Phật nói:
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ
trôi giạt theo dòng chảy. Nếu mẩu gỗ không bị
bờ sông giữ lại, không bị người vớt lấy, không
bị ngáng trở bởi các thần, không bị cuốn vào
xoáy nước, bản thân nó không mục ra, ta đảm
bảo với các ông là mẩu gỗ này cuối cùng sẽ ra
tới đại dương. Nếu các sư bước đi trên đường
mà không bị cám dỗ bởi bất kì đam mê nào,
không bị dẫn đi lạc lối bởi bất kì ảnh hưởng ác
nào, mà kiên trì theo đuổi quá trình của mình
tới niết bàn, ta đảm bảo với các ông rằng những
sư đó cuối cùng sẽ đạt tới chứng ngộ.
Phật nói:
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy. Giữ mình
chống lại dục vọng, vì nó chắc chắn sẽ dẫn tới
con đường của cái ác. Ý chí của các ông sẽ trở
thành đáng tin cậy chỉ khi các ông đã đạt tới A
la hán.
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ
trôi giạt theo dòng chảy. Nếu mẩu gỗ không bị
bờ sông giữ lại, không bị người vớt lấy, không
bị ngáng trở bởi các thần, không bị cuốn vào
xoáy nước, bản thân nó không mục ra, ta đảm
bảo với các ông là mẩu gỗ này cuối cùng sẽ ra
tới đại dương. Nếu các sư bước đi trên đường
mà không bị cám dỗ bởi bất kì đam mê nào,
không bị dẫn đi lạc lối bởi bất kì ảnh hưởng ác
nào, mà kiên trì theo đuổi quá trình của mình
tới niết bàn, ta đảm bảo với các ông rằng những
sư đó cuối cùng sẽ đạt tới chứng ngộ.
Phật nói:
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy. Giữ mình
chống lại dục vọng, vì nó chắc chắn sẽ dẫn tới
con đường của cái ác. Ý chí của các ông sẽ trở
thành đáng tin cậy chỉ khi các ông đã đạt tới A
la hán.
Con đường của Phật được biết là qua phủ định -
con đường của phủ định. Thái độ này, cách tiếp cận
này cần phải được hiểu.
Cách tiếp cận của Phật là duy nhất. Tất cả các tôn
giáo khác trên thế giới đều là tôn giáo khẳng định, họ
có mục tiêu khẳng định - gọi nó là Thượng đế,
moksha, giải thoát, cứu rỗi, hiểu cái ngã, nhưng có
một mục tiêu cần đạt tới. Và nỗ lực khẳng định là cần
có ở phần người tìm kiếm. Chừng nào bạn còn chưa
làm những nỗ lực vất vả thì bạn sẽ không đạt tới mục
tiêu đó.
Cách tiếp cận của Phật là hoàn toàn khác, đối lập
hẳn lại. Ông ấy nói: Ông đã là cái ông muốn trở
thành, mục tiêu là ở bên trong ông, nó là bản tính
riêng của ông. Ông không đạt tới nó. Nó không trong
tương lai, nó không ở đâu đó khác. Nó là ông ngay
bây giờ, chính khoảnh khắc này. Nhưng có vài
chướng ngại - những chướng ngại đó cần phải được
loại bỏ.
Không phải là bạn phải đạt tới thượng đế - thượng
đế là bản tính của bạn - nhưng có vài chướng ngại cần
phải loại bỏ. Một khi những chướng ngại này đã được
loại bỏ thì bạn là cái bạn bao giờ cũng đi tìm kiếm.
Cho dù khi bạn không nhận biết mình là ai, bạn vẫn là Cái đó. Bạn không thể là cái khác hơn Cái đó, bạn
không thể là khác được.
Các chướng ngại cần phải bị khử bỏ, loại bỏ. Như
vậy chẳng cái gì khác phải thêm vào bạn cả. Tôn giáo
khẳng định cố gắng thêm cái gì đó vào bạn: đức hạnh,
ngay thẳng, đạo đức, thiền, cầu nguyện. Tôn giáo
khẳng định nói bạn đang thiếu cái gì đó; bạn phải tìm
kiếm cái bạn đang thiếu. Bạn phải tích luỹ cái gì đó.
Cách tiếp cận phủ định của Phật nói bạn không
thiếu cái gì cả. Trong thực tế, bạn đang có quá nhiều
thứ không cần thiết. Bạn phải vứt đi cái gì đó.
Nó cũng giống thế này: một người đi vất vả vào
rặng Himalayas. Bạn càng bắt đầu lên cao hơn, bạn
càng cảm thấy những thứ mình mang theo nặng hơn.
Hành lí của bạn sẽ ngày một nặng hơn. Chiều cao
càng lớn hành lí của bạn càng trở nên nặng hơn. Bạn
sẽ phải vứt mọi thứ đi. Nếu bạn muốn lên tới đỉnh cao
nhất, bạn sẽ phải vứt đi tất cả.
Một khi bạn đã vứt đi tất cả, một khi bạn không
sở hữu cái gì, một khi bạn đã trở thành số không, cái
không, không ai cả, bạn đã đạt tới.
Cái gì đó phải bị xoá bỏ đi, không thêm vào cho
bạn. Cái gì đó phải vứt đi, không tích luỹ lại.
Khi Phật đạt tới, ai đó hỏi ông ấy, "Ông đã đạt
được cái gì?"
Ông ấy cười phá lên. Ông ấy nói, "Ta chẳng đạt
được cái gì cả - bởi vì bất kì cái gì ta đã đạt tới thì bao
giờ cũng ở cùng với ta. Ngược lại, ta đã đánh mất đi
nhiều thứ. Ta đã đánh mất bản ngã của mình. Ta đã
đánh mất ý nghĩ của mình, tâm trí của mình. Ta đã
đánh mất tất cả những thứ ta quen cảm thấy ta có. Ta
đã đánh mất thân thể mình - ta hay nghĩ ta là thân thể.
Ta đã đánh mất tất cả những cái đó. Bây giờ ta tồn tại
như cái không thuần khiết. Nhưng đây là thành đạt
của ta."
Để tôi giải thích điều đó cho bạn, bởi vì đây chính
là điều trung tâm.
Theo cách tiếp cận của Phật, trong bắt đầu vô
thuỷ của sự tồn tại chỉ có giấc ngủ tuyệt đối; sự tồn tại
trong giấc ngủ say, ngáy, điều người Hindu gọi là
sushupti, trạng thái ngủ không mơ. Toàn thể sự tồn tại
là giấc ngủ trong sushupti. Không cái gì chuyển động,
mọi thứ đều nghỉ ngơi - hoàn toàn nghỉ, tuyệt đối
nghỉ, bạn có thể nói nó không tồn tại chút nào.
Khi bạn đi vào trong sushupti mọi đêm, khi giấc
mơ dừng lại, bạn đi vào trong cái không nguyên thuỷ
đó. Và nếu trong đêm không có vài khoảnh khắc của
cái không nguyên thuỷ đó, bạn cảm thấy không được
khoẻ lại, bạn cảm thấy không sảng khoái. Nếu cả đêm
bạn mơ, xoay người trở mình trên giường, đến sáng
bạn còn mệt hơn là lúc bạn lên giường. Bạn không thể
tan biến, bạn không thể làm mất bản thân mình.
Nếu bạn đã trong sushupti, trong trạng thái ngủ
không mơ, điều đó có nghĩa là bạn đã đi vào trong cái
bắt đầu vô thuỷ đó. Tại đó có năng nượng. Tại đó bạn
được nghỉ ngơi, phục hồi, tươi mới. Lần nữa lại tràn
đầy nhựa sống, tràn đầy cuộc sống và vui vẻ. Điều đó,
Phật nói, là cái bắt đầu; nhưng ông ấy gọi nó là cái bắt
đầu vô thuỷ. Nó cũng giống như sushupti, nó là cực kì
vô ý thức; không có ý thức trong nó. Nó giống như samadhi, chỉ với một điểm khác biệt: trong samadhi
người ta hoàn toàn tỉnh thức. Trong sushupti đó, trong
giấc ngủ sâu không mơ đó, không có ý thức, thậm chí
không có ngọn lửa ý thức nào - đêm tối đen. Nó cũng
là trạng thái sat-chit-anand, nhưng trạng thái này là vô
ý thức.
Vào buổi sáng khi bạn tỉnh dậy, bạn nói, "Đêm
qua tốt thế, mình ngủ rất say. Giấc ngủ tốt thế và đầy
phúc lạc." Nhưng điều này bạn nói vào buổi sáng. Khi
bạn thực sự trong giấc ngủ đó, bạn không nhận biết;
bạn hoàn toàn vô ý thức. Khi bạn tỉnh vào buổi sáng,
thế thì bạn nhìn ngược lại và rồi bạn nhận ra: "Ừ
đúng, nó tốt thật!"
Khi một người thức tỉnh trong samadhi, người đó
nhận ra rằng: "Tất cả mọi kiếp sống của mình trong
quá khứ, chúng tất cả đều phúc lạc. Mình đã sống
trong một thế giới cực kì vui thích, kì diệu. Mình
chưa bao giờ khổ cả." Thế thì người ta nhận ra, nhưng
ngay bây giờ bạn không thể nhận ra được - bạn vô ý
thức.
Trạng thái nguyên thuỷ là tràn đầy phúc lạc,
nhưng không có ai để nhận ra nó. Cây cối vẫn tồn tại
trong trạng thái nguyên thuỷ đó; núi non và đại dương
và mây và sa mạc, chúng vẫn tồn tại trong ý thức
nguyên thuỷ đó. Đấy là trạng thái của vô ý thức.
Điều này Phật gọi là cái không, cái không thuần
khiết, bởi vì không có phân biệt, không phân ranh
giới. Nó mờ đục: không hình dạng, không tên tuổi.
Nó giống như đêm tối.
Thế rồi sự bùng nổ tới. Bây giờ, các nhà khoa học
cũng nói về vụ nổ này; họ gọi nó là 'big bang'. Thế thì
mọi thứ đều nổ tung. Cái không biến mất và mọi thứ
xuất hiện. Điều đó vẫn còn là một giả thuyết, ngay cả
với các nhà khoa học, bởi vì không ai có thể quay
ngược lại được. Với các nhà khoa học đấy là một giả
thuyết, nhiều nhất cũng chỉ là một giả thuyết có thể
nhất.
Có nhiều lí thuyết đã được đề đạt, đề xuất, nhưng
'thuyết big bang' là được chấp nhận chung - rằng từ
cái không đó mọi sự nổ ra, giống như hạt mầm nổ ra,
trở thành cây. Và trong cái cây lại có hàng triệu hạt
mầm; và thế rồi chúng lại nổ. Một hạt mầm có thể làm
tràn đầy cả trái đất bằng mầu lục. Đây là điều sự bùng
nổ nghĩa là gì.
Bạn đã quan sát sự kiện đó chưa? - một bí ẩn
thế...một hạt mầm nhỏ, thấy được bằng mắt trần, có
thể nổ ra và làm đầy toàn thể trái đất bằng những khu
rừng. Không chỉ toàn thể trái đất: tất cả mọi trái đất có
thể có trong sự tồn tại. Chỉ một hạt mầm thôi! Và nếu
bạn đập hạt mầm đó ra, bạn sẽ thấy gì trong nó? Chỉ
cái không, chỉ cái không thuần khiết. Từ cái không
này, cái Toàn thể đã tiến hoá ra.
Với các nhà khoa học đấy chỉ là giả thuyết, suy
diễn. Với vị phật nó không phải là giả thuyết - nó là
kinh nghiệm của ông ấy. Ông ấy đã biết điều này xảy
ra bên trong mình. Tôi sẽ cố gắng giải thích điều đó
cho bạn, cách người ta đi tới biết cái bắt đầu vô thuỷ
này - bởi vì bạn không thể quay lại được, nhưng có
cách để đi lên trước. Và, như mọi thứ đi theo vòng
tròn, thời gian cũng chuyển theo vòng tròn.
Tại phương Tây, khái niệm về thời gian là tuyến
tính, thời gian đi theo đường thẳng, chiều ngang; nó
cứ đi mãi và đi mãi. Nhưng ở phương Đông, chúng ta
tin vào thời gian vòng tròn. Và khái niệm phương
Đông về thời gian gần với thực tại hơn, bởi vì mọi
khoảnh khắc đều xoay vòng. Trái đất đi theo vòng
tròn, mặt trăng đi theo vòng tròn, các ngôi sao đi theo
vòng tròn. Năm đi theo vòng tròn, cuộc sống đi theo
vòng tròn: sinh ra, thơ ấu, thanh niên, già lão - lại sinh
ra! Điều bạn gọi là cái chết thì lại là sinh ra. Lại thời
thơ ấu, lại thời thanh niên... và bánh xe cứ chuyển đi.
Và năm cứ xoay vòng xoay vòng mãi: mùa hè tới, rồi
mùa mưa, và mùa đông và lại mùa hè.
Mọi thứ đều di chuyển theo vòng tròn! Cho nên
tại sao lại phải có ngoại lệ - thời gian? Thời gian cũng
đi theo vòng tròn. Người ta không thể đi ngược lại
được, nhưng nếu bạn cứ đi lên, tiến lên trước, một
ngày nào đó thời gian sẽ bắt đầu đi vào vòng tròn.
Bạn đạt tới cái bắt đầu vô thuỷ, hay, bây giờ bạn có
thể gọi nó là cái kết thúc vô chung.
Phật đã biết điều đó, đã kinh nghiệm điều đó.
Điều các nhà khoa học gọi là 'big bang' thì tôi gọi
là 'cực thích vũ trụ'. Và điều đó với tôi dường như có
nghĩa hơn. 'Big bang' có chút ít xấu xí, quá kĩ thuật,
không mang tính người. 'Cực thích vũ trụ' - vũ trụ
bùng nổ trong cực thích. Hàng triệu dạng được sinh ra
từ nó. Và nó là một kinh nghiệm cực kì phúc lạc, cho
nên chúng ta gọi nó là 'cực thích vũ trụ'.
Trong cực thích đó ba điều đã phát triển lên. Thứ
nhất, vũ trụ; điều chúng ta ở phương Đông gọi là sat.
Từ vũ trụ này cuộc sống đã phát triển lên; điều chúng
ta gọi là ananda. Và từ cuộc sống đã phát triển tâm trí,
điều chúng ta gọi là chit. Sat nghĩa là hiện hữu;
ananda nghĩa là mở hội cho sự hiện hữu - khi cái cây
tới độ nở hoa, nó mở hội cho sự hiện hữu của nó. Và
chit nghĩa là tâm thức - khi bạn đã trở nên ý thức về
phúc lạc của mình, về việc mở hội của mình. Ba trạng
thái này: sat-chit-anand.
Con người đã đi tới tâm trí. Tảng đá vẫn ở giai
đoạn đầu tiên: vũ trụ - chúng tồn tại nhưng chúng
không nở hoa, chúng không mở hội; chúng đóng,
cuộn vào trong chúng. Một ngày nào đó chúng sẽ bắt
đầu chuyển động, một ngày nào đó chúng sẽ mở cánh
hoa của mình ra, nhưng ngay bây giờ chúng tự giam
hãm bên trong mình, hoàn toàn đóng.
Cây cối, con vật, chúng đã đi sang giai đoạn tiếp:
cuộc sống - hạnh phúc thế, đẹp thế, mầu sắc thế.
Chim chóc cứ hót, và cây cối cứ nở hoa. Đây là trạng
thái thứ hai: cuộc sống. Trạng thái thứ ba, chỉ con
người mới đạt tới nó: trạng thái của tâm trí, trạng thái
của chit - ý thức.
Phật nói: Ba trạng thái này giống như mơ. Trạng
thái thứ nhất, sự bắt đầu vô thuỷ, trạng thái nguyên
thuỷ, là giống như giấc ngủ - sushupti. Ba trạng thái
này giống như mơ; ba trạng thái này giống như vở
kịch cứ mở ra mãi. Nếu bạn vượt ra ngoài tâm trí, nếu
bạn bắt đầu đi hướng tới thiền, đó là hướng tới vô trí,
lần nữa sự bùng nổ khác lại xảy ra, nhưng bây giờ nó
không còn là việc nổ ra nữa - nó là việc nổ vào. Cũng
như một ngày nào đó việc nổ ra đã xảy ra và hàng
triệu thứ được sinh ra từ cái không, thì khi việc nổ vào xảy ra, các hình dạng, tên tuổi biến mất - lại cái không
được sinh ra từ nó. Vòng tròn được hoàn chỉnh.
Các nhà khoa học chỉ nói về nổ ra, họ chưa nói về
nổ vào - điều rất phi logic. Bởi vì nếu nổ ra là có thể,
thì nổ vào cũng là có thể.
Một hạt mầm được ném vào đất. Nó nổ ra. Cây
được sinh ra, thế rồi trên cây đó hạt mầm lại được
sinh ra. Hạt mầm bây giờ là cái gì? Khi hạt mầm nổ
ra, nó là cây. Khi cây nổ vào, nó lại là hạt mầm. Hạt
mầm đã mang cái cây; nó tự mở mình ra và trở thành
cây. Bây giờ cây đóng nó lại, lui vào hang, trở thành
hạt mầm nhỏ.
Nếu việc nổ ra đã xảy ra trong thế giới này, như
các nhà khoa học bây giờ tin, thế thì ý tưởng của Phật
về nổ vào cũng là một thực tại. Nổ ra không thể tồn
nếu không có nổ vào. Chúng cả hai đều đi cùng nhau.
Nổ vào nghĩa là lần nữa tâm trí đi vào trong cuộc
sống, cuộc sống đi vào trong vũ trụ, vũ trụ đi vào
trong cái không - thế thì vòng tròn đầy đủ. Cái không
đi vào trong vũ trụ, vũ trụ đi vào trong cuộc sống,
cuộc sống đi vào trong tâm trí, tâm trí lại đi vào trong
cuộc sống, cuộc sống lại đi vào trong vũ trụ, vũ trụ lại
đi vào trong cái không...vòng tròn là đầy đủ.
Sau nổ vào, khi điều đó đã xảy ra, khi mọi thứ lại
đi tới cái không, bây giờ có khác biệt. Cái không thứ
nhất là vô ý thức; cái không thứ hai này là có ý thức.
Cái không thứ nhất giống như bóng tối; cái không thứ
hai giống như ánh sáng. Cái không thứ nhất giống
như đêm; cái không thứ hai giống như ngày. Cái
không thứ nhất chúng ta gọi là sushupti; cái không
thứ hai chúng ta sẽ gọi là jagriti - nhận biết, thức tỉnh
đầy đủ.
Đây là toàn thể vòng tròn. Cái không thứ nhất các
nhà khoa học gọi là 'thuyết big bang' bởi vì có nhiều
bùng nổ thế và nhiều tiếng động thế. Nó là vụ nổ lớn.
Chỉ một khoảnh khắc trước mọi sự còn im lặng,
không có tiếng động, không âm thanh, và sau một
khoảnh khắc, khi sự tồn tại nổ ra, có nhiều âm thanh
thế và nhiều tiếng động thế. Tất cả mọi loại tiếng
động đều bắt đầu.
Điều gì xảy ra khi nổ ra biến mất vào trong nổ
vào? Âm thanh vô âm. Bây giờ không còn tiếng động
nào nữa. Mọi thứ lại im lặng. Đây là điều thiền gọi là
tiếng vỗ tay của một bàn tay. Đây là điều người Hindu
đã gọi là anahatnad, omkar - âm thanh vô âm.
Cái không đầu tiên người Hindu đã gọi là
nadavisphot - big bang, âm thanh bùng nổ ra. Và cái
không thứ hai lại có khi âm thanh đi vào trong im
lặng; câu chuyện hoàn tất. Khoa học vẫn còn níu bám
vào một nửa câu chuyện; nửa kia bị thiếu. Và cái một,
cái quan sát toàn bộ vở kịch này - từ sushupti, đêm tối
của linh hồn, tới giấc mơ, và từ giấc mơ tới nhận biết
- cái một đang quan sát tất cả điều đó là nhân chứng:
trạng thái thứ tư chúng ta gọi là turiya - cái một đó mà
được bạn biết tới, bạn trở thành vị phật; cái một đó
mà được bạn biết tới, được bạn kinh nghiệm, bạn trở
thành A la hán - bạn đã đạt tới.
Nhưng toàn bộ vấn đề cần được hiểu là thế này:
rằng tất cả mọi lúc, khi bạn ngủ hay mơ hay tỉnh, bạn
đều là Cái đó. Đôi khi không nhận biết, đôi khi nhận biết - đó là khác biệt duy nhất - nhưng bản tính của
bạn vẫn là một.
T.S. Eliot đã viết vài dòng hay:
Chúng ta sẽ không dừng việc thám hiểm
Và cái kết thúc của mọi thám hiểm của chúng ta
sẽ là đi tới nơi chúng ta đã bắt đầu
và biết tới chỗ đó lần đầu tiên.
Qua cái không biết, cánh cửa được ghi nhớ
Khi điều cuối cùng của trái đất bị bỏ lại để
khám phá
Lại chính là cái bắt đầu;
Tại cội nguồn của con sông dài nhất có
tiếng nói của thác đổ ẩn kín
và trẻ con trên cây táo
chẳng được biết tới, bởi vì không được tìm kiếm
nhưng vẫn nghe thấy được, nghe nửa chừng,
trong tĩnh lặng
giữa hai con sóng của biển cả.
nhanh chóng bây giờ, ở đây, bây giờ, bao giờ
cũng thế-
điều kiện đơn giản đầy đủ
có giá không kém hơn mọi thứ...
Điều kiện về tính đơn giản đầy đủ - đơn giản cực
kì - có giá không kém hơn mọi thứ.... Đây là ý nghĩa
của việc từ bỏ của Phật, con đường của ông ấy qua
phủ định. Bạn phải đi tới điểm mà từ đó bạn đã bắt
đầu. Bạn phải biết cái bạn đã là. Bạn phải đạt tới cái
đã đạt tới rồi. Bạn phải đạt tới cái mà, trong bản chất
của mọi vật, không thể nào bị mất; không có cách nào
đánh mất sự tiếp xúc với nó. Nhiều nhất chúng ta có
thể trở nên vô ý thức về nó.
Tôn giáo có nghĩa là trở nên có ý thức về cái
chúng ta đang là. Đấy không phải là việc tìm kiếm cái
gì đó mới; đấy chỉ là nỗ lực để biết cái bao giờ cũng
có đấy, cái vĩnh hằng. Từ cái bắt đầu vô thuỷ tới cái
kết thúc vô chung nó bao giờ cũng có đó.
Bởi vì con đường này là phủ định, nên có vài khó
khăn về nó. Rất khó bị hấp dẫn về Phật giáo, bởi vì
thông thường tâm trí muốn cái gì đó có thực để níu
bám lấy, tâm trí muốn cái gì đó để đạt tới - còn Phật
lại nói chẳng có gì để đạt tới cả, thay vì thế, ngược lại,
bạn phải mất đi cái gì đó. Riêng ý tưởng về việc mất
đi cái gì đó đã là rất không hấp dẫn rồi, bởi vì toàn bộ
khái niệm của chúng ta là về việc có nhiều hơn nhiều
hơn nữa. Còn Phật nói việc có là vấn đề. Bạn càng có
nhiều, bạn càng ít hiện hữu; bởi vì bạn càng có nhiều
bạn càng ít khả năng nhận ra mình - bạn bị lạc.
Cái trống rỗng của bạn, không gian của bạn bị bao
phủ bởi quá nhiều thứ. Người giầu là rất nghèo -
nghèo bởi vì người đó không có không gian nào còn
lại, nghèo bởi vì mọi thứ đều bị xâm chiếm, nghèo bởi
vì người đó không biết cái trống rỗng nào trong bản
thể mình. Và qua cái trống rỗng bạn có thoáng nhìn
về cái nguyên thuỷ và cái tối thượng - và chúng cả hai
là một.
Rất khó bị hấp dẫn về Phật giáo. Chỉ rất, rất hiếm
người với phẩm chất thông minh vô cùng mới có thể
bị hấp dẫn về nó. Nó không thể trở thành tôn giáo của
quần chúng được. Và khi nó trở thành tôn giáo của
quần chúng, nó chỉ trở thành thế khi nó mất đi tất cả mọi cái nguyên bản của nó, khi nó thoả hiệp với quần
chúng.
Tại Ấn Độ Phật giáo đã biến mất, bởi vì những tín
đồ của Phật cứ khăng khăng vào sự thuần khiết của
nó. Có những người nghĩ rằng chính bởi vì các triết
gia Hindu và các nhà huyền môn Hindu đã bác bẻ
Phật, đó là lí do tại sao Phật giáo lại biến mất khỏi Ấn
Độ - điều đó là sai. Nó không thể nào bị bác bẻ.
Không ai đã bao giờ bác bẻ được nó. Không có khả
năng nào bác bẻ nó, bởi vì ngay chỗ đầu tiên nó
không dựa trên logic.
Nếu cái gì đó dựa trên logic, bạn có thể phá huỷ
nó bằng logic. Nếu cái gì đó dựa trên bằng chứng
logic, bạn có thể bác bẻ nó. Phật giáo không dựa trên
logic chút nào. Nó dựa trên kinh nghiệm - bạn không
thể nào bác bẻ được nó. Nó mang tính rất tồn tại. Nó
không tin vào bất kì cái gì siêu hình - làm sao bạn có
thể bác bẻ được nó? Và nó chẳng bao giờ khẳng định
cái gì về bất kì khái niệm nào. Nó chỉ mô tả kinh
nghiệm bên trong nhất. Nó không có triết lí cho nên
các triết gia không thể nào bác bẻ nó được.
Nhưng điều này là đúng, rằng Phật giáo đã biến
mất khỏi Ấn Độ. Nguyên nhân của biến mất này,
nguyên nhân cơ bản là: Phật và các tín đồ của ông ấy
cứ nhất định đòi giữ tính thuần khiết của nó. Chính sự
khăng khăng này về tính thuần khiết của nó đã trở
thành lỗ hổng không thể vượt qua nổi. Quần chúng
không thể nào hiểu nổi nó - chỉ rất hiếm người, những
người rất, rất có văn hoá, thông minh, mang dòng dõi
quí tộc, vài người, vài người được chọn mới có khả
năng hiểu nó, điều Phật ngụ ý. Và những người hiểu
nó, trong chính việc hiểu của mình, họ được biến đổi.
Nhưng với quần chúng điều đó là vô nghĩa. Nó mất
sức bám vào quần chúng.
Tại Trung Quốc nó đã thành công. Tại Tây Tạng,
tại Ceylon, tại Miama, tại Thái Lan, tại Nhật Bản, nó
đã thành công - bởi vì các nhà truyền Phật giáo,
những người đi khỏi Ấn Độ, khi thấy điều đã xảy ra ở
Ấn Độ, đã trở nên rất thoả hiệp, họ đã thoả hiệp. Họ
bắt đầu nói theo ngôn ngữ khẳng định. Họ bắt đầu nói
về thành đạt, phúc lạc, cõi trời - từ cửa sau họ đã đem
lại mọi thứ mà Phật đã phủ định.
Lần nữa quần chúng lại sung sướng. Toàn thể
Trung Quốc, toàn thể châu Á đều được chuyển sang
Phật giáo - trừ Ấn Độ. Tại Ấn Độ họ đã cố gắng chỉ
giữ thuần khiết, không có bất kì thoả hiệp nào; điều
đó là không thể được. Tại Trung Quốc, Phật giáo đã
trở thành tôn giáo của quần chúng, nhưng thế thì nó
làm mất đi chân lí của nó.
Để tôi kể cho các bạn một giai thoại:
Một con quỉ non đã được phái lên trái đất để xem
xét xung quanh và xem mọi sự diễn tiến ra sao. Nó
nhanh chóng trở về địa ngục, khiếp hãi, và xin tiếp
kiến với Beelzebub, đích thân chúa quỉ.
"Thưa ngài," nó lắp bắp, "điều gì đó khủng khiếp
đã xảy ra! Có một người có râu đang đi khắp trái đất,
nói về Chân lí, và mọi người bắt đầu nghe ông ta.
Phải làm ngay điều gì đó đi."
tính, thời gian đi theo đường thẳng, chiều ngang; nó
cứ đi mãi và đi mãi. Nhưng ở phương Đông, chúng ta
tin vào thời gian vòng tròn. Và khái niệm phương
Đông về thời gian gần với thực tại hơn, bởi vì mọi
khoảnh khắc đều xoay vòng. Trái đất đi theo vòng
tròn, mặt trăng đi theo vòng tròn, các ngôi sao đi theo
vòng tròn. Năm đi theo vòng tròn, cuộc sống đi theo
vòng tròn: sinh ra, thơ ấu, thanh niên, già lão - lại sinh
ra! Điều bạn gọi là cái chết thì lại là sinh ra. Lại thời
thơ ấu, lại thời thanh niên... và bánh xe cứ chuyển đi.
Và năm cứ xoay vòng xoay vòng mãi: mùa hè tới, rồi
mùa mưa, và mùa đông và lại mùa hè.
Mọi thứ đều di chuyển theo vòng tròn! Cho nên
tại sao lại phải có ngoại lệ - thời gian? Thời gian cũng
đi theo vòng tròn. Người ta không thể đi ngược lại
được, nhưng nếu bạn cứ đi lên, tiến lên trước, một
ngày nào đó thời gian sẽ bắt đầu đi vào vòng tròn.
Bạn đạt tới cái bắt đầu vô thuỷ, hay, bây giờ bạn có
thể gọi nó là cái kết thúc vô chung.
Phật đã biết điều đó, đã kinh nghiệm điều đó.
Điều các nhà khoa học gọi là 'big bang' thì tôi gọi
là 'cực thích vũ trụ'. Và điều đó với tôi dường như có
nghĩa hơn. 'Big bang' có chút ít xấu xí, quá kĩ thuật,
không mang tính người. 'Cực thích vũ trụ' - vũ trụ
bùng nổ trong cực thích. Hàng triệu dạng được sinh ra
từ nó. Và nó là một kinh nghiệm cực kì phúc lạc, cho
nên chúng ta gọi nó là 'cực thích vũ trụ'.
Trong cực thích đó ba điều đã phát triển lên. Thứ
nhất, vũ trụ; điều chúng ta ở phương Đông gọi là sat.
Từ vũ trụ này cuộc sống đã phát triển lên; điều chúng
ta gọi là ananda. Và từ cuộc sống đã phát triển tâm trí,
điều chúng ta gọi là chit. Sat nghĩa là hiện hữu;
ananda nghĩa là mở hội cho sự hiện hữu - khi cái cây
tới độ nở hoa, nó mở hội cho sự hiện hữu của nó. Và
chit nghĩa là tâm thức - khi bạn đã trở nên ý thức về
phúc lạc của mình, về việc mở hội của mình. Ba trạng
thái này: sat-chit-anand.
Con người đã đi tới tâm trí. Tảng đá vẫn ở giai
đoạn đầu tiên: vũ trụ - chúng tồn tại nhưng chúng
không nở hoa, chúng không mở hội; chúng đóng,
cuộn vào trong chúng. Một ngày nào đó chúng sẽ bắt
đầu chuyển động, một ngày nào đó chúng sẽ mở cánh
hoa của mình ra, nhưng ngay bây giờ chúng tự giam
hãm bên trong mình, hoàn toàn đóng.
Cây cối, con vật, chúng đã đi sang giai đoạn tiếp:
cuộc sống - hạnh phúc thế, đẹp thế, mầu sắc thế.
Chim chóc cứ hót, và cây cối cứ nở hoa. Đây là trạng
thái thứ hai: cuộc sống. Trạng thái thứ ba, chỉ con
người mới đạt tới nó: trạng thái của tâm trí, trạng thái
của chit - ý thức.
Phật nói: Ba trạng thái này giống như mơ. Trạng
thái thứ nhất, sự bắt đầu vô thuỷ, trạng thái nguyên
thuỷ, là giống như giấc ngủ - sushupti. Ba trạng thái
này giống như mơ; ba trạng thái này giống như vở
kịch cứ mở ra mãi. Nếu bạn vượt ra ngoài tâm trí, nếu
bạn bắt đầu đi hướng tới thiền, đó là hướng tới vô trí,
lần nữa sự bùng nổ khác lại xảy ra, nhưng bây giờ nó
không còn là việc nổ ra nữa - nó là việc nổ vào. Cũng
như một ngày nào đó việc nổ ra đã xảy ra và hàng
triệu thứ được sinh ra từ cái không, thì khi việc nổ vào xảy ra, các hình dạng, tên tuổi biến mất - lại cái không
được sinh ra từ nó. Vòng tròn được hoàn chỉnh.
Các nhà khoa học chỉ nói về nổ ra, họ chưa nói về
nổ vào - điều rất phi logic. Bởi vì nếu nổ ra là có thể,
thì nổ vào cũng là có thể.
Một hạt mầm được ném vào đất. Nó nổ ra. Cây
được sinh ra, thế rồi trên cây đó hạt mầm lại được
sinh ra. Hạt mầm bây giờ là cái gì? Khi hạt mầm nổ
ra, nó là cây. Khi cây nổ vào, nó lại là hạt mầm. Hạt
mầm đã mang cái cây; nó tự mở mình ra và trở thành
cây. Bây giờ cây đóng nó lại, lui vào hang, trở thành
hạt mầm nhỏ.
Nếu việc nổ ra đã xảy ra trong thế giới này, như
các nhà khoa học bây giờ tin, thế thì ý tưởng của Phật
về nổ vào cũng là một thực tại. Nổ ra không thể tồn
nếu không có nổ vào. Chúng cả hai đều đi cùng nhau.
Nổ vào nghĩa là lần nữa tâm trí đi vào trong cuộc
sống, cuộc sống đi vào trong vũ trụ, vũ trụ đi vào
trong cái không - thế thì vòng tròn đầy đủ. Cái không
đi vào trong vũ trụ, vũ trụ đi vào trong cuộc sống,
cuộc sống đi vào trong tâm trí, tâm trí lại đi vào trong
cuộc sống, cuộc sống lại đi vào trong vũ trụ, vũ trụ lại
đi vào trong cái không...vòng tròn là đầy đủ.
Sau nổ vào, khi điều đó đã xảy ra, khi mọi thứ lại
đi tới cái không, bây giờ có khác biệt. Cái không thứ
nhất là vô ý thức; cái không thứ hai này là có ý thức.
Cái không thứ nhất giống như bóng tối; cái không thứ
hai giống như ánh sáng. Cái không thứ nhất giống
như đêm; cái không thứ hai giống như ngày. Cái
không thứ nhất chúng ta gọi là sushupti; cái không
thứ hai chúng ta sẽ gọi là jagriti - nhận biết, thức tỉnh
đầy đủ.
Đây là toàn thể vòng tròn. Cái không thứ nhất các
nhà khoa học gọi là 'thuyết big bang' bởi vì có nhiều
bùng nổ thế và nhiều tiếng động thế. Nó là vụ nổ lớn.
Chỉ một khoảnh khắc trước mọi sự còn im lặng,
không có tiếng động, không âm thanh, và sau một
khoảnh khắc, khi sự tồn tại nổ ra, có nhiều âm thanh
thế và nhiều tiếng động thế. Tất cả mọi loại tiếng
động đều bắt đầu.
Điều gì xảy ra khi nổ ra biến mất vào trong nổ
vào? Âm thanh vô âm. Bây giờ không còn tiếng động
nào nữa. Mọi thứ lại im lặng. Đây là điều thiền gọi là
tiếng vỗ tay của một bàn tay. Đây là điều người Hindu
đã gọi là anahatnad, omkar - âm thanh vô âm.
Cái không đầu tiên người Hindu đã gọi là
nadavisphot - big bang, âm thanh bùng nổ ra. Và cái
không thứ hai lại có khi âm thanh đi vào trong im
lặng; câu chuyện hoàn tất. Khoa học vẫn còn níu bám
vào một nửa câu chuyện; nửa kia bị thiếu. Và cái một,
cái quan sát toàn bộ vở kịch này - từ sushupti, đêm tối
của linh hồn, tới giấc mơ, và từ giấc mơ tới nhận biết
- cái một đang quan sát tất cả điều đó là nhân chứng:
trạng thái thứ tư chúng ta gọi là turiya - cái một đó mà
được bạn biết tới, bạn trở thành vị phật; cái một đó
mà được bạn biết tới, được bạn kinh nghiệm, bạn trở
thành A la hán - bạn đã đạt tới.
Nhưng toàn bộ vấn đề cần được hiểu là thế này:
rằng tất cả mọi lúc, khi bạn ngủ hay mơ hay tỉnh, bạn
đều là Cái đó. Đôi khi không nhận biết, đôi khi nhận biết - đó là khác biệt duy nhất - nhưng bản tính của
bạn vẫn là một.
T.S. Eliot đã viết vài dòng hay:
Chúng ta sẽ không dừng việc thám hiểm
Và cái kết thúc của mọi thám hiểm của chúng ta
sẽ là đi tới nơi chúng ta đã bắt đầu
và biết tới chỗ đó lần đầu tiên.
Qua cái không biết, cánh cửa được ghi nhớ
Khi điều cuối cùng của trái đất bị bỏ lại để
khám phá
Lại chính là cái bắt đầu;
Tại cội nguồn của con sông dài nhất có
tiếng nói của thác đổ ẩn kín
và trẻ con trên cây táo
chẳng được biết tới, bởi vì không được tìm kiếm
nhưng vẫn nghe thấy được, nghe nửa chừng,
trong tĩnh lặng
giữa hai con sóng của biển cả.
nhanh chóng bây giờ, ở đây, bây giờ, bao giờ
cũng thế-
điều kiện đơn giản đầy đủ
có giá không kém hơn mọi thứ...
Điều kiện về tính đơn giản đầy đủ - đơn giản cực
kì - có giá không kém hơn mọi thứ.... Đây là ý nghĩa
của việc từ bỏ của Phật, con đường của ông ấy qua
phủ định. Bạn phải đi tới điểm mà từ đó bạn đã bắt
đầu. Bạn phải biết cái bạn đã là. Bạn phải đạt tới cái
đã đạt tới rồi. Bạn phải đạt tới cái mà, trong bản chất
của mọi vật, không thể nào bị mất; không có cách nào
đánh mất sự tiếp xúc với nó. Nhiều nhất chúng ta có
thể trở nên vô ý thức về nó.
Tôn giáo có nghĩa là trở nên có ý thức về cái
chúng ta đang là. Đấy không phải là việc tìm kiếm cái
gì đó mới; đấy chỉ là nỗ lực để biết cái bao giờ cũng
có đấy, cái vĩnh hằng. Từ cái bắt đầu vô thuỷ tới cái
kết thúc vô chung nó bao giờ cũng có đó.
Bởi vì con đường này là phủ định, nên có vài khó
khăn về nó. Rất khó bị hấp dẫn về Phật giáo, bởi vì
thông thường tâm trí muốn cái gì đó có thực để níu
bám lấy, tâm trí muốn cái gì đó để đạt tới - còn Phật
lại nói chẳng có gì để đạt tới cả, thay vì thế, ngược lại,
bạn phải mất đi cái gì đó. Riêng ý tưởng về việc mất
đi cái gì đó đã là rất không hấp dẫn rồi, bởi vì toàn bộ
khái niệm của chúng ta là về việc có nhiều hơn nhiều
hơn nữa. Còn Phật nói việc có là vấn đề. Bạn càng có
nhiều, bạn càng ít hiện hữu; bởi vì bạn càng có nhiều
bạn càng ít khả năng nhận ra mình - bạn bị lạc.
Cái trống rỗng của bạn, không gian của bạn bị bao
phủ bởi quá nhiều thứ. Người giầu là rất nghèo -
nghèo bởi vì người đó không có không gian nào còn
lại, nghèo bởi vì mọi thứ đều bị xâm chiếm, nghèo bởi
vì người đó không biết cái trống rỗng nào trong bản
thể mình. Và qua cái trống rỗng bạn có thoáng nhìn
về cái nguyên thuỷ và cái tối thượng - và chúng cả hai
là một.
Rất khó bị hấp dẫn về Phật giáo. Chỉ rất, rất hiếm
người với phẩm chất thông minh vô cùng mới có thể
bị hấp dẫn về nó. Nó không thể trở thành tôn giáo của
quần chúng được. Và khi nó trở thành tôn giáo của
quần chúng, nó chỉ trở thành thế khi nó mất đi tất cả mọi cái nguyên bản của nó, khi nó thoả hiệp với quần
chúng.
Tại Ấn Độ Phật giáo đã biến mất, bởi vì những tín
đồ của Phật cứ khăng khăng vào sự thuần khiết của
nó. Có những người nghĩ rằng chính bởi vì các triết
gia Hindu và các nhà huyền môn Hindu đã bác bẻ
Phật, đó là lí do tại sao Phật giáo lại biến mất khỏi Ấn
Độ - điều đó là sai. Nó không thể nào bị bác bẻ.
Không ai đã bao giờ bác bẻ được nó. Không có khả
năng nào bác bẻ nó, bởi vì ngay chỗ đầu tiên nó
không dựa trên logic.
Nếu cái gì đó dựa trên logic, bạn có thể phá huỷ
nó bằng logic. Nếu cái gì đó dựa trên bằng chứng
logic, bạn có thể bác bẻ nó. Phật giáo không dựa trên
logic chút nào. Nó dựa trên kinh nghiệm - bạn không
thể nào bác bẻ được nó. Nó mang tính rất tồn tại. Nó
không tin vào bất kì cái gì siêu hình - làm sao bạn có
thể bác bẻ được nó? Và nó chẳng bao giờ khẳng định
cái gì về bất kì khái niệm nào. Nó chỉ mô tả kinh
nghiệm bên trong nhất. Nó không có triết lí cho nên
các triết gia không thể nào bác bẻ nó được.
Nhưng điều này là đúng, rằng Phật giáo đã biến
mất khỏi Ấn Độ. Nguyên nhân của biến mất này,
nguyên nhân cơ bản là: Phật và các tín đồ của ông ấy
cứ nhất định đòi giữ tính thuần khiết của nó. Chính sự
khăng khăng này về tính thuần khiết của nó đã trở
thành lỗ hổng không thể vượt qua nổi. Quần chúng
không thể nào hiểu nổi nó - chỉ rất hiếm người, những
người rất, rất có văn hoá, thông minh, mang dòng dõi
quí tộc, vài người, vài người được chọn mới có khả
năng hiểu nó, điều Phật ngụ ý. Và những người hiểu
nó, trong chính việc hiểu của mình, họ được biến đổi.
Nhưng với quần chúng điều đó là vô nghĩa. Nó mất
sức bám vào quần chúng.
Tại Trung Quốc nó đã thành công. Tại Tây Tạng,
tại Ceylon, tại Miama, tại Thái Lan, tại Nhật Bản, nó
đã thành công - bởi vì các nhà truyền Phật giáo,
những người đi khỏi Ấn Độ, khi thấy điều đã xảy ra ở
Ấn Độ, đã trở nên rất thoả hiệp, họ đã thoả hiệp. Họ
bắt đầu nói theo ngôn ngữ khẳng định. Họ bắt đầu nói
về thành đạt, phúc lạc, cõi trời - từ cửa sau họ đã đem
lại mọi thứ mà Phật đã phủ định.
Lần nữa quần chúng lại sung sướng. Toàn thể
Trung Quốc, toàn thể châu Á đều được chuyển sang
Phật giáo - trừ Ấn Độ. Tại Ấn Độ họ đã cố gắng chỉ
giữ thuần khiết, không có bất kì thoả hiệp nào; điều
đó là không thể được. Tại Trung Quốc, Phật giáo đã
trở thành tôn giáo của quần chúng, nhưng thế thì nó
làm mất đi chân lí của nó.
Để tôi kể cho các bạn một giai thoại:
Một con quỉ non đã được phái lên trái đất để xem
xét xung quanh và xem mọi sự diễn tiến ra sao. Nó
nhanh chóng trở về địa ngục, khiếp hãi, và xin tiếp
kiến với Beelzebub, đích thân chúa quỉ.
"Thưa ngài," nó lắp bắp, "điều gì đó khủng khiếp
đã xảy ra! Có một người có râu đang đi khắp trái đất,
nói về Chân lí, và mọi người bắt đầu nghe ông ta.
Phải làm ngay điều gì đó đi."
Beelzebub mỉm cười hài lòng, hút cái tẩu của
mình mà chẳng bình luận gì.
"Thưa ngài! Ngài không nhận ra sự nghiêm trọng
của tình huống này sao" con quỉ non mất trí tiếp tục
nói. "Ngay đây thôi mọi sự sẽ mất hết!"
Beelzebub từ từ bỏ tẩu ra, gõ tẩu vào cái gạt tàn,
và ngồi lại vào trong ghế quay, tay bó sau đầu.
"Đừng lo, con," nó chỉ bảo. "Chúng ta sẽ để cho
điều đó diễn ra lâu thêm chút nữa rồi, khi điều đó tiến
đủ xa thì chúng ta sẽ bước vào và giúp họ tổ chức
lại!"
Và một khi tôn giáo được tổ chức lại, nó chết -
bởi vì bạn có thể tổ chức một tôn giáo chỉ khi bạn
thoả hiệp với quần chúng. Bạn có thể tổ chức ra tôn
giáo chỉ khi bạn tuân theo ham muốn của quần chúng
thông thường. Bạn có thể tổ chức ra tôn giáo chỉ khi
bạn sẵn sàng làm nó thành chính trị và bạn sẵn sàng
đánh mất tính tôn giáo của nó.
Tôn giáo có thể được tổ chức chỉ khi nó không
còn là tôn giáo nữa. Điều đó nói lên rằng: tôn giáo
không thể được tổ chức như tôn giáo. Được tổ chức
lại nó không còn là tôn giáo nữa. Tôn giáo về cơ bản
vẫn còn không được tổ chức, vẫn còn chút ít hỗn loạn,
vẫn còn chút ít mất trật tự - bởi vì tôn giáo là tự do.
Bây giờ đến lời kinh:
Phật nói:
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ
trôi giạt theo dòng chảy. Nếu mẩu gỗ không bị
bờ sông giữ lại, không bị người vớt lấy, không
bị ngáng trở bởi các thần, không bị cuốn vào
xoáy nước, bản thân nó không mục ra, ta đảm
bảo với các ông là mẩu gỗ này cuối cùng sẽ ra
tới đại dương.
Một lời kinh rất có ý nghĩa. Điều thứ nhất Phật
nói: Buông xuôi! Điều cơ sở nhất là: buông xuôi theo
thực tại. Bạn càng tranh đấu, bạn càng xung đột với
nó, bạn sẽ càng tạo ra chướng ngại. Bạn càng tranh
đấu với thực tại, bạn sẽ càng là người thua. Tất nhiên,
qua tranh đấu bạn có thể đạt tới bản ngã, bạn có thể
trở thành một bản ngã rất mạnh, nhưng bản ngã của
bạn sẽ là cản trở.
Phật nói:
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ
trôi giạt theo dòng chảy.
Họ phải hoàn toàn buông xuôi theo dòng sông
cuộc sống, hoàn toàn buông xuôi theo dòng sông của
sự tồn tại. Trong buông xuôi sâu sắc, bản ngã biến
mất. Và khi bản ngã không có đó, lần đầu tiên bạn trở
nên nhận biết về cái bao giờ cũng có đó.
Bản ngã vận hành như tấm khăn bịt mắt bạn. Bản
ngã giữ bạn mù quáng; nó không cho phép bạn thấy
chân lí. Nó tạo ra quá nhiều khói và lửa có khuynh
hướng bị mất đi trong khói. Bản ngã giống như quá nhiều mây đen quanh mặt trời - mặt trời mất tăm.
Không phải là mây có thể phá huỷ được mặt trời,
nhưng chúng có thể che khuất mặt trời.
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ...
... họ nên trở thành mẩu gỗ trôi giạt. Bạn có quan
sát mẩu gỗ trôi theo dòng sông không? - không ý
tưởng gì của riêng mình, thậm chí không cố gắng đạt
tới đâu cả, thậm chí không biết dòng sông này đi đâu.
Nếu sông đi về phương bắc, mẩu gỗ đi về phương
bắc. Nếu sông đi về phương nam, mẩu gỗ đi về
phương nam. Mẩu gỗ hoàn toàn hài hoà với dòng
sông. Việc hài hoà với dòng sông này là điều buông
xuôi tất cả là gì.
Nhưng ý tưởng về việc trở thành mẩu gỗ trôi giạt
lại không hấp dẫn. Mọi người tới tôi và họ nói: "Xin
giúp chúng tôi, Osho, để có sức mạnh ý chí hơn nữa.
Xin giúp chúng tôi để trở nên tự tin hơn. Sao chúng
tôi bỏ lỡ sức mạnh ý chí? Làm sao chúng tôi có ý chí
mạnh hơn?"
Mọi người - nếu bạn quan sát bên trong mình, bạn
sẽ thấy cùng ham muốn đó ẩn kín ở kia: làm sao có
sức mạnh ý chí hơn. Mọi người đều muốn trở thành
toàn năng, toàn trí, toàn diện; mọi người đều muốn trở
thành quyền lực. Ai đó muốn trở thành có quyền lực
qua việc có nhiều tiền hơn; tất nhiên, tiền đem tới
quyền lực. Ai đó muốn có quyền lực qua việc trở
thành thủ tướng hay tổng thống một nước; tất nhiên,
chính trị đem tới quyền lực. Ai đó muốn trở thành có
quyền lực bằng việc trở nên mang đức hạnh, bởi vì
đức hạnh đem lại sự kính trọng. Ai đó muốn trở thành
có quyền lực bằng việc trở nên mang tính tôn giáo,
bởi vì tôn giáo cho bạn hào quang của quyền lực, của
quyền lực thiêng liêng. Ai đó muốn có được quyền
lực bằng việc trở nên hiểu biết nhiều hơn; tri thức là
quyền lực. Nhưng dường như là mọi người đều muốn
quyền lực; điều này dường như là ham muốn thông
thường của tâm trí con người.
Còn Phật nói: Trở thành mẩu gỗ trôi giạt. Ông ấy
ngụ ý gì? Ông ấy muốn truyền đạt điều gì? Ông ấy
đang nói: Vứt bỏ cái ý tưởng trở nên có quyền lực này
đi. Đó là cản trở của bạn. Đó là lí do tại sao bạn đã trở
thành không có quyền lực - chính ý tưởng rằng "Mình
phải trở nên có quyền lực" chẳng chứng tỏ cái gì
ngoài việc không có quyền lực của bạn. Mọi người
không có quyền lực đều muốn trở thành toàn năng; họ
muốn có mọi quyền năng trong tay mình - nhưng tại
sao? Bản ngã là ốm yếu, hoang tưởng tự đại.
Phật nói: Trở thành mẩu gỗ trôi giạt - không
quyền lực, không tự lo liệu. Quan sát mẩu gỗ trôi theo
dòng nước: không tự lo liệu thế, không vật lộn, không
xung đột, chỉ hợp tác. Trong thực tế, nói 'hợp tác'
cũng không phải. Mẩu gỗ trôi giạt không có đó theo
bất kì nghĩa bản ngã nào, cho nên chẳng có ích gì mà
nói nó hợp tác. Nó không xung đột, nó không có việc
hợp tác. Nó đơn giản không có đó. Chỉ dòng sông là
có đó. Mẩu gỗ hoàn toàn buông xuôi.
Đây là cách đệ tử phải hiện hữu. Và khi ai đó trở
nên buông xuôi nhiều như thế, Phật nói người đó đã trở thành một srotapanna - dự lưu. 'Srotapanna' nghĩa
là người đã đi vào dòng, nhập lưu.
Tại phương Đông, khái niệm về buông xuôi đã
được phát triển rất kĩ lưỡng, rất chi tiết. Nhưng ví dụ
này về mẩu gỗ trôi giạt thì gần hoàn hảo; bạn không
thể cải tiến thêm được nữa. Đôi khi, ngồi cạnh dòng
sông, quan sát mẩu gỗ trôi xuôi. Thấy mẩu gỗ trôi giạt
an bình làm sao, thảnh thơi làm sao, tin cậy làm sao.
Không hoài nghi. Nếu dòng sông đi về phương Nam,
thì việc đi về phương Nam phải là tốt. Không ham
muốn riêng của nó, không mục tiêu riêng tư - "mục
tiêu của dòng sông là mục tiêu của tôi." Dòng sông đã
sắp đi ra đại dương. Dòng sông đang sắp tan biến vào
cái vô hạn bao la của đại dương. Nếu bạn có thể
buông xuôi theo nó, điều đó sẽ là đủ.
Tới thầy và buông xuôi theo thầy không là gì
ngoài đi vào dòng, nhập lưu. Thầy là người đã buông
xuôi theo dòng sông của sự tồn tại. Với bạn thì khó
thấy được dòng sông của sự tồn tại, nó là rất vô hình.
Nó không mang tính vật chất, nó là rất không vật chất.
Khó mà giữ nó trong tay bạn, nhưng khi bạn đứng bên
cạnh vị phật, ít nhất bạn cũng có thể nắm lấy bàn tay
phật.
Và ông ấy đã trở thành mẩu gỗ trôi giạt. Ông ấy
đang nổi trên dòng sông. Bạn không thể thấy được
dòng sông ngay bây giờ; bạn chưa có tâm thức tinh
luyện nhiều thế. Mắt bạn còn chưa sẵn sàng để thấy
dòng sông đó. Nhưng bạn có thể thấy Phật, bạn có thể
cầm tay ông ấy. Bạn có thể thấy Christ, bạn có thể
cầm tay ông ấy.
Phật đã buông xuôi theo dòng sông vô hạn của
cuộc sống - ít nhất bạn cũng có thể dũng cảm và
buông xuôi theo Phật. Bởi buông xuôi theo Phật bạn
sẽ buông xuôi theo dòng sông mà Phật đã buông xuôi
theo. Thầy chỉ là lối đi giữa đường, là lối cổng.
Đó là lí do tại sao Jesus cứ nói đi nói lại mãi "Ta
là lối cổng." Tương truyền Jesus đã nói: "Không ai đạt
tới chừng nào người đó chưa đi qua ta." Người Ki tô
giáo đã diễn giải sai điều đó. Họ nghĩ không ai đạt tới
được Thượng đế chừng nào người ta không theo
Christ. Đấy không phải là ý nghĩa. Khi Jesus nói:
"Không ai đạt tới chừng nào người đó chưa đi qua ta,"
ông ấy đang nói, "Chừng nào người đó chưa đi qua
một người đã đạt tới." Ông ấy không nói về Jesus con
của Mary và Joseph; ông ấy đang nói về Christ -
không về Jesus. Ông ấy đang nói về trạng thái của
tâm thức.
'Christ' là tên của trạng thái tâm thức. 'Phật' cũng
là cái tên cho trạng thái tâm thức. Khi ai đó chứng
ngộ, người đó không còn nữa - người đó chỉ là lối
cổng. Nếu bạn buông xuôi theo người đó, bạn sẽ có
khả năng buông xuôi theo cách vòng tròn, theo cách
gián tiếp, vào dòng chảy của bản thân cuộc sống.
Trở thành đệ tử nghĩa là sẵn sàng nổi với thầy. Và
nếu bạn có thể nổi với một người, với thầy, bạn sẽ bắt
đầu tận hưởng, bạn sẽ bắt đầu mở hội - bởi vì mọi lo
âu sẽ tan biến, mọi phiền não sẽ tan biến. Và thế thì
bạn sẽ sẵn sàng buông xuôi toàn bộ.
Trước hết cần chút ít nếm trải. Nếm trải đó tới
thông qua thầy - nếm trải đạo, nếm trải pháp, nếm trải
con đường.
mình mà chẳng bình luận gì.
"Thưa ngài! Ngài không nhận ra sự nghiêm trọng
của tình huống này sao" con quỉ non mất trí tiếp tục
nói. "Ngay đây thôi mọi sự sẽ mất hết!"
Beelzebub từ từ bỏ tẩu ra, gõ tẩu vào cái gạt tàn,
và ngồi lại vào trong ghế quay, tay bó sau đầu.
"Đừng lo, con," nó chỉ bảo. "Chúng ta sẽ để cho
điều đó diễn ra lâu thêm chút nữa rồi, khi điều đó tiến
đủ xa thì chúng ta sẽ bước vào và giúp họ tổ chức
lại!"
Và một khi tôn giáo được tổ chức lại, nó chết -
bởi vì bạn có thể tổ chức một tôn giáo chỉ khi bạn
thoả hiệp với quần chúng. Bạn có thể tổ chức ra tôn
giáo chỉ khi bạn tuân theo ham muốn của quần chúng
thông thường. Bạn có thể tổ chức ra tôn giáo chỉ khi
bạn sẵn sàng làm nó thành chính trị và bạn sẵn sàng
đánh mất tính tôn giáo của nó.
Tôn giáo có thể được tổ chức chỉ khi nó không
còn là tôn giáo nữa. Điều đó nói lên rằng: tôn giáo
không thể được tổ chức như tôn giáo. Được tổ chức
lại nó không còn là tôn giáo nữa. Tôn giáo về cơ bản
vẫn còn không được tổ chức, vẫn còn chút ít hỗn loạn,
vẫn còn chút ít mất trật tự - bởi vì tôn giáo là tự do.
Bây giờ đến lời kinh:
Phật nói:
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ
trôi giạt theo dòng chảy. Nếu mẩu gỗ không bị
bờ sông giữ lại, không bị người vớt lấy, không
bị ngáng trở bởi các thần, không bị cuốn vào
xoáy nước, bản thân nó không mục ra, ta đảm
bảo với các ông là mẩu gỗ này cuối cùng sẽ ra
tới đại dương.
Một lời kinh rất có ý nghĩa. Điều thứ nhất Phật
nói: Buông xuôi! Điều cơ sở nhất là: buông xuôi theo
thực tại. Bạn càng tranh đấu, bạn càng xung đột với
nó, bạn sẽ càng tạo ra chướng ngại. Bạn càng tranh
đấu với thực tại, bạn sẽ càng là người thua. Tất nhiên,
qua tranh đấu bạn có thể đạt tới bản ngã, bạn có thể
trở thành một bản ngã rất mạnh, nhưng bản ngã của
bạn sẽ là cản trở.
Phật nói:
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ
trôi giạt theo dòng chảy.
Họ phải hoàn toàn buông xuôi theo dòng sông
cuộc sống, hoàn toàn buông xuôi theo dòng sông của
sự tồn tại. Trong buông xuôi sâu sắc, bản ngã biến
mất. Và khi bản ngã không có đó, lần đầu tiên bạn trở
nên nhận biết về cái bao giờ cũng có đó.
Bản ngã vận hành như tấm khăn bịt mắt bạn. Bản
ngã giữ bạn mù quáng; nó không cho phép bạn thấy
chân lí. Nó tạo ra quá nhiều khói và lửa có khuynh
hướng bị mất đi trong khói. Bản ngã giống như quá nhiều mây đen quanh mặt trời - mặt trời mất tăm.
Không phải là mây có thể phá huỷ được mặt trời,
nhưng chúng có thể che khuất mặt trời.
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ...
... họ nên trở thành mẩu gỗ trôi giạt. Bạn có quan
sát mẩu gỗ trôi theo dòng sông không? - không ý
tưởng gì của riêng mình, thậm chí không cố gắng đạt
tới đâu cả, thậm chí không biết dòng sông này đi đâu.
Nếu sông đi về phương bắc, mẩu gỗ đi về phương
bắc. Nếu sông đi về phương nam, mẩu gỗ đi về
phương nam. Mẩu gỗ hoàn toàn hài hoà với dòng
sông. Việc hài hoà với dòng sông này là điều buông
xuôi tất cả là gì.
Nhưng ý tưởng về việc trở thành mẩu gỗ trôi giạt
lại không hấp dẫn. Mọi người tới tôi và họ nói: "Xin
giúp chúng tôi, Osho, để có sức mạnh ý chí hơn nữa.
Xin giúp chúng tôi để trở nên tự tin hơn. Sao chúng
tôi bỏ lỡ sức mạnh ý chí? Làm sao chúng tôi có ý chí
mạnh hơn?"
Mọi người - nếu bạn quan sát bên trong mình, bạn
sẽ thấy cùng ham muốn đó ẩn kín ở kia: làm sao có
sức mạnh ý chí hơn. Mọi người đều muốn trở thành
toàn năng, toàn trí, toàn diện; mọi người đều muốn trở
thành quyền lực. Ai đó muốn trở thành có quyền lực
qua việc có nhiều tiền hơn; tất nhiên, tiền đem tới
quyền lực. Ai đó muốn có quyền lực qua việc trở
thành thủ tướng hay tổng thống một nước; tất nhiên,
chính trị đem tới quyền lực. Ai đó muốn trở thành có
quyền lực bằng việc trở nên mang đức hạnh, bởi vì
đức hạnh đem lại sự kính trọng. Ai đó muốn trở thành
có quyền lực bằng việc trở nên mang tính tôn giáo,
bởi vì tôn giáo cho bạn hào quang của quyền lực, của
quyền lực thiêng liêng. Ai đó muốn có được quyền
lực bằng việc trở nên hiểu biết nhiều hơn; tri thức là
quyền lực. Nhưng dường như là mọi người đều muốn
quyền lực; điều này dường như là ham muốn thông
thường của tâm trí con người.
Còn Phật nói: Trở thành mẩu gỗ trôi giạt. Ông ấy
ngụ ý gì? Ông ấy muốn truyền đạt điều gì? Ông ấy
đang nói: Vứt bỏ cái ý tưởng trở nên có quyền lực này
đi. Đó là cản trở của bạn. Đó là lí do tại sao bạn đã trở
thành không có quyền lực - chính ý tưởng rằng "Mình
phải trở nên có quyền lực" chẳng chứng tỏ cái gì
ngoài việc không có quyền lực của bạn. Mọi người
không có quyền lực đều muốn trở thành toàn năng; họ
muốn có mọi quyền năng trong tay mình - nhưng tại
sao? Bản ngã là ốm yếu, hoang tưởng tự đại.
Phật nói: Trở thành mẩu gỗ trôi giạt - không
quyền lực, không tự lo liệu. Quan sát mẩu gỗ trôi theo
dòng nước: không tự lo liệu thế, không vật lộn, không
xung đột, chỉ hợp tác. Trong thực tế, nói 'hợp tác'
cũng không phải. Mẩu gỗ trôi giạt không có đó theo
bất kì nghĩa bản ngã nào, cho nên chẳng có ích gì mà
nói nó hợp tác. Nó không xung đột, nó không có việc
hợp tác. Nó đơn giản không có đó. Chỉ dòng sông là
có đó. Mẩu gỗ hoàn toàn buông xuôi.
Đây là cách đệ tử phải hiện hữu. Và khi ai đó trở
nên buông xuôi nhiều như thế, Phật nói người đó đã trở thành một srotapanna - dự lưu. 'Srotapanna' nghĩa
là người đã đi vào dòng, nhập lưu.
Tại phương Đông, khái niệm về buông xuôi đã
được phát triển rất kĩ lưỡng, rất chi tiết. Nhưng ví dụ
này về mẩu gỗ trôi giạt thì gần hoàn hảo; bạn không
thể cải tiến thêm được nữa. Đôi khi, ngồi cạnh dòng
sông, quan sát mẩu gỗ trôi xuôi. Thấy mẩu gỗ trôi giạt
an bình làm sao, thảnh thơi làm sao, tin cậy làm sao.
Không hoài nghi. Nếu dòng sông đi về phương Nam,
thì việc đi về phương Nam phải là tốt. Không ham
muốn riêng của nó, không mục tiêu riêng tư - "mục
tiêu của dòng sông là mục tiêu của tôi." Dòng sông đã
sắp đi ra đại dương. Dòng sông đang sắp tan biến vào
cái vô hạn bao la của đại dương. Nếu bạn có thể
buông xuôi theo nó, điều đó sẽ là đủ.
Tới thầy và buông xuôi theo thầy không là gì
ngoài đi vào dòng, nhập lưu. Thầy là người đã buông
xuôi theo dòng sông của sự tồn tại. Với bạn thì khó
thấy được dòng sông của sự tồn tại, nó là rất vô hình.
Nó không mang tính vật chất, nó là rất không vật chất.
Khó mà giữ nó trong tay bạn, nhưng khi bạn đứng bên
cạnh vị phật, ít nhất bạn cũng có thể nắm lấy bàn tay
phật.
Và ông ấy đã trở thành mẩu gỗ trôi giạt. Ông ấy
đang nổi trên dòng sông. Bạn không thể thấy được
dòng sông ngay bây giờ; bạn chưa có tâm thức tinh
luyện nhiều thế. Mắt bạn còn chưa sẵn sàng để thấy
dòng sông đó. Nhưng bạn có thể thấy Phật, bạn có thể
cầm tay ông ấy. Bạn có thể thấy Christ, bạn có thể
cầm tay ông ấy.
Phật đã buông xuôi theo dòng sông vô hạn của
cuộc sống - ít nhất bạn cũng có thể dũng cảm và
buông xuôi theo Phật. Bởi buông xuôi theo Phật bạn
sẽ buông xuôi theo dòng sông mà Phật đã buông xuôi
theo. Thầy chỉ là lối đi giữa đường, là lối cổng.
Đó là lí do tại sao Jesus cứ nói đi nói lại mãi "Ta
là lối cổng." Tương truyền Jesus đã nói: "Không ai đạt
tới chừng nào người đó chưa đi qua ta." Người Ki tô
giáo đã diễn giải sai điều đó. Họ nghĩ không ai đạt tới
được Thượng đế chừng nào người ta không theo
Christ. Đấy không phải là ý nghĩa. Khi Jesus nói:
"Không ai đạt tới chừng nào người đó chưa đi qua ta,"
ông ấy đang nói, "Chừng nào người đó chưa đi qua
một người đã đạt tới." Ông ấy không nói về Jesus con
của Mary và Joseph; ông ấy đang nói về Christ -
không về Jesus. Ông ấy đang nói về trạng thái của
tâm thức.
'Christ' là tên của trạng thái tâm thức. 'Phật' cũng
là cái tên cho trạng thái tâm thức. Khi ai đó chứng
ngộ, người đó không còn nữa - người đó chỉ là lối
cổng. Nếu bạn buông xuôi theo người đó, bạn sẽ có
khả năng buông xuôi theo cách vòng tròn, theo cách
gián tiếp, vào dòng chảy của bản thân cuộc sống.
Trở thành đệ tử nghĩa là sẵn sàng nổi với thầy. Và
nếu bạn có thể nổi với một người, với thầy, bạn sẽ bắt
đầu tận hưởng, bạn sẽ bắt đầu mở hội - bởi vì mọi lo
âu sẽ tan biến, mọi phiền não sẽ tan biến. Và thế thì
bạn sẽ sẵn sàng buông xuôi toàn bộ.
Trước hết cần chút ít nếm trải. Nếm trải đó tới
thông qua thầy - nếm trải đạo, nếm trải pháp, nếm trải
con đường.
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ
trôi giạt theo dòng chảy. Nếu mẩu gỗ không bị
bờ sông giữ lại...
Bây giờ, Phật nói, đôi điều cần phải ghi nhớ lấy.
Bạn nên buông xuôi, buông xuôi nên toàn bộ, nhưng
có vài chướng ngại phải liên tục được quan sát.
Nếu mẩu gỗ không bị bờ sông giữ lại, không bị
người vớt lấy, không bị ngáng trở bởi các thần,
không bị cuốn vào xoáy nước, bản thân nó
không mục ra, ta đảm bảo với các ông là mẩu
gỗ này cuối cùng sẽ ra tới đại dương.
Bây giờ, bạn có thể bắt đầu níu bám thầy. Thay vì
buông xuôi bạn có thể bắt đầu níu bám - và cả hai
điều này có vẻ giống nhau, nhưng khác biệt lại bao la.
Níu bám thầy không phải là buông xuôi theo thầy.
Níu bám thầy nghĩa là bạn vẫn níu bám bản ngã của
mình, bởi vì tất cả mọi việc níu bám đều là của bản
ngã.
Níu bám là của bản ngã. Cái bạn níu bám là phi
vật chất. Nếu bạn níu bám thế thì bạn đang cố gắng
cứu lấy mình. Tôi quan sát điều đó. Nếu tôi nói với ai
đó 'làm điều này', nếu điều đó hợp với ham muốn của
người đó thì người đó nói, "Osho ơi, tôi buông xuôi
theo thầy. Bất kì điều gì thầy nói tôi đều sẽ làm." Còn
nếu điều đó không hợp theo ham muốn của người đó,
thì người đó chẳng hề nói, "Tôi buông xuôi theo
thầy." Thế thì người đó nói, "Điều đó khó lắm." Và
thế rồi người đó đưa ra cả nghìn lẻ một lí do tại sao
người đó không thể làm được điều đó. Bây giờ người
đó đang chơi trò chơi với chính mình.
Bạn không thể lừa tôi được; bạn chỉ cứ tự lừa
mình thôi. Khi điều đó khớp với ham muốn của bạn,
bạn nói, "Tôi buông xuôi theo thầy - bất kì điều gì
thầy nói." Khi điều đó không khớp với ham muốn của
bạn, bạn quên hoàn toàn việc buông xuôi. Nhưng câu
hỏi thực chỉ nảy sinh khi điều đó không khớp với ham
muốn của bạn. Nếu bạn có thể nói có thì thế nữa khi
tâm trí thông thường của bạn cứ nói không, thế thì
không có níu bám, thế thì đấy là buông xuôi thật.
Bằng không, bạn có thể trốn đằng sau thầy - và bản
thân việc trốn đó có thể trở thành bảo vệ, an toàn.
Thầy là nguy hiểm. Thầy được nhân cách hoá
theo kiểu bất an. Thầy là cuộc phiêu lưu.
Ta có thể đảm bảo với các ông là mẩu gỗ này
cuối cùng sẽ ra tới đại dương - chỉ nếu nó
không bị bờ sông giữ lại, không bị người vớt
lấy, không bị ngáng trở bởi các thần.
Phật không tin vào bất kì thần nào. Ông ấy nói
những người tin vào thần chỉ bị ngăn cản bởi ý tưởng
của họ; chính ý tưởng của họ về Thượng đế trở thành
chướng ngại cho họ. Như ai đó bị ngáng trở bởi giáo
điều triết lí, bởi lời, bởi lí thuyết....
Chẳng hạn một phụ nữ trẻ mới hai ba ngày trước
đây tới và cô ấy nói với tôi, "Tôi yêu thầy, Osho, nhưng tôi là đệ tử của Christ. Thầy đã giúp đỡ tôi vô
cùng. Thầy đã làm mạnh cho tôn giáo của tôi: bất kì
điều gì tôi vẫn hằng tin, bây giờ tôi còn tin sâu sắc
hơn. Thầy đã giúp tôi vô cùng. Tôi phải tới để nói với
thầy lời cám ơn."
Bây giờ, tôi không ở đây để làm mạnh cho tôn
giáo của bạn. Tôi không ở đây để hoàn thành triết lí
của bạn. Nếu bạn nghĩ rằng tôi đang làm mạnh cho
tôn giáo của bạn, thế thì bạn phải nghe cái gì đó khác
với điều tôi nói rồi.
Vâng, tôi có thể đem bạn lại gần với Christ,
nhưng cách duy nhất là nếu bạn đi qua tôi - không có
cách khác. Nếu bạn nghĩ bạn đã biết Christ, nếu bạn
nghĩ rằng Christ của bạn là Christ đúng, thì Christ sẽ
trở thành rào chắn. Làm sao bạn có thể diễn giải được
Christ? Hai nghìn năm đã qua, hai nghìn năm diễn
giải sai đang có đấy; hàng nghìn chuyên luận, hàng
nghìn diễn giải - làm sao bạn có thể diễn giải được
Christ bây giờ? Những diễn giải đó sẽ chẳng bao giờ
cho phép bạn.
Người Tin lành có ý tưởng khác về Christ; người
Cơ đốc giáo lại có ý tưởng khác về Christ; người Mô
ha mét giáo có ý tưởng hoàn toàn khác về Christ. Từ
đâu bạn sẽ có ý tưởng của mình? Những ý tưởng đó
sẽ là từ quá khứ. Bạn sẽ không đạt tới Christ - bởi vì
Christ không phải là người đã xảy ra hai nghìn năm
trước. Christ là trạng thái của tâm thức bao giờ cũng
có sẵn cho những người thực sự muốn tìm kiếm.
Tôi nói với bạn: Tâm thức của tôi là trạng thái của
Christ. Nếu bạn nghe tôi và bạn vẫn nghĩ rằng tôi
hoàn thành cho ý tưởng của bạn về Christ, bạn bỏ lỡ
tôi rồi. Nếu bạn đã hiểu điều tôi nói, bạn sẽ có khả
năng thấy Christ trong tôi - ngay lập tức. Christ sẽ trở
thành sự hiện diện - ở đây bây giờ. Điều đó chẳng liên
quan gì tới Christ người đã xảy ra hai nghìn năm
trước đây. Đó đã là một con người, Jesus, đi tới trạng
thái của tính Christ. Tại đây lại là một con người khác
đã đi tới cùng trạng thái đó.
Bây giờ, bạn tới và nghe tôi và bạn nghĩ tôi ở đây
để hoàn thành ý tưởng của bạn về Christ sao? Ý tưởng
của bạn nhất định là ý tưởng của bạn. Nó không thể
lớn hơn bạn, nó không thể cao hơn bạn. Nó sẽ ngu
xuẩn như bạn vậy. Nó sẽ xuẩn ngốc như bạn vậy. Nó
sẽ đờ đẫn và ngu si như bạn vậy. Nó sẽ dốt nát như
bạn vậy. Tất nhiên ý tưởng của bạn nhất định là ý
tưởng của bạn.
Tôi không ở đây để hoàn thành các ý tưởng của
bạn. Tôi không giúp bạn trở thành người Ki tô giáo
tốt hơn, người Hindu tốt hơn và người Mô ha mét
giáo tốt hơn. Tôi đang cố gắng vứt bỏ đi mọi chướng
ngại trên con đường của bạn để cho bạn có thể trở
thành cái bạn đang là. Nếu bạn có thể nở hoa thành
tính toàn bộ của bạn, thì bạn sẽ là một Christ, bạn sẽ
là một Phật.
Nhưng chướng ngại có đó, Phật nói. Đôi khi là
đôi bờ. Đôi khi là người xung quanh bạn. Đôi khi là
thần, triết lí, thượng đế học. Đôi khi là cái xoáy riêng
của tâm trí bạn. Và đôi khi bản thân bạn có thể suy
đồi.
Nếu bạn không tỉnh táo và thông minh, thì bạn
đang suy đồi rồi, bạn đã chết rồi. Mọi ngày trí thông
minh của chúng ta đều trở nên ngày một đờ đẫn hơn.
trôi giạt theo dòng chảy. Nếu mẩu gỗ không bị
bờ sông giữ lại...
Bây giờ, Phật nói, đôi điều cần phải ghi nhớ lấy.
Bạn nên buông xuôi, buông xuôi nên toàn bộ, nhưng
có vài chướng ngại phải liên tục được quan sát.
Nếu mẩu gỗ không bị bờ sông giữ lại, không bị
người vớt lấy, không bị ngáng trở bởi các thần,
không bị cuốn vào xoáy nước, bản thân nó
không mục ra, ta đảm bảo với các ông là mẩu
gỗ này cuối cùng sẽ ra tới đại dương.
Bây giờ, bạn có thể bắt đầu níu bám thầy. Thay vì
buông xuôi bạn có thể bắt đầu níu bám - và cả hai
điều này có vẻ giống nhau, nhưng khác biệt lại bao la.
Níu bám thầy không phải là buông xuôi theo thầy.
Níu bám thầy nghĩa là bạn vẫn níu bám bản ngã của
mình, bởi vì tất cả mọi việc níu bám đều là của bản
ngã.
Níu bám là của bản ngã. Cái bạn níu bám là phi
vật chất. Nếu bạn níu bám thế thì bạn đang cố gắng
cứu lấy mình. Tôi quan sát điều đó. Nếu tôi nói với ai
đó 'làm điều này', nếu điều đó hợp với ham muốn của
người đó thì người đó nói, "Osho ơi, tôi buông xuôi
theo thầy. Bất kì điều gì thầy nói tôi đều sẽ làm." Còn
nếu điều đó không hợp theo ham muốn của người đó,
thì người đó chẳng hề nói, "Tôi buông xuôi theo
thầy." Thế thì người đó nói, "Điều đó khó lắm." Và
thế rồi người đó đưa ra cả nghìn lẻ một lí do tại sao
người đó không thể làm được điều đó. Bây giờ người
đó đang chơi trò chơi với chính mình.
Bạn không thể lừa tôi được; bạn chỉ cứ tự lừa
mình thôi. Khi điều đó khớp với ham muốn của bạn,
bạn nói, "Tôi buông xuôi theo thầy - bất kì điều gì
thầy nói." Khi điều đó không khớp với ham muốn của
bạn, bạn quên hoàn toàn việc buông xuôi. Nhưng câu
hỏi thực chỉ nảy sinh khi điều đó không khớp với ham
muốn của bạn. Nếu bạn có thể nói có thì thế nữa khi
tâm trí thông thường của bạn cứ nói không, thế thì
không có níu bám, thế thì đấy là buông xuôi thật.
Bằng không, bạn có thể trốn đằng sau thầy - và bản
thân việc trốn đó có thể trở thành bảo vệ, an toàn.
Thầy là nguy hiểm. Thầy được nhân cách hoá
theo kiểu bất an. Thầy là cuộc phiêu lưu.
Ta có thể đảm bảo với các ông là mẩu gỗ này
cuối cùng sẽ ra tới đại dương - chỉ nếu nó
không bị bờ sông giữ lại, không bị người vớt
lấy, không bị ngáng trở bởi các thần.
Phật không tin vào bất kì thần nào. Ông ấy nói
những người tin vào thần chỉ bị ngăn cản bởi ý tưởng
của họ; chính ý tưởng của họ về Thượng đế trở thành
chướng ngại cho họ. Như ai đó bị ngáng trở bởi giáo
điều triết lí, bởi lời, bởi lí thuyết....
Chẳng hạn một phụ nữ trẻ mới hai ba ngày trước
đây tới và cô ấy nói với tôi, "Tôi yêu thầy, Osho, nhưng tôi là đệ tử của Christ. Thầy đã giúp đỡ tôi vô
cùng. Thầy đã làm mạnh cho tôn giáo của tôi: bất kì
điều gì tôi vẫn hằng tin, bây giờ tôi còn tin sâu sắc
hơn. Thầy đã giúp tôi vô cùng. Tôi phải tới để nói với
thầy lời cám ơn."
Bây giờ, tôi không ở đây để làm mạnh cho tôn
giáo của bạn. Tôi không ở đây để hoàn thành triết lí
của bạn. Nếu bạn nghĩ rằng tôi đang làm mạnh cho
tôn giáo của bạn, thế thì bạn phải nghe cái gì đó khác
với điều tôi nói rồi.
Vâng, tôi có thể đem bạn lại gần với Christ,
nhưng cách duy nhất là nếu bạn đi qua tôi - không có
cách khác. Nếu bạn nghĩ bạn đã biết Christ, nếu bạn
nghĩ rằng Christ của bạn là Christ đúng, thì Christ sẽ
trở thành rào chắn. Làm sao bạn có thể diễn giải được
Christ? Hai nghìn năm đã qua, hai nghìn năm diễn
giải sai đang có đấy; hàng nghìn chuyên luận, hàng
nghìn diễn giải - làm sao bạn có thể diễn giải được
Christ bây giờ? Những diễn giải đó sẽ chẳng bao giờ
cho phép bạn.
Người Tin lành có ý tưởng khác về Christ; người
Cơ đốc giáo lại có ý tưởng khác về Christ; người Mô
ha mét giáo có ý tưởng hoàn toàn khác về Christ. Từ
đâu bạn sẽ có ý tưởng của mình? Những ý tưởng đó
sẽ là từ quá khứ. Bạn sẽ không đạt tới Christ - bởi vì
Christ không phải là người đã xảy ra hai nghìn năm
trước. Christ là trạng thái của tâm thức bao giờ cũng
có sẵn cho những người thực sự muốn tìm kiếm.
Tôi nói với bạn: Tâm thức của tôi là trạng thái của
Christ. Nếu bạn nghe tôi và bạn vẫn nghĩ rằng tôi
hoàn thành cho ý tưởng của bạn về Christ, bạn bỏ lỡ
tôi rồi. Nếu bạn đã hiểu điều tôi nói, bạn sẽ có khả
năng thấy Christ trong tôi - ngay lập tức. Christ sẽ trở
thành sự hiện diện - ở đây bây giờ. Điều đó chẳng liên
quan gì tới Christ người đã xảy ra hai nghìn năm
trước đây. Đó đã là một con người, Jesus, đi tới trạng
thái của tính Christ. Tại đây lại là một con người khác
đã đi tới cùng trạng thái đó.
Bây giờ, bạn tới và nghe tôi và bạn nghĩ tôi ở đây
để hoàn thành ý tưởng của bạn về Christ sao? Ý tưởng
của bạn nhất định là ý tưởng của bạn. Nó không thể
lớn hơn bạn, nó không thể cao hơn bạn. Nó sẽ ngu
xuẩn như bạn vậy. Nó sẽ xuẩn ngốc như bạn vậy. Nó
sẽ đờ đẫn và ngu si như bạn vậy. Nó sẽ dốt nát như
bạn vậy. Tất nhiên ý tưởng của bạn nhất định là ý
tưởng của bạn.
Tôi không ở đây để hoàn thành các ý tưởng của
bạn. Tôi không giúp bạn trở thành người Ki tô giáo
tốt hơn, người Hindu tốt hơn và người Mô ha mét
giáo tốt hơn. Tôi đang cố gắng vứt bỏ đi mọi chướng
ngại trên con đường của bạn để cho bạn có thể trở
thành cái bạn đang là. Nếu bạn có thể nở hoa thành
tính toàn bộ của bạn, thì bạn sẽ là một Christ, bạn sẽ
là một Phật.
Nhưng chướng ngại có đó, Phật nói. Đôi khi là
đôi bờ. Đôi khi là người xung quanh bạn. Đôi khi là
thần, triết lí, thượng đế học. Đôi khi là cái xoáy riêng
của tâm trí bạn. Và đôi khi bản thân bạn có thể suy
đồi.
Nếu bạn không tỉnh táo và thông minh, thì bạn
đang suy đồi rồi, bạn đã chết rồi. Mọi ngày trí thông
minh của chúng ta đều trở nên ngày một đờ đẫn hơn.
Quan sát đứa trẻ: thông minh làm sao! tươi tắn làm
sao! Và quan sát ông già: đờ đẫn làm sao, cứng nhắc,
chết! Mọi khoảnh khắc thông minh đều đang tụt dần
đi, cuộc sống tuột ra khỏi tay bạn.
Cho nên Phật nói những điều này phải được ghi
nhớ lấy. Nếu những điều này được ghi nhớ lấy, và
bạn không bị cái gì bắt giữ, chỉ buông xuôi theo dòng
nước và dòng nước sẽ đưa bạn ra đại dương.
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị
cám dỗ bởi bất kì đam mê nào, không bị dẫn đi
lạc lối bởi bất kì ảnh hưởng ác nào, mà kiên trì
theo đuổi quá trình của mình tới niết bàn, ta
đảm bảo với các ông rằng những sư đó cuối
cùng sẽ đạt tới chứng ngộ.
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị cám
dỗ bởi bất kì đam mê nào... bởi vì đam mê là của thân
thể, đam mê là của giác quan. Chúng rất ngu xuẩn!
Mọi người tới tôi và họ nói, "Phải làm gì đây,
Osho? Tôi ăn quá nhiều, tôi cứ tọng mọi thứ vào mình
- tôi không thể dừng lại được! Cả ngày tôi chỉ nghĩ tới
thức ăn." Bây giờ người nói điều này đơn giản nói
rằng người đó đã đánh mất mọi thông minh. Thức ăn
là cần thiết, nhưng thức ăn không phải là mục tiêu.
Bạn cần thức ăn để tồn tại, nhưng có nhiều người tồn
tại chỉ để ăn nhiều hơn nhiều hơn và nhiều hơn nữa.
Ai đó liên tục bị ám ảnh bởi dục. Chẳng có gì sai
với dục, nhưng ám ảnh thì bao giờ cũng sai. Bạn bị
ám ảnh với cái gì không thành vấn đề - cứ ám ảnh là
sai, bởi vì thế thì nó bắt đầu làm khô kiệt năng lượng
của bạn. Thế thì bạn liên tục đi vào cơn xoáy lốc của
việc làm riêng của mình, và bạn cứ xoay lòng vòng
lòng vòng, và bạn làm phí hoài năng lượng của mình.
Rồi một ngày bỗng nhiên bạn thấy cái chết đã tới
và bạn vẫn chưa sống được chút nào cả, bạn thậm chí
còn chưa biết cuộc sống là gì. Bạn đã sống ấy vậy mà
bạn lại không biết cuộc sống là gì. Bạn đã ở đây ấy
vậy mà bạn lại không biết mình là ai. Lãng phí làm
sao! Và một cách sống bất kính làm sao! Tôi gọi điều
đó là báng bổ Thượng đế.
Ăn là tốt, yêu là tốt, nhưng nếu bạn ăn hai mươi
tư tiếng một ngày thì bạn điên. Có cân bằng. Khi cân
bằng bị mất, bạn rơi xuống dưới chuẩn con người.
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị
cám dỗ bởi bất kì đam mê nào...
Cám dỗ có đó - và điều đó sẽ là lớn hơn khi bạn
bắt đầu bước đi trên đường. Thông thường thì điều đó
có thể không như vậy, nhưng khi bạn bắt đầu bước đi
trên đường, thân thể sẽ tranh đấu. Đấy là cách sự việc
xảy ra.
Những người đã tới thiền ở đây, họ chưa hề nhận
biết rằng họ đã bị ám ảnh với thức ăn. Đang thiền,
bỗng nhiên một hôm một ám ảnh lớn nảy sinh về thức
ăn. Họ liên tục cảm thấy đói; họ ngạc nhiên bởi vì
chưa bao giờ như thế cả. Điều gì đã xảy ra? Vì thiền
sao? Vâng, điều đó xảy ra vì thiền, bởi vì khi bạn đi
vào thiền thì thân thể bắt đầu cảm thấy bạn đang đi xa, bạn đang xa rời. Thân thể bắt đầu cám dỗ bạn.
Thân thể sẽ không cho phép bạn trở thành người chủ.
Thân thể vẫn là người chủ trong nhiều, nhiều kiếp
sống; bạn đã là nô lệ. Bây giờ, bỗng nhiên bạn lại cố
gắng thay đổi toàn bộ trạng thái: bạn đang cố gắng
làm nô lệ thành chủ, và chủ thành nô lệ. Bạn đang cố
gắng đứng lên trên đầu - với thân thể điều đó có vẻ
đích xác giống thế, rằng bạn đang lộn ngược mọi thứ.
Thân thể nổi dậy, thân thể tranh đấu, thân thể kháng
cự. Thân thể nói, "Ta sẽ không cho phép mi dễ dàng
thế đâu."
Tâm trí bắt đầu tranh đấu! Khi thân thể bắt đầu
tranh đấu bạn sẽ cảm thấy ám ảnh lớn về thức ăn nảy
sinh trong bạn. Và khi tâm trí bắt đầu tranh đấu, bạn
sẽ cảm thấy ám ảnh lớn về dục nảy sinh trong bạn.
Dục và thức ăn, hai thứ này đang thành vấn đề. Đây là
hai đam mê cơ sở.
Thân thể sống bằng thức ăn. Khi bạn bắt đầu đi
vào trong thiền, thân thể muốn nhiều thức ăn hơn để
trở nên mạnh hơn để cho nó có thể tranh đấu với bạn
nhiều hơn. Thân thể muốn tất cả sức mạnh bây giờ, để
cho nó có thể kháng cự lại sự xâm lấn đã tới với nó.
Nỗ lực mà bạn đang tiến hành để chinh phục nó, để
trở thành người chủ của nó, phải bị phá huỷ. Thân thể
cần mọi năng lượng có thể có. Thân thể trở nên điên
trong ăn.
Thân thể tồn tại bởi vì thức ăn, và khi sự tồn tại
lâm nguy, thân thể bắt đầu ăn một cách điên khùng.
Tâm trí tồn tại qua dục. Tại sao tâm trí lại tồn tại qua
dục? Bởi vì tâm trí tồn tại bằng cách phóng chiếu vào
tương lai; tâm trí là sự phóng chiếu vào tương lai. Để
tôi giải thích điều đó cho bạn.
Bạn là sự phóng chiếu của bản năng dục của bố
mẹ bạn. Con bạn sẽ là sự phóng chiếu của bạn vào
tương lai. Nếu bạn không ăn thì bạn sẽ chết. Nếu bạn
bỏ bản năng dục thì con bạn sẽ chẳng bao giờ được
sinh ra. Cho nên hai điều là rõ ràng: nếu bạn bỏ bản
năng dục, chẳng cái gì lâm nguy khi có liên quan tới
bạn; bạn sẽ không chết bằng việc bỏ bản năng dục.
Người ta chưa từng nghe nói tới ai bị chết bởi việc trở
thành vô dục. Bạn có thể sống hoàn toàn mạnh khoẻ.
Chỉ khi bạn bỏ thức ăn thì bạn sẽ chết - trong vòng ba
tháng, nhiều nhất là bạn có thể tồn tại được ba tháng
nếu bạn hoàn toàn mạnh khoẻ, thế rồi bạn sẽ chết. Bỏ
thức ăn sẽ là cái chết của bạn. Bỏ dục chẳng liên quan
gì tới bạn cả. Có thể con bạn sẽ không bao giờ được
sinh ra; điều đó sẽ là cái chết của chúng - chết trước
khi chúng được sinh ra - nhưng không phải là cái chết
của bạn.
Qua dục mà giống nòi tồn tại; qua thức ăn, cá
nhân tồn tại. Cho nên thân thể chỉ liên quan với thức
ăn. Thân thể này chỉ liên quan tới thức ăn, nhưng tâm
trí bạn lại liên quan tới dục - bởi vì chỉ qua dục, tâm
trí nghĩ, mới có một loại bất tử nào đó. Bạn sẽ chết,
điều đó dường như là chắc chắn. Bạn không thể lừa
dối được - mọi người một ngày nào đó sẽ chết. Và
mọi lúc chuông điểm thì nó đều điểm ba lần. Mọi lúc
cái chết xảy ra, bạn đều trở nên run rẩy: cái chết riêng
của bạn đang tới gần hơn. Nó sẽ tới. Vấn đề chỉ là
thời gian, nhưng nó đang tới; không có cách nào để
thoát khỏi nó. Và dù bạn có trốn đi bất kì chỗ nào, thì
bạn cũng sẽ thấy nó đang đợi bạn.
sao! Và quan sát ông già: đờ đẫn làm sao, cứng nhắc,
chết! Mọi khoảnh khắc thông minh đều đang tụt dần
đi, cuộc sống tuột ra khỏi tay bạn.
Cho nên Phật nói những điều này phải được ghi
nhớ lấy. Nếu những điều này được ghi nhớ lấy, và
bạn không bị cái gì bắt giữ, chỉ buông xuôi theo dòng
nước và dòng nước sẽ đưa bạn ra đại dương.
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị
cám dỗ bởi bất kì đam mê nào, không bị dẫn đi
lạc lối bởi bất kì ảnh hưởng ác nào, mà kiên trì
theo đuổi quá trình của mình tới niết bàn, ta
đảm bảo với các ông rằng những sư đó cuối
cùng sẽ đạt tới chứng ngộ.
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị cám
dỗ bởi bất kì đam mê nào... bởi vì đam mê là của thân
thể, đam mê là của giác quan. Chúng rất ngu xuẩn!
Mọi người tới tôi và họ nói, "Phải làm gì đây,
Osho? Tôi ăn quá nhiều, tôi cứ tọng mọi thứ vào mình
- tôi không thể dừng lại được! Cả ngày tôi chỉ nghĩ tới
thức ăn." Bây giờ người nói điều này đơn giản nói
rằng người đó đã đánh mất mọi thông minh. Thức ăn
là cần thiết, nhưng thức ăn không phải là mục tiêu.
Bạn cần thức ăn để tồn tại, nhưng có nhiều người tồn
tại chỉ để ăn nhiều hơn nhiều hơn và nhiều hơn nữa.
Ai đó liên tục bị ám ảnh bởi dục. Chẳng có gì sai
với dục, nhưng ám ảnh thì bao giờ cũng sai. Bạn bị
ám ảnh với cái gì không thành vấn đề - cứ ám ảnh là
sai, bởi vì thế thì nó bắt đầu làm khô kiệt năng lượng
của bạn. Thế thì bạn liên tục đi vào cơn xoáy lốc của
việc làm riêng của mình, và bạn cứ xoay lòng vòng
lòng vòng, và bạn làm phí hoài năng lượng của mình.
Rồi một ngày bỗng nhiên bạn thấy cái chết đã tới
và bạn vẫn chưa sống được chút nào cả, bạn thậm chí
còn chưa biết cuộc sống là gì. Bạn đã sống ấy vậy mà
bạn lại không biết cuộc sống là gì. Bạn đã ở đây ấy
vậy mà bạn lại không biết mình là ai. Lãng phí làm
sao! Và một cách sống bất kính làm sao! Tôi gọi điều
đó là báng bổ Thượng đế.
Ăn là tốt, yêu là tốt, nhưng nếu bạn ăn hai mươi
tư tiếng một ngày thì bạn điên. Có cân bằng. Khi cân
bằng bị mất, bạn rơi xuống dưới chuẩn con người.
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị
cám dỗ bởi bất kì đam mê nào...
Cám dỗ có đó - và điều đó sẽ là lớn hơn khi bạn
bắt đầu bước đi trên đường. Thông thường thì điều đó
có thể không như vậy, nhưng khi bạn bắt đầu bước đi
trên đường, thân thể sẽ tranh đấu. Đấy là cách sự việc
xảy ra.
Những người đã tới thiền ở đây, họ chưa hề nhận
biết rằng họ đã bị ám ảnh với thức ăn. Đang thiền,
bỗng nhiên một hôm một ám ảnh lớn nảy sinh về thức
ăn. Họ liên tục cảm thấy đói; họ ngạc nhiên bởi vì
chưa bao giờ như thế cả. Điều gì đã xảy ra? Vì thiền
sao? Vâng, điều đó xảy ra vì thiền, bởi vì khi bạn đi
vào thiền thì thân thể bắt đầu cảm thấy bạn đang đi xa, bạn đang xa rời. Thân thể bắt đầu cám dỗ bạn.
Thân thể sẽ không cho phép bạn trở thành người chủ.
Thân thể vẫn là người chủ trong nhiều, nhiều kiếp
sống; bạn đã là nô lệ. Bây giờ, bỗng nhiên bạn lại cố
gắng thay đổi toàn bộ trạng thái: bạn đang cố gắng
làm nô lệ thành chủ, và chủ thành nô lệ. Bạn đang cố
gắng đứng lên trên đầu - với thân thể điều đó có vẻ
đích xác giống thế, rằng bạn đang lộn ngược mọi thứ.
Thân thể nổi dậy, thân thể tranh đấu, thân thể kháng
cự. Thân thể nói, "Ta sẽ không cho phép mi dễ dàng
thế đâu."
Tâm trí bắt đầu tranh đấu! Khi thân thể bắt đầu
tranh đấu bạn sẽ cảm thấy ám ảnh lớn về thức ăn nảy
sinh trong bạn. Và khi tâm trí bắt đầu tranh đấu, bạn
sẽ cảm thấy ám ảnh lớn về dục nảy sinh trong bạn.
Dục và thức ăn, hai thứ này đang thành vấn đề. Đây là
hai đam mê cơ sở.
Thân thể sống bằng thức ăn. Khi bạn bắt đầu đi
vào trong thiền, thân thể muốn nhiều thức ăn hơn để
trở nên mạnh hơn để cho nó có thể tranh đấu với bạn
nhiều hơn. Thân thể muốn tất cả sức mạnh bây giờ, để
cho nó có thể kháng cự lại sự xâm lấn đã tới với nó.
Nỗ lực mà bạn đang tiến hành để chinh phục nó, để
trở thành người chủ của nó, phải bị phá huỷ. Thân thể
cần mọi năng lượng có thể có. Thân thể trở nên điên
trong ăn.
Thân thể tồn tại bởi vì thức ăn, và khi sự tồn tại
lâm nguy, thân thể bắt đầu ăn một cách điên khùng.
Tâm trí tồn tại qua dục. Tại sao tâm trí lại tồn tại qua
dục? Bởi vì tâm trí tồn tại bằng cách phóng chiếu vào
tương lai; tâm trí là sự phóng chiếu vào tương lai. Để
tôi giải thích điều đó cho bạn.
Bạn là sự phóng chiếu của bản năng dục của bố
mẹ bạn. Con bạn sẽ là sự phóng chiếu của bạn vào
tương lai. Nếu bạn không ăn thì bạn sẽ chết. Nếu bạn
bỏ bản năng dục thì con bạn sẽ chẳng bao giờ được
sinh ra. Cho nên hai điều là rõ ràng: nếu bạn bỏ bản
năng dục, chẳng cái gì lâm nguy khi có liên quan tới
bạn; bạn sẽ không chết bằng việc bỏ bản năng dục.
Người ta chưa từng nghe nói tới ai bị chết bởi việc trở
thành vô dục. Bạn có thể sống hoàn toàn mạnh khoẻ.
Chỉ khi bạn bỏ thức ăn thì bạn sẽ chết - trong vòng ba
tháng, nhiều nhất là bạn có thể tồn tại được ba tháng
nếu bạn hoàn toàn mạnh khoẻ, thế rồi bạn sẽ chết. Bỏ
thức ăn sẽ là cái chết của bạn. Bỏ dục chẳng liên quan
gì tới bạn cả. Có thể con bạn sẽ không bao giờ được
sinh ra; điều đó sẽ là cái chết của chúng - chết trước
khi chúng được sinh ra - nhưng không phải là cái chết
của bạn.
Qua dục mà giống nòi tồn tại; qua thức ăn, cá
nhân tồn tại. Cho nên thân thể chỉ liên quan với thức
ăn. Thân thể này chỉ liên quan tới thức ăn, nhưng tâm
trí bạn lại liên quan tới dục - bởi vì chỉ qua dục, tâm
trí nghĩ, mới có một loại bất tử nào đó. Bạn sẽ chết,
điều đó dường như là chắc chắn. Bạn không thể lừa
dối được - mọi người một ngày nào đó sẽ chết. Và
mọi lúc chuông điểm thì nó đều điểm ba lần. Mọi lúc
cái chết xảy ra, bạn đều trở nên run rẩy: cái chết riêng
của bạn đang tới gần hơn. Nó sẽ tới. Vấn đề chỉ là
thời gian, nhưng nó đang tới; không có cách nào để
thoát khỏi nó. Và dù bạn có trốn đi bất kì chỗ nào, thì
bạn cũng sẽ thấy nó đang đợi bạn.
Tôi đã nghe một câu chuyện rất nổi tiếng, câu
chuyện Sufi:
Một ông vua ngủ mơ. Trong đêm trong giấc mơ
của mình ông ta thấy Thần chết. Ông ta trở nên sợ hãi.
Ông ta hỏi, "Có chuyện gì vậy? Sao ông làm cho tôi
hãi hùng thế?"
Thần chết nói, "Ta tới để báo cho ông rằng ngày
mai vào lúc mặt trời lặn ta sẽ tới, cho nên sẵn sàng đi.
Chỉ do từ bi mà ông có thể được chuẩn bị."
Nhà vua bị choáng thế, giấc ngủ của ông ta bị phá
vỡ. Lúc đó là nửa đêm; ông ta gọi các quan thượng
thư vào và nói, "Các ông tìm ra người có thể giải đoán
giấc mơ này, bởi vì thời gian còn ngắn lắm. Có thể
điều đó là đúng!"
Thế rồi những người đoán mộng tới, nhưng như
những người đoán mộng bao giờ cũng thế, họ đều là
các học giả lớn. Họ đem tới nhiều sách vở lớn và họ
bắt đầu thảo luận và tranh luận và biện luận. Và mặt
trời bắt đầu lên, lúc đó là buổi sáng. Rồi một ông già
vốn là người hầu rất tin cậy của nhà vua, ông ta tới
gặp nhà vua và thì thào vào tai vua, "Bệ hạ đừng ngu
xuẩn nữa! Nhưng người này sẽ cãi nhau mãi, và họ sẽ
chẳng bao giờ đi tới kết luận nào cả."
Bây giờ, mọi người đều cố cho rằng diễn giải của
mình là đúng, và nhà vua lại còn bị lẫn lộn hơn bao
giờ hết. Cho nên nhà vua hỏi ông già này, "Thế thì ta
nên làm gì đây?"
Ông già nói, "Thì cứ để cho họ tiếp tục cuộc thảo
luận của họ đi. Họ không định kết luận sớm đâu - mà
mặt trời sẽ lặn, bởi vì một khi nó đã mọc thì việc lặn
là không xa mấy. Thay vì thế, bệ hạ nghe lời khuyên
của kẻ hạ thần và trốn đi - ít nhất cũng trốn khỏi cung
điện này. Đi đâu đó khác! Trước tối bệ hạ đến đâu đó
xa nhất có thể được."
Logic này có vẻ phải. Nhà vua có một con ngựa
chạy rất nhanh, nhanh nhất thế giới. Ông ta lao đi, ông
ta trốn đi. Ông ta đã đi hàng trăm dặm đường. Vào lúc
ông ta tới một thành phố nhỏ thì mặt trời cũng sắp lặn
xuống. Ông ta rất sung sướng. Ông ta vỗ về ngựa và
nói, "Mi đi cừ lắm. Chúng ta đã đi được rất xa."
Và khi ông ta đang vỗ về con ngựa thì bỗng nhiên
ông ta cảm thấy ai đó đang đứng sau mình. Ông ta
ngoái lại - vẫn cùng cái bóng của Thần chết. Và Thần
chết bắt đầu cười. Còn nhà vua thì nói, "Có chuyện gì
vậy? Sao ông lại cười?"
Thần chết nói, "Ta đang lo bởi vì ông đã được
định mệnh sẽ chết dưới cái cây này - và ta lo làm sao
ông xoay xở mà tới được. Con ngựa của ông thực là
vĩ đại đấy! Nó đi cừ lắm. Để ta vỗ về con ngựa của
ông. Đó là lí do tại sao ta tới trong giấc mơ của ông:
ta muốn ông thoát khỏi cung điện bởi vì ta rất lo làm
sao điều đó sẽ xảy ra, làm sao ông có thể tới được.
Cung điện ở xa thế, và chỉ còn lại mỗi một ngày.
Nhưng ngựa của ông đi cừ lắm, ông đã tới đúng giờ."
Dù bạn đi bất cứ đâu thì bạn đều sẽ thấy cái chết
đang chờ đợi bạn. Theo mọi hướng cái chết đang chờ đợi. Tại mọi chỗ cái chết đang chờ đợi. Cho nên, điều
đó bạn không thể nào tránh khỏi - thế thì tâm trí bắt
đầu tưởng tượng cách nào đó để tránh né nó.
Trước hết nó xoay ra các triết lí rằng "linh hồn là
bất tử," rằng "thân thể sẽ chết - mình sẽ không chết."
Bạn thậm chí còn yếu ớt hơn thân thể. Bản ngã này
nghĩ "mình sẽ không chết" còn nông cạn hơn, còn
giống giấc mơ hơn thân thể. Thân thể ít nhất cũng là
thực; bản ngã này hoàn toàn không thực. Cho nên bạn
xoay ra các triết lí: "Linh hồn sẽ không bao giờ chết -
mình sẽ còn trên cõi trời, trên thiên đường, trong
moksha." Nhưng sâu bên dưới bạn biết rằng đấy chỉ là
lời, chúng không làm thoả mãn.
Thế rồi bạn tìm cách khác nào đó: kiếm tiền, làm
đài tưởng niệm lớn, cung điện lớn - làm điều gì đó có
tính lịch sử, để lại một chỗ trong lịch sử! Nhưng điều
đó nữa cũng dường như vô nghĩa. Trong lịch sử lớn
lao thế, cho dù bạn có làm mọi nỗ lực thì bạn cũng sẽ
chỉ trở thành một lời chú thích cuối trang, chẳng nhiều
nhặn gì. Và phỏng có ích gì mà trở thành một lời chú
thích cuối trang trong cuốn sách sử? Đằng nào thì bạn
cũng sẽ qua đời; mọi người có nhớ tới bạn hay không
thì cũng chẳng thành vấn đề. Trong thực tế, ai bận
tâm tới việc nhớ ấy? Bạn cứ hỏi học sinh phổ thông
đang phải đọc về lịch sử: những vị vua vĩ đại... và họ
phải đã làm những nỗ lực rất lớn bằng cách nào đó để
đi vào trong các sách lịch sử, và bây giờ trẻ con thì lại
chẳng bận tâm tới họ chút nào. Chúng kết án. Chúng
chẳng sung sướng rằng những vị vua vĩ đại đó đã tồn
tại. Chúng chắc sẽ sung sướng hơn nếu không ai đã
tồn tại và không có lịch sử để phải đọc và bị nhồi nhét
luyện thi. Cho nên phỏng có ích gì?
Thế rồi tâm trí có một ý tưởng rất tinh vi. Ý tưởng
này là: "Mình sẽ chết nhưng con mình có thể sống;
con mình sẽ là đại diện của mình. Nó sẽ sống và bằng
cách nào đó, sâu bên trong nó; mình sẽ sống, bởi vì nó
sẽ là sự kéo dài của mình." Chính tế bào dục của bạn
sẽ sống trong con bạn - trong con trai, trong con gái.
Tất nhiên, thế thì con trai trở nên quan trọng hơn, bởi
vì con gái sẽ đi vào dòng đời của ai đó khác, còn con
trai sẽ tiếp tục dòng đời của bạn. Con trai trở nên rất
quan trọng; nó sẽ là sự liên tục của bạn. Và tâm trí bắt
đầu bị ám ảnh với dục, phát điên với dục.
Bất kì khi nào bạn tới gần hơn với thiền, hai điều
này lại sẽ xảy ra: bạn sẽ bắt đầu nhồi nhét vào mình
thức ăn và bạn sẽ bắt đầu nhồi nhét vào mình với bản
năng dục - và bạn sẽ bắt đầu trở thành hâm.
Phật nói:
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị
cám dỗ bởi bất kì đam mê nào, không bị dẫn đi
lạc lối bởi bất kì ảnh hưởng ác nào, mà kiên trì
theo đuổi quá trình của mình tới niết bàn, ta
đảm bảo với các ông rằng những sư đó cuối
cùng sẽ đạt tới chứng ngộ.
Bạn phải tỉnh táo không bị phân tán bởi đam mê
của mình, không bị sao lãng khỏi Đạo, không bị phân
tán khỏi việc thiền của mình. Dù nguyên nhân của sao
lãng là bất kì cái gì, nó đều phải được tránh ra. Bạn
phải mang đi mang lại năng lượng của mình vào cốt
lõi bên trong nhất của mình. Bạn phải làm cho bản
thân mình được thảnh thơi, buông xuôi, không căng
thẳng.
chuyện Sufi:
Một ông vua ngủ mơ. Trong đêm trong giấc mơ
của mình ông ta thấy Thần chết. Ông ta trở nên sợ hãi.
Ông ta hỏi, "Có chuyện gì vậy? Sao ông làm cho tôi
hãi hùng thế?"
Thần chết nói, "Ta tới để báo cho ông rằng ngày
mai vào lúc mặt trời lặn ta sẽ tới, cho nên sẵn sàng đi.
Chỉ do từ bi mà ông có thể được chuẩn bị."
Nhà vua bị choáng thế, giấc ngủ của ông ta bị phá
vỡ. Lúc đó là nửa đêm; ông ta gọi các quan thượng
thư vào và nói, "Các ông tìm ra người có thể giải đoán
giấc mơ này, bởi vì thời gian còn ngắn lắm. Có thể
điều đó là đúng!"
Thế rồi những người đoán mộng tới, nhưng như
những người đoán mộng bao giờ cũng thế, họ đều là
các học giả lớn. Họ đem tới nhiều sách vở lớn và họ
bắt đầu thảo luận và tranh luận và biện luận. Và mặt
trời bắt đầu lên, lúc đó là buổi sáng. Rồi một ông già
vốn là người hầu rất tin cậy của nhà vua, ông ta tới
gặp nhà vua và thì thào vào tai vua, "Bệ hạ đừng ngu
xuẩn nữa! Nhưng người này sẽ cãi nhau mãi, và họ sẽ
chẳng bao giờ đi tới kết luận nào cả."
Bây giờ, mọi người đều cố cho rằng diễn giải của
mình là đúng, và nhà vua lại còn bị lẫn lộn hơn bao
giờ hết. Cho nên nhà vua hỏi ông già này, "Thế thì ta
nên làm gì đây?"
Ông già nói, "Thì cứ để cho họ tiếp tục cuộc thảo
luận của họ đi. Họ không định kết luận sớm đâu - mà
mặt trời sẽ lặn, bởi vì một khi nó đã mọc thì việc lặn
là không xa mấy. Thay vì thế, bệ hạ nghe lời khuyên
của kẻ hạ thần và trốn đi - ít nhất cũng trốn khỏi cung
điện này. Đi đâu đó khác! Trước tối bệ hạ đến đâu đó
xa nhất có thể được."
Logic này có vẻ phải. Nhà vua có một con ngựa
chạy rất nhanh, nhanh nhất thế giới. Ông ta lao đi, ông
ta trốn đi. Ông ta đã đi hàng trăm dặm đường. Vào lúc
ông ta tới một thành phố nhỏ thì mặt trời cũng sắp lặn
xuống. Ông ta rất sung sướng. Ông ta vỗ về ngựa và
nói, "Mi đi cừ lắm. Chúng ta đã đi được rất xa."
Và khi ông ta đang vỗ về con ngựa thì bỗng nhiên
ông ta cảm thấy ai đó đang đứng sau mình. Ông ta
ngoái lại - vẫn cùng cái bóng của Thần chết. Và Thần
chết bắt đầu cười. Còn nhà vua thì nói, "Có chuyện gì
vậy? Sao ông lại cười?"
Thần chết nói, "Ta đang lo bởi vì ông đã được
định mệnh sẽ chết dưới cái cây này - và ta lo làm sao
ông xoay xở mà tới được. Con ngựa của ông thực là
vĩ đại đấy! Nó đi cừ lắm. Để ta vỗ về con ngựa của
ông. Đó là lí do tại sao ta tới trong giấc mơ của ông:
ta muốn ông thoát khỏi cung điện bởi vì ta rất lo làm
sao điều đó sẽ xảy ra, làm sao ông có thể tới được.
Cung điện ở xa thế, và chỉ còn lại mỗi một ngày.
Nhưng ngựa của ông đi cừ lắm, ông đã tới đúng giờ."
Dù bạn đi bất cứ đâu thì bạn đều sẽ thấy cái chết
đang chờ đợi bạn. Theo mọi hướng cái chết đang chờ đợi. Tại mọi chỗ cái chết đang chờ đợi. Cho nên, điều
đó bạn không thể nào tránh khỏi - thế thì tâm trí bắt
đầu tưởng tượng cách nào đó để tránh né nó.
Trước hết nó xoay ra các triết lí rằng "linh hồn là
bất tử," rằng "thân thể sẽ chết - mình sẽ không chết."
Bạn thậm chí còn yếu ớt hơn thân thể. Bản ngã này
nghĩ "mình sẽ không chết" còn nông cạn hơn, còn
giống giấc mơ hơn thân thể. Thân thể ít nhất cũng là
thực; bản ngã này hoàn toàn không thực. Cho nên bạn
xoay ra các triết lí: "Linh hồn sẽ không bao giờ chết -
mình sẽ còn trên cõi trời, trên thiên đường, trong
moksha." Nhưng sâu bên dưới bạn biết rằng đấy chỉ là
lời, chúng không làm thoả mãn.
Thế rồi bạn tìm cách khác nào đó: kiếm tiền, làm
đài tưởng niệm lớn, cung điện lớn - làm điều gì đó có
tính lịch sử, để lại một chỗ trong lịch sử! Nhưng điều
đó nữa cũng dường như vô nghĩa. Trong lịch sử lớn
lao thế, cho dù bạn có làm mọi nỗ lực thì bạn cũng sẽ
chỉ trở thành một lời chú thích cuối trang, chẳng nhiều
nhặn gì. Và phỏng có ích gì mà trở thành một lời chú
thích cuối trang trong cuốn sách sử? Đằng nào thì bạn
cũng sẽ qua đời; mọi người có nhớ tới bạn hay không
thì cũng chẳng thành vấn đề. Trong thực tế, ai bận
tâm tới việc nhớ ấy? Bạn cứ hỏi học sinh phổ thông
đang phải đọc về lịch sử: những vị vua vĩ đại... và họ
phải đã làm những nỗ lực rất lớn bằng cách nào đó để
đi vào trong các sách lịch sử, và bây giờ trẻ con thì lại
chẳng bận tâm tới họ chút nào. Chúng kết án. Chúng
chẳng sung sướng rằng những vị vua vĩ đại đó đã tồn
tại. Chúng chắc sẽ sung sướng hơn nếu không ai đã
tồn tại và không có lịch sử để phải đọc và bị nhồi nhét
luyện thi. Cho nên phỏng có ích gì?
Thế rồi tâm trí có một ý tưởng rất tinh vi. Ý tưởng
này là: "Mình sẽ chết nhưng con mình có thể sống;
con mình sẽ là đại diện của mình. Nó sẽ sống và bằng
cách nào đó, sâu bên trong nó; mình sẽ sống, bởi vì nó
sẽ là sự kéo dài của mình." Chính tế bào dục của bạn
sẽ sống trong con bạn - trong con trai, trong con gái.
Tất nhiên, thế thì con trai trở nên quan trọng hơn, bởi
vì con gái sẽ đi vào dòng đời của ai đó khác, còn con
trai sẽ tiếp tục dòng đời của bạn. Con trai trở nên rất
quan trọng; nó sẽ là sự liên tục của bạn. Và tâm trí bắt
đầu bị ám ảnh với dục, phát điên với dục.
Bất kì khi nào bạn tới gần hơn với thiền, hai điều
này lại sẽ xảy ra: bạn sẽ bắt đầu nhồi nhét vào mình
thức ăn và bạn sẽ bắt đầu nhồi nhét vào mình với bản
năng dục - và bạn sẽ bắt đầu trở thành hâm.
Phật nói:
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị
cám dỗ bởi bất kì đam mê nào, không bị dẫn đi
lạc lối bởi bất kì ảnh hưởng ác nào, mà kiên trì
theo đuổi quá trình của mình tới niết bàn, ta
đảm bảo với các ông rằng những sư đó cuối
cùng sẽ đạt tới chứng ngộ.
Bạn phải tỉnh táo không bị phân tán bởi đam mê
của mình, không bị sao lãng khỏi Đạo, không bị phân
tán khỏi việc thiền của mình. Dù nguyên nhân của sao
lãng là bất kì cái gì, nó đều phải được tránh ra. Bạn
phải mang đi mang lại năng lượng của mình vào cốt
lõi bên trong nhất của mình. Bạn phải làm cho bản
thân mình được thảnh thơi, buông xuôi, không căng
thẳng.
Phật nói:
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy. Giữ mình
chống lại dục vọng, vì nó chắc chắn sẽ dẫn tới
con đường của cái ác. Ý chí của các ông sẽ trở
thành đáng tin cậy chỉ khi các ông đã đạt tới A
la hán.
Đây là một phát biểu rất có ý nghĩa. Phật chưa
bao giờ nói rằng bạn cần thầy, nhưng theo một cách
tinh tế thì ông ấy phải thừa nhận điều đó - bởi vì thầy
là cần thiết.
Phật là người chống lại các thầy, bởi vì đất nước
này đã bị lừa bịp thế, bị khai thác nhân danh mối quan
hệ guru-đệ tử. Có biết bao nhiêu kẻ bịp bợm và dối trá
- bao giờ cũng có và sẽ luôn có những kẻ như vậy. Và
Phật rất lo nghĩ về điều đó, rằng mọi người bị khai
thác, cho nên ông ấy đã nói không cần bất kì ai trở
thành đệ tử của bất kì ai. Nhưng làm sao ông ấy có thể
tránh được một điều rất cơ sở? Có thể có tới chín
mươi chín phần trăm gian trá - điều đó không thành
vấn đề. Cho dù một thầy đúng tồn tại, thì thầy có thể
là sự giúp đỡ vô biên.
Cho nên theo cách rất gián tiếp, theo cách đi
vòng, Phật thừa nhận. Ông ấy nói: Đừng dựa vào ý
chí riêng của các ông. Ông ấy nói: Nếu các ông thực
sự dựa vào ý chí riêng của mình thì các ông sẽ chẳng
bao giờ đạt tới đâu cả. Ý chí riêng của bạn yếu ớt thế.
Ý chí riêng của bạn không thông minh thế. Ý chí
riêng của bạn tự nó đã chia rẽ thế trong nó. Bạn không
có một ý chí; bạn có nhiều ý chí trong mình. Bạn là
đám đông!
Gurdjieff hay nói bạn không có một cái 'tôi', bạn
có nhiều cái 'tôi' nhỏ. Và những cái 'tôi' đó cứ thay đổi
mãi. Mới vài phút cái tôi này trở thành toàn quyền, và
thế rồi nó bị mất quyền lực, cái tôi khác trở thành toàn
quyền. Và bạn có thể quan sát điều đó! Đấy là sự kiện
đơn giản. Nó chẳng liên quan gì tới bất kì lí thuyết
nào.
Bạn yêu một người, và bạn yêu thế. Một cái tôi
thống trị: cái tôi đang yêu. Thế rồi cái gì đó đi sai và
bạn ghét người đó - trong một khoảnh khắc yêu đã
biến thành hận thù. Bây giờ bạn muốn phá huỷ người
đó - ít nhất, bạn bắt đầu nghĩ tới cách phá huỷ người
đó. Bây giờ hận thù đã bước vào: cái tôi khác, hoàn
toàn khác, đang trên ngai vàng.
Bạn sung sướng, bạn có cái tôi khác. Bạn bất
hạnh, lại nữa... nó cứ thay đổi mãi. Hai mươi bốn giờ,
ngày tới ngày đi, cái tôi của bạn cứ thay đổi. Bạn
không có một cái tôi.
Đó là lí do tại sao việc xảy ra là đêm nay bạn có
thể quyết định: "Sáng mai mình sẽ dậy lúc ba giờ; dù
bất kì cái gì xảy ra thì mình cũng sẽ dậy." Bạn đặt báo
thức và vào lúc ba giờ bạn tắt báo thức đi vì bạn bị
việc báo thức làm khó chịu. Và bạn nghĩ, "Một ngày -
có thành vấn đề gì? Thôi để mai...." và bạn lại ngủ
tiếp. Và lần nữa khi bạn dậy lúc tám giờ sáng bạn lại
tự giận mình. Bạn nói, "Làm sao mà điều này lại có
thể xảy ra được? Mình đã quyết định dậy rồi. Làm sao
mình lại cứ ngủ tiếp thế nhỉ?"
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy. Giữ mình
chống lại dục vọng, vì nó chắc chắn sẽ dẫn tới
con đường của cái ác. Ý chí của các ông sẽ trở
thành đáng tin cậy chỉ khi các ông đã đạt tới A
la hán.
Đây là một phát biểu rất có ý nghĩa. Phật chưa
bao giờ nói rằng bạn cần thầy, nhưng theo một cách
tinh tế thì ông ấy phải thừa nhận điều đó - bởi vì thầy
là cần thiết.
Phật là người chống lại các thầy, bởi vì đất nước
này đã bị lừa bịp thế, bị khai thác nhân danh mối quan
hệ guru-đệ tử. Có biết bao nhiêu kẻ bịp bợm và dối trá
- bao giờ cũng có và sẽ luôn có những kẻ như vậy. Và
Phật rất lo nghĩ về điều đó, rằng mọi người bị khai
thác, cho nên ông ấy đã nói không cần bất kì ai trở
thành đệ tử của bất kì ai. Nhưng làm sao ông ấy có thể
tránh được một điều rất cơ sở? Có thể có tới chín
mươi chín phần trăm gian trá - điều đó không thành
vấn đề. Cho dù một thầy đúng tồn tại, thì thầy có thể
là sự giúp đỡ vô biên.
Cho nên theo cách rất gián tiếp, theo cách đi
vòng, Phật thừa nhận. Ông ấy nói: Đừng dựa vào ý
chí riêng của các ông. Ông ấy nói: Nếu các ông thực
sự dựa vào ý chí riêng của mình thì các ông sẽ chẳng
bao giờ đạt tới đâu cả. Ý chí riêng của bạn yếu ớt thế.
Ý chí riêng của bạn không thông minh thế. Ý chí
riêng của bạn tự nó đã chia rẽ thế trong nó. Bạn không
có một ý chí; bạn có nhiều ý chí trong mình. Bạn là
đám đông!
Gurdjieff hay nói bạn không có một cái 'tôi', bạn
có nhiều cái 'tôi' nhỏ. Và những cái 'tôi' đó cứ thay đổi
mãi. Mới vài phút cái tôi này trở thành toàn quyền, và
thế rồi nó bị mất quyền lực, cái tôi khác trở thành toàn
quyền. Và bạn có thể quan sát điều đó! Đấy là sự kiện
đơn giản. Nó chẳng liên quan gì tới bất kì lí thuyết
nào.
Bạn yêu một người, và bạn yêu thế. Một cái tôi
thống trị: cái tôi đang yêu. Thế rồi cái gì đó đi sai và
bạn ghét người đó - trong một khoảnh khắc yêu đã
biến thành hận thù. Bây giờ bạn muốn phá huỷ người
đó - ít nhất, bạn bắt đầu nghĩ tới cách phá huỷ người
đó. Bây giờ hận thù đã bước vào: cái tôi khác, hoàn
toàn khác, đang trên ngai vàng.
Bạn sung sướng, bạn có cái tôi khác. Bạn bất
hạnh, lại nữa... nó cứ thay đổi mãi. Hai mươi bốn giờ,
ngày tới ngày đi, cái tôi của bạn cứ thay đổi. Bạn
không có một cái tôi.
Đó là lí do tại sao việc xảy ra là đêm nay bạn có
thể quyết định: "Sáng mai mình sẽ dậy lúc ba giờ; dù
bất kì cái gì xảy ra thì mình cũng sẽ dậy." Bạn đặt báo
thức và vào lúc ba giờ bạn tắt báo thức đi vì bạn bị
việc báo thức làm khó chịu. Và bạn nghĩ, "Một ngày -
có thành vấn đề gì? Thôi để mai...." và bạn lại ngủ
tiếp. Và lần nữa khi bạn dậy lúc tám giờ sáng bạn lại
tự giận mình. Bạn nói, "Làm sao mà điều này lại có
thể xảy ra được? Mình đã quyết định dậy rồi. Làm sao
mình lại cứ ngủ tiếp thế nhỉ?"
Có hai cái tôi khác nhau: một cái tôi đã quyết định
và một cái tôi bị khó chịu với việc báo thức, đấy là
những cái tôi khác nhau. Có thể cái tôi thứ nhất quay
lại vào buổi sáng và hối hận. Bạn trở nên giận dữ và
thế rồi bạn hối hận: đây là hai cái tôi khác nhau -
chúng chưa bao giờ gặp nhau! Chúng không biết cái
tôi kia làm gì. Cái tôi tạo ra giận dữ thì cứ tạo ra giận
dữ, còn cái tôi hối hận thì cứ hối hận - còn bạn chẳng
bao giờ thay đổi.
Gurdjieff hay nói rằng chừng nào bạn còn chưa có
một cái tôi kết tinh thường hằng thì bạn không nên tin
cậy vào chính mình. Bạn không phải là một người,
bạn là đám đông: bạn mang đa tâm lí.
Đó là điều Phật nói: Đừng dựa vào ý chí riêng của
mình. Thế thì dựa vào ai? Dựa vào ai đó có ý chí,
người có cái tôi toàn vẹn, người đã đạt tới, người đã
trở thành một trong bản thể mình, không còn bị phân
chia nữa, người thực sự là một cá nhân.
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy. Giữ mình
chống lại dục vọng, vì nó chắc chắn sẽ dẫn tới
con đường của cái ác. Ý chí của các ông sẽ trở
thành đáng tin cậy chỉ khi các ông đã đạt tới A
la hán.
Khi bạn đã đi tới biết mình là ai, khi bạn đã trở
thành linh hồn nhận biết, khi chứng ngộ đã xảy ra, thế
thì cái tôi của bạn trở thành đáng tin cậy - chưa hề có
điều đó trước đây. Nhưng thế thì chẳng còn chuyện gì
nữa. Thế thì bạn đã về nhà. Nó vô dụng bây giờ. Khi
có nhu cầu, nó không có đó. Cho nên bạn cần ai đó để
bạn có thể buông xuôi, bạn cần ai đó để sự tin cậy vào
người đó có thể nảy sinh trong bạn. Đó là toàn bộ mối
quan hệ của thầy và đệ tử.
Đệ tử chưa có ý chí riêng của mình, còn thầy thì
có. Đệ tử là đám đông còn thầy là cái một thống nhất.
Đệ tử buông xuôi. Đệ tử nói, "Tôi không thể tin cậy
vào bản thân mình được, do đó tôi sẽ tin cậy vào
thầy." Tin cậy vào thầy, dần dần đám đông bên trong
của đệ tử sẽ biến mất.
Đó là lí do tại sao tôi nói rằng khi tôi bảo bạn làm
điều gì đó và bạn muốn làm nó, và bạn làm nó, thì
điều đó là vô nghĩa - bởi vì điều đó vẫn là theo cái tôi
của bạn, ý chí của bạn. Khi tôi nói làm điều gì đó, và
điều đó ngược lại bạn, và bạn buông xuôi và bạn nói
có, thế thì bạn đang di chuyển, thế thì bạn đang
trưởng thành, thế thì bạn trở nên chín chắn. Thế thì
bạn thoát ra khỏi đống lộn xộn mà bạn vẫn là từ trước
tới giờ.
Chỉ bằng việc nói không với tâm trí mình là bạn
nói có với thầy.
Nhiều lần tôi chỉ nói điều bạn thích, bởi vì tôi
thấy rằng bạn sẽ không có khả năng làm điều tôi
thích. Tôi phải thuyết phục bạn dần dần. Bạn không
sẵn sàng lấy bước nhảy bất thần. Trước hết tôi nói đổi
quần áo bạn, thế rồi tôi bắt đầu đổi thân thể bạn. Thế
rồi tôi bắt đầu đổi tâm trí bạn.
Mọi người tới tôi và họ nói, "Sao chúng tôi lại
phải thay đổi quần áo? Phỏng có ích gì?" Họ thậm chí không sẵn sàng đổi quần áo của mình; không thể nào
trông đợi điều hơn nữa từ họ. Họ nói họ sẵn sàng thay
đổi linh hồn mình, nhưng họ lại không sẵn sàng thay
đổi quần áo mình - nhìn vào cái ngớ ngẩn của điều đó
đi. Nhưng với linh hồn, có một điều: nó là vô hình,
cho nên chẳng ai biết cả.
Nhưng tôi có thể thấy linh hồn của bạn, tôi có thể
thấy nơi bạn đang đứng và điều bạn đang nói tới; tôi
có thể thấy qua việc hợp lí hoá của bạn. Bạn nói, "Có
cái gì trong quần áo đâu?" nhưng đấy không phải là
vấn đề. Tôi cũng biết chẳng có gì trong quần áo cả,
nhưng tôi vẫn nói, "Đổi đi." Tôi muốn bạn làm điều gì
đó theo tôi, không theo bạn. Đó là sự bắt đầu.
Thế rồi, dần dần, trước hết tôi nắm lấy ngón tay
bạn, rồi cả bàn tay bạn - hừ? - thế rồi toàn bộ bạn.
Bạn nói, "Sao thầy nắm ngón tay tôi? Phỏng có ích gì
mà nắm ngón tay tôi?" Tôi biết vấn đề là cái gì - đó là
sự bắt đầu. Rất chậm rãi tôi phải tiến hành. Nếu bạn
sẵn sàng thì không có nhu cầu đi chậm, thế thì tôi
cũng có thể đi vào bước nhảy bất thần, nhưng mọi
người đều không sẵn sàng.
Phật nói:
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy.
Tìm ra một người mà trong hiện diện của người
đó bạn cảm thấy điều gì đó đã xảy ra. Tìm ra một
người mà trong hiện diện của người đó bạn cảm thấy
hương thơm của điều thiêng liêng, trong hiện diện của
người đó bạn cảm thấy trầm tĩnh, trong hiện diện của
người đó bạn cảm thấy tình yêu, từ bi, trong hiện diện
của người đó bạn cảm thấy cái im lặng - cái không
biết, cái chưa kinh nghiệm, nhưng nó bao quanh bạn,
tràn ngập bạn. Thế buông xuôi theo người đó. Thế
thì, dần dần, người đó sẽ đem bạn tới điểm mà buông
xuôi sẽ là không cần thiết - bạn sẽ nhận ra cốt lõi bên
trong nhất của bản thể của riêng mình, bạn sẽ trở
thành một A la hán. A la hán là trạng thái cuối cùng
của chứng ngộ.
Bạn trở thành bản thân mình chỉ khi tất cả những
cái ngã mà bạn đã từng mang theo, tất cả đều tan biến.
Bạn trở thành bản thân mình chỉ khi thực sự không cái
ngã nào còn lại ngoài cái không thuần khiết. Thế thì
vòng tròn là đầy đủ. Bạn đã đi tới cái không tối
thượng, nhận biết đầy đủ. Bạn đã trở thành một nhân
chứng của toàn bộ vở kịch của cuộc sống, sự tồn tại,
tâm thức.
Trạng thái này là có thể nếu bạn không tạo ra
chướng ngại. Trạng thái này chắc chắn là có thể nếu
bạn tránh các chướng ngại. Tôi cũng có thể quả quyết
với bạn rằng nếu bạn trở thành mẩu gỗ trôi giạt và
không níu bám lấy đôi bờ, và không bị gắn vào xoáy
nước, và không bắt đầu mục nát trong cái vô nhận biết
của mình, thì bạn chắc chắn, tuyệt đối chắc chắn, đạt
tới đại dương.
Đại dương đó là mục tiêu. Chúng ta tới từ đại
dương đó và chúng ta phải đạt tới đại dương đó. Cái
bắt đầu là cái kết thúc - và khi vòng tròn đầy đủ thì có
sự hoàn hảo, có cái toàn thể, có phúc lạc và phúc lành.
và một cái tôi bị khó chịu với việc báo thức, đấy là
những cái tôi khác nhau. Có thể cái tôi thứ nhất quay
lại vào buổi sáng và hối hận. Bạn trở nên giận dữ và
thế rồi bạn hối hận: đây là hai cái tôi khác nhau -
chúng chưa bao giờ gặp nhau! Chúng không biết cái
tôi kia làm gì. Cái tôi tạo ra giận dữ thì cứ tạo ra giận
dữ, còn cái tôi hối hận thì cứ hối hận - còn bạn chẳng
bao giờ thay đổi.
Gurdjieff hay nói rằng chừng nào bạn còn chưa có
một cái tôi kết tinh thường hằng thì bạn không nên tin
cậy vào chính mình. Bạn không phải là một người,
bạn là đám đông: bạn mang đa tâm lí.
Đó là điều Phật nói: Đừng dựa vào ý chí riêng của
mình. Thế thì dựa vào ai? Dựa vào ai đó có ý chí,
người có cái tôi toàn vẹn, người đã đạt tới, người đã
trở thành một trong bản thể mình, không còn bị phân
chia nữa, người thực sự là một cá nhân.
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy. Giữ mình
chống lại dục vọng, vì nó chắc chắn sẽ dẫn tới
con đường của cái ác. Ý chí của các ông sẽ trở
thành đáng tin cậy chỉ khi các ông đã đạt tới A
la hán.
Khi bạn đã đi tới biết mình là ai, khi bạn đã trở
thành linh hồn nhận biết, khi chứng ngộ đã xảy ra, thế
thì cái tôi của bạn trở thành đáng tin cậy - chưa hề có
điều đó trước đây. Nhưng thế thì chẳng còn chuyện gì
nữa. Thế thì bạn đã về nhà. Nó vô dụng bây giờ. Khi
có nhu cầu, nó không có đó. Cho nên bạn cần ai đó để
bạn có thể buông xuôi, bạn cần ai đó để sự tin cậy vào
người đó có thể nảy sinh trong bạn. Đó là toàn bộ mối
quan hệ của thầy và đệ tử.
Đệ tử chưa có ý chí riêng của mình, còn thầy thì
có. Đệ tử là đám đông còn thầy là cái một thống nhất.
Đệ tử buông xuôi. Đệ tử nói, "Tôi không thể tin cậy
vào bản thân mình được, do đó tôi sẽ tin cậy vào
thầy." Tin cậy vào thầy, dần dần đám đông bên trong
của đệ tử sẽ biến mất.
Đó là lí do tại sao tôi nói rằng khi tôi bảo bạn làm
điều gì đó và bạn muốn làm nó, và bạn làm nó, thì
điều đó là vô nghĩa - bởi vì điều đó vẫn là theo cái tôi
của bạn, ý chí của bạn. Khi tôi nói làm điều gì đó, và
điều đó ngược lại bạn, và bạn buông xuôi và bạn nói
có, thế thì bạn đang di chuyển, thế thì bạn đang
trưởng thành, thế thì bạn trở nên chín chắn. Thế thì
bạn thoát ra khỏi đống lộn xộn mà bạn vẫn là từ trước
tới giờ.
Chỉ bằng việc nói không với tâm trí mình là bạn
nói có với thầy.
Nhiều lần tôi chỉ nói điều bạn thích, bởi vì tôi
thấy rằng bạn sẽ không có khả năng làm điều tôi
thích. Tôi phải thuyết phục bạn dần dần. Bạn không
sẵn sàng lấy bước nhảy bất thần. Trước hết tôi nói đổi
quần áo bạn, thế rồi tôi bắt đầu đổi thân thể bạn. Thế
rồi tôi bắt đầu đổi tâm trí bạn.
Mọi người tới tôi và họ nói, "Sao chúng tôi lại
phải thay đổi quần áo? Phỏng có ích gì?" Họ thậm chí không sẵn sàng đổi quần áo của mình; không thể nào
trông đợi điều hơn nữa từ họ. Họ nói họ sẵn sàng thay
đổi linh hồn mình, nhưng họ lại không sẵn sàng thay
đổi quần áo mình - nhìn vào cái ngớ ngẩn của điều đó
đi. Nhưng với linh hồn, có một điều: nó là vô hình,
cho nên chẳng ai biết cả.
Nhưng tôi có thể thấy linh hồn của bạn, tôi có thể
thấy nơi bạn đang đứng và điều bạn đang nói tới; tôi
có thể thấy qua việc hợp lí hoá của bạn. Bạn nói, "Có
cái gì trong quần áo đâu?" nhưng đấy không phải là
vấn đề. Tôi cũng biết chẳng có gì trong quần áo cả,
nhưng tôi vẫn nói, "Đổi đi." Tôi muốn bạn làm điều gì
đó theo tôi, không theo bạn. Đó là sự bắt đầu.
Thế rồi, dần dần, trước hết tôi nắm lấy ngón tay
bạn, rồi cả bàn tay bạn - hừ? - thế rồi toàn bộ bạn.
Bạn nói, "Sao thầy nắm ngón tay tôi? Phỏng có ích gì
mà nắm ngón tay tôi?" Tôi biết vấn đề là cái gì - đó là
sự bắt đầu. Rất chậm rãi tôi phải tiến hành. Nếu bạn
sẵn sàng thì không có nhu cầu đi chậm, thế thì tôi
cũng có thể đi vào bước nhảy bất thần, nhưng mọi
người đều không sẵn sàng.
Phật nói:
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy.
Tìm ra một người mà trong hiện diện của người
đó bạn cảm thấy điều gì đó đã xảy ra. Tìm ra một
người mà trong hiện diện của người đó bạn cảm thấy
hương thơm của điều thiêng liêng, trong hiện diện của
người đó bạn cảm thấy trầm tĩnh, trong hiện diện của
người đó bạn cảm thấy tình yêu, từ bi, trong hiện diện
của người đó bạn cảm thấy cái im lặng - cái không
biết, cái chưa kinh nghiệm, nhưng nó bao quanh bạn,
tràn ngập bạn. Thế buông xuôi theo người đó. Thế
thì, dần dần, người đó sẽ đem bạn tới điểm mà buông
xuôi sẽ là không cần thiết - bạn sẽ nhận ra cốt lõi bên
trong nhất của bản thể của riêng mình, bạn sẽ trở
thành một A la hán. A la hán là trạng thái cuối cùng
của chứng ngộ.
Bạn trở thành bản thân mình chỉ khi tất cả những
cái ngã mà bạn đã từng mang theo, tất cả đều tan biến.
Bạn trở thành bản thân mình chỉ khi thực sự không cái
ngã nào còn lại ngoài cái không thuần khiết. Thế thì
vòng tròn là đầy đủ. Bạn đã đi tới cái không tối
thượng, nhận biết đầy đủ. Bạn đã trở thành một nhân
chứng của toàn bộ vở kịch của cuộc sống, sự tồn tại,
tâm thức.
Trạng thái này là có thể nếu bạn không tạo ra
chướng ngại. Trạng thái này chắc chắn là có thể nếu
bạn tránh các chướng ngại. Tôi cũng có thể quả quyết
với bạn rằng nếu bạn trở thành mẩu gỗ trôi giạt và
không níu bám lấy đôi bờ, và không bị gắn vào xoáy
nước, và không bắt đầu mục nát trong cái vô nhận biết
của mình, thì bạn chắc chắn, tuyệt đối chắc chắn, đạt
tới đại dương.
Đại dương đó là mục tiêu. Chúng ta tới từ đại
dương đó và chúng ta phải đạt tới đại dương đó. Cái
bắt đầu là cái kết thúc - và khi vòng tròn đầy đủ thì có
sự hoàn hảo, có cái toàn thể, có phúc lạc và phúc lành.
Phật nói:
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ
trôi giạt theo dòng chảy. Nếu mẩu gỗ không bị
bờ sông giữ lại, không bị người vớt lấy, không
bị ngáng trở bởi các thần, không bị cuốn vào
xoáy nước, bản thân nó không mục ra, ta đảm
bảo với các ông là mẩu gỗ này cuối cùng sẽ ra
tới đại dương. Nếu các sư bước đi trên đường
mà không bị cám dỗ bởi bất kì đam mê nào,
không bị dẫn đi lạc lối bởi bất kì ảnh hưởng ác
nào, mà kiên trì theo đuổi quá trình của mình
tới niết bàn, ta đảm bảo với các ông rằng những
sư đó cuối cùng sẽ đạt tới chứng ngộ.
Phật nói:
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy. Giữ mình
chống lại dục vọng, vì nó chắc chắn sẽ dẫn tới
con đường của cái ác. Ý chí của các ông sẽ trở
thành đáng tin cậy chỉ khi các ông đã đạt tới A
la hán.
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ
trôi giạt theo dòng chảy. Nếu mẩu gỗ không bị
bờ sông giữ lại, không bị người vớt lấy, không
bị ngáng trở bởi các thần, không bị cuốn vào
xoáy nước, bản thân nó không mục ra, ta đảm
bảo với các ông là mẩu gỗ này cuối cùng sẽ ra
tới đại dương. Nếu các sư bước đi trên đường
mà không bị cám dỗ bởi bất kì đam mê nào,
không bị dẫn đi lạc lối bởi bất kì ảnh hưởng ác
nào, mà kiên trì theo đuổi quá trình của mình
tới niết bàn, ta đảm bảo với các ông rằng những
sư đó cuối cùng sẽ đạt tới chứng ngộ.
Phật nói:
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy. Giữ mình
chống lại dục vọng, vì nó chắc chắn sẽ dẫn tới
con đường của cái ác. Ý chí của các ông sẽ trở
thành đáng tin cậy chỉ khi các ông đã đạt tới A
la hán.
Con đường của Phật được biết là qua phủ định -
con đường của phủ định. Thái độ này, cách tiếp cận
này cần phải được hiểu.
Cách tiếp cận của Phật là duy nhất. Tất cả các tôn
giáo khác trên thế giới đều là tôn giáo khẳng định, họ
có mục tiêu khẳng định - gọi nó là Thượng đế,
moksha, giải thoát, cứu rỗi, hiểu cái ngã, nhưng có
một mục tiêu cần đạt tới. Và nỗ lực khẳng định là cần
có ở phần người tìm kiếm. Chừng nào bạn còn chưa
làm những nỗ lực vất vả thì bạn sẽ không đạt tới mục
tiêu đó.
Cách tiếp cận của Phật là hoàn toàn khác, đối lập
hẳn lại. Ông ấy nói: Ông đã là cái ông muốn trở
thành, mục tiêu là ở bên trong ông, nó là bản tính
riêng của ông. Ông không đạt tới nó. Nó không trong
tương lai, nó không ở đâu đó khác. Nó là ông ngay
bây giờ, chính khoảnh khắc này. Nhưng có vài
chướng ngại - những chướng ngại đó cần phải được
loại bỏ.
Không phải là bạn phải đạt tới thượng đế - thượng
đế là bản tính của bạn - nhưng có vài chướng ngại cần
phải loại bỏ. Một khi những chướng ngại này đã được
loại bỏ thì bạn là cái bạn bao giờ cũng đi tìm kiếm.
Cho dù khi bạn không nhận biết mình là ai, bạn vẫn là Cái đó. Bạn không thể là cái khác hơn Cái đó, bạn
không thể là khác được.
Các chướng ngại cần phải bị khử bỏ, loại bỏ. Như
vậy chẳng cái gì khác phải thêm vào bạn cả. Tôn giáo
khẳng định cố gắng thêm cái gì đó vào bạn: đức hạnh,
ngay thẳng, đạo đức, thiền, cầu nguyện. Tôn giáo
khẳng định nói bạn đang thiếu cái gì đó; bạn phải tìm
kiếm cái bạn đang thiếu. Bạn phải tích luỹ cái gì đó.
Cách tiếp cận phủ định của Phật nói bạn không
thiếu cái gì cả. Trong thực tế, bạn đang có quá nhiều
thứ không cần thiết. Bạn phải vứt đi cái gì đó.
Nó cũng giống thế này: một người đi vất vả vào
rặng Himalayas. Bạn càng bắt đầu lên cao hơn, bạn
càng cảm thấy những thứ mình mang theo nặng hơn.
Hành lí của bạn sẽ ngày một nặng hơn. Chiều cao
càng lớn hành lí của bạn càng trở nên nặng hơn. Bạn
sẽ phải vứt mọi thứ đi. Nếu bạn muốn lên tới đỉnh cao
nhất, bạn sẽ phải vứt đi tất cả.
Một khi bạn đã vứt đi tất cả, một khi bạn không
sở hữu cái gì, một khi bạn đã trở thành số không, cái
không, không ai cả, bạn đã đạt tới.
Cái gì đó phải bị xoá bỏ đi, không thêm vào cho
bạn. Cái gì đó phải vứt đi, không tích luỹ lại.
Khi Phật đạt tới, ai đó hỏi ông ấy, "Ông đã đạt
được cái gì?"
Ông ấy cười phá lên. Ông ấy nói, "Ta chẳng đạt
được cái gì cả - bởi vì bất kì cái gì ta đã đạt tới thì bao
giờ cũng ở cùng với ta. Ngược lại, ta đã đánh mất đi
nhiều thứ. Ta đã đánh mất bản ngã của mình. Ta đã
đánh mất ý nghĩ của mình, tâm trí của mình. Ta đã
đánh mất tất cả những thứ ta quen cảm thấy ta có. Ta
đã đánh mất thân thể mình - ta hay nghĩ ta là thân thể.
Ta đã đánh mất tất cả những cái đó. Bây giờ ta tồn tại
như cái không thuần khiết. Nhưng đây là thành đạt
của ta."
Để tôi giải thích điều đó cho bạn, bởi vì đây chính
là điều trung tâm.
Theo cách tiếp cận của Phật, trong bắt đầu vô
thuỷ của sự tồn tại chỉ có giấc ngủ tuyệt đối; sự tồn tại
trong giấc ngủ say, ngáy, điều người Hindu gọi là
sushupti, trạng thái ngủ không mơ. Toàn thể sự tồn tại
là giấc ngủ trong sushupti. Không cái gì chuyển động,
mọi thứ đều nghỉ ngơi - hoàn toàn nghỉ, tuyệt đối
nghỉ, bạn có thể nói nó không tồn tại chút nào.
Khi bạn đi vào trong sushupti mọi đêm, khi giấc
mơ dừng lại, bạn đi vào trong cái không nguyên thuỷ
đó. Và nếu trong đêm không có vài khoảnh khắc của
cái không nguyên thuỷ đó, bạn cảm thấy không được
khoẻ lại, bạn cảm thấy không sảng khoái. Nếu cả đêm
bạn mơ, xoay người trở mình trên giường, đến sáng
bạn còn mệt hơn là lúc bạn lên giường. Bạn không thể
tan biến, bạn không thể làm mất bản thân mình.
Nếu bạn đã trong sushupti, trong trạng thái ngủ
không mơ, điều đó có nghĩa là bạn đã đi vào trong cái
bắt đầu vô thuỷ đó. Tại đó có năng nượng. Tại đó bạn
được nghỉ ngơi, phục hồi, tươi mới. Lần nữa lại tràn
đầy nhựa sống, tràn đầy cuộc sống và vui vẻ. Điều đó,
Phật nói, là cái bắt đầu; nhưng ông ấy gọi nó là cái bắt
đầu vô thuỷ. Nó cũng giống như sushupti, nó là cực kì
vô ý thức; không có ý thức trong nó. Nó giống như samadhi, chỉ với một điểm khác biệt: trong samadhi
người ta hoàn toàn tỉnh thức. Trong sushupti đó, trong
giấc ngủ sâu không mơ đó, không có ý thức, thậm chí
không có ngọn lửa ý thức nào - đêm tối đen. Nó cũng
là trạng thái sat-chit-anand, nhưng trạng thái này là vô
ý thức.
Vào buổi sáng khi bạn tỉnh dậy, bạn nói, "Đêm
qua tốt thế, mình ngủ rất say. Giấc ngủ tốt thế và đầy
phúc lạc." Nhưng điều này bạn nói vào buổi sáng. Khi
bạn thực sự trong giấc ngủ đó, bạn không nhận biết;
bạn hoàn toàn vô ý thức. Khi bạn tỉnh vào buổi sáng,
thế thì bạn nhìn ngược lại và rồi bạn nhận ra: "Ừ
đúng, nó tốt thật!"
Khi một người thức tỉnh trong samadhi, người đó
nhận ra rằng: "Tất cả mọi kiếp sống của mình trong
quá khứ, chúng tất cả đều phúc lạc. Mình đã sống
trong một thế giới cực kì vui thích, kì diệu. Mình
chưa bao giờ khổ cả." Thế thì người ta nhận ra, nhưng
ngay bây giờ bạn không thể nhận ra được - bạn vô ý
thức.
Trạng thái nguyên thuỷ là tràn đầy phúc lạc,
nhưng không có ai để nhận ra nó. Cây cối vẫn tồn tại
trong trạng thái nguyên thuỷ đó; núi non và đại dương
và mây và sa mạc, chúng vẫn tồn tại trong ý thức
nguyên thuỷ đó. Đấy là trạng thái của vô ý thức.
Điều này Phật gọi là cái không, cái không thuần
khiết, bởi vì không có phân biệt, không phân ranh
giới. Nó mờ đục: không hình dạng, không tên tuổi.
Nó giống như đêm tối.
Thế rồi sự bùng nổ tới. Bây giờ, các nhà khoa học
cũng nói về vụ nổ này; họ gọi nó là 'big bang'. Thế thì
mọi thứ đều nổ tung. Cái không biến mất và mọi thứ
xuất hiện. Điều đó vẫn còn là một giả thuyết, ngay cả
với các nhà khoa học, bởi vì không ai có thể quay
ngược lại được. Với các nhà khoa học đấy là một giả
thuyết, nhiều nhất cũng chỉ là một giả thuyết có thể
nhất.
Có nhiều lí thuyết đã được đề đạt, đề xuất, nhưng
'thuyết big bang' là được chấp nhận chung - rằng từ
cái không đó mọi sự nổ ra, giống như hạt mầm nổ ra,
trở thành cây. Và trong cái cây lại có hàng triệu hạt
mầm; và thế rồi chúng lại nổ. Một hạt mầm có thể làm
tràn đầy cả trái đất bằng mầu lục. Đây là điều sự bùng
nổ nghĩa là gì.
Bạn đã quan sát sự kiện đó chưa? - một bí ẩn
thế...một hạt mầm nhỏ, thấy được bằng mắt trần, có
thể nổ ra và làm đầy toàn thể trái đất bằng những khu
rừng. Không chỉ toàn thể trái đất: tất cả mọi trái đất có
thể có trong sự tồn tại. Chỉ một hạt mầm thôi! Và nếu
bạn đập hạt mầm đó ra, bạn sẽ thấy gì trong nó? Chỉ
cái không, chỉ cái không thuần khiết. Từ cái không
này, cái Toàn thể đã tiến hoá ra.
Với các nhà khoa học đấy chỉ là giả thuyết, suy
diễn. Với vị phật nó không phải là giả thuyết - nó là
kinh nghiệm của ông ấy. Ông ấy đã biết điều này xảy
ra bên trong mình. Tôi sẽ cố gắng giải thích điều đó
cho bạn, cách người ta đi tới biết cái bắt đầu vô thuỷ
này - bởi vì bạn không thể quay lại được, nhưng có
cách để đi lên trước. Và, như mọi thứ đi theo vòng
tròn, thời gian cũng chuyển theo vòng tròn.
Tại phương Tây, khái niệm về thời gian là tuyến
tính, thời gian đi theo đường thẳng, chiều ngang; nó
cứ đi mãi và đi mãi. Nhưng ở phương Đông, chúng ta
tin vào thời gian vòng tròn. Và khái niệm phương
Đông về thời gian gần với thực tại hơn, bởi vì mọi
khoảnh khắc đều xoay vòng. Trái đất đi theo vòng
tròn, mặt trăng đi theo vòng tròn, các ngôi sao đi theo
vòng tròn. Năm đi theo vòng tròn, cuộc sống đi theo
vòng tròn: sinh ra, thơ ấu, thanh niên, già lão - lại sinh
ra! Điều bạn gọi là cái chết thì lại là sinh ra. Lại thời
thơ ấu, lại thời thanh niên... và bánh xe cứ chuyển đi.
Và năm cứ xoay vòng xoay vòng mãi: mùa hè tới, rồi
mùa mưa, và mùa đông và lại mùa hè.
Mọi thứ đều di chuyển theo vòng tròn! Cho nên
tại sao lại phải có ngoại lệ - thời gian? Thời gian cũng
đi theo vòng tròn. Người ta không thể đi ngược lại
được, nhưng nếu bạn cứ đi lên, tiến lên trước, một
ngày nào đó thời gian sẽ bắt đầu đi vào vòng tròn.
Bạn đạt tới cái bắt đầu vô thuỷ, hay, bây giờ bạn có
thể gọi nó là cái kết thúc vô chung.
Phật đã biết điều đó, đã kinh nghiệm điều đó.
Điều các nhà khoa học gọi là 'big bang' thì tôi gọi
là 'cực thích vũ trụ'. Và điều đó với tôi dường như có
nghĩa hơn. 'Big bang' có chút ít xấu xí, quá kĩ thuật,
không mang tính người. 'Cực thích vũ trụ' - vũ trụ
bùng nổ trong cực thích. Hàng triệu dạng được sinh ra
từ nó. Và nó là một kinh nghiệm cực kì phúc lạc, cho
nên chúng ta gọi nó là 'cực thích vũ trụ'.
Trong cực thích đó ba điều đã phát triển lên. Thứ
nhất, vũ trụ; điều chúng ta ở phương Đông gọi là sat.
Từ vũ trụ này cuộc sống đã phát triển lên; điều chúng
ta gọi là ananda. Và từ cuộc sống đã phát triển tâm trí,
điều chúng ta gọi là chit. Sat nghĩa là hiện hữu;
ananda nghĩa là mở hội cho sự hiện hữu - khi cái cây
tới độ nở hoa, nó mở hội cho sự hiện hữu của nó. Và
chit nghĩa là tâm thức - khi bạn đã trở nên ý thức về
phúc lạc của mình, về việc mở hội của mình. Ba trạng
thái này: sat-chit-anand.
Con người đã đi tới tâm trí. Tảng đá vẫn ở giai
đoạn đầu tiên: vũ trụ - chúng tồn tại nhưng chúng
không nở hoa, chúng không mở hội; chúng đóng,
cuộn vào trong chúng. Một ngày nào đó chúng sẽ bắt
đầu chuyển động, một ngày nào đó chúng sẽ mở cánh
hoa của mình ra, nhưng ngay bây giờ chúng tự giam
hãm bên trong mình, hoàn toàn đóng.
Cây cối, con vật, chúng đã đi sang giai đoạn tiếp:
cuộc sống - hạnh phúc thế, đẹp thế, mầu sắc thế.
Chim chóc cứ hót, và cây cối cứ nở hoa. Đây là trạng
thái thứ hai: cuộc sống. Trạng thái thứ ba, chỉ con
người mới đạt tới nó: trạng thái của tâm trí, trạng thái
của chit - ý thức.
Phật nói: Ba trạng thái này giống như mơ. Trạng
thái thứ nhất, sự bắt đầu vô thuỷ, trạng thái nguyên
thuỷ, là giống như giấc ngủ - sushupti. Ba trạng thái
này giống như mơ; ba trạng thái này giống như vở
kịch cứ mở ra mãi. Nếu bạn vượt ra ngoài tâm trí, nếu
bạn bắt đầu đi hướng tới thiền, đó là hướng tới vô trí,
lần nữa sự bùng nổ khác lại xảy ra, nhưng bây giờ nó
không còn là việc nổ ra nữa - nó là việc nổ vào. Cũng
như một ngày nào đó việc nổ ra đã xảy ra và hàng
triệu thứ được sinh ra từ cái không, thì khi việc nổ vào xảy ra, các hình dạng, tên tuổi biến mất - lại cái không
được sinh ra từ nó. Vòng tròn được hoàn chỉnh.
Các nhà khoa học chỉ nói về nổ ra, họ chưa nói về
nổ vào - điều rất phi logic. Bởi vì nếu nổ ra là có thể,
thì nổ vào cũng là có thể.
Một hạt mầm được ném vào đất. Nó nổ ra. Cây
được sinh ra, thế rồi trên cây đó hạt mầm lại được
sinh ra. Hạt mầm bây giờ là cái gì? Khi hạt mầm nổ
ra, nó là cây. Khi cây nổ vào, nó lại là hạt mầm. Hạt
mầm đã mang cái cây; nó tự mở mình ra và trở thành
cây. Bây giờ cây đóng nó lại, lui vào hang, trở thành
hạt mầm nhỏ.
Nếu việc nổ ra đã xảy ra trong thế giới này, như
các nhà khoa học bây giờ tin, thế thì ý tưởng của Phật
về nổ vào cũng là một thực tại. Nổ ra không thể tồn
nếu không có nổ vào. Chúng cả hai đều đi cùng nhau.
Nổ vào nghĩa là lần nữa tâm trí đi vào trong cuộc
sống, cuộc sống đi vào trong vũ trụ, vũ trụ đi vào
trong cái không - thế thì vòng tròn đầy đủ. Cái không
đi vào trong vũ trụ, vũ trụ đi vào trong cuộc sống,
cuộc sống đi vào trong tâm trí, tâm trí lại đi vào trong
cuộc sống, cuộc sống lại đi vào trong vũ trụ, vũ trụ lại
đi vào trong cái không...vòng tròn là đầy đủ.
Sau nổ vào, khi điều đó đã xảy ra, khi mọi thứ lại
đi tới cái không, bây giờ có khác biệt. Cái không thứ
nhất là vô ý thức; cái không thứ hai này là có ý thức.
Cái không thứ nhất giống như bóng tối; cái không thứ
hai giống như ánh sáng. Cái không thứ nhất giống
như đêm; cái không thứ hai giống như ngày. Cái
không thứ nhất chúng ta gọi là sushupti; cái không
thứ hai chúng ta sẽ gọi là jagriti - nhận biết, thức tỉnh
đầy đủ.
Đây là toàn thể vòng tròn. Cái không thứ nhất các
nhà khoa học gọi là 'thuyết big bang' bởi vì có nhiều
bùng nổ thế và nhiều tiếng động thế. Nó là vụ nổ lớn.
Chỉ một khoảnh khắc trước mọi sự còn im lặng,
không có tiếng động, không âm thanh, và sau một
khoảnh khắc, khi sự tồn tại nổ ra, có nhiều âm thanh
thế và nhiều tiếng động thế. Tất cả mọi loại tiếng
động đều bắt đầu.
Điều gì xảy ra khi nổ ra biến mất vào trong nổ
vào? Âm thanh vô âm. Bây giờ không còn tiếng động
nào nữa. Mọi thứ lại im lặng. Đây là điều thiền gọi là
tiếng vỗ tay của một bàn tay. Đây là điều người Hindu
đã gọi là anahatnad, omkar - âm thanh vô âm.
Cái không đầu tiên người Hindu đã gọi là
nadavisphot - big bang, âm thanh bùng nổ ra. Và cái
không thứ hai lại có khi âm thanh đi vào trong im
lặng; câu chuyện hoàn tất. Khoa học vẫn còn níu bám
vào một nửa câu chuyện; nửa kia bị thiếu. Và cái một,
cái quan sát toàn bộ vở kịch này - từ sushupti, đêm tối
của linh hồn, tới giấc mơ, và từ giấc mơ tới nhận biết
- cái một đang quan sát tất cả điều đó là nhân chứng:
trạng thái thứ tư chúng ta gọi là turiya - cái một đó mà
được bạn biết tới, bạn trở thành vị phật; cái một đó
mà được bạn biết tới, được bạn kinh nghiệm, bạn trở
thành A la hán - bạn đã đạt tới.
Nhưng toàn bộ vấn đề cần được hiểu là thế này:
rằng tất cả mọi lúc, khi bạn ngủ hay mơ hay tỉnh, bạn
đều là Cái đó. Đôi khi không nhận biết, đôi khi nhận biết - đó là khác biệt duy nhất - nhưng bản tính của
bạn vẫn là một.
T.S. Eliot đã viết vài dòng hay:
Chúng ta sẽ không dừng việc thám hiểm
Và cái kết thúc của mọi thám hiểm của chúng ta
sẽ là đi tới nơi chúng ta đã bắt đầu
và biết tới chỗ đó lần đầu tiên.
Qua cái không biết, cánh cửa được ghi nhớ
Khi điều cuối cùng của trái đất bị bỏ lại để
khám phá
Lại chính là cái bắt đầu;
Tại cội nguồn của con sông dài nhất có
tiếng nói của thác đổ ẩn kín
và trẻ con trên cây táo
chẳng được biết tới, bởi vì không được tìm kiếm
nhưng vẫn nghe thấy được, nghe nửa chừng,
trong tĩnh lặng
giữa hai con sóng của biển cả.
nhanh chóng bây giờ, ở đây, bây giờ, bao giờ
cũng thế-
điều kiện đơn giản đầy đủ
có giá không kém hơn mọi thứ...
Điều kiện về tính đơn giản đầy đủ - đơn giản cực
kì - có giá không kém hơn mọi thứ.... Đây là ý nghĩa
của việc từ bỏ của Phật, con đường của ông ấy qua
phủ định. Bạn phải đi tới điểm mà từ đó bạn đã bắt
đầu. Bạn phải biết cái bạn đã là. Bạn phải đạt tới cái
đã đạt tới rồi. Bạn phải đạt tới cái mà, trong bản chất
của mọi vật, không thể nào bị mất; không có cách nào
đánh mất sự tiếp xúc với nó. Nhiều nhất chúng ta có
thể trở nên vô ý thức về nó.
Tôn giáo có nghĩa là trở nên có ý thức về cái
chúng ta đang là. Đấy không phải là việc tìm kiếm cái
gì đó mới; đấy chỉ là nỗ lực để biết cái bao giờ cũng
có đấy, cái vĩnh hằng. Từ cái bắt đầu vô thuỷ tới cái
kết thúc vô chung nó bao giờ cũng có đó.
Bởi vì con đường này là phủ định, nên có vài khó
khăn về nó. Rất khó bị hấp dẫn về Phật giáo, bởi vì
thông thường tâm trí muốn cái gì đó có thực để níu
bám lấy, tâm trí muốn cái gì đó để đạt tới - còn Phật
lại nói chẳng có gì để đạt tới cả, thay vì thế, ngược lại,
bạn phải mất đi cái gì đó. Riêng ý tưởng về việc mất
đi cái gì đó đã là rất không hấp dẫn rồi, bởi vì toàn bộ
khái niệm của chúng ta là về việc có nhiều hơn nhiều
hơn nữa. Còn Phật nói việc có là vấn đề. Bạn càng có
nhiều, bạn càng ít hiện hữu; bởi vì bạn càng có nhiều
bạn càng ít khả năng nhận ra mình - bạn bị lạc.
Cái trống rỗng của bạn, không gian của bạn bị bao
phủ bởi quá nhiều thứ. Người giầu là rất nghèo -
nghèo bởi vì người đó không có không gian nào còn
lại, nghèo bởi vì mọi thứ đều bị xâm chiếm, nghèo bởi
vì người đó không biết cái trống rỗng nào trong bản
thể mình. Và qua cái trống rỗng bạn có thoáng nhìn
về cái nguyên thuỷ và cái tối thượng - và chúng cả hai
là một.
Rất khó bị hấp dẫn về Phật giáo. Chỉ rất, rất hiếm
người với phẩm chất thông minh vô cùng mới có thể
bị hấp dẫn về nó. Nó không thể trở thành tôn giáo của
quần chúng được. Và khi nó trở thành tôn giáo của
quần chúng, nó chỉ trở thành thế khi nó mất đi tất cả mọi cái nguyên bản của nó, khi nó thoả hiệp với quần
chúng.
Tại Ấn Độ Phật giáo đã biến mất, bởi vì những tín
đồ của Phật cứ khăng khăng vào sự thuần khiết của
nó. Có những người nghĩ rằng chính bởi vì các triết
gia Hindu và các nhà huyền môn Hindu đã bác bẻ
Phật, đó là lí do tại sao Phật giáo lại biến mất khỏi Ấn
Độ - điều đó là sai. Nó không thể nào bị bác bẻ.
Không ai đã bao giờ bác bẻ được nó. Không có khả
năng nào bác bẻ nó, bởi vì ngay chỗ đầu tiên nó
không dựa trên logic.
Nếu cái gì đó dựa trên logic, bạn có thể phá huỷ
nó bằng logic. Nếu cái gì đó dựa trên bằng chứng
logic, bạn có thể bác bẻ nó. Phật giáo không dựa trên
logic chút nào. Nó dựa trên kinh nghiệm - bạn không
thể nào bác bẻ được nó. Nó mang tính rất tồn tại. Nó
không tin vào bất kì cái gì siêu hình - làm sao bạn có
thể bác bẻ được nó? Và nó chẳng bao giờ khẳng định
cái gì về bất kì khái niệm nào. Nó chỉ mô tả kinh
nghiệm bên trong nhất. Nó không có triết lí cho nên
các triết gia không thể nào bác bẻ nó được.
Nhưng điều này là đúng, rằng Phật giáo đã biến
mất khỏi Ấn Độ. Nguyên nhân của biến mất này,
nguyên nhân cơ bản là: Phật và các tín đồ của ông ấy
cứ nhất định đòi giữ tính thuần khiết của nó. Chính sự
khăng khăng này về tính thuần khiết của nó đã trở
thành lỗ hổng không thể vượt qua nổi. Quần chúng
không thể nào hiểu nổi nó - chỉ rất hiếm người, những
người rất, rất có văn hoá, thông minh, mang dòng dõi
quí tộc, vài người, vài người được chọn mới có khả
năng hiểu nó, điều Phật ngụ ý. Và những người hiểu
nó, trong chính việc hiểu của mình, họ được biến đổi.
Nhưng với quần chúng điều đó là vô nghĩa. Nó mất
sức bám vào quần chúng.
Tại Trung Quốc nó đã thành công. Tại Tây Tạng,
tại Ceylon, tại Miama, tại Thái Lan, tại Nhật Bản, nó
đã thành công - bởi vì các nhà truyền Phật giáo,
những người đi khỏi Ấn Độ, khi thấy điều đã xảy ra ở
Ấn Độ, đã trở nên rất thoả hiệp, họ đã thoả hiệp. Họ
bắt đầu nói theo ngôn ngữ khẳng định. Họ bắt đầu nói
về thành đạt, phúc lạc, cõi trời - từ cửa sau họ đã đem
lại mọi thứ mà Phật đã phủ định.
Lần nữa quần chúng lại sung sướng. Toàn thể
Trung Quốc, toàn thể châu Á đều được chuyển sang
Phật giáo - trừ Ấn Độ. Tại Ấn Độ họ đã cố gắng chỉ
giữ thuần khiết, không có bất kì thoả hiệp nào; điều
đó là không thể được. Tại Trung Quốc, Phật giáo đã
trở thành tôn giáo của quần chúng, nhưng thế thì nó
làm mất đi chân lí của nó.
Để tôi kể cho các bạn một giai thoại:
Một con quỉ non đã được phái lên trái đất để xem
xét xung quanh và xem mọi sự diễn tiến ra sao. Nó
nhanh chóng trở về địa ngục, khiếp hãi, và xin tiếp
kiến với Beelzebub, đích thân chúa quỉ.
"Thưa ngài," nó lắp bắp, "điều gì đó khủng khiếp
đã xảy ra! Có một người có râu đang đi khắp trái đất,
nói về Chân lí, và mọi người bắt đầu nghe ông ta.
Phải làm ngay điều gì đó đi."
tính, thời gian đi theo đường thẳng, chiều ngang; nó
cứ đi mãi và đi mãi. Nhưng ở phương Đông, chúng ta
tin vào thời gian vòng tròn. Và khái niệm phương
Đông về thời gian gần với thực tại hơn, bởi vì mọi
khoảnh khắc đều xoay vòng. Trái đất đi theo vòng
tròn, mặt trăng đi theo vòng tròn, các ngôi sao đi theo
vòng tròn. Năm đi theo vòng tròn, cuộc sống đi theo
vòng tròn: sinh ra, thơ ấu, thanh niên, già lão - lại sinh
ra! Điều bạn gọi là cái chết thì lại là sinh ra. Lại thời
thơ ấu, lại thời thanh niên... và bánh xe cứ chuyển đi.
Và năm cứ xoay vòng xoay vòng mãi: mùa hè tới, rồi
mùa mưa, và mùa đông và lại mùa hè.
Mọi thứ đều di chuyển theo vòng tròn! Cho nên
tại sao lại phải có ngoại lệ - thời gian? Thời gian cũng
đi theo vòng tròn. Người ta không thể đi ngược lại
được, nhưng nếu bạn cứ đi lên, tiến lên trước, một
ngày nào đó thời gian sẽ bắt đầu đi vào vòng tròn.
Bạn đạt tới cái bắt đầu vô thuỷ, hay, bây giờ bạn có
thể gọi nó là cái kết thúc vô chung.
Phật đã biết điều đó, đã kinh nghiệm điều đó.
Điều các nhà khoa học gọi là 'big bang' thì tôi gọi
là 'cực thích vũ trụ'. Và điều đó với tôi dường như có
nghĩa hơn. 'Big bang' có chút ít xấu xí, quá kĩ thuật,
không mang tính người. 'Cực thích vũ trụ' - vũ trụ
bùng nổ trong cực thích. Hàng triệu dạng được sinh ra
từ nó. Và nó là một kinh nghiệm cực kì phúc lạc, cho
nên chúng ta gọi nó là 'cực thích vũ trụ'.
Trong cực thích đó ba điều đã phát triển lên. Thứ
nhất, vũ trụ; điều chúng ta ở phương Đông gọi là sat.
Từ vũ trụ này cuộc sống đã phát triển lên; điều chúng
ta gọi là ananda. Và từ cuộc sống đã phát triển tâm trí,
điều chúng ta gọi là chit. Sat nghĩa là hiện hữu;
ananda nghĩa là mở hội cho sự hiện hữu - khi cái cây
tới độ nở hoa, nó mở hội cho sự hiện hữu của nó. Và
chit nghĩa là tâm thức - khi bạn đã trở nên ý thức về
phúc lạc của mình, về việc mở hội của mình. Ba trạng
thái này: sat-chit-anand.
Con người đã đi tới tâm trí. Tảng đá vẫn ở giai
đoạn đầu tiên: vũ trụ - chúng tồn tại nhưng chúng
không nở hoa, chúng không mở hội; chúng đóng,
cuộn vào trong chúng. Một ngày nào đó chúng sẽ bắt
đầu chuyển động, một ngày nào đó chúng sẽ mở cánh
hoa của mình ra, nhưng ngay bây giờ chúng tự giam
hãm bên trong mình, hoàn toàn đóng.
Cây cối, con vật, chúng đã đi sang giai đoạn tiếp:
cuộc sống - hạnh phúc thế, đẹp thế, mầu sắc thế.
Chim chóc cứ hót, và cây cối cứ nở hoa. Đây là trạng
thái thứ hai: cuộc sống. Trạng thái thứ ba, chỉ con
người mới đạt tới nó: trạng thái của tâm trí, trạng thái
của chit - ý thức.
Phật nói: Ba trạng thái này giống như mơ. Trạng
thái thứ nhất, sự bắt đầu vô thuỷ, trạng thái nguyên
thuỷ, là giống như giấc ngủ - sushupti. Ba trạng thái
này giống như mơ; ba trạng thái này giống như vở
kịch cứ mở ra mãi. Nếu bạn vượt ra ngoài tâm trí, nếu
bạn bắt đầu đi hướng tới thiền, đó là hướng tới vô trí,
lần nữa sự bùng nổ khác lại xảy ra, nhưng bây giờ nó
không còn là việc nổ ra nữa - nó là việc nổ vào. Cũng
như một ngày nào đó việc nổ ra đã xảy ra và hàng
triệu thứ được sinh ra từ cái không, thì khi việc nổ vào xảy ra, các hình dạng, tên tuổi biến mất - lại cái không
được sinh ra từ nó. Vòng tròn được hoàn chỉnh.
Các nhà khoa học chỉ nói về nổ ra, họ chưa nói về
nổ vào - điều rất phi logic. Bởi vì nếu nổ ra là có thể,
thì nổ vào cũng là có thể.
Một hạt mầm được ném vào đất. Nó nổ ra. Cây
được sinh ra, thế rồi trên cây đó hạt mầm lại được
sinh ra. Hạt mầm bây giờ là cái gì? Khi hạt mầm nổ
ra, nó là cây. Khi cây nổ vào, nó lại là hạt mầm. Hạt
mầm đã mang cái cây; nó tự mở mình ra và trở thành
cây. Bây giờ cây đóng nó lại, lui vào hang, trở thành
hạt mầm nhỏ.
Nếu việc nổ ra đã xảy ra trong thế giới này, như
các nhà khoa học bây giờ tin, thế thì ý tưởng của Phật
về nổ vào cũng là một thực tại. Nổ ra không thể tồn
nếu không có nổ vào. Chúng cả hai đều đi cùng nhau.
Nổ vào nghĩa là lần nữa tâm trí đi vào trong cuộc
sống, cuộc sống đi vào trong vũ trụ, vũ trụ đi vào
trong cái không - thế thì vòng tròn đầy đủ. Cái không
đi vào trong vũ trụ, vũ trụ đi vào trong cuộc sống,
cuộc sống đi vào trong tâm trí, tâm trí lại đi vào trong
cuộc sống, cuộc sống lại đi vào trong vũ trụ, vũ trụ lại
đi vào trong cái không...vòng tròn là đầy đủ.
Sau nổ vào, khi điều đó đã xảy ra, khi mọi thứ lại
đi tới cái không, bây giờ có khác biệt. Cái không thứ
nhất là vô ý thức; cái không thứ hai này là có ý thức.
Cái không thứ nhất giống như bóng tối; cái không thứ
hai giống như ánh sáng. Cái không thứ nhất giống
như đêm; cái không thứ hai giống như ngày. Cái
không thứ nhất chúng ta gọi là sushupti; cái không
thứ hai chúng ta sẽ gọi là jagriti - nhận biết, thức tỉnh
đầy đủ.
Đây là toàn thể vòng tròn. Cái không thứ nhất các
nhà khoa học gọi là 'thuyết big bang' bởi vì có nhiều
bùng nổ thế và nhiều tiếng động thế. Nó là vụ nổ lớn.
Chỉ một khoảnh khắc trước mọi sự còn im lặng,
không có tiếng động, không âm thanh, và sau một
khoảnh khắc, khi sự tồn tại nổ ra, có nhiều âm thanh
thế và nhiều tiếng động thế. Tất cả mọi loại tiếng
động đều bắt đầu.
Điều gì xảy ra khi nổ ra biến mất vào trong nổ
vào? Âm thanh vô âm. Bây giờ không còn tiếng động
nào nữa. Mọi thứ lại im lặng. Đây là điều thiền gọi là
tiếng vỗ tay của một bàn tay. Đây là điều người Hindu
đã gọi là anahatnad, omkar - âm thanh vô âm.
Cái không đầu tiên người Hindu đã gọi là
nadavisphot - big bang, âm thanh bùng nổ ra. Và cái
không thứ hai lại có khi âm thanh đi vào trong im
lặng; câu chuyện hoàn tất. Khoa học vẫn còn níu bám
vào một nửa câu chuyện; nửa kia bị thiếu. Và cái một,
cái quan sát toàn bộ vở kịch này - từ sushupti, đêm tối
của linh hồn, tới giấc mơ, và từ giấc mơ tới nhận biết
- cái một đang quan sát tất cả điều đó là nhân chứng:
trạng thái thứ tư chúng ta gọi là turiya - cái một đó mà
được bạn biết tới, bạn trở thành vị phật; cái một đó
mà được bạn biết tới, được bạn kinh nghiệm, bạn trở
thành A la hán - bạn đã đạt tới.
Nhưng toàn bộ vấn đề cần được hiểu là thế này:
rằng tất cả mọi lúc, khi bạn ngủ hay mơ hay tỉnh, bạn
đều là Cái đó. Đôi khi không nhận biết, đôi khi nhận biết - đó là khác biệt duy nhất - nhưng bản tính của
bạn vẫn là một.
T.S. Eliot đã viết vài dòng hay:
Chúng ta sẽ không dừng việc thám hiểm
Và cái kết thúc của mọi thám hiểm của chúng ta
sẽ là đi tới nơi chúng ta đã bắt đầu
và biết tới chỗ đó lần đầu tiên.
Qua cái không biết, cánh cửa được ghi nhớ
Khi điều cuối cùng của trái đất bị bỏ lại để
khám phá
Lại chính là cái bắt đầu;
Tại cội nguồn của con sông dài nhất có
tiếng nói của thác đổ ẩn kín
và trẻ con trên cây táo
chẳng được biết tới, bởi vì không được tìm kiếm
nhưng vẫn nghe thấy được, nghe nửa chừng,
trong tĩnh lặng
giữa hai con sóng của biển cả.
nhanh chóng bây giờ, ở đây, bây giờ, bao giờ
cũng thế-
điều kiện đơn giản đầy đủ
có giá không kém hơn mọi thứ...
Điều kiện về tính đơn giản đầy đủ - đơn giản cực
kì - có giá không kém hơn mọi thứ.... Đây là ý nghĩa
của việc từ bỏ của Phật, con đường của ông ấy qua
phủ định. Bạn phải đi tới điểm mà từ đó bạn đã bắt
đầu. Bạn phải biết cái bạn đã là. Bạn phải đạt tới cái
đã đạt tới rồi. Bạn phải đạt tới cái mà, trong bản chất
của mọi vật, không thể nào bị mất; không có cách nào
đánh mất sự tiếp xúc với nó. Nhiều nhất chúng ta có
thể trở nên vô ý thức về nó.
Tôn giáo có nghĩa là trở nên có ý thức về cái
chúng ta đang là. Đấy không phải là việc tìm kiếm cái
gì đó mới; đấy chỉ là nỗ lực để biết cái bao giờ cũng
có đấy, cái vĩnh hằng. Từ cái bắt đầu vô thuỷ tới cái
kết thúc vô chung nó bao giờ cũng có đó.
Bởi vì con đường này là phủ định, nên có vài khó
khăn về nó. Rất khó bị hấp dẫn về Phật giáo, bởi vì
thông thường tâm trí muốn cái gì đó có thực để níu
bám lấy, tâm trí muốn cái gì đó để đạt tới - còn Phật
lại nói chẳng có gì để đạt tới cả, thay vì thế, ngược lại,
bạn phải mất đi cái gì đó. Riêng ý tưởng về việc mất
đi cái gì đó đã là rất không hấp dẫn rồi, bởi vì toàn bộ
khái niệm của chúng ta là về việc có nhiều hơn nhiều
hơn nữa. Còn Phật nói việc có là vấn đề. Bạn càng có
nhiều, bạn càng ít hiện hữu; bởi vì bạn càng có nhiều
bạn càng ít khả năng nhận ra mình - bạn bị lạc.
Cái trống rỗng của bạn, không gian của bạn bị bao
phủ bởi quá nhiều thứ. Người giầu là rất nghèo -
nghèo bởi vì người đó không có không gian nào còn
lại, nghèo bởi vì mọi thứ đều bị xâm chiếm, nghèo bởi
vì người đó không biết cái trống rỗng nào trong bản
thể mình. Và qua cái trống rỗng bạn có thoáng nhìn
về cái nguyên thuỷ và cái tối thượng - và chúng cả hai
là một.
Rất khó bị hấp dẫn về Phật giáo. Chỉ rất, rất hiếm
người với phẩm chất thông minh vô cùng mới có thể
bị hấp dẫn về nó. Nó không thể trở thành tôn giáo của
quần chúng được. Và khi nó trở thành tôn giáo của
quần chúng, nó chỉ trở thành thế khi nó mất đi tất cả mọi cái nguyên bản của nó, khi nó thoả hiệp với quần
chúng.
Tại Ấn Độ Phật giáo đã biến mất, bởi vì những tín
đồ của Phật cứ khăng khăng vào sự thuần khiết của
nó. Có những người nghĩ rằng chính bởi vì các triết
gia Hindu và các nhà huyền môn Hindu đã bác bẻ
Phật, đó là lí do tại sao Phật giáo lại biến mất khỏi Ấn
Độ - điều đó là sai. Nó không thể nào bị bác bẻ.
Không ai đã bao giờ bác bẻ được nó. Không có khả
năng nào bác bẻ nó, bởi vì ngay chỗ đầu tiên nó
không dựa trên logic.
Nếu cái gì đó dựa trên logic, bạn có thể phá huỷ
nó bằng logic. Nếu cái gì đó dựa trên bằng chứng
logic, bạn có thể bác bẻ nó. Phật giáo không dựa trên
logic chút nào. Nó dựa trên kinh nghiệm - bạn không
thể nào bác bẻ được nó. Nó mang tính rất tồn tại. Nó
không tin vào bất kì cái gì siêu hình - làm sao bạn có
thể bác bẻ được nó? Và nó chẳng bao giờ khẳng định
cái gì về bất kì khái niệm nào. Nó chỉ mô tả kinh
nghiệm bên trong nhất. Nó không có triết lí cho nên
các triết gia không thể nào bác bẻ nó được.
Nhưng điều này là đúng, rằng Phật giáo đã biến
mất khỏi Ấn Độ. Nguyên nhân của biến mất này,
nguyên nhân cơ bản là: Phật và các tín đồ của ông ấy
cứ nhất định đòi giữ tính thuần khiết của nó. Chính sự
khăng khăng này về tính thuần khiết của nó đã trở
thành lỗ hổng không thể vượt qua nổi. Quần chúng
không thể nào hiểu nổi nó - chỉ rất hiếm người, những
người rất, rất có văn hoá, thông minh, mang dòng dõi
quí tộc, vài người, vài người được chọn mới có khả
năng hiểu nó, điều Phật ngụ ý. Và những người hiểu
nó, trong chính việc hiểu của mình, họ được biến đổi.
Nhưng với quần chúng điều đó là vô nghĩa. Nó mất
sức bám vào quần chúng.
Tại Trung Quốc nó đã thành công. Tại Tây Tạng,
tại Ceylon, tại Miama, tại Thái Lan, tại Nhật Bản, nó
đã thành công - bởi vì các nhà truyền Phật giáo,
những người đi khỏi Ấn Độ, khi thấy điều đã xảy ra ở
Ấn Độ, đã trở nên rất thoả hiệp, họ đã thoả hiệp. Họ
bắt đầu nói theo ngôn ngữ khẳng định. Họ bắt đầu nói
về thành đạt, phúc lạc, cõi trời - từ cửa sau họ đã đem
lại mọi thứ mà Phật đã phủ định.
Lần nữa quần chúng lại sung sướng. Toàn thể
Trung Quốc, toàn thể châu Á đều được chuyển sang
Phật giáo - trừ Ấn Độ. Tại Ấn Độ họ đã cố gắng chỉ
giữ thuần khiết, không có bất kì thoả hiệp nào; điều
đó là không thể được. Tại Trung Quốc, Phật giáo đã
trở thành tôn giáo của quần chúng, nhưng thế thì nó
làm mất đi chân lí của nó.
Để tôi kể cho các bạn một giai thoại:
Một con quỉ non đã được phái lên trái đất để xem
xét xung quanh và xem mọi sự diễn tiến ra sao. Nó
nhanh chóng trở về địa ngục, khiếp hãi, và xin tiếp
kiến với Beelzebub, đích thân chúa quỉ.
"Thưa ngài," nó lắp bắp, "điều gì đó khủng khiếp
đã xảy ra! Có một người có râu đang đi khắp trái đất,
nói về Chân lí, và mọi người bắt đầu nghe ông ta.
Phải làm ngay điều gì đó đi."
Beelzebub mỉm cười hài lòng, hút cái tẩu của
mình mà chẳng bình luận gì.
"Thưa ngài! Ngài không nhận ra sự nghiêm trọng
của tình huống này sao" con quỉ non mất trí tiếp tục
nói. "Ngay đây thôi mọi sự sẽ mất hết!"
Beelzebub từ từ bỏ tẩu ra, gõ tẩu vào cái gạt tàn,
và ngồi lại vào trong ghế quay, tay bó sau đầu.
"Đừng lo, con," nó chỉ bảo. "Chúng ta sẽ để cho
điều đó diễn ra lâu thêm chút nữa rồi, khi điều đó tiến
đủ xa thì chúng ta sẽ bước vào và giúp họ tổ chức
lại!"
Và một khi tôn giáo được tổ chức lại, nó chết -
bởi vì bạn có thể tổ chức một tôn giáo chỉ khi bạn
thoả hiệp với quần chúng. Bạn có thể tổ chức ra tôn
giáo chỉ khi bạn tuân theo ham muốn của quần chúng
thông thường. Bạn có thể tổ chức ra tôn giáo chỉ khi
bạn sẵn sàng làm nó thành chính trị và bạn sẵn sàng
đánh mất tính tôn giáo của nó.
Tôn giáo có thể được tổ chức chỉ khi nó không
còn là tôn giáo nữa. Điều đó nói lên rằng: tôn giáo
không thể được tổ chức như tôn giáo. Được tổ chức
lại nó không còn là tôn giáo nữa. Tôn giáo về cơ bản
vẫn còn không được tổ chức, vẫn còn chút ít hỗn loạn,
vẫn còn chút ít mất trật tự - bởi vì tôn giáo là tự do.
Bây giờ đến lời kinh:
Phật nói:
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ
trôi giạt theo dòng chảy. Nếu mẩu gỗ không bị
bờ sông giữ lại, không bị người vớt lấy, không
bị ngáng trở bởi các thần, không bị cuốn vào
xoáy nước, bản thân nó không mục ra, ta đảm
bảo với các ông là mẩu gỗ này cuối cùng sẽ ra
tới đại dương.
Một lời kinh rất có ý nghĩa. Điều thứ nhất Phật
nói: Buông xuôi! Điều cơ sở nhất là: buông xuôi theo
thực tại. Bạn càng tranh đấu, bạn càng xung đột với
nó, bạn sẽ càng tạo ra chướng ngại. Bạn càng tranh
đấu với thực tại, bạn sẽ càng là người thua. Tất nhiên,
qua tranh đấu bạn có thể đạt tới bản ngã, bạn có thể
trở thành một bản ngã rất mạnh, nhưng bản ngã của
bạn sẽ là cản trở.
Phật nói:
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ
trôi giạt theo dòng chảy.
Họ phải hoàn toàn buông xuôi theo dòng sông
cuộc sống, hoàn toàn buông xuôi theo dòng sông của
sự tồn tại. Trong buông xuôi sâu sắc, bản ngã biến
mất. Và khi bản ngã không có đó, lần đầu tiên bạn trở
nên nhận biết về cái bao giờ cũng có đó.
Bản ngã vận hành như tấm khăn bịt mắt bạn. Bản
ngã giữ bạn mù quáng; nó không cho phép bạn thấy
chân lí. Nó tạo ra quá nhiều khói và lửa có khuynh
hướng bị mất đi trong khói. Bản ngã giống như quá nhiều mây đen quanh mặt trời - mặt trời mất tăm.
Không phải là mây có thể phá huỷ được mặt trời,
nhưng chúng có thể che khuất mặt trời.
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ...
... họ nên trở thành mẩu gỗ trôi giạt. Bạn có quan
sát mẩu gỗ trôi theo dòng sông không? - không ý
tưởng gì của riêng mình, thậm chí không cố gắng đạt
tới đâu cả, thậm chí không biết dòng sông này đi đâu.
Nếu sông đi về phương bắc, mẩu gỗ đi về phương
bắc. Nếu sông đi về phương nam, mẩu gỗ đi về
phương nam. Mẩu gỗ hoàn toàn hài hoà với dòng
sông. Việc hài hoà với dòng sông này là điều buông
xuôi tất cả là gì.
Nhưng ý tưởng về việc trở thành mẩu gỗ trôi giạt
lại không hấp dẫn. Mọi người tới tôi và họ nói: "Xin
giúp chúng tôi, Osho, để có sức mạnh ý chí hơn nữa.
Xin giúp chúng tôi để trở nên tự tin hơn. Sao chúng
tôi bỏ lỡ sức mạnh ý chí? Làm sao chúng tôi có ý chí
mạnh hơn?"
Mọi người - nếu bạn quan sát bên trong mình, bạn
sẽ thấy cùng ham muốn đó ẩn kín ở kia: làm sao có
sức mạnh ý chí hơn. Mọi người đều muốn trở thành
toàn năng, toàn trí, toàn diện; mọi người đều muốn trở
thành quyền lực. Ai đó muốn trở thành có quyền lực
qua việc có nhiều tiền hơn; tất nhiên, tiền đem tới
quyền lực. Ai đó muốn có quyền lực qua việc trở
thành thủ tướng hay tổng thống một nước; tất nhiên,
chính trị đem tới quyền lực. Ai đó muốn trở thành có
quyền lực bằng việc trở nên mang đức hạnh, bởi vì
đức hạnh đem lại sự kính trọng. Ai đó muốn trở thành
có quyền lực bằng việc trở nên mang tính tôn giáo,
bởi vì tôn giáo cho bạn hào quang của quyền lực, của
quyền lực thiêng liêng. Ai đó muốn có được quyền
lực bằng việc trở nên hiểu biết nhiều hơn; tri thức là
quyền lực. Nhưng dường như là mọi người đều muốn
quyền lực; điều này dường như là ham muốn thông
thường của tâm trí con người.
Còn Phật nói: Trở thành mẩu gỗ trôi giạt. Ông ấy
ngụ ý gì? Ông ấy muốn truyền đạt điều gì? Ông ấy
đang nói: Vứt bỏ cái ý tưởng trở nên có quyền lực này
đi. Đó là cản trở của bạn. Đó là lí do tại sao bạn đã trở
thành không có quyền lực - chính ý tưởng rằng "Mình
phải trở nên có quyền lực" chẳng chứng tỏ cái gì
ngoài việc không có quyền lực của bạn. Mọi người
không có quyền lực đều muốn trở thành toàn năng; họ
muốn có mọi quyền năng trong tay mình - nhưng tại
sao? Bản ngã là ốm yếu, hoang tưởng tự đại.
Phật nói: Trở thành mẩu gỗ trôi giạt - không
quyền lực, không tự lo liệu. Quan sát mẩu gỗ trôi theo
dòng nước: không tự lo liệu thế, không vật lộn, không
xung đột, chỉ hợp tác. Trong thực tế, nói 'hợp tác'
cũng không phải. Mẩu gỗ trôi giạt không có đó theo
bất kì nghĩa bản ngã nào, cho nên chẳng có ích gì mà
nói nó hợp tác. Nó không xung đột, nó không có việc
hợp tác. Nó đơn giản không có đó. Chỉ dòng sông là
có đó. Mẩu gỗ hoàn toàn buông xuôi.
Đây là cách đệ tử phải hiện hữu. Và khi ai đó trở
nên buông xuôi nhiều như thế, Phật nói người đó đã trở thành một srotapanna - dự lưu. 'Srotapanna' nghĩa
là người đã đi vào dòng, nhập lưu.
Tại phương Đông, khái niệm về buông xuôi đã
được phát triển rất kĩ lưỡng, rất chi tiết. Nhưng ví dụ
này về mẩu gỗ trôi giạt thì gần hoàn hảo; bạn không
thể cải tiến thêm được nữa. Đôi khi, ngồi cạnh dòng
sông, quan sát mẩu gỗ trôi xuôi. Thấy mẩu gỗ trôi giạt
an bình làm sao, thảnh thơi làm sao, tin cậy làm sao.
Không hoài nghi. Nếu dòng sông đi về phương Nam,
thì việc đi về phương Nam phải là tốt. Không ham
muốn riêng của nó, không mục tiêu riêng tư - "mục
tiêu của dòng sông là mục tiêu của tôi." Dòng sông đã
sắp đi ra đại dương. Dòng sông đang sắp tan biến vào
cái vô hạn bao la của đại dương. Nếu bạn có thể
buông xuôi theo nó, điều đó sẽ là đủ.
Tới thầy và buông xuôi theo thầy không là gì
ngoài đi vào dòng, nhập lưu. Thầy là người đã buông
xuôi theo dòng sông của sự tồn tại. Với bạn thì khó
thấy được dòng sông của sự tồn tại, nó là rất vô hình.
Nó không mang tính vật chất, nó là rất không vật chất.
Khó mà giữ nó trong tay bạn, nhưng khi bạn đứng bên
cạnh vị phật, ít nhất bạn cũng có thể nắm lấy bàn tay
phật.
Và ông ấy đã trở thành mẩu gỗ trôi giạt. Ông ấy
đang nổi trên dòng sông. Bạn không thể thấy được
dòng sông ngay bây giờ; bạn chưa có tâm thức tinh
luyện nhiều thế. Mắt bạn còn chưa sẵn sàng để thấy
dòng sông đó. Nhưng bạn có thể thấy Phật, bạn có thể
cầm tay ông ấy. Bạn có thể thấy Christ, bạn có thể
cầm tay ông ấy.
Phật đã buông xuôi theo dòng sông vô hạn của
cuộc sống - ít nhất bạn cũng có thể dũng cảm và
buông xuôi theo Phật. Bởi buông xuôi theo Phật bạn
sẽ buông xuôi theo dòng sông mà Phật đã buông xuôi
theo. Thầy chỉ là lối đi giữa đường, là lối cổng.
Đó là lí do tại sao Jesus cứ nói đi nói lại mãi "Ta
là lối cổng." Tương truyền Jesus đã nói: "Không ai đạt
tới chừng nào người đó chưa đi qua ta." Người Ki tô
giáo đã diễn giải sai điều đó. Họ nghĩ không ai đạt tới
được Thượng đế chừng nào người ta không theo
Christ. Đấy không phải là ý nghĩa. Khi Jesus nói:
"Không ai đạt tới chừng nào người đó chưa đi qua ta,"
ông ấy đang nói, "Chừng nào người đó chưa đi qua
một người đã đạt tới." Ông ấy không nói về Jesus con
của Mary và Joseph; ông ấy đang nói về Christ -
không về Jesus. Ông ấy đang nói về trạng thái của
tâm thức.
'Christ' là tên của trạng thái tâm thức. 'Phật' cũng
là cái tên cho trạng thái tâm thức. Khi ai đó chứng
ngộ, người đó không còn nữa - người đó chỉ là lối
cổng. Nếu bạn buông xuôi theo người đó, bạn sẽ có
khả năng buông xuôi theo cách vòng tròn, theo cách
gián tiếp, vào dòng chảy của bản thân cuộc sống.
Trở thành đệ tử nghĩa là sẵn sàng nổi với thầy. Và
nếu bạn có thể nổi với một người, với thầy, bạn sẽ bắt
đầu tận hưởng, bạn sẽ bắt đầu mở hội - bởi vì mọi lo
âu sẽ tan biến, mọi phiền não sẽ tan biến. Và thế thì
bạn sẽ sẵn sàng buông xuôi toàn bộ.
Trước hết cần chút ít nếm trải. Nếm trải đó tới
thông qua thầy - nếm trải đạo, nếm trải pháp, nếm trải
con đường.
mình mà chẳng bình luận gì.
"Thưa ngài! Ngài không nhận ra sự nghiêm trọng
của tình huống này sao" con quỉ non mất trí tiếp tục
nói. "Ngay đây thôi mọi sự sẽ mất hết!"
Beelzebub từ từ bỏ tẩu ra, gõ tẩu vào cái gạt tàn,
và ngồi lại vào trong ghế quay, tay bó sau đầu.
"Đừng lo, con," nó chỉ bảo. "Chúng ta sẽ để cho
điều đó diễn ra lâu thêm chút nữa rồi, khi điều đó tiến
đủ xa thì chúng ta sẽ bước vào và giúp họ tổ chức
lại!"
Và một khi tôn giáo được tổ chức lại, nó chết -
bởi vì bạn có thể tổ chức một tôn giáo chỉ khi bạn
thoả hiệp với quần chúng. Bạn có thể tổ chức ra tôn
giáo chỉ khi bạn tuân theo ham muốn của quần chúng
thông thường. Bạn có thể tổ chức ra tôn giáo chỉ khi
bạn sẵn sàng làm nó thành chính trị và bạn sẵn sàng
đánh mất tính tôn giáo của nó.
Tôn giáo có thể được tổ chức chỉ khi nó không
còn là tôn giáo nữa. Điều đó nói lên rằng: tôn giáo
không thể được tổ chức như tôn giáo. Được tổ chức
lại nó không còn là tôn giáo nữa. Tôn giáo về cơ bản
vẫn còn không được tổ chức, vẫn còn chút ít hỗn loạn,
vẫn còn chút ít mất trật tự - bởi vì tôn giáo là tự do.
Bây giờ đến lời kinh:
Phật nói:
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ
trôi giạt theo dòng chảy. Nếu mẩu gỗ không bị
bờ sông giữ lại, không bị người vớt lấy, không
bị ngáng trở bởi các thần, không bị cuốn vào
xoáy nước, bản thân nó không mục ra, ta đảm
bảo với các ông là mẩu gỗ này cuối cùng sẽ ra
tới đại dương.
Một lời kinh rất có ý nghĩa. Điều thứ nhất Phật
nói: Buông xuôi! Điều cơ sở nhất là: buông xuôi theo
thực tại. Bạn càng tranh đấu, bạn càng xung đột với
nó, bạn sẽ càng tạo ra chướng ngại. Bạn càng tranh
đấu với thực tại, bạn sẽ càng là người thua. Tất nhiên,
qua tranh đấu bạn có thể đạt tới bản ngã, bạn có thể
trở thành một bản ngã rất mạnh, nhưng bản ngã của
bạn sẽ là cản trở.
Phật nói:
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ
trôi giạt theo dòng chảy.
Họ phải hoàn toàn buông xuôi theo dòng sông
cuộc sống, hoàn toàn buông xuôi theo dòng sông của
sự tồn tại. Trong buông xuôi sâu sắc, bản ngã biến
mất. Và khi bản ngã không có đó, lần đầu tiên bạn trở
nên nhận biết về cái bao giờ cũng có đó.
Bản ngã vận hành như tấm khăn bịt mắt bạn. Bản
ngã giữ bạn mù quáng; nó không cho phép bạn thấy
chân lí. Nó tạo ra quá nhiều khói và lửa có khuynh
hướng bị mất đi trong khói. Bản ngã giống như quá nhiều mây đen quanh mặt trời - mặt trời mất tăm.
Không phải là mây có thể phá huỷ được mặt trời,
nhưng chúng có thể che khuất mặt trời.
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ...
... họ nên trở thành mẩu gỗ trôi giạt. Bạn có quan
sát mẩu gỗ trôi theo dòng sông không? - không ý
tưởng gì của riêng mình, thậm chí không cố gắng đạt
tới đâu cả, thậm chí không biết dòng sông này đi đâu.
Nếu sông đi về phương bắc, mẩu gỗ đi về phương
bắc. Nếu sông đi về phương nam, mẩu gỗ đi về
phương nam. Mẩu gỗ hoàn toàn hài hoà với dòng
sông. Việc hài hoà với dòng sông này là điều buông
xuôi tất cả là gì.
Nhưng ý tưởng về việc trở thành mẩu gỗ trôi giạt
lại không hấp dẫn. Mọi người tới tôi và họ nói: "Xin
giúp chúng tôi, Osho, để có sức mạnh ý chí hơn nữa.
Xin giúp chúng tôi để trở nên tự tin hơn. Sao chúng
tôi bỏ lỡ sức mạnh ý chí? Làm sao chúng tôi có ý chí
mạnh hơn?"
Mọi người - nếu bạn quan sát bên trong mình, bạn
sẽ thấy cùng ham muốn đó ẩn kín ở kia: làm sao có
sức mạnh ý chí hơn. Mọi người đều muốn trở thành
toàn năng, toàn trí, toàn diện; mọi người đều muốn trở
thành quyền lực. Ai đó muốn trở thành có quyền lực
qua việc có nhiều tiền hơn; tất nhiên, tiền đem tới
quyền lực. Ai đó muốn có quyền lực qua việc trở
thành thủ tướng hay tổng thống một nước; tất nhiên,
chính trị đem tới quyền lực. Ai đó muốn trở thành có
quyền lực bằng việc trở nên mang đức hạnh, bởi vì
đức hạnh đem lại sự kính trọng. Ai đó muốn trở thành
có quyền lực bằng việc trở nên mang tính tôn giáo,
bởi vì tôn giáo cho bạn hào quang của quyền lực, của
quyền lực thiêng liêng. Ai đó muốn có được quyền
lực bằng việc trở nên hiểu biết nhiều hơn; tri thức là
quyền lực. Nhưng dường như là mọi người đều muốn
quyền lực; điều này dường như là ham muốn thông
thường của tâm trí con người.
Còn Phật nói: Trở thành mẩu gỗ trôi giạt. Ông ấy
ngụ ý gì? Ông ấy muốn truyền đạt điều gì? Ông ấy
đang nói: Vứt bỏ cái ý tưởng trở nên có quyền lực này
đi. Đó là cản trở của bạn. Đó là lí do tại sao bạn đã trở
thành không có quyền lực - chính ý tưởng rằng "Mình
phải trở nên có quyền lực" chẳng chứng tỏ cái gì
ngoài việc không có quyền lực của bạn. Mọi người
không có quyền lực đều muốn trở thành toàn năng; họ
muốn có mọi quyền năng trong tay mình - nhưng tại
sao? Bản ngã là ốm yếu, hoang tưởng tự đại.
Phật nói: Trở thành mẩu gỗ trôi giạt - không
quyền lực, không tự lo liệu. Quan sát mẩu gỗ trôi theo
dòng nước: không tự lo liệu thế, không vật lộn, không
xung đột, chỉ hợp tác. Trong thực tế, nói 'hợp tác'
cũng không phải. Mẩu gỗ trôi giạt không có đó theo
bất kì nghĩa bản ngã nào, cho nên chẳng có ích gì mà
nói nó hợp tác. Nó không xung đột, nó không có việc
hợp tác. Nó đơn giản không có đó. Chỉ dòng sông là
có đó. Mẩu gỗ hoàn toàn buông xuôi.
Đây là cách đệ tử phải hiện hữu. Và khi ai đó trở
nên buông xuôi nhiều như thế, Phật nói người đó đã trở thành một srotapanna - dự lưu. 'Srotapanna' nghĩa
là người đã đi vào dòng, nhập lưu.
Tại phương Đông, khái niệm về buông xuôi đã
được phát triển rất kĩ lưỡng, rất chi tiết. Nhưng ví dụ
này về mẩu gỗ trôi giạt thì gần hoàn hảo; bạn không
thể cải tiến thêm được nữa. Đôi khi, ngồi cạnh dòng
sông, quan sát mẩu gỗ trôi xuôi. Thấy mẩu gỗ trôi giạt
an bình làm sao, thảnh thơi làm sao, tin cậy làm sao.
Không hoài nghi. Nếu dòng sông đi về phương Nam,
thì việc đi về phương Nam phải là tốt. Không ham
muốn riêng của nó, không mục tiêu riêng tư - "mục
tiêu của dòng sông là mục tiêu của tôi." Dòng sông đã
sắp đi ra đại dương. Dòng sông đang sắp tan biến vào
cái vô hạn bao la của đại dương. Nếu bạn có thể
buông xuôi theo nó, điều đó sẽ là đủ.
Tới thầy và buông xuôi theo thầy không là gì
ngoài đi vào dòng, nhập lưu. Thầy là người đã buông
xuôi theo dòng sông của sự tồn tại. Với bạn thì khó
thấy được dòng sông của sự tồn tại, nó là rất vô hình.
Nó không mang tính vật chất, nó là rất không vật chất.
Khó mà giữ nó trong tay bạn, nhưng khi bạn đứng bên
cạnh vị phật, ít nhất bạn cũng có thể nắm lấy bàn tay
phật.
Và ông ấy đã trở thành mẩu gỗ trôi giạt. Ông ấy
đang nổi trên dòng sông. Bạn không thể thấy được
dòng sông ngay bây giờ; bạn chưa có tâm thức tinh
luyện nhiều thế. Mắt bạn còn chưa sẵn sàng để thấy
dòng sông đó. Nhưng bạn có thể thấy Phật, bạn có thể
cầm tay ông ấy. Bạn có thể thấy Christ, bạn có thể
cầm tay ông ấy.
Phật đã buông xuôi theo dòng sông vô hạn của
cuộc sống - ít nhất bạn cũng có thể dũng cảm và
buông xuôi theo Phật. Bởi buông xuôi theo Phật bạn
sẽ buông xuôi theo dòng sông mà Phật đã buông xuôi
theo. Thầy chỉ là lối đi giữa đường, là lối cổng.
Đó là lí do tại sao Jesus cứ nói đi nói lại mãi "Ta
là lối cổng." Tương truyền Jesus đã nói: "Không ai đạt
tới chừng nào người đó chưa đi qua ta." Người Ki tô
giáo đã diễn giải sai điều đó. Họ nghĩ không ai đạt tới
được Thượng đế chừng nào người ta không theo
Christ. Đấy không phải là ý nghĩa. Khi Jesus nói:
"Không ai đạt tới chừng nào người đó chưa đi qua ta,"
ông ấy đang nói, "Chừng nào người đó chưa đi qua
một người đã đạt tới." Ông ấy không nói về Jesus con
của Mary và Joseph; ông ấy đang nói về Christ -
không về Jesus. Ông ấy đang nói về trạng thái của
tâm thức.
'Christ' là tên của trạng thái tâm thức. 'Phật' cũng
là cái tên cho trạng thái tâm thức. Khi ai đó chứng
ngộ, người đó không còn nữa - người đó chỉ là lối
cổng. Nếu bạn buông xuôi theo người đó, bạn sẽ có
khả năng buông xuôi theo cách vòng tròn, theo cách
gián tiếp, vào dòng chảy của bản thân cuộc sống.
Trở thành đệ tử nghĩa là sẵn sàng nổi với thầy. Và
nếu bạn có thể nổi với một người, với thầy, bạn sẽ bắt
đầu tận hưởng, bạn sẽ bắt đầu mở hội - bởi vì mọi lo
âu sẽ tan biến, mọi phiền não sẽ tan biến. Và thế thì
bạn sẽ sẵn sàng buông xuôi toàn bộ.
Trước hết cần chút ít nếm trải. Nếm trải đó tới
thông qua thầy - nếm trải đạo, nếm trải pháp, nếm trải
con đường.
Những người theo Đạo nên cư xử như mẩu gỗ
trôi giạt theo dòng chảy. Nếu mẩu gỗ không bị
bờ sông giữ lại...
Bây giờ, Phật nói, đôi điều cần phải ghi nhớ lấy.
Bạn nên buông xuôi, buông xuôi nên toàn bộ, nhưng
có vài chướng ngại phải liên tục được quan sát.
Nếu mẩu gỗ không bị bờ sông giữ lại, không bị
người vớt lấy, không bị ngáng trở bởi các thần,
không bị cuốn vào xoáy nước, bản thân nó
không mục ra, ta đảm bảo với các ông là mẩu
gỗ này cuối cùng sẽ ra tới đại dương.
Bây giờ, bạn có thể bắt đầu níu bám thầy. Thay vì
buông xuôi bạn có thể bắt đầu níu bám - và cả hai
điều này có vẻ giống nhau, nhưng khác biệt lại bao la.
Níu bám thầy không phải là buông xuôi theo thầy.
Níu bám thầy nghĩa là bạn vẫn níu bám bản ngã của
mình, bởi vì tất cả mọi việc níu bám đều là của bản
ngã.
Níu bám là của bản ngã. Cái bạn níu bám là phi
vật chất. Nếu bạn níu bám thế thì bạn đang cố gắng
cứu lấy mình. Tôi quan sát điều đó. Nếu tôi nói với ai
đó 'làm điều này', nếu điều đó hợp với ham muốn của
người đó thì người đó nói, "Osho ơi, tôi buông xuôi
theo thầy. Bất kì điều gì thầy nói tôi đều sẽ làm." Còn
nếu điều đó không hợp theo ham muốn của người đó,
thì người đó chẳng hề nói, "Tôi buông xuôi theo
thầy." Thế thì người đó nói, "Điều đó khó lắm." Và
thế rồi người đó đưa ra cả nghìn lẻ một lí do tại sao
người đó không thể làm được điều đó. Bây giờ người
đó đang chơi trò chơi với chính mình.
Bạn không thể lừa tôi được; bạn chỉ cứ tự lừa
mình thôi. Khi điều đó khớp với ham muốn của bạn,
bạn nói, "Tôi buông xuôi theo thầy - bất kì điều gì
thầy nói." Khi điều đó không khớp với ham muốn của
bạn, bạn quên hoàn toàn việc buông xuôi. Nhưng câu
hỏi thực chỉ nảy sinh khi điều đó không khớp với ham
muốn của bạn. Nếu bạn có thể nói có thì thế nữa khi
tâm trí thông thường của bạn cứ nói không, thế thì
không có níu bám, thế thì đấy là buông xuôi thật.
Bằng không, bạn có thể trốn đằng sau thầy - và bản
thân việc trốn đó có thể trở thành bảo vệ, an toàn.
Thầy là nguy hiểm. Thầy được nhân cách hoá
theo kiểu bất an. Thầy là cuộc phiêu lưu.
Ta có thể đảm bảo với các ông là mẩu gỗ này
cuối cùng sẽ ra tới đại dương - chỉ nếu nó
không bị bờ sông giữ lại, không bị người vớt
lấy, không bị ngáng trở bởi các thần.
Phật không tin vào bất kì thần nào. Ông ấy nói
những người tin vào thần chỉ bị ngăn cản bởi ý tưởng
của họ; chính ý tưởng của họ về Thượng đế trở thành
chướng ngại cho họ. Như ai đó bị ngáng trở bởi giáo
điều triết lí, bởi lời, bởi lí thuyết....
Chẳng hạn một phụ nữ trẻ mới hai ba ngày trước
đây tới và cô ấy nói với tôi, "Tôi yêu thầy, Osho, nhưng tôi là đệ tử của Christ. Thầy đã giúp đỡ tôi vô
cùng. Thầy đã làm mạnh cho tôn giáo của tôi: bất kì
điều gì tôi vẫn hằng tin, bây giờ tôi còn tin sâu sắc
hơn. Thầy đã giúp tôi vô cùng. Tôi phải tới để nói với
thầy lời cám ơn."
Bây giờ, tôi không ở đây để làm mạnh cho tôn
giáo của bạn. Tôi không ở đây để hoàn thành triết lí
của bạn. Nếu bạn nghĩ rằng tôi đang làm mạnh cho
tôn giáo của bạn, thế thì bạn phải nghe cái gì đó khác
với điều tôi nói rồi.
Vâng, tôi có thể đem bạn lại gần với Christ,
nhưng cách duy nhất là nếu bạn đi qua tôi - không có
cách khác. Nếu bạn nghĩ bạn đã biết Christ, nếu bạn
nghĩ rằng Christ của bạn là Christ đúng, thì Christ sẽ
trở thành rào chắn. Làm sao bạn có thể diễn giải được
Christ? Hai nghìn năm đã qua, hai nghìn năm diễn
giải sai đang có đấy; hàng nghìn chuyên luận, hàng
nghìn diễn giải - làm sao bạn có thể diễn giải được
Christ bây giờ? Những diễn giải đó sẽ chẳng bao giờ
cho phép bạn.
Người Tin lành có ý tưởng khác về Christ; người
Cơ đốc giáo lại có ý tưởng khác về Christ; người Mô
ha mét giáo có ý tưởng hoàn toàn khác về Christ. Từ
đâu bạn sẽ có ý tưởng của mình? Những ý tưởng đó
sẽ là từ quá khứ. Bạn sẽ không đạt tới Christ - bởi vì
Christ không phải là người đã xảy ra hai nghìn năm
trước. Christ là trạng thái của tâm thức bao giờ cũng
có sẵn cho những người thực sự muốn tìm kiếm.
Tôi nói với bạn: Tâm thức của tôi là trạng thái của
Christ. Nếu bạn nghe tôi và bạn vẫn nghĩ rằng tôi
hoàn thành cho ý tưởng của bạn về Christ, bạn bỏ lỡ
tôi rồi. Nếu bạn đã hiểu điều tôi nói, bạn sẽ có khả
năng thấy Christ trong tôi - ngay lập tức. Christ sẽ trở
thành sự hiện diện - ở đây bây giờ. Điều đó chẳng liên
quan gì tới Christ người đã xảy ra hai nghìn năm
trước đây. Đó đã là một con người, Jesus, đi tới trạng
thái của tính Christ. Tại đây lại là một con người khác
đã đi tới cùng trạng thái đó.
Bây giờ, bạn tới và nghe tôi và bạn nghĩ tôi ở đây
để hoàn thành ý tưởng của bạn về Christ sao? Ý tưởng
của bạn nhất định là ý tưởng của bạn. Nó không thể
lớn hơn bạn, nó không thể cao hơn bạn. Nó sẽ ngu
xuẩn như bạn vậy. Nó sẽ xuẩn ngốc như bạn vậy. Nó
sẽ đờ đẫn và ngu si như bạn vậy. Nó sẽ dốt nát như
bạn vậy. Tất nhiên ý tưởng của bạn nhất định là ý
tưởng của bạn.
Tôi không ở đây để hoàn thành các ý tưởng của
bạn. Tôi không giúp bạn trở thành người Ki tô giáo
tốt hơn, người Hindu tốt hơn và người Mô ha mét
giáo tốt hơn. Tôi đang cố gắng vứt bỏ đi mọi chướng
ngại trên con đường của bạn để cho bạn có thể trở
thành cái bạn đang là. Nếu bạn có thể nở hoa thành
tính toàn bộ của bạn, thì bạn sẽ là một Christ, bạn sẽ
là một Phật.
Nhưng chướng ngại có đó, Phật nói. Đôi khi là
đôi bờ. Đôi khi là người xung quanh bạn. Đôi khi là
thần, triết lí, thượng đế học. Đôi khi là cái xoáy riêng
của tâm trí bạn. Và đôi khi bản thân bạn có thể suy
đồi.
Nếu bạn không tỉnh táo và thông minh, thì bạn
đang suy đồi rồi, bạn đã chết rồi. Mọi ngày trí thông
minh của chúng ta đều trở nên ngày một đờ đẫn hơn.
trôi giạt theo dòng chảy. Nếu mẩu gỗ không bị
bờ sông giữ lại...
Bây giờ, Phật nói, đôi điều cần phải ghi nhớ lấy.
Bạn nên buông xuôi, buông xuôi nên toàn bộ, nhưng
có vài chướng ngại phải liên tục được quan sát.
Nếu mẩu gỗ không bị bờ sông giữ lại, không bị
người vớt lấy, không bị ngáng trở bởi các thần,
không bị cuốn vào xoáy nước, bản thân nó
không mục ra, ta đảm bảo với các ông là mẩu
gỗ này cuối cùng sẽ ra tới đại dương.
Bây giờ, bạn có thể bắt đầu níu bám thầy. Thay vì
buông xuôi bạn có thể bắt đầu níu bám - và cả hai
điều này có vẻ giống nhau, nhưng khác biệt lại bao la.
Níu bám thầy không phải là buông xuôi theo thầy.
Níu bám thầy nghĩa là bạn vẫn níu bám bản ngã của
mình, bởi vì tất cả mọi việc níu bám đều là của bản
ngã.
Níu bám là của bản ngã. Cái bạn níu bám là phi
vật chất. Nếu bạn níu bám thế thì bạn đang cố gắng
cứu lấy mình. Tôi quan sát điều đó. Nếu tôi nói với ai
đó 'làm điều này', nếu điều đó hợp với ham muốn của
người đó thì người đó nói, "Osho ơi, tôi buông xuôi
theo thầy. Bất kì điều gì thầy nói tôi đều sẽ làm." Còn
nếu điều đó không hợp theo ham muốn của người đó,
thì người đó chẳng hề nói, "Tôi buông xuôi theo
thầy." Thế thì người đó nói, "Điều đó khó lắm." Và
thế rồi người đó đưa ra cả nghìn lẻ một lí do tại sao
người đó không thể làm được điều đó. Bây giờ người
đó đang chơi trò chơi với chính mình.
Bạn không thể lừa tôi được; bạn chỉ cứ tự lừa
mình thôi. Khi điều đó khớp với ham muốn của bạn,
bạn nói, "Tôi buông xuôi theo thầy - bất kì điều gì
thầy nói." Khi điều đó không khớp với ham muốn của
bạn, bạn quên hoàn toàn việc buông xuôi. Nhưng câu
hỏi thực chỉ nảy sinh khi điều đó không khớp với ham
muốn của bạn. Nếu bạn có thể nói có thì thế nữa khi
tâm trí thông thường của bạn cứ nói không, thế thì
không có níu bám, thế thì đấy là buông xuôi thật.
Bằng không, bạn có thể trốn đằng sau thầy - và bản
thân việc trốn đó có thể trở thành bảo vệ, an toàn.
Thầy là nguy hiểm. Thầy được nhân cách hoá
theo kiểu bất an. Thầy là cuộc phiêu lưu.
Ta có thể đảm bảo với các ông là mẩu gỗ này
cuối cùng sẽ ra tới đại dương - chỉ nếu nó
không bị bờ sông giữ lại, không bị người vớt
lấy, không bị ngáng trở bởi các thần.
Phật không tin vào bất kì thần nào. Ông ấy nói
những người tin vào thần chỉ bị ngăn cản bởi ý tưởng
của họ; chính ý tưởng của họ về Thượng đế trở thành
chướng ngại cho họ. Như ai đó bị ngáng trở bởi giáo
điều triết lí, bởi lời, bởi lí thuyết....
Chẳng hạn một phụ nữ trẻ mới hai ba ngày trước
đây tới và cô ấy nói với tôi, "Tôi yêu thầy, Osho, nhưng tôi là đệ tử của Christ. Thầy đã giúp đỡ tôi vô
cùng. Thầy đã làm mạnh cho tôn giáo của tôi: bất kì
điều gì tôi vẫn hằng tin, bây giờ tôi còn tin sâu sắc
hơn. Thầy đã giúp tôi vô cùng. Tôi phải tới để nói với
thầy lời cám ơn."
Bây giờ, tôi không ở đây để làm mạnh cho tôn
giáo của bạn. Tôi không ở đây để hoàn thành triết lí
của bạn. Nếu bạn nghĩ rằng tôi đang làm mạnh cho
tôn giáo của bạn, thế thì bạn phải nghe cái gì đó khác
với điều tôi nói rồi.
Vâng, tôi có thể đem bạn lại gần với Christ,
nhưng cách duy nhất là nếu bạn đi qua tôi - không có
cách khác. Nếu bạn nghĩ bạn đã biết Christ, nếu bạn
nghĩ rằng Christ của bạn là Christ đúng, thì Christ sẽ
trở thành rào chắn. Làm sao bạn có thể diễn giải được
Christ? Hai nghìn năm đã qua, hai nghìn năm diễn
giải sai đang có đấy; hàng nghìn chuyên luận, hàng
nghìn diễn giải - làm sao bạn có thể diễn giải được
Christ bây giờ? Những diễn giải đó sẽ chẳng bao giờ
cho phép bạn.
Người Tin lành có ý tưởng khác về Christ; người
Cơ đốc giáo lại có ý tưởng khác về Christ; người Mô
ha mét giáo có ý tưởng hoàn toàn khác về Christ. Từ
đâu bạn sẽ có ý tưởng của mình? Những ý tưởng đó
sẽ là từ quá khứ. Bạn sẽ không đạt tới Christ - bởi vì
Christ không phải là người đã xảy ra hai nghìn năm
trước. Christ là trạng thái của tâm thức bao giờ cũng
có sẵn cho những người thực sự muốn tìm kiếm.
Tôi nói với bạn: Tâm thức của tôi là trạng thái của
Christ. Nếu bạn nghe tôi và bạn vẫn nghĩ rằng tôi
hoàn thành cho ý tưởng của bạn về Christ, bạn bỏ lỡ
tôi rồi. Nếu bạn đã hiểu điều tôi nói, bạn sẽ có khả
năng thấy Christ trong tôi - ngay lập tức. Christ sẽ trở
thành sự hiện diện - ở đây bây giờ. Điều đó chẳng liên
quan gì tới Christ người đã xảy ra hai nghìn năm
trước đây. Đó đã là một con người, Jesus, đi tới trạng
thái của tính Christ. Tại đây lại là một con người khác
đã đi tới cùng trạng thái đó.
Bây giờ, bạn tới và nghe tôi và bạn nghĩ tôi ở đây
để hoàn thành ý tưởng của bạn về Christ sao? Ý tưởng
của bạn nhất định là ý tưởng của bạn. Nó không thể
lớn hơn bạn, nó không thể cao hơn bạn. Nó sẽ ngu
xuẩn như bạn vậy. Nó sẽ xuẩn ngốc như bạn vậy. Nó
sẽ đờ đẫn và ngu si như bạn vậy. Nó sẽ dốt nát như
bạn vậy. Tất nhiên ý tưởng của bạn nhất định là ý
tưởng của bạn.
Tôi không ở đây để hoàn thành các ý tưởng của
bạn. Tôi không giúp bạn trở thành người Ki tô giáo
tốt hơn, người Hindu tốt hơn và người Mô ha mét
giáo tốt hơn. Tôi đang cố gắng vứt bỏ đi mọi chướng
ngại trên con đường của bạn để cho bạn có thể trở
thành cái bạn đang là. Nếu bạn có thể nở hoa thành
tính toàn bộ của bạn, thì bạn sẽ là một Christ, bạn sẽ
là một Phật.
Nhưng chướng ngại có đó, Phật nói. Đôi khi là
đôi bờ. Đôi khi là người xung quanh bạn. Đôi khi là
thần, triết lí, thượng đế học. Đôi khi là cái xoáy riêng
của tâm trí bạn. Và đôi khi bản thân bạn có thể suy
đồi.
Nếu bạn không tỉnh táo và thông minh, thì bạn
đang suy đồi rồi, bạn đã chết rồi. Mọi ngày trí thông
minh của chúng ta đều trở nên ngày một đờ đẫn hơn.
Quan sát đứa trẻ: thông minh làm sao! tươi tắn làm
sao! Và quan sát ông già: đờ đẫn làm sao, cứng nhắc,
chết! Mọi khoảnh khắc thông minh đều đang tụt dần
đi, cuộc sống tuột ra khỏi tay bạn.
Cho nên Phật nói những điều này phải được ghi
nhớ lấy. Nếu những điều này được ghi nhớ lấy, và
bạn không bị cái gì bắt giữ, chỉ buông xuôi theo dòng
nước và dòng nước sẽ đưa bạn ra đại dương.
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị
cám dỗ bởi bất kì đam mê nào, không bị dẫn đi
lạc lối bởi bất kì ảnh hưởng ác nào, mà kiên trì
theo đuổi quá trình của mình tới niết bàn, ta
đảm bảo với các ông rằng những sư đó cuối
cùng sẽ đạt tới chứng ngộ.
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị cám
dỗ bởi bất kì đam mê nào... bởi vì đam mê là của thân
thể, đam mê là của giác quan. Chúng rất ngu xuẩn!
Mọi người tới tôi và họ nói, "Phải làm gì đây,
Osho? Tôi ăn quá nhiều, tôi cứ tọng mọi thứ vào mình
- tôi không thể dừng lại được! Cả ngày tôi chỉ nghĩ tới
thức ăn." Bây giờ người nói điều này đơn giản nói
rằng người đó đã đánh mất mọi thông minh. Thức ăn
là cần thiết, nhưng thức ăn không phải là mục tiêu.
Bạn cần thức ăn để tồn tại, nhưng có nhiều người tồn
tại chỉ để ăn nhiều hơn nhiều hơn và nhiều hơn nữa.
Ai đó liên tục bị ám ảnh bởi dục. Chẳng có gì sai
với dục, nhưng ám ảnh thì bao giờ cũng sai. Bạn bị
ám ảnh với cái gì không thành vấn đề - cứ ám ảnh là
sai, bởi vì thế thì nó bắt đầu làm khô kiệt năng lượng
của bạn. Thế thì bạn liên tục đi vào cơn xoáy lốc của
việc làm riêng của mình, và bạn cứ xoay lòng vòng
lòng vòng, và bạn làm phí hoài năng lượng của mình.
Rồi một ngày bỗng nhiên bạn thấy cái chết đã tới
và bạn vẫn chưa sống được chút nào cả, bạn thậm chí
còn chưa biết cuộc sống là gì. Bạn đã sống ấy vậy mà
bạn lại không biết cuộc sống là gì. Bạn đã ở đây ấy
vậy mà bạn lại không biết mình là ai. Lãng phí làm
sao! Và một cách sống bất kính làm sao! Tôi gọi điều
đó là báng bổ Thượng đế.
Ăn là tốt, yêu là tốt, nhưng nếu bạn ăn hai mươi
tư tiếng một ngày thì bạn điên. Có cân bằng. Khi cân
bằng bị mất, bạn rơi xuống dưới chuẩn con người.
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị
cám dỗ bởi bất kì đam mê nào...
Cám dỗ có đó - và điều đó sẽ là lớn hơn khi bạn
bắt đầu bước đi trên đường. Thông thường thì điều đó
có thể không như vậy, nhưng khi bạn bắt đầu bước đi
trên đường, thân thể sẽ tranh đấu. Đấy là cách sự việc
xảy ra.
Những người đã tới thiền ở đây, họ chưa hề nhận
biết rằng họ đã bị ám ảnh với thức ăn. Đang thiền,
bỗng nhiên một hôm một ám ảnh lớn nảy sinh về thức
ăn. Họ liên tục cảm thấy đói; họ ngạc nhiên bởi vì
chưa bao giờ như thế cả. Điều gì đã xảy ra? Vì thiền
sao? Vâng, điều đó xảy ra vì thiền, bởi vì khi bạn đi
vào thiền thì thân thể bắt đầu cảm thấy bạn đang đi xa, bạn đang xa rời. Thân thể bắt đầu cám dỗ bạn.
Thân thể sẽ không cho phép bạn trở thành người chủ.
Thân thể vẫn là người chủ trong nhiều, nhiều kiếp
sống; bạn đã là nô lệ. Bây giờ, bỗng nhiên bạn lại cố
gắng thay đổi toàn bộ trạng thái: bạn đang cố gắng
làm nô lệ thành chủ, và chủ thành nô lệ. Bạn đang cố
gắng đứng lên trên đầu - với thân thể điều đó có vẻ
đích xác giống thế, rằng bạn đang lộn ngược mọi thứ.
Thân thể nổi dậy, thân thể tranh đấu, thân thể kháng
cự. Thân thể nói, "Ta sẽ không cho phép mi dễ dàng
thế đâu."
Tâm trí bắt đầu tranh đấu! Khi thân thể bắt đầu
tranh đấu bạn sẽ cảm thấy ám ảnh lớn về thức ăn nảy
sinh trong bạn. Và khi tâm trí bắt đầu tranh đấu, bạn
sẽ cảm thấy ám ảnh lớn về dục nảy sinh trong bạn.
Dục và thức ăn, hai thứ này đang thành vấn đề. Đây là
hai đam mê cơ sở.
Thân thể sống bằng thức ăn. Khi bạn bắt đầu đi
vào trong thiền, thân thể muốn nhiều thức ăn hơn để
trở nên mạnh hơn để cho nó có thể tranh đấu với bạn
nhiều hơn. Thân thể muốn tất cả sức mạnh bây giờ, để
cho nó có thể kháng cự lại sự xâm lấn đã tới với nó.
Nỗ lực mà bạn đang tiến hành để chinh phục nó, để
trở thành người chủ của nó, phải bị phá huỷ. Thân thể
cần mọi năng lượng có thể có. Thân thể trở nên điên
trong ăn.
Thân thể tồn tại bởi vì thức ăn, và khi sự tồn tại
lâm nguy, thân thể bắt đầu ăn một cách điên khùng.
Tâm trí tồn tại qua dục. Tại sao tâm trí lại tồn tại qua
dục? Bởi vì tâm trí tồn tại bằng cách phóng chiếu vào
tương lai; tâm trí là sự phóng chiếu vào tương lai. Để
tôi giải thích điều đó cho bạn.
Bạn là sự phóng chiếu của bản năng dục của bố
mẹ bạn. Con bạn sẽ là sự phóng chiếu của bạn vào
tương lai. Nếu bạn không ăn thì bạn sẽ chết. Nếu bạn
bỏ bản năng dục thì con bạn sẽ chẳng bao giờ được
sinh ra. Cho nên hai điều là rõ ràng: nếu bạn bỏ bản
năng dục, chẳng cái gì lâm nguy khi có liên quan tới
bạn; bạn sẽ không chết bằng việc bỏ bản năng dục.
Người ta chưa từng nghe nói tới ai bị chết bởi việc trở
thành vô dục. Bạn có thể sống hoàn toàn mạnh khoẻ.
Chỉ khi bạn bỏ thức ăn thì bạn sẽ chết - trong vòng ba
tháng, nhiều nhất là bạn có thể tồn tại được ba tháng
nếu bạn hoàn toàn mạnh khoẻ, thế rồi bạn sẽ chết. Bỏ
thức ăn sẽ là cái chết của bạn. Bỏ dục chẳng liên quan
gì tới bạn cả. Có thể con bạn sẽ không bao giờ được
sinh ra; điều đó sẽ là cái chết của chúng - chết trước
khi chúng được sinh ra - nhưng không phải là cái chết
của bạn.
Qua dục mà giống nòi tồn tại; qua thức ăn, cá
nhân tồn tại. Cho nên thân thể chỉ liên quan với thức
ăn. Thân thể này chỉ liên quan tới thức ăn, nhưng tâm
trí bạn lại liên quan tới dục - bởi vì chỉ qua dục, tâm
trí nghĩ, mới có một loại bất tử nào đó. Bạn sẽ chết,
điều đó dường như là chắc chắn. Bạn không thể lừa
dối được - mọi người một ngày nào đó sẽ chết. Và
mọi lúc chuông điểm thì nó đều điểm ba lần. Mọi lúc
cái chết xảy ra, bạn đều trở nên run rẩy: cái chết riêng
của bạn đang tới gần hơn. Nó sẽ tới. Vấn đề chỉ là
thời gian, nhưng nó đang tới; không có cách nào để
thoát khỏi nó. Và dù bạn có trốn đi bất kì chỗ nào, thì
bạn cũng sẽ thấy nó đang đợi bạn.
sao! Và quan sát ông già: đờ đẫn làm sao, cứng nhắc,
chết! Mọi khoảnh khắc thông minh đều đang tụt dần
đi, cuộc sống tuột ra khỏi tay bạn.
Cho nên Phật nói những điều này phải được ghi
nhớ lấy. Nếu những điều này được ghi nhớ lấy, và
bạn không bị cái gì bắt giữ, chỉ buông xuôi theo dòng
nước và dòng nước sẽ đưa bạn ra đại dương.
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị
cám dỗ bởi bất kì đam mê nào, không bị dẫn đi
lạc lối bởi bất kì ảnh hưởng ác nào, mà kiên trì
theo đuổi quá trình của mình tới niết bàn, ta
đảm bảo với các ông rằng những sư đó cuối
cùng sẽ đạt tới chứng ngộ.
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị cám
dỗ bởi bất kì đam mê nào... bởi vì đam mê là của thân
thể, đam mê là của giác quan. Chúng rất ngu xuẩn!
Mọi người tới tôi và họ nói, "Phải làm gì đây,
Osho? Tôi ăn quá nhiều, tôi cứ tọng mọi thứ vào mình
- tôi không thể dừng lại được! Cả ngày tôi chỉ nghĩ tới
thức ăn." Bây giờ người nói điều này đơn giản nói
rằng người đó đã đánh mất mọi thông minh. Thức ăn
là cần thiết, nhưng thức ăn không phải là mục tiêu.
Bạn cần thức ăn để tồn tại, nhưng có nhiều người tồn
tại chỉ để ăn nhiều hơn nhiều hơn và nhiều hơn nữa.
Ai đó liên tục bị ám ảnh bởi dục. Chẳng có gì sai
với dục, nhưng ám ảnh thì bao giờ cũng sai. Bạn bị
ám ảnh với cái gì không thành vấn đề - cứ ám ảnh là
sai, bởi vì thế thì nó bắt đầu làm khô kiệt năng lượng
của bạn. Thế thì bạn liên tục đi vào cơn xoáy lốc của
việc làm riêng của mình, và bạn cứ xoay lòng vòng
lòng vòng, và bạn làm phí hoài năng lượng của mình.
Rồi một ngày bỗng nhiên bạn thấy cái chết đã tới
và bạn vẫn chưa sống được chút nào cả, bạn thậm chí
còn chưa biết cuộc sống là gì. Bạn đã sống ấy vậy mà
bạn lại không biết cuộc sống là gì. Bạn đã ở đây ấy
vậy mà bạn lại không biết mình là ai. Lãng phí làm
sao! Và một cách sống bất kính làm sao! Tôi gọi điều
đó là báng bổ Thượng đế.
Ăn là tốt, yêu là tốt, nhưng nếu bạn ăn hai mươi
tư tiếng một ngày thì bạn điên. Có cân bằng. Khi cân
bằng bị mất, bạn rơi xuống dưới chuẩn con người.
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị
cám dỗ bởi bất kì đam mê nào...
Cám dỗ có đó - và điều đó sẽ là lớn hơn khi bạn
bắt đầu bước đi trên đường. Thông thường thì điều đó
có thể không như vậy, nhưng khi bạn bắt đầu bước đi
trên đường, thân thể sẽ tranh đấu. Đấy là cách sự việc
xảy ra.
Những người đã tới thiền ở đây, họ chưa hề nhận
biết rằng họ đã bị ám ảnh với thức ăn. Đang thiền,
bỗng nhiên một hôm một ám ảnh lớn nảy sinh về thức
ăn. Họ liên tục cảm thấy đói; họ ngạc nhiên bởi vì
chưa bao giờ như thế cả. Điều gì đã xảy ra? Vì thiền
sao? Vâng, điều đó xảy ra vì thiền, bởi vì khi bạn đi
vào thiền thì thân thể bắt đầu cảm thấy bạn đang đi xa, bạn đang xa rời. Thân thể bắt đầu cám dỗ bạn.
Thân thể sẽ không cho phép bạn trở thành người chủ.
Thân thể vẫn là người chủ trong nhiều, nhiều kiếp
sống; bạn đã là nô lệ. Bây giờ, bỗng nhiên bạn lại cố
gắng thay đổi toàn bộ trạng thái: bạn đang cố gắng
làm nô lệ thành chủ, và chủ thành nô lệ. Bạn đang cố
gắng đứng lên trên đầu - với thân thể điều đó có vẻ
đích xác giống thế, rằng bạn đang lộn ngược mọi thứ.
Thân thể nổi dậy, thân thể tranh đấu, thân thể kháng
cự. Thân thể nói, "Ta sẽ không cho phép mi dễ dàng
thế đâu."
Tâm trí bắt đầu tranh đấu! Khi thân thể bắt đầu
tranh đấu bạn sẽ cảm thấy ám ảnh lớn về thức ăn nảy
sinh trong bạn. Và khi tâm trí bắt đầu tranh đấu, bạn
sẽ cảm thấy ám ảnh lớn về dục nảy sinh trong bạn.
Dục và thức ăn, hai thứ này đang thành vấn đề. Đây là
hai đam mê cơ sở.
Thân thể sống bằng thức ăn. Khi bạn bắt đầu đi
vào trong thiền, thân thể muốn nhiều thức ăn hơn để
trở nên mạnh hơn để cho nó có thể tranh đấu với bạn
nhiều hơn. Thân thể muốn tất cả sức mạnh bây giờ, để
cho nó có thể kháng cự lại sự xâm lấn đã tới với nó.
Nỗ lực mà bạn đang tiến hành để chinh phục nó, để
trở thành người chủ của nó, phải bị phá huỷ. Thân thể
cần mọi năng lượng có thể có. Thân thể trở nên điên
trong ăn.
Thân thể tồn tại bởi vì thức ăn, và khi sự tồn tại
lâm nguy, thân thể bắt đầu ăn một cách điên khùng.
Tâm trí tồn tại qua dục. Tại sao tâm trí lại tồn tại qua
dục? Bởi vì tâm trí tồn tại bằng cách phóng chiếu vào
tương lai; tâm trí là sự phóng chiếu vào tương lai. Để
tôi giải thích điều đó cho bạn.
Bạn là sự phóng chiếu của bản năng dục của bố
mẹ bạn. Con bạn sẽ là sự phóng chiếu của bạn vào
tương lai. Nếu bạn không ăn thì bạn sẽ chết. Nếu bạn
bỏ bản năng dục thì con bạn sẽ chẳng bao giờ được
sinh ra. Cho nên hai điều là rõ ràng: nếu bạn bỏ bản
năng dục, chẳng cái gì lâm nguy khi có liên quan tới
bạn; bạn sẽ không chết bằng việc bỏ bản năng dục.
Người ta chưa từng nghe nói tới ai bị chết bởi việc trở
thành vô dục. Bạn có thể sống hoàn toàn mạnh khoẻ.
Chỉ khi bạn bỏ thức ăn thì bạn sẽ chết - trong vòng ba
tháng, nhiều nhất là bạn có thể tồn tại được ba tháng
nếu bạn hoàn toàn mạnh khoẻ, thế rồi bạn sẽ chết. Bỏ
thức ăn sẽ là cái chết của bạn. Bỏ dục chẳng liên quan
gì tới bạn cả. Có thể con bạn sẽ không bao giờ được
sinh ra; điều đó sẽ là cái chết của chúng - chết trước
khi chúng được sinh ra - nhưng không phải là cái chết
của bạn.
Qua dục mà giống nòi tồn tại; qua thức ăn, cá
nhân tồn tại. Cho nên thân thể chỉ liên quan với thức
ăn. Thân thể này chỉ liên quan tới thức ăn, nhưng tâm
trí bạn lại liên quan tới dục - bởi vì chỉ qua dục, tâm
trí nghĩ, mới có một loại bất tử nào đó. Bạn sẽ chết,
điều đó dường như là chắc chắn. Bạn không thể lừa
dối được - mọi người một ngày nào đó sẽ chết. Và
mọi lúc chuông điểm thì nó đều điểm ba lần. Mọi lúc
cái chết xảy ra, bạn đều trở nên run rẩy: cái chết riêng
của bạn đang tới gần hơn. Nó sẽ tới. Vấn đề chỉ là
thời gian, nhưng nó đang tới; không có cách nào để
thoát khỏi nó. Và dù bạn có trốn đi bất kì chỗ nào, thì
bạn cũng sẽ thấy nó đang đợi bạn.
Tôi đã nghe một câu chuyện rất nổi tiếng, câu
chuyện Sufi:
Một ông vua ngủ mơ. Trong đêm trong giấc mơ
của mình ông ta thấy Thần chết. Ông ta trở nên sợ hãi.
Ông ta hỏi, "Có chuyện gì vậy? Sao ông làm cho tôi
hãi hùng thế?"
Thần chết nói, "Ta tới để báo cho ông rằng ngày
mai vào lúc mặt trời lặn ta sẽ tới, cho nên sẵn sàng đi.
Chỉ do từ bi mà ông có thể được chuẩn bị."
Nhà vua bị choáng thế, giấc ngủ của ông ta bị phá
vỡ. Lúc đó là nửa đêm; ông ta gọi các quan thượng
thư vào và nói, "Các ông tìm ra người có thể giải đoán
giấc mơ này, bởi vì thời gian còn ngắn lắm. Có thể
điều đó là đúng!"
Thế rồi những người đoán mộng tới, nhưng như
những người đoán mộng bao giờ cũng thế, họ đều là
các học giả lớn. Họ đem tới nhiều sách vở lớn và họ
bắt đầu thảo luận và tranh luận và biện luận. Và mặt
trời bắt đầu lên, lúc đó là buổi sáng. Rồi một ông già
vốn là người hầu rất tin cậy của nhà vua, ông ta tới
gặp nhà vua và thì thào vào tai vua, "Bệ hạ đừng ngu
xuẩn nữa! Nhưng người này sẽ cãi nhau mãi, và họ sẽ
chẳng bao giờ đi tới kết luận nào cả."
Bây giờ, mọi người đều cố cho rằng diễn giải của
mình là đúng, và nhà vua lại còn bị lẫn lộn hơn bao
giờ hết. Cho nên nhà vua hỏi ông già này, "Thế thì ta
nên làm gì đây?"
Ông già nói, "Thì cứ để cho họ tiếp tục cuộc thảo
luận của họ đi. Họ không định kết luận sớm đâu - mà
mặt trời sẽ lặn, bởi vì một khi nó đã mọc thì việc lặn
là không xa mấy. Thay vì thế, bệ hạ nghe lời khuyên
của kẻ hạ thần và trốn đi - ít nhất cũng trốn khỏi cung
điện này. Đi đâu đó khác! Trước tối bệ hạ đến đâu đó
xa nhất có thể được."
Logic này có vẻ phải. Nhà vua có một con ngựa
chạy rất nhanh, nhanh nhất thế giới. Ông ta lao đi, ông
ta trốn đi. Ông ta đã đi hàng trăm dặm đường. Vào lúc
ông ta tới một thành phố nhỏ thì mặt trời cũng sắp lặn
xuống. Ông ta rất sung sướng. Ông ta vỗ về ngựa và
nói, "Mi đi cừ lắm. Chúng ta đã đi được rất xa."
Và khi ông ta đang vỗ về con ngựa thì bỗng nhiên
ông ta cảm thấy ai đó đang đứng sau mình. Ông ta
ngoái lại - vẫn cùng cái bóng của Thần chết. Và Thần
chết bắt đầu cười. Còn nhà vua thì nói, "Có chuyện gì
vậy? Sao ông lại cười?"
Thần chết nói, "Ta đang lo bởi vì ông đã được
định mệnh sẽ chết dưới cái cây này - và ta lo làm sao
ông xoay xở mà tới được. Con ngựa của ông thực là
vĩ đại đấy! Nó đi cừ lắm. Để ta vỗ về con ngựa của
ông. Đó là lí do tại sao ta tới trong giấc mơ của ông:
ta muốn ông thoát khỏi cung điện bởi vì ta rất lo làm
sao điều đó sẽ xảy ra, làm sao ông có thể tới được.
Cung điện ở xa thế, và chỉ còn lại mỗi một ngày.
Nhưng ngựa của ông đi cừ lắm, ông đã tới đúng giờ."
Dù bạn đi bất cứ đâu thì bạn đều sẽ thấy cái chết
đang chờ đợi bạn. Theo mọi hướng cái chết đang chờ đợi. Tại mọi chỗ cái chết đang chờ đợi. Cho nên, điều
đó bạn không thể nào tránh khỏi - thế thì tâm trí bắt
đầu tưởng tượng cách nào đó để tránh né nó.
Trước hết nó xoay ra các triết lí rằng "linh hồn là
bất tử," rằng "thân thể sẽ chết - mình sẽ không chết."
Bạn thậm chí còn yếu ớt hơn thân thể. Bản ngã này
nghĩ "mình sẽ không chết" còn nông cạn hơn, còn
giống giấc mơ hơn thân thể. Thân thể ít nhất cũng là
thực; bản ngã này hoàn toàn không thực. Cho nên bạn
xoay ra các triết lí: "Linh hồn sẽ không bao giờ chết -
mình sẽ còn trên cõi trời, trên thiên đường, trong
moksha." Nhưng sâu bên dưới bạn biết rằng đấy chỉ là
lời, chúng không làm thoả mãn.
Thế rồi bạn tìm cách khác nào đó: kiếm tiền, làm
đài tưởng niệm lớn, cung điện lớn - làm điều gì đó có
tính lịch sử, để lại một chỗ trong lịch sử! Nhưng điều
đó nữa cũng dường như vô nghĩa. Trong lịch sử lớn
lao thế, cho dù bạn có làm mọi nỗ lực thì bạn cũng sẽ
chỉ trở thành một lời chú thích cuối trang, chẳng nhiều
nhặn gì. Và phỏng có ích gì mà trở thành một lời chú
thích cuối trang trong cuốn sách sử? Đằng nào thì bạn
cũng sẽ qua đời; mọi người có nhớ tới bạn hay không
thì cũng chẳng thành vấn đề. Trong thực tế, ai bận
tâm tới việc nhớ ấy? Bạn cứ hỏi học sinh phổ thông
đang phải đọc về lịch sử: những vị vua vĩ đại... và họ
phải đã làm những nỗ lực rất lớn bằng cách nào đó để
đi vào trong các sách lịch sử, và bây giờ trẻ con thì lại
chẳng bận tâm tới họ chút nào. Chúng kết án. Chúng
chẳng sung sướng rằng những vị vua vĩ đại đó đã tồn
tại. Chúng chắc sẽ sung sướng hơn nếu không ai đã
tồn tại và không có lịch sử để phải đọc và bị nhồi nhét
luyện thi. Cho nên phỏng có ích gì?
Thế rồi tâm trí có một ý tưởng rất tinh vi. Ý tưởng
này là: "Mình sẽ chết nhưng con mình có thể sống;
con mình sẽ là đại diện của mình. Nó sẽ sống và bằng
cách nào đó, sâu bên trong nó; mình sẽ sống, bởi vì nó
sẽ là sự kéo dài của mình." Chính tế bào dục của bạn
sẽ sống trong con bạn - trong con trai, trong con gái.
Tất nhiên, thế thì con trai trở nên quan trọng hơn, bởi
vì con gái sẽ đi vào dòng đời của ai đó khác, còn con
trai sẽ tiếp tục dòng đời của bạn. Con trai trở nên rất
quan trọng; nó sẽ là sự liên tục của bạn. Và tâm trí bắt
đầu bị ám ảnh với dục, phát điên với dục.
Bất kì khi nào bạn tới gần hơn với thiền, hai điều
này lại sẽ xảy ra: bạn sẽ bắt đầu nhồi nhét vào mình
thức ăn và bạn sẽ bắt đầu nhồi nhét vào mình với bản
năng dục - và bạn sẽ bắt đầu trở thành hâm.
Phật nói:
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị
cám dỗ bởi bất kì đam mê nào, không bị dẫn đi
lạc lối bởi bất kì ảnh hưởng ác nào, mà kiên trì
theo đuổi quá trình của mình tới niết bàn, ta
đảm bảo với các ông rằng những sư đó cuối
cùng sẽ đạt tới chứng ngộ.
Bạn phải tỉnh táo không bị phân tán bởi đam mê
của mình, không bị sao lãng khỏi Đạo, không bị phân
tán khỏi việc thiền của mình. Dù nguyên nhân của sao
lãng là bất kì cái gì, nó đều phải được tránh ra. Bạn
phải mang đi mang lại năng lượng của mình vào cốt
lõi bên trong nhất của mình. Bạn phải làm cho bản
thân mình được thảnh thơi, buông xuôi, không căng
thẳng.
chuyện Sufi:
Một ông vua ngủ mơ. Trong đêm trong giấc mơ
của mình ông ta thấy Thần chết. Ông ta trở nên sợ hãi.
Ông ta hỏi, "Có chuyện gì vậy? Sao ông làm cho tôi
hãi hùng thế?"
Thần chết nói, "Ta tới để báo cho ông rằng ngày
mai vào lúc mặt trời lặn ta sẽ tới, cho nên sẵn sàng đi.
Chỉ do từ bi mà ông có thể được chuẩn bị."
Nhà vua bị choáng thế, giấc ngủ của ông ta bị phá
vỡ. Lúc đó là nửa đêm; ông ta gọi các quan thượng
thư vào và nói, "Các ông tìm ra người có thể giải đoán
giấc mơ này, bởi vì thời gian còn ngắn lắm. Có thể
điều đó là đúng!"
Thế rồi những người đoán mộng tới, nhưng như
những người đoán mộng bao giờ cũng thế, họ đều là
các học giả lớn. Họ đem tới nhiều sách vở lớn và họ
bắt đầu thảo luận và tranh luận và biện luận. Và mặt
trời bắt đầu lên, lúc đó là buổi sáng. Rồi một ông già
vốn là người hầu rất tin cậy của nhà vua, ông ta tới
gặp nhà vua và thì thào vào tai vua, "Bệ hạ đừng ngu
xuẩn nữa! Nhưng người này sẽ cãi nhau mãi, và họ sẽ
chẳng bao giờ đi tới kết luận nào cả."
Bây giờ, mọi người đều cố cho rằng diễn giải của
mình là đúng, và nhà vua lại còn bị lẫn lộn hơn bao
giờ hết. Cho nên nhà vua hỏi ông già này, "Thế thì ta
nên làm gì đây?"
Ông già nói, "Thì cứ để cho họ tiếp tục cuộc thảo
luận của họ đi. Họ không định kết luận sớm đâu - mà
mặt trời sẽ lặn, bởi vì một khi nó đã mọc thì việc lặn
là không xa mấy. Thay vì thế, bệ hạ nghe lời khuyên
của kẻ hạ thần và trốn đi - ít nhất cũng trốn khỏi cung
điện này. Đi đâu đó khác! Trước tối bệ hạ đến đâu đó
xa nhất có thể được."
Logic này có vẻ phải. Nhà vua có một con ngựa
chạy rất nhanh, nhanh nhất thế giới. Ông ta lao đi, ông
ta trốn đi. Ông ta đã đi hàng trăm dặm đường. Vào lúc
ông ta tới một thành phố nhỏ thì mặt trời cũng sắp lặn
xuống. Ông ta rất sung sướng. Ông ta vỗ về ngựa và
nói, "Mi đi cừ lắm. Chúng ta đã đi được rất xa."
Và khi ông ta đang vỗ về con ngựa thì bỗng nhiên
ông ta cảm thấy ai đó đang đứng sau mình. Ông ta
ngoái lại - vẫn cùng cái bóng của Thần chết. Và Thần
chết bắt đầu cười. Còn nhà vua thì nói, "Có chuyện gì
vậy? Sao ông lại cười?"
Thần chết nói, "Ta đang lo bởi vì ông đã được
định mệnh sẽ chết dưới cái cây này - và ta lo làm sao
ông xoay xở mà tới được. Con ngựa của ông thực là
vĩ đại đấy! Nó đi cừ lắm. Để ta vỗ về con ngựa của
ông. Đó là lí do tại sao ta tới trong giấc mơ của ông:
ta muốn ông thoát khỏi cung điện bởi vì ta rất lo làm
sao điều đó sẽ xảy ra, làm sao ông có thể tới được.
Cung điện ở xa thế, và chỉ còn lại mỗi một ngày.
Nhưng ngựa của ông đi cừ lắm, ông đã tới đúng giờ."
Dù bạn đi bất cứ đâu thì bạn đều sẽ thấy cái chết
đang chờ đợi bạn. Theo mọi hướng cái chết đang chờ đợi. Tại mọi chỗ cái chết đang chờ đợi. Cho nên, điều
đó bạn không thể nào tránh khỏi - thế thì tâm trí bắt
đầu tưởng tượng cách nào đó để tránh né nó.
Trước hết nó xoay ra các triết lí rằng "linh hồn là
bất tử," rằng "thân thể sẽ chết - mình sẽ không chết."
Bạn thậm chí còn yếu ớt hơn thân thể. Bản ngã này
nghĩ "mình sẽ không chết" còn nông cạn hơn, còn
giống giấc mơ hơn thân thể. Thân thể ít nhất cũng là
thực; bản ngã này hoàn toàn không thực. Cho nên bạn
xoay ra các triết lí: "Linh hồn sẽ không bao giờ chết -
mình sẽ còn trên cõi trời, trên thiên đường, trong
moksha." Nhưng sâu bên dưới bạn biết rằng đấy chỉ là
lời, chúng không làm thoả mãn.
Thế rồi bạn tìm cách khác nào đó: kiếm tiền, làm
đài tưởng niệm lớn, cung điện lớn - làm điều gì đó có
tính lịch sử, để lại một chỗ trong lịch sử! Nhưng điều
đó nữa cũng dường như vô nghĩa. Trong lịch sử lớn
lao thế, cho dù bạn có làm mọi nỗ lực thì bạn cũng sẽ
chỉ trở thành một lời chú thích cuối trang, chẳng nhiều
nhặn gì. Và phỏng có ích gì mà trở thành một lời chú
thích cuối trang trong cuốn sách sử? Đằng nào thì bạn
cũng sẽ qua đời; mọi người có nhớ tới bạn hay không
thì cũng chẳng thành vấn đề. Trong thực tế, ai bận
tâm tới việc nhớ ấy? Bạn cứ hỏi học sinh phổ thông
đang phải đọc về lịch sử: những vị vua vĩ đại... và họ
phải đã làm những nỗ lực rất lớn bằng cách nào đó để
đi vào trong các sách lịch sử, và bây giờ trẻ con thì lại
chẳng bận tâm tới họ chút nào. Chúng kết án. Chúng
chẳng sung sướng rằng những vị vua vĩ đại đó đã tồn
tại. Chúng chắc sẽ sung sướng hơn nếu không ai đã
tồn tại và không có lịch sử để phải đọc và bị nhồi nhét
luyện thi. Cho nên phỏng có ích gì?
Thế rồi tâm trí có một ý tưởng rất tinh vi. Ý tưởng
này là: "Mình sẽ chết nhưng con mình có thể sống;
con mình sẽ là đại diện của mình. Nó sẽ sống và bằng
cách nào đó, sâu bên trong nó; mình sẽ sống, bởi vì nó
sẽ là sự kéo dài của mình." Chính tế bào dục của bạn
sẽ sống trong con bạn - trong con trai, trong con gái.
Tất nhiên, thế thì con trai trở nên quan trọng hơn, bởi
vì con gái sẽ đi vào dòng đời của ai đó khác, còn con
trai sẽ tiếp tục dòng đời của bạn. Con trai trở nên rất
quan trọng; nó sẽ là sự liên tục của bạn. Và tâm trí bắt
đầu bị ám ảnh với dục, phát điên với dục.
Bất kì khi nào bạn tới gần hơn với thiền, hai điều
này lại sẽ xảy ra: bạn sẽ bắt đầu nhồi nhét vào mình
thức ăn và bạn sẽ bắt đầu nhồi nhét vào mình với bản
năng dục - và bạn sẽ bắt đầu trở thành hâm.
Phật nói:
Nếu các sư bước đi trên đường mà không bị
cám dỗ bởi bất kì đam mê nào, không bị dẫn đi
lạc lối bởi bất kì ảnh hưởng ác nào, mà kiên trì
theo đuổi quá trình của mình tới niết bàn, ta
đảm bảo với các ông rằng những sư đó cuối
cùng sẽ đạt tới chứng ngộ.
Bạn phải tỉnh táo không bị phân tán bởi đam mê
của mình, không bị sao lãng khỏi Đạo, không bị phân
tán khỏi việc thiền của mình. Dù nguyên nhân của sao
lãng là bất kì cái gì, nó đều phải được tránh ra. Bạn
phải mang đi mang lại năng lượng của mình vào cốt
lõi bên trong nhất của mình. Bạn phải làm cho bản
thân mình được thảnh thơi, buông xuôi, không căng
thẳng.
Phật nói:
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy. Giữ mình
chống lại dục vọng, vì nó chắc chắn sẽ dẫn tới
con đường của cái ác. Ý chí của các ông sẽ trở
thành đáng tin cậy chỉ khi các ông đã đạt tới A
la hán.
Đây là một phát biểu rất có ý nghĩa. Phật chưa
bao giờ nói rằng bạn cần thầy, nhưng theo một cách
tinh tế thì ông ấy phải thừa nhận điều đó - bởi vì thầy
là cần thiết.
Phật là người chống lại các thầy, bởi vì đất nước
này đã bị lừa bịp thế, bị khai thác nhân danh mối quan
hệ guru-đệ tử. Có biết bao nhiêu kẻ bịp bợm và dối trá
- bao giờ cũng có và sẽ luôn có những kẻ như vậy. Và
Phật rất lo nghĩ về điều đó, rằng mọi người bị khai
thác, cho nên ông ấy đã nói không cần bất kì ai trở
thành đệ tử của bất kì ai. Nhưng làm sao ông ấy có thể
tránh được một điều rất cơ sở? Có thể có tới chín
mươi chín phần trăm gian trá - điều đó không thành
vấn đề. Cho dù một thầy đúng tồn tại, thì thầy có thể
là sự giúp đỡ vô biên.
Cho nên theo cách rất gián tiếp, theo cách đi
vòng, Phật thừa nhận. Ông ấy nói: Đừng dựa vào ý
chí riêng của các ông. Ông ấy nói: Nếu các ông thực
sự dựa vào ý chí riêng của mình thì các ông sẽ chẳng
bao giờ đạt tới đâu cả. Ý chí riêng của bạn yếu ớt thế.
Ý chí riêng của bạn không thông minh thế. Ý chí
riêng của bạn tự nó đã chia rẽ thế trong nó. Bạn không
có một ý chí; bạn có nhiều ý chí trong mình. Bạn là
đám đông!
Gurdjieff hay nói bạn không có một cái 'tôi', bạn
có nhiều cái 'tôi' nhỏ. Và những cái 'tôi' đó cứ thay đổi
mãi. Mới vài phút cái tôi này trở thành toàn quyền, và
thế rồi nó bị mất quyền lực, cái tôi khác trở thành toàn
quyền. Và bạn có thể quan sát điều đó! Đấy là sự kiện
đơn giản. Nó chẳng liên quan gì tới bất kì lí thuyết
nào.
Bạn yêu một người, và bạn yêu thế. Một cái tôi
thống trị: cái tôi đang yêu. Thế rồi cái gì đó đi sai và
bạn ghét người đó - trong một khoảnh khắc yêu đã
biến thành hận thù. Bây giờ bạn muốn phá huỷ người
đó - ít nhất, bạn bắt đầu nghĩ tới cách phá huỷ người
đó. Bây giờ hận thù đã bước vào: cái tôi khác, hoàn
toàn khác, đang trên ngai vàng.
Bạn sung sướng, bạn có cái tôi khác. Bạn bất
hạnh, lại nữa... nó cứ thay đổi mãi. Hai mươi bốn giờ,
ngày tới ngày đi, cái tôi của bạn cứ thay đổi. Bạn
không có một cái tôi.
Đó là lí do tại sao việc xảy ra là đêm nay bạn có
thể quyết định: "Sáng mai mình sẽ dậy lúc ba giờ; dù
bất kì cái gì xảy ra thì mình cũng sẽ dậy." Bạn đặt báo
thức và vào lúc ba giờ bạn tắt báo thức đi vì bạn bị
việc báo thức làm khó chịu. Và bạn nghĩ, "Một ngày -
có thành vấn đề gì? Thôi để mai...." và bạn lại ngủ
tiếp. Và lần nữa khi bạn dậy lúc tám giờ sáng bạn lại
tự giận mình. Bạn nói, "Làm sao mà điều này lại có
thể xảy ra được? Mình đã quyết định dậy rồi. Làm sao
mình lại cứ ngủ tiếp thế nhỉ?"
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy. Giữ mình
chống lại dục vọng, vì nó chắc chắn sẽ dẫn tới
con đường của cái ác. Ý chí của các ông sẽ trở
thành đáng tin cậy chỉ khi các ông đã đạt tới A
la hán.
Đây là một phát biểu rất có ý nghĩa. Phật chưa
bao giờ nói rằng bạn cần thầy, nhưng theo một cách
tinh tế thì ông ấy phải thừa nhận điều đó - bởi vì thầy
là cần thiết.
Phật là người chống lại các thầy, bởi vì đất nước
này đã bị lừa bịp thế, bị khai thác nhân danh mối quan
hệ guru-đệ tử. Có biết bao nhiêu kẻ bịp bợm và dối trá
- bao giờ cũng có và sẽ luôn có những kẻ như vậy. Và
Phật rất lo nghĩ về điều đó, rằng mọi người bị khai
thác, cho nên ông ấy đã nói không cần bất kì ai trở
thành đệ tử của bất kì ai. Nhưng làm sao ông ấy có thể
tránh được một điều rất cơ sở? Có thể có tới chín
mươi chín phần trăm gian trá - điều đó không thành
vấn đề. Cho dù một thầy đúng tồn tại, thì thầy có thể
là sự giúp đỡ vô biên.
Cho nên theo cách rất gián tiếp, theo cách đi
vòng, Phật thừa nhận. Ông ấy nói: Đừng dựa vào ý
chí riêng của các ông. Ông ấy nói: Nếu các ông thực
sự dựa vào ý chí riêng của mình thì các ông sẽ chẳng
bao giờ đạt tới đâu cả. Ý chí riêng của bạn yếu ớt thế.
Ý chí riêng của bạn không thông minh thế. Ý chí
riêng của bạn tự nó đã chia rẽ thế trong nó. Bạn không
có một ý chí; bạn có nhiều ý chí trong mình. Bạn là
đám đông!
Gurdjieff hay nói bạn không có một cái 'tôi', bạn
có nhiều cái 'tôi' nhỏ. Và những cái 'tôi' đó cứ thay đổi
mãi. Mới vài phút cái tôi này trở thành toàn quyền, và
thế rồi nó bị mất quyền lực, cái tôi khác trở thành toàn
quyền. Và bạn có thể quan sát điều đó! Đấy là sự kiện
đơn giản. Nó chẳng liên quan gì tới bất kì lí thuyết
nào.
Bạn yêu một người, và bạn yêu thế. Một cái tôi
thống trị: cái tôi đang yêu. Thế rồi cái gì đó đi sai và
bạn ghét người đó - trong một khoảnh khắc yêu đã
biến thành hận thù. Bây giờ bạn muốn phá huỷ người
đó - ít nhất, bạn bắt đầu nghĩ tới cách phá huỷ người
đó. Bây giờ hận thù đã bước vào: cái tôi khác, hoàn
toàn khác, đang trên ngai vàng.
Bạn sung sướng, bạn có cái tôi khác. Bạn bất
hạnh, lại nữa... nó cứ thay đổi mãi. Hai mươi bốn giờ,
ngày tới ngày đi, cái tôi của bạn cứ thay đổi. Bạn
không có một cái tôi.
Đó là lí do tại sao việc xảy ra là đêm nay bạn có
thể quyết định: "Sáng mai mình sẽ dậy lúc ba giờ; dù
bất kì cái gì xảy ra thì mình cũng sẽ dậy." Bạn đặt báo
thức và vào lúc ba giờ bạn tắt báo thức đi vì bạn bị
việc báo thức làm khó chịu. Và bạn nghĩ, "Một ngày -
có thành vấn đề gì? Thôi để mai...." và bạn lại ngủ
tiếp. Và lần nữa khi bạn dậy lúc tám giờ sáng bạn lại
tự giận mình. Bạn nói, "Làm sao mà điều này lại có
thể xảy ra được? Mình đã quyết định dậy rồi. Làm sao
mình lại cứ ngủ tiếp thế nhỉ?"
Có hai cái tôi khác nhau: một cái tôi đã quyết định
và một cái tôi bị khó chịu với việc báo thức, đấy là
những cái tôi khác nhau. Có thể cái tôi thứ nhất quay
lại vào buổi sáng và hối hận. Bạn trở nên giận dữ và
thế rồi bạn hối hận: đây là hai cái tôi khác nhau -
chúng chưa bao giờ gặp nhau! Chúng không biết cái
tôi kia làm gì. Cái tôi tạo ra giận dữ thì cứ tạo ra giận
dữ, còn cái tôi hối hận thì cứ hối hận - còn bạn chẳng
bao giờ thay đổi.
Gurdjieff hay nói rằng chừng nào bạn còn chưa có
một cái tôi kết tinh thường hằng thì bạn không nên tin
cậy vào chính mình. Bạn không phải là một người,
bạn là đám đông: bạn mang đa tâm lí.
Đó là điều Phật nói: Đừng dựa vào ý chí riêng của
mình. Thế thì dựa vào ai? Dựa vào ai đó có ý chí,
người có cái tôi toàn vẹn, người đã đạt tới, người đã
trở thành một trong bản thể mình, không còn bị phân
chia nữa, người thực sự là một cá nhân.
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy. Giữ mình
chống lại dục vọng, vì nó chắc chắn sẽ dẫn tới
con đường của cái ác. Ý chí của các ông sẽ trở
thành đáng tin cậy chỉ khi các ông đã đạt tới A
la hán.
Khi bạn đã đi tới biết mình là ai, khi bạn đã trở
thành linh hồn nhận biết, khi chứng ngộ đã xảy ra, thế
thì cái tôi của bạn trở thành đáng tin cậy - chưa hề có
điều đó trước đây. Nhưng thế thì chẳng còn chuyện gì
nữa. Thế thì bạn đã về nhà. Nó vô dụng bây giờ. Khi
có nhu cầu, nó không có đó. Cho nên bạn cần ai đó để
bạn có thể buông xuôi, bạn cần ai đó để sự tin cậy vào
người đó có thể nảy sinh trong bạn. Đó là toàn bộ mối
quan hệ của thầy và đệ tử.
Đệ tử chưa có ý chí riêng của mình, còn thầy thì
có. Đệ tử là đám đông còn thầy là cái một thống nhất.
Đệ tử buông xuôi. Đệ tử nói, "Tôi không thể tin cậy
vào bản thân mình được, do đó tôi sẽ tin cậy vào
thầy." Tin cậy vào thầy, dần dần đám đông bên trong
của đệ tử sẽ biến mất.
Đó là lí do tại sao tôi nói rằng khi tôi bảo bạn làm
điều gì đó và bạn muốn làm nó, và bạn làm nó, thì
điều đó là vô nghĩa - bởi vì điều đó vẫn là theo cái tôi
của bạn, ý chí của bạn. Khi tôi nói làm điều gì đó, và
điều đó ngược lại bạn, và bạn buông xuôi và bạn nói
có, thế thì bạn đang di chuyển, thế thì bạn đang
trưởng thành, thế thì bạn trở nên chín chắn. Thế thì
bạn thoát ra khỏi đống lộn xộn mà bạn vẫn là từ trước
tới giờ.
Chỉ bằng việc nói không với tâm trí mình là bạn
nói có với thầy.
Nhiều lần tôi chỉ nói điều bạn thích, bởi vì tôi
thấy rằng bạn sẽ không có khả năng làm điều tôi
thích. Tôi phải thuyết phục bạn dần dần. Bạn không
sẵn sàng lấy bước nhảy bất thần. Trước hết tôi nói đổi
quần áo bạn, thế rồi tôi bắt đầu đổi thân thể bạn. Thế
rồi tôi bắt đầu đổi tâm trí bạn.
Mọi người tới tôi và họ nói, "Sao chúng tôi lại
phải thay đổi quần áo? Phỏng có ích gì?" Họ thậm chí không sẵn sàng đổi quần áo của mình; không thể nào
trông đợi điều hơn nữa từ họ. Họ nói họ sẵn sàng thay
đổi linh hồn mình, nhưng họ lại không sẵn sàng thay
đổi quần áo mình - nhìn vào cái ngớ ngẩn của điều đó
đi. Nhưng với linh hồn, có một điều: nó là vô hình,
cho nên chẳng ai biết cả.
Nhưng tôi có thể thấy linh hồn của bạn, tôi có thể
thấy nơi bạn đang đứng và điều bạn đang nói tới; tôi
có thể thấy qua việc hợp lí hoá của bạn. Bạn nói, "Có
cái gì trong quần áo đâu?" nhưng đấy không phải là
vấn đề. Tôi cũng biết chẳng có gì trong quần áo cả,
nhưng tôi vẫn nói, "Đổi đi." Tôi muốn bạn làm điều gì
đó theo tôi, không theo bạn. Đó là sự bắt đầu.
Thế rồi, dần dần, trước hết tôi nắm lấy ngón tay
bạn, rồi cả bàn tay bạn - hừ? - thế rồi toàn bộ bạn.
Bạn nói, "Sao thầy nắm ngón tay tôi? Phỏng có ích gì
mà nắm ngón tay tôi?" Tôi biết vấn đề là cái gì - đó là
sự bắt đầu. Rất chậm rãi tôi phải tiến hành. Nếu bạn
sẵn sàng thì không có nhu cầu đi chậm, thế thì tôi
cũng có thể đi vào bước nhảy bất thần, nhưng mọi
người đều không sẵn sàng.
Phật nói:
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy.
Tìm ra một người mà trong hiện diện của người
đó bạn cảm thấy điều gì đó đã xảy ra. Tìm ra một
người mà trong hiện diện của người đó bạn cảm thấy
hương thơm của điều thiêng liêng, trong hiện diện của
người đó bạn cảm thấy trầm tĩnh, trong hiện diện của
người đó bạn cảm thấy tình yêu, từ bi, trong hiện diện
của người đó bạn cảm thấy cái im lặng - cái không
biết, cái chưa kinh nghiệm, nhưng nó bao quanh bạn,
tràn ngập bạn. Thế buông xuôi theo người đó. Thế
thì, dần dần, người đó sẽ đem bạn tới điểm mà buông
xuôi sẽ là không cần thiết - bạn sẽ nhận ra cốt lõi bên
trong nhất của bản thể của riêng mình, bạn sẽ trở
thành một A la hán. A la hán là trạng thái cuối cùng
của chứng ngộ.
Bạn trở thành bản thân mình chỉ khi tất cả những
cái ngã mà bạn đã từng mang theo, tất cả đều tan biến.
Bạn trở thành bản thân mình chỉ khi thực sự không cái
ngã nào còn lại ngoài cái không thuần khiết. Thế thì
vòng tròn là đầy đủ. Bạn đã đi tới cái không tối
thượng, nhận biết đầy đủ. Bạn đã trở thành một nhân
chứng của toàn bộ vở kịch của cuộc sống, sự tồn tại,
tâm thức.
Trạng thái này là có thể nếu bạn không tạo ra
chướng ngại. Trạng thái này chắc chắn là có thể nếu
bạn tránh các chướng ngại. Tôi cũng có thể quả quyết
với bạn rằng nếu bạn trở thành mẩu gỗ trôi giạt và
không níu bám lấy đôi bờ, và không bị gắn vào xoáy
nước, và không bắt đầu mục nát trong cái vô nhận biết
của mình, thì bạn chắc chắn, tuyệt đối chắc chắn, đạt
tới đại dương.
Đại dương đó là mục tiêu. Chúng ta tới từ đại
dương đó và chúng ta phải đạt tới đại dương đó. Cái
bắt đầu là cái kết thúc - và khi vòng tròn đầy đủ thì có
sự hoàn hảo, có cái toàn thể, có phúc lạc và phúc lành.
và một cái tôi bị khó chịu với việc báo thức, đấy là
những cái tôi khác nhau. Có thể cái tôi thứ nhất quay
lại vào buổi sáng và hối hận. Bạn trở nên giận dữ và
thế rồi bạn hối hận: đây là hai cái tôi khác nhau -
chúng chưa bao giờ gặp nhau! Chúng không biết cái
tôi kia làm gì. Cái tôi tạo ra giận dữ thì cứ tạo ra giận
dữ, còn cái tôi hối hận thì cứ hối hận - còn bạn chẳng
bao giờ thay đổi.
Gurdjieff hay nói rằng chừng nào bạn còn chưa có
một cái tôi kết tinh thường hằng thì bạn không nên tin
cậy vào chính mình. Bạn không phải là một người,
bạn là đám đông: bạn mang đa tâm lí.
Đó là điều Phật nói: Đừng dựa vào ý chí riêng của
mình. Thế thì dựa vào ai? Dựa vào ai đó có ý chí,
người có cái tôi toàn vẹn, người đã đạt tới, người đã
trở thành một trong bản thể mình, không còn bị phân
chia nữa, người thực sự là một cá nhân.
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy. Giữ mình
chống lại dục vọng, vì nó chắc chắn sẽ dẫn tới
con đường của cái ác. Ý chí của các ông sẽ trở
thành đáng tin cậy chỉ khi các ông đã đạt tới A
la hán.
Khi bạn đã đi tới biết mình là ai, khi bạn đã trở
thành linh hồn nhận biết, khi chứng ngộ đã xảy ra, thế
thì cái tôi của bạn trở thành đáng tin cậy - chưa hề có
điều đó trước đây. Nhưng thế thì chẳng còn chuyện gì
nữa. Thế thì bạn đã về nhà. Nó vô dụng bây giờ. Khi
có nhu cầu, nó không có đó. Cho nên bạn cần ai đó để
bạn có thể buông xuôi, bạn cần ai đó để sự tin cậy vào
người đó có thể nảy sinh trong bạn. Đó là toàn bộ mối
quan hệ của thầy và đệ tử.
Đệ tử chưa có ý chí riêng của mình, còn thầy thì
có. Đệ tử là đám đông còn thầy là cái một thống nhất.
Đệ tử buông xuôi. Đệ tử nói, "Tôi không thể tin cậy
vào bản thân mình được, do đó tôi sẽ tin cậy vào
thầy." Tin cậy vào thầy, dần dần đám đông bên trong
của đệ tử sẽ biến mất.
Đó là lí do tại sao tôi nói rằng khi tôi bảo bạn làm
điều gì đó và bạn muốn làm nó, và bạn làm nó, thì
điều đó là vô nghĩa - bởi vì điều đó vẫn là theo cái tôi
của bạn, ý chí của bạn. Khi tôi nói làm điều gì đó, và
điều đó ngược lại bạn, và bạn buông xuôi và bạn nói
có, thế thì bạn đang di chuyển, thế thì bạn đang
trưởng thành, thế thì bạn trở nên chín chắn. Thế thì
bạn thoát ra khỏi đống lộn xộn mà bạn vẫn là từ trước
tới giờ.
Chỉ bằng việc nói không với tâm trí mình là bạn
nói có với thầy.
Nhiều lần tôi chỉ nói điều bạn thích, bởi vì tôi
thấy rằng bạn sẽ không có khả năng làm điều tôi
thích. Tôi phải thuyết phục bạn dần dần. Bạn không
sẵn sàng lấy bước nhảy bất thần. Trước hết tôi nói đổi
quần áo bạn, thế rồi tôi bắt đầu đổi thân thể bạn. Thế
rồi tôi bắt đầu đổi tâm trí bạn.
Mọi người tới tôi và họ nói, "Sao chúng tôi lại
phải thay đổi quần áo? Phỏng có ích gì?" Họ thậm chí không sẵn sàng đổi quần áo của mình; không thể nào
trông đợi điều hơn nữa từ họ. Họ nói họ sẵn sàng thay
đổi linh hồn mình, nhưng họ lại không sẵn sàng thay
đổi quần áo mình - nhìn vào cái ngớ ngẩn của điều đó
đi. Nhưng với linh hồn, có một điều: nó là vô hình,
cho nên chẳng ai biết cả.
Nhưng tôi có thể thấy linh hồn của bạn, tôi có thể
thấy nơi bạn đang đứng và điều bạn đang nói tới; tôi
có thể thấy qua việc hợp lí hoá của bạn. Bạn nói, "Có
cái gì trong quần áo đâu?" nhưng đấy không phải là
vấn đề. Tôi cũng biết chẳng có gì trong quần áo cả,
nhưng tôi vẫn nói, "Đổi đi." Tôi muốn bạn làm điều gì
đó theo tôi, không theo bạn. Đó là sự bắt đầu.
Thế rồi, dần dần, trước hết tôi nắm lấy ngón tay
bạn, rồi cả bàn tay bạn - hừ? - thế rồi toàn bộ bạn.
Bạn nói, "Sao thầy nắm ngón tay tôi? Phỏng có ích gì
mà nắm ngón tay tôi?" Tôi biết vấn đề là cái gì - đó là
sự bắt đầu. Rất chậm rãi tôi phải tiến hành. Nếu bạn
sẵn sàng thì không có nhu cầu đi chậm, thế thì tôi
cũng có thể đi vào bước nhảy bất thần, nhưng mọi
người đều không sẵn sàng.
Phật nói:
Đừng dựa vào ý chí riêng của các ông. Ý chí
riêng của các ông không đáng tin cậy.
Tìm ra một người mà trong hiện diện của người
đó bạn cảm thấy điều gì đó đã xảy ra. Tìm ra một
người mà trong hiện diện của người đó bạn cảm thấy
hương thơm của điều thiêng liêng, trong hiện diện của
người đó bạn cảm thấy trầm tĩnh, trong hiện diện của
người đó bạn cảm thấy tình yêu, từ bi, trong hiện diện
của người đó bạn cảm thấy cái im lặng - cái không
biết, cái chưa kinh nghiệm, nhưng nó bao quanh bạn,
tràn ngập bạn. Thế buông xuôi theo người đó. Thế
thì, dần dần, người đó sẽ đem bạn tới điểm mà buông
xuôi sẽ là không cần thiết - bạn sẽ nhận ra cốt lõi bên
trong nhất của bản thể của riêng mình, bạn sẽ trở
thành một A la hán. A la hán là trạng thái cuối cùng
của chứng ngộ.
Bạn trở thành bản thân mình chỉ khi tất cả những
cái ngã mà bạn đã từng mang theo, tất cả đều tan biến.
Bạn trở thành bản thân mình chỉ khi thực sự không cái
ngã nào còn lại ngoài cái không thuần khiết. Thế thì
vòng tròn là đầy đủ. Bạn đã đi tới cái không tối
thượng, nhận biết đầy đủ. Bạn đã trở thành một nhân
chứng của toàn bộ vở kịch của cuộc sống, sự tồn tại,
tâm thức.
Trạng thái này là có thể nếu bạn không tạo ra
chướng ngại. Trạng thái này chắc chắn là có thể nếu
bạn tránh các chướng ngại. Tôi cũng có thể quả quyết
với bạn rằng nếu bạn trở thành mẩu gỗ trôi giạt và
không níu bám lấy đôi bờ, và không bị gắn vào xoáy
nước, và không bắt đầu mục nát trong cái vô nhận biết
của mình, thì bạn chắc chắn, tuyệt đối chắc chắn, đạt
tới đại dương.
Đại dương đó là mục tiêu. Chúng ta tới từ đại
dương đó và chúng ta phải đạt tới đại dương đó. Cái
bắt đầu là cái kết thúc - và khi vòng tròn đầy đủ thì có
sự hoàn hảo, có cái toàn thể, có phúc lạc và phúc lành.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét