở nên nhận biết, trở
nên nhận biết đi. Bạn đã giận dữ - bây giờ ngồi
xuống, thiền, trở nên nhận biết điều đã xảy ra. Thông
thường chúng ta làm điều đó, nhưng chúng ta làm vì
những lí do sai. Chúng ta làm nó để đặt hình ảnh của
mình trở lại đúng chỗ của nó. Bạn bao giờ cũng nghĩ
mình là người rất đáng yêu, từ bi, và thế rồi bạn bỗng
nhiên trở nên giận dữ. Bây giờ hình ảnh của bạn bị
méo mó trong con mắt riêng của bạn. Bạn làm một
loại ăn năn. Bạn đi tới một người và bạn nói, 'Tôi xin
lỗi.' Bạn đang làm gì vậy? Bạn đang vẽ lại hình ảnh
của mình mà thôi.
Bản ngã của bạn đang cố gắng tô vẽ lại hình ảnh
này, bởi vì bạn đã sa ngã trong con mắt riêng của bạn,
bạn đã sa ngã trong con mắt của người khác. Bây giờ
bạn đang cố gắng hợp lí hoá. Ít nhất bạn cũng có thể
đi và nói, 'Tôi rất tiếc. Tôi đã làm điều đó mặc dù tôi
không muốn. Tôi không biết làm sao nó đã xảy ra, tôi
không biết lực ác nào đã sở hữu tôi, nhưng tôi rất tiếc.
Tha thứ cho tôi.'
Bạn đang cố gắng quay lại cùng mức độ bạn đã có
trước khi bạn trở nên giận dữ. Đây là thủ đoạn của
bản ngã, đây không phải là ăn năn thực. Lần nữa bạn
sẽ lại làm cùng một điều.
Phật nói ăn năn thực là nhớ lại nó, đi vào các chi
tiết một cách nhận biết đầy đủ về điều đã xảy ra; đi
ngược trở lại, sống lại kinh nghiệm đó. Việc sống lại
kinh nghiệm đó giống như việc tháo dỡ ra; nó xoá đi.
Và không chỉ có thế - nó làm cho bạn có khả năng
nhận biết nhiều hơn, bởi vì nhận biết được rèn luyện
khi bạn nhớ tới nó, khi bạn đang trở nên lại nhận biết
về sự vụ quá khứ. Bạn có được kỉ luật trong nhận biết,
trong lưu tâm. Lần sau bạn sẽ trở nên nhận biết sớm
hơn một chút.
Lần này bạn đã giận dữ; sau hai giờ bạn có thể
nguôi đi. Lần sau bạn sẽ nguôi đi sau một giờ. Lần
sau sẽ chỉ vài phút. Lần tiếp, ngay khi nó xảy ra bạn
sẽ nguôi đi và bạn sẽ có khả năng thấy. Dần dần, với
tiến bộ dần, một ngày nào đó khi bạn giận bạn sẽ bắt
giữ quả tang bản thân mình. Và điều đó là kinh
nghiệm đẹp - bắt quả tang bản thân mình đang phạn
lỗi. Thế rồi bỗng nhiên toàn thể phẩm chất thay đổi, bởi vì bất kì khi nào nhận biết thấm vào bạn, thì các
phản ứng dừng lại.
Giận dữ này là phản ứng trẻ con, nó là đứa trẻ bên
trong bạn. Nó tới từ C, từ đứa trẻ. Và về sau, khi bạn
cảm thấy tiếc, điều đó tới từ P, từ cha mẹ. Cha mẹ
buộc bạn cảm thấy tiếc và đi xin tha thứ. Bạn đã
không đủ tốt với mẹ mình hay với bác mình - phải đi
và làm mọi thứ cho đúng.
Hay nó có thể tới từ A, từ tâm trí người trưởng
thành của bạn. Bạn đã giận dữ và về sau bạn nhận ra
rằng điều này là quá đáng; có tổn thất tài chính trong
đó. Bạn đã giận dữ với ông chủ của mình, bây giờ bạn
trở nên sợ. Bây giờ bạn bắt đầu nghĩ ông ấy có thể
tống cổ bạn đi, hay ông ấy có thể giận ngấm ngầm
bên trong. Lương của bạn sắp được tăng; ông ấy có
thể không tăng nữa - cả nghìn lẻ một thứ... bạn muốn
đặt mọi thứ lại cho đúng.
Khi Phật nói ăn năn, ông ấy không bảo bạn vận
hành từ C hay P hay A. Ông ấy đang nói khi bạn trở
nên nhận biết, ngồi xuống, nhắm mắt lại, thiền về toàn
thể vấn đề - trở thành người quan sát. Bạn đã bỏ lỡ
tình huống này, nhưng dầu vậy cái gì đó có thể được
làm về nó: bạn có thể quan sát nó. Bạn có thể quan sát
nó như nó phải đã được quan sát. Bạn có thể rèn
luyện, điều này sẽ là diễn tập, và vào lúc bạn đã quan
sát toàn thể tình huống bạn sẽ cảm thấy hoàn toàn ổn.
Nếu thế rồi bạn cảm thấy muốn đi và xin tha thứ,
không bởi lí do nào khác - không vì cha mẹ, không vì
người trưởng thành, không vì đứa trẻ - mà từ hiểu biết
vô cùng, từ thiền vô cùng rằng điều đó là sai... Điều
đó không sai bởi vì bất kì lí do nào khác; nó sai bởi vì
bạn đã hành xử theo cách vô ý thức. Để tôi nhắc lại
điều đó. Bạn đi và bạn hỏi xin tha thứ không vì bất kì
lí do nào - tài chính, xã hội, chính trị, văn hoá; không
- bạn đơn giản đi tới đó bởi vì bạn đã thiền về nó và
bạn đã nhận ra và và bạn đã hiểu ra sự kiện là bạn đã
hành động trong vô nhận biết; bạn đã làm tổn thương
ai đó trong vô nhận biết.
Ít nhất thì bạn cũng phải đi và an ủi người đó. Bạn
phải đi và giúp người đó hiểu bất lực của bạn - rằng
bạn là người vô ý thức, rằng bạn là con người với tất
cả mọi giới hạn, rằng bạn rất tiếc. Điều đó không đẩy
bản ngã của bạn lại, nó đơn giản làm điều gì đó mà
việc thiền của bạn đã chỉ ra cho bạn. Nó là chiều
hướng hoàn toàn khác.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn và tẩy rửa lòng ác, sự trừng
phạt sẽ tới với bản thân người đó cũng chắc chắn
như dòng suối chảy về đại dương trở nên sâu hơn
và rộng hơn.
Thông thường chúng ta làm gì? Chúng ta trở nên
mang tính tự bảo vệ. Nếu bạn đã giận vợ mình hay
con mình, bạn trở nên tự bảo vệ mình; bạn nói điều đó
phải được làm theo cách đó, điều đó là cần thiết - điều
đó là cần vì là tốt cho con bạn. Nếu bạn không giận
dữ, làm sao bạn sẽ cho con bạn kỉ luật được? Nếu bạn
không giận dữ với ai đó thì mọi người sẽ lấn lướt bạn.
Bạn không phải là kẻ hèn, bạn là người bạo dạn. Làm
sao bạn có thể để cho mọi người làm những điều
không được làm với bạn? Bạn phải phản ứng chứ.
Nhưng thế thì người ta không bao giờ cảm thấy tính
tự phát, người ta không bao giờ cảm thấy tính tự
nhiên. Người ta bao giờ cũng cảm thấy bị giam cầm,
tù túng. Và khi bạn không cảm thấy tự do, bạn có thể
cảm thấy an bình, nhưng an bình đó là vô giá trị.
Chừng nào an bình còn chưa tới với tự do thì bạn
không thể chấp nhận được nó. Chừng nào an bình còn
chưa tới với phúc lạc thì bạn không thể chấp nhận
được nó. Nó đem tới thuận tiện, thoải mái, nhưng linh
hồn bạn đau khổ.
Vâng, đã từng có vài người đã đạt tới qua tiếng
nói của cha mẹ, người đã thực sự đạt tới chân lí.
Nhưng điều đó nữa cũng rất hiếm hoi. Và thế giới đó
đã qua rồi. Có thể là trong quá khứ, Moses và Manu
và Mohammed đã có ích. Họ đã cho thế giới lời răn.
'Làm cái này. Không làm cái kia.' Họ đã làm mọi sự
thành đơn giản, rất đơn giản. Họ đã không để lại cái
gì cho bạn quyết định cả; họ không tin cậy rằng bạn
sẽ có khả năng quyết định. Họ đơn giản cho bạn một
công thức làm sẵn - 'Đây là mười lời răn để tuân theo.'
Bạn đơn giản làm những điều này và tất cả mọi điều
bạn hi vọng, tất cả mọi điều bạn ham muốn sẽ xảy ra
như hậu quả. Bạn chỉ việc vâng lời thôi.
Tất cả các tôn giáo cổ đều nhấn mạnh vào vâng
lời quá nhiều. Không vâng lời là tội lỗi duy nhất - đó
là điều Ki tô giáo nói. Adam và Eve bị đuổi khỏi
vườn của thượng đế bởi vì họ đã không vâng lời.
Thượng đế đã nói không được ăn quả của cây tri thức
mà họ lại không vâng lời. Đó là tội lỗi duy nhất của
họ. Nhưng mọi đứa trẻ đều phạm phải tội lỗi đó. Bố
nói, 'Đừng hút thuốc,' và nó thử hút. Bố nói, 'Đừng đi
xem phim,' và nó đi xem. Câu chuyện của Adam và
Eve là câu chuyện của mọi đứa trẻ. Và thế rồi kết án,
tống cổ ra...
Vâng lời là tôn giáo cho Manu, Mohammed,
Moses. Nhưng thế giới đó đã qua rồi, và qua nó nhiều
người đã không đạt tới. Nhiều người đã trở thành
thường dân an bình, tốt, thành viên tốt, thành viên
đáng kính trọng của xã hội, nhưng chẳng có gì nhiều.
Thế rồi có nhấn mạnh thứ ba vào việc là người
trưởng thành. Khổng Tử, Patanjali, hay những người
bất khả tri - Bertrand Russell - tất cả những người
theo chủ nghĩa nhân văn của thế giới, họ tất cả đều
nhấn mạnh: 'Chỉ tin vào lí trí riêng của mình thôi.'
Điều đó dường như rất gian nan, nhiều tới mức cả đời
người ta trở thành chỉ là xung đột. Bởi vì bạn đã được
nuôi dưỡng bởi cha mẹ mình, bạn đã được huấn luyện
bởi cha mẹ mình. Nếu bạn chỉ nghe theo lí trí của
mình, bạn phải phủ nhận nhiều thứ trong con người
mình. Thực tế, toàn thể tâm trí của bạn phải bị phủ
nhận. Không dễ mà xoá nó đi được.
Và bạn đã được sinh ra như đứa trẻ mà chẳng có
lí trí gì. Điều đó nữa cũng có đó. Về cơ bản bạn là
sinh linh có tình cảm; lí trí tới rất muộn. Thực tế nó
tới khi tất cả những gì phải xảy ra đã xảy ra. Các nhà
tâm lí nói đứa trẻ học gần bẩy mươi nhăm phần trăm
toàn thể tri thức của nó trước lúc nó bẩy tuổi. Bẩy
mươi nhăm phần trăm toàn thể tri thức của nó thì nó
đã học vào trước lúc bẩy tuổi, năm mươi phần trăm
vào lúc nó bốn tuổi. Và toàn thể việc học này xảy ra
khi bạn là đứa trẻ, và lí trí tới rất muộn. Nó là kẻ tới rất muộn mằn. Thực tế nó tới khi tất cả mọi điều phải
xảy ra đã xảy ra rồi.
Rất khó sống với lí trí. Mọi người đã thử - một
Bertrand Russell đây đó - nhưng không ai đã đạt tới
chân lí qua nó, bởi vì một mình lí trí là không đủ.
Tất cả ba góc này đều đã được chọn và thử, và
chẳng cái gì có tác dụng. Quan điểm của Phật là hoàn
toàn khác. Đó là đóng góp độc đáo của ông ấy cho
tâm thức con người. Ông ấy nói đừng chọn cái gì, ông
ấy nói di chuyển vào trung tâm của các góc. Đừng
chọn lí trí, đừng chọn cha mẹ, đừng chọn đứa trẻ; đi
vào chính trung tâm của các góc và vẫn còn im lặng
và trở nên lưu tâm. Cách tiếp cận của ông ấy cực kì có
ý nghĩa. Và thế rồi bạn sẽ có khả năng có cảnh quan
rõ ràng về bản thể mình. Và từ cảnh quan đó và sáng
tỏ, để đáp ứng tới.
Chúng ta có thể nói điều đó theo cách khác. Nếu
bạn vận hành như đứa trẻ, đó là phản ứng trẻ con.
Nhiều lần bạn vận hành như đứa trẻ rồi. Ai đó nói
điều gì đó và bạn bị tổn thương, và cơn cáu kỉnh và
giận dữ và bực bội... bạn đánh mất mọi thứ. Về sau
bạn cảm thấy rất tồi tệ về điều đó - rằng bạn đã đánh
mất hình ảnh của mình. Mọi người đều cho bạn là
người điềm tĩnh, thế mà bạn lại trẻ con thế, và chẳng
cái gì đáng làm thế cả.
Hay bạn theo tiếng nói của cha mẹ mình, nhưng
về sau bạn nghĩ rằng dầu vậy bạn đã bị cha mẹ mình
chi phối. Bạn chưa trở thành người trưởng thành, đủ
chín chắn để nắm lấy dây cương cuộc sống trong tay
mình. Hay đôi khi bạn theo lí trí, nhưng thế rồi bạn
nghĩ rằng lí trí là không đủ, tình cảm cũng cần chứ.
Và không có tình cảm, con người lí trí trở thành chỉ là
cái đầu; người đó mất tiếp xúc với thân thể, người đó
mất tiếp xúc với cuộc sống, người đó trở thành bị cắt
rời. Người đó vận hành chỉ như cái máy tư duy.
Nhưng tư duy không thể làm bạn sống động, trong tư
duy không có nước cam lồ của cuộc sống. Nó là thứ
rất khô khan. Thế thì bạn khao khát, bạn khao khát cái
gì đó có thể cho phép năng lượng bạn tuôn chảy, cái
có thể cho phép bạn được xanh tươi và sống động và
trẻ trung. Điều này cứ tiếp diễn và bạn cứ săn đuổi
mãi cái đuôi riêng của mình.
Phật nói đây tất cả đều là phản ứng và mọi phản
ứng đều nhất định mang tính bộ phận - chỉ đáp ứng
mới mang tính toàn bộ - và bất kì cái gì mang tính bộ
phận đều là sai lầm. Đó là định nghĩa về lầm lỗi: bất
kì cái gì mang tính bộ phận đều là sai lầm. Bởi vì các
bộ phận khác của bạn sẽ vẫn còn không được đáp ứng
và chúng sẽ báo thù. Toàn bộ đi. Đáp ứng là toàn bộ,
phản ứng là bộ phận.
Khi bạn nghe một tiếng nói và theo nó thì bạn bị
mắc vào rắc rối. Bạn sẽ không bao giờ được thoả mãn
với nó. Chỉ một phần được thoả mãn, hai phần kia sẽ
rất bất mãn. Cho nên hai phần ba con người bạn sẽ bất
mãn, một phần ba con người bạn sẽ thoả mãn, và bạn
bao giờ cũng vẫn còn trong rối loạn. Bất kì điều gì
bạn làm, phản ứng không bao giờ thoả mãn được cho
bạn, bởi vì phản ứng mang tính bộ phận.
Đáp ứng đi - đáp ứng mang tính toàn bộ. Thế thì
bạn không vận hành từ bất kì tam giác nào, bạn không
chọn lựa; bạn đơn giản vẫn còn trong nhận biết vô
chọn lựa. Bạn vẫn còn định tâm. Và từ định tâm đó bạn hành động, dù nó là bất kì cái gì. Đấy không phải
là đứa trẻ không phải là cha mẹ không phải là người
trưởng thành. Bạn đã vượt ra ngoài PAC. Đó là bạn
bây giờ - không đứa trẻ không cha mẹ không người
trưởng thành. Đó là bạn, bản thể bạn. PAC đó giống
như cơn xoáy lốc và trung tâm của bạn là trung tâm
của cơn xoáy lốc.
Cho nên bất kì khi nào có nhu cầu cần đáp ứng,
điều đầu tiên, Phật nói, là trở nên lưu tâm, trở nên
nhận biết. Nhớ lấy tới trung tâm của bạn. Ttrở nên
được tiếp đất vào trung tâm của bạn. Ở đó trong vài
khoảnh khắc trước khi bạn làm bất kì cái gì. Không có
nhu cầu nghĩ về nó bởi vì nghĩ là mang tính bộ phận.
Không có nhu cầu cảm về nó bởi vì cảm cũng mang
tính bộ phận. Không có nhu cầu tìm manh mối từ cha
mẹ bạn, Kinh Thánh, Koran, Gita - đây toàn là các P
(cha mẹ) - không có nhu cầu. Bạn đơn giản vẫn còn
tĩnh lặng, im lặng, đơn giản tỉnh táo - quan sát tình
huống cứ dường như bạn tuyệt đối ngoài nó, xa rời,
người quan sát trên đồi.
Đây là yêu cầu đầu tiên - được định tâm vào bất
kì chỗ nào bạn muốn hành động. Thế rồi từ định tâm
này để hành động nảy sinh - và bất kì điều gì bạn làm
cũng đều sẽ đức hạnh, bất kì điều gì bạn làm cũng đều
sẽ đúng.
Phật nói chính tâm là đức hạnh duy nhất có đó.
Không lưu tâm là rơi vào lỗi lầm. Hành động vô ý
thức là rơi vào lỗi lầm.
Bây giờ đến lời kinh.
Phật nói:
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn và tẩy rửa lòng ác, sự trừng
phạt sẽ tới với bản thân người đó cũng chắc chắn
như dòng suối chảy về đại dương trở nên sâu hơn
và rộng hơn.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn...
Ăn năn nghĩa là nhận biết về quá khứ, ăn năn
nghĩa là nhìn lại sau. Bạn đã làm điều gì đó. Nếu bạn
đã nhận biết thế thì chẳng cái gì sai có thể xảy ra
được, nhưng bạn lại không nhận biết vào lúc bạn làm
nó. Ai đó xúc phạm - bạn trở nên giận dữ, bạn đánh
vào đầu người đó. Bạn đã không nhận biết điều bạn
làm. Bây giờ mọi sự đã nguôi đi, tình huống đó đã
qua rồi, bạn không còn trong giận dữ nữa; bạn có thể
nhìn lại dễ dàng hơn. Bạn đã bỏ lỡ nhận biết vào lúc
đó. Điều tốt nhất là có nhận biết vào lúc đó, nhưng
bạn đã bỏ lỡ nó, và bây giờ chẳng có ích gì mà kêu
khóc về sữa đã đổ ra. Nhưng bạn có thể nhìn, bạn có
thể đem nhận biết vào điều đã xảy ra.
Đó là điều Mahavira gọi là pratyakraman, nhìn
lại; điều Patanjali gọi là pratyahar, nhìn vào. Đó là
điều Jesus gọi là ăn năn. Đó là điều Phật gọi là
pashchattap. Đấy không phải là cảm giác tiếc nuối, nó
chỉ là cảm giác khó chịu về điều đó, bởi vì điều đó
không ích gì cả. Điều đó đang trở thành nhận biết, việc đang sống lại kinh nghiệm này như nó đáng phải
thế. Bạn phải đi vào trong nó lần nữa.
Bạn đã bỏ lỡ nhận biết trong khoảnh khắc đó; bạn
đã bị chìm ngập bởi vô thức. Bây giờ mọi sự đã nguôi
đi, bạn lấy lại nhận biết của mình, ánh sáng của nhận
biết. Bạn đi lại vào trong sự vụ đó, bạn nhìn lại nó cứ
dường như bạn đáng phải làm thực; điều đó qua rồi,
nhưng bạn có thể làm nó bằng hồi tưởng trong tâm trí
bạn. Và Phật nói điều này lau sạch tấm lòng của kẻ
ác.
Việc nhìn lại này, liên tục nhìn lại, sẽ làm cho bạn
ngày một nhận biết hơn. Có ba giai đoạn. Bạn đã làm
cái gì đó, thế rồi bạn trở nên nhận biết - giai đoạn thứ
nhất. Giai đoạn thứ hai: bạn đang làm cái gì đó, và
bạn trở nên nhận biết. Và giai đoạn thứ ba: bạn định
làm cái gì đó, và bạn trở nên nhận biết. Chỉ trong giai
đoạn thứ ba cuộc sống của bạn mới được biến đổi.
Nhưng hai giai đoạn đầu là cần thiết cho giai đoạn thứ
ba, chúng là các bước cần thiết.
Bất kì khi nào bạn có thể trở nên nhận biết, trở
nên nhận biết đi. Bạn đã giận dữ - bây giờ ngồi
xuống, thiền, trở nên nhận biết điều đã xảy ra. Thông
thường chúng ta làm điều đó, nhưng chúng ta làm vì
những lí do sai. Chúng ta làm nó để đặt hình ảnh của
mình trở lại đúng chỗ của nó. Bạn bao giờ cũng nghĩ
mình là người rất đáng yêu, từ bi, và thế rồi bạn bỗng
nhiên trở nên giận dữ. Bây giờ hình ảnh của bạn bị
méo mó trong con mắt riêng của bạn. Bạn làm một
loại ăn năn. Bạn đi tới một người và bạn nói, 'Tôi xin
lỗi.' Bạn đang làm gì vậy? Bạn đang vẽ lại hình ảnh
của mình mà thôi.
Bản ngã của bạn đang cố gắng tô vẽ lại hình ảnh
này, bởi vì bạn đã sa ngã trong con mắt riêng của bạn,
bạn đã sa ngã trong con mắt của người khác. Bây giờ
bạn đang cố gắng hợp lí hoá. Ít nhất bạn cũng có thể
đi và nói, 'Tôi rất tiếc. Tôi đã làm điều đó mặc dù tôi
không muốn. Tôi không biết làm sao nó đã xảy ra, tôi
không biết lực ác nào đã sở hữu tôi, nhưng tôi rất tiếc.
Tha thứ cho tôi.'
Bạn đang cố gắng quay lại cùng mức độ bạn đã có
trước khi bạn trở nên giận dữ. Đây là thủ đoạn của
bản ngã, đây không phải là ăn năn thực. Lần nữa bạn
sẽ lại làm cùng một điều.
Phật nói ăn năn thực là nhớ lại nó, đi vào các chi
tiết một cách nhận biết đầy đủ về điều đã xảy ra; đi
ngược trở lại, sống lại kinh nghiệm đó. Việc sống lại
kinh nghiệm đó giống như việc tháo dỡ ra; nó xoá đi.
Và không chỉ có thế - nó làm cho bạn có khả năng
nhận biết nhiều hơn, bởi vì nhận biết được rèn luyện
khi bạn nhớ tới nó, khi bạn đang trở nên lại nhận biết
về sự vụ quá khứ. Bạn có được kỉ luật trong nhận biết,
trong lưu tâm. Lần sau bạn sẽ trở nên nhận biết sớm
hơn một chút.
Lần này bạn đã giận dữ; sau hai giờ bạn có thể
nguôi đi. Lần sau bạn sẽ nguôi đi sau một giờ. Lần
sau sẽ chỉ vài phút. Lần tiếp, ngay khi nó xảy ra bạn
sẽ nguôi đi và bạn sẽ có khả năng thấy. Dần dần, với
tiến bộ dần, một ngày nào đó khi bạn giận bạn sẽ bắt
giữ quả tang bản thân mình. Và điều đó là kinh
nghiệm đẹp - bắt quả tang bản thân mình đang phạn
lỗi. Thế rồi bỗng nhiên toàn thể phẩm chất thay đổi, bởi vì bất kì khi nào nhận biết thấm vào bạn, thì các
phản ứng dừng lại.
Giận dữ này là phản ứng trẻ con, nó là đứa trẻ bên
trong bạn. Nó tới từ C, từ đứa trẻ. Và về sau, khi bạn
cảm thấy tiếc, điều đó tới từ P, từ cha mẹ. Cha mẹ
buộc bạn cảm thấy tiếc và đi xin tha thứ. Bạn đã
không đủ tốt với mẹ mình hay với bác mình - phải đi
và làm mọi thứ cho đúng.
Hay nó có thể tới từ A, từ tâm trí người trưởng
thành của bạn. Bạn đã giận dữ và về sau bạn nhận ra
rằng điều này là quá đáng; có tổn thất tài chính trong
đó. Bạn đã giận dữ với ông chủ của mình, bây giờ bạn
trở nên sợ. Bây giờ bạn bắt đầu nghĩ ông ấy có thể
tống cổ bạn đi, hay ông ấy có thể giận ngấm ngầm
bên trong. Lương của bạn sắp được tăng; ông ấy có
thể không tăng nữa - cả nghìn lẻ một thứ... bạn muốn
đặt mọi thứ lại cho đúng.
Khi Phật nói ăn năn, ông ấy không bảo bạn vận
hành từ C hay P hay A. Ông ấy đang nói khi bạn trở
nên nhận biết, ngồi xuống, nhắm mắt lại, thiền về toàn
thể vấn đề - trở thành người quan sát. Bạn đã bỏ lỡ
tình huống này, nhưng dầu vậy cái gì đó có thể được
làm về nó: bạn có thể quan sát nó. Bạn có thể quan sát
nó như nó phải đã được quan sát. Bạn có thể rèn
luyện, điều này sẽ là diễn tập, và vào lúc bạn đã quan
sát toàn thể tình huống bạn sẽ cảm thấy hoàn toàn ổn.
Nếu thế rồi bạn cảm thấy muốn đi và xin tha thứ,
không bởi lí do nào khác - không vì cha mẹ, không vì
người trưởng thành, không vì đứa trẻ - mà từ hiểu biết
vô cùng, từ thiền vô cùng rằng điều đó là sai... Điều
đó không sai bởi vì bất kì lí do nào khác; nó sai bởi vì
bạn đã hành xử theo cách vô ý thức. Để tôi nhắc lại
điều đó. Bạn đi và bạn hỏi xin tha thứ không vì bất kì
lí do nào - tài chính, xã hội, chính trị, văn hoá; không
- bạn đơn giản đi tới đó bởi vì bạn đã thiền về nó và
bạn đã nhận ra và và bạn đã hiểu ra sự kiện là bạn đã
hành động trong vô nhận biết; bạn đã làm tổn thương
ai đó trong vô nhận biết.
Ít nhất thì bạn cũng phải đi và an ủi người đó. Bạn
phải đi và giúp người đó hiểu bất lực của bạn - rằng
bạn là người vô ý thức, rằng bạn là con người với tất
cả mọi giới hạn, rằng bạn rất tiếc. Điều đó không đẩy
bản ngã của bạn lại, nó đơn giản làm điều gì đó mà
việc thiền của bạn đã chỉ ra cho bạn. Nó là chiều
hướng hoàn toàn khác.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn và tẩy rửa lòng ác, sự trừng
phạt sẽ tới với bản thân người đó cũng chắc chắn
như dòng suối chảy về đại dương trở nên sâu hơn
và rộng hơn.
Thông thường chúng ta làm gì? Chúng ta trở nên
mang tính tự bảo vệ. Nếu bạn đã giận vợ mình hay
con mình, bạn trở nên tự bảo vệ mình; bạn nói điều đó
phải được làm theo cách đó, điều đó là cần thiết - điều
đó là cần vì là tốt cho con bạn. Nếu bạn không giận
dữ, làm sao bạn sẽ cho con bạn kỉ luật được? Nếu bạn
không giận dữ với ai đó thì mọi người sẽ lấn lướt bạn.
Bạn không phải là kẻ hèn, bạn là người bạo dạn. Làm
sao bạn có thể để cho mọi người làm những điều
không được làm với bạn? Bạn phải phản ứng chứ.
Bạn trở nên mang tính tự bảo vệ, bạn hợp lí hoá.
Nếu bạn cứ hợp lí hoá lỗi lầm của mình... và mọi lỗi
lầm đều có thể được hợp lí hoá, nhớ lấy điều đó.
Không có lỗi nào mà không thể hợp lí hoá được. Bạn
có thể hợp lí hoá mọi thứ. Nhưng thế rồi, Phật nói,
người như vậy nhất định trở nên ngày một vô ý thức
hơn, ngày một vô nhận biết sâu hơn... cũng chắc chắn
như dòng nước đổ vào đại dương cứ trở nên ngày một
sâu hơn và rộng hơn.
Nếu bạn cứ phòng thủ bản thân mình thế thì bạn
sẽ không có khả năng biến đổi bản thân mình đâu.
Bạn phải nhận ra rằng có cái gì đó sai. Chính việc
nhận ra sẽ giúp cho thay đổi.
Nếu bạn cảm thấy mạnh khoẻ và bạn không ốm,
bạn sẽ không tới bác sĩ làm gì. Cho dù bác sĩ có tới
bạn, bạn cũng sẽ không nghe theo ông ấy. Bạn hoàn
toàn ổn thoả. Bạn sẽ nói, 'Tôi hoàn toàn khoẻ. Ai bảo
tôi ốm?' Nếu bạn không nghĩ mình ốm, bạn sẽ cứ bảo
vệ cái ốm yếu của mình. Điều đó là nguy hiểm; bạn
đang trên con đường tự tử.
Nếu có giận dữ, có tham lam, có cái gì đó xảy ra
chỉ khi bạn vô ý thức, nhận ra nó - bạn làm điều đó
càng sớm càng tốt. Thiền về nó. Đi vào trung tâm của
bạn và đáp ứng từ trung tâm đó.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà đi tới hiểu biết về điều đó, cải biến bản
thân mình và thực hành điều thiện, thì lực trừng
phạt sẽ dần dần tự nó hết cũng như bệnh tật dần
dần mất đi ảnh hưởng độc hại khi bệnh nhân toát
mồ hôi.
Nếu bạn thừa nhận nó, bạn đã lấy một bước rất có
ý nghĩa đi tới việc thay đổi nó. Bây giờ Phật nói một
điều rất quan trọng: 'Nếu ông đi tới thừa nhận nó, nếu
ông đi tới nhận biết về nó, cải biến bản thân mình đi.'
Thông thường, cho dù đôi khi chúng ta thừa nhận
rằng 'vâng, cái gì đó sai đã xảy ra', chúng ta không cố
gắng cải biến bản thân mình, chúng ta chỉ cố gắng sửa
đổi hình ảnh của mình. Chúng ta muốn mọi người
cảm thấy rằng họ đã tha thứ cho chúng ta. Chúng ta
muốn mọi người thừa nhận rằng điều đó sai về phần
chúng ta, nhưng chúng ta đã yêu cầu sự tha thứ của họ
rồi, và mọi sự được đặt lại đúng chỗ. Chúng ta lại ở
trên bệ thờ của mình. Hình ảnh sụp đổ đã được sửa lại
trên ngai vàng. Chúng ta không tự biến đổi bản thân
mình.
Bạn đã nhiều lần xin tha thứ, nhưng rồi bạn cứ lặp
đi lặp lại cùng một điều. Điều đó đơn giản chỉ ra rằng
đó là chính sách, chính trị, thủ đoạn để thao túng mọi
người - nhưng bạn vẫn còn như cũ, bạn đã không thay
đổi chút nào. Nếu bạn thực sự xin tha thứ vì giận dữ
của mình hay bất kì sự xúc phạm vào bất kì ai, thế thì
điều đó phải không được xảy ra nữa. Chỉ điều đó mới
có thể là bằng chứng rằng bạn thực sự đang trên con
đường thay đổi bản thân mình.
Phật nói:
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà đi tới hiểu biết về điều đó, sửa đổi bản
thân mình và thực hành điều thiện...
Nếu bạn cứ hợp lí hoá lỗi lầm của mình... và mọi lỗi
lầm đều có thể được hợp lí hoá, nhớ lấy điều đó.
Không có lỗi nào mà không thể hợp lí hoá được. Bạn
có thể hợp lí hoá mọi thứ. Nhưng thế rồi, Phật nói,
người như vậy nhất định trở nên ngày một vô ý thức
hơn, ngày một vô nhận biết sâu hơn... cũng chắc chắn
như dòng nước đổ vào đại dương cứ trở nên ngày một
sâu hơn và rộng hơn.
Nếu bạn cứ phòng thủ bản thân mình thế thì bạn
sẽ không có khả năng biến đổi bản thân mình đâu.
Bạn phải nhận ra rằng có cái gì đó sai. Chính việc
nhận ra sẽ giúp cho thay đổi.
Nếu bạn cảm thấy mạnh khoẻ và bạn không ốm,
bạn sẽ không tới bác sĩ làm gì. Cho dù bác sĩ có tới
bạn, bạn cũng sẽ không nghe theo ông ấy. Bạn hoàn
toàn ổn thoả. Bạn sẽ nói, 'Tôi hoàn toàn khoẻ. Ai bảo
tôi ốm?' Nếu bạn không nghĩ mình ốm, bạn sẽ cứ bảo
vệ cái ốm yếu của mình. Điều đó là nguy hiểm; bạn
đang trên con đường tự tử.
Nếu có giận dữ, có tham lam, có cái gì đó xảy ra
chỉ khi bạn vô ý thức, nhận ra nó - bạn làm điều đó
càng sớm càng tốt. Thiền về nó. Đi vào trung tâm của
bạn và đáp ứng từ trung tâm đó.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà đi tới hiểu biết về điều đó, cải biến bản
thân mình và thực hành điều thiện, thì lực trừng
phạt sẽ dần dần tự nó hết cũng như bệnh tật dần
dần mất đi ảnh hưởng độc hại khi bệnh nhân toát
mồ hôi.
Nếu bạn thừa nhận nó, bạn đã lấy một bước rất có
ý nghĩa đi tới việc thay đổi nó. Bây giờ Phật nói một
điều rất quan trọng: 'Nếu ông đi tới thừa nhận nó, nếu
ông đi tới nhận biết về nó, cải biến bản thân mình đi.'
Thông thường, cho dù đôi khi chúng ta thừa nhận
rằng 'vâng, cái gì đó sai đã xảy ra', chúng ta không cố
gắng cải biến bản thân mình, chúng ta chỉ cố gắng sửa
đổi hình ảnh của mình. Chúng ta muốn mọi người
cảm thấy rằng họ đã tha thứ cho chúng ta. Chúng ta
muốn mọi người thừa nhận rằng điều đó sai về phần
chúng ta, nhưng chúng ta đã yêu cầu sự tha thứ của họ
rồi, và mọi sự được đặt lại đúng chỗ. Chúng ta lại ở
trên bệ thờ của mình. Hình ảnh sụp đổ đã được sửa lại
trên ngai vàng. Chúng ta không tự biến đổi bản thân
mình.
Bạn đã nhiều lần xin tha thứ, nhưng rồi bạn cứ lặp
đi lặp lại cùng một điều. Điều đó đơn giản chỉ ra rằng
đó là chính sách, chính trị, thủ đoạn để thao túng mọi
người - nhưng bạn vẫn còn như cũ, bạn đã không thay
đổi chút nào. Nếu bạn thực sự xin tha thứ vì giận dữ
của mình hay bất kì sự xúc phạm vào bất kì ai, thế thì
điều đó phải không được xảy ra nữa. Chỉ điều đó mới
có thể là bằng chứng rằng bạn thực sự đang trên con
đường thay đổi bản thân mình.
Phật nói:
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà đi tới hiểu biết về điều đó, sửa đổi bản
thân mình và thực hành điều thiện...
Cho nên, hai điều ông ấy đang nói. Thứ nhất:
khoảnh khắc bạn cảm thấy rằng cái gì đó đi sai, cái gì
đó liên tục làm cho bạn thành vô ý thức, và bạn hành
xử theo cách máy móc, bạn phản ứng, thế thì bạn phải
làm điều gì đó - và việc làm này phải trở thành nhận
biết nhiều hơn. Đó là cách duy nhất để biến đổi bản
thân bạn.
Quan sát bao nhiêu điều bạn làm một cách vô ý
thức đi. Ai đó nói điều gì đó và có giận dữ. Thậm chí
không có lỗ hổng dù một khoảnh khắc. Cứ dường như
bạn chỉ là cái máy - ai đó nhấn nút và bạn mất bình
tĩnh. Cũng hệt như bạn nhấn nút và quạt bắt đầu quay
và đèn bật sáng. Không có lấy một khoảnh khắc. Quạt
chẳng bao giờ nghĩ liệu có quay hay không quay; nó
đơn giản quay thôi.
Phật nói đây là vô ý thức, đây là vô lưu tâm. Ai
đó xúc phạm và bạn đơn giản bị điều khiển bởi sự xúc
phạm của người đó.
Gurdjieff hay nói rằng một điều nhỏ đã làm biến
đổi toàn bộ cuộc đời của ông ấy. Bố ông ấy sắp chết
và ông ấy gọi đứa trẻ tới - và Gurdjieff mới chín tuổi
thôi - và ông ấy nói với đứa trẻ, 'Bố chẳng có gì nhiều
để cho con, chỉ có một lời khuyên đã được bố của bố
trao cho bố lúc ông ấy trên giường chết, và điều đó
cực kì ích lợi cho bố. Có thể điều đó cũng có ích nào
đó cho con. Bố cảm thấy rằng con sẽ không thể nào
hiểu được nó ngay bây giờ, con còn quá trẻ thơ. Cho
nên nhớ lấy lấy nó. Bất kì khi nào con có thể hiểu
được, nó sẽ có ích.'
Và ông ấy nói, 'Nhớ lấy chỉ một điều thôi - nếu
con cảm thấy giận, thế thì đợi hai mươi bốn giờ. Thế
rồi hãy làm bất kì cái gì con muốn làm - nhưng đợi
hai mươi bốn giờ. Nếu ai đó xúc phạm con, con bảo
người đó, "Tôi sẽ tới sau hai mươi bốn giờ và sẽ làm
bất kì điều gì cần thiết. Xin cho tôi chút ít thời gian để
nghĩ về nó."'
Tất nhiên cậu bé chín tuổi Gurdjieff không thể
hiểu được đó là cái gì, nhưng cậu bé đã theo điều đó.
Dần dần ông ấy trở nên nhận biết về tác động vô cùng
của nó. Ông ấy đã hoàn toàn được biến đổi. Bởi vì hai
điều ông ấy phải ghi nhớ - một, ông ấy phải nhận biết
không tạo ra giận dữ, không đi vào trong giận dữ khi
ai đó xúc phạm, không cho phép bản thân mình bị
người khác thao túng - ông ấy phải chờ đợi hai mươi
bốn giờ. Cho nên khi ai đó xúc phạm hay nói điều gì
đó chống lại ông ấy, ông ấy sẽ đơn giản vẫn còn tỉnh
táo không bị ảnh hưởng. Trong hai mươi bốn giờ, ông
ấy đã hứa với người bố sắp chết, ông ấy sẽ vẫn còn
điềm tĩnh và bình thản. Và dần dần ông ấy trở nên có
khả năng.
Và thế rồi ông ấy đã hiểu điều đó - rằng sau hai
mươi bốn giờ điều đó không bao giờ được cần tới
nữa. Bạn không thể giận được sau hai mươi bốn giờ.
Sau hai mươi bốn phút bạn không thể giận được, sau
hai mươi bốn giây bạn không thể giận được. Hoặc là
nó có tức thời hoặc là nó không có. Bởi vì giận vận
hành chỉ nếu bạn vô ý thức; nếu bạn ý thức thế này
thôi - rằng bạn có thể chờ đợi trong hai mươi bốn giây
- thì kết thúc rồi. Thế thì bạn không thể giận được.
Thế thì bạn đã bỏ lỡ khoảnh khắc đó, thế thì bạn đã lỡ
tầu; con tầu đã rời sân ga. Thậm chí hai mươi bốn
giây thôi cũng đủ - bạn cứ thử điều đó mà xem.
khoảnh khắc bạn cảm thấy rằng cái gì đó đi sai, cái gì
đó liên tục làm cho bạn thành vô ý thức, và bạn hành
xử theo cách máy móc, bạn phản ứng, thế thì bạn phải
làm điều gì đó - và việc làm này phải trở thành nhận
biết nhiều hơn. Đó là cách duy nhất để biến đổi bản
thân bạn.
Quan sát bao nhiêu điều bạn làm một cách vô ý
thức đi. Ai đó nói điều gì đó và có giận dữ. Thậm chí
không có lỗ hổng dù một khoảnh khắc. Cứ dường như
bạn chỉ là cái máy - ai đó nhấn nút và bạn mất bình
tĩnh. Cũng hệt như bạn nhấn nút và quạt bắt đầu quay
và đèn bật sáng. Không có lấy một khoảnh khắc. Quạt
chẳng bao giờ nghĩ liệu có quay hay không quay; nó
đơn giản quay thôi.
Phật nói đây là vô ý thức, đây là vô lưu tâm. Ai
đó xúc phạm và bạn đơn giản bị điều khiển bởi sự xúc
phạm của người đó.
Gurdjieff hay nói rằng một điều nhỏ đã làm biến
đổi toàn bộ cuộc đời của ông ấy. Bố ông ấy sắp chết
và ông ấy gọi đứa trẻ tới - và Gurdjieff mới chín tuổi
thôi - và ông ấy nói với đứa trẻ, 'Bố chẳng có gì nhiều
để cho con, chỉ có một lời khuyên đã được bố của bố
trao cho bố lúc ông ấy trên giường chết, và điều đó
cực kì ích lợi cho bố. Có thể điều đó cũng có ích nào
đó cho con. Bố cảm thấy rằng con sẽ không thể nào
hiểu được nó ngay bây giờ, con còn quá trẻ thơ. Cho
nên nhớ lấy lấy nó. Bất kì khi nào con có thể hiểu
được, nó sẽ có ích.'
Và ông ấy nói, 'Nhớ lấy chỉ một điều thôi - nếu
con cảm thấy giận, thế thì đợi hai mươi bốn giờ. Thế
rồi hãy làm bất kì cái gì con muốn làm - nhưng đợi
hai mươi bốn giờ. Nếu ai đó xúc phạm con, con bảo
người đó, "Tôi sẽ tới sau hai mươi bốn giờ và sẽ làm
bất kì điều gì cần thiết. Xin cho tôi chút ít thời gian để
nghĩ về nó."'
Tất nhiên cậu bé chín tuổi Gurdjieff không thể
hiểu được đó là cái gì, nhưng cậu bé đã theo điều đó.
Dần dần ông ấy trở nên nhận biết về tác động vô cùng
của nó. Ông ấy đã hoàn toàn được biến đổi. Bởi vì hai
điều ông ấy phải ghi nhớ - một, ông ấy phải nhận biết
không tạo ra giận dữ, không đi vào trong giận dữ khi
ai đó xúc phạm, không cho phép bản thân mình bị
người khác thao túng - ông ấy phải chờ đợi hai mươi
bốn giờ. Cho nên khi ai đó xúc phạm hay nói điều gì
đó chống lại ông ấy, ông ấy sẽ đơn giản vẫn còn tỉnh
táo không bị ảnh hưởng. Trong hai mươi bốn giờ, ông
ấy đã hứa với người bố sắp chết, ông ấy sẽ vẫn còn
điềm tĩnh và bình thản. Và dần dần ông ấy trở nên có
khả năng.
Và thế rồi ông ấy đã hiểu điều đó - rằng sau hai
mươi bốn giờ điều đó không bao giờ được cần tới
nữa. Bạn không thể giận được sau hai mươi bốn giờ.
Sau hai mươi bốn phút bạn không thể giận được, sau
hai mươi bốn giây bạn không thể giận được. Hoặc là
nó có tức thời hoặc là nó không có. Bởi vì giận vận
hành chỉ nếu bạn vô ý thức; nếu bạn ý thức thế này
thôi - rằng bạn có thể chờ đợi trong hai mươi bốn giây
- thì kết thúc rồi. Thế thì bạn không thể giận được.
Thế thì bạn đã bỏ lỡ khoảnh khắc đó, thế thì bạn đã lỡ
tầu; con tầu đã rời sân ga. Thậm chí hai mươi bốn
giây thôi cũng đủ - bạn cứ thử điều đó mà xem.
Phật nói người thừa nhận lỗi lầm của mình... và
ông ấy đơn giản nói thừa nhận nó, ông ấy không nói
'ai kết án', bởi vì không có gì để kết án cả. Điều đó
mang tính con người, điều đó mang tính tự nhiên;
chúng ta là những sinh linh vô ý thức. Phật hay nói
rằng thượng đế, hay linh hồn vũ trụ, hay sự tồn tại,
ngủ trong khoáng vật, quên lãng hoàn toàn; trong rau
cỏ giấc ngủ không sâu thế, vài mảnh mẩu của mơ đã
bắt đầu di chuyển quanh; trong con vật, thượng đế
đang mơ; trong con người ngài đã trở nên chút ít nhận
biết - chút ít thôi. Nhưng khoảnh khắc đó là ít và cách
quãng xa ở giữa. Đôi khi nhiều tháng trôi qua và bạn
không nhận biết dù một khoảnh khắc, nhưng trong
con người có khả năng của vài khoảnh khắc nhận biết.
Trong vị phật, thượng đế đã trở nên nhận biết hoàn
hảo.
Quan sát sự tồn tại khắp xung quanh. Trong cây
cối này, Phật nói có vài mảnh mẩu mơ. Trong tảng
đá... ngủ say, sâu, không mơ - sushupti. Trong con vật
- trong con mèo, trong con chó, trong sư tử, trong con
hổ, trong con chim - thượng đế đang mơ, nhiều giấc
mơ. Trong con người ngài đang vượt lên trên, một
chút ít thôi, vài khoảnh khắc của nhận biết.
Cho nên đừng bỏ lỡ bất kì cơ hội nào khi bạn có
thể trở nên nhận biết. Và những cơ hội đó là những
khoảnh khắc tốt nhất - khi vô thức kéo bạn xuống
dưới. Nếu bạn có thể dùng những khoảnh khắc đó,
nếu bạn có thể dùng những khoảnh khắc đó như
những thách thức, thượng đế sẽ trở nên ngày một
nhận biết hơn trong bạn. Một ngày nào đó nhận biết
của bạn trở thành ngọn lửa liên tục, ngọn lửa vĩnh
hằng. Thế thì thượng đế hoàn toàn thức tỉnh, không
ngủ, không mơ.
Đây là ý nghĩa của từ 'phật'. 'Phật' nghĩa là người
đã trở nên tuyệt đối nhận biết. Ông ấy không mất lưu
tâm của mình trong bất kì tình huống nào. Lưu tâm
của ông ấy đã trở thành tự nhiên như việc thở. Cũng
như bạn thở vào và thở ra, theo đúng cách đó ông ấy
hít vào nhận biết, ông ấy thở ra nhận biết. Việc định
tâm của ông ấy đã trở thành vĩnh hằng. Ông ấy không
vận hành từ cá tính - cá tính của đứa trẻ, của cha mẹ,
của người trưởng thành, không. Ông ấy đơn giản vận
hành từ một điểm ở bên ngoài tất cả các cá tính.
Đây là điều ông ấy gọi là 'cải biến'. Từ 'cải biến -
reform' là hay. Nó nghĩa là 'làm lại điều đó lần nữa' -
cải biến lại, xây dựng lại, tái tạo lại. Cải biến không
ngụ ý chỉ là cải tạo, cải biến không ngụ ý chỉ là thay
đổi đây đó. Cải biến không ngụ ý rằng đâu đó vôi vữa
đã bong ra cho nên bạn phải trát nó lại, đâu đó mầu
sắc đã tàn phai, bay biến, cho nên bạn phải sơn vẽ lại.
Cải biến không ngụ ý những sửa đổi nhỏ. Cải biến là
một từ rất cách mạng. Nó đơn giản ngụ ý tạo lại hình
dáng, được tái sinh, được hoàn toàn mới, lấy bước
nhảy lượng tử, đi từ cá tính cũ, thoát xa khỏi hạt nhân
cũ, đạt tới trung tâm mới.
người đó sửa đổi bản thân mình và thực hành
điều thiện...
Bất kì cái gì bạn cảm thấy là lỗi lầm cơ bản của
mình, đừng bị chú ý quá nhiều tới nó, đừng bị ám ảnh
bởi nó. Điều đó nữa cũng là khuyết điểm. Có nhiều
người, họ tới tôi và họ nói, 'Chúng tôi không thể kiểm soát được giận dữ. Chúng tôi liên tục cố gắng để kiểm
soát nó, nhưng chúng tôi không thể kiểm soát được.
Phải làm gì đây?'
Phật nói đừng trở nên bị ám ảnh bởi bất kì cái gì.
Thừa nhận nó, trở nên nhận biết, và làm điều gì đó là
cái đối lập. Nếu bạn cảm thấy giận dữ là vấn đề của
mình, đừng quá chú ý tới giận dữ; trở nên từ bi hơn
đi, trở nên đáng yêu hơn đi. Bởi vì nếu bạn trở nên
quá bận tâm với giận dữ, bạn sẽ đặt vào đâu năng
lượng sẽ thoát ra nếu bạn không trở nên giận dữ? Tạo
ra con đường cho năng lượng di chuyển. Nó vẫn là
cùng năng lượng. Khi bạn có từ bi thì nó là cùng năng
lượng như nó đã có trong giận dữ. Bây giờ nó mang
tính tích cực, trước đây nó mang tính tiêu cực. Trước
đây nó mang tính phá huỷ, bây giờ nó mang tính sáng
tạo. Nhưng nó là cùng năng lượng - giận dữ trở thành
từ bi. Cho nên trước khi bạn muốn thay đổi giận dữ
bạn sẽ phải 'đổi kênh', bạn sẽ phải tạo ra kênh mới
hướng tới từ bi.
Cho nên Phật nói rèn luyện điều thiện, rèn luyện
đức hạnh. Tìm ra khuyết điểm chính của bạn và tạo ra
những con đường mới trong con người bạn. Nếu bạn
là người keo kiệt thì chỉ kêu khóc về nó và nói về nó
là không ích gì cả. Thế thì bắt đầu chia sẻ đi. Bất kì
cái gì bạn có thể chia sẻ, chia sẻ nó. Làm cái gì đó trở
thành điểm đột phá, làm cái gì đó đi ngược lại quá
khứ của bạn, làm cái gì đó bạn chưa bao giờ làm
trước đây. Có thể rằng bạn giận dữ bởi vì bạn không
biết cách có từ bi. Có thể bạn là người keo kiệt bởi vì
bạn không biết cách chia sẻ.
Nhấn mạnh của Phật là mang tính tích cực - làm
cái gì đó để cho năng lượng bắt đầu chuyển động và
tuôn chảy. Thế rồi dần dần nó sẽ được đem đi xa khỏi
giận dữ. Trở nên ý thức nhưng không bị ám ảnh.
Bạn sẽ phải phân biệt giữa hai điều này bởi vì tâm
trí con người hay diễn giải sai. Khi Phật nói trở nên
lưu tâm, ông ấy không nói trở nên bị ám ảnh, ông ấy
không nói liên tục nghĩ tới giận dữ. Bởi vì nếu bạn
liên tục nghĩ tới giận dữ bạn sẽ tạo ra ngày một nhiều
tình huống giận dữ cho bản thân mình. Có ý thức,
nhưng không có nhu cầu phải suy tư. Có ý thức,
nhưng không có nhu cầu bận tâm quá nhiều. Ghi nhớ
về nó và thế rồi làm cái gì đó thay đổi hình mẫu năng
lượng của bạn. Đó là điều ông ấy ngụ ý khi ông ấy nói
rèn luyện điều thiện.
... lực trừng phạt sẽ dần dần tự nó hết cũng như
bệnh tật dần dần mất đi ảnh hưởng độc hại khi
bệnh nhân toát mồ hôi.
Ai đó đã uống quá nhiều rượu cồn. Bạn phải làm
gì? Bạn có thể cho người đó tắm nóng hay bạn có thể
cho người đó tắm hơi. Nếu người đó có thể vã mồ hôi
thì cồn sẽ ra cùng với mồ hôi.
Phật nói làm điều đức hạnh cũng giống như vã mồ
hôi. Những thói quen vô ý thức của bạn bay hơi qua
nó. Cho nên không làm điều xấu thực tế là làm điều
thiện. Đừng quan tâm một cách tiêu cực, hãy tích cực.
Nếu bạn chỉ ngồi và nghĩ về tất cả mọi cái sai mà
mình đã làm, suy nghĩ quá nhiều về cái sai bạn đã
làm, bạn sẽ cho chúng quá nhiều thức ăn. Chú ý là
cho thức ăn đấy, chú ý nghĩa là chơi với vết thương.
ông ấy đơn giản nói thừa nhận nó, ông ấy không nói
'ai kết án', bởi vì không có gì để kết án cả. Điều đó
mang tính con người, điều đó mang tính tự nhiên;
chúng ta là những sinh linh vô ý thức. Phật hay nói
rằng thượng đế, hay linh hồn vũ trụ, hay sự tồn tại,
ngủ trong khoáng vật, quên lãng hoàn toàn; trong rau
cỏ giấc ngủ không sâu thế, vài mảnh mẩu của mơ đã
bắt đầu di chuyển quanh; trong con vật, thượng đế
đang mơ; trong con người ngài đã trở nên chút ít nhận
biết - chút ít thôi. Nhưng khoảnh khắc đó là ít và cách
quãng xa ở giữa. Đôi khi nhiều tháng trôi qua và bạn
không nhận biết dù một khoảnh khắc, nhưng trong
con người có khả năng của vài khoảnh khắc nhận biết.
Trong vị phật, thượng đế đã trở nên nhận biết hoàn
hảo.
Quan sát sự tồn tại khắp xung quanh. Trong cây
cối này, Phật nói có vài mảnh mẩu mơ. Trong tảng
đá... ngủ say, sâu, không mơ - sushupti. Trong con vật
- trong con mèo, trong con chó, trong sư tử, trong con
hổ, trong con chim - thượng đế đang mơ, nhiều giấc
mơ. Trong con người ngài đang vượt lên trên, một
chút ít thôi, vài khoảnh khắc của nhận biết.
Cho nên đừng bỏ lỡ bất kì cơ hội nào khi bạn có
thể trở nên nhận biết. Và những cơ hội đó là những
khoảnh khắc tốt nhất - khi vô thức kéo bạn xuống
dưới. Nếu bạn có thể dùng những khoảnh khắc đó,
nếu bạn có thể dùng những khoảnh khắc đó như
những thách thức, thượng đế sẽ trở nên ngày một
nhận biết hơn trong bạn. Một ngày nào đó nhận biết
của bạn trở thành ngọn lửa liên tục, ngọn lửa vĩnh
hằng. Thế thì thượng đế hoàn toàn thức tỉnh, không
ngủ, không mơ.
Đây là ý nghĩa của từ 'phật'. 'Phật' nghĩa là người
đã trở nên tuyệt đối nhận biết. Ông ấy không mất lưu
tâm của mình trong bất kì tình huống nào. Lưu tâm
của ông ấy đã trở thành tự nhiên như việc thở. Cũng
như bạn thở vào và thở ra, theo đúng cách đó ông ấy
hít vào nhận biết, ông ấy thở ra nhận biết. Việc định
tâm của ông ấy đã trở thành vĩnh hằng. Ông ấy không
vận hành từ cá tính - cá tính của đứa trẻ, của cha mẹ,
của người trưởng thành, không. Ông ấy đơn giản vận
hành từ một điểm ở bên ngoài tất cả các cá tính.
Đây là điều ông ấy gọi là 'cải biến'. Từ 'cải biến -
reform' là hay. Nó nghĩa là 'làm lại điều đó lần nữa' -
cải biến lại, xây dựng lại, tái tạo lại. Cải biến không
ngụ ý chỉ là cải tạo, cải biến không ngụ ý chỉ là thay
đổi đây đó. Cải biến không ngụ ý rằng đâu đó vôi vữa
đã bong ra cho nên bạn phải trát nó lại, đâu đó mầu
sắc đã tàn phai, bay biến, cho nên bạn phải sơn vẽ lại.
Cải biến không ngụ ý những sửa đổi nhỏ. Cải biến là
một từ rất cách mạng. Nó đơn giản ngụ ý tạo lại hình
dáng, được tái sinh, được hoàn toàn mới, lấy bước
nhảy lượng tử, đi từ cá tính cũ, thoát xa khỏi hạt nhân
cũ, đạt tới trung tâm mới.
người đó sửa đổi bản thân mình và thực hành
điều thiện...
Bất kì cái gì bạn cảm thấy là lỗi lầm cơ bản của
mình, đừng bị chú ý quá nhiều tới nó, đừng bị ám ảnh
bởi nó. Điều đó nữa cũng là khuyết điểm. Có nhiều
người, họ tới tôi và họ nói, 'Chúng tôi không thể kiểm soát được giận dữ. Chúng tôi liên tục cố gắng để kiểm
soát nó, nhưng chúng tôi không thể kiểm soát được.
Phải làm gì đây?'
Phật nói đừng trở nên bị ám ảnh bởi bất kì cái gì.
Thừa nhận nó, trở nên nhận biết, và làm điều gì đó là
cái đối lập. Nếu bạn cảm thấy giận dữ là vấn đề của
mình, đừng quá chú ý tới giận dữ; trở nên từ bi hơn
đi, trở nên đáng yêu hơn đi. Bởi vì nếu bạn trở nên
quá bận tâm với giận dữ, bạn sẽ đặt vào đâu năng
lượng sẽ thoát ra nếu bạn không trở nên giận dữ? Tạo
ra con đường cho năng lượng di chuyển. Nó vẫn là
cùng năng lượng. Khi bạn có từ bi thì nó là cùng năng
lượng như nó đã có trong giận dữ. Bây giờ nó mang
tính tích cực, trước đây nó mang tính tiêu cực. Trước
đây nó mang tính phá huỷ, bây giờ nó mang tính sáng
tạo. Nhưng nó là cùng năng lượng - giận dữ trở thành
từ bi. Cho nên trước khi bạn muốn thay đổi giận dữ
bạn sẽ phải 'đổi kênh', bạn sẽ phải tạo ra kênh mới
hướng tới từ bi.
Cho nên Phật nói rèn luyện điều thiện, rèn luyện
đức hạnh. Tìm ra khuyết điểm chính của bạn và tạo ra
những con đường mới trong con người bạn. Nếu bạn
là người keo kiệt thì chỉ kêu khóc về nó và nói về nó
là không ích gì cả. Thế thì bắt đầu chia sẻ đi. Bất kì
cái gì bạn có thể chia sẻ, chia sẻ nó. Làm cái gì đó trở
thành điểm đột phá, làm cái gì đó đi ngược lại quá
khứ của bạn, làm cái gì đó bạn chưa bao giờ làm
trước đây. Có thể rằng bạn giận dữ bởi vì bạn không
biết cách có từ bi. Có thể bạn là người keo kiệt bởi vì
bạn không biết cách chia sẻ.
Nhấn mạnh của Phật là mang tính tích cực - làm
cái gì đó để cho năng lượng bắt đầu chuyển động và
tuôn chảy. Thế rồi dần dần nó sẽ được đem đi xa khỏi
giận dữ. Trở nên ý thức nhưng không bị ám ảnh.
Bạn sẽ phải phân biệt giữa hai điều này bởi vì tâm
trí con người hay diễn giải sai. Khi Phật nói trở nên
lưu tâm, ông ấy không nói trở nên bị ám ảnh, ông ấy
không nói liên tục nghĩ tới giận dữ. Bởi vì nếu bạn
liên tục nghĩ tới giận dữ bạn sẽ tạo ra ngày một nhiều
tình huống giận dữ cho bản thân mình. Có ý thức,
nhưng không có nhu cầu phải suy tư. Có ý thức,
nhưng không có nhu cầu bận tâm quá nhiều. Ghi nhớ
về nó và thế rồi làm cái gì đó thay đổi hình mẫu năng
lượng của bạn. Đó là điều ông ấy ngụ ý khi ông ấy nói
rèn luyện điều thiện.
... lực trừng phạt sẽ dần dần tự nó hết cũng như
bệnh tật dần dần mất đi ảnh hưởng độc hại khi
bệnh nhân toát mồ hôi.
Ai đó đã uống quá nhiều rượu cồn. Bạn phải làm
gì? Bạn có thể cho người đó tắm nóng hay bạn có thể
cho người đó tắm hơi. Nếu người đó có thể vã mồ hôi
thì cồn sẽ ra cùng với mồ hôi.
Phật nói làm điều đức hạnh cũng giống như vã mồ
hôi. Những thói quen vô ý thức của bạn bay hơi qua
nó. Cho nên không làm điều xấu thực tế là làm điều
thiện. Đừng quan tâm một cách tiêu cực, hãy tích cực.
Nếu bạn chỉ ngồi và nghĩ về tất cả mọi cái sai mà
mình đã làm, suy nghĩ quá nhiều về cái sai bạn đã
làm, bạn sẽ cho chúng quá nhiều thức ăn. Chú ý là
cho thức ăn đấy, chú ý nghĩa là chơi với vết thương.
Lưy ý, để tâm, suy tư, nhưng đừng chơi với vết
thương. Bằng không bạn sẽ làm cho vết thương cứ
còn mãi. Nó sẽ bắt đầu chảy máu. Cho nên đừng trở
nên bận tâm quá nhiều về những điều nhỏ nhặt của
bạn - chúng là nhỏ mà.
Tôi đã nghe nói về một thánh nhân thường hay tự
đánh mình mọi sáng, và ông ta sẽ kêu khóc, 'Thượng
đế ơi, xin tha thứ cho con. Con đã phạm tội lỗi.' Điều
này liên tục trong bốn mươi năm. Ông ta cứ đòi hỏi
mãi... Ông ta đã trở thành một người rất đáng kính,
ông ta được coi là người rất thánh thiện, và không ai
biết rằng ông ta đã bao giờ phạm phải tội lỗi nào bởi
vì ông ta là con người đức hạnh thế. Và trong bốn
mươi năm mọi người đã quan sát ông ấy - ông ấy bao
giờ cũng trong con mắt công chúng, ông ấy bao giờ
cũng được bao quanh bởi mọi người. Khi ông ấy ngủ,
thế nữa mọi người cũng bao quanh ông ấy, và không
ai đã từng thấy rằng ông ấy đã bao giờ làm cái gì sai;
ông ấy liên tục cầu nguyện. Nhưng mọi sáng ông ấy
sẽ tự đánh mình, máu chảy ra từ thân thể ông ấy.
Ông ta liên tục được hỏi, 'Ông đã làm điều gì sai
trái vậy? Tội gì? Cho chúng tôi biết.' Nhưng ông ấy
không nói. Chỉ khi ông ấy sắp chết, ông ấy nói, 'Bây
giờ tôi sẽ phải nói, bởi vì đêm qua thượng đế đã xuất
hiện trong giấc mơ của tôi và ông ấy nói, "Con đang
tạo ra sự ồn ào quá đáng về điều đó. Bốn mươi năm là
đủ rồi! Và ta phải bảo con điều này, bằng không ta sẽ
không cho phép con vào thiên đường. Con đã không
làm điều gì sai cả."' Khi ông ấy còn trẻ ông ấy nhìn
thấy một đàn bà đẹp đi qua và ham muốn nảy sinh
trong ông ấy, chỉ một thôi thúc có người đàn bà này.
Đó là tội lỗi duy nhất mà ông ấy đã phạm phải - chỉ
một ý nghĩ - và trong bốn mươi năm ông ấy đã tự
đánh mình. Ngay cả thượng đế cũng phải xuất hiện
cho ông ấy trong giấc mơ: 'Con thôi đi, bây giờ... bởi
vì mai con sẽ chết. Ta sẽ không cho phép con vào
thiên đường nếu con tiếp tục điều này. Con đã không
làm cái gì cả, nhưng con đang tạo ra quá nhiều ồn ào
về nó. Đừng có làm om sòm lên thế.'
Tất cả mọi lỗi lầm đều bình thường. Bạn có thể
phạm phải tội phi thường nào? Tất cả các tội lỗi đều
đã bị phạm cả rồi; bạn không thể tìm ra được tội mới
đâu - điều đó là rất khó. Gần như không thể nào là
nguyên gốc về tội lỗi được. Trong hàng triệu năm mọi
người đã phạm phải mọi điều có thể phạm tội. Bạn có
thể tìm ra cái gì mới không? Điều đó là không thể
được - và bạn có thể phạm vào cái gì?
Bertrand Russell hay nói rằng thượng đế Ki tô
giáo dường như là ngớ ngẩn nhất, bởi vì thượng đế Ki
tô giáo nói rằng nếu bạn phạm phải một tội thì bạn sẽ
bị tống vào địa ngục vĩnh viễn. Bây giờ điều này là
quá đáng. Bạn có thể tống một người vào tù năm năm,
mười năm, hai mươi năm, năm mươi năm. Nếu một
người sống bẩy mươi năm bạn có thể tống người đó
vào tù bẩy mươi năm. Điều đó nghĩa là người đó liên
tục phạm tội trong bẩy mươi năm - thậm chí không
một lỗ hổng, thậm chí không một ngày nghỉ. Thế nữa
bạn có thể tống người đó vào tù trong bẩy mươi năm.
Và người Ki tô giáo tin vào chỉ một kiếp sống.
Cũng tốt là họ tin vào chỉ một kiếp sống, bằng không
họ sẽ làm gì? Với tội của một kiếp sống họ tống bạn
vào địa ngục vĩnh viễn! Nghĩ về người Hindu - biết
bao nhiêu là kiếp; một kiếp vĩnh hằng sẽ không đủ.
thương. Bằng không bạn sẽ làm cho vết thương cứ
còn mãi. Nó sẽ bắt đầu chảy máu. Cho nên đừng trở
nên bận tâm quá nhiều về những điều nhỏ nhặt của
bạn - chúng là nhỏ mà.
Tôi đã nghe nói về một thánh nhân thường hay tự
đánh mình mọi sáng, và ông ta sẽ kêu khóc, 'Thượng
đế ơi, xin tha thứ cho con. Con đã phạm tội lỗi.' Điều
này liên tục trong bốn mươi năm. Ông ta cứ đòi hỏi
mãi... Ông ta đã trở thành một người rất đáng kính,
ông ta được coi là người rất thánh thiện, và không ai
biết rằng ông ta đã bao giờ phạm phải tội lỗi nào bởi
vì ông ta là con người đức hạnh thế. Và trong bốn
mươi năm mọi người đã quan sát ông ấy - ông ấy bao
giờ cũng trong con mắt công chúng, ông ấy bao giờ
cũng được bao quanh bởi mọi người. Khi ông ấy ngủ,
thế nữa mọi người cũng bao quanh ông ấy, và không
ai đã từng thấy rằng ông ấy đã bao giờ làm cái gì sai;
ông ấy liên tục cầu nguyện. Nhưng mọi sáng ông ấy
sẽ tự đánh mình, máu chảy ra từ thân thể ông ấy.
Ông ta liên tục được hỏi, 'Ông đã làm điều gì sai
trái vậy? Tội gì? Cho chúng tôi biết.' Nhưng ông ấy
không nói. Chỉ khi ông ấy sắp chết, ông ấy nói, 'Bây
giờ tôi sẽ phải nói, bởi vì đêm qua thượng đế đã xuất
hiện trong giấc mơ của tôi và ông ấy nói, "Con đang
tạo ra sự ồn ào quá đáng về điều đó. Bốn mươi năm là
đủ rồi! Và ta phải bảo con điều này, bằng không ta sẽ
không cho phép con vào thiên đường. Con đã không
làm điều gì sai cả."' Khi ông ấy còn trẻ ông ấy nhìn
thấy một đàn bà đẹp đi qua và ham muốn nảy sinh
trong ông ấy, chỉ một thôi thúc có người đàn bà này.
Đó là tội lỗi duy nhất mà ông ấy đã phạm phải - chỉ
một ý nghĩ - và trong bốn mươi năm ông ấy đã tự
đánh mình. Ngay cả thượng đế cũng phải xuất hiện
cho ông ấy trong giấc mơ: 'Con thôi đi, bây giờ... bởi
vì mai con sẽ chết. Ta sẽ không cho phép con vào
thiên đường nếu con tiếp tục điều này. Con đã không
làm cái gì cả, nhưng con đang tạo ra quá nhiều ồn ào
về nó. Đừng có làm om sòm lên thế.'
Tất cả mọi lỗi lầm đều bình thường. Bạn có thể
phạm phải tội phi thường nào? Tất cả các tội lỗi đều
đã bị phạm cả rồi; bạn không thể tìm ra được tội mới
đâu - điều đó là rất khó. Gần như không thể nào là
nguyên gốc về tội lỗi được. Trong hàng triệu năm mọi
người đã phạm phải mọi điều có thể phạm tội. Bạn có
thể tìm ra cái gì mới không? Điều đó là không thể
được - và bạn có thể phạm vào cái gì?
Bertrand Russell hay nói rằng thượng đế Ki tô
giáo dường như là ngớ ngẩn nhất, bởi vì thượng đế Ki
tô giáo nói rằng nếu bạn phạm phải một tội thì bạn sẽ
bị tống vào địa ngục vĩnh viễn. Bây giờ điều này là
quá đáng. Bạn có thể tống một người vào tù năm năm,
mười năm, hai mươi năm, năm mươi năm. Nếu một
người sống bẩy mươi năm bạn có thể tống người đó
vào tù bẩy mươi năm. Điều đó nghĩa là người đó liên
tục phạm tội trong bẩy mươi năm - thậm chí không
một lỗ hổng, thậm chí không một ngày nghỉ. Thế nữa
bạn có thể tống người đó vào tù trong bẩy mươi năm.
Và người Ki tô giáo tin vào chỉ một kiếp sống.
Cũng tốt là họ tin vào chỉ một kiếp sống, bằng không
họ sẽ làm gì? Với tội của một kiếp sống họ tống bạn
vào địa ngục vĩnh viễn! Nghĩ về người Hindu - biết
bao nhiêu là kiếp; một kiếp vĩnh hằng sẽ không đủ.
Russell hay nói, 'Tôi đếm tội của mình - những tội
mà tôi đã phạm và cả những tội mà tôi không phạm,
chỉ mới nghĩ thôi - và tôi không thể quan niệm nổi
làm sao, với những điều nhỏ nhặt này, tôi sẽ bị tống
vào địa ngục vĩnh viễn, và tôi sẽ bị tra tấn vĩnh viễn.
Ngay cả quan toà rất rất nghiêm khắc cũng không thể
tống tôi vào tù quá bốn năm.' Và ông ấy là phải.
Bạn có thể phạm phải tội lỗi nào? Bạn đã phạm
phải tội nào? Đừng gọi chúng là tội bởi vì chính từ
này đã trở nên bị ô nhiễm, nó mang kết án trong nó.
Phật đơn giản gọi chúng là 'lỗi nhẹ', hành động vô
duyên. Thuật ngữ của ông ấy thật hay - hành động vô
duyên, hành động trong đó bạn hành xử theo cách vô
duyên. Bạn trở nên giận dữ hay bạn nói điều gì đó
không có duyên, hay bạn đã làm điều gì đó không có
duyên - chỉ là lỗi nhẹ.
Phật nói:
Khi người làm điều hại, thấy ông thực hành điều
thiện, tới và giờ trò hiểm độc sỉ nhục ông, ông
nên kiên nhẫn chịu đựng điều đó và không cảm
thấy tức giận với người đó. Vì người làm điều hại
đang tự sỉ nhục mình bởi việc cố sỉ nhục ông.
Cố gắng hiểu lời kinh này. Điều đó bao giờ cũng
xảy ra - nếu bạn trở thành người tốt bạn sẽ thấy nhiều
người trở nên giận với bạn. Bởi vì chính cái tốt của
bạn tạo ra mặc cảm trong họ - họ không tốt được như
thế. Việc tốt của bạn tạo ra so sánh. Rất khó cho mọi
người tha thứ cho người tốt. Họ bao giờ cũng có thể
tha thứ cho người xấu, nhưng họ rất khó tha thứ cho
người tốt. Do đó trong hàng thế kỉ họ vẫn còn giận
với một Jesus, giận với một Socrates, giận với một
Phật. Tại sao điều đó lại xảy ra? Bạn có thể quan sát
trong cuộc sống.
Có thời tôi đã ở trong một đại học, tôi là giáo viên
ở đó, và một thư kí, người giỏi nhất trong cả đám
nhân viên và là một nhân công rất chân thành, đã bảo
tôi, 'Tôi bị rắc rối. Tất cả các nhân viên đều chống lại
tôi. Họ nói, "Sao anh lại làm nhiều thế? Khi chúng tôi
không làm việc thì anh cũng phải không làm việc chứ.
Chỉ hai giờ là đủ - cứ vứt hồ sơ đây đó thôi, không có
nhu cầu..."' Bàn của anh ta bao giờ cũng sạch sẽ,
không có hồ sơ chất đống, còn bàn của mọi người đầy
những hồ sơ. Tất nhiên họ giận, bởi vì sự hiện diện
của người này đã tạo ra sự so sánh. Nếu người này có
thể làm được, sao họ không thể làm được?
Người tốt không bao giờ được yêu mến bởi vì
người đó tạo ra so sánh. Một Jesus phải bị đóng đinh,
bởi vì nếu sự hồn nhiên như vậy mà là có thể, thế thì
tại sao bạn không hồn nhiên như vậy? Điều đó trở
thành vết thương sâu trong bản ngã của bạn. Bạn phải
nghiền nát con người này; chỉ bằng việc giết chết
người đó thì bạn mới được thoả mãn. Bạn phải đầu
độc Socrates bởi vì con người này chân thực thế. Tại
sao bạn không thể chân thực như vậy? Dối trá của bạn
bị bộc lộ ra bởi chân thực của con người này. Thực tại
của con người này, tính đích thực, làm bạn cảm thấy
mọi sự giả dối. Con người này là nguy hiểm. Điều đó
cũng dường như là trong thung lũng người mù, một
người có mắt tới.
H. G. Wells có một câu chuyện rằng có một thung
lũng người mù ở đâu đó miền nam Mĩ, và rồi một lữ khách tới đó, người này có mắt. Tất cả mọi người mù
tụ tập lại với nhau và họ nghĩ rằng điều gì đó phải sai
với người này; điều đó chưa bao giờ xảy ra. Họ quyết
định phải phẫu thuật. Tất nhiên, trong thung lũng
người mù, nếu bạn có mắt thì cái gì đó là sai với bạn.
Mulla Nasruddin là người mắc chứng nghi bệnh.
Một lần anh ta tới tôi và bảo tôi, 'Phải có cái gì đó sai
với vợ tôi.'
Tôi nói, 'Cái gì sai với vợ anh thế? Cô ấy trông
hoàn toàn mạnh khoẻ.'
Anh ta nói, 'Phải có cái gì đó sai rồi. Cô ấy chưa
bao giờ tới bác sĩ.'
Anh ta tới bác sĩ mọi ngày, đều đặn, rất tôn giáo,
và mọi bác sĩ trong thị trấn đều bị anh ta phiền nhiễu.
Bây giờ anh ta lo âu về vợ mình. Phải có gì đó sai với
cô ấy bởi vì cô ấy chưa bao giờ đi tới bất kì bác sĩ
nào.
Nếu bạn sống với người không mạnh khoẻ, thì
mạnh khoẻ là nguy hiểm. Nếu bạn sống với người
điên, thế thì lành mạnh là nguy hiểm. Nếu bạn sống
trong nhà thương điên, cho dù bạn không điên thì ít
nhất hãy giả vờ rằng bạn điên, bằng không những
người điên kia sẽ giết bạn.
Phật nói:
Khi người làm điều hại, thấy ông thực hành điều
thiện, tới và giờ trò hiểm độc sỉ nhục ông...
Họ sẽ tới và xúc phạm bạn. Họ không thể dung
thứ được ý tưởng rằng bạn có thể tốt hơn họ. Họ
không thể tin được rằng bất kì ai có thể vượt qua được
họ. Thế thì người vượt qua phải là người giả vờ, thế
thì người đó phải là kẻ lừa dối, thế thì người đó phải
đang cố gắng tạo ra hình ảnh về bản thân mình, về
bản ngã mình. Họ trở nên bất ổn. Họ bắt đầu báo thù.
Khi người làm điều hại, thấy ông thực hành điều
thiện, tới và giờ trò hiểm độc sỉ nhục ông, ông
nên kiên nhẫn chịu đựng điều đó...
Bạn nên vẫn còn ở trung tâm của mình, bạn nên
kiên nhẫn chịu đựng nó, bạn nên đơn giản quan sát
nó, điều đang xảy ra. Bạn không nên bị rối loạn về
điều đó. Nếu bạn bị rối loạn thì người làm điều hại đó
đã đánh bại bạn. Nếu bạn bị rối loạn thế thì bạn bị
chinh phục. Nếu bạn bị rối loạn thế thì bạn đã hợp tác
với người đó.
Phật nói giữ yên tĩnh, chịu đựng nó, vẫn còn kiên
nhẫn, và không cảm thấy giận với người đó... vì người
làm điều hại đang tự xúc phạm mình bằng việc cố
gắng xúc phạm bạn. Người đó đang xúc phạm tiềm
năng riêng của mình.
Khi chúng ta đóng đinh Jesus, chúng ta đã đóng
đinh sự hồn nhiên riêng của mình. Khi chúng ta đóng
đinh Jesus, chúng ta đã đóng đinh tương lai riêng của
mình. Khi chúng ta đóng đinh Jesus, chúng ta đã giết
chết điều thiêng liêng riêng của mình. Ông ấy không
là gì ngoài biểu tượng rằng điều này là có thể cho bạn
nữa, rằng bất kì điều gì đã xảy ra cho người đó cũng
đều có thể xảy ra cho bạn nữa.
mà tôi đã phạm và cả những tội mà tôi không phạm,
chỉ mới nghĩ thôi - và tôi không thể quan niệm nổi
làm sao, với những điều nhỏ nhặt này, tôi sẽ bị tống
vào địa ngục vĩnh viễn, và tôi sẽ bị tra tấn vĩnh viễn.
Ngay cả quan toà rất rất nghiêm khắc cũng không thể
tống tôi vào tù quá bốn năm.' Và ông ấy là phải.
Bạn có thể phạm phải tội lỗi nào? Bạn đã phạm
phải tội nào? Đừng gọi chúng là tội bởi vì chính từ
này đã trở nên bị ô nhiễm, nó mang kết án trong nó.
Phật đơn giản gọi chúng là 'lỗi nhẹ', hành động vô
duyên. Thuật ngữ của ông ấy thật hay - hành động vô
duyên, hành động trong đó bạn hành xử theo cách vô
duyên. Bạn trở nên giận dữ hay bạn nói điều gì đó
không có duyên, hay bạn đã làm điều gì đó không có
duyên - chỉ là lỗi nhẹ.
Phật nói:
Khi người làm điều hại, thấy ông thực hành điều
thiện, tới và giờ trò hiểm độc sỉ nhục ông, ông
nên kiên nhẫn chịu đựng điều đó và không cảm
thấy tức giận với người đó. Vì người làm điều hại
đang tự sỉ nhục mình bởi việc cố sỉ nhục ông.
Cố gắng hiểu lời kinh này. Điều đó bao giờ cũng
xảy ra - nếu bạn trở thành người tốt bạn sẽ thấy nhiều
người trở nên giận với bạn. Bởi vì chính cái tốt của
bạn tạo ra mặc cảm trong họ - họ không tốt được như
thế. Việc tốt của bạn tạo ra so sánh. Rất khó cho mọi
người tha thứ cho người tốt. Họ bao giờ cũng có thể
tha thứ cho người xấu, nhưng họ rất khó tha thứ cho
người tốt. Do đó trong hàng thế kỉ họ vẫn còn giận
với một Jesus, giận với một Socrates, giận với một
Phật. Tại sao điều đó lại xảy ra? Bạn có thể quan sát
trong cuộc sống.
Có thời tôi đã ở trong một đại học, tôi là giáo viên
ở đó, và một thư kí, người giỏi nhất trong cả đám
nhân viên và là một nhân công rất chân thành, đã bảo
tôi, 'Tôi bị rắc rối. Tất cả các nhân viên đều chống lại
tôi. Họ nói, "Sao anh lại làm nhiều thế? Khi chúng tôi
không làm việc thì anh cũng phải không làm việc chứ.
Chỉ hai giờ là đủ - cứ vứt hồ sơ đây đó thôi, không có
nhu cầu..."' Bàn của anh ta bao giờ cũng sạch sẽ,
không có hồ sơ chất đống, còn bàn của mọi người đầy
những hồ sơ. Tất nhiên họ giận, bởi vì sự hiện diện
của người này đã tạo ra sự so sánh. Nếu người này có
thể làm được, sao họ không thể làm được?
Người tốt không bao giờ được yêu mến bởi vì
người đó tạo ra so sánh. Một Jesus phải bị đóng đinh,
bởi vì nếu sự hồn nhiên như vậy mà là có thể, thế thì
tại sao bạn không hồn nhiên như vậy? Điều đó trở
thành vết thương sâu trong bản ngã của bạn. Bạn phải
nghiền nát con người này; chỉ bằng việc giết chết
người đó thì bạn mới được thoả mãn. Bạn phải đầu
độc Socrates bởi vì con người này chân thực thế. Tại
sao bạn không thể chân thực như vậy? Dối trá của bạn
bị bộc lộ ra bởi chân thực của con người này. Thực tại
của con người này, tính đích thực, làm bạn cảm thấy
mọi sự giả dối. Con người này là nguy hiểm. Điều đó
cũng dường như là trong thung lũng người mù, một
người có mắt tới.
H. G. Wells có một câu chuyện rằng có một thung
lũng người mù ở đâu đó miền nam Mĩ, và rồi một lữ khách tới đó, người này có mắt. Tất cả mọi người mù
tụ tập lại với nhau và họ nghĩ rằng điều gì đó phải sai
với người này; điều đó chưa bao giờ xảy ra. Họ quyết
định phải phẫu thuật. Tất nhiên, trong thung lũng
người mù, nếu bạn có mắt thì cái gì đó là sai với bạn.
Mulla Nasruddin là người mắc chứng nghi bệnh.
Một lần anh ta tới tôi và bảo tôi, 'Phải có cái gì đó sai
với vợ tôi.'
Tôi nói, 'Cái gì sai với vợ anh thế? Cô ấy trông
hoàn toàn mạnh khoẻ.'
Anh ta nói, 'Phải có cái gì đó sai rồi. Cô ấy chưa
bao giờ tới bác sĩ.'
Anh ta tới bác sĩ mọi ngày, đều đặn, rất tôn giáo,
và mọi bác sĩ trong thị trấn đều bị anh ta phiền nhiễu.
Bây giờ anh ta lo âu về vợ mình. Phải có gì đó sai với
cô ấy bởi vì cô ấy chưa bao giờ đi tới bất kì bác sĩ
nào.
Nếu bạn sống với người không mạnh khoẻ, thì
mạnh khoẻ là nguy hiểm. Nếu bạn sống với người
điên, thế thì lành mạnh là nguy hiểm. Nếu bạn sống
trong nhà thương điên, cho dù bạn không điên thì ít
nhất hãy giả vờ rằng bạn điên, bằng không những
người điên kia sẽ giết bạn.
Phật nói:
Khi người làm điều hại, thấy ông thực hành điều
thiện, tới và giờ trò hiểm độc sỉ nhục ông...
Họ sẽ tới và xúc phạm bạn. Họ không thể dung
thứ được ý tưởng rằng bạn có thể tốt hơn họ. Họ
không thể tin được rằng bất kì ai có thể vượt qua được
họ. Thế thì người vượt qua phải là người giả vờ, thế
thì người đó phải là kẻ lừa dối, thế thì người đó phải
đang cố gắng tạo ra hình ảnh về bản thân mình, về
bản ngã mình. Họ trở nên bất ổn. Họ bắt đầu báo thù.
Khi người làm điều hại, thấy ông thực hành điều
thiện, tới và giờ trò hiểm độc sỉ nhục ông, ông
nên kiên nhẫn chịu đựng điều đó...
Bạn nên vẫn còn ở trung tâm của mình, bạn nên
kiên nhẫn chịu đựng nó, bạn nên đơn giản quan sát
nó, điều đang xảy ra. Bạn không nên bị rối loạn về
điều đó. Nếu bạn bị rối loạn thì người làm điều hại đó
đã đánh bại bạn. Nếu bạn bị rối loạn thế thì bạn bị
chinh phục. Nếu bạn bị rối loạn thế thì bạn đã hợp tác
với người đó.
Phật nói giữ yên tĩnh, chịu đựng nó, vẫn còn kiên
nhẫn, và không cảm thấy giận với người đó... vì người
làm điều hại đang tự xúc phạm mình bằng việc cố
gắng xúc phạm bạn. Người đó đang xúc phạm tiềm
năng riêng của mình.
Khi chúng ta đóng đinh Jesus, chúng ta đã đóng
đinh sự hồn nhiên riêng của mình. Khi chúng ta đóng
đinh Jesus, chúng ta đã đóng đinh tương lai riêng của
mình. Khi chúng ta đóng đinh Jesus, chúng ta đã giết
chết điều thiêng liêng riêng của mình. Ông ấy không
là gì ngoài biểu tượng rằng điều này là có thể cho bạn
nữa, rằng bất kì điều gì đã xảy ra cho người đó cũng
đều có thể xảy ra cho bạn nữa.
Khi chúng ta đầu độc Socrates chúng ta đã đầu
độc toàn thể bản thể riêng của mình, chúng ta đã đầu
độc toàn thể lịch sử của mình. Ông ấy không là gì
ngoài ngôi sao đang tới, sứ giả của tương lai. Ông ấy
đang nói, 'Đây là tiềm năng của bạn. Bất kì điều gì tôi
đang là cũng chỉ là sứ giả để trao cho bạn thông điệp
rằng bạn cũng có thể trở thành giống tôi.'
Phật nói: vì người làm điều hại đang tự xúc phạm
mình bằng việc cố xúc phạm ông. Ông vẫn còn kiên
nhẫn, ông chịu đựng điều đó, đừng bực mình.
Phật nói:
Có lần một người tới ta và lên án ta vì việc ta giữ
đạo và rèn tình thân ái yêu thương lớn lao.
Điều đó có vẻ ngớ ngẩn. Tại sao mọi người lại
phải tới ai đó, người không làm điều gì sai với họ, để
lên án người đó? Tại sao họ lại phải tới và lên án
Phật? Bởi vì ông ấy đã không làm điều gì sai với bất
kì ai. Ông ấy không ở trên đường của bất kì ai - ông
ấy đã từ bỏ tất cả mọi ganh đua. Ông ấy gần như là
người chết khi có liên quan tới thế giới. Nhưng sao
mọi người lại cứ đi ra khỏi con đường của mình để
kết án ông ấy?
Chính sự hiện diện của ông ấy đang xúc phạm họ.
Chính khả năng là một người có thể tốt thế làm tổn
thương họ. Thế thì sao họ không tốt thế được? Điều
đó tạo ra mặc cảm. Đó là lí do tại sao qua nhiều thế kỉ
mọi người cứ viết rằng một người như Phật chưa bao
giờ tồn tại, rằng Jesus là huyền thoại, rằng đây chỉ là
việc thoả ước vọng thôi. Những người này chưa bao
giờ tồn tại cả, đây là ham muốn của con người, điều
không tưởng; họ chưa bao giờ thực sự tồn tại cả. Hay
cho dù họ có tồn tại thì họ cũng không giống như họ
đã được mô tả đâu; họ chỉ là tưởng tượng, giấc mơ.
Tại sao?
Ngay cả ngày nay người ta vẫn cứ viết chống lại
Phật, chống lại Jesus. Dầu vậy ngày nay cái gì đó vẫn
gây tổn thương. Hai mươi nhăm thế kỉ đã qua rồi kể
từ khi con người này bước đi, nhưng dầu vậy vẫn có
những người cảm thấy không thoải mái với con người
này. Nếu ông ấy thực sự tồn tại, về mặt lịch sử, thế thì
họ bị kết án. Họ phải chứng tỏ rằng con người này
chưa bao giờ tồn tại cả, đấy chỉ là huyền thoại mà
thôi. Thế thì họ thoải mái.
Có thời họ đã chứng minh rằng chưa bao giờ có
một Phật, chưa bao giờ có một Jesus, chưa bao giờ có
một Krishna, có thời họ đã chứng minh rằng không có
thượng đế, thế thì họ có thể nghỉ ngơi, thế thì họ có
thể là bất kì cái gì họ đang là, thế thì không có so
sánh. Họ là từ cuối cùng trong sự tồn tại. Thế thì họ
có thể vẫn còn như họ đang vậy mà không có biến đổi
nào. Thế thì họ có thể vẫn vậy và cứ làm bất kì cái gì
họ đang làm. Thế thì họ có thể cứ làm những điều bỏ
đi và họ có thể cứ nói những thứ rác rưởi, và họ có thể
cứ là người say vô ý thức như họ đang vậy. Nhưng
nếu một người như Phật bước đi trên đất - với ngọn
lửa như vậy, với ánh sáng rực rỡ như vậy, với vẻ huy
hoàng như vậy - họ cảm thấy bị tổn thương.
Có lần một người tới ta và lên án ta vì việc ta giữ
đạo và rèn tình thân ái yêu thương lớn lao. Nhưng
ta vẫn im lặng và không trả lời người đó.
độc toàn thể bản thể riêng của mình, chúng ta đã đầu
độc toàn thể lịch sử của mình. Ông ấy không là gì
ngoài ngôi sao đang tới, sứ giả của tương lai. Ông ấy
đang nói, 'Đây là tiềm năng của bạn. Bất kì điều gì tôi
đang là cũng chỉ là sứ giả để trao cho bạn thông điệp
rằng bạn cũng có thể trở thành giống tôi.'
Phật nói: vì người làm điều hại đang tự xúc phạm
mình bằng việc cố xúc phạm ông. Ông vẫn còn kiên
nhẫn, ông chịu đựng điều đó, đừng bực mình.
Phật nói:
Có lần một người tới ta và lên án ta vì việc ta giữ
đạo và rèn tình thân ái yêu thương lớn lao.
Điều đó có vẻ ngớ ngẩn. Tại sao mọi người lại
phải tới ai đó, người không làm điều gì sai với họ, để
lên án người đó? Tại sao họ lại phải tới và lên án
Phật? Bởi vì ông ấy đã không làm điều gì sai với bất
kì ai. Ông ấy không ở trên đường của bất kì ai - ông
ấy đã từ bỏ tất cả mọi ganh đua. Ông ấy gần như là
người chết khi có liên quan tới thế giới. Nhưng sao
mọi người lại cứ đi ra khỏi con đường của mình để
kết án ông ấy?
Chính sự hiện diện của ông ấy đang xúc phạm họ.
Chính khả năng là một người có thể tốt thế làm tổn
thương họ. Thế thì sao họ không tốt thế được? Điều
đó tạo ra mặc cảm. Đó là lí do tại sao qua nhiều thế kỉ
mọi người cứ viết rằng một người như Phật chưa bao
giờ tồn tại, rằng Jesus là huyền thoại, rằng đây chỉ là
việc thoả ước vọng thôi. Những người này chưa bao
giờ tồn tại cả, đây là ham muốn của con người, điều
không tưởng; họ chưa bao giờ thực sự tồn tại cả. Hay
cho dù họ có tồn tại thì họ cũng không giống như họ
đã được mô tả đâu; họ chỉ là tưởng tượng, giấc mơ.
Tại sao?
Ngay cả ngày nay người ta vẫn cứ viết chống lại
Phật, chống lại Jesus. Dầu vậy ngày nay cái gì đó vẫn
gây tổn thương. Hai mươi nhăm thế kỉ đã qua rồi kể
từ khi con người này bước đi, nhưng dầu vậy vẫn có
những người cảm thấy không thoải mái với con người
này. Nếu ông ấy thực sự tồn tại, về mặt lịch sử, thế thì
họ bị kết án. Họ phải chứng tỏ rằng con người này
chưa bao giờ tồn tại cả, đấy chỉ là huyền thoại mà
thôi. Thế thì họ thoải mái.
Có thời họ đã chứng minh rằng chưa bao giờ có
một Phật, chưa bao giờ có một Jesus, chưa bao giờ có
một Krishna, có thời họ đã chứng minh rằng không có
thượng đế, thế thì họ có thể nghỉ ngơi, thế thì họ có
thể là bất kì cái gì họ đang là, thế thì không có so
sánh. Họ là từ cuối cùng trong sự tồn tại. Thế thì họ
có thể vẫn còn như họ đang vậy mà không có biến đổi
nào. Thế thì họ có thể vẫn vậy và cứ làm bất kì cái gì
họ đang làm. Thế thì họ có thể cứ làm những điều bỏ
đi và họ có thể cứ nói những thứ rác rưởi, và họ có thể
cứ là người say vô ý thức như họ đang vậy. Nhưng
nếu một người như Phật bước đi trên đất - với ngọn
lửa như vậy, với ánh sáng rực rỡ như vậy, với vẻ huy
hoàng như vậy - họ cảm thấy bị tổn thương.
Có lần một người tới ta và lên án ta vì việc ta giữ
đạo và rèn tình thân ái yêu thương lớn lao. Nhưng
ta vẫn im lặng và không trả lời người đó.
Đó là điều tôi ngụ ý khi tôi nói thoát ra khỏi tam
giác PAC. Bởi vì nếu bạn trả lời bạn sẽ phản ứng. Bạn
vẫn còn yên tĩnh, bạn đơn giản vẫn còn ở tại trung
tâm của mình; không bị phân tán. Bạn vẫn im lặng,
chân thành, bình tĩnh, bình thản.
Nhưng ta vẫn im lặng và không trả lời người đó.
Điều đó phải được hiểu. Bởi vì phỏng có ích gì
mà đi trả lời người như vậy? Người đó sẽ không hiểu
ngay chỗ đầu tiên. Chỗ thứ hai là có khả năng người
đó sẽ hiểu sai.
Pontius Pilate đã hỏi Jesus vào khoảnh khắc cuối
cùng khi ông ấy sắp bị đóng đinh, 'Chân lí là gì?' và
Jesus vẫn còn im lặng, ông ấy đã không nói một lời.
Cả đời mình ông ấy đã nói về chân lí, cả đời ông ấy
đã được hi sinh cho việc phục vụ chân lí, và vào
khoảnh khắc cuối cùng sao ông ấy lại yên lặng? Sao
ông ấy không trả lời? Ông ấy biết rằng câu trả lời là
vô tích sự, nó sẽ không được hiểu. Có mọi khả năng
rằng nó sẽ bị hiểu sai.
Im lặng là câu trả lời của ông ấy - và im lặng còn
xuyên thấu hơn. Nếu đệ tử nào đó mà hỏi ông ấy thì
ông ấy chắc đã trả lời rồi, bởi vì đệ tử là người sẵn
sàng hiểu, người có cảm nhận, người sẽ chăm chú tới
bất kì điều gì được nói cho mình, người sẽ được nuôi
dưỡng bởi điều đó, người sẽ tiêu hoá nó. Lời này sẽ
trở thành thịt trong người đó.
Nhưng Pontius Pilate không phải là đệ tử. Ông ta
không hỏi trong thái độ khiêm tốn, sâu sắc, ông ta
không sẵn sàng để học. Ông ta chỉ hỏi thôi - có thể là
từ tò mò, hay chỉ để đùa, hay chỉ cố gắng làm trò cười
với con người này. Jesus vẫn còn yên lặng, im lặng là
câu trả lời của ông ấy.
Và Phật nói:
Ta vẫn im lặng và không trả lời người đó. Việc
lên án này dừng lại.
Bởi vì im lặng đó phải đã gây ngạc nhiên cho
người đó. Và câu trả lời chắc phải là được, người đó
có thể đã hiểu. Nhưng im lặng người đó không thể
hiểu được chút nào. Người đó phải đã bị sốc. Người
đó đang kết án còn Phật đơn giản yên tĩnh, im lặng.
Người đó đang xúc phạm còn Phật lại không bị rối
loạn. Nếu ông ấy bị rối loạn, nếu ông ấy bị quấy rối
và phân tán, thế thì người đó có thể đã hiểu được
ngôn ngữ này. Ngôn ngữ đó thì người đó biết, nhưng
người đó đã không biết ngôn ngữ toàn bộ chưa hề
được biết tới của im lặng, của duyên dáng, của an
bình, của tình yêu, của từ bi.
Người đó phải đã cảm thấy ngượng ngùng, người
đó phải đã cảm thấy phân vân. Người đó không thể
hình dung ra được điều đó. Người đó đã lúng túng.
Việc lên án này dừng lại. Kết án tiếp phỏng có ích gì
bây giờ? Con người này dường như gần giống bức
tượng. Ông ấy đã không trả lời, ông ấy đã không phản
ứng.
Rồi ta hỏi người đó, 'Nếu ông đem một món quà
tới cho người hàng xóm của mình và người đó không chấp nhận nó, vậy món quà có trở lại ông
không?'
Thay vì trả lời người đó, khi việc lên án đã dừng
lại Phật đã hỏi người đó:
'Nếu ông đem một món quà tới cho người hàng
xóm của mình và người đó không chấp nhận nó,
vậy món quà có trở lại ông không?' Người này
đáp, 'Nó trở lại.' Ta nói, 'Ông lên án ta bây giờ,
nhưng vì ta không chấp nhận nó, ông phải nhận
lấy hành vi sai trái về phần mình. Điều đó cũng
giống như tiếng vọng đi kế theo âm thanh, nó
giống như cái bóng đi sau sự vật. Ông không bao
giờ thoát được hậu quả của hành vi ác của mình.
Do đó lưu tâm và dừng việc làm điều hại.'
Ông ấy đã chỉ ra điều gì đó mà không nói lên nó.
Ông ấy đã hỏi người này, 'Nếu ông đem một món quà
tới cho người hàng xóm...' ông ấy gọi nó là món quà
'... và người đó không chấp nhận nó, ông sẽ làm gì?'
Tất nhiên người này phải nói, 'Tôi sẽ nhận lại nó.'
Người đó đã bị thuyết phục, bây giờ người đó không
thể quay lại được. Phật nói, 'Và ông đã đem một món
quà tới cho ta - có thể là xúc phạm, kết án - và ta
không chấp nhận nó. Ông có thể đem tới, đó là tự do
của ông, nhưng liệu ta có chấp nhận nó hay không là
tự do của ta, đó là chọn lựa của ta.'
Đây là điều gì đó hay cần được hiểu. Ai đó xúc
phạm bạn. Việc xúc phạm là không có nghĩa chừng
nào bạn còn chưa chấp nhận nó. Chừng nào bạn còn
chưa nhận nó ngay lập tức, nó là vô nghĩa, nó là tiếng
ồn, nó chẳng liên quan gì tới bạn. Cho nên thực tế
không ai có thể xúc phạm được bạn trừ phi bạn nhận
nó, trừ phi bạn hợp tác với nó.
Cho nên bất kì khi nào bạn bị xúc phạm, bạn cảm
thấy bị xúc phạm, thì đấy là bạn, đấy là trách nhiệm
của bạn. Đừng nói rằng ai đó khác xúc phạm bạn. Sao
bạn đã chấp nhận điều đó? Không ai có thể buộc bạn
chấp nhận điều đó. Việc xúc phạm là tự do của người
đó, việc chấp nhận hay không là tự do của bạn. Nếu
bạn chấp nhận thế thì đó là trách nhiệm của bạn, thế
thì đừng nói rằng người đó xúc phạm bạn. Đơn giản
nói, 'Tôi chấp nhận xúc phạm.' Đơn giản nói, 'Tôi
không nhận biết; trong không nhận biết tôi đơn giản
chấp nhận nó và thế rồi tôi trở nên bị rối loạn.'
Phật nói, 'Chấp nhận chỉ cái ông cần. Chấp nhận
chỉ cái nuôi dưỡng.' Sao lại chấp nhận chất độc? Ai đó
đem một chén chất độc tới và người đó muốn tặng nó.
Bạn nói, 'Cám ơn, nhưng tôi không cần nó. Nếu đôi
khi tôi muốn tự tử tôi sẽ tới và hỏi xin, nhưng ngay
bây giờ tôi muốn sống.' Không có nhu cầu; chỉ bởi vì
ai đó đã đem chất độc tới cho bạn thì không cần thiết
bạn phải uống nó. Bạn có thể đơn giản nói, 'Cám ơn.'
Đó là điều Phật đã làm.
Ông ấy nói, ‘Nhưng ta lại không chấp nhận nó,
ông sẽ làm gì với nó? Ông sẽ phải nhận lại nó chứ. Ta
cảm thấy tiếc cho ông. Ông sẽ phải đích thân nhận lại
nó, nó sẽ rơi vào bản thân ông... cũng như cái bóng
theo đồ vật, hay tiếng vọng đi kế sau âm thanh. Bây
giờ nó sẽ theo ông mãi mãi. Việc xúc phạm của ông
sẽ giống như gai nhọn trong con người ông. Bây giờ
nó sẽ ám ảnh ông. Ông đã không làm điều gì đó chống lại ta, ông đã làm điều gì đó chống lại bản thân
mình.'
Để giúp cho con người đáng thương này, người
đã làm điều gì đó sai chống lại bản thân mình, Phật
cảm thấy tiếc, Phật cảm thấy từ bi. Ông ấy nói, 'Do đó
hãy lưu tâm. Làm chỉ điều ông muốn theo ông. Làm
chỉ điều sẽ theo ông và ông sẽ cảm thấy hạnh phúc.
Hát bài ca, để cho nếu tiếng vọng tới, chúng sẽ mưa
rào nhiều bài ca lên ông.'
Ở Matheran, một ga trên đồi ngay gần đây, tôi
thường có nhiều trại. Trại đầu tiên, tôi đã tới thăm
một chỗ, một điểm tiếng vọng. Vài người bạn đã ở đó
cùng tôi. Một người bắt đầu sủa giống chó và cả
thung lũng vang vọng cứ dường như nhiều chó đang
sủa. Tôi bảo người này, 'Học bài học đi - đây là toàn
thể tình huống của cuộc sống: cuộc sống là điểm tiếng
vọng. Nếu bạn sủa như chó, thế thì cả thung lũng sẽ
vang vọng và nó sẽ theo sau và ám ảnh bạn. Sao
không ca lên bài ca?'
Người đó hiểu ra vấn đề và người đó đã hát một
bài ca, và cả thung lũng dồn dập, vang vọng.
Điều đó tuỳ thuộc vào bạn. Bất kì điều gì bạn làm
với người khác, thực tế bạn đang làm với bản thân
mình, bởi vì từ mọi nơi, mọi thứ sẽ quay trở lại, gấp
nghìn lần. Nếu bạn mưa hoa lên người khác, hoa sẽ
tới với bạn. Nếu bạn gieo gai vào con đường của
người khác, con đường này sẽ là của bạn.
Chúng ta không thể làm được gì cho bất kì ai
khác mà không làm nó cho bản thân mình ngay chỗ
đầu tiên. Chúng ta có thể làm điều gì đó cho ai đó
khác chỉ nếu người đó chấp nhận nó, và điều đó
không quyết định được như vậy. Có thể người đó là
một Phật, một Jesus, và người đó đơn giản ngồi im
lặng. Thế thì hành vi này rơi vào bản thể riêng của
chúng ta.
Phật nói: Do đó hãy lưu tâm... Ông ấy phải đã nói
trong từ bi sâu sắc... và dừng làm việc ác... bởi vì bạn
sẽ đau khổ không cần thiết.
Để tôi nhắc lại một điều cho bạn có thể nhớ nó.
Bạn có ba tầng: đứa trẻ, cha mẹ, người trưởng thành -
và bạn không là tầng nào cả. Bạn không là đứa trẻ
không là cha mẹ không là người trưởng thành. Bạn là
cái gì đó bên ngoài, bạn là cái gì đó vĩnh hằng, bạn là
cái gì đó xa hẳn khỏi tất cả những bộ phận tranh chấp
này, những bộ phận xung đột này.
Đừng chọn lựa, chỉ lưu tâm, và hành động từ lưu
tâm của bạn. Thế thì bạn sẽ tự phát như đứa trẻ, và
vẫn không ấu trĩ. Và nhớ lấy khác biệt giữa đứa trẻ và
ấu trĩ. Chúng là hai điều khác nhau.
Nếu bạn hành động từ lưu tâm bạn sẽ giống như
đứa trẻ và vậy mà bạn sẽ không ấu trĩ. Và nếu bạn
hành động từ lưu tâm của mình thì bạn sẽ tuân theo tất
cả những lời răn mà lại không theo chúng chút nào.
Và nếu bạn hành động từ lưu tâm của mình thì bất kì
điều gì bạn làm cũng sẽ có lí. Và có lí tức là thực sự
hợp lí.
Và nhớ lấy, có lí khác với hợp lí. Có lí là điều rất,
rất khác, bởi vì có lí cũng chấp nhận cả cái bất hợp lí
như một phần của cuộc sống. Lí trí là đơn điệu, hợp lí
là đơn điệu. Có lí chấp nhận các cực của mọi thứ. Con người có lí là con người tình cảm cũng như con người
hợp lí.
Cho nên nếu bạn hành động từ cốt lõi bên trong
nhất của mình, bạn sẽ trở nên cực kì hài lòng; được
hài lòng, bởi vì mọi tầng sẽ được đáp ứng. Đứa trẻ
của bạn sẽ được đáp ứng bởi vì bạn sẽ tự phát. Cha
mẹ bạn sẽ không giận dữ và mặc cảm bởi vì một cách
tự nhiên tất cả mọi điều tốt đều sẽ được bạn thực hiện,
không như kỉ luật bên ngoài mà như nhận biết bên
trong.
Bạn sẽ tuân theo mười lời răn của Moses mà chưa
từng nghe nói về chúng; bạn sẽ tự nhiên tuân theo
chúng. Đó là chỗ Moses đã có được chúng - không
phải trên núi mà ở đỉnh nội tâm. Và bạn sẽ tuân theo
Lão Tử và Jesus - và bạn có thể chưa nghe nói về Lão
Tử và Jesus. Đó là chỗ họ đã lại có được thời thơ ấu
của mình, đó là chỗ họ được sinh ra. Và bạn sẽ tuân
theo Manu và Mahavira và Mohammed, rất tự nhiên,
và vậy mà bạn sẽ không bất hợp lí.
Tâm trí bạn sẽ hoàn toàn hỗ trợ cùng nó. Nó sẽ
không chống lại sự hợp lí hoá của con người trưởng
thành của bạn. Người trưởng thành của bạn sẽ hoàn
toàn được thuyết phục bởi nó, Bertrand Russell của
bạn sẽ được thuyết phục bởi nó.
Thế thì tất cả ba phần xung đột của bạn rơi vào
thành một toàn thể. Bạn trở thành một đơn vị, bạn là
chúng cùng nhau. Thế thì nhiều tiếng nói kia biến
mất. Thế thì bạn không còn là nhiều, bạn là một. Cái
một này là mục đích.
Do đó hãy lưu tâm.
giác PAC. Bởi vì nếu bạn trả lời bạn sẽ phản ứng. Bạn
vẫn còn yên tĩnh, bạn đơn giản vẫn còn ở tại trung
tâm của mình; không bị phân tán. Bạn vẫn im lặng,
chân thành, bình tĩnh, bình thản.
Nhưng ta vẫn im lặng và không trả lời người đó.
Điều đó phải được hiểu. Bởi vì phỏng có ích gì
mà đi trả lời người như vậy? Người đó sẽ không hiểu
ngay chỗ đầu tiên. Chỗ thứ hai là có khả năng người
đó sẽ hiểu sai.
Pontius Pilate đã hỏi Jesus vào khoảnh khắc cuối
cùng khi ông ấy sắp bị đóng đinh, 'Chân lí là gì?' và
Jesus vẫn còn im lặng, ông ấy đã không nói một lời.
Cả đời mình ông ấy đã nói về chân lí, cả đời ông ấy
đã được hi sinh cho việc phục vụ chân lí, và vào
khoảnh khắc cuối cùng sao ông ấy lại yên lặng? Sao
ông ấy không trả lời? Ông ấy biết rằng câu trả lời là
vô tích sự, nó sẽ không được hiểu. Có mọi khả năng
rằng nó sẽ bị hiểu sai.
Im lặng là câu trả lời của ông ấy - và im lặng còn
xuyên thấu hơn. Nếu đệ tử nào đó mà hỏi ông ấy thì
ông ấy chắc đã trả lời rồi, bởi vì đệ tử là người sẵn
sàng hiểu, người có cảm nhận, người sẽ chăm chú tới
bất kì điều gì được nói cho mình, người sẽ được nuôi
dưỡng bởi điều đó, người sẽ tiêu hoá nó. Lời này sẽ
trở thành thịt trong người đó.
Nhưng Pontius Pilate không phải là đệ tử. Ông ta
không hỏi trong thái độ khiêm tốn, sâu sắc, ông ta
không sẵn sàng để học. Ông ta chỉ hỏi thôi - có thể là
từ tò mò, hay chỉ để đùa, hay chỉ cố gắng làm trò cười
với con người này. Jesus vẫn còn yên lặng, im lặng là
câu trả lời của ông ấy.
Và Phật nói:
Ta vẫn im lặng và không trả lời người đó. Việc
lên án này dừng lại.
Bởi vì im lặng đó phải đã gây ngạc nhiên cho
người đó. Và câu trả lời chắc phải là được, người đó
có thể đã hiểu. Nhưng im lặng người đó không thể
hiểu được chút nào. Người đó phải đã bị sốc. Người
đó đang kết án còn Phật đơn giản yên tĩnh, im lặng.
Người đó đang xúc phạm còn Phật lại không bị rối
loạn. Nếu ông ấy bị rối loạn, nếu ông ấy bị quấy rối
và phân tán, thế thì người đó có thể đã hiểu được
ngôn ngữ này. Ngôn ngữ đó thì người đó biết, nhưng
người đó đã không biết ngôn ngữ toàn bộ chưa hề
được biết tới của im lặng, của duyên dáng, của an
bình, của tình yêu, của từ bi.
Người đó phải đã cảm thấy ngượng ngùng, người
đó phải đã cảm thấy phân vân. Người đó không thể
hình dung ra được điều đó. Người đó đã lúng túng.
Việc lên án này dừng lại. Kết án tiếp phỏng có ích gì
bây giờ? Con người này dường như gần giống bức
tượng. Ông ấy đã không trả lời, ông ấy đã không phản
ứng.
Rồi ta hỏi người đó, 'Nếu ông đem một món quà
tới cho người hàng xóm của mình và người đó không chấp nhận nó, vậy món quà có trở lại ông
không?'
Thay vì trả lời người đó, khi việc lên án đã dừng
lại Phật đã hỏi người đó:
'Nếu ông đem một món quà tới cho người hàng
xóm của mình và người đó không chấp nhận nó,
vậy món quà có trở lại ông không?' Người này
đáp, 'Nó trở lại.' Ta nói, 'Ông lên án ta bây giờ,
nhưng vì ta không chấp nhận nó, ông phải nhận
lấy hành vi sai trái về phần mình. Điều đó cũng
giống như tiếng vọng đi kế theo âm thanh, nó
giống như cái bóng đi sau sự vật. Ông không bao
giờ thoát được hậu quả của hành vi ác của mình.
Do đó lưu tâm và dừng việc làm điều hại.'
Ông ấy đã chỉ ra điều gì đó mà không nói lên nó.
Ông ấy đã hỏi người này, 'Nếu ông đem một món quà
tới cho người hàng xóm...' ông ấy gọi nó là món quà
'... và người đó không chấp nhận nó, ông sẽ làm gì?'
Tất nhiên người này phải nói, 'Tôi sẽ nhận lại nó.'
Người đó đã bị thuyết phục, bây giờ người đó không
thể quay lại được. Phật nói, 'Và ông đã đem một món
quà tới cho ta - có thể là xúc phạm, kết án - và ta
không chấp nhận nó. Ông có thể đem tới, đó là tự do
của ông, nhưng liệu ta có chấp nhận nó hay không là
tự do của ta, đó là chọn lựa của ta.'
Đây là điều gì đó hay cần được hiểu. Ai đó xúc
phạm bạn. Việc xúc phạm là không có nghĩa chừng
nào bạn còn chưa chấp nhận nó. Chừng nào bạn còn
chưa nhận nó ngay lập tức, nó là vô nghĩa, nó là tiếng
ồn, nó chẳng liên quan gì tới bạn. Cho nên thực tế
không ai có thể xúc phạm được bạn trừ phi bạn nhận
nó, trừ phi bạn hợp tác với nó.
Cho nên bất kì khi nào bạn bị xúc phạm, bạn cảm
thấy bị xúc phạm, thì đấy là bạn, đấy là trách nhiệm
của bạn. Đừng nói rằng ai đó khác xúc phạm bạn. Sao
bạn đã chấp nhận điều đó? Không ai có thể buộc bạn
chấp nhận điều đó. Việc xúc phạm là tự do của người
đó, việc chấp nhận hay không là tự do của bạn. Nếu
bạn chấp nhận thế thì đó là trách nhiệm của bạn, thế
thì đừng nói rằng người đó xúc phạm bạn. Đơn giản
nói, 'Tôi chấp nhận xúc phạm.' Đơn giản nói, 'Tôi
không nhận biết; trong không nhận biết tôi đơn giản
chấp nhận nó và thế rồi tôi trở nên bị rối loạn.'
Phật nói, 'Chấp nhận chỉ cái ông cần. Chấp nhận
chỉ cái nuôi dưỡng.' Sao lại chấp nhận chất độc? Ai đó
đem một chén chất độc tới và người đó muốn tặng nó.
Bạn nói, 'Cám ơn, nhưng tôi không cần nó. Nếu đôi
khi tôi muốn tự tử tôi sẽ tới và hỏi xin, nhưng ngay
bây giờ tôi muốn sống.' Không có nhu cầu; chỉ bởi vì
ai đó đã đem chất độc tới cho bạn thì không cần thiết
bạn phải uống nó. Bạn có thể đơn giản nói, 'Cám ơn.'
Đó là điều Phật đã làm.
Ông ấy nói, ‘Nhưng ta lại không chấp nhận nó,
ông sẽ làm gì với nó? Ông sẽ phải nhận lại nó chứ. Ta
cảm thấy tiếc cho ông. Ông sẽ phải đích thân nhận lại
nó, nó sẽ rơi vào bản thân ông... cũng như cái bóng
theo đồ vật, hay tiếng vọng đi kế sau âm thanh. Bây
giờ nó sẽ theo ông mãi mãi. Việc xúc phạm của ông
sẽ giống như gai nhọn trong con người ông. Bây giờ
nó sẽ ám ảnh ông. Ông đã không làm điều gì đó chống lại ta, ông đã làm điều gì đó chống lại bản thân
mình.'
Để giúp cho con người đáng thương này, người
đã làm điều gì đó sai chống lại bản thân mình, Phật
cảm thấy tiếc, Phật cảm thấy từ bi. Ông ấy nói, 'Do đó
hãy lưu tâm. Làm chỉ điều ông muốn theo ông. Làm
chỉ điều sẽ theo ông và ông sẽ cảm thấy hạnh phúc.
Hát bài ca, để cho nếu tiếng vọng tới, chúng sẽ mưa
rào nhiều bài ca lên ông.'
Ở Matheran, một ga trên đồi ngay gần đây, tôi
thường có nhiều trại. Trại đầu tiên, tôi đã tới thăm
một chỗ, một điểm tiếng vọng. Vài người bạn đã ở đó
cùng tôi. Một người bắt đầu sủa giống chó và cả
thung lũng vang vọng cứ dường như nhiều chó đang
sủa. Tôi bảo người này, 'Học bài học đi - đây là toàn
thể tình huống của cuộc sống: cuộc sống là điểm tiếng
vọng. Nếu bạn sủa như chó, thế thì cả thung lũng sẽ
vang vọng và nó sẽ theo sau và ám ảnh bạn. Sao
không ca lên bài ca?'
Người đó hiểu ra vấn đề và người đó đã hát một
bài ca, và cả thung lũng dồn dập, vang vọng.
Điều đó tuỳ thuộc vào bạn. Bất kì điều gì bạn làm
với người khác, thực tế bạn đang làm với bản thân
mình, bởi vì từ mọi nơi, mọi thứ sẽ quay trở lại, gấp
nghìn lần. Nếu bạn mưa hoa lên người khác, hoa sẽ
tới với bạn. Nếu bạn gieo gai vào con đường của
người khác, con đường này sẽ là của bạn.
Chúng ta không thể làm được gì cho bất kì ai
khác mà không làm nó cho bản thân mình ngay chỗ
đầu tiên. Chúng ta có thể làm điều gì đó cho ai đó
khác chỉ nếu người đó chấp nhận nó, và điều đó
không quyết định được như vậy. Có thể người đó là
một Phật, một Jesus, và người đó đơn giản ngồi im
lặng. Thế thì hành vi này rơi vào bản thể riêng của
chúng ta.
Phật nói: Do đó hãy lưu tâm... Ông ấy phải đã nói
trong từ bi sâu sắc... và dừng làm việc ác... bởi vì bạn
sẽ đau khổ không cần thiết.
Để tôi nhắc lại một điều cho bạn có thể nhớ nó.
Bạn có ba tầng: đứa trẻ, cha mẹ, người trưởng thành -
và bạn không là tầng nào cả. Bạn không là đứa trẻ
không là cha mẹ không là người trưởng thành. Bạn là
cái gì đó bên ngoài, bạn là cái gì đó vĩnh hằng, bạn là
cái gì đó xa hẳn khỏi tất cả những bộ phận tranh chấp
này, những bộ phận xung đột này.
Đừng chọn lựa, chỉ lưu tâm, và hành động từ lưu
tâm của bạn. Thế thì bạn sẽ tự phát như đứa trẻ, và
vẫn không ấu trĩ. Và nhớ lấy khác biệt giữa đứa trẻ và
ấu trĩ. Chúng là hai điều khác nhau.
Nếu bạn hành động từ lưu tâm bạn sẽ giống như
đứa trẻ và vậy mà bạn sẽ không ấu trĩ. Và nếu bạn
hành động từ lưu tâm của mình thì bạn sẽ tuân theo tất
cả những lời răn mà lại không theo chúng chút nào.
Và nếu bạn hành động từ lưu tâm của mình thì bất kì
điều gì bạn làm cũng sẽ có lí. Và có lí tức là thực sự
hợp lí.
Và nhớ lấy, có lí khác với hợp lí. Có lí là điều rất,
rất khác, bởi vì có lí cũng chấp nhận cả cái bất hợp lí
như một phần của cuộc sống. Lí trí là đơn điệu, hợp lí
là đơn điệu. Có lí chấp nhận các cực của mọi thứ. Con người có lí là con người tình cảm cũng như con người
hợp lí.
Cho nên nếu bạn hành động từ cốt lõi bên trong
nhất của mình, bạn sẽ trở nên cực kì hài lòng; được
hài lòng, bởi vì mọi tầng sẽ được đáp ứng. Đứa trẻ
của bạn sẽ được đáp ứng bởi vì bạn sẽ tự phát. Cha
mẹ bạn sẽ không giận dữ và mặc cảm bởi vì một cách
tự nhiên tất cả mọi điều tốt đều sẽ được bạn thực hiện,
không như kỉ luật bên ngoài mà như nhận biết bên
trong.
Bạn sẽ tuân theo mười lời răn của Moses mà chưa
từng nghe nói về chúng; bạn sẽ tự nhiên tuân theo
chúng. Đó là chỗ Moses đã có được chúng - không
phải trên núi mà ở đỉnh nội tâm. Và bạn sẽ tuân theo
Lão Tử và Jesus - và bạn có thể chưa nghe nói về Lão
Tử và Jesus. Đó là chỗ họ đã lại có được thời thơ ấu
của mình, đó là chỗ họ được sinh ra. Và bạn sẽ tuân
theo Manu và Mahavira và Mohammed, rất tự nhiên,
và vậy mà bạn sẽ không bất hợp lí.
Tâm trí bạn sẽ hoàn toàn hỗ trợ cùng nó. Nó sẽ
không chống lại sự hợp lí hoá của con người trưởng
thành của bạn. Người trưởng thành của bạn sẽ hoàn
toàn được thuyết phục bởi nó, Bertrand Russell của
bạn sẽ được thuyết phục bởi nó.
Thế thì tất cả ba phần xung đột của bạn rơi vào
thành một toàn thể. Bạn trở thành một đơn vị, bạn là
chúng cùng nhau. Thế thì nhiều tiếng nói kia biến
mất. Thế thì bạn không còn là nhiều, bạn là một. Cái
một này là mục đích.
Do đó hãy lưu tâm.
Phật nói:
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn và tẩy rửa lòng ác, sự trừng
phạt sẽ tới với bản thân người đó cũng chắc chắn
như dòng suối chảy về đại dương trở nên sâu hơn
và rộng hơn.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn và tẩy rửa lòng ác, sự trừng
phạt sẽ tới với bản thân người đó cũng chắc chắn
như dòng suối chảy về đại dương trở nên sâu hơn
và rộng hơn.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà đi tới hiểu biết về điều đó, cải biến bản
thân mình và thực hành điều thiện, thì lực trừng
phạt sẽ dần dần tự nó hết cũng như bệnh tật dần
dần mất đi ảnh hưởng độc hại khi bệnh nhân toát
mồ hôi.
Phật nói:
Khi người làm điều hại, thấy ông thực hành điều
thiện, tới và giờ trò hiểm độc sỉ nhục ông, ông
nên kiên nhẫn chịu đựng điều đó và không cảm
thấy tức giận với người đó. Vì người làm điều hại
đang tự sỉ nhục mình bởi việc cố sỉ nhục ông.
Phật nói:
Có lần một người tới ta và lên án ta vì việc ta giữ
đạo và rèn tình thân ái yêu thương lớn lao. Nhưng
ta vẫn im lặng và không trả lời người đó. Việc lên
án này dừng lại.
Rồi ta hỏi người đó, 'Nếu ông đem một món quà
tới cho người hàng xóm của mình và người đó
không chấp nhận nó, vậy món quà có trở lại ông
không?' Người này đáp, 'Nó trở lại.' Ta nói, 'Ông
lên án ta bây giờ, nhưng vì ta không chấp nhận
nó, ông phải nhận lấy hành vi sai trái về phần
mình. Điều đó cũng giống như tiếng vọng đi kế
theo âm thanh, nó giống như cái bóng đi sau sự
vật. Ông không bao giờ thoát được hậu quả của
hành vi ác của mình. Do đó hãy lưu tâm và dừng
việc làm điều hại.'
Con người là đám đông, đám đông của nhiều
tiếng nói - liên quan, không liên quan, nhất quán, bất
nhất - mỗi tiếng nói lại kéo đi theo đường riêng của
nó; tất cả các tiếng nói đều kéo con người đi xa.
Người bình thường là đống lộn xộn, thực sự là một
loại điên khùng. Bằng cách nào đó bạn xoay xở, bằng
cách nào đó bạn xoay xở để có vẻ lành mạnh. Sâu bên
dưới từng tầng tầng lớp lớp những điên rồ đang sôi
lên bên trong bạn. Chúng có thể bùng nổ vào bất kì
lúc nào, kiểm soát của bạn có thể bị mất vào bất kì lúc
nào, bởi vì kiểm soát của bạn bị áp đặt từ bên ngoài.
Nó không phải là kỉ luật tới từ trung tâm bản thể của
bạn.
Bởi các lí do xã hội, lí do kinh tế, lí do chính trị,
bạn đã áp đặt cá tính nào đó lên bản thân mình.
Nhưng nhiều sinh lực tồn tại chống lại cá tính đó bên
trong bạn. Chúng liên tục phá hoại cá tính của bạn.
Do đó mọi ngày bạn cứ phạm phải nhiều sai lầm,
nhiều lỗi lầm. Thậm chí đôi khi bạn cảm thấy rằng
bạn chẳng bao giờ muốn làm điều đó. Mặc cho bản
thân mình, bạn cứ phạm phải nhiều sai lầm - bởi vì
bạn không là một, bạn là nhiều.
Phật không gọi những sai lầm này là tội lỗi, bởi vì
gọi chúng là tội lỗi sẽ là kết án bạn. Ông ấy đơn giản
gọi chúng là lỗi nhẹ, lỗi lầm. Phạm sai lầm là con
người, không phạm sai lầm là điều thiêng liêng. Và
con đường từ con người tới điều thiêng liêng đi qua
việc lưu tâm. Nhiều tiếng nói này bên trong bạn có
thể dừng hành hạ bạn, lôi kéo bạn, xô đẩy bạn. Nhiều
tiếng nói này có thể biến mất nếu bạn trở nên lưu tâm.
Trong trạng thái lưu tâm không thể phạm sai lầm
được - không phải là bạn kiểm soát chúng đâu, nhưng
trong trạng thái lưu tâm, trong trạng thái tỉnh táo,
nhận biết, những tiếng nói, nhiều tiếng nói dừng lại;
bạn đơn giản trở thành một, và bất kì cái gì bạn làm
cũng tới từ chính cốt lõi của bản thể bạn. Nó không
bao giờ sai. Điều này phải được hiểu trước khi chúng
ta đi vào những lời kinh này.
Trong phong trào tiềm năng con người hiện đại có
sự tương đương để hiểu điều đó. Đó là điều phái Phân
tích Giao tác gọi là tam giác PAC. P nghĩa là cha mẹ -
parent, A nghĩa là người lớn - adult, C nghĩa là trẻ em
- child. Đây là ba tầng của bạn, cứ dường như bạn là
toà nhà ba tầng. Tầng thứ nhất là tầng của đứa trẻ,
tầng thứ hai là tầng của cha mẹ, tầng thứ ba là tầng
của người trưởng thành. Tất cả ba đều cùng tồn tại.
Đây là tam giác và xung đột bên trong của bạn.
Đứa trẻ của bạn nói điều này, bố mẹ bạn nói điều gì
đó khác, người trưởng thành của bạn, lí trí nói điều gì
đó khác.
Trẻ con nói 'tận hưởng'. Với đứa trẻ khoảnh khắc
này là khoảnh khắc duy nhất; nó không có mối quan
tâm nào khác. Đứa trẻ là tự phát, nhưng không nhận
biết về hậu quả - không nhận biết về quá khứ, không
nhận biết về tương lai. Nó sống trong khoảnh khắc
này. Nó không có giá trị nào và nó không có sự lưu
tâm, không nhận biết. Đứa trẻ bao gồm các khái niệm
được cảm thấy; nó sống qua cảm giác. Toàn thể bản
thể nó là bất hợp lí.
Tất nhiên nó đi vào nhiều xung đột với người
khác. Nó đi vào nhiều mâu thuẫn với bản thân mình,
bởi vì cảm giác này giúp nó làm điều này, rồi bỗng
nhiên nó bắt đầu cảm thấy cảm giác khác. Đứa trẻ
chưa bao giờ có thể hoàn thành được bất kì cái gì.
Vào lúc nó có thể hoàn thành điều đó thì cảm giác của
nó đã thay đổi rồi. Nó bắt đầu nhiều thứ nhưng chưa
bao giờ đi tới bất kì kết luận nào. Đứa trẻ vẫn còn
mang tính không kết luận. Nó tận hưởng - nhưng tận
hưởng của nó không mang tính sáng tạo, không thể
mang tính sáng tạo được. Nó vui sướng - nhưng cuộc
sống không thể được sống qua vui sướng. Bạn không
thể vẫn còn là đứa trẻ mãi mãi. Bạn sẽ phải học nhiều
điều. Bởi vì bạn không một mình ở đây.
bạn.
Bởi các lí do xã hội, lí do kinh tế, lí do chính trị,
bạn đã áp đặt cá tính nào đó lên bản thân mình.
Nhưng nhiều sinh lực tồn tại chống lại cá tính đó bên
trong bạn. Chúng liên tục phá hoại cá tính của bạn.
Do đó mọi ngày bạn cứ phạm phải nhiều sai lầm,
nhiều lỗi lầm. Thậm chí đôi khi bạn cảm thấy rằng
bạn chẳng bao giờ muốn làm điều đó. Mặc cho bản
thân mình, bạn cứ phạm phải nhiều sai lầm - bởi vì
bạn không là một, bạn là nhiều.
Phật không gọi những sai lầm này là tội lỗi, bởi vì
gọi chúng là tội lỗi sẽ là kết án bạn. Ông ấy đơn giản
gọi chúng là lỗi nhẹ, lỗi lầm. Phạm sai lầm là con
người, không phạm sai lầm là điều thiêng liêng. Và
con đường từ con người tới điều thiêng liêng đi qua
việc lưu tâm. Nhiều tiếng nói này bên trong bạn có
thể dừng hành hạ bạn, lôi kéo bạn, xô đẩy bạn. Nhiều
tiếng nói này có thể biến mất nếu bạn trở nên lưu tâm.
Trong trạng thái lưu tâm không thể phạm sai lầm
được - không phải là bạn kiểm soát chúng đâu, nhưng
trong trạng thái lưu tâm, trong trạng thái tỉnh táo,
nhận biết, những tiếng nói, nhiều tiếng nói dừng lại;
bạn đơn giản trở thành một, và bất kì cái gì bạn làm
cũng tới từ chính cốt lõi của bản thể bạn. Nó không
bao giờ sai. Điều này phải được hiểu trước khi chúng
ta đi vào những lời kinh này.
Trong phong trào tiềm năng con người hiện đại có
sự tương đương để hiểu điều đó. Đó là điều phái Phân
tích Giao tác gọi là tam giác PAC. P nghĩa là cha mẹ -
parent, A nghĩa là người lớn - adult, C nghĩa là trẻ em
- child. Đây là ba tầng của bạn, cứ dường như bạn là
toà nhà ba tầng. Tầng thứ nhất là tầng của đứa trẻ,
tầng thứ hai là tầng của cha mẹ, tầng thứ ba là tầng
của người trưởng thành. Tất cả ba đều cùng tồn tại.
Đây là tam giác và xung đột bên trong của bạn.
Đứa trẻ của bạn nói điều này, bố mẹ bạn nói điều gì
đó khác, người trưởng thành của bạn, lí trí nói điều gì
đó khác.
Trẻ con nói 'tận hưởng'. Với đứa trẻ khoảnh khắc
này là khoảnh khắc duy nhất; nó không có mối quan
tâm nào khác. Đứa trẻ là tự phát, nhưng không nhận
biết về hậu quả - không nhận biết về quá khứ, không
nhận biết về tương lai. Nó sống trong khoảnh khắc
này. Nó không có giá trị nào và nó không có sự lưu
tâm, không nhận biết. Đứa trẻ bao gồm các khái niệm
được cảm thấy; nó sống qua cảm giác. Toàn thể bản
thể nó là bất hợp lí.
Tất nhiên nó đi vào nhiều xung đột với người
khác. Nó đi vào nhiều mâu thuẫn với bản thân mình,
bởi vì cảm giác này giúp nó làm điều này, rồi bỗng
nhiên nó bắt đầu cảm thấy cảm giác khác. Đứa trẻ
chưa bao giờ có thể hoàn thành được bất kì cái gì.
Vào lúc nó có thể hoàn thành điều đó thì cảm giác của
nó đã thay đổi rồi. Nó bắt đầu nhiều thứ nhưng chưa
bao giờ đi tới bất kì kết luận nào. Đứa trẻ vẫn còn
mang tính không kết luận. Nó tận hưởng - nhưng tận
hưởng của nó không mang tính sáng tạo, không thể
mang tính sáng tạo được. Nó vui sướng - nhưng cuộc
sống không thể được sống qua vui sướng. Bạn không
thể vẫn còn là đứa trẻ mãi mãi. Bạn sẽ phải học nhiều
điều. Bởi vì bạn không một mình ở đây.
Nếu như bạn một mình thì không có vấn đề gì -
bạn có thể vẫn còn là đứa trẻ mãi mãi. Nhưng xã hội
có đó, hàng triệu người có đó; bạn phải tuân theo
nhiều luật lệ, bạn phải tuân theo nhiều giá trị. Bằng
không sẽ có nhiều xung đột đến mức cuộc sống sẽ trở
thành không thể được. Đứa trẻ phải được khép vào kỉ
luật - và đó là chỗ mà cha mẹ bước vào.
Tiếng nói cha mẹ trong bạn là tiếng nói của xã
hội, văn hoá, văn minh; tiếng nói làm cho bạn có khả
năng sống trong một thế giới nơi bạn không một
mình, nơi có nhiều cá nhân với những tham vọng
xung đột, nơi có nhiều vật lộn để sống còn, nơi có
nhiều xung đột. Bạn phải lát nên con đường của mình,
và bạn phải đi rất thận trọng.
Tiếng nói cha mẹ là tiếng nói của thận trọng. Nó
làm cho bạn được văn minh. Đứa trẻ còn hoang sơ,
tiếng nói cha mẹ giúp bạn trở nên được văn minh. Từ
‘thường dân - civil' là tốt. Nó ngụ ý người đã trở nên
có khả năng sống trong thành phố; người đã trở nên
có khả năng là thành viên của một nhóm, của một xã
hội.
Đứa trẻ rất độc tài. Đứa trẻ nghĩ nó là trung tâm
của thế giới. Cha mẹ phải dạy bạn rằng bạn không là
trung tâm của thế giới - mọi người đều nghĩ theo cách
đó. Cha mẹ phải làm cho bạn ngày một tỉnh táo rằng
có nhiều người trên thế giới, bạn không một mình.
Bạn phải tính tới họ nếu bạn muốn bản thân mình
được họ tính tới. Bằng không bạn sẽ bị nghiền nát. Đó
là câu hỏi tuyệt đối của sự sống còn, của chính sách,
của chính trị.
Tiếng nói cha mẹ cho bạn những lời răn - cái gì
phải làm, cái gì không làm. Cảm giác đơn thuần phai
mờ dần đi. Cha mẹ làm cho bạn thận trọng. Điều đó là
cần thiết.
Và thế rồi có tiếng nói thứ ba bên trong bạn, tầng
thứ ba, khi bạn đã trở thành người trưởng thành và
bạn không còn bị kiểm soát bởi cha mẹ mình; lí trí
riêng của bạn đã đến tuổi trưởng thành, bạn có thể
nghĩ theo cách riêng của mình.
Đứa trẻ bao gồm các khái niệm được cảm nhận;
cha mẹ bao gồm các khái niệm được dạy, còn người
trưởng thành bao gồm các khái niệm được nghĩ. Và
ba tầng này liên tục trong đấu tranh. Đứa trẻ nói điều
này, cha mẹ nói điều đối lập, và lí trí có thể nói cái gì
đó hoàn toàn khác.
Bạn thấy thức ăn ngon. Đứa trẻ nói ăn cho thoả
thích. Tiếng nói cha mẹ nói rằng nhiều thứ phải được
xem xét tới - bạn có thực cảm thấy đói không, hay
đấy chỉ là mùi vị của thức ăn, hương vị của thức ăn
mới là cái hấp dẫn duy nhất. Thức ăn này có thực sự
bổ dưỡng không? Nó có nuôi dưỡng thân thể bạn
không hay nó có thể trở nên hại cho bạn? Chờ đợi,
lắng nghe, đừng xô ngay vào. Và thế rồi có tâm trí lí
trí, tâm trí người trưởng thành, mà có thể nói cái gì đó
khác, khác toàn bộ.
Không nhất thiết là tâm trí người trưởng thành
của bạn có thể đồng ý với cha mẹ bạn. Cha mẹ bạn
không phải là đấng toàn thức, họ không phải là người
biết tất cả. Họ cũng là những con người yếu đuối như
bạn, và nhiều lần bạn thấy lỗ hổng trong tư duy của họ. Nhiều lần bạn thấy họ rất giáo điều, mê tín, tin
vào những điều ngu xuẩn, ý thức hệ bất hợp lí.
Người trưởng thành của bạn nói không, cha mẹ
bạn nói làm điều đó, người trưởng thành của bạn nói
điều đó không đáng làm, còn đứa trẻ của bạn cứ kéo
bạn đi đâu đó khác. Đây là tam giác bên trong bạn.
Nếu bạn nghe đứa trẻ, cha mẹ bạn cảm thấy giận.
Cho nên một phần cảm thấy tốt - bạn có thể cứ ăn thật
nhiều kem thoả thích - nhưng cha mẹ bạn bên trong
cảm thấy giận; một phần của bạn bắt đầu lên án. Và
thế rồi bạn bắt đầu cảm thấy mặc cảm. Cùng mặc cảm
đó nảy sinh như nó vẫn nảy sinh khi bạn còn thực sự
là đứa trẻ. Bạn không còn là đứa trẻ nữa - nhưng đứa
trẻ vẫn chưa biến mất. Nó vẫn có đó; nó chính là tầng
đất của bạn, chính cơ sở của bạn, nền móng của bạn.
Nếu bạn đi theo đứa trẻ, nếu bạn đi theo cảm giác,
thì cha mẹ giận và thế rồi bạn bắt đầu cảm thấy mặc
cảm. Nếu bạn theo cha mẹ thế thì đứa trẻ của bạn cảm
thấy rằng nó bị ép buộc vào cái gì đó mà nó không
muốn làm. Thế rồi đứa trẻ của bạn cảm thấy nó bị
đụng chạm một cách không cần thiết, bị lạm dụng một
cách không cần thiết. Tự do bị mất khi bạn nghe theo
cha mẹ, và đứa trẻ của bạn bắt đầu cảm thấy muốn nổi
dậy.
Nếu bạn nghe theo cha mẹ, người trưởng thành
của bạn nói, 'Vô nghĩa làm sao! Những người này
chẳng bao giờ biết cái gì mới. Mình biết nhiều hơn,
mình hài hoà hơn với thế giới hiện đại, mình đương
đại hơn. Những ý thức hệ này chỉ là các ý thức hệ đã
chết, lạc hậu - sao mình bận tâm?' Nếu bạn nghe theo
lí trí của mình thế nữa bạn cũng cảm thấy dường như
bạn đang phản bội lại cha mẹ mình. Lần nữa mặc cảm
lại phát sinh. Phải làm gì đây? Và gần như không thể
nào tìm được cái gì đó mà cả ba tầng này đều đồng ý.
Đây là lo âu của nhân loại. Không, đừng bao giờ
làm cho tất cả ba tầng này đồng ý về bất kì điểm nào.
Không có sự đồng ý như vậy bao giờ.
Bây giờ có những người thầy tin vào đứa trẻ. Họ
nhấn mạnh vào đứa trẻ nhiều hơn. Chẳng hạn, Lão
Tử. Ông ấy nói, 'Thoả thuận sẽ không tới đâu. Bỏ
tiếng nói cha mẹ đi, những lời răn này, những Kinh
Cựu ước này. Vứt tất cả những cái 'phải' và lại trở
thành đứa trẻ lần nữa.' Đó là điều Jesus nói. Lão Tử
và Jesus, nhấn mạnh của họ là: trở thành đứa trẻ lần
nữa - bởi vì chỉ với đứa trẻ bạn mới có khả năng
giành lại tự phát của mình, bạn mới lại trở thành một
phần của luồng chảy tự nhiên, Đạo.
Thông điệp của họ là hay, nhưng dường như gần
phi thực tế. Vâng, đôi khi điều đó đã xảy ra - một
người lại trở thành đứa trẻ lần nữa. Nhưng điều đó
ngoại lệ tới mức không thể nghĩ được rằng nhân loại
sẽ trở thành đứa trẻ lần nữa. Điều đó đẹp như ngôi
sao... xa xăm, nhưng ngoài tầm với.
Thế rồi có những thầy khác - Mahavira, Moses,
Mohammed, Manu - họ nói nghe tiếng nói của cha mẹ
đi, nghe theo đạo đức, điều xã hội nói, điều bạn đã
từng được dạy. Nghe và tuân theo nó. Nếu bạn muốn
thoải mái trong thế giới, nếu bạn muốn an bình trong
thế giới, nghe theo cha mẹ đi. Đừng bao giờ đi ngược
lại tiếng nói cha mẹ.
bạn có thể vẫn còn là đứa trẻ mãi mãi. Nhưng xã hội
có đó, hàng triệu người có đó; bạn phải tuân theo
nhiều luật lệ, bạn phải tuân theo nhiều giá trị. Bằng
không sẽ có nhiều xung đột đến mức cuộc sống sẽ trở
thành không thể được. Đứa trẻ phải được khép vào kỉ
luật - và đó là chỗ mà cha mẹ bước vào.
Tiếng nói cha mẹ trong bạn là tiếng nói của xã
hội, văn hoá, văn minh; tiếng nói làm cho bạn có khả
năng sống trong một thế giới nơi bạn không một
mình, nơi có nhiều cá nhân với những tham vọng
xung đột, nơi có nhiều vật lộn để sống còn, nơi có
nhiều xung đột. Bạn phải lát nên con đường của mình,
và bạn phải đi rất thận trọng.
Tiếng nói cha mẹ là tiếng nói của thận trọng. Nó
làm cho bạn được văn minh. Đứa trẻ còn hoang sơ,
tiếng nói cha mẹ giúp bạn trở nên được văn minh. Từ
‘thường dân - civil' là tốt. Nó ngụ ý người đã trở nên
có khả năng sống trong thành phố; người đã trở nên
có khả năng là thành viên của một nhóm, của một xã
hội.
Đứa trẻ rất độc tài. Đứa trẻ nghĩ nó là trung tâm
của thế giới. Cha mẹ phải dạy bạn rằng bạn không là
trung tâm của thế giới - mọi người đều nghĩ theo cách
đó. Cha mẹ phải làm cho bạn ngày một tỉnh táo rằng
có nhiều người trên thế giới, bạn không một mình.
Bạn phải tính tới họ nếu bạn muốn bản thân mình
được họ tính tới. Bằng không bạn sẽ bị nghiền nát. Đó
là câu hỏi tuyệt đối của sự sống còn, của chính sách,
của chính trị.
Tiếng nói cha mẹ cho bạn những lời răn - cái gì
phải làm, cái gì không làm. Cảm giác đơn thuần phai
mờ dần đi. Cha mẹ làm cho bạn thận trọng. Điều đó là
cần thiết.
Và thế rồi có tiếng nói thứ ba bên trong bạn, tầng
thứ ba, khi bạn đã trở thành người trưởng thành và
bạn không còn bị kiểm soát bởi cha mẹ mình; lí trí
riêng của bạn đã đến tuổi trưởng thành, bạn có thể
nghĩ theo cách riêng của mình.
Đứa trẻ bao gồm các khái niệm được cảm nhận;
cha mẹ bao gồm các khái niệm được dạy, còn người
trưởng thành bao gồm các khái niệm được nghĩ. Và
ba tầng này liên tục trong đấu tranh. Đứa trẻ nói điều
này, cha mẹ nói điều đối lập, và lí trí có thể nói cái gì
đó hoàn toàn khác.
Bạn thấy thức ăn ngon. Đứa trẻ nói ăn cho thoả
thích. Tiếng nói cha mẹ nói rằng nhiều thứ phải được
xem xét tới - bạn có thực cảm thấy đói không, hay
đấy chỉ là mùi vị của thức ăn, hương vị của thức ăn
mới là cái hấp dẫn duy nhất. Thức ăn này có thực sự
bổ dưỡng không? Nó có nuôi dưỡng thân thể bạn
không hay nó có thể trở nên hại cho bạn? Chờ đợi,
lắng nghe, đừng xô ngay vào. Và thế rồi có tâm trí lí
trí, tâm trí người trưởng thành, mà có thể nói cái gì đó
khác, khác toàn bộ.
Không nhất thiết là tâm trí người trưởng thành
của bạn có thể đồng ý với cha mẹ bạn. Cha mẹ bạn
không phải là đấng toàn thức, họ không phải là người
biết tất cả. Họ cũng là những con người yếu đuối như
bạn, và nhiều lần bạn thấy lỗ hổng trong tư duy của họ. Nhiều lần bạn thấy họ rất giáo điều, mê tín, tin
vào những điều ngu xuẩn, ý thức hệ bất hợp lí.
Người trưởng thành của bạn nói không, cha mẹ
bạn nói làm điều đó, người trưởng thành của bạn nói
điều đó không đáng làm, còn đứa trẻ của bạn cứ kéo
bạn đi đâu đó khác. Đây là tam giác bên trong bạn.
Nếu bạn nghe đứa trẻ, cha mẹ bạn cảm thấy giận.
Cho nên một phần cảm thấy tốt - bạn có thể cứ ăn thật
nhiều kem thoả thích - nhưng cha mẹ bạn bên trong
cảm thấy giận; một phần của bạn bắt đầu lên án. Và
thế rồi bạn bắt đầu cảm thấy mặc cảm. Cùng mặc cảm
đó nảy sinh như nó vẫn nảy sinh khi bạn còn thực sự
là đứa trẻ. Bạn không còn là đứa trẻ nữa - nhưng đứa
trẻ vẫn chưa biến mất. Nó vẫn có đó; nó chính là tầng
đất của bạn, chính cơ sở của bạn, nền móng của bạn.
Nếu bạn đi theo đứa trẻ, nếu bạn đi theo cảm giác,
thì cha mẹ giận và thế rồi bạn bắt đầu cảm thấy mặc
cảm. Nếu bạn theo cha mẹ thế thì đứa trẻ của bạn cảm
thấy rằng nó bị ép buộc vào cái gì đó mà nó không
muốn làm. Thế rồi đứa trẻ của bạn cảm thấy nó bị
đụng chạm một cách không cần thiết, bị lạm dụng một
cách không cần thiết. Tự do bị mất khi bạn nghe theo
cha mẹ, và đứa trẻ của bạn bắt đầu cảm thấy muốn nổi
dậy.
Nếu bạn nghe theo cha mẹ, người trưởng thành
của bạn nói, 'Vô nghĩa làm sao! Những người này
chẳng bao giờ biết cái gì mới. Mình biết nhiều hơn,
mình hài hoà hơn với thế giới hiện đại, mình đương
đại hơn. Những ý thức hệ này chỉ là các ý thức hệ đã
chết, lạc hậu - sao mình bận tâm?' Nếu bạn nghe theo
lí trí của mình thế nữa bạn cũng cảm thấy dường như
bạn đang phản bội lại cha mẹ mình. Lần nữa mặc cảm
lại phát sinh. Phải làm gì đây? Và gần như không thể
nào tìm được cái gì đó mà cả ba tầng này đều đồng ý.
Đây là lo âu của nhân loại. Không, đừng bao giờ
làm cho tất cả ba tầng này đồng ý về bất kì điểm nào.
Không có sự đồng ý như vậy bao giờ.
Bây giờ có những người thầy tin vào đứa trẻ. Họ
nhấn mạnh vào đứa trẻ nhiều hơn. Chẳng hạn, Lão
Tử. Ông ấy nói, 'Thoả thuận sẽ không tới đâu. Bỏ
tiếng nói cha mẹ đi, những lời răn này, những Kinh
Cựu ước này. Vứt tất cả những cái 'phải' và lại trở
thành đứa trẻ lần nữa.' Đó là điều Jesus nói. Lão Tử
và Jesus, nhấn mạnh của họ là: trở thành đứa trẻ lần
nữa - bởi vì chỉ với đứa trẻ bạn mới có khả năng
giành lại tự phát của mình, bạn mới lại trở thành một
phần của luồng chảy tự nhiên, Đạo.
Thông điệp của họ là hay, nhưng dường như gần
phi thực tế. Vâng, đôi khi điều đó đã xảy ra - một
người lại trở thành đứa trẻ lần nữa. Nhưng điều đó
ngoại lệ tới mức không thể nghĩ được rằng nhân loại
sẽ trở thành đứa trẻ lần nữa. Điều đó đẹp như ngôi
sao... xa xăm, nhưng ngoài tầm với.
Thế rồi có những thầy khác - Mahavira, Moses,
Mohammed, Manu - họ nói nghe tiếng nói của cha mẹ
đi, nghe theo đạo đức, điều xã hội nói, điều bạn đã
từng được dạy. Nghe và tuân theo nó. Nếu bạn muốn
thoải mái trong thế giới, nếu bạn muốn an bình trong
thế giới, nghe theo cha mẹ đi. Đừng bao giờ đi ngược
lại tiếng nói cha mẹ.
Đó là cách thế giới đã tuân theo, nhiều hay ít.
Nhưng thế thì người ta không bao giờ cảm thấy tính
tự phát, người ta không bao giờ cảm thấy tính tự
nhiên. Người ta bao giờ cũng cảm thấy bị giam cầm,
tù túng. Và khi bạn không cảm thấy tự do, bạn có thể
cảm thấy an bình, nhưng an bình đó là vô giá trị.
Chừng nào an bình còn chưa tới với tự do thì bạn
không thể chấp nhận được nó. Chừng nào an bình còn
chưa tới với phúc lạc thì bạn không thể chấp nhận
được nó. Nó đem tới thuận tiện, thoải mái, nhưng linh
hồn bạn đau khổ.
Vâng, đã từng có vài người đã đạt tới qua tiếng
nói của cha mẹ, người đã thực sự đạt tới chân lí.
Nhưng điều đó nữa cũng rất hiếm hoi. Và thế giới đó
đã qua rồi. Có thể là trong quá khứ, Moses và Manu
và Mohammed đã có ích. Họ đã cho thế giới lời răn.
'Làm cái này. Không làm cái kia.' Họ đã làm mọi sự
thành đơn giản, rất đơn giản. Họ đã không để lại cái
gì cho bạn quyết định cả; họ không tin cậy rằng bạn
sẽ có khả năng quyết định. Họ đơn giản cho bạn một
công thức làm sẵn - 'Đây là mười lời răn để tuân theo.'
Bạn đơn giản làm những điều này và tất cả mọi điều
bạn hi vọng, tất cả mọi điều bạn ham muốn sẽ xảy ra
như hậu quả. Bạn chỉ việc vâng lời thôi.
Tất cả các tôn giáo cổ đều nhấn mạnh vào vâng
lời quá nhiều. Không vâng lời là tội lỗi duy nhất - đó
là điều Ki tô giáo nói. Adam và Eve bị đuổi khỏi
vườn của thượng đế bởi vì họ đã không vâng lời.
Thượng đế đã nói không được ăn quả của cây tri thức
mà họ lại không vâng lời. Đó là tội lỗi duy nhất của
họ. Nhưng mọi đứa trẻ đều phạm phải tội lỗi đó. Bố
nói, 'Đừng hút thuốc,' và nó thử hút. Bố nói, 'Đừng đi
xem phim,' và nó đi xem. Câu chuyện của Adam và
Eve là câu chuyện của mọi đứa trẻ. Và thế rồi kết án,
tống cổ ra...
Vâng lời là tôn giáo cho Manu, Mohammed,
Moses. Nhưng thế giới đó đã qua rồi, và qua nó nhiều
người đã không đạt tới. Nhiều người đã trở thành
thường dân an bình, tốt, thành viên tốt, thành viên
đáng kính trọng của xã hội, nhưng chẳng có gì nhiều.
Thế rồi có nhấn mạnh thứ ba vào việc là người
trưởng thành. Khổng Tử, Patanjali, hay những người
bất khả tri - Bertrand Russell - tất cả những người
theo chủ nghĩa nhân văn của thế giới, họ tất cả đều
nhấn mạnh: 'Chỉ tin vào lí trí riêng của mình thôi.'
Điều đó dường như rất gian nan, nhiều tới mức cả đời
người ta trở thành chỉ là xung đột. Bởi vì bạn đã được
nuôi dưỡng bởi cha mẹ mình, bạn đã được huấn luyện
bởi cha mẹ mình. Nếu bạn chỉ nghe theo lí trí của
mình, bạn phải phủ nhận nhiều thứ trong con người
mình. Thực tế, toàn thể tâm trí của bạn phải bị phủ
nhận. Không dễ mà xoá nó đi được.
Và bạn đã được sinh ra như đứa trẻ mà chẳng có
lí trí gì. Điều đó nữa cũng có đó. Về cơ bản bạn là
sinh linh có tình cảm; lí trí tới rất muộn. Thực tế nó
tới khi tất cả những gì phải xảy ra đã xảy ra. Các nhà
tâm lí nói đứa trẻ học gần bẩy mươi nhăm phần trăm
toàn thể tri thức của nó trước lúc nó bẩy tuổi. Bẩy
mươi nhăm phần trăm toàn thể tri thức của nó thì nó
đã học vào trước lúc bẩy tuổi, năm mươi phần trăm
vào lúc nó bốn tuổi. Và toàn thể việc học này xảy ra
khi bạn là đứa trẻ, và lí trí tới rất muộn. Nó là kẻ tới rất muộn mằn. Thực tế nó tới khi tất cả mọi điều phải
xảy ra đã xảy ra rồi.
Rất khó sống với lí trí. Mọi người đã thử - một
Bertrand Russell đây đó - nhưng không ai đã đạt tới
chân lí qua nó, bởi vì một mình lí trí là không đủ.
Tất cả ba góc này đều đã được chọn và thử, và
chẳng cái gì có tác dụng. Quan điểm của Phật là hoàn
toàn khác. Đó là đóng góp độc đáo của ông ấy cho
tâm thức con người. Ông ấy nói đừng chọn cái gì, ông
ấy nói di chuyển vào trung tâm của các góc. Đừng
chọn lí trí, đừng chọn cha mẹ, đừng chọn đứa trẻ; đi
vào chính trung tâm của các góc và vẫn còn im lặng
và trở nên lưu tâm. Cách tiếp cận của ông ấy cực kì có
ý nghĩa. Và thế rồi bạn sẽ có khả năng có cảnh quan
rõ ràng về bản thể mình. Và từ cảnh quan đó và sáng
tỏ, để đáp ứng tới.
Chúng ta có thể nói điều đó theo cách khác. Nếu
bạn vận hành như đứa trẻ, đó là phản ứng trẻ con.
Nhiều lần bạn vận hành như đứa trẻ rồi. Ai đó nói
điều gì đó và bạn bị tổn thương, và cơn cáu kỉnh và
giận dữ và bực bội... bạn đánh mất mọi thứ. Về sau
bạn cảm thấy rất tồi tệ về điều đó - rằng bạn đã đánh
mất hình ảnh của mình. Mọi người đều cho bạn là
người điềm tĩnh, thế mà bạn lại trẻ con thế, và chẳng
cái gì đáng làm thế cả.
Hay bạn theo tiếng nói của cha mẹ mình, nhưng
về sau bạn nghĩ rằng dầu vậy bạn đã bị cha mẹ mình
chi phối. Bạn chưa trở thành người trưởng thành, đủ
chín chắn để nắm lấy dây cương cuộc sống trong tay
mình. Hay đôi khi bạn theo lí trí, nhưng thế rồi bạn
nghĩ rằng lí trí là không đủ, tình cảm cũng cần chứ.
Và không có tình cảm, con người lí trí trở thành chỉ là
cái đầu; người đó mất tiếp xúc với thân thể, người đó
mất tiếp xúc với cuộc sống, người đó trở thành bị cắt
rời. Người đó vận hành chỉ như cái máy tư duy.
Nhưng tư duy không thể làm bạn sống động, trong tư
duy không có nước cam lồ của cuộc sống. Nó là thứ
rất khô khan. Thế thì bạn khao khát, bạn khao khát cái
gì đó có thể cho phép năng lượng bạn tuôn chảy, cái
có thể cho phép bạn được xanh tươi và sống động và
trẻ trung. Điều này cứ tiếp diễn và bạn cứ săn đuổi
mãi cái đuôi riêng của mình.
Phật nói đây tất cả đều là phản ứng và mọi phản
ứng đều nhất định mang tính bộ phận - chỉ đáp ứng
mới mang tính toàn bộ - và bất kì cái gì mang tính bộ
phận đều là sai lầm. Đó là định nghĩa về lầm lỗi: bất
kì cái gì mang tính bộ phận đều là sai lầm. Bởi vì các
bộ phận khác của bạn sẽ vẫn còn không được đáp ứng
và chúng sẽ báo thù. Toàn bộ đi. Đáp ứng là toàn bộ,
phản ứng là bộ phận.
Khi bạn nghe một tiếng nói và theo nó thì bạn bị
mắc vào rắc rối. Bạn sẽ không bao giờ được thoả mãn
với nó. Chỉ một phần được thoả mãn, hai phần kia sẽ
rất bất mãn. Cho nên hai phần ba con người bạn sẽ bất
mãn, một phần ba con người bạn sẽ thoả mãn, và bạn
bao giờ cũng vẫn còn trong rối loạn. Bất kì điều gì
bạn làm, phản ứng không bao giờ thoả mãn được cho
bạn, bởi vì phản ứng mang tính bộ phận.
Đáp ứng đi - đáp ứng mang tính toàn bộ. Thế thì
bạn không vận hành từ bất kì tam giác nào, bạn không
chọn lựa; bạn đơn giản vẫn còn trong nhận biết vô
chọn lựa. Bạn vẫn còn định tâm. Và từ định tâm đó bạn hành động, dù nó là bất kì cái gì. Đấy không phải
là đứa trẻ không phải là cha mẹ không phải là người
trưởng thành. Bạn đã vượt ra ngoài PAC. Đó là bạn
bây giờ - không đứa trẻ không cha mẹ không người
trưởng thành. Đó là bạn, bản thể bạn. PAC đó giống
như cơn xoáy lốc và trung tâm của bạn là trung tâm
của cơn xoáy lốc.
Cho nên bất kì khi nào có nhu cầu cần đáp ứng,
điều đầu tiên, Phật nói, là trở nên lưu tâm, trở nên
nhận biết. Nhớ lấy tới trung tâm của bạn. Ttrở nên
được tiếp đất vào trung tâm của bạn. Ở đó trong vài
khoảnh khắc trước khi bạn làm bất kì cái gì. Không có
nhu cầu nghĩ về nó bởi vì nghĩ là mang tính bộ phận.
Không có nhu cầu cảm về nó bởi vì cảm cũng mang
tính bộ phận. Không có nhu cầu tìm manh mối từ cha
mẹ bạn, Kinh Thánh, Koran, Gita - đây toàn là các P
(cha mẹ) - không có nhu cầu. Bạn đơn giản vẫn còn
tĩnh lặng, im lặng, đơn giản tỉnh táo - quan sát tình
huống cứ dường như bạn tuyệt đối ngoài nó, xa rời,
người quan sát trên đồi.
Đây là yêu cầu đầu tiên - được định tâm vào bất
kì chỗ nào bạn muốn hành động. Thế rồi từ định tâm
này để hành động nảy sinh - và bất kì điều gì bạn làm
cũng đều sẽ đức hạnh, bất kì điều gì bạn làm cũng đều
sẽ đúng.
Phật nói chính tâm là đức hạnh duy nhất có đó.
Không lưu tâm là rơi vào lỗi lầm. Hành động vô ý
thức là rơi vào lỗi lầm.
Bây giờ đến lời kinh.
Phật nói:
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn và tẩy rửa lòng ác, sự trừng
phạt sẽ tới với bản thân người đó cũng chắc chắn
như dòng suối chảy về đại dương trở nên sâu hơn
và rộng hơn.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn...
Ăn năn nghĩa là nhận biết về quá khứ, ăn năn
nghĩa là nhìn lại sau. Bạn đã làm điều gì đó. Nếu bạn
đã nhận biết thế thì chẳng cái gì sai có thể xảy ra
được, nhưng bạn lại không nhận biết vào lúc bạn làm
nó. Ai đó xúc phạm - bạn trở nên giận dữ, bạn đánh
vào đầu người đó. Bạn đã không nhận biết điều bạn
làm. Bây giờ mọi sự đã nguôi đi, tình huống đó đã
qua rồi, bạn không còn trong giận dữ nữa; bạn có thể
nhìn lại dễ dàng hơn. Bạn đã bỏ lỡ nhận biết vào lúc
đó. Điều tốt nhất là có nhận biết vào lúc đó, nhưng
bạn đã bỏ lỡ nó, và bây giờ chẳng có ích gì mà kêu
khóc về sữa đã đổ ra. Nhưng bạn có thể nhìn, bạn có
thể đem nhận biết vào điều đã xảy ra.
Đó là điều Mahavira gọi là pratyakraman, nhìn
lại; điều Patanjali gọi là pratyahar, nhìn vào. Đó là
điều Jesus gọi là ăn năn. Đó là điều Phật gọi là
pashchattap. Đấy không phải là cảm giác tiếc nuối, nó
chỉ là cảm giác khó chịu về điều đó, bởi vì điều đó
không ích gì cả. Điều đó đang trở thành nhận biết, việc đang sống lại kinh nghiệm này như nó đáng phải
thế. Bạn phải đi vào trong nó lần nữa.
Bạn đã bỏ lỡ nhận biết trong khoảnh khắc đó; bạn
đã bị chìm ngập bởi vô thức. Bây giờ mọi sự đã nguôi
đi, bạn lấy lại nhận biết của mình, ánh sáng của nhận
biết. Bạn đi lại vào trong sự vụ đó, bạn nhìn lại nó cứ
dường như bạn đáng phải làm thực; điều đó qua rồi,
nhưng bạn có thể làm nó bằng hồi tưởng trong tâm trí
bạn. Và Phật nói điều này lau sạch tấm lòng của kẻ
ác.
Việc nhìn lại này, liên tục nhìn lại, sẽ làm cho bạn
ngày một nhận biết hơn. Có ba giai đoạn. Bạn đã làm
cái gì đó, thế rồi bạn trở nên nhận biết - giai đoạn thứ
nhất. Giai đoạn thứ hai: bạn đang làm cái gì đó, và
bạn trở nên nhận biết. Và giai đoạn thứ ba: bạn định
làm cái gì đó, và bạn trở nên nhận biết. Chỉ trong giai
đoạn thứ ba cuộc sống của bạn mới được biến đổi.
Nhưng hai giai đoạn đầu là cần thiết cho giai đoạn thứ
ba, chúng là các bước cần thiết.
Bất kì khi nào bạn có thể trở nên nhận biết, trở
nên nhận biết đi. Bạn đã giận dữ - bây giờ ngồi
xuống, thiền, trở nên nhận biết điều đã xảy ra. Thông
thường chúng ta làm điều đó, nhưng chúng ta làm vì
những lí do sai. Chúng ta làm nó để đặt hình ảnh của
mình trở lại đúng chỗ của nó. Bạn bao giờ cũng nghĩ
mình là người rất đáng yêu, từ bi, và thế rồi bạn bỗng
nhiên trở nên giận dữ. Bây giờ hình ảnh của bạn bị
méo mó trong con mắt riêng của bạn. Bạn làm một
loại ăn năn. Bạn đi tới một người và bạn nói, 'Tôi xin
lỗi.' Bạn đang làm gì vậy? Bạn đang vẽ lại hình ảnh
của mình mà thôi.
Bản ngã của bạn đang cố gắng tô vẽ lại hình ảnh
này, bởi vì bạn đã sa ngã trong con mắt riêng của bạn,
bạn đã sa ngã trong con mắt của người khác. Bây giờ
bạn đang cố gắng hợp lí hoá. Ít nhất bạn cũng có thể
đi và nói, 'Tôi rất tiếc. Tôi đã làm điều đó mặc dù tôi
không muốn. Tôi không biết làm sao nó đã xảy ra, tôi
không biết lực ác nào đã sở hữu tôi, nhưng tôi rất tiếc.
Tha thứ cho tôi.'
Bạn đang cố gắng quay lại cùng mức độ bạn đã có
trước khi bạn trở nên giận dữ. Đây là thủ đoạn của
bản ngã, đây không phải là ăn năn thực. Lần nữa bạn
sẽ lại làm cùng một điều.
Phật nói ăn năn thực là nhớ lại nó, đi vào các chi
tiết một cách nhận biết đầy đủ về điều đã xảy ra; đi
ngược trở lại, sống lại kinh nghiệm đó. Việc sống lại
kinh nghiệm đó giống như việc tháo dỡ ra; nó xoá đi.
Và không chỉ có thế - nó làm cho bạn có khả năng
nhận biết nhiều hơn, bởi vì nhận biết được rèn luyện
khi bạn nhớ tới nó, khi bạn đang trở nên lại nhận biết
về sự vụ quá khứ. Bạn có được kỉ luật trong nhận biết,
trong lưu tâm. Lần sau bạn sẽ trở nên nhận biết sớm
hơn một chút.
Lần này bạn đã giận dữ; sau hai giờ bạn có thể
nguôi đi. Lần sau bạn sẽ nguôi đi sau một giờ. Lần
sau sẽ chỉ vài phút. Lần tiếp, ngay khi nó xảy ra bạn
sẽ nguôi đi và bạn sẽ có khả năng thấy. Dần dần, với
tiến bộ dần, một ngày nào đó khi bạn giận bạn sẽ bắt
giữ quả tang bản thân mình. Và điều đó là kinh
nghiệm đẹp - bắt quả tang bản thân mình đang phạn
lỗi. Thế rồi bỗng nhiên toàn thể phẩm chất thay đổi, bởi vì bất kì khi nào nhận biết thấm vào bạn, thì các
phản ứng dừng lại.
Giận dữ này là phản ứng trẻ con, nó là đứa trẻ bên
trong bạn. Nó tới từ C, từ đứa trẻ. Và về sau, khi bạn
cảm thấy tiếc, điều đó tới từ P, từ cha mẹ. Cha mẹ
buộc bạn cảm thấy tiếc và đi xin tha thứ. Bạn đã
không đủ tốt với mẹ mình hay với bác mình - phải đi
và làm mọi thứ cho đúng.
Hay nó có thể tới từ A, từ tâm trí người trưởng
thành của bạn. Bạn đã giận dữ và về sau bạn nhận ra
rằng điều này là quá đáng; có tổn thất tài chính trong
đó. Bạn đã giận dữ với ông chủ của mình, bây giờ bạn
trở nên sợ. Bây giờ bạn bắt đầu nghĩ ông ấy có thể
tống cổ bạn đi, hay ông ấy có thể giận ngấm ngầm
bên trong. Lương của bạn sắp được tăng; ông ấy có
thể không tăng nữa - cả nghìn lẻ một thứ... bạn muốn
đặt mọi thứ lại cho đúng.
Khi Phật nói ăn năn, ông ấy không bảo bạn vận
hành từ C hay P hay A. Ông ấy đang nói khi bạn trở
nên nhận biết, ngồi xuống, nhắm mắt lại, thiền về toàn
thể vấn đề - trở thành người quan sát. Bạn đã bỏ lỡ
tình huống này, nhưng dầu vậy cái gì đó có thể được
làm về nó: bạn có thể quan sát nó. Bạn có thể quan sát
nó như nó phải đã được quan sát. Bạn có thể rèn
luyện, điều này sẽ là diễn tập, và vào lúc bạn đã quan
sát toàn thể tình huống bạn sẽ cảm thấy hoàn toàn ổn.
Nếu thế rồi bạn cảm thấy muốn đi và xin tha thứ,
không bởi lí do nào khác - không vì cha mẹ, không vì
người trưởng thành, không vì đứa trẻ - mà từ hiểu biết
vô cùng, từ thiền vô cùng rằng điều đó là sai... Điều
đó không sai bởi vì bất kì lí do nào khác; nó sai bởi vì
bạn đã hành xử theo cách vô ý thức. Để tôi nhắc lại
điều đó. Bạn đi và bạn hỏi xin tha thứ không vì bất kì
lí do nào - tài chính, xã hội, chính trị, văn hoá; không
- bạn đơn giản đi tới đó bởi vì bạn đã thiền về nó và
bạn đã nhận ra và và bạn đã hiểu ra sự kiện là bạn đã
hành động trong vô nhận biết; bạn đã làm tổn thương
ai đó trong vô nhận biết.
Ít nhất thì bạn cũng phải đi và an ủi người đó. Bạn
phải đi và giúp người đó hiểu bất lực của bạn - rằng
bạn là người vô ý thức, rằng bạn là con người với tất
cả mọi giới hạn, rằng bạn rất tiếc. Điều đó không đẩy
bản ngã của bạn lại, nó đơn giản làm điều gì đó mà
việc thiền của bạn đã chỉ ra cho bạn. Nó là chiều
hướng hoàn toàn khác.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn và tẩy rửa lòng ác, sự trừng
phạt sẽ tới với bản thân người đó cũng chắc chắn
như dòng suối chảy về đại dương trở nên sâu hơn
và rộng hơn.
Thông thường chúng ta làm gì? Chúng ta trở nên
mang tính tự bảo vệ. Nếu bạn đã giận vợ mình hay
con mình, bạn trở nên tự bảo vệ mình; bạn nói điều đó
phải được làm theo cách đó, điều đó là cần thiết - điều
đó là cần vì là tốt cho con bạn. Nếu bạn không giận
dữ, làm sao bạn sẽ cho con bạn kỉ luật được? Nếu bạn
không giận dữ với ai đó thì mọi người sẽ lấn lướt bạn.
Bạn không phải là kẻ hèn, bạn là người bạo dạn. Làm
sao bạn có thể để cho mọi người làm những điều
không được làm với bạn? Bạn phải phản ứng chứ.
Nhưng thế thì người ta không bao giờ cảm thấy tính
tự phát, người ta không bao giờ cảm thấy tính tự
nhiên. Người ta bao giờ cũng cảm thấy bị giam cầm,
tù túng. Và khi bạn không cảm thấy tự do, bạn có thể
cảm thấy an bình, nhưng an bình đó là vô giá trị.
Chừng nào an bình còn chưa tới với tự do thì bạn
không thể chấp nhận được nó. Chừng nào an bình còn
chưa tới với phúc lạc thì bạn không thể chấp nhận
được nó. Nó đem tới thuận tiện, thoải mái, nhưng linh
hồn bạn đau khổ.
Vâng, đã từng có vài người đã đạt tới qua tiếng
nói của cha mẹ, người đã thực sự đạt tới chân lí.
Nhưng điều đó nữa cũng rất hiếm hoi. Và thế giới đó
đã qua rồi. Có thể là trong quá khứ, Moses và Manu
và Mohammed đã có ích. Họ đã cho thế giới lời răn.
'Làm cái này. Không làm cái kia.' Họ đã làm mọi sự
thành đơn giản, rất đơn giản. Họ đã không để lại cái
gì cho bạn quyết định cả; họ không tin cậy rằng bạn
sẽ có khả năng quyết định. Họ đơn giản cho bạn một
công thức làm sẵn - 'Đây là mười lời răn để tuân theo.'
Bạn đơn giản làm những điều này và tất cả mọi điều
bạn hi vọng, tất cả mọi điều bạn ham muốn sẽ xảy ra
như hậu quả. Bạn chỉ việc vâng lời thôi.
Tất cả các tôn giáo cổ đều nhấn mạnh vào vâng
lời quá nhiều. Không vâng lời là tội lỗi duy nhất - đó
là điều Ki tô giáo nói. Adam và Eve bị đuổi khỏi
vườn của thượng đế bởi vì họ đã không vâng lời.
Thượng đế đã nói không được ăn quả của cây tri thức
mà họ lại không vâng lời. Đó là tội lỗi duy nhất của
họ. Nhưng mọi đứa trẻ đều phạm phải tội lỗi đó. Bố
nói, 'Đừng hút thuốc,' và nó thử hút. Bố nói, 'Đừng đi
xem phim,' và nó đi xem. Câu chuyện của Adam và
Eve là câu chuyện của mọi đứa trẻ. Và thế rồi kết án,
tống cổ ra...
Vâng lời là tôn giáo cho Manu, Mohammed,
Moses. Nhưng thế giới đó đã qua rồi, và qua nó nhiều
người đã không đạt tới. Nhiều người đã trở thành
thường dân an bình, tốt, thành viên tốt, thành viên
đáng kính trọng của xã hội, nhưng chẳng có gì nhiều.
Thế rồi có nhấn mạnh thứ ba vào việc là người
trưởng thành. Khổng Tử, Patanjali, hay những người
bất khả tri - Bertrand Russell - tất cả những người
theo chủ nghĩa nhân văn của thế giới, họ tất cả đều
nhấn mạnh: 'Chỉ tin vào lí trí riêng của mình thôi.'
Điều đó dường như rất gian nan, nhiều tới mức cả đời
người ta trở thành chỉ là xung đột. Bởi vì bạn đã được
nuôi dưỡng bởi cha mẹ mình, bạn đã được huấn luyện
bởi cha mẹ mình. Nếu bạn chỉ nghe theo lí trí của
mình, bạn phải phủ nhận nhiều thứ trong con người
mình. Thực tế, toàn thể tâm trí của bạn phải bị phủ
nhận. Không dễ mà xoá nó đi được.
Và bạn đã được sinh ra như đứa trẻ mà chẳng có
lí trí gì. Điều đó nữa cũng có đó. Về cơ bản bạn là
sinh linh có tình cảm; lí trí tới rất muộn. Thực tế nó
tới khi tất cả những gì phải xảy ra đã xảy ra. Các nhà
tâm lí nói đứa trẻ học gần bẩy mươi nhăm phần trăm
toàn thể tri thức của nó trước lúc nó bẩy tuổi. Bẩy
mươi nhăm phần trăm toàn thể tri thức của nó thì nó
đã học vào trước lúc bẩy tuổi, năm mươi phần trăm
vào lúc nó bốn tuổi. Và toàn thể việc học này xảy ra
khi bạn là đứa trẻ, và lí trí tới rất muộn. Nó là kẻ tới rất muộn mằn. Thực tế nó tới khi tất cả mọi điều phải
xảy ra đã xảy ra rồi.
Rất khó sống với lí trí. Mọi người đã thử - một
Bertrand Russell đây đó - nhưng không ai đã đạt tới
chân lí qua nó, bởi vì một mình lí trí là không đủ.
Tất cả ba góc này đều đã được chọn và thử, và
chẳng cái gì có tác dụng. Quan điểm của Phật là hoàn
toàn khác. Đó là đóng góp độc đáo của ông ấy cho
tâm thức con người. Ông ấy nói đừng chọn cái gì, ông
ấy nói di chuyển vào trung tâm của các góc. Đừng
chọn lí trí, đừng chọn cha mẹ, đừng chọn đứa trẻ; đi
vào chính trung tâm của các góc và vẫn còn im lặng
và trở nên lưu tâm. Cách tiếp cận của ông ấy cực kì có
ý nghĩa. Và thế rồi bạn sẽ có khả năng có cảnh quan
rõ ràng về bản thể mình. Và từ cảnh quan đó và sáng
tỏ, để đáp ứng tới.
Chúng ta có thể nói điều đó theo cách khác. Nếu
bạn vận hành như đứa trẻ, đó là phản ứng trẻ con.
Nhiều lần bạn vận hành như đứa trẻ rồi. Ai đó nói
điều gì đó và bạn bị tổn thương, và cơn cáu kỉnh và
giận dữ và bực bội... bạn đánh mất mọi thứ. Về sau
bạn cảm thấy rất tồi tệ về điều đó - rằng bạn đã đánh
mất hình ảnh của mình. Mọi người đều cho bạn là
người điềm tĩnh, thế mà bạn lại trẻ con thế, và chẳng
cái gì đáng làm thế cả.
Hay bạn theo tiếng nói của cha mẹ mình, nhưng
về sau bạn nghĩ rằng dầu vậy bạn đã bị cha mẹ mình
chi phối. Bạn chưa trở thành người trưởng thành, đủ
chín chắn để nắm lấy dây cương cuộc sống trong tay
mình. Hay đôi khi bạn theo lí trí, nhưng thế rồi bạn
nghĩ rằng lí trí là không đủ, tình cảm cũng cần chứ.
Và không có tình cảm, con người lí trí trở thành chỉ là
cái đầu; người đó mất tiếp xúc với thân thể, người đó
mất tiếp xúc với cuộc sống, người đó trở thành bị cắt
rời. Người đó vận hành chỉ như cái máy tư duy.
Nhưng tư duy không thể làm bạn sống động, trong tư
duy không có nước cam lồ của cuộc sống. Nó là thứ
rất khô khan. Thế thì bạn khao khát, bạn khao khát cái
gì đó có thể cho phép năng lượng bạn tuôn chảy, cái
có thể cho phép bạn được xanh tươi và sống động và
trẻ trung. Điều này cứ tiếp diễn và bạn cứ săn đuổi
mãi cái đuôi riêng của mình.
Phật nói đây tất cả đều là phản ứng và mọi phản
ứng đều nhất định mang tính bộ phận - chỉ đáp ứng
mới mang tính toàn bộ - và bất kì cái gì mang tính bộ
phận đều là sai lầm. Đó là định nghĩa về lầm lỗi: bất
kì cái gì mang tính bộ phận đều là sai lầm. Bởi vì các
bộ phận khác của bạn sẽ vẫn còn không được đáp ứng
và chúng sẽ báo thù. Toàn bộ đi. Đáp ứng là toàn bộ,
phản ứng là bộ phận.
Khi bạn nghe một tiếng nói và theo nó thì bạn bị
mắc vào rắc rối. Bạn sẽ không bao giờ được thoả mãn
với nó. Chỉ một phần được thoả mãn, hai phần kia sẽ
rất bất mãn. Cho nên hai phần ba con người bạn sẽ bất
mãn, một phần ba con người bạn sẽ thoả mãn, và bạn
bao giờ cũng vẫn còn trong rối loạn. Bất kì điều gì
bạn làm, phản ứng không bao giờ thoả mãn được cho
bạn, bởi vì phản ứng mang tính bộ phận.
Đáp ứng đi - đáp ứng mang tính toàn bộ. Thế thì
bạn không vận hành từ bất kì tam giác nào, bạn không
chọn lựa; bạn đơn giản vẫn còn trong nhận biết vô
chọn lựa. Bạn vẫn còn định tâm. Và từ định tâm đó bạn hành động, dù nó là bất kì cái gì. Đấy không phải
là đứa trẻ không phải là cha mẹ không phải là người
trưởng thành. Bạn đã vượt ra ngoài PAC. Đó là bạn
bây giờ - không đứa trẻ không cha mẹ không người
trưởng thành. Đó là bạn, bản thể bạn. PAC đó giống
như cơn xoáy lốc và trung tâm của bạn là trung tâm
của cơn xoáy lốc.
Cho nên bất kì khi nào có nhu cầu cần đáp ứng,
điều đầu tiên, Phật nói, là trở nên lưu tâm, trở nên
nhận biết. Nhớ lấy tới trung tâm của bạn. Ttrở nên
được tiếp đất vào trung tâm của bạn. Ở đó trong vài
khoảnh khắc trước khi bạn làm bất kì cái gì. Không có
nhu cầu nghĩ về nó bởi vì nghĩ là mang tính bộ phận.
Không có nhu cầu cảm về nó bởi vì cảm cũng mang
tính bộ phận. Không có nhu cầu tìm manh mối từ cha
mẹ bạn, Kinh Thánh, Koran, Gita - đây toàn là các P
(cha mẹ) - không có nhu cầu. Bạn đơn giản vẫn còn
tĩnh lặng, im lặng, đơn giản tỉnh táo - quan sát tình
huống cứ dường như bạn tuyệt đối ngoài nó, xa rời,
người quan sát trên đồi.
Đây là yêu cầu đầu tiên - được định tâm vào bất
kì chỗ nào bạn muốn hành động. Thế rồi từ định tâm
này để hành động nảy sinh - và bất kì điều gì bạn làm
cũng đều sẽ đức hạnh, bất kì điều gì bạn làm cũng đều
sẽ đúng.
Phật nói chính tâm là đức hạnh duy nhất có đó.
Không lưu tâm là rơi vào lỗi lầm. Hành động vô ý
thức là rơi vào lỗi lầm.
Bây giờ đến lời kinh.
Phật nói:
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn và tẩy rửa lòng ác, sự trừng
phạt sẽ tới với bản thân người đó cũng chắc chắn
như dòng suối chảy về đại dương trở nên sâu hơn
và rộng hơn.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn...
Ăn năn nghĩa là nhận biết về quá khứ, ăn năn
nghĩa là nhìn lại sau. Bạn đã làm điều gì đó. Nếu bạn
đã nhận biết thế thì chẳng cái gì sai có thể xảy ra
được, nhưng bạn lại không nhận biết vào lúc bạn làm
nó. Ai đó xúc phạm - bạn trở nên giận dữ, bạn đánh
vào đầu người đó. Bạn đã không nhận biết điều bạn
làm. Bây giờ mọi sự đã nguôi đi, tình huống đó đã
qua rồi, bạn không còn trong giận dữ nữa; bạn có thể
nhìn lại dễ dàng hơn. Bạn đã bỏ lỡ nhận biết vào lúc
đó. Điều tốt nhất là có nhận biết vào lúc đó, nhưng
bạn đã bỏ lỡ nó, và bây giờ chẳng có ích gì mà kêu
khóc về sữa đã đổ ra. Nhưng bạn có thể nhìn, bạn có
thể đem nhận biết vào điều đã xảy ra.
Đó là điều Mahavira gọi là pratyakraman, nhìn
lại; điều Patanjali gọi là pratyahar, nhìn vào. Đó là
điều Jesus gọi là ăn năn. Đó là điều Phật gọi là
pashchattap. Đấy không phải là cảm giác tiếc nuối, nó
chỉ là cảm giác khó chịu về điều đó, bởi vì điều đó
không ích gì cả. Điều đó đang trở thành nhận biết, việc đang sống lại kinh nghiệm này như nó đáng phải
thế. Bạn phải đi vào trong nó lần nữa.
Bạn đã bỏ lỡ nhận biết trong khoảnh khắc đó; bạn
đã bị chìm ngập bởi vô thức. Bây giờ mọi sự đã nguôi
đi, bạn lấy lại nhận biết của mình, ánh sáng của nhận
biết. Bạn đi lại vào trong sự vụ đó, bạn nhìn lại nó cứ
dường như bạn đáng phải làm thực; điều đó qua rồi,
nhưng bạn có thể làm nó bằng hồi tưởng trong tâm trí
bạn. Và Phật nói điều này lau sạch tấm lòng của kẻ
ác.
Việc nhìn lại này, liên tục nhìn lại, sẽ làm cho bạn
ngày một nhận biết hơn. Có ba giai đoạn. Bạn đã làm
cái gì đó, thế rồi bạn trở nên nhận biết - giai đoạn thứ
nhất. Giai đoạn thứ hai: bạn đang làm cái gì đó, và
bạn trở nên nhận biết. Và giai đoạn thứ ba: bạn định
làm cái gì đó, và bạn trở nên nhận biết. Chỉ trong giai
đoạn thứ ba cuộc sống của bạn mới được biến đổi.
Nhưng hai giai đoạn đầu là cần thiết cho giai đoạn thứ
ba, chúng là các bước cần thiết.
Bất kì khi nào bạn có thể trở nên nhận biết, trở
nên nhận biết đi. Bạn đã giận dữ - bây giờ ngồi
xuống, thiền, trở nên nhận biết điều đã xảy ra. Thông
thường chúng ta làm điều đó, nhưng chúng ta làm vì
những lí do sai. Chúng ta làm nó để đặt hình ảnh của
mình trở lại đúng chỗ của nó. Bạn bao giờ cũng nghĩ
mình là người rất đáng yêu, từ bi, và thế rồi bạn bỗng
nhiên trở nên giận dữ. Bây giờ hình ảnh của bạn bị
méo mó trong con mắt riêng của bạn. Bạn làm một
loại ăn năn. Bạn đi tới một người và bạn nói, 'Tôi xin
lỗi.' Bạn đang làm gì vậy? Bạn đang vẽ lại hình ảnh
của mình mà thôi.
Bản ngã của bạn đang cố gắng tô vẽ lại hình ảnh
này, bởi vì bạn đã sa ngã trong con mắt riêng của bạn,
bạn đã sa ngã trong con mắt của người khác. Bây giờ
bạn đang cố gắng hợp lí hoá. Ít nhất bạn cũng có thể
đi và nói, 'Tôi rất tiếc. Tôi đã làm điều đó mặc dù tôi
không muốn. Tôi không biết làm sao nó đã xảy ra, tôi
không biết lực ác nào đã sở hữu tôi, nhưng tôi rất tiếc.
Tha thứ cho tôi.'
Bạn đang cố gắng quay lại cùng mức độ bạn đã có
trước khi bạn trở nên giận dữ. Đây là thủ đoạn của
bản ngã, đây không phải là ăn năn thực. Lần nữa bạn
sẽ lại làm cùng một điều.
Phật nói ăn năn thực là nhớ lại nó, đi vào các chi
tiết một cách nhận biết đầy đủ về điều đã xảy ra; đi
ngược trở lại, sống lại kinh nghiệm đó. Việc sống lại
kinh nghiệm đó giống như việc tháo dỡ ra; nó xoá đi.
Và không chỉ có thế - nó làm cho bạn có khả năng
nhận biết nhiều hơn, bởi vì nhận biết được rèn luyện
khi bạn nhớ tới nó, khi bạn đang trở nên lại nhận biết
về sự vụ quá khứ. Bạn có được kỉ luật trong nhận biết,
trong lưu tâm. Lần sau bạn sẽ trở nên nhận biết sớm
hơn một chút.
Lần này bạn đã giận dữ; sau hai giờ bạn có thể
nguôi đi. Lần sau bạn sẽ nguôi đi sau một giờ. Lần
sau sẽ chỉ vài phút. Lần tiếp, ngay khi nó xảy ra bạn
sẽ nguôi đi và bạn sẽ có khả năng thấy. Dần dần, với
tiến bộ dần, một ngày nào đó khi bạn giận bạn sẽ bắt
giữ quả tang bản thân mình. Và điều đó là kinh
nghiệm đẹp - bắt quả tang bản thân mình đang phạn
lỗi. Thế rồi bỗng nhiên toàn thể phẩm chất thay đổi, bởi vì bất kì khi nào nhận biết thấm vào bạn, thì các
phản ứng dừng lại.
Giận dữ này là phản ứng trẻ con, nó là đứa trẻ bên
trong bạn. Nó tới từ C, từ đứa trẻ. Và về sau, khi bạn
cảm thấy tiếc, điều đó tới từ P, từ cha mẹ. Cha mẹ
buộc bạn cảm thấy tiếc và đi xin tha thứ. Bạn đã
không đủ tốt với mẹ mình hay với bác mình - phải đi
và làm mọi thứ cho đúng.
Hay nó có thể tới từ A, từ tâm trí người trưởng
thành của bạn. Bạn đã giận dữ và về sau bạn nhận ra
rằng điều này là quá đáng; có tổn thất tài chính trong
đó. Bạn đã giận dữ với ông chủ của mình, bây giờ bạn
trở nên sợ. Bây giờ bạn bắt đầu nghĩ ông ấy có thể
tống cổ bạn đi, hay ông ấy có thể giận ngấm ngầm
bên trong. Lương của bạn sắp được tăng; ông ấy có
thể không tăng nữa - cả nghìn lẻ một thứ... bạn muốn
đặt mọi thứ lại cho đúng.
Khi Phật nói ăn năn, ông ấy không bảo bạn vận
hành từ C hay P hay A. Ông ấy đang nói khi bạn trở
nên nhận biết, ngồi xuống, nhắm mắt lại, thiền về toàn
thể vấn đề - trở thành người quan sát. Bạn đã bỏ lỡ
tình huống này, nhưng dầu vậy cái gì đó có thể được
làm về nó: bạn có thể quan sát nó. Bạn có thể quan sát
nó như nó phải đã được quan sát. Bạn có thể rèn
luyện, điều này sẽ là diễn tập, và vào lúc bạn đã quan
sát toàn thể tình huống bạn sẽ cảm thấy hoàn toàn ổn.
Nếu thế rồi bạn cảm thấy muốn đi và xin tha thứ,
không bởi lí do nào khác - không vì cha mẹ, không vì
người trưởng thành, không vì đứa trẻ - mà từ hiểu biết
vô cùng, từ thiền vô cùng rằng điều đó là sai... Điều
đó không sai bởi vì bất kì lí do nào khác; nó sai bởi vì
bạn đã hành xử theo cách vô ý thức. Để tôi nhắc lại
điều đó. Bạn đi và bạn hỏi xin tha thứ không vì bất kì
lí do nào - tài chính, xã hội, chính trị, văn hoá; không
- bạn đơn giản đi tới đó bởi vì bạn đã thiền về nó và
bạn đã nhận ra và và bạn đã hiểu ra sự kiện là bạn đã
hành động trong vô nhận biết; bạn đã làm tổn thương
ai đó trong vô nhận biết.
Ít nhất thì bạn cũng phải đi và an ủi người đó. Bạn
phải đi và giúp người đó hiểu bất lực của bạn - rằng
bạn là người vô ý thức, rằng bạn là con người với tất
cả mọi giới hạn, rằng bạn rất tiếc. Điều đó không đẩy
bản ngã của bạn lại, nó đơn giản làm điều gì đó mà
việc thiền của bạn đã chỉ ra cho bạn. Nó là chiều
hướng hoàn toàn khác.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà không ăn năn và tẩy rửa lòng ác, sự trừng
phạt sẽ tới với bản thân người đó cũng chắc chắn
như dòng suối chảy về đại dương trở nên sâu hơn
và rộng hơn.
Thông thường chúng ta làm gì? Chúng ta trở nên
mang tính tự bảo vệ. Nếu bạn đã giận vợ mình hay
con mình, bạn trở nên tự bảo vệ mình; bạn nói điều đó
phải được làm theo cách đó, điều đó là cần thiết - điều
đó là cần vì là tốt cho con bạn. Nếu bạn không giận
dữ, làm sao bạn sẽ cho con bạn kỉ luật được? Nếu bạn
không giận dữ với ai đó thì mọi người sẽ lấn lướt bạn.
Bạn không phải là kẻ hèn, bạn là người bạo dạn. Làm
sao bạn có thể để cho mọi người làm những điều
không được làm với bạn? Bạn phải phản ứng chứ.
Bạn trở nên mang tính tự bảo vệ, bạn hợp lí hoá.
Nếu bạn cứ hợp lí hoá lỗi lầm của mình... và mọi lỗi
lầm đều có thể được hợp lí hoá, nhớ lấy điều đó.
Không có lỗi nào mà không thể hợp lí hoá được. Bạn
có thể hợp lí hoá mọi thứ. Nhưng thế rồi, Phật nói,
người như vậy nhất định trở nên ngày một vô ý thức
hơn, ngày một vô nhận biết sâu hơn... cũng chắc chắn
như dòng nước đổ vào đại dương cứ trở nên ngày một
sâu hơn và rộng hơn.
Nếu bạn cứ phòng thủ bản thân mình thế thì bạn
sẽ không có khả năng biến đổi bản thân mình đâu.
Bạn phải nhận ra rằng có cái gì đó sai. Chính việc
nhận ra sẽ giúp cho thay đổi.
Nếu bạn cảm thấy mạnh khoẻ và bạn không ốm,
bạn sẽ không tới bác sĩ làm gì. Cho dù bác sĩ có tới
bạn, bạn cũng sẽ không nghe theo ông ấy. Bạn hoàn
toàn ổn thoả. Bạn sẽ nói, 'Tôi hoàn toàn khoẻ. Ai bảo
tôi ốm?' Nếu bạn không nghĩ mình ốm, bạn sẽ cứ bảo
vệ cái ốm yếu của mình. Điều đó là nguy hiểm; bạn
đang trên con đường tự tử.
Nếu có giận dữ, có tham lam, có cái gì đó xảy ra
chỉ khi bạn vô ý thức, nhận ra nó - bạn làm điều đó
càng sớm càng tốt. Thiền về nó. Đi vào trung tâm của
bạn và đáp ứng từ trung tâm đó.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà đi tới hiểu biết về điều đó, cải biến bản
thân mình và thực hành điều thiện, thì lực trừng
phạt sẽ dần dần tự nó hết cũng như bệnh tật dần
dần mất đi ảnh hưởng độc hại khi bệnh nhân toát
mồ hôi.
Nếu bạn thừa nhận nó, bạn đã lấy một bước rất có
ý nghĩa đi tới việc thay đổi nó. Bây giờ Phật nói một
điều rất quan trọng: 'Nếu ông đi tới thừa nhận nó, nếu
ông đi tới nhận biết về nó, cải biến bản thân mình đi.'
Thông thường, cho dù đôi khi chúng ta thừa nhận
rằng 'vâng, cái gì đó sai đã xảy ra', chúng ta không cố
gắng cải biến bản thân mình, chúng ta chỉ cố gắng sửa
đổi hình ảnh của mình. Chúng ta muốn mọi người
cảm thấy rằng họ đã tha thứ cho chúng ta. Chúng ta
muốn mọi người thừa nhận rằng điều đó sai về phần
chúng ta, nhưng chúng ta đã yêu cầu sự tha thứ của họ
rồi, và mọi sự được đặt lại đúng chỗ. Chúng ta lại ở
trên bệ thờ của mình. Hình ảnh sụp đổ đã được sửa lại
trên ngai vàng. Chúng ta không tự biến đổi bản thân
mình.
Bạn đã nhiều lần xin tha thứ, nhưng rồi bạn cứ lặp
đi lặp lại cùng một điều. Điều đó đơn giản chỉ ra rằng
đó là chính sách, chính trị, thủ đoạn để thao túng mọi
người - nhưng bạn vẫn còn như cũ, bạn đã không thay
đổi chút nào. Nếu bạn thực sự xin tha thứ vì giận dữ
của mình hay bất kì sự xúc phạm vào bất kì ai, thế thì
điều đó phải không được xảy ra nữa. Chỉ điều đó mới
có thể là bằng chứng rằng bạn thực sự đang trên con
đường thay đổi bản thân mình.
Phật nói:
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà đi tới hiểu biết về điều đó, sửa đổi bản
thân mình và thực hành điều thiện...
Nếu bạn cứ hợp lí hoá lỗi lầm của mình... và mọi lỗi
lầm đều có thể được hợp lí hoá, nhớ lấy điều đó.
Không có lỗi nào mà không thể hợp lí hoá được. Bạn
có thể hợp lí hoá mọi thứ. Nhưng thế rồi, Phật nói,
người như vậy nhất định trở nên ngày một vô ý thức
hơn, ngày một vô nhận biết sâu hơn... cũng chắc chắn
như dòng nước đổ vào đại dương cứ trở nên ngày một
sâu hơn và rộng hơn.
Nếu bạn cứ phòng thủ bản thân mình thế thì bạn
sẽ không có khả năng biến đổi bản thân mình đâu.
Bạn phải nhận ra rằng có cái gì đó sai. Chính việc
nhận ra sẽ giúp cho thay đổi.
Nếu bạn cảm thấy mạnh khoẻ và bạn không ốm,
bạn sẽ không tới bác sĩ làm gì. Cho dù bác sĩ có tới
bạn, bạn cũng sẽ không nghe theo ông ấy. Bạn hoàn
toàn ổn thoả. Bạn sẽ nói, 'Tôi hoàn toàn khoẻ. Ai bảo
tôi ốm?' Nếu bạn không nghĩ mình ốm, bạn sẽ cứ bảo
vệ cái ốm yếu của mình. Điều đó là nguy hiểm; bạn
đang trên con đường tự tử.
Nếu có giận dữ, có tham lam, có cái gì đó xảy ra
chỉ khi bạn vô ý thức, nhận ra nó - bạn làm điều đó
càng sớm càng tốt. Thiền về nó. Đi vào trung tâm của
bạn và đáp ứng từ trung tâm đó.
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà đi tới hiểu biết về điều đó, cải biến bản
thân mình và thực hành điều thiện, thì lực trừng
phạt sẽ dần dần tự nó hết cũng như bệnh tật dần
dần mất đi ảnh hưởng độc hại khi bệnh nhân toát
mồ hôi.
Nếu bạn thừa nhận nó, bạn đã lấy một bước rất có
ý nghĩa đi tới việc thay đổi nó. Bây giờ Phật nói một
điều rất quan trọng: 'Nếu ông đi tới thừa nhận nó, nếu
ông đi tới nhận biết về nó, cải biến bản thân mình đi.'
Thông thường, cho dù đôi khi chúng ta thừa nhận
rằng 'vâng, cái gì đó sai đã xảy ra', chúng ta không cố
gắng cải biến bản thân mình, chúng ta chỉ cố gắng sửa
đổi hình ảnh của mình. Chúng ta muốn mọi người
cảm thấy rằng họ đã tha thứ cho chúng ta. Chúng ta
muốn mọi người thừa nhận rằng điều đó sai về phần
chúng ta, nhưng chúng ta đã yêu cầu sự tha thứ của họ
rồi, và mọi sự được đặt lại đúng chỗ. Chúng ta lại ở
trên bệ thờ của mình. Hình ảnh sụp đổ đã được sửa lại
trên ngai vàng. Chúng ta không tự biến đổi bản thân
mình.
Bạn đã nhiều lần xin tha thứ, nhưng rồi bạn cứ lặp
đi lặp lại cùng một điều. Điều đó đơn giản chỉ ra rằng
đó là chính sách, chính trị, thủ đoạn để thao túng mọi
người - nhưng bạn vẫn còn như cũ, bạn đã không thay
đổi chút nào. Nếu bạn thực sự xin tha thứ vì giận dữ
của mình hay bất kì sự xúc phạm vào bất kì ai, thế thì
điều đó phải không được xảy ra nữa. Chỉ điều đó mới
có thể là bằng chứng rằng bạn thực sự đang trên con
đường thay đổi bản thân mình.
Phật nói:
Nếu một người đã phạm phải nhiều cách cư xử
xấu mà đi tới hiểu biết về điều đó, sửa đổi bản
thân mình và thực hành điều thiện...
Cho nên, hai điều ông ấy đang nói. Thứ nhất:
khoảnh khắc bạn cảm thấy rằng cái gì đó đi sai, cái gì
đó liên tục làm cho bạn thành vô ý thức, và bạn hành
xử theo cách máy móc, bạn phản ứng, thế thì bạn phải
làm điều gì đó - và việc làm này phải trở thành nhận
biết nhiều hơn. Đó là cách duy nhất để biến đổi bản
thân bạn.
Quan sát bao nhiêu điều bạn làm một cách vô ý
thức đi. Ai đó nói điều gì đó và có giận dữ. Thậm chí
không có lỗ hổng dù một khoảnh khắc. Cứ dường như
bạn chỉ là cái máy - ai đó nhấn nút và bạn mất bình
tĩnh. Cũng hệt như bạn nhấn nút và quạt bắt đầu quay
và đèn bật sáng. Không có lấy một khoảnh khắc. Quạt
chẳng bao giờ nghĩ liệu có quay hay không quay; nó
đơn giản quay thôi.
Phật nói đây là vô ý thức, đây là vô lưu tâm. Ai
đó xúc phạm và bạn đơn giản bị điều khiển bởi sự xúc
phạm của người đó.
Gurdjieff hay nói rằng một điều nhỏ đã làm biến
đổi toàn bộ cuộc đời của ông ấy. Bố ông ấy sắp chết
và ông ấy gọi đứa trẻ tới - và Gurdjieff mới chín tuổi
thôi - và ông ấy nói với đứa trẻ, 'Bố chẳng có gì nhiều
để cho con, chỉ có một lời khuyên đã được bố của bố
trao cho bố lúc ông ấy trên giường chết, và điều đó
cực kì ích lợi cho bố. Có thể điều đó cũng có ích nào
đó cho con. Bố cảm thấy rằng con sẽ không thể nào
hiểu được nó ngay bây giờ, con còn quá trẻ thơ. Cho
nên nhớ lấy lấy nó. Bất kì khi nào con có thể hiểu
được, nó sẽ có ích.'
Và ông ấy nói, 'Nhớ lấy chỉ một điều thôi - nếu
con cảm thấy giận, thế thì đợi hai mươi bốn giờ. Thế
rồi hãy làm bất kì cái gì con muốn làm - nhưng đợi
hai mươi bốn giờ. Nếu ai đó xúc phạm con, con bảo
người đó, "Tôi sẽ tới sau hai mươi bốn giờ và sẽ làm
bất kì điều gì cần thiết. Xin cho tôi chút ít thời gian để
nghĩ về nó."'
Tất nhiên cậu bé chín tuổi Gurdjieff không thể
hiểu được đó là cái gì, nhưng cậu bé đã theo điều đó.
Dần dần ông ấy trở nên nhận biết về tác động vô cùng
của nó. Ông ấy đã hoàn toàn được biến đổi. Bởi vì hai
điều ông ấy phải ghi nhớ - một, ông ấy phải nhận biết
không tạo ra giận dữ, không đi vào trong giận dữ khi
ai đó xúc phạm, không cho phép bản thân mình bị
người khác thao túng - ông ấy phải chờ đợi hai mươi
bốn giờ. Cho nên khi ai đó xúc phạm hay nói điều gì
đó chống lại ông ấy, ông ấy sẽ đơn giản vẫn còn tỉnh
táo không bị ảnh hưởng. Trong hai mươi bốn giờ, ông
ấy đã hứa với người bố sắp chết, ông ấy sẽ vẫn còn
điềm tĩnh và bình thản. Và dần dần ông ấy trở nên có
khả năng.
Và thế rồi ông ấy đã hiểu điều đó - rằng sau hai
mươi bốn giờ điều đó không bao giờ được cần tới
nữa. Bạn không thể giận được sau hai mươi bốn giờ.
Sau hai mươi bốn phút bạn không thể giận được, sau
hai mươi bốn giây bạn không thể giận được. Hoặc là
nó có tức thời hoặc là nó không có. Bởi vì giận vận
hành chỉ nếu bạn vô ý thức; nếu bạn ý thức thế này
thôi - rằng bạn có thể chờ đợi trong hai mươi bốn giây
- thì kết thúc rồi. Thế thì bạn không thể giận được.
Thế thì bạn đã bỏ lỡ khoảnh khắc đó, thế thì bạn đã lỡ
tầu; con tầu đã rời sân ga. Thậm chí hai mươi bốn
giây thôi cũng đủ - bạn cứ thử điều đó mà xem.
khoảnh khắc bạn cảm thấy rằng cái gì đó đi sai, cái gì
đó liên tục làm cho bạn thành vô ý thức, và bạn hành
xử theo cách máy móc, bạn phản ứng, thế thì bạn phải
làm điều gì đó - và việc làm này phải trở thành nhận
biết nhiều hơn. Đó là cách duy nhất để biến đổi bản
thân bạn.
Quan sát bao nhiêu điều bạn làm một cách vô ý
thức đi. Ai đó nói điều gì đó và có giận dữ. Thậm chí
không có lỗ hổng dù một khoảnh khắc. Cứ dường như
bạn chỉ là cái máy - ai đó nhấn nút và bạn mất bình
tĩnh. Cũng hệt như bạn nhấn nút và quạt bắt đầu quay
và đèn bật sáng. Không có lấy một khoảnh khắc. Quạt
chẳng bao giờ nghĩ liệu có quay hay không quay; nó
đơn giản quay thôi.
Phật nói đây là vô ý thức, đây là vô lưu tâm. Ai
đó xúc phạm và bạn đơn giản bị điều khiển bởi sự xúc
phạm của người đó.
Gurdjieff hay nói rằng một điều nhỏ đã làm biến
đổi toàn bộ cuộc đời của ông ấy. Bố ông ấy sắp chết
và ông ấy gọi đứa trẻ tới - và Gurdjieff mới chín tuổi
thôi - và ông ấy nói với đứa trẻ, 'Bố chẳng có gì nhiều
để cho con, chỉ có một lời khuyên đã được bố của bố
trao cho bố lúc ông ấy trên giường chết, và điều đó
cực kì ích lợi cho bố. Có thể điều đó cũng có ích nào
đó cho con. Bố cảm thấy rằng con sẽ không thể nào
hiểu được nó ngay bây giờ, con còn quá trẻ thơ. Cho
nên nhớ lấy lấy nó. Bất kì khi nào con có thể hiểu
được, nó sẽ có ích.'
Và ông ấy nói, 'Nhớ lấy chỉ một điều thôi - nếu
con cảm thấy giận, thế thì đợi hai mươi bốn giờ. Thế
rồi hãy làm bất kì cái gì con muốn làm - nhưng đợi
hai mươi bốn giờ. Nếu ai đó xúc phạm con, con bảo
người đó, "Tôi sẽ tới sau hai mươi bốn giờ và sẽ làm
bất kì điều gì cần thiết. Xin cho tôi chút ít thời gian để
nghĩ về nó."'
Tất nhiên cậu bé chín tuổi Gurdjieff không thể
hiểu được đó là cái gì, nhưng cậu bé đã theo điều đó.
Dần dần ông ấy trở nên nhận biết về tác động vô cùng
của nó. Ông ấy đã hoàn toàn được biến đổi. Bởi vì hai
điều ông ấy phải ghi nhớ - một, ông ấy phải nhận biết
không tạo ra giận dữ, không đi vào trong giận dữ khi
ai đó xúc phạm, không cho phép bản thân mình bị
người khác thao túng - ông ấy phải chờ đợi hai mươi
bốn giờ. Cho nên khi ai đó xúc phạm hay nói điều gì
đó chống lại ông ấy, ông ấy sẽ đơn giản vẫn còn tỉnh
táo không bị ảnh hưởng. Trong hai mươi bốn giờ, ông
ấy đã hứa với người bố sắp chết, ông ấy sẽ vẫn còn
điềm tĩnh và bình thản. Và dần dần ông ấy trở nên có
khả năng.
Và thế rồi ông ấy đã hiểu điều đó - rằng sau hai
mươi bốn giờ điều đó không bao giờ được cần tới
nữa. Bạn không thể giận được sau hai mươi bốn giờ.
Sau hai mươi bốn phút bạn không thể giận được, sau
hai mươi bốn giây bạn không thể giận được. Hoặc là
nó có tức thời hoặc là nó không có. Bởi vì giận vận
hành chỉ nếu bạn vô ý thức; nếu bạn ý thức thế này
thôi - rằng bạn có thể chờ đợi trong hai mươi bốn giây
- thì kết thúc rồi. Thế thì bạn không thể giận được.
Thế thì bạn đã bỏ lỡ khoảnh khắc đó, thế thì bạn đã lỡ
tầu; con tầu đã rời sân ga. Thậm chí hai mươi bốn
giây thôi cũng đủ - bạn cứ thử điều đó mà xem.
Phật nói người thừa nhận lỗi lầm của mình... và
ông ấy đơn giản nói thừa nhận nó, ông ấy không nói
'ai kết án', bởi vì không có gì để kết án cả. Điều đó
mang tính con người, điều đó mang tính tự nhiên;
chúng ta là những sinh linh vô ý thức. Phật hay nói
rằng thượng đế, hay linh hồn vũ trụ, hay sự tồn tại,
ngủ trong khoáng vật, quên lãng hoàn toàn; trong rau
cỏ giấc ngủ không sâu thế, vài mảnh mẩu của mơ đã
bắt đầu di chuyển quanh; trong con vật, thượng đế
đang mơ; trong con người ngài đã trở nên chút ít nhận
biết - chút ít thôi. Nhưng khoảnh khắc đó là ít và cách
quãng xa ở giữa. Đôi khi nhiều tháng trôi qua và bạn
không nhận biết dù một khoảnh khắc, nhưng trong
con người có khả năng của vài khoảnh khắc nhận biết.
Trong vị phật, thượng đế đã trở nên nhận biết hoàn
hảo.
Quan sát sự tồn tại khắp xung quanh. Trong cây
cối này, Phật nói có vài mảnh mẩu mơ. Trong tảng
đá... ngủ say, sâu, không mơ - sushupti. Trong con vật
- trong con mèo, trong con chó, trong sư tử, trong con
hổ, trong con chim - thượng đế đang mơ, nhiều giấc
mơ. Trong con người ngài đang vượt lên trên, một
chút ít thôi, vài khoảnh khắc của nhận biết.
Cho nên đừng bỏ lỡ bất kì cơ hội nào khi bạn có
thể trở nên nhận biết. Và những cơ hội đó là những
khoảnh khắc tốt nhất - khi vô thức kéo bạn xuống
dưới. Nếu bạn có thể dùng những khoảnh khắc đó,
nếu bạn có thể dùng những khoảnh khắc đó như
những thách thức, thượng đế sẽ trở nên ngày một
nhận biết hơn trong bạn. Một ngày nào đó nhận biết
của bạn trở thành ngọn lửa liên tục, ngọn lửa vĩnh
hằng. Thế thì thượng đế hoàn toàn thức tỉnh, không
ngủ, không mơ.
Đây là ý nghĩa của từ 'phật'. 'Phật' nghĩa là người
đã trở nên tuyệt đối nhận biết. Ông ấy không mất lưu
tâm của mình trong bất kì tình huống nào. Lưu tâm
của ông ấy đã trở thành tự nhiên như việc thở. Cũng
như bạn thở vào và thở ra, theo đúng cách đó ông ấy
hít vào nhận biết, ông ấy thở ra nhận biết. Việc định
tâm của ông ấy đã trở thành vĩnh hằng. Ông ấy không
vận hành từ cá tính - cá tính của đứa trẻ, của cha mẹ,
của người trưởng thành, không. Ông ấy đơn giản vận
hành từ một điểm ở bên ngoài tất cả các cá tính.
Đây là điều ông ấy gọi là 'cải biến'. Từ 'cải biến -
reform' là hay. Nó nghĩa là 'làm lại điều đó lần nữa' -
cải biến lại, xây dựng lại, tái tạo lại. Cải biến không
ngụ ý chỉ là cải tạo, cải biến không ngụ ý chỉ là thay
đổi đây đó. Cải biến không ngụ ý rằng đâu đó vôi vữa
đã bong ra cho nên bạn phải trát nó lại, đâu đó mầu
sắc đã tàn phai, bay biến, cho nên bạn phải sơn vẽ lại.
Cải biến không ngụ ý những sửa đổi nhỏ. Cải biến là
một từ rất cách mạng. Nó đơn giản ngụ ý tạo lại hình
dáng, được tái sinh, được hoàn toàn mới, lấy bước
nhảy lượng tử, đi từ cá tính cũ, thoát xa khỏi hạt nhân
cũ, đạt tới trung tâm mới.
người đó sửa đổi bản thân mình và thực hành
điều thiện...
Bất kì cái gì bạn cảm thấy là lỗi lầm cơ bản của
mình, đừng bị chú ý quá nhiều tới nó, đừng bị ám ảnh
bởi nó. Điều đó nữa cũng là khuyết điểm. Có nhiều
người, họ tới tôi và họ nói, 'Chúng tôi không thể kiểm soát được giận dữ. Chúng tôi liên tục cố gắng để kiểm
soát nó, nhưng chúng tôi không thể kiểm soát được.
Phải làm gì đây?'
Phật nói đừng trở nên bị ám ảnh bởi bất kì cái gì.
Thừa nhận nó, trở nên nhận biết, và làm điều gì đó là
cái đối lập. Nếu bạn cảm thấy giận dữ là vấn đề của
mình, đừng quá chú ý tới giận dữ; trở nên từ bi hơn
đi, trở nên đáng yêu hơn đi. Bởi vì nếu bạn trở nên
quá bận tâm với giận dữ, bạn sẽ đặt vào đâu năng
lượng sẽ thoát ra nếu bạn không trở nên giận dữ? Tạo
ra con đường cho năng lượng di chuyển. Nó vẫn là
cùng năng lượng. Khi bạn có từ bi thì nó là cùng năng
lượng như nó đã có trong giận dữ. Bây giờ nó mang
tính tích cực, trước đây nó mang tính tiêu cực. Trước
đây nó mang tính phá huỷ, bây giờ nó mang tính sáng
tạo. Nhưng nó là cùng năng lượng - giận dữ trở thành
từ bi. Cho nên trước khi bạn muốn thay đổi giận dữ
bạn sẽ phải 'đổi kênh', bạn sẽ phải tạo ra kênh mới
hướng tới từ bi.
Cho nên Phật nói rèn luyện điều thiện, rèn luyện
đức hạnh. Tìm ra khuyết điểm chính của bạn và tạo ra
những con đường mới trong con người bạn. Nếu bạn
là người keo kiệt thì chỉ kêu khóc về nó và nói về nó
là không ích gì cả. Thế thì bắt đầu chia sẻ đi. Bất kì
cái gì bạn có thể chia sẻ, chia sẻ nó. Làm cái gì đó trở
thành điểm đột phá, làm cái gì đó đi ngược lại quá
khứ của bạn, làm cái gì đó bạn chưa bao giờ làm
trước đây. Có thể rằng bạn giận dữ bởi vì bạn không
biết cách có từ bi. Có thể bạn là người keo kiệt bởi vì
bạn không biết cách chia sẻ.
Nhấn mạnh của Phật là mang tính tích cực - làm
cái gì đó để cho năng lượng bắt đầu chuyển động và
tuôn chảy. Thế rồi dần dần nó sẽ được đem đi xa khỏi
giận dữ. Trở nên ý thức nhưng không bị ám ảnh.
Bạn sẽ phải phân biệt giữa hai điều này bởi vì tâm
trí con người hay diễn giải sai. Khi Phật nói trở nên
lưu tâm, ông ấy không nói trở nên bị ám ảnh, ông ấy
không nói liên tục nghĩ tới giận dữ. Bởi vì nếu bạn
liên tục nghĩ tới giận dữ bạn sẽ tạo ra ngày một nhiều
tình huống giận dữ cho bản thân mình. Có ý thức,
nhưng không có nhu cầu phải suy tư. Có ý thức,
nhưng không có nhu cầu bận tâm quá nhiều. Ghi nhớ
về nó và thế rồi làm cái gì đó thay đổi hình mẫu năng
lượng của bạn. Đó là điều ông ấy ngụ ý khi ông ấy nói
rèn luyện điều thiện.
... lực trừng phạt sẽ dần dần tự nó hết cũng như
bệnh tật dần dần mất đi ảnh hưởng độc hại khi
bệnh nhân toát mồ hôi.
Ai đó đã uống quá nhiều rượu cồn. Bạn phải làm
gì? Bạn có thể cho người đó tắm nóng hay bạn có thể
cho người đó tắm hơi. Nếu người đó có thể vã mồ hôi
thì cồn sẽ ra cùng với mồ hôi.
Phật nói làm điều đức hạnh cũng giống như vã mồ
hôi. Những thói quen vô ý thức của bạn bay hơi qua
nó. Cho nên không làm điều xấu thực tế là làm điều
thiện. Đừng quan tâm một cách tiêu cực, hãy tích cực.
Nếu bạn chỉ ngồi và nghĩ về tất cả mọi cái sai mà
mình đã làm, suy nghĩ quá nhiều về cái sai bạn đã
làm, bạn sẽ cho chúng quá nhiều thức ăn. Chú ý là
cho thức ăn đấy, chú ý nghĩa là chơi với vết thương.
ông ấy đơn giản nói thừa nhận nó, ông ấy không nói
'ai kết án', bởi vì không có gì để kết án cả. Điều đó
mang tính con người, điều đó mang tính tự nhiên;
chúng ta là những sinh linh vô ý thức. Phật hay nói
rằng thượng đế, hay linh hồn vũ trụ, hay sự tồn tại,
ngủ trong khoáng vật, quên lãng hoàn toàn; trong rau
cỏ giấc ngủ không sâu thế, vài mảnh mẩu của mơ đã
bắt đầu di chuyển quanh; trong con vật, thượng đế
đang mơ; trong con người ngài đã trở nên chút ít nhận
biết - chút ít thôi. Nhưng khoảnh khắc đó là ít và cách
quãng xa ở giữa. Đôi khi nhiều tháng trôi qua và bạn
không nhận biết dù một khoảnh khắc, nhưng trong
con người có khả năng của vài khoảnh khắc nhận biết.
Trong vị phật, thượng đế đã trở nên nhận biết hoàn
hảo.
Quan sát sự tồn tại khắp xung quanh. Trong cây
cối này, Phật nói có vài mảnh mẩu mơ. Trong tảng
đá... ngủ say, sâu, không mơ - sushupti. Trong con vật
- trong con mèo, trong con chó, trong sư tử, trong con
hổ, trong con chim - thượng đế đang mơ, nhiều giấc
mơ. Trong con người ngài đang vượt lên trên, một
chút ít thôi, vài khoảnh khắc của nhận biết.
Cho nên đừng bỏ lỡ bất kì cơ hội nào khi bạn có
thể trở nên nhận biết. Và những cơ hội đó là những
khoảnh khắc tốt nhất - khi vô thức kéo bạn xuống
dưới. Nếu bạn có thể dùng những khoảnh khắc đó,
nếu bạn có thể dùng những khoảnh khắc đó như
những thách thức, thượng đế sẽ trở nên ngày một
nhận biết hơn trong bạn. Một ngày nào đó nhận biết
của bạn trở thành ngọn lửa liên tục, ngọn lửa vĩnh
hằng. Thế thì thượng đế hoàn toàn thức tỉnh, không
ngủ, không mơ.
Đây là ý nghĩa của từ 'phật'. 'Phật' nghĩa là người
đã trở nên tuyệt đối nhận biết. Ông ấy không mất lưu
tâm của mình trong bất kì tình huống nào. Lưu tâm
của ông ấy đã trở thành tự nhiên như việc thở. Cũng
như bạn thở vào và thở ra, theo đúng cách đó ông ấy
hít vào nhận biết, ông ấy thở ra nhận biết. Việc định
tâm của ông ấy đã trở thành vĩnh hằng. Ông ấy không
vận hành từ cá tính - cá tính của đứa trẻ, của cha mẹ,
của người trưởng thành, không. Ông ấy đơn giản vận
hành từ một điểm ở bên ngoài tất cả các cá tính.
Đây là điều ông ấy gọi là 'cải biến'. Từ 'cải biến -
reform' là hay. Nó nghĩa là 'làm lại điều đó lần nữa' -
cải biến lại, xây dựng lại, tái tạo lại. Cải biến không
ngụ ý chỉ là cải tạo, cải biến không ngụ ý chỉ là thay
đổi đây đó. Cải biến không ngụ ý rằng đâu đó vôi vữa
đã bong ra cho nên bạn phải trát nó lại, đâu đó mầu
sắc đã tàn phai, bay biến, cho nên bạn phải sơn vẽ lại.
Cải biến không ngụ ý những sửa đổi nhỏ. Cải biến là
một từ rất cách mạng. Nó đơn giản ngụ ý tạo lại hình
dáng, được tái sinh, được hoàn toàn mới, lấy bước
nhảy lượng tử, đi từ cá tính cũ, thoát xa khỏi hạt nhân
cũ, đạt tới trung tâm mới.
người đó sửa đổi bản thân mình và thực hành
điều thiện...
Bất kì cái gì bạn cảm thấy là lỗi lầm cơ bản của
mình, đừng bị chú ý quá nhiều tới nó, đừng bị ám ảnh
bởi nó. Điều đó nữa cũng là khuyết điểm. Có nhiều
người, họ tới tôi và họ nói, 'Chúng tôi không thể kiểm soát được giận dữ. Chúng tôi liên tục cố gắng để kiểm
soát nó, nhưng chúng tôi không thể kiểm soát được.
Phải làm gì đây?'
Phật nói đừng trở nên bị ám ảnh bởi bất kì cái gì.
Thừa nhận nó, trở nên nhận biết, và làm điều gì đó là
cái đối lập. Nếu bạn cảm thấy giận dữ là vấn đề của
mình, đừng quá chú ý tới giận dữ; trở nên từ bi hơn
đi, trở nên đáng yêu hơn đi. Bởi vì nếu bạn trở nên
quá bận tâm với giận dữ, bạn sẽ đặt vào đâu năng
lượng sẽ thoát ra nếu bạn không trở nên giận dữ? Tạo
ra con đường cho năng lượng di chuyển. Nó vẫn là
cùng năng lượng. Khi bạn có từ bi thì nó là cùng năng
lượng như nó đã có trong giận dữ. Bây giờ nó mang
tính tích cực, trước đây nó mang tính tiêu cực. Trước
đây nó mang tính phá huỷ, bây giờ nó mang tính sáng
tạo. Nhưng nó là cùng năng lượng - giận dữ trở thành
từ bi. Cho nên trước khi bạn muốn thay đổi giận dữ
bạn sẽ phải 'đổi kênh', bạn sẽ phải tạo ra kênh mới
hướng tới từ bi.
Cho nên Phật nói rèn luyện điều thiện, rèn luyện
đức hạnh. Tìm ra khuyết điểm chính của bạn và tạo ra
những con đường mới trong con người bạn. Nếu bạn
là người keo kiệt thì chỉ kêu khóc về nó và nói về nó
là không ích gì cả. Thế thì bắt đầu chia sẻ đi. Bất kì
cái gì bạn có thể chia sẻ, chia sẻ nó. Làm cái gì đó trở
thành điểm đột phá, làm cái gì đó đi ngược lại quá
khứ của bạn, làm cái gì đó bạn chưa bao giờ làm
trước đây. Có thể rằng bạn giận dữ bởi vì bạn không
biết cách có từ bi. Có thể bạn là người keo kiệt bởi vì
bạn không biết cách chia sẻ.
Nhấn mạnh của Phật là mang tính tích cực - làm
cái gì đó để cho năng lượng bắt đầu chuyển động và
tuôn chảy. Thế rồi dần dần nó sẽ được đem đi xa khỏi
giận dữ. Trở nên ý thức nhưng không bị ám ảnh.
Bạn sẽ phải phân biệt giữa hai điều này bởi vì tâm
trí con người hay diễn giải sai. Khi Phật nói trở nên
lưu tâm, ông ấy không nói trở nên bị ám ảnh, ông ấy
không nói liên tục nghĩ tới giận dữ. Bởi vì nếu bạn
liên tục nghĩ tới giận dữ bạn sẽ tạo ra ngày một nhiều
tình huống giận dữ cho bản thân mình. Có ý thức,
nhưng không có nhu cầu phải suy tư. Có ý thức,
nhưng không có nhu cầu bận tâm quá nhiều. Ghi nhớ
về nó và thế rồi làm cái gì đó thay đổi hình mẫu năng
lượng của bạn. Đó là điều ông ấy ngụ ý khi ông ấy nói
rèn luyện điều thiện.
... lực trừng phạt sẽ dần dần tự nó hết cũng như
bệnh tật dần dần mất đi ảnh hưởng độc hại khi
bệnh nhân toát mồ hôi.
Ai đó đã uống quá nhiều rượu cồn. Bạn phải làm
gì? Bạn có thể cho người đó tắm nóng hay bạn có thể
cho người đó tắm hơi. Nếu người đó có thể vã mồ hôi
thì cồn sẽ ra cùng với mồ hôi.
Phật nói làm điều đức hạnh cũng giống như vã mồ
hôi. Những thói quen vô ý thức của bạn bay hơi qua
nó. Cho nên không làm điều xấu thực tế là làm điều
thiện. Đừng quan tâm một cách tiêu cực, hãy tích cực.
Nếu bạn chỉ ngồi và nghĩ về tất cả mọi cái sai mà
mình đã làm, suy nghĩ quá nhiều về cái sai bạn đã
làm, bạn sẽ cho chúng quá nhiều thức ăn. Chú ý là
cho thức ăn đấy, chú ý nghĩa là chơi với vết thương.
Lưy ý, để tâm, suy tư, nhưng đừng chơi với vết
thương. Bằng không bạn sẽ làm cho vết thương cứ
còn mãi. Nó sẽ bắt đầu chảy máu. Cho nên đừng trở
nên bận tâm quá nhiều về những điều nhỏ nhặt của
bạn - chúng là nhỏ mà.
Tôi đã nghe nói về một thánh nhân thường hay tự
đánh mình mọi sáng, và ông ta sẽ kêu khóc, 'Thượng
đế ơi, xin tha thứ cho con. Con đã phạm tội lỗi.' Điều
này liên tục trong bốn mươi năm. Ông ta cứ đòi hỏi
mãi... Ông ta đã trở thành một người rất đáng kính,
ông ta được coi là người rất thánh thiện, và không ai
biết rằng ông ta đã bao giờ phạm phải tội lỗi nào bởi
vì ông ta là con người đức hạnh thế. Và trong bốn
mươi năm mọi người đã quan sát ông ấy - ông ấy bao
giờ cũng trong con mắt công chúng, ông ấy bao giờ
cũng được bao quanh bởi mọi người. Khi ông ấy ngủ,
thế nữa mọi người cũng bao quanh ông ấy, và không
ai đã từng thấy rằng ông ấy đã bao giờ làm cái gì sai;
ông ấy liên tục cầu nguyện. Nhưng mọi sáng ông ấy
sẽ tự đánh mình, máu chảy ra từ thân thể ông ấy.
Ông ta liên tục được hỏi, 'Ông đã làm điều gì sai
trái vậy? Tội gì? Cho chúng tôi biết.' Nhưng ông ấy
không nói. Chỉ khi ông ấy sắp chết, ông ấy nói, 'Bây
giờ tôi sẽ phải nói, bởi vì đêm qua thượng đế đã xuất
hiện trong giấc mơ của tôi và ông ấy nói, "Con đang
tạo ra sự ồn ào quá đáng về điều đó. Bốn mươi năm là
đủ rồi! Và ta phải bảo con điều này, bằng không ta sẽ
không cho phép con vào thiên đường. Con đã không
làm điều gì sai cả."' Khi ông ấy còn trẻ ông ấy nhìn
thấy một đàn bà đẹp đi qua và ham muốn nảy sinh
trong ông ấy, chỉ một thôi thúc có người đàn bà này.
Đó là tội lỗi duy nhất mà ông ấy đã phạm phải - chỉ
một ý nghĩ - và trong bốn mươi năm ông ấy đã tự
đánh mình. Ngay cả thượng đế cũng phải xuất hiện
cho ông ấy trong giấc mơ: 'Con thôi đi, bây giờ... bởi
vì mai con sẽ chết. Ta sẽ không cho phép con vào
thiên đường nếu con tiếp tục điều này. Con đã không
làm cái gì cả, nhưng con đang tạo ra quá nhiều ồn ào
về nó. Đừng có làm om sòm lên thế.'
Tất cả mọi lỗi lầm đều bình thường. Bạn có thể
phạm phải tội phi thường nào? Tất cả các tội lỗi đều
đã bị phạm cả rồi; bạn không thể tìm ra được tội mới
đâu - điều đó là rất khó. Gần như không thể nào là
nguyên gốc về tội lỗi được. Trong hàng triệu năm mọi
người đã phạm phải mọi điều có thể phạm tội. Bạn có
thể tìm ra cái gì mới không? Điều đó là không thể
được - và bạn có thể phạm vào cái gì?
Bertrand Russell hay nói rằng thượng đế Ki tô
giáo dường như là ngớ ngẩn nhất, bởi vì thượng đế Ki
tô giáo nói rằng nếu bạn phạm phải một tội thì bạn sẽ
bị tống vào địa ngục vĩnh viễn. Bây giờ điều này là
quá đáng. Bạn có thể tống một người vào tù năm năm,
mười năm, hai mươi năm, năm mươi năm. Nếu một
người sống bẩy mươi năm bạn có thể tống người đó
vào tù bẩy mươi năm. Điều đó nghĩa là người đó liên
tục phạm tội trong bẩy mươi năm - thậm chí không
một lỗ hổng, thậm chí không một ngày nghỉ. Thế nữa
bạn có thể tống người đó vào tù trong bẩy mươi năm.
Và người Ki tô giáo tin vào chỉ một kiếp sống.
Cũng tốt là họ tin vào chỉ một kiếp sống, bằng không
họ sẽ làm gì? Với tội của một kiếp sống họ tống bạn
vào địa ngục vĩnh viễn! Nghĩ về người Hindu - biết
bao nhiêu là kiếp; một kiếp vĩnh hằng sẽ không đủ.
thương. Bằng không bạn sẽ làm cho vết thương cứ
còn mãi. Nó sẽ bắt đầu chảy máu. Cho nên đừng trở
nên bận tâm quá nhiều về những điều nhỏ nhặt của
bạn - chúng là nhỏ mà.
Tôi đã nghe nói về một thánh nhân thường hay tự
đánh mình mọi sáng, và ông ta sẽ kêu khóc, 'Thượng
đế ơi, xin tha thứ cho con. Con đã phạm tội lỗi.' Điều
này liên tục trong bốn mươi năm. Ông ta cứ đòi hỏi
mãi... Ông ta đã trở thành một người rất đáng kính,
ông ta được coi là người rất thánh thiện, và không ai
biết rằng ông ta đã bao giờ phạm phải tội lỗi nào bởi
vì ông ta là con người đức hạnh thế. Và trong bốn
mươi năm mọi người đã quan sát ông ấy - ông ấy bao
giờ cũng trong con mắt công chúng, ông ấy bao giờ
cũng được bao quanh bởi mọi người. Khi ông ấy ngủ,
thế nữa mọi người cũng bao quanh ông ấy, và không
ai đã từng thấy rằng ông ấy đã bao giờ làm cái gì sai;
ông ấy liên tục cầu nguyện. Nhưng mọi sáng ông ấy
sẽ tự đánh mình, máu chảy ra từ thân thể ông ấy.
Ông ta liên tục được hỏi, 'Ông đã làm điều gì sai
trái vậy? Tội gì? Cho chúng tôi biết.' Nhưng ông ấy
không nói. Chỉ khi ông ấy sắp chết, ông ấy nói, 'Bây
giờ tôi sẽ phải nói, bởi vì đêm qua thượng đế đã xuất
hiện trong giấc mơ của tôi và ông ấy nói, "Con đang
tạo ra sự ồn ào quá đáng về điều đó. Bốn mươi năm là
đủ rồi! Và ta phải bảo con điều này, bằng không ta sẽ
không cho phép con vào thiên đường. Con đã không
làm điều gì sai cả."' Khi ông ấy còn trẻ ông ấy nhìn
thấy một đàn bà đẹp đi qua và ham muốn nảy sinh
trong ông ấy, chỉ một thôi thúc có người đàn bà này.
Đó là tội lỗi duy nhất mà ông ấy đã phạm phải - chỉ
một ý nghĩ - và trong bốn mươi năm ông ấy đã tự
đánh mình. Ngay cả thượng đế cũng phải xuất hiện
cho ông ấy trong giấc mơ: 'Con thôi đi, bây giờ... bởi
vì mai con sẽ chết. Ta sẽ không cho phép con vào
thiên đường nếu con tiếp tục điều này. Con đã không
làm cái gì cả, nhưng con đang tạo ra quá nhiều ồn ào
về nó. Đừng có làm om sòm lên thế.'
Tất cả mọi lỗi lầm đều bình thường. Bạn có thể
phạm phải tội phi thường nào? Tất cả các tội lỗi đều
đã bị phạm cả rồi; bạn không thể tìm ra được tội mới
đâu - điều đó là rất khó. Gần như không thể nào là
nguyên gốc về tội lỗi được. Trong hàng triệu năm mọi
người đã phạm phải mọi điều có thể phạm tội. Bạn có
thể tìm ra cái gì mới không? Điều đó là không thể
được - và bạn có thể phạm vào cái gì?
Bertrand Russell hay nói rằng thượng đế Ki tô
giáo dường như là ngớ ngẩn nhất, bởi vì thượng đế Ki
tô giáo nói rằng nếu bạn phạm phải một tội thì bạn sẽ
bị tống vào địa ngục vĩnh viễn. Bây giờ điều này là
quá đáng. Bạn có thể tống một người vào tù năm năm,
mười năm, hai mươi năm, năm mươi năm. Nếu một
người sống bẩy mươi năm bạn có thể tống người đó
vào tù bẩy mươi năm. Điều đó nghĩa là người đó liên
tục phạm tội trong bẩy mươi năm - thậm chí không
một lỗ hổng, thậm chí không một ngày nghỉ. Thế nữa
bạn có thể tống người đó vào tù trong bẩy mươi năm.
Và người Ki tô giáo tin vào chỉ một kiếp sống.
Cũng tốt là họ tin vào chỉ một kiếp sống, bằng không
họ sẽ làm gì? Với tội của một kiếp sống họ tống bạn
vào địa ngục vĩnh viễn! Nghĩ về người Hindu - biết
bao nhiêu là kiếp; một kiếp vĩnh hằng sẽ không đủ.
Russell hay nói, 'Tôi đếm tội của mình - những tội
mà tôi đã phạm và cả những tội mà tôi không phạm,
chỉ mới nghĩ thôi - và tôi không thể quan niệm nổi
làm sao, với những điều nhỏ nhặt này, tôi sẽ bị tống
vào địa ngục vĩnh viễn, và tôi sẽ bị tra tấn vĩnh viễn.
Ngay cả quan toà rất rất nghiêm khắc cũng không thể
tống tôi vào tù quá bốn năm.' Và ông ấy là phải.
Bạn có thể phạm phải tội lỗi nào? Bạn đã phạm
phải tội nào? Đừng gọi chúng là tội bởi vì chính từ
này đã trở nên bị ô nhiễm, nó mang kết án trong nó.
Phật đơn giản gọi chúng là 'lỗi nhẹ', hành động vô
duyên. Thuật ngữ của ông ấy thật hay - hành động vô
duyên, hành động trong đó bạn hành xử theo cách vô
duyên. Bạn trở nên giận dữ hay bạn nói điều gì đó
không có duyên, hay bạn đã làm điều gì đó không có
duyên - chỉ là lỗi nhẹ.
Phật nói:
Khi người làm điều hại, thấy ông thực hành điều
thiện, tới và giờ trò hiểm độc sỉ nhục ông, ông
nên kiên nhẫn chịu đựng điều đó và không cảm
thấy tức giận với người đó. Vì người làm điều hại
đang tự sỉ nhục mình bởi việc cố sỉ nhục ông.
Cố gắng hiểu lời kinh này. Điều đó bao giờ cũng
xảy ra - nếu bạn trở thành người tốt bạn sẽ thấy nhiều
người trở nên giận với bạn. Bởi vì chính cái tốt của
bạn tạo ra mặc cảm trong họ - họ không tốt được như
thế. Việc tốt của bạn tạo ra so sánh. Rất khó cho mọi
người tha thứ cho người tốt. Họ bao giờ cũng có thể
tha thứ cho người xấu, nhưng họ rất khó tha thứ cho
người tốt. Do đó trong hàng thế kỉ họ vẫn còn giận
với một Jesus, giận với một Socrates, giận với một
Phật. Tại sao điều đó lại xảy ra? Bạn có thể quan sát
trong cuộc sống.
Có thời tôi đã ở trong một đại học, tôi là giáo viên
ở đó, và một thư kí, người giỏi nhất trong cả đám
nhân viên và là một nhân công rất chân thành, đã bảo
tôi, 'Tôi bị rắc rối. Tất cả các nhân viên đều chống lại
tôi. Họ nói, "Sao anh lại làm nhiều thế? Khi chúng tôi
không làm việc thì anh cũng phải không làm việc chứ.
Chỉ hai giờ là đủ - cứ vứt hồ sơ đây đó thôi, không có
nhu cầu..."' Bàn của anh ta bao giờ cũng sạch sẽ,
không có hồ sơ chất đống, còn bàn của mọi người đầy
những hồ sơ. Tất nhiên họ giận, bởi vì sự hiện diện
của người này đã tạo ra sự so sánh. Nếu người này có
thể làm được, sao họ không thể làm được?
Người tốt không bao giờ được yêu mến bởi vì
người đó tạo ra so sánh. Một Jesus phải bị đóng đinh,
bởi vì nếu sự hồn nhiên như vậy mà là có thể, thế thì
tại sao bạn không hồn nhiên như vậy? Điều đó trở
thành vết thương sâu trong bản ngã của bạn. Bạn phải
nghiền nát con người này; chỉ bằng việc giết chết
người đó thì bạn mới được thoả mãn. Bạn phải đầu
độc Socrates bởi vì con người này chân thực thế. Tại
sao bạn không thể chân thực như vậy? Dối trá của bạn
bị bộc lộ ra bởi chân thực của con người này. Thực tại
của con người này, tính đích thực, làm bạn cảm thấy
mọi sự giả dối. Con người này là nguy hiểm. Điều đó
cũng dường như là trong thung lũng người mù, một
người có mắt tới.
H. G. Wells có một câu chuyện rằng có một thung
lũng người mù ở đâu đó miền nam Mĩ, và rồi một lữ khách tới đó, người này có mắt. Tất cả mọi người mù
tụ tập lại với nhau và họ nghĩ rằng điều gì đó phải sai
với người này; điều đó chưa bao giờ xảy ra. Họ quyết
định phải phẫu thuật. Tất nhiên, trong thung lũng
người mù, nếu bạn có mắt thì cái gì đó là sai với bạn.
Mulla Nasruddin là người mắc chứng nghi bệnh.
Một lần anh ta tới tôi và bảo tôi, 'Phải có cái gì đó sai
với vợ tôi.'
Tôi nói, 'Cái gì sai với vợ anh thế? Cô ấy trông
hoàn toàn mạnh khoẻ.'
Anh ta nói, 'Phải có cái gì đó sai rồi. Cô ấy chưa
bao giờ tới bác sĩ.'
Anh ta tới bác sĩ mọi ngày, đều đặn, rất tôn giáo,
và mọi bác sĩ trong thị trấn đều bị anh ta phiền nhiễu.
Bây giờ anh ta lo âu về vợ mình. Phải có gì đó sai với
cô ấy bởi vì cô ấy chưa bao giờ đi tới bất kì bác sĩ
nào.
Nếu bạn sống với người không mạnh khoẻ, thì
mạnh khoẻ là nguy hiểm. Nếu bạn sống với người
điên, thế thì lành mạnh là nguy hiểm. Nếu bạn sống
trong nhà thương điên, cho dù bạn không điên thì ít
nhất hãy giả vờ rằng bạn điên, bằng không những
người điên kia sẽ giết bạn.
Phật nói:
Khi người làm điều hại, thấy ông thực hành điều
thiện, tới và giờ trò hiểm độc sỉ nhục ông...
Họ sẽ tới và xúc phạm bạn. Họ không thể dung
thứ được ý tưởng rằng bạn có thể tốt hơn họ. Họ
không thể tin được rằng bất kì ai có thể vượt qua được
họ. Thế thì người vượt qua phải là người giả vờ, thế
thì người đó phải là kẻ lừa dối, thế thì người đó phải
đang cố gắng tạo ra hình ảnh về bản thân mình, về
bản ngã mình. Họ trở nên bất ổn. Họ bắt đầu báo thù.
Khi người làm điều hại, thấy ông thực hành điều
thiện, tới và giờ trò hiểm độc sỉ nhục ông, ông
nên kiên nhẫn chịu đựng điều đó...
Bạn nên vẫn còn ở trung tâm của mình, bạn nên
kiên nhẫn chịu đựng nó, bạn nên đơn giản quan sát
nó, điều đang xảy ra. Bạn không nên bị rối loạn về
điều đó. Nếu bạn bị rối loạn thì người làm điều hại đó
đã đánh bại bạn. Nếu bạn bị rối loạn thế thì bạn bị
chinh phục. Nếu bạn bị rối loạn thế thì bạn đã hợp tác
với người đó.
Phật nói giữ yên tĩnh, chịu đựng nó, vẫn còn kiên
nhẫn, và không cảm thấy giận với người đó... vì người
làm điều hại đang tự xúc phạm mình bằng việc cố
gắng xúc phạm bạn. Người đó đang xúc phạm tiềm
năng riêng của mình.
Khi chúng ta đóng đinh Jesus, chúng ta đã đóng
đinh sự hồn nhiên riêng của mình. Khi chúng ta đóng
đinh Jesus, chúng ta đã đóng đinh tương lai riêng của
mình. Khi chúng ta đóng đinh Jesus, chúng ta đã giết
chết điều thiêng liêng riêng của mình. Ông ấy không
là gì ngoài biểu tượng rằng điều này là có thể cho bạn
nữa, rằng bất kì điều gì đã xảy ra cho người đó cũng
đều có thể xảy ra cho bạn nữa.
mà tôi đã phạm và cả những tội mà tôi không phạm,
chỉ mới nghĩ thôi - và tôi không thể quan niệm nổi
làm sao, với những điều nhỏ nhặt này, tôi sẽ bị tống
vào địa ngục vĩnh viễn, và tôi sẽ bị tra tấn vĩnh viễn.
Ngay cả quan toà rất rất nghiêm khắc cũng không thể
tống tôi vào tù quá bốn năm.' Và ông ấy là phải.
Bạn có thể phạm phải tội lỗi nào? Bạn đã phạm
phải tội nào? Đừng gọi chúng là tội bởi vì chính từ
này đã trở nên bị ô nhiễm, nó mang kết án trong nó.
Phật đơn giản gọi chúng là 'lỗi nhẹ', hành động vô
duyên. Thuật ngữ của ông ấy thật hay - hành động vô
duyên, hành động trong đó bạn hành xử theo cách vô
duyên. Bạn trở nên giận dữ hay bạn nói điều gì đó
không có duyên, hay bạn đã làm điều gì đó không có
duyên - chỉ là lỗi nhẹ.
Phật nói:
Khi người làm điều hại, thấy ông thực hành điều
thiện, tới và giờ trò hiểm độc sỉ nhục ông, ông
nên kiên nhẫn chịu đựng điều đó và không cảm
thấy tức giận với người đó. Vì người làm điều hại
đang tự sỉ nhục mình bởi việc cố sỉ nhục ông.
Cố gắng hiểu lời kinh này. Điều đó bao giờ cũng
xảy ra - nếu bạn trở thành người tốt bạn sẽ thấy nhiều
người trở nên giận với bạn. Bởi vì chính cái tốt của
bạn tạo ra mặc cảm trong họ - họ không tốt được như
thế. Việc tốt của bạn tạo ra so sánh. Rất khó cho mọi
người tha thứ cho người tốt. Họ bao giờ cũng có thể
tha thứ cho người xấu, nhưng họ rất khó tha thứ cho
người tốt. Do đó trong hàng thế kỉ họ vẫn còn giận
với một Jesus, giận với một Socrates, giận với một
Phật. Tại sao điều đó lại xảy ra? Bạn có thể quan sát
trong cuộc sống.
Có thời tôi đã ở trong một đại học, tôi là giáo viên
ở đó, và một thư kí, người giỏi nhất trong cả đám
nhân viên và là một nhân công rất chân thành, đã bảo
tôi, 'Tôi bị rắc rối. Tất cả các nhân viên đều chống lại
tôi. Họ nói, "Sao anh lại làm nhiều thế? Khi chúng tôi
không làm việc thì anh cũng phải không làm việc chứ.
Chỉ hai giờ là đủ - cứ vứt hồ sơ đây đó thôi, không có
nhu cầu..."' Bàn của anh ta bao giờ cũng sạch sẽ,
không có hồ sơ chất đống, còn bàn của mọi người đầy
những hồ sơ. Tất nhiên họ giận, bởi vì sự hiện diện
của người này đã tạo ra sự so sánh. Nếu người này có
thể làm được, sao họ không thể làm được?
Người tốt không bao giờ được yêu mến bởi vì
người đó tạo ra so sánh. Một Jesus phải bị đóng đinh,
bởi vì nếu sự hồn nhiên như vậy mà là có thể, thế thì
tại sao bạn không hồn nhiên như vậy? Điều đó trở
thành vết thương sâu trong bản ngã của bạn. Bạn phải
nghiền nát con người này; chỉ bằng việc giết chết
người đó thì bạn mới được thoả mãn. Bạn phải đầu
độc Socrates bởi vì con người này chân thực thế. Tại
sao bạn không thể chân thực như vậy? Dối trá của bạn
bị bộc lộ ra bởi chân thực của con người này. Thực tại
của con người này, tính đích thực, làm bạn cảm thấy
mọi sự giả dối. Con người này là nguy hiểm. Điều đó
cũng dường như là trong thung lũng người mù, một
người có mắt tới.
H. G. Wells có một câu chuyện rằng có một thung
lũng người mù ở đâu đó miền nam Mĩ, và rồi một lữ khách tới đó, người này có mắt. Tất cả mọi người mù
tụ tập lại với nhau và họ nghĩ rằng điều gì đó phải sai
với người này; điều đó chưa bao giờ xảy ra. Họ quyết
định phải phẫu thuật. Tất nhiên, trong thung lũng
người mù, nếu bạn có mắt thì cái gì đó là sai với bạn.
Mulla Nasruddin là người mắc chứng nghi bệnh.
Một lần anh ta tới tôi và bảo tôi, 'Phải có cái gì đó sai
với vợ tôi.'
Tôi nói, 'Cái gì sai với vợ anh thế? Cô ấy trông
hoàn toàn mạnh khoẻ.'
Anh ta nói, 'Phải có cái gì đó sai rồi. Cô ấy chưa
bao giờ tới bác sĩ.'
Anh ta tới bác sĩ mọi ngày, đều đặn, rất tôn giáo,
và mọi bác sĩ trong thị trấn đều bị anh ta phiền nhiễu.
Bây giờ anh ta lo âu về vợ mình. Phải có gì đó sai với
cô ấy bởi vì cô ấy chưa bao giờ đi tới bất kì bác sĩ
nào.
Nếu bạn sống với người không mạnh khoẻ, thì
mạnh khoẻ là nguy hiểm. Nếu bạn sống với người
điên, thế thì lành mạnh là nguy hiểm. Nếu bạn sống
trong nhà thương điên, cho dù bạn không điên thì ít
nhất hãy giả vờ rằng bạn điên, bằng không những
người điên kia sẽ giết bạn.
Phật nói:
Khi người làm điều hại, thấy ông thực hành điều
thiện, tới và giờ trò hiểm độc sỉ nhục ông...
Họ sẽ tới và xúc phạm bạn. Họ không thể dung
thứ được ý tưởng rằng bạn có thể tốt hơn họ. Họ
không thể tin được rằng bất kì ai có thể vượt qua được
họ. Thế thì người vượt qua phải là người giả vờ, thế
thì người đó phải là kẻ lừa dối, thế thì người đó phải
đang cố gắng tạo ra hình ảnh về bản thân mình, về
bản ngã mình. Họ trở nên bất ổn. Họ bắt đầu báo thù.
Khi người làm điều hại, thấy ông thực hành điều
thiện, tới và giờ trò hiểm độc sỉ nhục ông, ông
nên kiên nhẫn chịu đựng điều đó...
Bạn nên vẫn còn ở trung tâm của mình, bạn nên
kiên nhẫn chịu đựng nó, bạn nên đơn giản quan sát
nó, điều đang xảy ra. Bạn không nên bị rối loạn về
điều đó. Nếu bạn bị rối loạn thì người làm điều hại đó
đã đánh bại bạn. Nếu bạn bị rối loạn thế thì bạn bị
chinh phục. Nếu bạn bị rối loạn thế thì bạn đã hợp tác
với người đó.
Phật nói giữ yên tĩnh, chịu đựng nó, vẫn còn kiên
nhẫn, và không cảm thấy giận với người đó... vì người
làm điều hại đang tự xúc phạm mình bằng việc cố
gắng xúc phạm bạn. Người đó đang xúc phạm tiềm
năng riêng của mình.
Khi chúng ta đóng đinh Jesus, chúng ta đã đóng
đinh sự hồn nhiên riêng của mình. Khi chúng ta đóng
đinh Jesus, chúng ta đã đóng đinh tương lai riêng của
mình. Khi chúng ta đóng đinh Jesus, chúng ta đã giết
chết điều thiêng liêng riêng của mình. Ông ấy không
là gì ngoài biểu tượng rằng điều này là có thể cho bạn
nữa, rằng bất kì điều gì đã xảy ra cho người đó cũng
đều có thể xảy ra cho bạn nữa.
Khi chúng ta đầu độc Socrates chúng ta đã đầu
độc toàn thể bản thể riêng của mình, chúng ta đã đầu
độc toàn thể lịch sử của mình. Ông ấy không là gì
ngoài ngôi sao đang tới, sứ giả của tương lai. Ông ấy
đang nói, 'Đây là tiềm năng của bạn. Bất kì điều gì tôi
đang là cũng chỉ là sứ giả để trao cho bạn thông điệp
rằng bạn cũng có thể trở thành giống tôi.'
Phật nói: vì người làm điều hại đang tự xúc phạm
mình bằng việc cố xúc phạm ông. Ông vẫn còn kiên
nhẫn, ông chịu đựng điều đó, đừng bực mình.
Phật nói:
Có lần một người tới ta và lên án ta vì việc ta giữ
đạo và rèn tình thân ái yêu thương lớn lao.
Điều đó có vẻ ngớ ngẩn. Tại sao mọi người lại
phải tới ai đó, người không làm điều gì sai với họ, để
lên án người đó? Tại sao họ lại phải tới và lên án
Phật? Bởi vì ông ấy đã không làm điều gì sai với bất
kì ai. Ông ấy không ở trên đường của bất kì ai - ông
ấy đã từ bỏ tất cả mọi ganh đua. Ông ấy gần như là
người chết khi có liên quan tới thế giới. Nhưng sao
mọi người lại cứ đi ra khỏi con đường của mình để
kết án ông ấy?
Chính sự hiện diện của ông ấy đang xúc phạm họ.
Chính khả năng là một người có thể tốt thế làm tổn
thương họ. Thế thì sao họ không tốt thế được? Điều
đó tạo ra mặc cảm. Đó là lí do tại sao qua nhiều thế kỉ
mọi người cứ viết rằng một người như Phật chưa bao
giờ tồn tại, rằng Jesus là huyền thoại, rằng đây chỉ là
việc thoả ước vọng thôi. Những người này chưa bao
giờ tồn tại cả, đây là ham muốn của con người, điều
không tưởng; họ chưa bao giờ thực sự tồn tại cả. Hay
cho dù họ có tồn tại thì họ cũng không giống như họ
đã được mô tả đâu; họ chỉ là tưởng tượng, giấc mơ.
Tại sao?
Ngay cả ngày nay người ta vẫn cứ viết chống lại
Phật, chống lại Jesus. Dầu vậy ngày nay cái gì đó vẫn
gây tổn thương. Hai mươi nhăm thế kỉ đã qua rồi kể
từ khi con người này bước đi, nhưng dầu vậy vẫn có
những người cảm thấy không thoải mái với con người
này. Nếu ông ấy thực sự tồn tại, về mặt lịch sử, thế thì
họ bị kết án. Họ phải chứng tỏ rằng con người này
chưa bao giờ tồn tại cả, đấy chỉ là huyền thoại mà
thôi. Thế thì họ thoải mái.
Có thời họ đã chứng minh rằng chưa bao giờ có
một Phật, chưa bao giờ có một Jesus, chưa bao giờ có
một Krishna, có thời họ đã chứng minh rằng không có
thượng đế, thế thì họ có thể nghỉ ngơi, thế thì họ có
thể là bất kì cái gì họ đang là, thế thì không có so
sánh. Họ là từ cuối cùng trong sự tồn tại. Thế thì họ
có thể vẫn còn như họ đang vậy mà không có biến đổi
nào. Thế thì họ có thể vẫn vậy và cứ làm bất kì cái gì
họ đang làm. Thế thì họ có thể cứ làm những điều bỏ
đi và họ có thể cứ nói những thứ rác rưởi, và họ có thể
cứ là người say vô ý thức như họ đang vậy. Nhưng
nếu một người như Phật bước đi trên đất - với ngọn
lửa như vậy, với ánh sáng rực rỡ như vậy, với vẻ huy
hoàng như vậy - họ cảm thấy bị tổn thương.
Có lần một người tới ta và lên án ta vì việc ta giữ
đạo và rèn tình thân ái yêu thương lớn lao. Nhưng
ta vẫn im lặng và không trả lời người đó.
độc toàn thể bản thể riêng của mình, chúng ta đã đầu
độc toàn thể lịch sử của mình. Ông ấy không là gì
ngoài ngôi sao đang tới, sứ giả của tương lai. Ông ấy
đang nói, 'Đây là tiềm năng của bạn. Bất kì điều gì tôi
đang là cũng chỉ là sứ giả để trao cho bạn thông điệp
rằng bạn cũng có thể trở thành giống tôi.'
Phật nói: vì người làm điều hại đang tự xúc phạm
mình bằng việc cố xúc phạm ông. Ông vẫn còn kiên
nhẫn, ông chịu đựng điều đó, đừng bực mình.
Phật nói:
Có lần một người tới ta và lên án ta vì việc ta giữ
đạo và rèn tình thân ái yêu thương lớn lao.
Điều đó có vẻ ngớ ngẩn. Tại sao mọi người lại
phải tới ai đó, người không làm điều gì sai với họ, để
lên án người đó? Tại sao họ lại phải tới và lên án
Phật? Bởi vì ông ấy đã không làm điều gì sai với bất
kì ai. Ông ấy không ở trên đường của bất kì ai - ông
ấy đã từ bỏ tất cả mọi ganh đua. Ông ấy gần như là
người chết khi có liên quan tới thế giới. Nhưng sao
mọi người lại cứ đi ra khỏi con đường của mình để
kết án ông ấy?
Chính sự hiện diện của ông ấy đang xúc phạm họ.
Chính khả năng là một người có thể tốt thế làm tổn
thương họ. Thế thì sao họ không tốt thế được? Điều
đó tạo ra mặc cảm. Đó là lí do tại sao qua nhiều thế kỉ
mọi người cứ viết rằng một người như Phật chưa bao
giờ tồn tại, rằng Jesus là huyền thoại, rằng đây chỉ là
việc thoả ước vọng thôi. Những người này chưa bao
giờ tồn tại cả, đây là ham muốn của con người, điều
không tưởng; họ chưa bao giờ thực sự tồn tại cả. Hay
cho dù họ có tồn tại thì họ cũng không giống như họ
đã được mô tả đâu; họ chỉ là tưởng tượng, giấc mơ.
Tại sao?
Ngay cả ngày nay người ta vẫn cứ viết chống lại
Phật, chống lại Jesus. Dầu vậy ngày nay cái gì đó vẫn
gây tổn thương. Hai mươi nhăm thế kỉ đã qua rồi kể
từ khi con người này bước đi, nhưng dầu vậy vẫn có
những người cảm thấy không thoải mái với con người
này. Nếu ông ấy thực sự tồn tại, về mặt lịch sử, thế thì
họ bị kết án. Họ phải chứng tỏ rằng con người này
chưa bao giờ tồn tại cả, đấy chỉ là huyền thoại mà
thôi. Thế thì họ thoải mái.
Có thời họ đã chứng minh rằng chưa bao giờ có
một Phật, chưa bao giờ có một Jesus, chưa bao giờ có
một Krishna, có thời họ đã chứng minh rằng không có
thượng đế, thế thì họ có thể nghỉ ngơi, thế thì họ có
thể là bất kì cái gì họ đang là, thế thì không có so
sánh. Họ là từ cuối cùng trong sự tồn tại. Thế thì họ
có thể vẫn còn như họ đang vậy mà không có biến đổi
nào. Thế thì họ có thể vẫn vậy và cứ làm bất kì cái gì
họ đang làm. Thế thì họ có thể cứ làm những điều bỏ
đi và họ có thể cứ nói những thứ rác rưởi, và họ có thể
cứ là người say vô ý thức như họ đang vậy. Nhưng
nếu một người như Phật bước đi trên đất - với ngọn
lửa như vậy, với ánh sáng rực rỡ như vậy, với vẻ huy
hoàng như vậy - họ cảm thấy bị tổn thương.
Có lần một người tới ta và lên án ta vì việc ta giữ
đạo và rèn tình thân ái yêu thương lớn lao. Nhưng
ta vẫn im lặng và không trả lời người đó.
Đó là điều tôi ngụ ý khi tôi nói thoát ra khỏi tam
giác PAC. Bởi vì nếu bạn trả lời bạn sẽ phản ứng. Bạn
vẫn còn yên tĩnh, bạn đơn giản vẫn còn ở tại trung
tâm của mình; không bị phân tán. Bạn vẫn im lặng,
chân thành, bình tĩnh, bình thản.
Nhưng ta vẫn im lặng và không trả lời người đó.
Điều đó phải được hiểu. Bởi vì phỏng có ích gì
mà đi trả lời người như vậy? Người đó sẽ không hiểu
ngay chỗ đầu tiên. Chỗ thứ hai là có khả năng người
đó sẽ hiểu sai.
Pontius Pilate đã hỏi Jesus vào khoảnh khắc cuối
cùng khi ông ấy sắp bị đóng đinh, 'Chân lí là gì?' và
Jesus vẫn còn im lặng, ông ấy đã không nói một lời.
Cả đời mình ông ấy đã nói về chân lí, cả đời ông ấy
đã được hi sinh cho việc phục vụ chân lí, và vào
khoảnh khắc cuối cùng sao ông ấy lại yên lặng? Sao
ông ấy không trả lời? Ông ấy biết rằng câu trả lời là
vô tích sự, nó sẽ không được hiểu. Có mọi khả năng
rằng nó sẽ bị hiểu sai.
Im lặng là câu trả lời của ông ấy - và im lặng còn
xuyên thấu hơn. Nếu đệ tử nào đó mà hỏi ông ấy thì
ông ấy chắc đã trả lời rồi, bởi vì đệ tử là người sẵn
sàng hiểu, người có cảm nhận, người sẽ chăm chú tới
bất kì điều gì được nói cho mình, người sẽ được nuôi
dưỡng bởi điều đó, người sẽ tiêu hoá nó. Lời này sẽ
trở thành thịt trong người đó.
Nhưng Pontius Pilate không phải là đệ tử. Ông ta
không hỏi trong thái độ khiêm tốn, sâu sắc, ông ta
không sẵn sàng để học. Ông ta chỉ hỏi thôi - có thể là
từ tò mò, hay chỉ để đùa, hay chỉ cố gắng làm trò cười
với con người này. Jesus vẫn còn yên lặng, im lặng là
câu trả lời của ông ấy.
Và Phật nói:
Ta vẫn im lặng và không trả lời người đó. Việc
lên án này dừng lại.
Bởi vì im lặng đó phải đã gây ngạc nhiên cho
người đó. Và câu trả lời chắc phải là được, người đó
có thể đã hiểu. Nhưng im lặng người đó không thể
hiểu được chút nào. Người đó phải đã bị sốc. Người
đó đang kết án còn Phật đơn giản yên tĩnh, im lặng.
Người đó đang xúc phạm còn Phật lại không bị rối
loạn. Nếu ông ấy bị rối loạn, nếu ông ấy bị quấy rối
và phân tán, thế thì người đó có thể đã hiểu được
ngôn ngữ này. Ngôn ngữ đó thì người đó biết, nhưng
người đó đã không biết ngôn ngữ toàn bộ chưa hề
được biết tới của im lặng, của duyên dáng, của an
bình, của tình yêu, của từ bi.
Người đó phải đã cảm thấy ngượng ngùng, người
đó phải đã cảm thấy phân vân. Người đó không thể
hình dung ra được điều đó. Người đó đã lúng túng.
Việc lên án này dừng lại. Kết án tiếp phỏng có ích gì
bây giờ? Con người này dường như gần giống bức
tượng. Ông ấy đã không trả lời, ông ấy đã không phản
ứng.
Rồi ta hỏi người đó, 'Nếu ông đem một món quà
tới cho người hàng xóm của mình và người đó không chấp nhận nó, vậy món quà có trở lại ông
không?'
Thay vì trả lời người đó, khi việc lên án đã dừng
lại Phật đã hỏi người đó:
'Nếu ông đem một món quà tới cho người hàng
xóm của mình và người đó không chấp nhận nó,
vậy món quà có trở lại ông không?' Người này
đáp, 'Nó trở lại.' Ta nói, 'Ông lên án ta bây giờ,
nhưng vì ta không chấp nhận nó, ông phải nhận
lấy hành vi sai trái về phần mình. Điều đó cũng
giống như tiếng vọng đi kế theo âm thanh, nó
giống như cái bóng đi sau sự vật. Ông không bao
giờ thoát được hậu quả của hành vi ác của mình.
Do đó lưu tâm và dừng việc làm điều hại.'
Ông ấy đã chỉ ra điều gì đó mà không nói lên nó.
Ông ấy đã hỏi người này, 'Nếu ông đem một món quà
tới cho người hàng xóm...' ông ấy gọi nó là món quà
'... và người đó không chấp nhận nó, ông sẽ làm gì?'
Tất nhiên người này phải nói, 'Tôi sẽ nhận lại nó.'
Người đó đã bị thuyết phục, bây giờ người đó không
thể quay lại được. Phật nói, 'Và ông đã đem một món
quà tới cho ta - có thể là xúc phạm, kết án - và ta
không chấp nhận nó. Ông có thể đem tới, đó là tự do
của ông, nhưng liệu ta có chấp nhận nó hay không là
tự do của ta, đó là chọn lựa của ta.'
Đây là điều gì đó hay cần được hiểu. Ai đó xúc
phạm bạn. Việc xúc phạm là không có nghĩa chừng
nào bạn còn chưa chấp nhận nó. Chừng nào bạn còn
chưa nhận nó ngay lập tức, nó là vô nghĩa, nó là tiếng
ồn, nó chẳng liên quan gì tới bạn. Cho nên thực tế
không ai có thể xúc phạm được bạn trừ phi bạn nhận
nó, trừ phi bạn hợp tác với nó.
Cho nên bất kì khi nào bạn bị xúc phạm, bạn cảm
thấy bị xúc phạm, thì đấy là bạn, đấy là trách nhiệm
của bạn. Đừng nói rằng ai đó khác xúc phạm bạn. Sao
bạn đã chấp nhận điều đó? Không ai có thể buộc bạn
chấp nhận điều đó. Việc xúc phạm là tự do của người
đó, việc chấp nhận hay không là tự do của bạn. Nếu
bạn chấp nhận thế thì đó là trách nhiệm của bạn, thế
thì đừng nói rằng người đó xúc phạm bạn. Đơn giản
nói, 'Tôi chấp nhận xúc phạm.' Đơn giản nói, 'Tôi
không nhận biết; trong không nhận biết tôi đơn giản
chấp nhận nó và thế rồi tôi trở nên bị rối loạn.'
Phật nói, 'Chấp nhận chỉ cái ông cần. Chấp nhận
chỉ cái nuôi dưỡng.' Sao lại chấp nhận chất độc? Ai đó
đem một chén chất độc tới và người đó muốn tặng nó.
Bạn nói, 'Cám ơn, nhưng tôi không cần nó. Nếu đôi
khi tôi muốn tự tử tôi sẽ tới và hỏi xin, nhưng ngay
bây giờ tôi muốn sống.' Không có nhu cầu; chỉ bởi vì
ai đó đã đem chất độc tới cho bạn thì không cần thiết
bạn phải uống nó. Bạn có thể đơn giản nói, 'Cám ơn.'
Đó là điều Phật đã làm.
Ông ấy nói, ‘Nhưng ta lại không chấp nhận nó,
ông sẽ làm gì với nó? Ông sẽ phải nhận lại nó chứ. Ta
cảm thấy tiếc cho ông. Ông sẽ phải đích thân nhận lại
nó, nó sẽ rơi vào bản thân ông... cũng như cái bóng
theo đồ vật, hay tiếng vọng đi kế sau âm thanh. Bây
giờ nó sẽ theo ông mãi mãi. Việc xúc phạm của ông
sẽ giống như gai nhọn trong con người ông. Bây giờ
nó sẽ ám ảnh ông. Ông đã không làm điều gì đó chống lại ta, ông đã làm điều gì đó chống lại bản thân
mình.'
Để giúp cho con người đáng thương này, người
đã làm điều gì đó sai chống lại bản thân mình, Phật
cảm thấy tiếc, Phật cảm thấy từ bi. Ông ấy nói, 'Do đó
hãy lưu tâm. Làm chỉ điều ông muốn theo ông. Làm
chỉ điều sẽ theo ông và ông sẽ cảm thấy hạnh phúc.
Hát bài ca, để cho nếu tiếng vọng tới, chúng sẽ mưa
rào nhiều bài ca lên ông.'
Ở Matheran, một ga trên đồi ngay gần đây, tôi
thường có nhiều trại. Trại đầu tiên, tôi đã tới thăm
một chỗ, một điểm tiếng vọng. Vài người bạn đã ở đó
cùng tôi. Một người bắt đầu sủa giống chó và cả
thung lũng vang vọng cứ dường như nhiều chó đang
sủa. Tôi bảo người này, 'Học bài học đi - đây là toàn
thể tình huống của cuộc sống: cuộc sống là điểm tiếng
vọng. Nếu bạn sủa như chó, thế thì cả thung lũng sẽ
vang vọng và nó sẽ theo sau và ám ảnh bạn. Sao
không ca lên bài ca?'
Người đó hiểu ra vấn đề và người đó đã hát một
bài ca, và cả thung lũng dồn dập, vang vọng.
Điều đó tuỳ thuộc vào bạn. Bất kì điều gì bạn làm
với người khác, thực tế bạn đang làm với bản thân
mình, bởi vì từ mọi nơi, mọi thứ sẽ quay trở lại, gấp
nghìn lần. Nếu bạn mưa hoa lên người khác, hoa sẽ
tới với bạn. Nếu bạn gieo gai vào con đường của
người khác, con đường này sẽ là của bạn.
Chúng ta không thể làm được gì cho bất kì ai
khác mà không làm nó cho bản thân mình ngay chỗ
đầu tiên. Chúng ta có thể làm điều gì đó cho ai đó
khác chỉ nếu người đó chấp nhận nó, và điều đó
không quyết định được như vậy. Có thể người đó là
một Phật, một Jesus, và người đó đơn giản ngồi im
lặng. Thế thì hành vi này rơi vào bản thể riêng của
chúng ta.
Phật nói: Do đó hãy lưu tâm... Ông ấy phải đã nói
trong từ bi sâu sắc... và dừng làm việc ác... bởi vì bạn
sẽ đau khổ không cần thiết.
Để tôi nhắc lại một điều cho bạn có thể nhớ nó.
Bạn có ba tầng: đứa trẻ, cha mẹ, người trưởng thành -
và bạn không là tầng nào cả. Bạn không là đứa trẻ
không là cha mẹ không là người trưởng thành. Bạn là
cái gì đó bên ngoài, bạn là cái gì đó vĩnh hằng, bạn là
cái gì đó xa hẳn khỏi tất cả những bộ phận tranh chấp
này, những bộ phận xung đột này.
Đừng chọn lựa, chỉ lưu tâm, và hành động từ lưu
tâm của bạn. Thế thì bạn sẽ tự phát như đứa trẻ, và
vẫn không ấu trĩ. Và nhớ lấy khác biệt giữa đứa trẻ và
ấu trĩ. Chúng là hai điều khác nhau.
Nếu bạn hành động từ lưu tâm bạn sẽ giống như
đứa trẻ và vậy mà bạn sẽ không ấu trĩ. Và nếu bạn
hành động từ lưu tâm của mình thì bạn sẽ tuân theo tất
cả những lời răn mà lại không theo chúng chút nào.
Và nếu bạn hành động từ lưu tâm của mình thì bất kì
điều gì bạn làm cũng sẽ có lí. Và có lí tức là thực sự
hợp lí.
Và nhớ lấy, có lí khác với hợp lí. Có lí là điều rất,
rất khác, bởi vì có lí cũng chấp nhận cả cái bất hợp lí
như một phần của cuộc sống. Lí trí là đơn điệu, hợp lí
là đơn điệu. Có lí chấp nhận các cực của mọi thứ. Con người có lí là con người tình cảm cũng như con người
hợp lí.
Cho nên nếu bạn hành động từ cốt lõi bên trong
nhất của mình, bạn sẽ trở nên cực kì hài lòng; được
hài lòng, bởi vì mọi tầng sẽ được đáp ứng. Đứa trẻ
của bạn sẽ được đáp ứng bởi vì bạn sẽ tự phát. Cha
mẹ bạn sẽ không giận dữ và mặc cảm bởi vì một cách
tự nhiên tất cả mọi điều tốt đều sẽ được bạn thực hiện,
không như kỉ luật bên ngoài mà như nhận biết bên
trong.
Bạn sẽ tuân theo mười lời răn của Moses mà chưa
từng nghe nói về chúng; bạn sẽ tự nhiên tuân theo
chúng. Đó là chỗ Moses đã có được chúng - không
phải trên núi mà ở đỉnh nội tâm. Và bạn sẽ tuân theo
Lão Tử và Jesus - và bạn có thể chưa nghe nói về Lão
Tử và Jesus. Đó là chỗ họ đã lại có được thời thơ ấu
của mình, đó là chỗ họ được sinh ra. Và bạn sẽ tuân
theo Manu và Mahavira và Mohammed, rất tự nhiên,
và vậy mà bạn sẽ không bất hợp lí.
Tâm trí bạn sẽ hoàn toàn hỗ trợ cùng nó. Nó sẽ
không chống lại sự hợp lí hoá của con người trưởng
thành của bạn. Người trưởng thành của bạn sẽ hoàn
toàn được thuyết phục bởi nó, Bertrand Russell của
bạn sẽ được thuyết phục bởi nó.
Thế thì tất cả ba phần xung đột của bạn rơi vào
thành một toàn thể. Bạn trở thành một đơn vị, bạn là
chúng cùng nhau. Thế thì nhiều tiếng nói kia biến
mất. Thế thì bạn không còn là nhiều, bạn là một. Cái
một này là mục đích.
Do đó hãy lưu tâm.
giác PAC. Bởi vì nếu bạn trả lời bạn sẽ phản ứng. Bạn
vẫn còn yên tĩnh, bạn đơn giản vẫn còn ở tại trung
tâm của mình; không bị phân tán. Bạn vẫn im lặng,
chân thành, bình tĩnh, bình thản.
Nhưng ta vẫn im lặng và không trả lời người đó.
Điều đó phải được hiểu. Bởi vì phỏng có ích gì
mà đi trả lời người như vậy? Người đó sẽ không hiểu
ngay chỗ đầu tiên. Chỗ thứ hai là có khả năng người
đó sẽ hiểu sai.
Pontius Pilate đã hỏi Jesus vào khoảnh khắc cuối
cùng khi ông ấy sắp bị đóng đinh, 'Chân lí là gì?' và
Jesus vẫn còn im lặng, ông ấy đã không nói một lời.
Cả đời mình ông ấy đã nói về chân lí, cả đời ông ấy
đã được hi sinh cho việc phục vụ chân lí, và vào
khoảnh khắc cuối cùng sao ông ấy lại yên lặng? Sao
ông ấy không trả lời? Ông ấy biết rằng câu trả lời là
vô tích sự, nó sẽ không được hiểu. Có mọi khả năng
rằng nó sẽ bị hiểu sai.
Im lặng là câu trả lời của ông ấy - và im lặng còn
xuyên thấu hơn. Nếu đệ tử nào đó mà hỏi ông ấy thì
ông ấy chắc đã trả lời rồi, bởi vì đệ tử là người sẵn
sàng hiểu, người có cảm nhận, người sẽ chăm chú tới
bất kì điều gì được nói cho mình, người sẽ được nuôi
dưỡng bởi điều đó, người sẽ tiêu hoá nó. Lời này sẽ
trở thành thịt trong người đó.
Nhưng Pontius Pilate không phải là đệ tử. Ông ta
không hỏi trong thái độ khiêm tốn, sâu sắc, ông ta
không sẵn sàng để học. Ông ta chỉ hỏi thôi - có thể là
từ tò mò, hay chỉ để đùa, hay chỉ cố gắng làm trò cười
với con người này. Jesus vẫn còn yên lặng, im lặng là
câu trả lời của ông ấy.
Và Phật nói:
Ta vẫn im lặng và không trả lời người đó. Việc
lên án này dừng lại.
Bởi vì im lặng đó phải đã gây ngạc nhiên cho
người đó. Và câu trả lời chắc phải là được, người đó
có thể đã hiểu. Nhưng im lặng người đó không thể
hiểu được chút nào. Người đó phải đã bị sốc. Người
đó đang kết án còn Phật đơn giản yên tĩnh, im lặng.
Người đó đang xúc phạm còn Phật lại không bị rối
loạn. Nếu ông ấy bị rối loạn, nếu ông ấy bị quấy rối
và phân tán, thế thì người đó có thể đã hiểu được
ngôn ngữ này. Ngôn ngữ đó thì người đó biết, nhưng
người đó đã không biết ngôn ngữ toàn bộ chưa hề
được biết tới của im lặng, của duyên dáng, của an
bình, của tình yêu, của từ bi.
Người đó phải đã cảm thấy ngượng ngùng, người
đó phải đã cảm thấy phân vân. Người đó không thể
hình dung ra được điều đó. Người đó đã lúng túng.
Việc lên án này dừng lại. Kết án tiếp phỏng có ích gì
bây giờ? Con người này dường như gần giống bức
tượng. Ông ấy đã không trả lời, ông ấy đã không phản
ứng.
Rồi ta hỏi người đó, 'Nếu ông đem một món quà
tới cho người hàng xóm của mình và người đó không chấp nhận nó, vậy món quà có trở lại ông
không?'
Thay vì trả lời người đó, khi việc lên án đã dừng
lại Phật đã hỏi người đó:
'Nếu ông đem một món quà tới cho người hàng
xóm của mình và người đó không chấp nhận nó,
vậy món quà có trở lại ông không?' Người này
đáp, 'Nó trở lại.' Ta nói, 'Ông lên án ta bây giờ,
nhưng vì ta không chấp nhận nó, ông phải nhận
lấy hành vi sai trái về phần mình. Điều đó cũng
giống như tiếng vọng đi kế theo âm thanh, nó
giống như cái bóng đi sau sự vật. Ông không bao
giờ thoát được hậu quả của hành vi ác của mình.
Do đó lưu tâm và dừng việc làm điều hại.'
Ông ấy đã chỉ ra điều gì đó mà không nói lên nó.
Ông ấy đã hỏi người này, 'Nếu ông đem một món quà
tới cho người hàng xóm...' ông ấy gọi nó là món quà
'... và người đó không chấp nhận nó, ông sẽ làm gì?'
Tất nhiên người này phải nói, 'Tôi sẽ nhận lại nó.'
Người đó đã bị thuyết phục, bây giờ người đó không
thể quay lại được. Phật nói, 'Và ông đã đem một món
quà tới cho ta - có thể là xúc phạm, kết án - và ta
không chấp nhận nó. Ông có thể đem tới, đó là tự do
của ông, nhưng liệu ta có chấp nhận nó hay không là
tự do của ta, đó là chọn lựa của ta.'
Đây là điều gì đó hay cần được hiểu. Ai đó xúc
phạm bạn. Việc xúc phạm là không có nghĩa chừng
nào bạn còn chưa chấp nhận nó. Chừng nào bạn còn
chưa nhận nó ngay lập tức, nó là vô nghĩa, nó là tiếng
ồn, nó chẳng liên quan gì tới bạn. Cho nên thực tế
không ai có thể xúc phạm được bạn trừ phi bạn nhận
nó, trừ phi bạn hợp tác với nó.
Cho nên bất kì khi nào bạn bị xúc phạm, bạn cảm
thấy bị xúc phạm, thì đấy là bạn, đấy là trách nhiệm
của bạn. Đừng nói rằng ai đó khác xúc phạm bạn. Sao
bạn đã chấp nhận điều đó? Không ai có thể buộc bạn
chấp nhận điều đó. Việc xúc phạm là tự do của người
đó, việc chấp nhận hay không là tự do của bạn. Nếu
bạn chấp nhận thế thì đó là trách nhiệm của bạn, thế
thì đừng nói rằng người đó xúc phạm bạn. Đơn giản
nói, 'Tôi chấp nhận xúc phạm.' Đơn giản nói, 'Tôi
không nhận biết; trong không nhận biết tôi đơn giản
chấp nhận nó và thế rồi tôi trở nên bị rối loạn.'
Phật nói, 'Chấp nhận chỉ cái ông cần. Chấp nhận
chỉ cái nuôi dưỡng.' Sao lại chấp nhận chất độc? Ai đó
đem một chén chất độc tới và người đó muốn tặng nó.
Bạn nói, 'Cám ơn, nhưng tôi không cần nó. Nếu đôi
khi tôi muốn tự tử tôi sẽ tới và hỏi xin, nhưng ngay
bây giờ tôi muốn sống.' Không có nhu cầu; chỉ bởi vì
ai đó đã đem chất độc tới cho bạn thì không cần thiết
bạn phải uống nó. Bạn có thể đơn giản nói, 'Cám ơn.'
Đó là điều Phật đã làm.
Ông ấy nói, ‘Nhưng ta lại không chấp nhận nó,
ông sẽ làm gì với nó? Ông sẽ phải nhận lại nó chứ. Ta
cảm thấy tiếc cho ông. Ông sẽ phải đích thân nhận lại
nó, nó sẽ rơi vào bản thân ông... cũng như cái bóng
theo đồ vật, hay tiếng vọng đi kế sau âm thanh. Bây
giờ nó sẽ theo ông mãi mãi. Việc xúc phạm của ông
sẽ giống như gai nhọn trong con người ông. Bây giờ
nó sẽ ám ảnh ông. Ông đã không làm điều gì đó chống lại ta, ông đã làm điều gì đó chống lại bản thân
mình.'
Để giúp cho con người đáng thương này, người
đã làm điều gì đó sai chống lại bản thân mình, Phật
cảm thấy tiếc, Phật cảm thấy từ bi. Ông ấy nói, 'Do đó
hãy lưu tâm. Làm chỉ điều ông muốn theo ông. Làm
chỉ điều sẽ theo ông và ông sẽ cảm thấy hạnh phúc.
Hát bài ca, để cho nếu tiếng vọng tới, chúng sẽ mưa
rào nhiều bài ca lên ông.'
Ở Matheran, một ga trên đồi ngay gần đây, tôi
thường có nhiều trại. Trại đầu tiên, tôi đã tới thăm
một chỗ, một điểm tiếng vọng. Vài người bạn đã ở đó
cùng tôi. Một người bắt đầu sủa giống chó và cả
thung lũng vang vọng cứ dường như nhiều chó đang
sủa. Tôi bảo người này, 'Học bài học đi - đây là toàn
thể tình huống của cuộc sống: cuộc sống là điểm tiếng
vọng. Nếu bạn sủa như chó, thế thì cả thung lũng sẽ
vang vọng và nó sẽ theo sau và ám ảnh bạn. Sao
không ca lên bài ca?'
Người đó hiểu ra vấn đề và người đó đã hát một
bài ca, và cả thung lũng dồn dập, vang vọng.
Điều đó tuỳ thuộc vào bạn. Bất kì điều gì bạn làm
với người khác, thực tế bạn đang làm với bản thân
mình, bởi vì từ mọi nơi, mọi thứ sẽ quay trở lại, gấp
nghìn lần. Nếu bạn mưa hoa lên người khác, hoa sẽ
tới với bạn. Nếu bạn gieo gai vào con đường của
người khác, con đường này sẽ là của bạn.
Chúng ta không thể làm được gì cho bất kì ai
khác mà không làm nó cho bản thân mình ngay chỗ
đầu tiên. Chúng ta có thể làm điều gì đó cho ai đó
khác chỉ nếu người đó chấp nhận nó, và điều đó
không quyết định được như vậy. Có thể người đó là
một Phật, một Jesus, và người đó đơn giản ngồi im
lặng. Thế thì hành vi này rơi vào bản thể riêng của
chúng ta.
Phật nói: Do đó hãy lưu tâm... Ông ấy phải đã nói
trong từ bi sâu sắc... và dừng làm việc ác... bởi vì bạn
sẽ đau khổ không cần thiết.
Để tôi nhắc lại một điều cho bạn có thể nhớ nó.
Bạn có ba tầng: đứa trẻ, cha mẹ, người trưởng thành -
và bạn không là tầng nào cả. Bạn không là đứa trẻ
không là cha mẹ không là người trưởng thành. Bạn là
cái gì đó bên ngoài, bạn là cái gì đó vĩnh hằng, bạn là
cái gì đó xa hẳn khỏi tất cả những bộ phận tranh chấp
này, những bộ phận xung đột này.
Đừng chọn lựa, chỉ lưu tâm, và hành động từ lưu
tâm của bạn. Thế thì bạn sẽ tự phát như đứa trẻ, và
vẫn không ấu trĩ. Và nhớ lấy khác biệt giữa đứa trẻ và
ấu trĩ. Chúng là hai điều khác nhau.
Nếu bạn hành động từ lưu tâm bạn sẽ giống như
đứa trẻ và vậy mà bạn sẽ không ấu trĩ. Và nếu bạn
hành động từ lưu tâm của mình thì bạn sẽ tuân theo tất
cả những lời răn mà lại không theo chúng chút nào.
Và nếu bạn hành động từ lưu tâm của mình thì bất kì
điều gì bạn làm cũng sẽ có lí. Và có lí tức là thực sự
hợp lí.
Và nhớ lấy, có lí khác với hợp lí. Có lí là điều rất,
rất khác, bởi vì có lí cũng chấp nhận cả cái bất hợp lí
như một phần của cuộc sống. Lí trí là đơn điệu, hợp lí
là đơn điệu. Có lí chấp nhận các cực của mọi thứ. Con người có lí là con người tình cảm cũng như con người
hợp lí.
Cho nên nếu bạn hành động từ cốt lõi bên trong
nhất của mình, bạn sẽ trở nên cực kì hài lòng; được
hài lòng, bởi vì mọi tầng sẽ được đáp ứng. Đứa trẻ
của bạn sẽ được đáp ứng bởi vì bạn sẽ tự phát. Cha
mẹ bạn sẽ không giận dữ và mặc cảm bởi vì một cách
tự nhiên tất cả mọi điều tốt đều sẽ được bạn thực hiện,
không như kỉ luật bên ngoài mà như nhận biết bên
trong.
Bạn sẽ tuân theo mười lời răn của Moses mà chưa
từng nghe nói về chúng; bạn sẽ tự nhiên tuân theo
chúng. Đó là chỗ Moses đã có được chúng - không
phải trên núi mà ở đỉnh nội tâm. Và bạn sẽ tuân theo
Lão Tử và Jesus - và bạn có thể chưa nghe nói về Lão
Tử và Jesus. Đó là chỗ họ đã lại có được thời thơ ấu
của mình, đó là chỗ họ được sinh ra. Và bạn sẽ tuân
theo Manu và Mahavira và Mohammed, rất tự nhiên,
và vậy mà bạn sẽ không bất hợp lí.
Tâm trí bạn sẽ hoàn toàn hỗ trợ cùng nó. Nó sẽ
không chống lại sự hợp lí hoá của con người trưởng
thành của bạn. Người trưởng thành của bạn sẽ hoàn
toàn được thuyết phục bởi nó, Bertrand Russell của
bạn sẽ được thuyết phục bởi nó.
Thế thì tất cả ba phần xung đột của bạn rơi vào
thành một toàn thể. Bạn trở thành một đơn vị, bạn là
chúng cùng nhau. Thế thì nhiều tiếng nói kia biến
mất. Thế thì bạn không còn là nhiều, bạn là một. Cái
một này là mục đích.
Do đó hãy lưu tâm.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét