Hôn nhân và thân thiết

Gần đây thầy lại nói về các khía cạnh đối nghịch của hôn nhân. Xin thầy nói về thầy ngụ ý gì bởi thân thiết? Đặc biệt, về điều tích cực khi ở cùng nhau qua thời khó khăn và khi nó là điều tiêu cực?

Hôn nhân là cách né tránh thân thiết. Nó là thủ đoạn để tạo ra mối quan hệ chính thức. Thân thiết là không chính thức. Nếu hôn nhân nảy sinh từ thân thiết, nó là đẹp nhưng nếu bạn hi vọng rằng thân thiết sẽ nảy sinh từ hôn nhân, bạn đang hi vọng hão huyền. Tất nhiên, tôi biết rằng nhiều người, hàng triệu người đã dàn xếp cho hôn nhân thay vì cho thân thiết - bởi vì thân thiết là trưởng thành và nó là đau đớn.

Hôn nhân là rất an ninh. Nó là an toàn. Không có trưởng thành trong nó. Người ta đơn giản mắc kẹt. Hôn nhân là thu xếp dục; thân thiết là tìm kiếm tình yêu. Hôn nhân là một loại mãi dâm, loại thường hằng. Người ta đã lấy đàn bà hay lấy đàn ông - đó là mãi dâm thường hằng. Thu xếp là về kinh tế, không về tâm lí, không từ trái tim.

Cho nên nhớ lấy, nếu hôn nhân nảy sinh từ thân thiết thì nó là đẹp. Điều đó nghĩa là mọi người nên sống cùng nhau trước khi họ có hôn nhân. Tuần trăng mật không nên xảy ra sau hôn nhân, nó nên xảy ra trước hôn nhân. Người ta nên sống trong đêm tối, trong ngày đẹp, trong những khoảnh khắc buồn, khoảnh khắc hạnh phúc, cùng nhau. Người ta nên nhìn vào mắt nhau thật sâu, vào bản thể của nhau.

Làm sao quyết định được? Nếu thân thiết của bạn đang giúp bạn trưởng thành và trở nên chín chắn thế thì nó là tích cực và tốt và lành mạnh, trong lành. Nếu nó có tính phá huỷ và nó không cho phép bạn trở nên chín chắn, thay vì thế nó giúp bạn vẫn còn ấu trĩ, không chín chắn thế thì nó là không lành mạnh. Bất kì quan hệ nào giữ cho bạn vẫn còn ấu trĩ đều là xấu. Thoát ra khỏi nó đi. Bất kì quan hệ nào cho bạn thách thức để trưởng thành, để đi vào cuộc phiêu lưu, để đi sâu hơn và cao hơn trong cuộc sống.... Tôi không nói rằng hôn nhân tích cực sẽ không có vấn đề, nó sẽ có nhiều vấn đề hơn là hôn nhân tiêu cực. Mối quan hệ tích cực sẽ có nhiều vấn đề bởi vì mọi ngày những thách thức mới sẽ có đó. Nhưng mỗi lúc vấn đề được giải quyết bạn sẽ đi lên cao hơn chút ít; mỗi lúc một thách thức được lấy bạn sẽ thấy cái gì đó đã trở nên được tích hợp vào bản thể bạn.

Mối quan hệ tiêu cực không có vấn đề - hay nhiều nhất, vấn đề rởm, cái gọi là vấn đề, không phải vấn đề thực. Bạn không quan sát điều đó sao? Vợ và chồng tranh cãi vì những điều tầm thường. Chúng không phải là vấn đề. Cho dù bạn tranh cãi chúng không cho bạn cái gì, chúng không giúp cho trưởng thành. Quan sát vợ và chồng, quan sát bản thân bạn xem. Bạn có thể là chồng, là vợ.

Cứ quan sát. Nếu bạn tranh cãi vì những điều tầm thường - những điều nhỏ bé mà không ngụ ý cái gì theo bất kì cách nào - thế thì bạn sẽ vẫn còn chưa chín chắn vẫn còn ấu trĩ. Vấn đề thực, vấn đề đích thực, điều thực sự phải được đối diện, tạo ra rối loạn lớn trong bản thể bạn; chúng đem tới cơn xoáy lốc. Người ta phải đối diện với chúng. Đừng bao giờ né tránh chúng. Những câu hỏi tầm thường là lối thoát khỏi câu hỏi thực. Chồng và vợ sẽ tranh cãi về những điều rất nhỏ bé: đi xem và không đi xem phim nào; mầu xe nào phải được mua, mô đen nào, làm bằng gì; tối nay họ đi ăn tiệm ăn nào. Tầm thường thế! Chúng không tạo ra khác biệt gì. Bạn đang làm ra quá nhiều ồn ào về những vấn đề như vậy và mối quan hệ của bạn sẽ không giúp gì cho bạn, cho bạn tính toàn vẹn, bất kì trung tâm nào. Tôi sẽ gọi nó là tiêu cực.

Mối quan hệ tích cực sẽ đối diện với vấn đề thực. Chẳng hạn: nếu bạn giận hay nếu bạn buồn, bạn sẽ buồn trước vợ bạn, bạn sẽ không mỉm nụ cười giả dối. Và bạn sẽ nói, 'Anh đang buồn.' Điều này phải được đối diện. Nếu, đang bước đi trên đường với vợ bạn, bạn thấy người đàn bà đẹp đi qua bên cạnh và một ham muốn và thèm khát lớn nảy sinh trong trái tim bạn, bạn sẽ nói với vợ bạn rằng người đàn bà này đã tạo ra ham muốn lớn, khuấy động trái tim bạn. Bạn sẽ không né tránh cô ấy. Bạn sẽ không đưa mắt bạn đi chỗ khác. Và bạn sẽ không giả vờ rằng bạn đã không thấy người đàn bà đó chút nào - dù bạn giả vờ hay không, vợ bạn đã biết điều đó rồi! Không thể nào có chuyện cô ấy không biết bởi vì ngay lập tức năng lượng của bạn, sự hiện diện của bạn thay đổi. Đây là vấn đề thực.

Lấy người đàn bà không có nghĩa là bạn không còn quan tâm tới bất kì đàn bà nào khác. Thực ra, ngày bạn không quan tâm tới bất kì đàn bà nào, bạn sẽ không quan tâm tới vợ bạn nữa. Tại sao? Để làm gì? Vợ bạn có cái gì mà là đặc biệt? Nếu bạn không còn quan tâm tới đàn bà bạn sẽ không quan tâm tới vợ bạn nữa. Bạn đang trong tình yêu với cô ấy bởi vì bạn vẫn còn đang trong tình yêu với đàn bà. Cô ấy chỉ là một đàn bà. Và thỉnh thoảng bạn bắt gặp một người đàn bà làm bạn mê say. Bạn sẽ nói điều đó cho vợ bạn. Và bạn sẽ đối diện với rối loạn sẽ nảy sinh. Nó là không tầm thường - bởi vì nó sẽ tạo ra ghen tuông, nó sẽ làm rối loạn mọi nghỉ ngơi, bạn sẽ không thể ngủ được trong đêm. Vợ sẽ ném gối vào bạn.

Là thực tạo ra vấn đề thực. Là đích thực tạo ra vấn đề thực. Và nói bất kì cái gì đang là hoàn cảnh không bao giờ ngần ngại, không bao giờ nhìn sang bên. Nhìn thẳng và chân thực. Và giúp cho vợ là chân thực, giúp cho chồng là chân thực.

Vâng, có vấn đề trong thân thiết thực, nhiều vấn đề hơn trong trạng thái tiêu cực, nhiều vấn đề hơn. Bởi vì nếu bạn là thân thiết thực với người đàn bà làm sao bạn có thể tránh được sự kiện là bạn trở nên quan tâm tới người đàn bà khác? Bạn phải nói điều đó. Đó là một phần của tình yêu, phần của thân thiết. Bạn lột trần bản thân mình, bạn phơi bày bản thân mình một cách toàn bộ, bạn không giữ cái gì lại. Ngay cả trong đêm bạn mơ giấc mơ về người đàn bà khác, đến sáng bạn có thể kể lại nó cho vợ bạn.

Tôi đã nghe về một đạo diễn phim. Trong đêm ông ta bắt đầu nói với bạn gái trong giấc ngủ của mình và ông ta nói to. Ông ta nói những điều đẹp đẽ và bà vợ bắt đầu nhìn chằm chằm vào ông ta. Khi bạn có gia đình, ngay cả trong mơ bạn vẫn còn sợ vợ bạn, cho nên đột nhiên ông ta trở nên sợ. Ông ấy đã nói gì? Ông ấy cảm thấy vợ đang nhìn vào ông ấy và với sự hiện diện lớn của tâm trí ông ấy nói, 'Cắt! Bây giờ là cảnh khác.'

.... cứ dường như ông ấy đang đạo diễn bộ phim!

Nếu bạn thực sự yêu người đàn bà, đến sáng bạn sẽ kể cho cô ấy về giấc mơ của bạn - rằng bạn đã làm tình với người đàn bà trong đêm trong mơ của bạn. Mọi thứ phải bị tan nát. Toàn thể trái tim phải bị tan nát.

Thân thiết nghĩa là không có riêng tư. Bạn không mang cái gì riêng tư bây giờ - ít nhất với người bạn đang thân thiết. Bạn vứt bỏ riêng tư. Bạn trần truồng và loã lồ. Tốt, xấu, dù bạn là bất kì cái gì, bạn mở trái tim bạn. Và bất kì giá nào bạn vẫn trả cho nó; bất kì rắc rối nào bạn vẫn trải qua cùng nó. Điều đó đem tới trưởng thành.

Và bạn giúp cho người khác cũng vứt bỏ đi mọi sự ức chế, bình phong, mặt nạ. Trong mối quan hệ thân thiết người ta đi tới nhìn ra khuôn mặt nguyên tuỷ của người khác và người ta đi tới phơi bày khuôn mặt nguyên thuỷ riêng của mình. Nếu mối quan hệ giúp cho bạn tìm ra khuôn mặt nguyên thuỷ của bạn thế thì nó là thiền, thế thì nó là tôn giáo. Nếu mối quan hệ của bạn đơn giản giúp bạn tạo ra ngày một nhiều mặt nạ và đạo đức giả hơn thế thì nó là phi tôn giáo.

Cố hiểu định nghĩa của tôi. Nếu định nghĩa của tôi được hiểu thế thì trong một trăm cuộc hôn nhân, chín mươi chính là phi tôn giáo bởi vì chúng đơn giản tạo ra ngày càng nhiều cái giả. Từ chính lúc ban đầu cái giả bắt đầu.

Tôi đã nghe.

Ông mục sư, đưa mắt nhìn và đánh giá trên đôi cô dâu chú rể trước ông ta và đám đông lớn tới chứng kiến buổi lễ, ngân nga, 'Nếu có bất kì ai ở đây biết tại sao hai người này không nên được kết đôi với nhau trong giá thú, để người đó nói bây giờ nếu không thì giữ mãi mãi yên lặng của người đó.'

'Tôi có cái gì đó để nói,' một giọng nói vang lên mạnh bạo và rõ ràng.

'Anh im đi!' ông mục sư nạt nộ. 'Anh là chú rể.'

Từ ngay chính ban đầu! Họ thậm chí còn chưa lấy nhau. Ông mục sư nói, 'Anh im đi! Anh là chú rể.' Và đó là cách cuộc sống của đôi lấy nhau bắt đầu.

Mọi người giữ yên tĩnh. Họ không nói gì. Họ không nói chân lí chút nào. Họ giả vờ dối trá. Họ mỉm cười khi họ không muốn cười, họ hôn khi họ không muốn hôn. Một cách tự nhiên, khi bạn hôn và bạn không muốn hôn, cái hôn là độc. Một cách tự nhiên, khi bạn không muốn mỉm cười và bạn phải mỉm cười, nụ cười của bạn là xấu, nó là chính trị.

Và thế thì bằng cách nào đó người ta thành quen với những điều này, người ta lắng đọng vào cái giả, vào cái không đích thực của cuộc sống. Và người ta tự an ủi bản thân mình theo cả nghìn lẻ một cách.

'Ồ, chúng tôi rất sung sướng,' anh chồng khăng khăng. 'Tất nhiên, thỉnh thoảng vợ có ném bát đĩa vào tôi. Nhưng điều đó không thay đổi tình huống chút nào vì nếu cô ấy đánh tôi, cô ấy sướng, và nếu cô ấy đánh hụt tôi, tôi sướng!'

Dần dần người ta đi tới thu xếp như vậy - cả hai đều sướng.

Chiếc xe trong đó có đôi già lão chồm lên vách đá. Chiếc xe bị hỏng kinh khủng.

'Tôi đang ở đâu thế này?' ông già than vãn khi mở mắt ra. 'Trên cõi trời à?'

'Không,' bà vợ bàng hoàng nói. 'Em vẫn ở cùng anh.'

Những dàn xếp này là rất kinh khủng. Điều bạn biết nhân danh mối quan hệ chỉ là trò chơi giả.

Cho nên nhớ điều đó như một tiêu chí: nếu bạn trưởng thành hơn và trở thành cá nhân, nếu cuộc sống xảy ra nhiều hơn cho bạn, nếu bạn đang trở nên mở hơn, nếu nhiều cái đẹp hơn được cảm thấy trong sự tồn tại, nếu nhiều thơ ca hơn đang nảy sinh trong trái tim bạn, nếu nhiều tình yêu hơn tuôn chảy qua bạn, nhiều từ bi hơn, nếu bạn đang trở nên nhiều nhận biết hơn, thế thì mối quan hệ là tốt. Mang nó đi. Thế thì nó không phải là hôn nhân. Thế thì nó là thân thiết.

Nhưng nếu điều ngược lại xảy ra; nếu mọi thơ ca biến mất và cuộc sống đang trở thành dung tục; nếu mọi tình yêu đang mất đi và cuộc sống trở thành chỉ là tải trọng, tải trọng chết; nếu mọi bài ca đang chết đi và bạn chỉ sống như nghĩa vụ, thế thì tốt hơn cả là thoát khỏi nhà tù này. Điều đó là tốt hơn cho bạn và điều đó là tốt hơn cho bạn tình người mà bạn đang sống cùng.

Trích từ "Đạo: Đường vô lộ - tập 2"

Gần đây thầy lại nói về các khía cạnh đối nghịch của hôn nhân. Xin thầy nói về thầy ngụ ý gì bởi thân thiết? Đặc biệt, về điều tích cực khi ở cùng nhau qua thời khó khăn và khi nó là điều tiêu cực?

Hôn nhân là cách né tránh thân thiết. Nó là thủ đoạn để tạo ra mối quan hệ chính thức. Thân thiết là không chính thức. Nếu hôn nhân nảy sinh từ thân thiết, nó là đẹp nhưng nếu bạn hi vọng rằng thân thiết sẽ nảy sinh từ hôn nhân, bạn đang hi vọng hão huyền. Tất nhiên, tôi biết rằng nhiều người, hàng triệu người đã dàn xếp cho hôn nhân thay vì cho thân thiết - bởi vì thân thiết là trưởng thành và nó là đau đớn.

Hôn nhân là rất an ninh. Nó là an toàn. Không có trưởng thành trong nó. Người ta đơn giản mắc kẹt. Hôn nhân là thu xếp dục; thân thiết là tìm kiếm tình yêu. Hôn nhân là một loại mãi dâm, loại thường hằng. Người ta đã lấy đàn bà hay lấy đàn ông - đó là mãi dâm thường hằng. Thu xếp là về kinh tế, không về tâm lí, không từ trái tim.

Cho nên nhớ lấy, nếu hôn nhân nảy sinh từ thân thiết thì nó là đẹp. Điều đó nghĩa là mọi người nên sống cùng nhau trước khi họ có hôn nhân. Tuần trăng mật không nên xảy ra sau hôn nhân, nó nên xảy ra trước hôn nhân. Người ta nên sống trong đêm tối, trong ngày đẹp, trong những khoảnh khắc buồn, khoảnh khắc hạnh phúc, cùng nhau. Người ta nên nhìn vào mắt nhau thật sâu, vào bản thể của nhau.

Làm sao quyết định được? Nếu thân thiết của bạn đang giúp bạn trưởng thành và trở nên chín chắn thế thì nó là tích cực và tốt và lành mạnh, trong lành. Nếu nó có tính phá huỷ và nó không cho phép bạn trở nên chín chắn, thay vì thế nó giúp bạn vẫn còn ấu trĩ, không chín chắn thế thì nó là không lành mạnh. Bất kì quan hệ nào giữ cho bạn vẫn còn ấu trĩ đều là xấu. Thoát ra khỏi nó đi. Bất kì quan hệ nào cho bạn thách thức để trưởng thành, để đi vào cuộc phiêu lưu, để đi sâu hơn và cao hơn trong cuộc sống.... Tôi không nói rằng hôn nhân tích cực sẽ không có vấn đề, nó sẽ có nhiều vấn đề hơn là hôn nhân tiêu cực. Mối quan hệ tích cực sẽ có nhiều vấn đề bởi vì mọi ngày những thách thức mới sẽ có đó. Nhưng mỗi lúc vấn đề được giải quyết bạn sẽ đi lên cao hơn chút ít; mỗi lúc một thách thức được lấy bạn sẽ thấy cái gì đó đã trở nên được tích hợp vào bản thể bạn.

Mối quan hệ tiêu cực không có vấn đề - hay nhiều nhất, vấn đề rởm, cái gọi là vấn đề, không phải vấn đề thực. Bạn không quan sát điều đó sao? Vợ và chồng tranh cãi vì những điều tầm thường. Chúng không phải là vấn đề. Cho dù bạn tranh cãi chúng không cho bạn cái gì, chúng không giúp cho trưởng thành. Quan sát vợ và chồng, quan sát bản thân bạn xem. Bạn có thể là chồng, là vợ.

Cứ quan sát. Nếu bạn tranh cãi vì những điều tầm thường - những điều nhỏ bé mà không ngụ ý cái gì theo bất kì cách nào - thế thì bạn sẽ vẫn còn chưa chín chắn vẫn còn ấu trĩ. Vấn đề thực, vấn đề đích thực, điều thực sự phải được đối diện, tạo ra rối loạn lớn trong bản thể bạn; chúng đem tới cơn xoáy lốc. Người ta phải đối diện với chúng. Đừng bao giờ né tránh chúng. Những câu hỏi tầm thường là lối thoát khỏi câu hỏi thực. Chồng và vợ sẽ tranh cãi về những điều rất nhỏ bé: đi xem và không đi xem phim nào; mầu xe nào phải được mua, mô đen nào, làm bằng gì; tối nay họ đi ăn tiệm ăn nào. Tầm thường thế! Chúng không tạo ra khác biệt gì. Bạn đang làm ra quá nhiều ồn ào về những vấn đề như vậy và mối quan hệ của bạn sẽ không giúp gì cho bạn, cho bạn tính toàn vẹn, bất kì trung tâm nào. Tôi sẽ gọi nó là tiêu cực.

Mối quan hệ tích cực sẽ đối diện với vấn đề thực. Chẳng hạn: nếu bạn giận hay nếu bạn buồn, bạn sẽ buồn trước vợ bạn, bạn sẽ không mỉm nụ cười giả dối. Và bạn sẽ nói, 'Anh đang buồn.' Điều này phải được đối diện. Nếu, đang bước đi trên đường với vợ bạn, bạn thấy người đàn bà đẹp đi qua bên cạnh và một ham muốn và thèm khát lớn nảy sinh trong trái tim bạn, bạn sẽ nói với vợ bạn rằng người đàn bà này đã tạo ra ham muốn lớn, khuấy động trái tim bạn. Bạn sẽ không né tránh cô ấy. Bạn sẽ không đưa mắt bạn đi chỗ khác. Và bạn sẽ không giả vờ rằng bạn đã không thấy người đàn bà đó chút nào - dù bạn giả vờ hay không, vợ bạn đã biết điều đó rồi! Không thể nào có chuyện cô ấy không biết bởi vì ngay lập tức năng lượng của bạn, sự hiện diện của bạn thay đổi. Đây là vấn đề thực.

Lấy người đàn bà không có nghĩa là bạn không còn quan tâm tới bất kì đàn bà nào khác. Thực ra, ngày bạn không quan tâm tới bất kì đàn bà nào, bạn sẽ không quan tâm tới vợ bạn nữa. Tại sao? Để làm gì? Vợ bạn có cái gì mà là đặc biệt? Nếu bạn không còn quan tâm tới đàn bà bạn sẽ không quan tâm tới vợ bạn nữa. Bạn đang trong tình yêu với cô ấy bởi vì bạn vẫn còn đang trong tình yêu với đàn bà. Cô ấy chỉ là một đàn bà. Và thỉnh thoảng bạn bắt gặp một người đàn bà làm bạn mê say. Bạn sẽ nói điều đó cho vợ bạn. Và bạn sẽ đối diện với rối loạn sẽ nảy sinh. Nó là không tầm thường - bởi vì nó sẽ tạo ra ghen tuông, nó sẽ làm rối loạn mọi nghỉ ngơi, bạn sẽ không thể ngủ được trong đêm. Vợ sẽ ném gối vào bạn.

Là thực tạo ra vấn đề thực. Là đích thực tạo ra vấn đề thực. Và nói bất kì cái gì đang là hoàn cảnh không bao giờ ngần ngại, không bao giờ nhìn sang bên. Nhìn thẳng và chân thực. Và giúp cho vợ là chân thực, giúp cho chồng là chân thực.

Vâng, có vấn đề trong thân thiết thực, nhiều vấn đề hơn trong trạng thái tiêu cực, nhiều vấn đề hơn. Bởi vì nếu bạn là thân thiết thực với người đàn bà làm sao bạn có thể tránh được sự kiện là bạn trở nên quan tâm tới người đàn bà khác? Bạn phải nói điều đó. Đó là một phần của tình yêu, phần của thân thiết. Bạn lột trần bản thân mình, bạn phơi bày bản thân mình một cách toàn bộ, bạn không giữ cái gì lại. Ngay cả trong đêm bạn mơ giấc mơ về người đàn bà khác, đến sáng bạn có thể kể lại nó cho vợ bạn.

Tôi đã nghe về một đạo diễn phim. Trong đêm ông ta bắt đầu nói với bạn gái trong giấc ngủ của mình và ông ta nói to. Ông ta nói những điều đẹp đẽ và bà vợ bắt đầu nhìn chằm chằm vào ông ta. Khi bạn có gia đình, ngay cả trong mơ bạn vẫn còn sợ vợ bạn, cho nên đột nhiên ông ta trở nên sợ. Ông ấy đã nói gì? Ông ấy cảm thấy vợ đang nhìn vào ông ấy và với sự hiện diện lớn của tâm trí ông ấy nói, 'Cắt! Bây giờ là cảnh khác.'

.... cứ dường như ông ấy đang đạo diễn bộ phim!

Nếu bạn thực sự yêu người đàn bà, đến sáng bạn sẽ kể cho cô ấy về giấc mơ của bạn - rằng bạn đã làm tình với người đàn bà trong đêm trong mơ của bạn. Mọi thứ phải bị tan nát. Toàn thể trái tim phải bị tan nát.

Thân thiết nghĩa là không có riêng tư. Bạn không mang cái gì riêng tư bây giờ - ít nhất với người bạn đang thân thiết. Bạn vứt bỏ riêng tư. Bạn trần truồng và loã lồ. Tốt, xấu, dù bạn là bất kì cái gì, bạn mở trái tim bạn. Và bất kì giá nào bạn vẫn trả cho nó; bất kì rắc rối nào bạn vẫn trải qua cùng nó. Điều đó đem tới trưởng thành.

Và bạn giúp cho người khác cũng vứt bỏ đi mọi sự ức chế, bình phong, mặt nạ. Trong mối quan hệ thân thiết người ta đi tới nhìn ra khuôn mặt nguyên tuỷ của người khác và người ta đi tới phơi bày khuôn mặt nguyên thuỷ riêng của mình. Nếu mối quan hệ giúp cho bạn tìm ra khuôn mặt nguyên thuỷ của bạn thế thì nó là thiền, thế thì nó là tôn giáo. Nếu mối quan hệ của bạn đơn giản giúp bạn tạo ra ngày một nhiều mặt nạ và đạo đức giả hơn thế thì nó là phi tôn giáo.

Cố hiểu định nghĩa của tôi. Nếu định nghĩa của tôi được hiểu thế thì trong một trăm cuộc hôn nhân, chín mươi chính là phi tôn giáo bởi vì chúng đơn giản tạo ra ngày càng nhiều cái giả. Từ chính lúc ban đầu cái giả bắt đầu.

Tôi đã nghe.

Ông mục sư, đưa mắt nhìn và đánh giá trên đôi cô dâu chú rể trước ông ta và đám đông lớn tới chứng kiến buổi lễ, ngân nga, 'Nếu có bất kì ai ở đây biết tại sao hai người này không nên được kết đôi với nhau trong giá thú, để người đó nói bây giờ nếu không thì giữ mãi mãi yên lặng của người đó.'

'Tôi có cái gì đó để nói,' một giọng nói vang lên mạnh bạo và rõ ràng.

'Anh im đi!' ông mục sư nạt nộ. 'Anh là chú rể.'

Từ ngay chính ban đầu! Họ thậm chí còn chưa lấy nhau. Ông mục sư nói, 'Anh im đi! Anh là chú rể.' Và đó là cách cuộc sống của đôi lấy nhau bắt đầu.

Mọi người giữ yên tĩnh. Họ không nói gì. Họ không nói chân lí chút nào. Họ giả vờ dối trá. Họ mỉm cười khi họ không muốn cười, họ hôn khi họ không muốn hôn. Một cách tự nhiên, khi bạn hôn và bạn không muốn hôn, cái hôn là độc. Một cách tự nhiên, khi bạn không muốn mỉm cười và bạn phải mỉm cười, nụ cười của bạn là xấu, nó là chính trị.

Và thế thì bằng cách nào đó người ta thành quen với những điều này, người ta lắng đọng vào cái giả, vào cái không đích thực của cuộc sống. Và người ta tự an ủi bản thân mình theo cả nghìn lẻ một cách.

'Ồ, chúng tôi rất sung sướng,' anh chồng khăng khăng. 'Tất nhiên, thỉnh thoảng vợ có ném bát đĩa vào tôi. Nhưng điều đó không thay đổi tình huống chút nào vì nếu cô ấy đánh tôi, cô ấy sướng, và nếu cô ấy đánh hụt tôi, tôi sướng!'

Dần dần người ta đi tới thu xếp như vậy - cả hai đều sướng.

Chiếc xe trong đó có đôi già lão chồm lên vách đá. Chiếc xe bị hỏng kinh khủng.

'Tôi đang ở đâu thế này?' ông già than vãn khi mở mắt ra. 'Trên cõi trời à?'

'Không,' bà vợ bàng hoàng nói. 'Em vẫn ở cùng anh.'

Những dàn xếp này là rất kinh khủng. Điều bạn biết nhân danh mối quan hệ chỉ là trò chơi giả.

Cho nên nhớ điều đó như một tiêu chí: nếu bạn trưởng thành hơn và trở thành cá nhân, nếu cuộc sống xảy ra nhiều hơn cho bạn, nếu bạn đang trở nên mở hơn, nếu nhiều cái đẹp hơn được cảm thấy trong sự tồn tại, nếu nhiều thơ ca hơn đang nảy sinh trong trái tim bạn, nếu nhiều tình yêu hơn tuôn chảy qua bạn, nhiều từ bi hơn, nếu bạn đang trở nên nhiều nhận biết hơn, thế thì mối quan hệ là tốt. Mang nó đi. Thế thì nó không phải là hôn nhân. Thế thì nó là thân thiết.

Nhưng nếu điều ngược lại xảy ra; nếu mọi thơ ca biến mất và cuộc sống đang trở thành dung tục; nếu mọi tình yêu đang mất đi và cuộc sống trở thành chỉ là tải trọng, tải trọng chết; nếu mọi bài ca đang chết đi và bạn chỉ sống như nghĩa vụ, thế thì tốt hơn cả là thoát khỏi nhà tù này. Điều đó là tốt hơn cho bạn và điều đó là tốt hơn cho bạn tình người mà bạn đang sống cùng.

Trích từ "Đạo: Đường vô lộ - tập 2"