Với tôi dường như là sống ở đây với
thầy nghĩa là buông bỏ mọi thứ - không chỉ khổ sở, sợ hãi, buồn rầu và
cái gọi là chỗ tiêu cực, mà còn cả cảm giác hạnh phúc, yêu thương, tuôn
chảy, cái gọi là chỗ tích cực mà bao giờ cũng là mục đích của tôi. Thưa
thầy kính yêu, đây có phải chính là đạo không?
Anand Hareesh, tích cực và tiêu cực, đêm và ngày, mùa hè và mùa đông, sinh và tử - chúng không tách rời đâu. Nếu bạn muốn buông bỏ cái này, bạn sẽ phải cho phép cái kia cũng bị buông bỏ.
Đó là một trong những thế tiến thoái lưỡng nan lớn lao nhất: mọi người muốn cái tích cực còn lại với họ - nhưng nếu cái tích cực còn lại, cái tiêu cực cũng còn lại như cái bóng của nó. Cái tích cực sẽ không có ý nghĩa gì nếu không có cái tiêu cực. Nếu bạn không biết bóng tối là gì thì bạn sẽ không có khả năng thấy ánh sáng chút nào đâu. Nếu bạn muốn thấy ánh sáng bạn sẽ phải sẵn sàng kinh nghiệm bóng tối nữa. Bạn không thể tránh được cái chết nếu bạn níu bám lấy cuộc sống. Chính cuộc sống đem cái chết vào.
Và mọi người đều muốn níu bám lấy chỗ tích cực và mọi người đều muốn né tránh chỗ tiêu cực. Đây là điều không thể được - điều này ngược với luật vĩnh hằng.
Nếu bạn quan sát cẩn thận bạn sẽ thấy rằng nếu điều tiêu cực đang hành hạ bạn quá nhiều thế thì điều tích cực chỉ là cái vỏ bọc. Bạn ngụ ý gì khi bạn nói rằng bạn hạnh phúc? Bạn đơn giản ngụ ý rằng “Tại thời điểm này bất hạnh của tôi đang bị che đậy.” Bạn ngụ ý gì khi bạn nói rằng “Bây giờ tôi thảnh thơi "? Nó đơn giản nghĩa là căng thẳng đã đi sâu hơn vào trong vô thức; bây giờ bạn quên lãng chúng.
Nhưng chẳng chóng thì chầy chúng sẽ khẳng định, chẳng chóng thì chầy chúng sẽ có thời điểm riêng của chúng. Bạn không thể còn với điều tích cực mãi mãi được. Điều tiêu cực và tích cực bao giờ cũng cân bằng nhau: bạn sẽ có nhiều hạnh phúc như bạn sẵn sàng có bất hạnh.
Do đó một trong các điều huyền bí: xã hội càng giàu có, khổ sở càng nhiều hơn. Không có nước nào khổ nhiều hơn Mĩ, bởi lẽ đơn giản là Mĩ bây giờ có đỉnh cao nhất của sung sướng; nó không thể tránh được chiều sâu thấp nhất. Đỉnh núi cao là có thể chỉ khi đi cùng với thung lũng - đỉnh núi càng cao, thung kũng càng sâu.
Ở Ấn Độ mọi người cảm thấy rất thoả mãn. Lí do là họ không biết tới đỉnh cao của hạnh phúc; do đó họ không biết tới thung lũng của bất hạnh. Họ sống ít nhiều trên nền trung lập, không tích cực không tiêu cực. Đây không phải là mãn nguyện đúng đâu, đaya đơn giản là việc thiếu chỗ của tích cực - do đó chỗ tiêu cực cũng thiếu luôn.
Mĩ thực sự là nơi hành hạ về tinh thần, một chấn động tâm lí lớn lao. Không xã hội nào đã từng ở vào trạng thái như vậy. Cá nhân, tất nhiên, đã từng như vậy.
Phật Gautam là con của một ông vua. Ông ấy có đủ mọi vui vẻ - đó là lí do tại sao ông ấy đã trở nên nhận biết về nỗi khổ của cuộc sống. Không phải ngẫu nhiên mà tất cả hai mươi bốn tirthankaras của người Jainas đều là vua. Phật là vua, Rama và Krishna là vua, tất cả các avatara của người Hindu đều là vua. Có cái gì đó trong điều này, cái gì đó rất nền tảng. Tại sao người ăn xin không trở thành tirthankaras, avataras, chư phật? Bởi một lẽ đơn giản là họ không biết hạnh phúc là gì - làm sao họ có thể nhận biết về khổ sở của cuộc sống được?
Phật nói: Sống là dukkha - thuần khổ. Chỉ vị phật mới có thể nói được điều đó bởi vì ông ấy đã biết các đỉnh. Việc biết đỉnh là đồng thời trở nên nhận biết về thung lũng. Nếu bạn sống mãnh liệt, đam mê, bạn sẽ nhận biết về cái chết nhiều hơn là người sống theo kiểu hờ hững, người sống chỉ làng nhàng, người không mãnh liệt và đam mê trong cuộc sống của mình. Người đó không thể rất tỉnh táo về cái chết được. Bạn càng lao sâu vào trong cuộc sống, nhận biết của bạn về cái chết sẽ càng lớn hơn. Điều tích cực và tiêu cực liên tục cân bằng lẫn nhau.
Người Ấn Độ đã tự lừa mình. Họ đã trở thành trung lập: "Đừng lên các đỉnh cao của vui vẻ; đó là con đường né tránh chiều sâu của khổ sở, đau đớn, buồn rầu." Nhưng đây không phải là cuộc cách mạng đúng. Cuộc cách mạng đúng không phải là bằng việc trở nên dửng dưng, bằng việc trở nên hờ hững, bằng việc sống cuộc sống rất, rất đờ đẫn. Cuộc cách mạng thức xảy ra qua siêu việt.
Hai từ này phải được hiểu bởi vì sự khác biệt là rất tinh tế và tinh vi: 'dửng dưng' và 'siêu việt'. Dửng dưng đơn giản có nghĩa là bạn né tránh cái tích cực để né tránh cái tiêu cực. Siêu việt nghĩa là bạn không né tránh cái gì cả, không tránh cái tích cực lẫn cái tiêu cực. Bạn sống cái tích cực trong tính toàn bộ của nó và bạn sống cái tiêu cực trong tính toàn bộ của nó, bằng một phẩm chất mới - và phẩm chất đó là phẩm chất của nhân chứng. Bạn sống một cách toàn bộ nhưng đồng thời bạn vẫn còn tỉnh táo, nhận biết một cách im lặng.
Bạn biết hạnh phúc bao quanh mình nhưng bạn không phải là nó; bạn biết bất hạnh bao quanh mình nhưng bạn không phải là nó. Bạn biết nó là ngày nhưng bạn không là nó, và bạn biết nó là đêm nhưng bạn không là nó. Bạn biết bây giờ bạn đang sống động nhưng bạn không là nó; thế thì khi bạn sẽ chết bạn sẽ biết bạn không là nó. Đây là siêu việt.
Neti, neti - không cái này chẳng cái nọ - là công thức bí mật của siêu việt: không tích cực chẳng tiêu cực. Nhưng điều đó không có nghĩa là sống điều tích cực và tiêu cực. Nếu bạn né tránh việc sống bạn sẽ trở nên đờ đẫn, rất đờ đẫn; bạn sẽ đánh mất tất cả mọi thông minh.
Đó là sự khác biệt giữa tính chất sannyas cũa và tầm nhìn mới của tôi về tính chất sannyas. Tính chất sannyas cũ dạy bạn dửng dưng, trung lập: "Đừng đi lên đỉnh núi cao để bạn không cần phải ngã vào chiều sâu." Toán học đơn giản! "Đừng hạnh phúc, thế thì bạn sẽ không bất hạnh." Làm sao bạn có thể bất hạnh được nếu bạn chưa bao giờ hạnh phúc? "Đừng hân hoan, thế thì sẽ không có buồn rầu, và đừng cười, thế thì nước mắt là không thể có được." Đây là toán học đơn giản, nhưng không phải là chân lí của siêu việt, không phải là chân lí của tính chất sannyas thực.
Tính chất sannyas thực nghĩa là: cười sâu sắc, nhưng vẫn nhớ bạn không phải là người cười; và kêu khóc sâu sắc, để nước mắt chan hoà, hãy toàn bộ trong nó, và vậy mà vẫn tỉnh táo, ngọn lửa bên trong quan sát tất cả nó.
Hareesh, bạn phải siêu việt lên, đừng từ bỏ. Nếu bạn từ bỏ bạn bỏ lỡ vấn đề. Và khi tôi nói, "Buông bỏ!" tôi đơn giản ngụ ý không níu bám. Tôi không nói bạn đừng cố gắng hạnh phúc. Hãy làm mọi nỗ lực có thể được để hạnh phúc, vui sướng, nhưng vẫn nhớ rằng nỗi buồn sẽ theo sau - điều đó là tự nhiên. Hãy chấp nhận nó, và khi nó tới, đừng chạy trốn khỏi nó, đừng trốn khỏi nó. Điều đó nữa cũng là đẹp, một phần của cuộc sống, một phần của trưởng thành; không có nó sẽ không có chín chắn. Hãy đi sâu vào trong nó.
Vui vẻ có cái gì đó đóng góp cho sự trưởng thành của bạn, và buồn rầu cũng vậy. Vui vẻ đem tới sự tươi tắn, sự tươi tắn của giọt sương sớm. Vui vẻ đem tới tuổi trẻ, vui vẻ đem tới điệu vũ cho trái tim bạn. Buồn bã cũng đem tới nhiều món quà nhưng bạn lại trốn khỏi buồn bã; do đó bạn chưa bao giờ trở nên nhận biết về những món quà này. Buồn bã đem tới im lặng mà không niềm vui nào có thể đem tới được. Vui vẻ bao giờ cũng có chút ít ồn ào; buồn bã hoàn toàn im lặng. Vui vẻ bao giờ cũng có chút ít nông cạn; buồn bã thì sâu sắc, nó có chiều sâu. Vui vẻ bao giờ cũng làm bạn quên đi bản thân mình; sẽ dễ dàng hơn để nhấn chìm bạn vào niềm vui, để làm bạn bị ngất ngây với vui vẻ. Nó giữ bạn vô ý thức. Buồn bã đem tới nhận biết bởi vì bạn không thể nhấn chìm bản thân mình trong nó được. Bạn không thể tham gia được, bạn phải đứng ở ngoài - bởi vì bạn không muốn nó!
Bài học đầu tiên về chứng kiến xảy ra trong buồn rầu. Người ta học chứng kiến trong buồn rầu và chỉ thế, về sau, cùng việc chứng kiến đó có thể được áp dụng cho những khoảnh khắc của vui thú. Nhưng chính bằng việc chứng kiến mà người ta siêu việt lên.
Và khi tôi nói, "Hãy buông bỏ nó tất cả đi, cả cái tích cực và cái tiêu cực," tôi đơn giản ngụ ý không níu bám, không bị đồng nhất. Tôi không nói, "Hãy từ bỏ!" Hãy sống, và vậy mà sống ở trên. Hãy bước đi trên đất, nhưng không, đừng để chân bạn chạm đất. Vâng, có nghệ thuật cho điều đó đấy.
Và đó là điều tính chất sannyas tất cả là gì: nghệ thuật của việc sống trong thế giới mà không là một phần của nó, nghệ thuật sống cuộc sống mà không bị đồng nhất với nó. Đó là buông bỏ thực là gì.
Tính chất sannyas cũ là tính chất của dửng dưng. Đích xác đó là từ được dùng trong kinh sách cổ: một sannyasin trở thành udasin - dửng dưng với tất cả mọi cái đang hiện hữu - vairagya. Người đó trở thành lạnh lẽo và tách rời. Người đó trốn khỏi thế giới nhị nguyên. Người đó đi vào trong tu viện hay trong hang động Himalaya, sống một mình, sống không có niềm vui, không có nỗi buồn.
Người đó sống một loại cái chết: người đó đã trong nấm mồ của mình, người đó không sống. Cuộc sống của người đó không đáng gọi là cuộc sống. Người đó đã sa ngã xuống thấp hơn loài người; người đó ở gần với con vật hơn là với con người. Do đó việc tìm kiếm của người đó là về hang động, rừng sâu, rừng rậm, núi non, sa mạc - người đó sợ việc ở cùng con người. Người đó muốn rơi xuống dưới con người, bởi vì con người nhất định bị phân chia bởi tính cực lớn lao này, tích cực và tiêu cực, và người đó sợ điều đó.
Nhưng sannyasin thực - sannyasin theo tầm nhìn của tôi - sống trong thế giới, trong sự dầy đặc của nó, trong thế giới đậm đặc. Người đó không từ bỏ cái gì cả. Người đó sống cuộc sống toàn bộ nhất có thể được, bởi vì nếu Thượng đế đã cho cuộc sống điều đó có nghĩa là có cái gì đó để đạt tới qua nó. Chỉ bằng việc sống nó thì người ta mới có thể đạt tới nó được, chỉ bằng việc sống nó thì mới có cái gì đó để được học. Siêu việt phải được học; đó là món quà lớn lao của cuộc sống.
Nếu bạn trở nên ngày một ý thức hơn, việc buông bỏ sẽ xảy ra và vậy mà bạn sẽ vẫn ở đây và bây giờ, và lại còn nhiều hơn cả trước đây. Bạ nsẽ ăn và bạn sẽ nếm nhiều hơn. Bạn sẽ yêu và bạn sẽ có kinh nghiệm cực thích sâu sắc hơn. Bạn sẽ chơi và trò chơi của bạn sẽ có cái gì đó tâm linh trong nó. Cuộc sống thường của bạn sẽ trở thành thiêng liêng.
Chỉ một điều phải được đưa vào: chứng kiến.
Trích trong "Dhammapada: Con đường của Phật" - tập 4
Anand Hareesh, tích cực và tiêu cực, đêm và ngày, mùa hè và mùa đông, sinh và tử - chúng không tách rời đâu. Nếu bạn muốn buông bỏ cái này, bạn sẽ phải cho phép cái kia cũng bị buông bỏ.
Đó là một trong những thế tiến thoái lưỡng nan lớn lao nhất: mọi người muốn cái tích cực còn lại với họ - nhưng nếu cái tích cực còn lại, cái tiêu cực cũng còn lại như cái bóng của nó. Cái tích cực sẽ không có ý nghĩa gì nếu không có cái tiêu cực. Nếu bạn không biết bóng tối là gì thì bạn sẽ không có khả năng thấy ánh sáng chút nào đâu. Nếu bạn muốn thấy ánh sáng bạn sẽ phải sẵn sàng kinh nghiệm bóng tối nữa. Bạn không thể tránh được cái chết nếu bạn níu bám lấy cuộc sống. Chính cuộc sống đem cái chết vào.
Và mọi người đều muốn níu bám lấy chỗ tích cực và mọi người đều muốn né tránh chỗ tiêu cực. Đây là điều không thể được - điều này ngược với luật vĩnh hằng.
Nếu bạn quan sát cẩn thận bạn sẽ thấy rằng nếu điều tiêu cực đang hành hạ bạn quá nhiều thế thì điều tích cực chỉ là cái vỏ bọc. Bạn ngụ ý gì khi bạn nói rằng bạn hạnh phúc? Bạn đơn giản ngụ ý rằng “Tại thời điểm này bất hạnh của tôi đang bị che đậy.” Bạn ngụ ý gì khi bạn nói rằng “Bây giờ tôi thảnh thơi "? Nó đơn giản nghĩa là căng thẳng đã đi sâu hơn vào trong vô thức; bây giờ bạn quên lãng chúng.
Nhưng chẳng chóng thì chầy chúng sẽ khẳng định, chẳng chóng thì chầy chúng sẽ có thời điểm riêng của chúng. Bạn không thể còn với điều tích cực mãi mãi được. Điều tiêu cực và tích cực bao giờ cũng cân bằng nhau: bạn sẽ có nhiều hạnh phúc như bạn sẵn sàng có bất hạnh.
Do đó một trong các điều huyền bí: xã hội càng giàu có, khổ sở càng nhiều hơn. Không có nước nào khổ nhiều hơn Mĩ, bởi lẽ đơn giản là Mĩ bây giờ có đỉnh cao nhất của sung sướng; nó không thể tránh được chiều sâu thấp nhất. Đỉnh núi cao là có thể chỉ khi đi cùng với thung lũng - đỉnh núi càng cao, thung kũng càng sâu.
Ở Ấn Độ mọi người cảm thấy rất thoả mãn. Lí do là họ không biết tới đỉnh cao của hạnh phúc; do đó họ không biết tới thung lũng của bất hạnh. Họ sống ít nhiều trên nền trung lập, không tích cực không tiêu cực. Đây không phải là mãn nguyện đúng đâu, đaya đơn giản là việc thiếu chỗ của tích cực - do đó chỗ tiêu cực cũng thiếu luôn.
Mĩ thực sự là nơi hành hạ về tinh thần, một chấn động tâm lí lớn lao. Không xã hội nào đã từng ở vào trạng thái như vậy. Cá nhân, tất nhiên, đã từng như vậy.
Phật Gautam là con của một ông vua. Ông ấy có đủ mọi vui vẻ - đó là lí do tại sao ông ấy đã trở nên nhận biết về nỗi khổ của cuộc sống. Không phải ngẫu nhiên mà tất cả hai mươi bốn tirthankaras của người Jainas đều là vua. Phật là vua, Rama và Krishna là vua, tất cả các avatara của người Hindu đều là vua. Có cái gì đó trong điều này, cái gì đó rất nền tảng. Tại sao người ăn xin không trở thành tirthankaras, avataras, chư phật? Bởi một lẽ đơn giản là họ không biết hạnh phúc là gì - làm sao họ có thể nhận biết về khổ sở của cuộc sống được?
Phật nói: Sống là dukkha - thuần khổ. Chỉ vị phật mới có thể nói được điều đó bởi vì ông ấy đã biết các đỉnh. Việc biết đỉnh là đồng thời trở nên nhận biết về thung lũng. Nếu bạn sống mãnh liệt, đam mê, bạn sẽ nhận biết về cái chết nhiều hơn là người sống theo kiểu hờ hững, người sống chỉ làng nhàng, người không mãnh liệt và đam mê trong cuộc sống của mình. Người đó không thể rất tỉnh táo về cái chết được. Bạn càng lao sâu vào trong cuộc sống, nhận biết của bạn về cái chết sẽ càng lớn hơn. Điều tích cực và tiêu cực liên tục cân bằng lẫn nhau.
Người Ấn Độ đã tự lừa mình. Họ đã trở thành trung lập: "Đừng lên các đỉnh cao của vui vẻ; đó là con đường né tránh chiều sâu của khổ sở, đau đớn, buồn rầu." Nhưng đây không phải là cuộc cách mạng đúng. Cuộc cách mạng đúng không phải là bằng việc trở nên dửng dưng, bằng việc trở nên hờ hững, bằng việc sống cuộc sống rất, rất đờ đẫn. Cuộc cách mạng thức xảy ra qua siêu việt.
Hai từ này phải được hiểu bởi vì sự khác biệt là rất tinh tế và tinh vi: 'dửng dưng' và 'siêu việt'. Dửng dưng đơn giản có nghĩa là bạn né tránh cái tích cực để né tránh cái tiêu cực. Siêu việt nghĩa là bạn không né tránh cái gì cả, không tránh cái tích cực lẫn cái tiêu cực. Bạn sống cái tích cực trong tính toàn bộ của nó và bạn sống cái tiêu cực trong tính toàn bộ của nó, bằng một phẩm chất mới - và phẩm chất đó là phẩm chất của nhân chứng. Bạn sống một cách toàn bộ nhưng đồng thời bạn vẫn còn tỉnh táo, nhận biết một cách im lặng.
Bạn biết hạnh phúc bao quanh mình nhưng bạn không phải là nó; bạn biết bất hạnh bao quanh mình nhưng bạn không phải là nó. Bạn biết nó là ngày nhưng bạn không là nó, và bạn biết nó là đêm nhưng bạn không là nó. Bạn biết bây giờ bạn đang sống động nhưng bạn không là nó; thế thì khi bạn sẽ chết bạn sẽ biết bạn không là nó. Đây là siêu việt.
Neti, neti - không cái này chẳng cái nọ - là công thức bí mật của siêu việt: không tích cực chẳng tiêu cực. Nhưng điều đó không có nghĩa là sống điều tích cực và tiêu cực. Nếu bạn né tránh việc sống bạn sẽ trở nên đờ đẫn, rất đờ đẫn; bạn sẽ đánh mất tất cả mọi thông minh.
Đó là sự khác biệt giữa tính chất sannyas cũa và tầm nhìn mới của tôi về tính chất sannyas. Tính chất sannyas cũ dạy bạn dửng dưng, trung lập: "Đừng đi lên đỉnh núi cao để bạn không cần phải ngã vào chiều sâu." Toán học đơn giản! "Đừng hạnh phúc, thế thì bạn sẽ không bất hạnh." Làm sao bạn có thể bất hạnh được nếu bạn chưa bao giờ hạnh phúc? "Đừng hân hoan, thế thì sẽ không có buồn rầu, và đừng cười, thế thì nước mắt là không thể có được." Đây là toán học đơn giản, nhưng không phải là chân lí của siêu việt, không phải là chân lí của tính chất sannyas thực.
Tính chất sannyas thực nghĩa là: cười sâu sắc, nhưng vẫn nhớ bạn không phải là người cười; và kêu khóc sâu sắc, để nước mắt chan hoà, hãy toàn bộ trong nó, và vậy mà vẫn tỉnh táo, ngọn lửa bên trong quan sát tất cả nó.
Hareesh, bạn phải siêu việt lên, đừng từ bỏ. Nếu bạn từ bỏ bạn bỏ lỡ vấn đề. Và khi tôi nói, "Buông bỏ!" tôi đơn giản ngụ ý không níu bám. Tôi không nói bạn đừng cố gắng hạnh phúc. Hãy làm mọi nỗ lực có thể được để hạnh phúc, vui sướng, nhưng vẫn nhớ rằng nỗi buồn sẽ theo sau - điều đó là tự nhiên. Hãy chấp nhận nó, và khi nó tới, đừng chạy trốn khỏi nó, đừng trốn khỏi nó. Điều đó nữa cũng là đẹp, một phần của cuộc sống, một phần của trưởng thành; không có nó sẽ không có chín chắn. Hãy đi sâu vào trong nó.
Vui vẻ có cái gì đó đóng góp cho sự trưởng thành của bạn, và buồn rầu cũng vậy. Vui vẻ đem tới sự tươi tắn, sự tươi tắn của giọt sương sớm. Vui vẻ đem tới tuổi trẻ, vui vẻ đem tới điệu vũ cho trái tim bạn. Buồn bã cũng đem tới nhiều món quà nhưng bạn lại trốn khỏi buồn bã; do đó bạn chưa bao giờ trở nên nhận biết về những món quà này. Buồn bã đem tới im lặng mà không niềm vui nào có thể đem tới được. Vui vẻ bao giờ cũng có chút ít ồn ào; buồn bã hoàn toàn im lặng. Vui vẻ bao giờ cũng có chút ít nông cạn; buồn bã thì sâu sắc, nó có chiều sâu. Vui vẻ bao giờ cũng làm bạn quên đi bản thân mình; sẽ dễ dàng hơn để nhấn chìm bạn vào niềm vui, để làm bạn bị ngất ngây với vui vẻ. Nó giữ bạn vô ý thức. Buồn bã đem tới nhận biết bởi vì bạn không thể nhấn chìm bản thân mình trong nó được. Bạn không thể tham gia được, bạn phải đứng ở ngoài - bởi vì bạn không muốn nó!
Bài học đầu tiên về chứng kiến xảy ra trong buồn rầu. Người ta học chứng kiến trong buồn rầu và chỉ thế, về sau, cùng việc chứng kiến đó có thể được áp dụng cho những khoảnh khắc của vui thú. Nhưng chính bằng việc chứng kiến mà người ta siêu việt lên.
Và khi tôi nói, "Hãy buông bỏ nó tất cả đi, cả cái tích cực và cái tiêu cực," tôi đơn giản ngụ ý không níu bám, không bị đồng nhất. Tôi không nói, "Hãy từ bỏ!" Hãy sống, và vậy mà sống ở trên. Hãy bước đi trên đất, nhưng không, đừng để chân bạn chạm đất. Vâng, có nghệ thuật cho điều đó đấy.
Và đó là điều tính chất sannyas tất cả là gì: nghệ thuật của việc sống trong thế giới mà không là một phần của nó, nghệ thuật sống cuộc sống mà không bị đồng nhất với nó. Đó là buông bỏ thực là gì.
Tính chất sannyas cũ là tính chất của dửng dưng. Đích xác đó là từ được dùng trong kinh sách cổ: một sannyasin trở thành udasin - dửng dưng với tất cả mọi cái đang hiện hữu - vairagya. Người đó trở thành lạnh lẽo và tách rời. Người đó trốn khỏi thế giới nhị nguyên. Người đó đi vào trong tu viện hay trong hang động Himalaya, sống một mình, sống không có niềm vui, không có nỗi buồn.
Người đó sống một loại cái chết: người đó đã trong nấm mồ của mình, người đó không sống. Cuộc sống của người đó không đáng gọi là cuộc sống. Người đó đã sa ngã xuống thấp hơn loài người; người đó ở gần với con vật hơn là với con người. Do đó việc tìm kiếm của người đó là về hang động, rừng sâu, rừng rậm, núi non, sa mạc - người đó sợ việc ở cùng con người. Người đó muốn rơi xuống dưới con người, bởi vì con người nhất định bị phân chia bởi tính cực lớn lao này, tích cực và tiêu cực, và người đó sợ điều đó.
Nhưng sannyasin thực - sannyasin theo tầm nhìn của tôi - sống trong thế giới, trong sự dầy đặc của nó, trong thế giới đậm đặc. Người đó không từ bỏ cái gì cả. Người đó sống cuộc sống toàn bộ nhất có thể được, bởi vì nếu Thượng đế đã cho cuộc sống điều đó có nghĩa là có cái gì đó để đạt tới qua nó. Chỉ bằng việc sống nó thì người ta mới có thể đạt tới nó được, chỉ bằng việc sống nó thì mới có cái gì đó để được học. Siêu việt phải được học; đó là món quà lớn lao của cuộc sống.
Nếu bạn trở nên ngày một ý thức hơn, việc buông bỏ sẽ xảy ra và vậy mà bạn sẽ vẫn ở đây và bây giờ, và lại còn nhiều hơn cả trước đây. Bạ nsẽ ăn và bạn sẽ nếm nhiều hơn. Bạn sẽ yêu và bạn sẽ có kinh nghiệm cực thích sâu sắc hơn. Bạn sẽ chơi và trò chơi của bạn sẽ có cái gì đó tâm linh trong nó. Cuộc sống thường của bạn sẽ trở thành thiêng liêng.
Chỉ một điều phải được đưa vào: chứng kiến.
Trích trong "Dhammapada: Con đường của Phật" - tập 4
Với tôi dường như là sống ở đây với
thầy nghĩa là buông bỏ mọi thứ - không chỉ khổ sở, sợ hãi, buồn rầu và
cái gọi là chỗ tiêu cực, mà còn cả cảm giác hạnh phúc, yêu thương, tuôn
chảy, cái gọi là chỗ tích cực mà bao giờ cũng là mục đích của tôi. Thưa
thầy kính yêu, đây có phải chính là đạo không?
Anand Hareesh, tích cực và tiêu cực, đêm và ngày, mùa hè và mùa đông, sinh và tử - chúng không tách rời đâu. Nếu bạn muốn buông bỏ cái này, bạn sẽ phải cho phép cái kia cũng bị buông bỏ.
Đó là một trong những thế tiến thoái lưỡng nan lớn lao nhất: mọi người muốn cái tích cực còn lại với họ - nhưng nếu cái tích cực còn lại, cái tiêu cực cũng còn lại như cái bóng của nó. Cái tích cực sẽ không có ý nghĩa gì nếu không có cái tiêu cực. Nếu bạn không biết bóng tối là gì thì bạn sẽ không có khả năng thấy ánh sáng chút nào đâu. Nếu bạn muốn thấy ánh sáng bạn sẽ phải sẵn sàng kinh nghiệm bóng tối nữa. Bạn không thể tránh được cái chết nếu bạn níu bám lấy cuộc sống. Chính cuộc sống đem cái chết vào.
Và mọi người đều muốn níu bám lấy chỗ tích cực và mọi người đều muốn né tránh chỗ tiêu cực. Đây là điều không thể được - điều này ngược với luật vĩnh hằng.
Nếu bạn quan sát cẩn thận bạn sẽ thấy rằng nếu điều tiêu cực đang hành hạ bạn quá nhiều thế thì điều tích cực chỉ là cái vỏ bọc. Bạn ngụ ý gì khi bạn nói rằng bạn hạnh phúc? Bạn đơn giản ngụ ý rằng “Tại thời điểm này bất hạnh của tôi đang bị che đậy.” Bạn ngụ ý gì khi bạn nói rằng “Bây giờ tôi thảnh thơi "? Nó đơn giản nghĩa là căng thẳng đã đi sâu hơn vào trong vô thức; bây giờ bạn quên lãng chúng.
Nhưng chẳng chóng thì chầy chúng sẽ khẳng định, chẳng chóng thì chầy chúng sẽ có thời điểm riêng của chúng. Bạn không thể còn với điều tích cực mãi mãi được. Điều tiêu cực và tích cực bao giờ cũng cân bằng nhau: bạn sẽ có nhiều hạnh phúc như bạn sẵn sàng có bất hạnh.
Do đó một trong các điều huyền bí: xã hội càng giàu có, khổ sở càng nhiều hơn. Không có nước nào khổ nhiều hơn Mĩ, bởi lẽ đơn giản là Mĩ bây giờ có đỉnh cao nhất của sung sướng; nó không thể tránh được chiều sâu thấp nhất. Đỉnh núi cao là có thể chỉ khi đi cùng với thung lũng - đỉnh núi càng cao, thung kũng càng sâu.
Ở Ấn Độ mọi người cảm thấy rất thoả mãn. Lí do là họ không biết tới đỉnh cao của hạnh phúc; do đó họ không biết tới thung lũng của bất hạnh. Họ sống ít nhiều trên nền trung lập, không tích cực không tiêu cực. Đây không phải là mãn nguyện đúng đâu, đaya đơn giản là việc thiếu chỗ của tích cực - do đó chỗ tiêu cực cũng thiếu luôn.
Mĩ thực sự là nơi hành hạ về tinh thần, một chấn động tâm lí lớn lao. Không xã hội nào đã từng ở vào trạng thái như vậy. Cá nhân, tất nhiên, đã từng như vậy.
Phật Gautam là con của một ông vua. Ông ấy có đủ mọi vui vẻ - đó là lí do tại sao ông ấy đã trở nên nhận biết về nỗi khổ của cuộc sống. Không phải ngẫu nhiên mà tất cả hai mươi bốn tirthankaras của người Jainas đều là vua. Phật là vua, Rama và Krishna là vua, tất cả các avatara của người Hindu đều là vua. Có cái gì đó trong điều này, cái gì đó rất nền tảng. Tại sao người ăn xin không trở thành tirthankaras, avataras, chư phật? Bởi một lẽ đơn giản là họ không biết hạnh phúc là gì - làm sao họ có thể nhận biết về khổ sở của cuộc sống được?
Phật nói: Sống là dukkha - thuần khổ. Chỉ vị phật mới có thể nói được điều đó bởi vì ông ấy đã biết các đỉnh. Việc biết đỉnh là đồng thời trở nên nhận biết về thung lũng. Nếu bạn sống mãnh liệt, đam mê, bạn sẽ nhận biết về cái chết nhiều hơn là người sống theo kiểu hờ hững, người sống chỉ làng nhàng, người không mãnh liệt và đam mê trong cuộc sống của mình. Người đó không thể rất tỉnh táo về cái chết được. Bạn càng lao sâu vào trong cuộc sống, nhận biết của bạn về cái chết sẽ càng lớn hơn. Điều tích cực và tiêu cực liên tục cân bằng lẫn nhau.
Người Ấn Độ đã tự lừa mình. Họ đã trở thành trung lập: "Đừng lên các đỉnh cao của vui vẻ; đó là con đường né tránh chiều sâu của khổ sở, đau đớn, buồn rầu." Nhưng đây không phải là cuộc cách mạng đúng. Cuộc cách mạng đúng không phải là bằng việc trở nên dửng dưng, bằng việc trở nên hờ hững, bằng việc sống cuộc sống rất, rất đờ đẫn. Cuộc cách mạng thức xảy ra qua siêu việt.
Hai từ này phải được hiểu bởi vì sự khác biệt là rất tinh tế và tinh vi: 'dửng dưng' và 'siêu việt'. Dửng dưng đơn giản có nghĩa là bạn né tránh cái tích cực để né tránh cái tiêu cực. Siêu việt nghĩa là bạn không né tránh cái gì cả, không tránh cái tích cực lẫn cái tiêu cực. Bạn sống cái tích cực trong tính toàn bộ của nó và bạn sống cái tiêu cực trong tính toàn bộ của nó, bằng một phẩm chất mới - và phẩm chất đó là phẩm chất của nhân chứng. Bạn sống một cách toàn bộ nhưng đồng thời bạn vẫn còn tỉnh táo, nhận biết một cách im lặng.
Bạn biết hạnh phúc bao quanh mình nhưng bạn không phải là nó; bạn biết bất hạnh bao quanh mình nhưng bạn không phải là nó. Bạn biết nó là ngày nhưng bạn không là nó, và bạn biết nó là đêm nhưng bạn không là nó. Bạn biết bây giờ bạn đang sống động nhưng bạn không là nó; thế thì khi bạn sẽ chết bạn sẽ biết bạn không là nó. Đây là siêu việt.
Neti, neti - không cái này chẳng cái nọ - là công thức bí mật của siêu việt: không tích cực chẳng tiêu cực. Nhưng điều đó không có nghĩa là sống điều tích cực và tiêu cực. Nếu bạn né tránh việc sống bạn sẽ trở nên đờ đẫn, rất đờ đẫn; bạn sẽ đánh mất tất cả mọi thông minh.
Đó là sự khác biệt giữa tính chất sannyas cũa và tầm nhìn mới của tôi về tính chất sannyas. Tính chất sannyas cũ dạy bạn dửng dưng, trung lập: "Đừng đi lên đỉnh núi cao để bạn không cần phải ngã vào chiều sâu." Toán học đơn giản! "Đừng hạnh phúc, thế thì bạn sẽ không bất hạnh." Làm sao bạn có thể bất hạnh được nếu bạn chưa bao giờ hạnh phúc? "Đừng hân hoan, thế thì sẽ không có buồn rầu, và đừng cười, thế thì nước mắt là không thể có được." Đây là toán học đơn giản, nhưng không phải là chân lí của siêu việt, không phải là chân lí của tính chất sannyas thực.
Tính chất sannyas thực nghĩa là: cười sâu sắc, nhưng vẫn nhớ bạn không phải là người cười; và kêu khóc sâu sắc, để nước mắt chan hoà, hãy toàn bộ trong nó, và vậy mà vẫn tỉnh táo, ngọn lửa bên trong quan sát tất cả nó.
Hareesh, bạn phải siêu việt lên, đừng từ bỏ. Nếu bạn từ bỏ bạn bỏ lỡ vấn đề. Và khi tôi nói, "Buông bỏ!" tôi đơn giản ngụ ý không níu bám. Tôi không nói bạn đừng cố gắng hạnh phúc. Hãy làm mọi nỗ lực có thể được để hạnh phúc, vui sướng, nhưng vẫn nhớ rằng nỗi buồn sẽ theo sau - điều đó là tự nhiên. Hãy chấp nhận nó, và khi nó tới, đừng chạy trốn khỏi nó, đừng trốn khỏi nó. Điều đó nữa cũng là đẹp, một phần của cuộc sống, một phần của trưởng thành; không có nó sẽ không có chín chắn. Hãy đi sâu vào trong nó.
Vui vẻ có cái gì đó đóng góp cho sự trưởng thành của bạn, và buồn rầu cũng vậy. Vui vẻ đem tới sự tươi tắn, sự tươi tắn của giọt sương sớm. Vui vẻ đem tới tuổi trẻ, vui vẻ đem tới điệu vũ cho trái tim bạn. Buồn bã cũng đem tới nhiều món quà nhưng bạn lại trốn khỏi buồn bã; do đó bạn chưa bao giờ trở nên nhận biết về những món quà này. Buồn bã đem tới im lặng mà không niềm vui nào có thể đem tới được. Vui vẻ bao giờ cũng có chút ít ồn ào; buồn bã hoàn toàn im lặng. Vui vẻ bao giờ cũng có chút ít nông cạn; buồn bã thì sâu sắc, nó có chiều sâu. Vui vẻ bao giờ cũng làm bạn quên đi bản thân mình; sẽ dễ dàng hơn để nhấn chìm bạn vào niềm vui, để làm bạn bị ngất ngây với vui vẻ. Nó giữ bạn vô ý thức. Buồn bã đem tới nhận biết bởi vì bạn không thể nhấn chìm bản thân mình trong nó được. Bạn không thể tham gia được, bạn phải đứng ở ngoài - bởi vì bạn không muốn nó!
Bài học đầu tiên về chứng kiến xảy ra trong buồn rầu. Người ta học chứng kiến trong buồn rầu và chỉ thế, về sau, cùng việc chứng kiến đó có thể được áp dụng cho những khoảnh khắc của vui thú. Nhưng chính bằng việc chứng kiến mà người ta siêu việt lên.
Và khi tôi nói, "Hãy buông bỏ nó tất cả đi, cả cái tích cực và cái tiêu cực," tôi đơn giản ngụ ý không níu bám, không bị đồng nhất. Tôi không nói, "Hãy từ bỏ!" Hãy sống, và vậy mà sống ở trên. Hãy bước đi trên đất, nhưng không, đừng để chân bạn chạm đất. Vâng, có nghệ thuật cho điều đó đấy.
Và đó là điều tính chất sannyas tất cả là gì: nghệ thuật của việc sống trong thế giới mà không là một phần của nó, nghệ thuật sống cuộc sống mà không bị đồng nhất với nó. Đó là buông bỏ thực là gì.
Tính chất sannyas cũ là tính chất của dửng dưng. Đích xác đó là từ được dùng trong kinh sách cổ: một sannyasin trở thành udasin - dửng dưng với tất cả mọi cái đang hiện hữu - vairagya. Người đó trở thành lạnh lẽo và tách rời. Người đó trốn khỏi thế giới nhị nguyên. Người đó đi vào trong tu viện hay trong hang động Himalaya, sống một mình, sống không có niềm vui, không có nỗi buồn.
Người đó sống một loại cái chết: người đó đã trong nấm mồ của mình, người đó không sống. Cuộc sống của người đó không đáng gọi là cuộc sống. Người đó đã sa ngã xuống thấp hơn loài người; người đó ở gần với con vật hơn là với con người. Do đó việc tìm kiếm của người đó là về hang động, rừng sâu, rừng rậm, núi non, sa mạc - người đó sợ việc ở cùng con người. Người đó muốn rơi xuống dưới con người, bởi vì con người nhất định bị phân chia bởi tính cực lớn lao này, tích cực và tiêu cực, và người đó sợ điều đó.
Nhưng sannyasin thực - sannyasin theo tầm nhìn của tôi - sống trong thế giới, trong sự dầy đặc của nó, trong thế giới đậm đặc. Người đó không từ bỏ cái gì cả. Người đó sống cuộc sống toàn bộ nhất có thể được, bởi vì nếu Thượng đế đã cho cuộc sống điều đó có nghĩa là có cái gì đó để đạt tới qua nó. Chỉ bằng việc sống nó thì người ta mới có thể đạt tới nó được, chỉ bằng việc sống nó thì mới có cái gì đó để được học. Siêu việt phải được học; đó là món quà lớn lao của cuộc sống.
Nếu bạn trở nên ngày một ý thức hơn, việc buông bỏ sẽ xảy ra và vậy mà bạn sẽ vẫn ở đây và bây giờ, và lại còn nhiều hơn cả trước đây. Bạ nsẽ ăn và bạn sẽ nếm nhiều hơn. Bạn sẽ yêu và bạn sẽ có kinh nghiệm cực thích sâu sắc hơn. Bạn sẽ chơi và trò chơi của bạn sẽ có cái gì đó tâm linh trong nó. Cuộc sống thường của bạn sẽ trở thành thiêng liêng.
Chỉ một điều phải được đưa vào: chứng kiến.
Trích trong "Dhammapada: Con đường của Phật" - tập 4
Anand Hareesh, tích cực và tiêu cực, đêm và ngày, mùa hè và mùa đông, sinh và tử - chúng không tách rời đâu. Nếu bạn muốn buông bỏ cái này, bạn sẽ phải cho phép cái kia cũng bị buông bỏ.
Đó là một trong những thế tiến thoái lưỡng nan lớn lao nhất: mọi người muốn cái tích cực còn lại với họ - nhưng nếu cái tích cực còn lại, cái tiêu cực cũng còn lại như cái bóng của nó. Cái tích cực sẽ không có ý nghĩa gì nếu không có cái tiêu cực. Nếu bạn không biết bóng tối là gì thì bạn sẽ không có khả năng thấy ánh sáng chút nào đâu. Nếu bạn muốn thấy ánh sáng bạn sẽ phải sẵn sàng kinh nghiệm bóng tối nữa. Bạn không thể tránh được cái chết nếu bạn níu bám lấy cuộc sống. Chính cuộc sống đem cái chết vào.
Và mọi người đều muốn níu bám lấy chỗ tích cực và mọi người đều muốn né tránh chỗ tiêu cực. Đây là điều không thể được - điều này ngược với luật vĩnh hằng.
Nếu bạn quan sát cẩn thận bạn sẽ thấy rằng nếu điều tiêu cực đang hành hạ bạn quá nhiều thế thì điều tích cực chỉ là cái vỏ bọc. Bạn ngụ ý gì khi bạn nói rằng bạn hạnh phúc? Bạn đơn giản ngụ ý rằng “Tại thời điểm này bất hạnh của tôi đang bị che đậy.” Bạn ngụ ý gì khi bạn nói rằng “Bây giờ tôi thảnh thơi "? Nó đơn giản nghĩa là căng thẳng đã đi sâu hơn vào trong vô thức; bây giờ bạn quên lãng chúng.
Nhưng chẳng chóng thì chầy chúng sẽ khẳng định, chẳng chóng thì chầy chúng sẽ có thời điểm riêng của chúng. Bạn không thể còn với điều tích cực mãi mãi được. Điều tiêu cực và tích cực bao giờ cũng cân bằng nhau: bạn sẽ có nhiều hạnh phúc như bạn sẵn sàng có bất hạnh.
Do đó một trong các điều huyền bí: xã hội càng giàu có, khổ sở càng nhiều hơn. Không có nước nào khổ nhiều hơn Mĩ, bởi lẽ đơn giản là Mĩ bây giờ có đỉnh cao nhất của sung sướng; nó không thể tránh được chiều sâu thấp nhất. Đỉnh núi cao là có thể chỉ khi đi cùng với thung lũng - đỉnh núi càng cao, thung kũng càng sâu.
Ở Ấn Độ mọi người cảm thấy rất thoả mãn. Lí do là họ không biết tới đỉnh cao của hạnh phúc; do đó họ không biết tới thung lũng của bất hạnh. Họ sống ít nhiều trên nền trung lập, không tích cực không tiêu cực. Đây không phải là mãn nguyện đúng đâu, đaya đơn giản là việc thiếu chỗ của tích cực - do đó chỗ tiêu cực cũng thiếu luôn.
Mĩ thực sự là nơi hành hạ về tinh thần, một chấn động tâm lí lớn lao. Không xã hội nào đã từng ở vào trạng thái như vậy. Cá nhân, tất nhiên, đã từng như vậy.
Phật Gautam là con của một ông vua. Ông ấy có đủ mọi vui vẻ - đó là lí do tại sao ông ấy đã trở nên nhận biết về nỗi khổ của cuộc sống. Không phải ngẫu nhiên mà tất cả hai mươi bốn tirthankaras của người Jainas đều là vua. Phật là vua, Rama và Krishna là vua, tất cả các avatara của người Hindu đều là vua. Có cái gì đó trong điều này, cái gì đó rất nền tảng. Tại sao người ăn xin không trở thành tirthankaras, avataras, chư phật? Bởi một lẽ đơn giản là họ không biết hạnh phúc là gì - làm sao họ có thể nhận biết về khổ sở của cuộc sống được?
Phật nói: Sống là dukkha - thuần khổ. Chỉ vị phật mới có thể nói được điều đó bởi vì ông ấy đã biết các đỉnh. Việc biết đỉnh là đồng thời trở nên nhận biết về thung lũng. Nếu bạn sống mãnh liệt, đam mê, bạn sẽ nhận biết về cái chết nhiều hơn là người sống theo kiểu hờ hững, người sống chỉ làng nhàng, người không mãnh liệt và đam mê trong cuộc sống của mình. Người đó không thể rất tỉnh táo về cái chết được. Bạn càng lao sâu vào trong cuộc sống, nhận biết của bạn về cái chết sẽ càng lớn hơn. Điều tích cực và tiêu cực liên tục cân bằng lẫn nhau.
Người Ấn Độ đã tự lừa mình. Họ đã trở thành trung lập: "Đừng lên các đỉnh cao của vui vẻ; đó là con đường né tránh chiều sâu của khổ sở, đau đớn, buồn rầu." Nhưng đây không phải là cuộc cách mạng đúng. Cuộc cách mạng đúng không phải là bằng việc trở nên dửng dưng, bằng việc trở nên hờ hững, bằng việc sống cuộc sống rất, rất đờ đẫn. Cuộc cách mạng thức xảy ra qua siêu việt.
Hai từ này phải được hiểu bởi vì sự khác biệt là rất tinh tế và tinh vi: 'dửng dưng' và 'siêu việt'. Dửng dưng đơn giản có nghĩa là bạn né tránh cái tích cực để né tránh cái tiêu cực. Siêu việt nghĩa là bạn không né tránh cái gì cả, không tránh cái tích cực lẫn cái tiêu cực. Bạn sống cái tích cực trong tính toàn bộ của nó và bạn sống cái tiêu cực trong tính toàn bộ của nó, bằng một phẩm chất mới - và phẩm chất đó là phẩm chất của nhân chứng. Bạn sống một cách toàn bộ nhưng đồng thời bạn vẫn còn tỉnh táo, nhận biết một cách im lặng.
Bạn biết hạnh phúc bao quanh mình nhưng bạn không phải là nó; bạn biết bất hạnh bao quanh mình nhưng bạn không phải là nó. Bạn biết nó là ngày nhưng bạn không là nó, và bạn biết nó là đêm nhưng bạn không là nó. Bạn biết bây giờ bạn đang sống động nhưng bạn không là nó; thế thì khi bạn sẽ chết bạn sẽ biết bạn không là nó. Đây là siêu việt.
Neti, neti - không cái này chẳng cái nọ - là công thức bí mật của siêu việt: không tích cực chẳng tiêu cực. Nhưng điều đó không có nghĩa là sống điều tích cực và tiêu cực. Nếu bạn né tránh việc sống bạn sẽ trở nên đờ đẫn, rất đờ đẫn; bạn sẽ đánh mất tất cả mọi thông minh.
Đó là sự khác biệt giữa tính chất sannyas cũa và tầm nhìn mới của tôi về tính chất sannyas. Tính chất sannyas cũ dạy bạn dửng dưng, trung lập: "Đừng đi lên đỉnh núi cao để bạn không cần phải ngã vào chiều sâu." Toán học đơn giản! "Đừng hạnh phúc, thế thì bạn sẽ không bất hạnh." Làm sao bạn có thể bất hạnh được nếu bạn chưa bao giờ hạnh phúc? "Đừng hân hoan, thế thì sẽ không có buồn rầu, và đừng cười, thế thì nước mắt là không thể có được." Đây là toán học đơn giản, nhưng không phải là chân lí của siêu việt, không phải là chân lí của tính chất sannyas thực.
Tính chất sannyas thực nghĩa là: cười sâu sắc, nhưng vẫn nhớ bạn không phải là người cười; và kêu khóc sâu sắc, để nước mắt chan hoà, hãy toàn bộ trong nó, và vậy mà vẫn tỉnh táo, ngọn lửa bên trong quan sát tất cả nó.
Hareesh, bạn phải siêu việt lên, đừng từ bỏ. Nếu bạn từ bỏ bạn bỏ lỡ vấn đề. Và khi tôi nói, "Buông bỏ!" tôi đơn giản ngụ ý không níu bám. Tôi không nói bạn đừng cố gắng hạnh phúc. Hãy làm mọi nỗ lực có thể được để hạnh phúc, vui sướng, nhưng vẫn nhớ rằng nỗi buồn sẽ theo sau - điều đó là tự nhiên. Hãy chấp nhận nó, và khi nó tới, đừng chạy trốn khỏi nó, đừng trốn khỏi nó. Điều đó nữa cũng là đẹp, một phần của cuộc sống, một phần của trưởng thành; không có nó sẽ không có chín chắn. Hãy đi sâu vào trong nó.
Vui vẻ có cái gì đó đóng góp cho sự trưởng thành của bạn, và buồn rầu cũng vậy. Vui vẻ đem tới sự tươi tắn, sự tươi tắn của giọt sương sớm. Vui vẻ đem tới tuổi trẻ, vui vẻ đem tới điệu vũ cho trái tim bạn. Buồn bã cũng đem tới nhiều món quà nhưng bạn lại trốn khỏi buồn bã; do đó bạn chưa bao giờ trở nên nhận biết về những món quà này. Buồn bã đem tới im lặng mà không niềm vui nào có thể đem tới được. Vui vẻ bao giờ cũng có chút ít ồn ào; buồn bã hoàn toàn im lặng. Vui vẻ bao giờ cũng có chút ít nông cạn; buồn bã thì sâu sắc, nó có chiều sâu. Vui vẻ bao giờ cũng làm bạn quên đi bản thân mình; sẽ dễ dàng hơn để nhấn chìm bạn vào niềm vui, để làm bạn bị ngất ngây với vui vẻ. Nó giữ bạn vô ý thức. Buồn bã đem tới nhận biết bởi vì bạn không thể nhấn chìm bản thân mình trong nó được. Bạn không thể tham gia được, bạn phải đứng ở ngoài - bởi vì bạn không muốn nó!
Bài học đầu tiên về chứng kiến xảy ra trong buồn rầu. Người ta học chứng kiến trong buồn rầu và chỉ thế, về sau, cùng việc chứng kiến đó có thể được áp dụng cho những khoảnh khắc của vui thú. Nhưng chính bằng việc chứng kiến mà người ta siêu việt lên.
Và khi tôi nói, "Hãy buông bỏ nó tất cả đi, cả cái tích cực và cái tiêu cực," tôi đơn giản ngụ ý không níu bám, không bị đồng nhất. Tôi không nói, "Hãy từ bỏ!" Hãy sống, và vậy mà sống ở trên. Hãy bước đi trên đất, nhưng không, đừng để chân bạn chạm đất. Vâng, có nghệ thuật cho điều đó đấy.
Và đó là điều tính chất sannyas tất cả là gì: nghệ thuật của việc sống trong thế giới mà không là một phần của nó, nghệ thuật sống cuộc sống mà không bị đồng nhất với nó. Đó là buông bỏ thực là gì.
Tính chất sannyas cũ là tính chất của dửng dưng. Đích xác đó là từ được dùng trong kinh sách cổ: một sannyasin trở thành udasin - dửng dưng với tất cả mọi cái đang hiện hữu - vairagya. Người đó trở thành lạnh lẽo và tách rời. Người đó trốn khỏi thế giới nhị nguyên. Người đó đi vào trong tu viện hay trong hang động Himalaya, sống một mình, sống không có niềm vui, không có nỗi buồn.
Người đó sống một loại cái chết: người đó đã trong nấm mồ của mình, người đó không sống. Cuộc sống của người đó không đáng gọi là cuộc sống. Người đó đã sa ngã xuống thấp hơn loài người; người đó ở gần với con vật hơn là với con người. Do đó việc tìm kiếm của người đó là về hang động, rừng sâu, rừng rậm, núi non, sa mạc - người đó sợ việc ở cùng con người. Người đó muốn rơi xuống dưới con người, bởi vì con người nhất định bị phân chia bởi tính cực lớn lao này, tích cực và tiêu cực, và người đó sợ điều đó.
Nhưng sannyasin thực - sannyasin theo tầm nhìn của tôi - sống trong thế giới, trong sự dầy đặc của nó, trong thế giới đậm đặc. Người đó không từ bỏ cái gì cả. Người đó sống cuộc sống toàn bộ nhất có thể được, bởi vì nếu Thượng đế đã cho cuộc sống điều đó có nghĩa là có cái gì đó để đạt tới qua nó. Chỉ bằng việc sống nó thì người ta mới có thể đạt tới nó được, chỉ bằng việc sống nó thì mới có cái gì đó để được học. Siêu việt phải được học; đó là món quà lớn lao của cuộc sống.
Nếu bạn trở nên ngày một ý thức hơn, việc buông bỏ sẽ xảy ra và vậy mà bạn sẽ vẫn ở đây và bây giờ, và lại còn nhiều hơn cả trước đây. Bạ nsẽ ăn và bạn sẽ nếm nhiều hơn. Bạn sẽ yêu và bạn sẽ có kinh nghiệm cực thích sâu sắc hơn. Bạn sẽ chơi và trò chơi của bạn sẽ có cái gì đó tâm linh trong nó. Cuộc sống thường của bạn sẽ trở thành thiêng liêng.
Chỉ một điều phải được đưa vào: chứng kiến.
Trích trong "Dhammapada: Con đường của Phật" - tập 4
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét