Phật nói:
Này các sư, các ông không nên nhìn đàn bà.
(Nếu các ông phải nhìn họ), hãm bớt việc nói
với họ. (Nếu các ông phải nói), các ông nên suy
nghĩ theo tinh thần đúng: 'Ta bây giờ là kẻ hành
khất vô gia cư. Trong thế giới tội lỗi này tự ta
phải cư xử như đoá hoa sen có sự thuần khiết
không bị ô nhiễm bởi bùn. Người già ta sẽ đối
xử như mẹ mình; người lớn hơn thì như chị
mình, người trẻ hơn như em gái mình; và bé gái
như con gái mình.' Và trong tất cả những điều
này các ông phải không nuôi dưỡng những ý
nghĩ xấu, mà nghĩ về giải thoát.
Phật nói:
"Những người bước đi trong đạo phải tránh dục
vọng như những người mang cỏ khô tránh gần
lửa."
Này các sư, các ông không nên nhìn đàn bà.
(Nếu các ông phải nhìn họ), hãm bớt việc nói
với họ. (Nếu các ông phải nói), các ông nên suy
nghĩ theo tinh thần đúng: 'Ta bây giờ là kẻ hành
khất vô gia cư. Trong thế giới tội lỗi này tự ta
phải cư xử như đoá hoa sen có sự thuần khiết
không bị ô nhiễm bởi bùn. Người già ta sẽ đối
xử như mẹ mình; người lớn hơn thì như chị
mình, người trẻ hơn như em gái mình; và bé gái
như con gái mình.' Và trong tất cả những điều
này các ông phải không nuôi dưỡng những ý
nghĩ xấu, mà nghĩ về giải thoát.
Phật nói:
"Những người bước đi trong đạo phải tránh dục
vọng như những người mang cỏ khô tránh gần
lửa."
Ngôi đền vĩ đại mà Phật xây dựng bao gồm ba
lầu; giáo huấn của ông ấy có ba chiều cho nó, hay ba
tầng. Và bạn sẽ phải rất kiên nhẫn để hiểu ba tầng
này. Tôi nói vậy bởi vì chúng đã bị hiểu lầm suốt
trong nhiều thế kỉ.
Lầu thứ nhất của giáo huấn của Phật được biết là
hinayana - tiểu thừa; lầu thứ hai được biết tới là
mahayana - đại thừa, và lầu thứ ba được biết tới là
vajrayana - kim cương thừa. Hinayana nghĩa là
'phương tiện nhỏ', 'con đường hẹp'. Mahayana nghĩa
là 'phương tiện lớn', 'con đường lớn'. Còn vajrayana
nghĩa là 'phương tiện tối cao', 'con đường tối thượng',
'con đường siêu việt'. Hinayana là bắt đầu còn
vajrayana là đỉnh cao, cực đỉnh.
Tiểu thừa bắt đầu từ chỗ bạn đang hiện hữu. Tiểu
thừa cố gắng giúp bạn thay đổi thói quen máy móc;
nó giống như Hatha Yoga - rất hướng thân thể, tin vào
kỉ luật lớn; nghiêm khắc, gần như kìm nén - ít nhất thì
nó cũng có vẻ như kìm nén. Nó không kìm nén,
nhưng toàn bộ công việc của hinayana bao gồm việc
thay đổi thói quen hàng thế kỉ của bạn.
Giống như người đi trên dây bắt đầu nghiêng về
bên trái nếu người đó cảm thấy rằng mình sắp ngã
sang bên phải, để giữ cân bằng người ta phải chuyển
sang phía đối lập. Bằng việc chuyển sang phía đối lập,
cân bằng nảy sinh - nhưng cân bằng đó là tạm thời,
nhất thời. Lần nữa bạn sẽ cần giữ cân bằng và bạn sẽ
phải chuyển sang phía đối lập.
Dục là vấn đề rất cơ bản. Và tất cả mọi thói quen
mà con người đã tạo ra về cơ bản đều hướng dục. Đó
là lí do tại sao không xã hội nào cho phép dục được tự
do toàn bộ. Tất cả mọi nền văn hoá đã từng tồn tại -
phức tạp, không phức tạp, phương Đông, phương
Tây, nguyên thuỷ, văn minh - tất cả mọi nền văn hoá
đều cố gắng theo cách nào đó kiểm soát năng lượng
dục của con người. Dường như là nếu con người được
phép tự do toàn bộ về dục, thì người đó sẽ chỉ phá huỷ
bản thân mình.
Skinner báo cáo về vài thực nghiệm mà ông ấy đã
tiến hành với chuột. Ông ấy đã phát minh ra một lí
thuyết mới, rằng điện cực có thể được đặt vào trong
não người hay con vật, được gắn với những trung tâm
đặc biệt trong não và bạn chỉ nhấn một nút và trung
tâm đó sẽ bị kích thích bên trong bạn.
Có trung tâm dục trong não. Trong thực tế, bạn bị
trung tâm dục trong não kiếm soát nhiều hơn là trung
tâm dục thực tại của thân thể bạn. Đó là lí do tại sao
tưởng tượng lại làm việc nhiều thế. Đó là lí do tại sao
tranh ảnh khiêu dâm lại có sức hấp dẫn thế. Tranh ảnh
khiêu dâm không thể hấp dẫn được bản thân trung
tâm dục; nó kích thích trung tâm não gắn với trung
tâm dục. Ngay lập tức trung tâm dục, trung tâm dục
vật lí, bắt đầu hoạt động một khi tâm trí hoạt động.
Ông ấy gắn điện cực vào não chuột và dạy cho
chúng cách nhấn nút bất kì khi nào chúng muốn kích
thích dục và cực thích bên trong. Ông ta lấy làm ngạc
nhiên, ông ta không ngờ rằng điều này lại xảy ra:
những con chuột đó hoàn toàn quên hết mọi thứ - thức
ăn, ngủ, chơi - mọi thứ chúng đều quên hết. Chúng
liên tục nhấn nút đó! Sáu nghìn lần! Nó quên mọi
thứ... thế thì chẳng cái gì khác thành vấn đề nữa.
Chẳng chóng thì chầy, một Skinner hay một ai đó
khác sẽ cho bạn cũng một cái hộp nhỏ trong túi bạn,
và bất kì khi nào bạn cảm thấy muốn có dục thì chỉ
nhấn nút và trung tâm não bạn sẽ trở nên kích hoạt và
sẽ cho bạn cực thích thú, và không ai biết điều gì xảy
ra bên trong bạn. Nhưng bạn sẽ gần như theo con
chuột kia - thế thì phỏng có ích gì mà đi làm cái gì
khác nữa? Bạn sẽ tự giết chết mình.
Dục là hấp dẫn lớn đến mức nếu không có giới
hạn cho nó... Thứ nhất có giới hạn mà thân thể đặt lên
nó. Con người không thể có quá nhiều cực thích trong
một ngày; nếu bạn còn trẻ, ba, bốn lần; nếu bạn già
hơn, thì một; khi bạn trở nên già hơn chút nữa, thì
thậm chí điều đó cũng trở thành khó - một lần một
tuần, một tháng một lần. Và, dần dần, thân thể bạn đặt
ra biết bao nhiêu giới hạn lên điều đó.
Đàn bà tự do hơn theo cách đó. Thân thể không
có giới hạn. Đó là lí do tại sao, trên khắp thế giới, đàn
bà đã hoàn toàn bị kìm nén. Cô ấy đã không được
phép tự do; cô ấy đã không được phép tự do có cực
thích trong quá khứ - bởi vì cô ấy có thể có nhiều cực
thích. Trong vài giây cô ấy có thể có nhiều cực thích -
sáu, mười hai. Thế thì không đàn ông nào có thể thoả
mãn cho đàn bà; thế thì không đàn ông nào có khả
năng thoả mãn cho bất kì đàn bà nào. Đàn bà sẽ cần ít
nhất mười hai chồng - điều đó sẽ tạo ra cực kì phức
tạp.
Đó là lí do tại sao, trong nhiều thế kỉ, trong hàng
nghìn năm, đàn bà đã được nuôi dưỡng theo cách họ hoàn toàn quên mất rằng họ có thể có cực thích. Chỉ
mới trong vòng năm mươi năm nay đàn bà mới lại bắt
đầu biết cực thích là gì. Và với hiểu biết của mình,
vấn đề đã nảy sinh trên khắp thế giới. Hôn nhân như
treo trên tảng đá. Hôn nhân không thể tồn tại với đàn
bà có khả năng nhiều cực thích. Và đàn ông chỉ có
khả năng một cực thích. Không thể có tương hợp giữa
hai bên. Thế thì chế độ một vợ một chồng không thể
tồn tại được. Điều đó sẽ trở thành khó khăn.
Xã hội này và hình mẫu đã tiến hoá cho tới giờ
phải chịu số phận bi đát. Con người đã xả ra năng
lượng nào đó mà bao giờ cũng bị giữ dưới kiểm soát
chặt chẽ nào đó. Nhưng hấp dẫn bao giờ cũng có đó -
dù bạn kìm nén, dù bạn kiểm soát, ghép vào kỉ luật,
cũng chẳng tạo ra khác biệt gì. Hấp dẫn có đó - hai
mươi bốn giờ, sâu bên dưới như lớp nền, bản năng
dục cứ đi như dòng sông chảy. Nó là sự liên tục. Bạn
có thể ăn, bạn có thể kiếm tiền, bạn có thể làm việc,
nhưng bạn đang làm mọi thứ cho dục.
Tại đâu đó, dục vẫn còn là mục tiêu... và hình
mẫu này phải được thay đổi, bằng không năng lượng
của bạn sẽ cứ bị cạn kiệt đi, năng lượng của bạn sẽ cứ
bị tiêu tán đi, năng lượng của bạn sẽ cứ đi vào trong
đất. Nó sẽ không đi lên hướng tới trời. Nó sẽ không
có sự trào dâng lên trên.
Tiểu thừa làm việc đích xác nơi bạn đang hiện
hữu. Bạn liên tục bị ám ảnh bởi dục sao? - Tiểu thừa
cố gắng loại bỏ sự ám ảnh này. Nó cho bạn kỉ luật nào
đó, kỉ luật rất nghiêm khắc, cách loại bỏ dục.
Tiểu thừa nói có bốn bước để loại bỏ dục. Bước
thứ nhất được gọi là làm thuần khiết. Bước thứ hai
được gọi là làm giầu. Bước thứ ba được gọi là kết
tinh. Bước thứ tư được gọi là phá huỷ.
Thứ nhất bạn phải chuyển toàn bộ năng lượng
sang chống lại dục, để cho thói quen dục đã phát triển
trong nhiều kiếp không còn can thiệp nữa - điều đó
được gọi là làm thuần khiết. Bạn thay đổi tâm thức
của mình, bạn dịch chuyển. Từ ám ảnh dục bạn
chuyển sang chống dục.
Bước thứ hai được gọi là làm giầu. Khi bạn đã đi
sang vô-dục, bạn phải tận hưởng vô-dục; bạn phải mở
hội với vô dục của mình. Bởi vì nếu bạn không mở
hội cho vô dục của mình, lần nữa dục sẽ bắt đầu kéo
bạn lùi lại. Một khi bạn bắt đầu mở hội cho vô dục
của mình, thế thì lực kéo của dục sẽ hoàn toàn bị trôi
qua, và trôi qua mãi mãi.
Bạn bị ám ảnh với dục bởi vì bạn không biết loại
vô dục nào khác. Cho nên vấn đề thực sự không phải
là dục; vấn đề là ở chỗ bạn không biết bất kì việc mở
hội nào khác. Tự nhiên chỉ cho bạn một hoan lạc, đó
là từ dục. Tự nhiên cho phép bạn chỉ có một khoái lạc,
đó là từ dục. Tự nhiên cho phép bạn chỉ một xúc
động, đó là từ dục.
Tiểu thừa nói có xúc động còn lớn hơn đang chờ
đợi bạn - nếu bạn tiến tới vô dục. Nhưng vô dục
không nên bị ép buộc một cách bạo hành. Nếu bạn ép
buộc nó một cách bạo hành bạn sẽ không có khả năng
tận hưởng nó. Người ta chỉ phải nhận biết về thói
quen dục, và qua nhận biết người ta phải dịch chuyển
dần hướng tới vô dục.
mà con người đã tạo ra về cơ bản đều hướng dục. Đó
là lí do tại sao không xã hội nào cho phép dục được tự
do toàn bộ. Tất cả mọi nền văn hoá đã từng tồn tại -
phức tạp, không phức tạp, phương Đông, phương
Tây, nguyên thuỷ, văn minh - tất cả mọi nền văn hoá
đều cố gắng theo cách nào đó kiểm soát năng lượng
dục của con người. Dường như là nếu con người được
phép tự do toàn bộ về dục, thì người đó sẽ chỉ phá huỷ
bản thân mình.
Skinner báo cáo về vài thực nghiệm mà ông ấy đã
tiến hành với chuột. Ông ấy đã phát minh ra một lí
thuyết mới, rằng điện cực có thể được đặt vào trong
não người hay con vật, được gắn với những trung tâm
đặc biệt trong não và bạn chỉ nhấn một nút và trung
tâm đó sẽ bị kích thích bên trong bạn.
Có trung tâm dục trong não. Trong thực tế, bạn bị
trung tâm dục trong não kiếm soát nhiều hơn là trung
tâm dục thực tại của thân thể bạn. Đó là lí do tại sao
tưởng tượng lại làm việc nhiều thế. Đó là lí do tại sao
tranh ảnh khiêu dâm lại có sức hấp dẫn thế. Tranh ảnh
khiêu dâm không thể hấp dẫn được bản thân trung
tâm dục; nó kích thích trung tâm não gắn với trung
tâm dục. Ngay lập tức trung tâm dục, trung tâm dục
vật lí, bắt đầu hoạt động một khi tâm trí hoạt động.
Ông ấy gắn điện cực vào não chuột và dạy cho
chúng cách nhấn nút bất kì khi nào chúng muốn kích
thích dục và cực thích bên trong. Ông ta lấy làm ngạc
nhiên, ông ta không ngờ rằng điều này lại xảy ra:
những con chuột đó hoàn toàn quên hết mọi thứ - thức
ăn, ngủ, chơi - mọi thứ chúng đều quên hết. Chúng
liên tục nhấn nút đó! Sáu nghìn lần! Nó quên mọi
thứ... thế thì chẳng cái gì khác thành vấn đề nữa.
Chẳng chóng thì chầy, một Skinner hay một ai đó
khác sẽ cho bạn cũng một cái hộp nhỏ trong túi bạn,
và bất kì khi nào bạn cảm thấy muốn có dục thì chỉ
nhấn nút và trung tâm não bạn sẽ trở nên kích hoạt và
sẽ cho bạn cực thích thú, và không ai biết điều gì xảy
ra bên trong bạn. Nhưng bạn sẽ gần như theo con
chuột kia - thế thì phỏng có ích gì mà đi làm cái gì
khác nữa? Bạn sẽ tự giết chết mình.
Dục là hấp dẫn lớn đến mức nếu không có giới
hạn cho nó... Thứ nhất có giới hạn mà thân thể đặt lên
nó. Con người không thể có quá nhiều cực thích trong
một ngày; nếu bạn còn trẻ, ba, bốn lần; nếu bạn già
hơn, thì một; khi bạn trở nên già hơn chút nữa, thì
thậm chí điều đó cũng trở thành khó - một lần một
tuần, một tháng một lần. Và, dần dần, thân thể bạn đặt
ra biết bao nhiêu giới hạn lên điều đó.
Đàn bà tự do hơn theo cách đó. Thân thể không
có giới hạn. Đó là lí do tại sao, trên khắp thế giới, đàn
bà đã hoàn toàn bị kìm nén. Cô ấy đã không được
phép tự do; cô ấy đã không được phép tự do có cực
thích trong quá khứ - bởi vì cô ấy có thể có nhiều cực
thích. Trong vài giây cô ấy có thể có nhiều cực thích -
sáu, mười hai. Thế thì không đàn ông nào có thể thoả
mãn cho đàn bà; thế thì không đàn ông nào có khả
năng thoả mãn cho bất kì đàn bà nào. Đàn bà sẽ cần ít
nhất mười hai chồng - điều đó sẽ tạo ra cực kì phức
tạp.
Đó là lí do tại sao, trong nhiều thế kỉ, trong hàng
nghìn năm, đàn bà đã được nuôi dưỡng theo cách họ hoàn toàn quên mất rằng họ có thể có cực thích. Chỉ
mới trong vòng năm mươi năm nay đàn bà mới lại bắt
đầu biết cực thích là gì. Và với hiểu biết của mình,
vấn đề đã nảy sinh trên khắp thế giới. Hôn nhân như
treo trên tảng đá. Hôn nhân không thể tồn tại với đàn
bà có khả năng nhiều cực thích. Và đàn ông chỉ có
khả năng một cực thích. Không thể có tương hợp giữa
hai bên. Thế thì chế độ một vợ một chồng không thể
tồn tại được. Điều đó sẽ trở thành khó khăn.
Xã hội này và hình mẫu đã tiến hoá cho tới giờ
phải chịu số phận bi đát. Con người đã xả ra năng
lượng nào đó mà bao giờ cũng bị giữ dưới kiểm soát
chặt chẽ nào đó. Nhưng hấp dẫn bao giờ cũng có đó -
dù bạn kìm nén, dù bạn kiểm soát, ghép vào kỉ luật,
cũng chẳng tạo ra khác biệt gì. Hấp dẫn có đó - hai
mươi bốn giờ, sâu bên dưới như lớp nền, bản năng
dục cứ đi như dòng sông chảy. Nó là sự liên tục. Bạn
có thể ăn, bạn có thể kiếm tiền, bạn có thể làm việc,
nhưng bạn đang làm mọi thứ cho dục.
Tại đâu đó, dục vẫn còn là mục tiêu... và hình
mẫu này phải được thay đổi, bằng không năng lượng
của bạn sẽ cứ bị cạn kiệt đi, năng lượng của bạn sẽ cứ
bị tiêu tán đi, năng lượng của bạn sẽ cứ đi vào trong
đất. Nó sẽ không đi lên hướng tới trời. Nó sẽ không
có sự trào dâng lên trên.
Tiểu thừa làm việc đích xác nơi bạn đang hiện
hữu. Bạn liên tục bị ám ảnh bởi dục sao? - Tiểu thừa
cố gắng loại bỏ sự ám ảnh này. Nó cho bạn kỉ luật nào
đó, kỉ luật rất nghiêm khắc, cách loại bỏ dục.
Tiểu thừa nói có bốn bước để loại bỏ dục. Bước
thứ nhất được gọi là làm thuần khiết. Bước thứ hai
được gọi là làm giầu. Bước thứ ba được gọi là kết
tinh. Bước thứ tư được gọi là phá huỷ.
Thứ nhất bạn phải chuyển toàn bộ năng lượng
sang chống lại dục, để cho thói quen dục đã phát triển
trong nhiều kiếp không còn can thiệp nữa - điều đó
được gọi là làm thuần khiết. Bạn thay đổi tâm thức
của mình, bạn dịch chuyển. Từ ám ảnh dục bạn
chuyển sang chống dục.
Bước thứ hai được gọi là làm giầu. Khi bạn đã đi
sang vô-dục, bạn phải tận hưởng vô-dục; bạn phải mở
hội với vô dục của mình. Bởi vì nếu bạn không mở
hội cho vô dục của mình, lần nữa dục sẽ bắt đầu kéo
bạn lùi lại. Một khi bạn bắt đầu mở hội cho vô dục
của mình, thế thì lực kéo của dục sẽ hoàn toàn bị trôi
qua, và trôi qua mãi mãi.
Bạn bị ám ảnh với dục bởi vì bạn không biết loại
vô dục nào khác. Cho nên vấn đề thực sự không phải
là dục; vấn đề là ở chỗ bạn không biết bất kì việc mở
hội nào khác. Tự nhiên chỉ cho bạn một hoan lạc, đó
là từ dục. Tự nhiên cho phép bạn chỉ có một khoái lạc,
đó là từ dục. Tự nhiên cho phép bạn chỉ một xúc
động, đó là từ dục.
Tiểu thừa nói có xúc động còn lớn hơn đang chờ
đợi bạn - nếu bạn tiến tới vô dục. Nhưng vô dục
không nên bị ép buộc một cách bạo hành. Nếu bạn ép
buộc nó một cách bạo hành bạn sẽ không có khả năng
tận hưởng nó. Người ta chỉ phải nhận biết về thói
quen dục, và qua nhận biết người ta phải dịch chuyển
dần hướng tới vô dục.
Vô dục nên được đem tới một cách rất chậm rãi.
Tất cả điều đó đem đi đem lại bạn tới bản năng dục
phải bị loại bỏ đi dần dần, theo từng bước. Và một khi
bạn bắt đầu tận hưởng năng lượng đã trở thành sẵn có,
khi bạn không bị ám ảnh với dục, năng lượng thuần
khiết đó trở thành điệu vũ trong bạn - điều đó được
gọi là làm giầu. Bây giờ, năng lượng của bạn không bị
phí hoài. Năng lượng của bạn cứ mưa rào lên bạn.
Nhớ lấy, có hai kiểu vô dục. Một: người đơn giản
áp đặt vô dục lên mình - người đó là kiểu sai, người
đó đang làm bạo hành lên mình. Kiểu kia: người đã cố
gắng hiểu bản năng dục, nó là gì, tại sao lại có nó;
người đã theo dõi, quan sát, đã sống qua nó, và, dần
dần, đã trở nên nhận biết về cái vô tích sự của nó; dần
dần, đã trở nên nhận biết về thất vọng sâu sắc thường
tới sau mỗi hành động dục.
Trong hành động dục bạn có xúc động nào đó,
một khoảnh khắc của quên lãng, một khoảnh khắc của
không nhớ lấy. Bạn cảm thấy thoải mái - trong vài
giây, bạn vứt bỏ thế giới thường lệ này. Dục cho bạn
một cánh cửa để thoát vào trong thế giới khác nào đó
- không căng thẳng; không có lo âu; bạn đơn giản
được thảnh thơi và tan chảy. Nhưng bạn có quan sát
không? Sau mỗi hành động dục bạn cảm thấy thất
vọng.
Dục đã hứa hẹn quá nhiều, nhưng nó lại không
được tiếp tế. Khó mà tìm được người đàn ông hay đàn
bà không cảm thấy chút ít thất vọng sau hành động
dục, người không cảm thấy chút ít mặc cảm. Tôi
không nói về mặc cảm mà các tu sĩ đã áp đặt vào bạn.
Cho dù không ai áp đặt mặc cảm nào lên bạn, bạn vẫn
cảm thấy chút ít mặc cảm - đó là một bộ phận, cái
bóng của hành động dục. Bạn đã mất năng lượng, bạn
cảm thấy suy yếu, và chẳng thu được cái gì cả. Cái
thu được không phải rất bản chất. Bạn đã bị lừa, bạn
đã bị xỏ, bởi thôi miên tự nhiên - bạn đã bị mắc mưu
của thân thể, bạn đã bị lừa gạt. Do đó thất vọng tới.
Tiểu thừa nói: Quan sát thất vọng này sâu sắc
hơn. Quan sát hành động dục và cách năng lượng bạn
đi vào trong hành động dục; trở nên nhận biết về nó -
và bạn sẽ thấy chẳng có gì trong nó cả. Và thất vọng.
Bạn càng trở nên nhận biết, bạn càng ít hoan lạc và sẽ
càng nhiều thất vọng hơn. Thế thì dịch chuyển đã bắt
đầu xảy ra: tâm thức của bạn đang rời đi, và theo cách
tự nhiên, và theo cách tự phát. Bạn không ép buộc nó.
Bước thứ hai trở thành sẵn có: làm giầu. Năng
lượng riêng của bạn cứ nuôi dưỡng cho bản thể bạn.
Bạn không còn ném nó vào thân thể người khác nữa,
bạn không còn ném nó ra nữa. Nó trở thành tích luỹ
bên trong bạn. Bạn trở thành cái ao. Và từ cảm giác
năng lượng đó bạn cảm thấy rất bình thản. Dục là rất
nóng. Giai đoạn làm giầu là rất bình thản, êm đềm,
bình tĩnh. Có lễ hội, nhưng rất im lặng. Có điệu vũ
trong nó, nhưng nó rất duyên dáng; có thanh nhã cho
nó.
Thế rồi tới bước thứ ba: kết tinh. Khi năng lượng
này bên trong bạn đã bắt đầu điệu vũ bên trong, thì
dần dần, với việc tận hưởng nó ngày một nhiều hơn,
với việc trở nên nhận biết về nó ngày một nhiều hơn,
kết tinh hoá học nào đó xảy ra trong bạn. Đích xác
cùng từ mà Gurdjieff đã dùng trong công việc của
mình: kết tinh. Những mảnh mẩu của bạn gắn lại với nhau, bạn trở thành một. Một đơn vị nảy sinh trong
bạn. Trong thực tế, lần đầu tiên bạn có thể nói "Tôi có
một cái tôi." Bằng không, có nhiều cái tôi; bây giờ
bạn có một cái tôi, cái tôi lớn kiểm soát mọi thứ. Bạn
đã trở thành người chủ của mình.
Và bước thứ tư là phá huỷ. Khi bạn có một cái tôi,
thế thì nó có thể bị phá huỷ; khi bạn có nhiều cái tôi
chúng không thể nào bị phá huỷ. Khi năng lượng của
bạn đã trở thành một và được định tâm, nó có thể bị
diệt trừ, nó có thể hoàn toàn bị phá huỷ. Khi nó là
đám đông thì khó phá huỷ được nó. Bạn phá huỷ
mảnh này, có hàng nghìn mảnh khác. Khi bạn đuổi
theo những mảnh khác đó, mảnh đầu lại mọc lại.
Cũng giống như cách cây cối mọc cành ra: bạn cắt
một cành, ba cành mọc ra từ nó.
Bạn có thể phá huỷ bản năng dục toàn bộ chỉ khi
nó đã trở thành hiện tượng kết tinh. Khi một người đã
tích luỹ quá nhiều năng lượng và đã trở thành một,
không còn phân mảnh nữa, không còn chia chẻ,
không còn phân liệt, thế thì Phật tử có một thuật ngữ
đặc biệt cho nó, họ gọi nó là 'lưỡi kiếm của
Manjushree*'.
Tương truyền khi Manjushree đạt tới giai đoạn
thứ ba này - ông ấy là đệ tử của Phật, một đại đệ tử
của Phật - khi ông ấy đạt tới giai đoạn thứ ba này của
việc kết tinh, trong một khoảnh khắc ông ấy tuốt kiếm
ra và phá huỷ nó hoàn toàn, toàn diện, trong một
khoảnh khắc. Nó không phải là quá trình dần dần.
* Manjushree: Văn Thù bồ tát
Điều đó đã được biết tới qua nhiều thế kỉ là 'lưỡi kiếm
của Manjushree'.
Khi một người đạt tới giai đoạn thứ ba, người đó
có thể giơ kiếm lên và phá huỷ nó hoàn toàn - trong
một nhát chém. Bởi vì bây giờ kẻ thù có đó, bây giờ
kẻ thù không còn lảng tránh nữa, bây giờ không còn
nhiều kẻ thù nữa - chỉ một kẻ thù đương đầu với bạn.
Và lưỡi kiếm chỉ là lưỡi kiếm của nhận biết hoàn hảo,
lưu tâm, tự nhớ lấy. Nó là lưỡi kiếm rất sắc bén.
Khi Phật phá huỷ bản năng dục riêng của mình,
tương truyền rằng ông ấy gầm lên như sư tử - bởi vì
lần đầu tiên toàn bộ cái ngớ ngẩn của nó trở thành rõ
ràng. Và biết bao nhiêu kiếp sống đã phí hoài! biết
bao nhiêu kiếp sống của ngu xuẩn tột bực - đã trôi qua
mãi mãi. Ông ấy sung sướng tới mức ông ấy gầm lên
như sư tử.
Đây là bốn bước, và lời kinh của ngày hôm nay
liên quan tới bốn bước này. Trước khi chúng ta đi vào
trong lời kinh này, vài điều nữa cần phải được hiểu.
Phương tiện thứ hai là đại thừa. Khi năng lượng
của bạn không còn bị ám ảnh với thân thể của người
khác, khi bạn hoàn toàn tự do với nó, đại thừa trở
thành có thể - lầu thứ hai của ngôi đền của phật.
Đại thừa làm năng lượng này thành có thể cho
bạn để trở thành việc yêu. Thông thường chúng ta
nghĩ dục làm cho mọi người thành việc yêu - dục
không bao giờ có thể làm cho mọi người thành việc
yêu được. Trong thực tế, chính bản năng dục ngăn cản
tình yêu phát triển - bởi vì nó là cùng năng lượng trở
thành tình yêu. Nó bị phá huỷ trong dục. Để trở thành tình yêu, cùng năng lượng này phải đi vào trung tâm
trái tim. Đại thừa thuộc vào trung tâm trái tim.
Tiểu thừa làm việc tại trung tâm dục - muladhar.
Đại thừa làm việc tại trung tâm trái tim - nó nói tình
yêu, lời cầu nguyện, bây giờ phải được phát triển.
Năng lượng có đó, bây giờ bạn có thể cầu nguyện.
Đại thừa là nỗ lực yêu. Người ta phải yêu vô điều
kiện - cây và đá và mặt trời và mặt trăng và mọi người
- nhưng bây giờ tình yêu không có bản năng dục trong
nó. Nó rất trầm tĩnh, nó rất an bình.
Nếu bạn tới gần người có năng lượng đang
chuyển vào trung tâm trái tim mình, bạn bỗng nhiên
sẽ cảm thấy mình đang đi dưới bóng mát sâu sắc,
không có năng lượng nóng. Bạn sẽ bỗng nhiên cảm
thấy làn gió thoảng bao quanh mình. Con người của
tình yêu này, người sống tại trung tâm trái tim, là trở
thành một lữ khách như cây có bóng mát, hay như
nước chảy mát mẻ, hay như làn gió thoảng mang
hương thơm của nhiều hoa nở.
Đại thừa không sợ dục. Tiểu thừa sợ dục. Tiểu
thừa sợ dục bởi vì bạn quá bị ám ảnh với dục. Bạn
phải đi tới cái đối lập. Đại thừa không sợ dục - nó đã
đạt tới cân bằng; không có sợ cái đối lập. Đại thừa là
khi người đi trên dây giữ cân bằng; người đó không
nghiêng sang trái không nghiêng sang phải.
Thế rồi tới giai đoạn thứ ba và thứ tư, lầu thứ ba
của ngôi đền của Phật là vajrayana - kim cương thừa.
Vajra nghĩa là kim cương - nó là giáo huấn quí báu
nhất; chắc chắn rất khó hiểu. Kim cương thừa là Mật
tông Phật giáo.
Kim cương thừa được gọi là vajra, kim cương,
bởi vì kim cương cắt đứt mọi vật. Phương tiện kim
cương, cách thức của kim cương, kim cương thừa, cắt
mọi thứ hoàn toàn, xuyên thấu - mọi vật chất, mọi
ham muốn, mọi gắn bó. Ngay cả ham muốn được sinh
ra trên trời, ham muốn được trong trạng thái an bình,
ham muốn trở thành phật, ham muốn có niết bàn,
chứng ngộ - ngay cả những ham muốn đẹp đẽ đó cũng
bị cắt đi hoàn toàn.
Kim cương thừa không biết tới khác biệt giữa thế
gian và niết bàn, không biết tới khác biệt giữa dốt nát
và tri thức, không biết tới khác biệt, phân biệt - mọi
phân biệt đều bị loại bỏ - không biết tới phân biệt đàn
ông và đàn bà.
Bây giờ để tôi giải thích điều đó cho bạn.
Trong giai đoạn tiểu thừa, đàn ông là đàn ông,
đàn bà là đàn bà. Và đàn ông bị hấp dẫn về đàn bà, và
đàn bà bị hấp dẫn về đàn ông - họ đều đi ra; hấp dẫn
của họ là ở đâu đó bên ngoài họ. Tất nhiên, họ sẽ là
nô lệ. Khi hấp dẫn của bạn là ở đâu đó bên ngoài bạn,
bạn không thể độc lập với nó được.
Đó là lí do tại sao những người yêu chưa bao giờ
tha thứ cho nhau, họ không thể tha thứ được. Họ bị
khó chịu. Bạn yêu một người và bạn bị người đó làm
cho giận đồng thời. Có lí do cho điều đó. Có tranh
chấp thường xuyên giữa những người yêu nhau. Lí do
là: bạn không thể tha thứ được cho người yêu, bởi vì
bạn biết bạn bị phụ thuộc vào người đó. Làm sao bạn
có thể tha thứ cho cảnh nô lệ của mình được? Bạn biết
người đàn bà của mình làm cho mình hạnh phúc,
nhưng nếu cô ấy quyết định không làm cho bạn hạnh phúc, thì sao?... thì bỗng nhiên bạn thành bất hạnh.
Hạnh phúc của bạn ở trong tay cô ấy. Hạnh phúc của
cô ấy ở trong tay bạn. Bất kì khi nào ai đó khác kiểm
soát hạnh phúc của bạn, bạn đều không thể tha thứ
được cho người kia.
Jean-Paul Sartre nói: "Người khác là địa ngục" -
và ông ấy cũng phải. Ông ấy có sáng suốt lớn trong
điều đó. Người khác là địa ngục bởi vì bạn phải phụ
thuộc vào người khác. Dục không thể làm cho bạn tự
do; bằng cách nào đó nó đem bạn ra khỏi bản thân
mình; nó đem bạn đi ngày càng xa hơn khỏi bản thân
mình. Mục tiêu là người khác.
Gurdjieff hay nói dục là mũi tên một chiều, mũi
tên hướng tới người khác. Đích xác cùng biểu dụ đó
đã được Kim cương thừa sử dụng: dục là mũi tên một
chiều - nó đi tới người khác. Yêu là mũi tên hai chiều
- nó đi tới người khác và tới bạn nữa. Trong yêu có
cân bằng.
Mũi tên một chiều hướng tới người khác, thế thì
bạn phải làm việc với hinayana. Mũi tên hai chiều:
một mũi tên hướng tới người khác, một mũi tên
hướng tới bạn - bạn đã đạt tới cân bằng; thiên lệch
không còn nữa.
Con người của tình yêu không bao giờ giận dữ
với người khác, bởi vì người đó không thực sự phụ
thuộc vào người khác. Người đó có thể hạnh phúc
một mình nữa; mũi tên của người đó là hai chiều -
người đó có thể hạnh phúc một mình nữa. Tất nhiên,
người đó vẫn chia sẻ hạnh phúc của mình cho người
khác, nhưng người đó không còn phụ thuộc vào người
khác. Bây giờ không còn mối quan hệ phụ thuộc nữa:
nó là quan hệ của liên thuộc. Nó là tình bạn lẫn nhau.
Họ chia sẻ năng lượng, nhưng không ai là nô lệ của ai
cả.
Trong kim cương thừa mũi tên hoàn toàn biến
mất. Không có bạn và không có người khác; ta và
người, cả hai đều bị loại bỏ. Cơ chế này cần phải
được hiểu.
Khi bạn tìm người đàn bà hay người đàn ông, bạn
không biết một nhân tố rất quan trọng: rằng người đàn
bà của bạn là ở bên trong bạn và người đàn ông của
bạn cũng là ở bên trong bạn. Mỗi đàn ông đều là cả
đàn ông và đàn bà, và mỗi đàn bà đều là cả đàn bà và
đàn ông. Điều đó phải là như vậy!... bởi vì bạn được
sinh ra từ hai bố mẹ. Một người là đàn ông, một người
là đàn bà; họ đã đóng góp cho con người bạn mỗi bên
năm mươi phần trăm. Bạn có cái gì đó của bố bạn và
bạn có cái gì đó của mẹ bạn. Một nửa của bạn thuộc
về năng lượng nam; một nửa của bạn thuộc về năng
lượng nữ - bạn là cả hai.
Trong tiểu thừa bạn phải làm việc vất vả để đem
năng lượng của mình về người đàn bà bên trong hay
người đàn ông bên trong; đó là toàn bộ công việc của
nó.
Chỉ mới gần đây, trong thế kỉ này, Carl Gustav
Jung đã trở nên nhận biết về sự kiện này - về sự kiện
lưỡng dục, rằng không đàn ông nào là thuần đàn ông
và không đàn bà nào là thuần đàn bà cả. Trong mỗi
người đàn ông đều tồn tại người đàn bà, và trong thực
tế mọi đàn ông đều đi tìm đàn bà này ở đâu đó bên
ngoài.
Tất cả điều đó đem đi đem lại bạn tới bản năng dục
phải bị loại bỏ đi dần dần, theo từng bước. Và một khi
bạn bắt đầu tận hưởng năng lượng đã trở thành sẵn có,
khi bạn không bị ám ảnh với dục, năng lượng thuần
khiết đó trở thành điệu vũ trong bạn - điều đó được
gọi là làm giầu. Bây giờ, năng lượng của bạn không bị
phí hoài. Năng lượng của bạn cứ mưa rào lên bạn.
Nhớ lấy, có hai kiểu vô dục. Một: người đơn giản
áp đặt vô dục lên mình - người đó là kiểu sai, người
đó đang làm bạo hành lên mình. Kiểu kia: người đã cố
gắng hiểu bản năng dục, nó là gì, tại sao lại có nó;
người đã theo dõi, quan sát, đã sống qua nó, và, dần
dần, đã trở nên nhận biết về cái vô tích sự của nó; dần
dần, đã trở nên nhận biết về thất vọng sâu sắc thường
tới sau mỗi hành động dục.
Trong hành động dục bạn có xúc động nào đó,
một khoảnh khắc của quên lãng, một khoảnh khắc của
không nhớ lấy. Bạn cảm thấy thoải mái - trong vài
giây, bạn vứt bỏ thế giới thường lệ này. Dục cho bạn
một cánh cửa để thoát vào trong thế giới khác nào đó
- không căng thẳng; không có lo âu; bạn đơn giản
được thảnh thơi và tan chảy. Nhưng bạn có quan sát
không? Sau mỗi hành động dục bạn cảm thấy thất
vọng.
Dục đã hứa hẹn quá nhiều, nhưng nó lại không
được tiếp tế. Khó mà tìm được người đàn ông hay đàn
bà không cảm thấy chút ít thất vọng sau hành động
dục, người không cảm thấy chút ít mặc cảm. Tôi
không nói về mặc cảm mà các tu sĩ đã áp đặt vào bạn.
Cho dù không ai áp đặt mặc cảm nào lên bạn, bạn vẫn
cảm thấy chút ít mặc cảm - đó là một bộ phận, cái
bóng của hành động dục. Bạn đã mất năng lượng, bạn
cảm thấy suy yếu, và chẳng thu được cái gì cả. Cái
thu được không phải rất bản chất. Bạn đã bị lừa, bạn
đã bị xỏ, bởi thôi miên tự nhiên - bạn đã bị mắc mưu
của thân thể, bạn đã bị lừa gạt. Do đó thất vọng tới.
Tiểu thừa nói: Quan sát thất vọng này sâu sắc
hơn. Quan sát hành động dục và cách năng lượng bạn
đi vào trong hành động dục; trở nên nhận biết về nó -
và bạn sẽ thấy chẳng có gì trong nó cả. Và thất vọng.
Bạn càng trở nên nhận biết, bạn càng ít hoan lạc và sẽ
càng nhiều thất vọng hơn. Thế thì dịch chuyển đã bắt
đầu xảy ra: tâm thức của bạn đang rời đi, và theo cách
tự nhiên, và theo cách tự phát. Bạn không ép buộc nó.
Bước thứ hai trở thành sẵn có: làm giầu. Năng
lượng riêng của bạn cứ nuôi dưỡng cho bản thể bạn.
Bạn không còn ném nó vào thân thể người khác nữa,
bạn không còn ném nó ra nữa. Nó trở thành tích luỹ
bên trong bạn. Bạn trở thành cái ao. Và từ cảm giác
năng lượng đó bạn cảm thấy rất bình thản. Dục là rất
nóng. Giai đoạn làm giầu là rất bình thản, êm đềm,
bình tĩnh. Có lễ hội, nhưng rất im lặng. Có điệu vũ
trong nó, nhưng nó rất duyên dáng; có thanh nhã cho
nó.
Thế rồi tới bước thứ ba: kết tinh. Khi năng lượng
này bên trong bạn đã bắt đầu điệu vũ bên trong, thì
dần dần, với việc tận hưởng nó ngày một nhiều hơn,
với việc trở nên nhận biết về nó ngày một nhiều hơn,
kết tinh hoá học nào đó xảy ra trong bạn. Đích xác
cùng từ mà Gurdjieff đã dùng trong công việc của
mình: kết tinh. Những mảnh mẩu của bạn gắn lại với nhau, bạn trở thành một. Một đơn vị nảy sinh trong
bạn. Trong thực tế, lần đầu tiên bạn có thể nói "Tôi có
một cái tôi." Bằng không, có nhiều cái tôi; bây giờ
bạn có một cái tôi, cái tôi lớn kiểm soát mọi thứ. Bạn
đã trở thành người chủ của mình.
Và bước thứ tư là phá huỷ. Khi bạn có một cái tôi,
thế thì nó có thể bị phá huỷ; khi bạn có nhiều cái tôi
chúng không thể nào bị phá huỷ. Khi năng lượng của
bạn đã trở thành một và được định tâm, nó có thể bị
diệt trừ, nó có thể hoàn toàn bị phá huỷ. Khi nó là
đám đông thì khó phá huỷ được nó. Bạn phá huỷ
mảnh này, có hàng nghìn mảnh khác. Khi bạn đuổi
theo những mảnh khác đó, mảnh đầu lại mọc lại.
Cũng giống như cách cây cối mọc cành ra: bạn cắt
một cành, ba cành mọc ra từ nó.
Bạn có thể phá huỷ bản năng dục toàn bộ chỉ khi
nó đã trở thành hiện tượng kết tinh. Khi một người đã
tích luỹ quá nhiều năng lượng và đã trở thành một,
không còn phân mảnh nữa, không còn chia chẻ,
không còn phân liệt, thế thì Phật tử có một thuật ngữ
đặc biệt cho nó, họ gọi nó là 'lưỡi kiếm của
Manjushree*'.
Tương truyền khi Manjushree đạt tới giai đoạn
thứ ba này - ông ấy là đệ tử của Phật, một đại đệ tử
của Phật - khi ông ấy đạt tới giai đoạn thứ ba này của
việc kết tinh, trong một khoảnh khắc ông ấy tuốt kiếm
ra và phá huỷ nó hoàn toàn, toàn diện, trong một
khoảnh khắc. Nó không phải là quá trình dần dần.
* Manjushree: Văn Thù bồ tát
Điều đó đã được biết tới qua nhiều thế kỉ là 'lưỡi kiếm
của Manjushree'.
Khi một người đạt tới giai đoạn thứ ba, người đó
có thể giơ kiếm lên và phá huỷ nó hoàn toàn - trong
một nhát chém. Bởi vì bây giờ kẻ thù có đó, bây giờ
kẻ thù không còn lảng tránh nữa, bây giờ không còn
nhiều kẻ thù nữa - chỉ một kẻ thù đương đầu với bạn.
Và lưỡi kiếm chỉ là lưỡi kiếm của nhận biết hoàn hảo,
lưu tâm, tự nhớ lấy. Nó là lưỡi kiếm rất sắc bén.
Khi Phật phá huỷ bản năng dục riêng của mình,
tương truyền rằng ông ấy gầm lên như sư tử - bởi vì
lần đầu tiên toàn bộ cái ngớ ngẩn của nó trở thành rõ
ràng. Và biết bao nhiêu kiếp sống đã phí hoài! biết
bao nhiêu kiếp sống của ngu xuẩn tột bực - đã trôi qua
mãi mãi. Ông ấy sung sướng tới mức ông ấy gầm lên
như sư tử.
Đây là bốn bước, và lời kinh của ngày hôm nay
liên quan tới bốn bước này. Trước khi chúng ta đi vào
trong lời kinh này, vài điều nữa cần phải được hiểu.
Phương tiện thứ hai là đại thừa. Khi năng lượng
của bạn không còn bị ám ảnh với thân thể của người
khác, khi bạn hoàn toàn tự do với nó, đại thừa trở
thành có thể - lầu thứ hai của ngôi đền của phật.
Đại thừa làm năng lượng này thành có thể cho
bạn để trở thành việc yêu. Thông thường chúng ta
nghĩ dục làm cho mọi người thành việc yêu - dục
không bao giờ có thể làm cho mọi người thành việc
yêu được. Trong thực tế, chính bản năng dục ngăn cản
tình yêu phát triển - bởi vì nó là cùng năng lượng trở
thành tình yêu. Nó bị phá huỷ trong dục. Để trở thành tình yêu, cùng năng lượng này phải đi vào trung tâm
trái tim. Đại thừa thuộc vào trung tâm trái tim.
Tiểu thừa làm việc tại trung tâm dục - muladhar.
Đại thừa làm việc tại trung tâm trái tim - nó nói tình
yêu, lời cầu nguyện, bây giờ phải được phát triển.
Năng lượng có đó, bây giờ bạn có thể cầu nguyện.
Đại thừa là nỗ lực yêu. Người ta phải yêu vô điều
kiện - cây và đá và mặt trời và mặt trăng và mọi người
- nhưng bây giờ tình yêu không có bản năng dục trong
nó. Nó rất trầm tĩnh, nó rất an bình.
Nếu bạn tới gần người có năng lượng đang
chuyển vào trung tâm trái tim mình, bạn bỗng nhiên
sẽ cảm thấy mình đang đi dưới bóng mát sâu sắc,
không có năng lượng nóng. Bạn sẽ bỗng nhiên cảm
thấy làn gió thoảng bao quanh mình. Con người của
tình yêu này, người sống tại trung tâm trái tim, là trở
thành một lữ khách như cây có bóng mát, hay như
nước chảy mát mẻ, hay như làn gió thoảng mang
hương thơm của nhiều hoa nở.
Đại thừa không sợ dục. Tiểu thừa sợ dục. Tiểu
thừa sợ dục bởi vì bạn quá bị ám ảnh với dục. Bạn
phải đi tới cái đối lập. Đại thừa không sợ dục - nó đã
đạt tới cân bằng; không có sợ cái đối lập. Đại thừa là
khi người đi trên dây giữ cân bằng; người đó không
nghiêng sang trái không nghiêng sang phải.
Thế rồi tới giai đoạn thứ ba và thứ tư, lầu thứ ba
của ngôi đền của Phật là vajrayana - kim cương thừa.
Vajra nghĩa là kim cương - nó là giáo huấn quí báu
nhất; chắc chắn rất khó hiểu. Kim cương thừa là Mật
tông Phật giáo.
Kim cương thừa được gọi là vajra, kim cương,
bởi vì kim cương cắt đứt mọi vật. Phương tiện kim
cương, cách thức của kim cương, kim cương thừa, cắt
mọi thứ hoàn toàn, xuyên thấu - mọi vật chất, mọi
ham muốn, mọi gắn bó. Ngay cả ham muốn được sinh
ra trên trời, ham muốn được trong trạng thái an bình,
ham muốn trở thành phật, ham muốn có niết bàn,
chứng ngộ - ngay cả những ham muốn đẹp đẽ đó cũng
bị cắt đi hoàn toàn.
Kim cương thừa không biết tới khác biệt giữa thế
gian và niết bàn, không biết tới khác biệt giữa dốt nát
và tri thức, không biết tới khác biệt, phân biệt - mọi
phân biệt đều bị loại bỏ - không biết tới phân biệt đàn
ông và đàn bà.
Bây giờ để tôi giải thích điều đó cho bạn.
Trong giai đoạn tiểu thừa, đàn ông là đàn ông,
đàn bà là đàn bà. Và đàn ông bị hấp dẫn về đàn bà, và
đàn bà bị hấp dẫn về đàn ông - họ đều đi ra; hấp dẫn
của họ là ở đâu đó bên ngoài họ. Tất nhiên, họ sẽ là
nô lệ. Khi hấp dẫn của bạn là ở đâu đó bên ngoài bạn,
bạn không thể độc lập với nó được.
Đó là lí do tại sao những người yêu chưa bao giờ
tha thứ cho nhau, họ không thể tha thứ được. Họ bị
khó chịu. Bạn yêu một người và bạn bị người đó làm
cho giận đồng thời. Có lí do cho điều đó. Có tranh
chấp thường xuyên giữa những người yêu nhau. Lí do
là: bạn không thể tha thứ được cho người yêu, bởi vì
bạn biết bạn bị phụ thuộc vào người đó. Làm sao bạn
có thể tha thứ cho cảnh nô lệ của mình được? Bạn biết
người đàn bà của mình làm cho mình hạnh phúc,
nhưng nếu cô ấy quyết định không làm cho bạn hạnh phúc, thì sao?... thì bỗng nhiên bạn thành bất hạnh.
Hạnh phúc của bạn ở trong tay cô ấy. Hạnh phúc của
cô ấy ở trong tay bạn. Bất kì khi nào ai đó khác kiểm
soát hạnh phúc của bạn, bạn đều không thể tha thứ
được cho người kia.
Jean-Paul Sartre nói: "Người khác là địa ngục" -
và ông ấy cũng phải. Ông ấy có sáng suốt lớn trong
điều đó. Người khác là địa ngục bởi vì bạn phải phụ
thuộc vào người khác. Dục không thể làm cho bạn tự
do; bằng cách nào đó nó đem bạn ra khỏi bản thân
mình; nó đem bạn đi ngày càng xa hơn khỏi bản thân
mình. Mục tiêu là người khác.
Gurdjieff hay nói dục là mũi tên một chiều, mũi
tên hướng tới người khác. Đích xác cùng biểu dụ đó
đã được Kim cương thừa sử dụng: dục là mũi tên một
chiều - nó đi tới người khác. Yêu là mũi tên hai chiều
- nó đi tới người khác và tới bạn nữa. Trong yêu có
cân bằng.
Mũi tên một chiều hướng tới người khác, thế thì
bạn phải làm việc với hinayana. Mũi tên hai chiều:
một mũi tên hướng tới người khác, một mũi tên
hướng tới bạn - bạn đã đạt tới cân bằng; thiên lệch
không còn nữa.
Con người của tình yêu không bao giờ giận dữ
với người khác, bởi vì người đó không thực sự phụ
thuộc vào người khác. Người đó có thể hạnh phúc
một mình nữa; mũi tên của người đó là hai chiều -
người đó có thể hạnh phúc một mình nữa. Tất nhiên,
người đó vẫn chia sẻ hạnh phúc của mình cho người
khác, nhưng người đó không còn phụ thuộc vào người
khác. Bây giờ không còn mối quan hệ phụ thuộc nữa:
nó là quan hệ của liên thuộc. Nó là tình bạn lẫn nhau.
Họ chia sẻ năng lượng, nhưng không ai là nô lệ của ai
cả.
Trong kim cương thừa mũi tên hoàn toàn biến
mất. Không có bạn và không có người khác; ta và
người, cả hai đều bị loại bỏ. Cơ chế này cần phải
được hiểu.
Khi bạn tìm người đàn bà hay người đàn ông, bạn
không biết một nhân tố rất quan trọng: rằng người đàn
bà của bạn là ở bên trong bạn và người đàn ông của
bạn cũng là ở bên trong bạn. Mỗi đàn ông đều là cả
đàn ông và đàn bà, và mỗi đàn bà đều là cả đàn bà và
đàn ông. Điều đó phải là như vậy!... bởi vì bạn được
sinh ra từ hai bố mẹ. Một người là đàn ông, một người
là đàn bà; họ đã đóng góp cho con người bạn mỗi bên
năm mươi phần trăm. Bạn có cái gì đó của bố bạn và
bạn có cái gì đó của mẹ bạn. Một nửa của bạn thuộc
về năng lượng nam; một nửa của bạn thuộc về năng
lượng nữ - bạn là cả hai.
Trong tiểu thừa bạn phải làm việc vất vả để đem
năng lượng của mình về người đàn bà bên trong hay
người đàn ông bên trong; đó là toàn bộ công việc của
nó.
Chỉ mới gần đây, trong thế kỉ này, Carl Gustav
Jung đã trở nên nhận biết về sự kiện này - về sự kiện
lưỡng dục, rằng không đàn ông nào là thuần đàn ông
và không đàn bà nào là thuần đàn bà cả. Trong mỗi
người đàn ông đều tồn tại người đàn bà, và trong thực
tế mọi đàn ông đều đi tìm đàn bà này ở đâu đó bên
ngoài.
Đó là lí do tại sao bỗng nhiên một hôm bạn bắt
gặp một người đàn bà và bạn cảm thấy, "Đúng, đây
đúng là người đàn bà dành cho mình." Làm sao bạn
lại cảm thấy điều đó? Tiêu chuẩn là gì? Bạn đánh giá
như thế nào? - điều đó không hợp lí, bạn không suy
luận ra nó. Nó xảy ra bất thần thế, như chớp loé. Bạn
đã không nghĩ về điều đó, bạn đã không lập luận ra
điều đó. Bỗng nhiên nếu ai đó hỏi bạn, "Sao anh lại
yêu người đàn bà này?" thì bạn sẽ nhún vai. Bạn sẽ
nói, "Tôi cũng chẳng biết - nhưng tôi đã yêu. Cái gì
đó đã xảy ra."
Cái gì đã xảy ra? Jung nói bạn có hình ảnh của
người đàn bà bên trong mình; hình ảnh đó bằng cách
nào đó khớp với người đàn bà này. Người đàn bà này
dường như tương tự với hình ảnh đó theo cách này
hay cách khác. Tất nhiên, không người đàn bà nào có
thể hoàn toàn tương tự với người đàn bà bên trong -
đó là lí do tại sao không người yêu nào có thể hoàn
toàn được thoả mãn. Một chút ít tương tự thì có thể:
cách cô ấy đi; có thể tiếng cô ấy, giọng cô ấy; có thể
cách cô ấy nhìn, có thể là đôi mắt xanh của cô ấy; có
thể là cái mũi cô ấy, có thể là mầu tóc cô ấy.
Bạn có một hình ảnh bên trong mình, hình ảnh bắt
nguồn từ mẹ bạn, từ mẹ của mẹ bạn, từ mẹ của mẹ
của mẹ của bạn - tất cả mọi đàn bà đã đi trước bạn, họ
đã đóng góp cho hình ảnh đó. Nó không đích xác
giống như mẹ bạn, bằng không mọi sự đã đơn giản
rồi. Mẹ bạn được bao gồm trong đó, mẹ của mẹ bạn
cũng được bao hàm trong đó - và cứ như thế mãi. Họ
tất cả đã đóng góp chút ít này.
Và điều đó cũng là như vậy với người đàn ông
của bạn: bố bạn đã đóng góp, bố của bố bạn, và cứ
như vậy mãi. Từ bố bạn tới Adam, và từ mẹ bạn tới
Eve, toàn bộ sự liên tục này đã đóng góp cho nó.
Không ai biết đích xác, không có cách nào thực sự để
biết, bạn đang đi tìm ai. Đàn ông đi tìm đàn bà, đàn bà
đi tìm đàn ông - việc tìm kiếm rất mơ hồ. Không có
hình ảnh rõ rệt, nhưng ở đâu đó trong trái tim mình
bạn mang nó; trong góc tối của linh hồn mình bạn giữ
nó, nó có đó.
Cho nên nhiều đàn bà và nhiều đàn ông sẽ có vẻ
dường như đáp ứng cái gì đó của nó, nhưng chỉ cái gì
đó thôi. Cho nên mỗi người yêu sẽ cho bạn một chút
ít thoả mãn và nhiều bất mãn. Phần khớp sẽ thoả mãn,
còn mọi phần khác không khớp sẽ chẳng bao giờ thoả
mãn cả.
Bạn đã quan sát điều đó chưa? Bất kì khi nào bạn
yêu một người đàn ông hay đàn bà, bạn ngay lập tức
bắt đầu thay đổi người đàn ông hay đàn bà ấy tương
ứng theo cái gì đó mà bạn cũng không biết là cái gì ....
Vợ cứ đi thay đổi chồng mình cả đời: "Đừng là cái
này! Phải giống cái này, cư xử thế này!"
Mới hôm nọ, vợ của Mulla Nasruddin đã nói với
tôi, "Osho ơi, cuối cùng thì tôi cũng thành công."
Tôi hỏi, "Về cái gì?"
Bà ấy nói, "Tôi đã làm cho Mulla Nasruddin thôi
không cắn móng tay nữa."
gặp một người đàn bà và bạn cảm thấy, "Đúng, đây
đúng là người đàn bà dành cho mình." Làm sao bạn
lại cảm thấy điều đó? Tiêu chuẩn là gì? Bạn đánh giá
như thế nào? - điều đó không hợp lí, bạn không suy
luận ra nó. Nó xảy ra bất thần thế, như chớp loé. Bạn
đã không nghĩ về điều đó, bạn đã không lập luận ra
điều đó. Bỗng nhiên nếu ai đó hỏi bạn, "Sao anh lại
yêu người đàn bà này?" thì bạn sẽ nhún vai. Bạn sẽ
nói, "Tôi cũng chẳng biết - nhưng tôi đã yêu. Cái gì
đó đã xảy ra."
Cái gì đã xảy ra? Jung nói bạn có hình ảnh của
người đàn bà bên trong mình; hình ảnh đó bằng cách
nào đó khớp với người đàn bà này. Người đàn bà này
dường như tương tự với hình ảnh đó theo cách này
hay cách khác. Tất nhiên, không người đàn bà nào có
thể hoàn toàn tương tự với người đàn bà bên trong -
đó là lí do tại sao không người yêu nào có thể hoàn
toàn được thoả mãn. Một chút ít tương tự thì có thể:
cách cô ấy đi; có thể tiếng cô ấy, giọng cô ấy; có thể
cách cô ấy nhìn, có thể là đôi mắt xanh của cô ấy; có
thể là cái mũi cô ấy, có thể là mầu tóc cô ấy.
Bạn có một hình ảnh bên trong mình, hình ảnh bắt
nguồn từ mẹ bạn, từ mẹ của mẹ bạn, từ mẹ của mẹ
của mẹ của bạn - tất cả mọi đàn bà đã đi trước bạn, họ
đã đóng góp cho hình ảnh đó. Nó không đích xác
giống như mẹ bạn, bằng không mọi sự đã đơn giản
rồi. Mẹ bạn được bao gồm trong đó, mẹ của mẹ bạn
cũng được bao hàm trong đó - và cứ như thế mãi. Họ
tất cả đã đóng góp chút ít này.
Và điều đó cũng là như vậy với người đàn ông
của bạn: bố bạn đã đóng góp, bố của bố bạn, và cứ
như vậy mãi. Từ bố bạn tới Adam, và từ mẹ bạn tới
Eve, toàn bộ sự liên tục này đã đóng góp cho nó.
Không ai biết đích xác, không có cách nào thực sự để
biết, bạn đang đi tìm ai. Đàn ông đi tìm đàn bà, đàn bà
đi tìm đàn ông - việc tìm kiếm rất mơ hồ. Không có
hình ảnh rõ rệt, nhưng ở đâu đó trong trái tim mình
bạn mang nó; trong góc tối của linh hồn mình bạn giữ
nó, nó có đó.
Cho nên nhiều đàn bà và nhiều đàn ông sẽ có vẻ
dường như đáp ứng cái gì đó của nó, nhưng chỉ cái gì
đó thôi. Cho nên mỗi người yêu sẽ cho bạn một chút
ít thoả mãn và nhiều bất mãn. Phần khớp sẽ thoả mãn,
còn mọi phần khác không khớp sẽ chẳng bao giờ thoả
mãn cả.
Bạn đã quan sát điều đó chưa? Bất kì khi nào bạn
yêu một người đàn ông hay đàn bà, bạn ngay lập tức
bắt đầu thay đổi người đàn ông hay đàn bà ấy tương
ứng theo cái gì đó mà bạn cũng không biết là cái gì ....
Vợ cứ đi thay đổi chồng mình cả đời: "Đừng là cái
này! Phải giống cái này, cư xử thế này!"
Mới hôm nọ, vợ của Mulla Nasruddin đã nói với
tôi, "Osho ơi, cuối cùng thì tôi cũng thành công."
Tôi hỏi, "Về cái gì?"
Bà ấy nói, "Tôi đã làm cho Mulla Nasruddin thôi
không cắn móng tay nữa."
Tôi nói, "Cắn móng tay à? Năm mươi năm các
bạn đã cưới nhau - Mulla bẩy mươi - bây giờ bạn mới
có thể làm được sau năm mươi năm sao?"
Bà ấy nói, "Vâng!"
Tôi hỏi, "Nhưng làm sao bạn lại thành công, kể
cho tôi xem nào?"
Bà ấy nói, "Bây giờ tôi chỉ giấu bộ răng của ông
ấy đi thế là ông ấy không thể cắn được."
Mọi người cứ cố gắng thay đổi. Chẳng ai đã từng
thay đổi cả - tôi chưa bao giờ thấy, tôi chưa bao giờ
bắt gặp điều đó. Mọi người thậm chí còn giả vờ rằng
"Vâng, chúng tôi đã thay đổi," nhưng không ai có thể
thay đổi được. Mọi người vẫn còn là chính mình.
Toàn bộ nỗ lực là vô tích sự, nhưng thôi thúc thay đổi
vẫn có đó. Tại sao thôi thúc thay đổi lại có đó?
Thôi thúc thay đổi là vì một nhu cầu thực: người
đàn bà đang cố gắng làm cho chồng mình khớp với
hình ảnh mơ hồ nào đó bên trong cô ấy. Thế thì cô ấy
sẽ hạnh phúc - rằng anh ấy không uống rượu, rằng
anh ấy không hút thuốc, rằng anh ấy không theo
người đàn bà khác... và cả nghìn lẻ một thứ... rằng anh
ấy bao giờ cũng đi đền chùa, rằng anh ấy nghe các
thánh nhân. Cô ấy có một hình ảnh chắc chắn: cô ấy
muốn chồng mình là anh hùng, thánh nhân, người vĩ
đại. Người bình thường không thoả mãn cô ấy.
Và người chồng cũng đang cố gắng theo cả nghìn
lẻ một cách: đem tới quần áo đẹp, kim cương, đá quí
và ngọc trai, và cứ trang điểm cho vợ mình. Anh ta
đang cố gắng tìm ra một Cleopatra. Đâu đó anh ta có
hình ảnh nào đó về người đàn bà đẹp, người đàn bà
đẹp nhất. Bây giờ anh ta cố gắng - ngay từ chính thời
thơ ấu.
Tôi đã nghe:
Ông già hỏi đứa bé sáu tuổi sớm phát triển làm
sao nó lại thích cô bé mới ở nhà bên cạnh.
"Thế này," đứa bé nói, "Nó không phải là
Elizabeth Taylor, nhưng nó đẹp."
Bây giờ thậm chí trẻ nhỏ cũng nghĩ về Hema
Malini và nghĩ về Elizabeth Taylor. Và nó nói, "Nó
không phải là Elizabeth Taylor, nhưng nó đẹp." Và
xung đột này cứ tiếp diễn. Lí do là ở chỗ chúng ta bao
giờ cũng tìm ai đó - người không ở bên ngoài.
Tiểu thừa quay bạn lại để không nhìn ra bên
ngoài. Nó nói: nhắm mắt nhìn bên ngoài của bạn lại.
Đại thừa làm cho bạn tỉnh táo và nhận biết hơn, căn
phòng bên trong của bạn nhiều ánh sáng hơn, để cho
bạn có thể nhìn thấy người đàn bà bên trong. Còn kim
cương thừa làm điều đó thành có thể cho bạn, để cho
bạn có thể có cực thích bên trong với người đàn ông
bên trong hay người đàn bà bên trong. Cái cực thích
bên trong đó sẽ thoả mãn bạn, không cái gì khác. Ba
bước này là cực kì có ý nghĩa.
Cho nên đừng lo nghĩ về những lời kinh này mà
chúng ta sẽ thảo luận hôm nay.
bạn đã cưới nhau - Mulla bẩy mươi - bây giờ bạn mới
có thể làm được sau năm mươi năm sao?"
Bà ấy nói, "Vâng!"
Tôi hỏi, "Nhưng làm sao bạn lại thành công, kể
cho tôi xem nào?"
Bà ấy nói, "Bây giờ tôi chỉ giấu bộ răng của ông
ấy đi thế là ông ấy không thể cắn được."
Mọi người cứ cố gắng thay đổi. Chẳng ai đã từng
thay đổi cả - tôi chưa bao giờ thấy, tôi chưa bao giờ
bắt gặp điều đó. Mọi người thậm chí còn giả vờ rằng
"Vâng, chúng tôi đã thay đổi," nhưng không ai có thể
thay đổi được. Mọi người vẫn còn là chính mình.
Toàn bộ nỗ lực là vô tích sự, nhưng thôi thúc thay đổi
vẫn có đó. Tại sao thôi thúc thay đổi lại có đó?
Thôi thúc thay đổi là vì một nhu cầu thực: người
đàn bà đang cố gắng làm cho chồng mình khớp với
hình ảnh mơ hồ nào đó bên trong cô ấy. Thế thì cô ấy
sẽ hạnh phúc - rằng anh ấy không uống rượu, rằng
anh ấy không hút thuốc, rằng anh ấy không theo
người đàn bà khác... và cả nghìn lẻ một thứ... rằng anh
ấy bao giờ cũng đi đền chùa, rằng anh ấy nghe các
thánh nhân. Cô ấy có một hình ảnh chắc chắn: cô ấy
muốn chồng mình là anh hùng, thánh nhân, người vĩ
đại. Người bình thường không thoả mãn cô ấy.
Và người chồng cũng đang cố gắng theo cả nghìn
lẻ một cách: đem tới quần áo đẹp, kim cương, đá quí
và ngọc trai, và cứ trang điểm cho vợ mình. Anh ta
đang cố gắng tìm ra một Cleopatra. Đâu đó anh ta có
hình ảnh nào đó về người đàn bà đẹp, người đàn bà
đẹp nhất. Bây giờ anh ta cố gắng - ngay từ chính thời
thơ ấu.
Tôi đã nghe:
Ông già hỏi đứa bé sáu tuổi sớm phát triển làm
sao nó lại thích cô bé mới ở nhà bên cạnh.
"Thế này," đứa bé nói, "Nó không phải là
Elizabeth Taylor, nhưng nó đẹp."
Bây giờ thậm chí trẻ nhỏ cũng nghĩ về Hema
Malini và nghĩ về Elizabeth Taylor. Và nó nói, "Nó
không phải là Elizabeth Taylor, nhưng nó đẹp." Và
xung đột này cứ tiếp diễn. Lí do là ở chỗ chúng ta bao
giờ cũng tìm ai đó - người không ở bên ngoài.
Tiểu thừa quay bạn lại để không nhìn ra bên
ngoài. Nó nói: nhắm mắt nhìn bên ngoài của bạn lại.
Đại thừa làm cho bạn tỉnh táo và nhận biết hơn, căn
phòng bên trong của bạn nhiều ánh sáng hơn, để cho
bạn có thể nhìn thấy người đàn bà bên trong. Còn kim
cương thừa làm điều đó thành có thể cho bạn, để cho
bạn có thể có cực thích bên trong với người đàn ông
bên trong hay người đàn bà bên trong. Cái cực thích
bên trong đó sẽ thoả mãn bạn, không cái gì khác. Ba
bước này là cực kì có ý nghĩa.
Cho nên đừng lo nghĩ về những lời kinh này mà
chúng ta sẽ thảo luận hôm nay.
Mới hai hôm trước đây, một nữ sannyasin đã viết
cho tôi, "Osho ơi, điều gì đang xảy ra cho tôi? Khi
thầy nói về Hasids tôi nở hoa thế, bồng bềnh với nó -
từng bài nói - và tôi thấy hạnh phúc và nhẩy múa và
vui sướng. Còn bây giờ thầy đang nói về Phật, thì tôi
thấy rất chán. Tôi yêu người đàn ông của mình và anh
ấy là người đàn ông rất đẹp, mà Phật lại nói: Chẳng
có gì trong thân thể cả - nó chỉ là cái bị đầy rác. Tôi
không muốn nghe những điều như thế đâu."
Tôi biết không ai muốn nghe cả, nhưng chúng là
đúng. Và chừng nào bạn còn chưa đi qua Phật thì bạn
sẽ chẳng bao giờ đạt tới Hassid đâu. Hassid giáo là
vajrayana, nó là việc nở hoa tối thượng. Nghe nói về
Hassid bạn cảm thấy rất hạnh phúc - bạn nghĩ bạn tất
cả đều là người mật tông. Vấn đề không đơn giản thế,
vấn đề không rẻ mạt thế. Là người mật tông là việc nở
hoa tối thượng của tôn giáo - bạn đừng tự lừa dối
mình. Đạt tới điểm đó là vất vả, gian nan lắm.
Kim cương thừa là Mật tông, Mật tông Phật giáo,
Mật tông thuần khiết. Nhưng nhìn vào cách thu xếp
mọi việc đi! Tiểu thừa là bước thứ nhất, và tiểu thừa
dường như hoàn toàn kìm nén. Nhưng Phật nói:
Chừng nào ông còn chưa thay đổi những hình mẫu cũ
của mình, thì ông có thể cứ hợp lí hoá và ông có thể
cứ sống trong vô ý thức của mình, cuộc sống người
máy, và ông có thể cứ lặp đi lặp lại nó mãi. Bạn đã
làm nó nhiều lần rồi.
Bao nhiêu lần bạn đã yêu người đàn ông đẹp hay
người đàn bà đẹp, và điều đó kéo dài được bao lâu?
Một ngày nào đó Phật đã chứng minh là đúng: người
đàn bà đẹp của bạn, Elizabeth Taylor của bạn, một
hôm nào đó bỗng nhiên bạn thấy đấy là cái bị đầy rác
- và ông ấy nói điều đó ngay lúc ban đầu. Nhưng tất
nhiên khi bạn còn đang trong tuần trăng mật thì
những lời kinh này sẽ không hấp dẫn bạn.
Đừng bao giờ đọc những lời kinh này của Phật
khi bạn đang đi trong tuần trăng mật. Nhưng khi bạn
đã tiến gần tới toà án li dị thì những lời kinh này sẽ rất
liên quan! Bạn ngay lập tức sẽ thấy điều ông ấy đang
nói. Một ngày nào đó li dị tối thượng sẽ tới. Li dị tối
thượng này là ngày mà bạn đơn giản hiểu ra toàn bộ
cái ngớ ngẩn của việc tìm kiếm người khác.
Li dị đã xảy ra nhiều lần cho bạn, nhưng bạn cứ
quên đi quên lại mãi. Li dị này kết thúc - thậm chí nó
còn chưa kết thúc, phiên toà có thể còn đang tiếp diễn
- bạn đã lao vào cuộc tình khác. Trong thực tế có thể
là bởi vì bạn lao vào cuộc tình khác, đó là lí do tại sao
bạn lại yêu cầu li dị. Trước khi bạn ra khỏi nhà tù đầu
tiên, bạn đã đi vào nhà tù khác.
Bạn đã trở nên quen sống trong xiềng xích đến
mức tự do mang vị đắng hơn.
Với nữ sannyasin đó, người cảm thấy rất chán
nản, tôi muốn nói điều này, rằng chán nản đó chỉ ra
điều gì đó đang đánh vào đúng tâm điểm: Phật có
chân lí nào đó - bạn không thể né tránh nó. Bạn muốn
tránh nó. Ai muốn chân lí? Mọi người đều thích dối
trá. Dối trá là rất thoải mái; chân lí bao giờ cũng mang
tính phá hủy, làm tan nát.
Nhưng bạn chớ đưa ra bất kì đánh giá nào quá
sớm - đây là tầng thứ nhất của giáo huấn của Phật.
Tầng thứ hai còn thảnh thơi hơn. Tầng thứ nhất là của tranh đấu lớn lao. Tiểu thừa là vật lộn, lực ý chí cực
cao - bởi vì đó là cách duy nhất bạn có thể thoát ra
khỏi đống lộn xộn mà bạn đã từng ở đó lâu thế - vật
lộn mãnh liệt để thoát ra khỏi nó. Bước thứ hai là
được thảnh thơi hoàn toàn, đại thừa là rất thảnh thơi
và duyên dáng. Bước thứ ba là của lễ hội tưng bừng.
Tại bước thứ ba bạn siêu việt lên trên mọi kỉ luật.
Đây là cái đẹp của con đường của Phật; nó rất
khoa học. Từng bước đều là điều phải làm. Nếu bạn
bỏ lỡ một bước, toàn bộ toà nhà sẽ sụp đổ, toàn thể
ngôi đền sẽ biến mất.
Tiểu thừa là kỉ luật rất vĩ đại. Đại thừa là kỉ luật
thảnh thơi. Còn kim cương thừa là không kỉ luật -
người ta đã đi tới điểm có thể có tự do toàn bộ. Nhưng
bạn phải kiếm được tự do toàn bộ đó.
Tiểu thừa dựa vào thân thể, phần vật chất của sự
hiện hữu của bạn. Khi bạn còn trong thân thể, bạn có
thể tận hưởng cuộc sống chỉ theo từng giọt. Trong
thực tế, ở phương Đông, tinh dịch được gọi là bindu -
bindu nghĩa là giọt. Bạn có thể tận hưởng dục chỉ
từng giọt một. Và bạn lại bao la đến mức việc tận
hưởng từng giọt này còn thất vọng hơn là việc hoàn
thành.
Tôi đã nghe:
Những con voi quá cỡ đứng gác cho vườn thú.
Một con sư tử ngẫu nhiên đi tản bộ qua và hỏi, "Sao
chúng mày lại đứng gác thế?" và một con voi trả lời,
"Chúng tao phát mệt vì làm việc cho những hạt lạc."
Đây chính là dục là gì - chỉ làm việc cho những
hạt lạc.
Tại Tây Tạng họ có một biểu dụ cho điều đó; họ
gọi nó là preta. Preta nghĩa là ma đói. Họ mô tả ma
đói theo cách nào đó: nó có cái bụng to như con voi,
và cái cổ khẳng khiu như sợi chỉ, và cái mồm bé như
trôn kim. Tất nhiên, nó phải vẫn còn đói mãi mãi, bởi
vì cái mồm nhỏ đó giống như trôn kim. Nó cứ ăn cả
hai mươi bốn giờ, nhưng nó có cái bụng như con voi -
cho nên nó cứ ăn mãi và ăn mãi và bao giờ cũng đói.
Đó là bản năng dục là thế nào. Bạn bao la; bạn
không có biên giới, không giới hạn. Chừng nào phúc
lạc của bạn còn chưa bao la như bản thể bạn thì nó
không cho bạn bất kì mãn nguyện nào. Và dục chỉ là
nhỏ giọt, từng giọt.... Bạn có thể ấp ủ bản thân mình;
bạn có thể cứ hi vọng hão huyền - nhưng điều đó sẽ
chẳng đáp ứng cho bạn.
Dục tạo ra chứng thần kinh, nó là thần kinh, bởi
vì nó không bao giờ có thể thoả mãn bạn được. Bây
giờ, tới nhà thương điên của thế giới và chỉ quan sát
người điên, và bạn bao giờ cũng sẽ thấy rằng ở đâu đó
chỗ này chỗ khác đều có vấn đề dục. Đó là điều Freud
nói, rằng tất cả các bệnh lí bằng cách nào đó đều có
gắn với dục. Quá nhiều ám ảnh dục trở thành thần
kinh.
Nếu bạn sống trong thân thể, bạn nhất định trở
nên thần kinh. Bạn phải đi sâu thêm và cao thêm chút
nữa so với thân thể.
Tầng thứ hai Phật tử gọi là trái tim; bạn có thể gọi
nó là tâm trí nhưng trái tim là từ hay hơn. Trái tim bao gồm tâm trí; nó lớn hơn, thoả mãn hơn, nhiều không
gian có sẵn hơn. Bạn cảm thấy tự do hơn. Yêu còn tự
do nhiều hơn dục. Trong yêu ít có xung đột hơn trong
dục. Thế rồi còn có tầng cao hơn nữa... bầu trời rộng
mở bao la của kim cương thừa. Phật cho nó cái tên là
từ bi. Bạn sống trong đam mê và bạn phải đạt tới từ
bi.
Đam mê là ám ảnh, loạn thần kinh. Từ bi là khi
năng lượng của bạn đã nở hoa. Bạn mãn nguyện thế
bên trong bản thân mình, bạn đủ thế với chính mình,
bây giờ bạn có thể chia sẻ, bạn có thể mưa rào phúc
lạc của mình. Bây giờ bạn phải cho. Thần kinh là khi
bạn cứ đòi hỏi và không ai sẵn sàng để cho bạn, còn
bạn lại là con ma đói. Đòi hỏi của bạn là lớn, và tất cả
những gì thế giới này cung cấp cũng chỉ là hạt lạc.
Tại giai đoạn kim cương thừa, khi bạn là bao la,
tràn đầy năng lượng, bình chứa năng lượng lớn, cái
ao, cái ao cực kì lớn, thế thì bạn có thể cho được.
Trong dục bạn hỏi xin. Đam mê có nghĩa là đòi hỏi,
đam mê có nghĩa là cầu xin.
Bạn chưa quan sát điều đó sao? Bất kì khi nào bạn
bị hấp dẫn về dục tới một người đàn bà, bạn đi quanh
cô ấy và vẫy đuôi mình - bạn là kẻ ăn mày. Trong từ
bi bạn là hoàng đế, bạn chia sẻ, bạn cho; bạn cho bởi
vì bạn có. Trong dục bạn hỏi xin bởi vì bạn không có.
Và dục liên tục từ thời trẻ con cho tới tận cùng.
Trẻ con trở nên sẵn sàng cho nó, cho cuộc hành trình
ngớ ngẩn này. Người già mệt mỏi, ngồi bên đường -
rất ghen tị với những người vẫn còn chưa mệt mỏi và
còn trẻ; cảm thấy rất ghen tị. Từ ghen tị của mình họ
bắt đầu thuyết giảng; từ ghen tị của mình họ bắt đầu
kết án.
Nhớ lấy, thánh nhân không bao giờ kết án; nếu
ông ấy kết án thế thì ông ấy không phải là thánh nhân
- ông ấy vẫn quan tâm tới cùng những thứ đó. Chính
là bây giờ ông ấy ghen tị. Bạn chưa từng quan sát
ghen tị này sao? Một đứa trẻ trèo lên cây, và bạn lập
tức nói, "Xuống ngay! Cháu có thể làm mình bị
thương hay cháu có thể bị ngã đấy." Bạn có quan sát
không? - trong giọng nói của mình có cái gì đó của
ghen tị. Bạn không thể trèo lên cây được bây giờ; bạn
già rồi, chi của bạn cứng ngắc hơn; chúng đã mất linh
hoạt. Bạn ghen tị nhưng bạn không thể nói bạn ghen
tị. Bạn che giấu ghen tị của mình.
Bất kì khi nào một người bắt đầu lên án dục, ở
đâu đó người đó phải đang mang ghen tị. Phật không
kết án. Ông ấy chỉ mang tính sự kiện. Ông ấy chỉ nói
bất kì cái gì đang là hoàn cảnh. Và ông ấy muốn bạn
thoát ra khỏi nó bởi vì định mệnh của bạn còn lớn
hơn, tiềm năng còn cao hơn.
Một người đàn bà, một bà già, tới văn phòng công
ti bảo hiểm. "Nhưng bà ơi, bà không thể lấy tiền bảo
hiểm nhân mạng của chồng bà được - ông ấy đã chết
đâu," nhân viên bảo hiểm nói.
"Tôi biết điều đó - nhưng không còn cuộc sống
trong ông ấy."
Bà ấy đã tới lấy tiền bảo hiểm....
Khi không còn cuộc sống nào trong bạn, bạn bắt
đầu che giấu sự kiện đó; bạn bắt đầu trở nên mang tính tôn giáo. Tôn giáo của bạn có thể chỉ là chộp giật.
Phật không nói rằng bạn phải trở nên mang tính tôn
giáo khi bạn già. Phật nói bạn phải trở nên mang tính
tôn giáo khi đam mê còn sống động, khi ngọn lửa còn
sống động - bởi vì chỉ khi ngọn lửa còn sống động nó
mới có thể được biến đổi, bạn có thể cưỡi lên năng
lượng này.
Phật đã đưa cái gì đó hoàn toàn mới vào trong
tâm thức Ấn Độ. Tại Ấn Độ, tính chất sannyas đã là
dành cho người già - già lão, chết; gần như chết, một
chân trong nấm mồ, thế thì người ta hay lấy tính chất
sannyas. Tính chất sannyas Hindu là giống như thế:
chỉ dành cho người già. Khi bạn không còn gì trong
mình, thử tính chất sannyas - đó là mục cuối cùng.
Phật đã đưa vào yếu tố mới: ông ấy nói điều đó là ngu
xuẩn - chỉ người trẻ mới có thể thực sự mang tính tôn
giáo, bởi vì khi năng lượng có đó thì bạn mới có thể
cưỡi lên nó. Ông ấy đã giới thiệu tính chất sannyas
cho người trẻ.
Và tất nhiên, khi bạn giới thiệu tính chất sannyas
cho người trẻ, bạn phải chắc chắn rằng họ không
hướng tới dục. Với người già bạn không cần bận tâm
quá nhiều. Cho nên trong shastras Hindu, trong kinh
sách Hindu, không tồn tại cái gì giống như Hinayana -
bởi vì không có nhu cầu! Người già trở thành
sannyasins; vấn đề là gì? Không có nhu cầu lo nghĩ về
họ. Họ có thể sống tuỳ ý. Nhưng khi người trẻ trở
thành sannyasin, thế thì cần phải có nhiều quan tâm.
Người đó có năng lượng, người đó có lửa, và lửa đó
có thể bị tắt nữa; nó có thể đưa người đó theo hướng
sai. Và người đó còn rất tươi tắn, không kinh nghiệm.
Với người đó những lời kinh này là rất có ích.
Mulla Nasruddin kể lại chuyện này:
Mẹ vợ tôi là quả phụ; bà ấy tám hai tuổi rồi. Một
đêm, chỉ để cho bà ấy ra khỏi nhà, tôi đã thu xếp một
cuộc hẹn gặp cho bà ấy với một ông tám mươi nhăm
tuổi. Bà ấy trở về nhà từ chỗ hẹn rất muộn vào buổi
tối đó, và còn bực dọc hơn một chút.
"Có chuyện gì vậy?" Tôi hỏi.
"Anh có trẻ con không đấy?" bà ấy cắn cảu. "Tôi
phải tát vào mặt ông ta ba lần."
"Mẹ định nói," tôi trả lời, "ông ta sỗ sàng à?"
"Không," bà ấy trả lời, "tôi cứ tưởng ông ta chết
rồi!"
Bây giờ nếu bạn điểm đạo cho những người chết
như vậy mang tính sannyas, thế thì chẳng cần những
lời kinh này.
Phật phải làm điều đó thành chắc chắn, bởi vì ông
ấy đã nhận lấy nguy cơ lớn. Ông ấy rất dũng cảm: ông
ấy đã giới thiệu cho hàng nghìn thanh niên mang tính
sannyas. Ông ấy phải tuyệt đối chắc chắn rằng năng
lượng của họ đi từ thân thể tới trái tim, từ trái tim tới
linh hồn. Và mọi chăm nom phải được tính tới.
cho tôi, "Osho ơi, điều gì đang xảy ra cho tôi? Khi
thầy nói về Hasids tôi nở hoa thế, bồng bềnh với nó -
từng bài nói - và tôi thấy hạnh phúc và nhẩy múa và
vui sướng. Còn bây giờ thầy đang nói về Phật, thì tôi
thấy rất chán. Tôi yêu người đàn ông của mình và anh
ấy là người đàn ông rất đẹp, mà Phật lại nói: Chẳng
có gì trong thân thể cả - nó chỉ là cái bị đầy rác. Tôi
không muốn nghe những điều như thế đâu."
Tôi biết không ai muốn nghe cả, nhưng chúng là
đúng. Và chừng nào bạn còn chưa đi qua Phật thì bạn
sẽ chẳng bao giờ đạt tới Hassid đâu. Hassid giáo là
vajrayana, nó là việc nở hoa tối thượng. Nghe nói về
Hassid bạn cảm thấy rất hạnh phúc - bạn nghĩ bạn tất
cả đều là người mật tông. Vấn đề không đơn giản thế,
vấn đề không rẻ mạt thế. Là người mật tông là việc nở
hoa tối thượng của tôn giáo - bạn đừng tự lừa dối
mình. Đạt tới điểm đó là vất vả, gian nan lắm.
Kim cương thừa là Mật tông, Mật tông Phật giáo,
Mật tông thuần khiết. Nhưng nhìn vào cách thu xếp
mọi việc đi! Tiểu thừa là bước thứ nhất, và tiểu thừa
dường như hoàn toàn kìm nén. Nhưng Phật nói:
Chừng nào ông còn chưa thay đổi những hình mẫu cũ
của mình, thì ông có thể cứ hợp lí hoá và ông có thể
cứ sống trong vô ý thức của mình, cuộc sống người
máy, và ông có thể cứ lặp đi lặp lại nó mãi. Bạn đã
làm nó nhiều lần rồi.
Bao nhiêu lần bạn đã yêu người đàn ông đẹp hay
người đàn bà đẹp, và điều đó kéo dài được bao lâu?
Một ngày nào đó Phật đã chứng minh là đúng: người
đàn bà đẹp của bạn, Elizabeth Taylor của bạn, một
hôm nào đó bỗng nhiên bạn thấy đấy là cái bị đầy rác
- và ông ấy nói điều đó ngay lúc ban đầu. Nhưng tất
nhiên khi bạn còn đang trong tuần trăng mật thì
những lời kinh này sẽ không hấp dẫn bạn.
Đừng bao giờ đọc những lời kinh này của Phật
khi bạn đang đi trong tuần trăng mật. Nhưng khi bạn
đã tiến gần tới toà án li dị thì những lời kinh này sẽ rất
liên quan! Bạn ngay lập tức sẽ thấy điều ông ấy đang
nói. Một ngày nào đó li dị tối thượng sẽ tới. Li dị tối
thượng này là ngày mà bạn đơn giản hiểu ra toàn bộ
cái ngớ ngẩn của việc tìm kiếm người khác.
Li dị đã xảy ra nhiều lần cho bạn, nhưng bạn cứ
quên đi quên lại mãi. Li dị này kết thúc - thậm chí nó
còn chưa kết thúc, phiên toà có thể còn đang tiếp diễn
- bạn đã lao vào cuộc tình khác. Trong thực tế có thể
là bởi vì bạn lao vào cuộc tình khác, đó là lí do tại sao
bạn lại yêu cầu li dị. Trước khi bạn ra khỏi nhà tù đầu
tiên, bạn đã đi vào nhà tù khác.
Bạn đã trở nên quen sống trong xiềng xích đến
mức tự do mang vị đắng hơn.
Với nữ sannyasin đó, người cảm thấy rất chán
nản, tôi muốn nói điều này, rằng chán nản đó chỉ ra
điều gì đó đang đánh vào đúng tâm điểm: Phật có
chân lí nào đó - bạn không thể né tránh nó. Bạn muốn
tránh nó. Ai muốn chân lí? Mọi người đều thích dối
trá. Dối trá là rất thoải mái; chân lí bao giờ cũng mang
tính phá hủy, làm tan nát.
Nhưng bạn chớ đưa ra bất kì đánh giá nào quá
sớm - đây là tầng thứ nhất của giáo huấn của Phật.
Tầng thứ hai còn thảnh thơi hơn. Tầng thứ nhất là của tranh đấu lớn lao. Tiểu thừa là vật lộn, lực ý chí cực
cao - bởi vì đó là cách duy nhất bạn có thể thoát ra
khỏi đống lộn xộn mà bạn đã từng ở đó lâu thế - vật
lộn mãnh liệt để thoát ra khỏi nó. Bước thứ hai là
được thảnh thơi hoàn toàn, đại thừa là rất thảnh thơi
và duyên dáng. Bước thứ ba là của lễ hội tưng bừng.
Tại bước thứ ba bạn siêu việt lên trên mọi kỉ luật.
Đây là cái đẹp của con đường của Phật; nó rất
khoa học. Từng bước đều là điều phải làm. Nếu bạn
bỏ lỡ một bước, toàn bộ toà nhà sẽ sụp đổ, toàn thể
ngôi đền sẽ biến mất.
Tiểu thừa là kỉ luật rất vĩ đại. Đại thừa là kỉ luật
thảnh thơi. Còn kim cương thừa là không kỉ luật -
người ta đã đi tới điểm có thể có tự do toàn bộ. Nhưng
bạn phải kiếm được tự do toàn bộ đó.
Tiểu thừa dựa vào thân thể, phần vật chất của sự
hiện hữu của bạn. Khi bạn còn trong thân thể, bạn có
thể tận hưởng cuộc sống chỉ theo từng giọt. Trong
thực tế, ở phương Đông, tinh dịch được gọi là bindu -
bindu nghĩa là giọt. Bạn có thể tận hưởng dục chỉ
từng giọt một. Và bạn lại bao la đến mức việc tận
hưởng từng giọt này còn thất vọng hơn là việc hoàn
thành.
Tôi đã nghe:
Những con voi quá cỡ đứng gác cho vườn thú.
Một con sư tử ngẫu nhiên đi tản bộ qua và hỏi, "Sao
chúng mày lại đứng gác thế?" và một con voi trả lời,
"Chúng tao phát mệt vì làm việc cho những hạt lạc."
Đây chính là dục là gì - chỉ làm việc cho những
hạt lạc.
Tại Tây Tạng họ có một biểu dụ cho điều đó; họ
gọi nó là preta. Preta nghĩa là ma đói. Họ mô tả ma
đói theo cách nào đó: nó có cái bụng to như con voi,
và cái cổ khẳng khiu như sợi chỉ, và cái mồm bé như
trôn kim. Tất nhiên, nó phải vẫn còn đói mãi mãi, bởi
vì cái mồm nhỏ đó giống như trôn kim. Nó cứ ăn cả
hai mươi bốn giờ, nhưng nó có cái bụng như con voi -
cho nên nó cứ ăn mãi và ăn mãi và bao giờ cũng đói.
Đó là bản năng dục là thế nào. Bạn bao la; bạn
không có biên giới, không giới hạn. Chừng nào phúc
lạc của bạn còn chưa bao la như bản thể bạn thì nó
không cho bạn bất kì mãn nguyện nào. Và dục chỉ là
nhỏ giọt, từng giọt.... Bạn có thể ấp ủ bản thân mình;
bạn có thể cứ hi vọng hão huyền - nhưng điều đó sẽ
chẳng đáp ứng cho bạn.
Dục tạo ra chứng thần kinh, nó là thần kinh, bởi
vì nó không bao giờ có thể thoả mãn bạn được. Bây
giờ, tới nhà thương điên của thế giới và chỉ quan sát
người điên, và bạn bao giờ cũng sẽ thấy rằng ở đâu đó
chỗ này chỗ khác đều có vấn đề dục. Đó là điều Freud
nói, rằng tất cả các bệnh lí bằng cách nào đó đều có
gắn với dục. Quá nhiều ám ảnh dục trở thành thần
kinh.
Nếu bạn sống trong thân thể, bạn nhất định trở
nên thần kinh. Bạn phải đi sâu thêm và cao thêm chút
nữa so với thân thể.
Tầng thứ hai Phật tử gọi là trái tim; bạn có thể gọi
nó là tâm trí nhưng trái tim là từ hay hơn. Trái tim bao gồm tâm trí; nó lớn hơn, thoả mãn hơn, nhiều không
gian có sẵn hơn. Bạn cảm thấy tự do hơn. Yêu còn tự
do nhiều hơn dục. Trong yêu ít có xung đột hơn trong
dục. Thế rồi còn có tầng cao hơn nữa... bầu trời rộng
mở bao la của kim cương thừa. Phật cho nó cái tên là
từ bi. Bạn sống trong đam mê và bạn phải đạt tới từ
bi.
Đam mê là ám ảnh, loạn thần kinh. Từ bi là khi
năng lượng của bạn đã nở hoa. Bạn mãn nguyện thế
bên trong bản thân mình, bạn đủ thế với chính mình,
bây giờ bạn có thể chia sẻ, bạn có thể mưa rào phúc
lạc của mình. Bây giờ bạn phải cho. Thần kinh là khi
bạn cứ đòi hỏi và không ai sẵn sàng để cho bạn, còn
bạn lại là con ma đói. Đòi hỏi của bạn là lớn, và tất cả
những gì thế giới này cung cấp cũng chỉ là hạt lạc.
Tại giai đoạn kim cương thừa, khi bạn là bao la,
tràn đầy năng lượng, bình chứa năng lượng lớn, cái
ao, cái ao cực kì lớn, thế thì bạn có thể cho được.
Trong dục bạn hỏi xin. Đam mê có nghĩa là đòi hỏi,
đam mê có nghĩa là cầu xin.
Bạn chưa quan sát điều đó sao? Bất kì khi nào bạn
bị hấp dẫn về dục tới một người đàn bà, bạn đi quanh
cô ấy và vẫy đuôi mình - bạn là kẻ ăn mày. Trong từ
bi bạn là hoàng đế, bạn chia sẻ, bạn cho; bạn cho bởi
vì bạn có. Trong dục bạn hỏi xin bởi vì bạn không có.
Và dục liên tục từ thời trẻ con cho tới tận cùng.
Trẻ con trở nên sẵn sàng cho nó, cho cuộc hành trình
ngớ ngẩn này. Người già mệt mỏi, ngồi bên đường -
rất ghen tị với những người vẫn còn chưa mệt mỏi và
còn trẻ; cảm thấy rất ghen tị. Từ ghen tị của mình họ
bắt đầu thuyết giảng; từ ghen tị của mình họ bắt đầu
kết án.
Nhớ lấy, thánh nhân không bao giờ kết án; nếu
ông ấy kết án thế thì ông ấy không phải là thánh nhân
- ông ấy vẫn quan tâm tới cùng những thứ đó. Chính
là bây giờ ông ấy ghen tị. Bạn chưa từng quan sát
ghen tị này sao? Một đứa trẻ trèo lên cây, và bạn lập
tức nói, "Xuống ngay! Cháu có thể làm mình bị
thương hay cháu có thể bị ngã đấy." Bạn có quan sát
không? - trong giọng nói của mình có cái gì đó của
ghen tị. Bạn không thể trèo lên cây được bây giờ; bạn
già rồi, chi của bạn cứng ngắc hơn; chúng đã mất linh
hoạt. Bạn ghen tị nhưng bạn không thể nói bạn ghen
tị. Bạn che giấu ghen tị của mình.
Bất kì khi nào một người bắt đầu lên án dục, ở
đâu đó người đó phải đang mang ghen tị. Phật không
kết án. Ông ấy chỉ mang tính sự kiện. Ông ấy chỉ nói
bất kì cái gì đang là hoàn cảnh. Và ông ấy muốn bạn
thoát ra khỏi nó bởi vì định mệnh của bạn còn lớn
hơn, tiềm năng còn cao hơn.
Một người đàn bà, một bà già, tới văn phòng công
ti bảo hiểm. "Nhưng bà ơi, bà không thể lấy tiền bảo
hiểm nhân mạng của chồng bà được - ông ấy đã chết
đâu," nhân viên bảo hiểm nói.
"Tôi biết điều đó - nhưng không còn cuộc sống
trong ông ấy."
Bà ấy đã tới lấy tiền bảo hiểm....
Khi không còn cuộc sống nào trong bạn, bạn bắt
đầu che giấu sự kiện đó; bạn bắt đầu trở nên mang tính tôn giáo. Tôn giáo của bạn có thể chỉ là chộp giật.
Phật không nói rằng bạn phải trở nên mang tính tôn
giáo khi bạn già. Phật nói bạn phải trở nên mang tính
tôn giáo khi đam mê còn sống động, khi ngọn lửa còn
sống động - bởi vì chỉ khi ngọn lửa còn sống động nó
mới có thể được biến đổi, bạn có thể cưỡi lên năng
lượng này.
Phật đã đưa cái gì đó hoàn toàn mới vào trong
tâm thức Ấn Độ. Tại Ấn Độ, tính chất sannyas đã là
dành cho người già - già lão, chết; gần như chết, một
chân trong nấm mồ, thế thì người ta hay lấy tính chất
sannyas. Tính chất sannyas Hindu là giống như thế:
chỉ dành cho người già. Khi bạn không còn gì trong
mình, thử tính chất sannyas - đó là mục cuối cùng.
Phật đã đưa vào yếu tố mới: ông ấy nói điều đó là ngu
xuẩn - chỉ người trẻ mới có thể thực sự mang tính tôn
giáo, bởi vì khi năng lượng có đó thì bạn mới có thể
cưỡi lên nó. Ông ấy đã giới thiệu tính chất sannyas
cho người trẻ.
Và tất nhiên, khi bạn giới thiệu tính chất sannyas
cho người trẻ, bạn phải chắc chắn rằng họ không
hướng tới dục. Với người già bạn không cần bận tâm
quá nhiều. Cho nên trong shastras Hindu, trong kinh
sách Hindu, không tồn tại cái gì giống như Hinayana -
bởi vì không có nhu cầu! Người già trở thành
sannyasins; vấn đề là gì? Không có nhu cầu lo nghĩ về
họ. Họ có thể sống tuỳ ý. Nhưng khi người trẻ trở
thành sannyasin, thế thì cần phải có nhiều quan tâm.
Người đó có năng lượng, người đó có lửa, và lửa đó
có thể bị tắt nữa; nó có thể đưa người đó theo hướng
sai. Và người đó còn rất tươi tắn, không kinh nghiệm.
Với người đó những lời kinh này là rất có ích.
Mulla Nasruddin kể lại chuyện này:
Mẹ vợ tôi là quả phụ; bà ấy tám hai tuổi rồi. Một
đêm, chỉ để cho bà ấy ra khỏi nhà, tôi đã thu xếp một
cuộc hẹn gặp cho bà ấy với một ông tám mươi nhăm
tuổi. Bà ấy trở về nhà từ chỗ hẹn rất muộn vào buổi
tối đó, và còn bực dọc hơn một chút.
"Có chuyện gì vậy?" Tôi hỏi.
"Anh có trẻ con không đấy?" bà ấy cắn cảu. "Tôi
phải tát vào mặt ông ta ba lần."
"Mẹ định nói," tôi trả lời, "ông ta sỗ sàng à?"
"Không," bà ấy trả lời, "tôi cứ tưởng ông ta chết
rồi!"
Bây giờ nếu bạn điểm đạo cho những người chết
như vậy mang tính sannyas, thế thì chẳng cần những
lời kinh này.
Phật phải làm điều đó thành chắc chắn, bởi vì ông
ấy đã nhận lấy nguy cơ lớn. Ông ấy rất dũng cảm: ông
ấy đã giới thiệu cho hàng nghìn thanh niên mang tính
sannyas. Ông ấy phải tuyệt đối chắc chắn rằng năng
lượng của họ đi từ thân thể tới trái tim, từ trái tim tới
linh hồn. Và mọi chăm nom phải được tính tới.
Lời kinh thứ nhất:
Phật nói:
Này các sư, các ông không nên nhìn đàn bà.
(Nếu các ông phải nhìn họ), hãm bớt việc nói
với họ. (Nếu các ông phải nói), các ông nên suy
nghĩ theo tinh thần đúng: 'Ta bây giờ là kẻ hành
khất vô gia cư. Trong thế giới tội lỗi này tự ta
phải cư xử như đoá hoa sen có sự thuần khiết
không bị ô nhiễm bởi bùn. Người già ta sẽ đối
xử như mẹ mình; người lớn hơn thì như chị
mình, người trẻ hơn như em gái mình; và bé gái
như con gái mình.' Và trong tất cả những điều
này các ông phải không nuôi dưỡng những ý
nghĩ xấu, mà nghĩ về giải thoát.
Phật nói:
"Những người bước đi trong đạo phải tránh dục
vọng như những người mang cỏ khô tránh gần
lửa."
Điểm đạo cho thanh niên là điểm đạo cho ai đó
đang mang rơm - người đó phải tránh lửa.
Bây giờ, cố hiểu đi. Những lời đơn giản này lại
không đơn giản - chúng có nhiều chiều sâu và nhiều
tầng.
Thứ nhất: chúng dành cho các sư, không cho
người thường. "Này các sư," Phật nói. Từ 'sư' là rất
hay; nó có nghĩa là người đã quyết định sống một
mình. Sư - monk, chính từ này, có nghĩa là cô độc.
Những từ như 'monopoly - độc quyền', 'monogamy -
độc vợ độc chồng', đều có cùng gốc. 'Độc vợ độc
chồng' nghĩa là một vợ một chồng; 'độc quyền' nghĩa
là quyền lực của một người; 'monastery - tu viện'
nghĩa là nơi các sư sống, những người đã quyết định
sống một mình.
Thông thường, bạn đi tìm người khác. Sư là người
đã quyết định rằng việc tìm kiếm người khác là vô
tích sự, người đã quyết định ở một mình. Người đó đã
tìm kiếm đủ trong quan hệ, nhưng cái mà người đó
tìm thì người đó lại không thể tìm thấy nó ở đó. Thất
vọng là điều duy nhất thu được. Người đó đã thất bại -
người đó đã thử, nhưng vô vọng. Bây giờ người đó
quyết định, "Thử một mình vậy. Nếu mình không thể
hạnh phúc trong mối quan hệ, thế thì để mình ra ngoài
quan hệ, để mình lọt ra ngoài cấu trúc xã hội. Mình sẽ
cố gắng bây giờ để ở một mình. Mình đã thử bên
ngoài, bây giờ mình thử bên trong. Có thể là điều
mình mong muốn lại có đó."
Làm sư nghĩa là một quyết định rằng "Tình yêu
đã thất bại, mối quan hệ đã thất bại, xã hội đã thất bại,
bây giờ mình sẽ thử thiền, bây giờ mình sẽ thử cốt lõi
bên trong nhất của mình. Bây giờ mình định sống với
thế giới duy nhất của mình, thế giới duy nhất có đó.
Mình sẽ nhắm mắt lại và vẫn còn trong bản thân
mình." Làm sư là một quyết định lớn lao. Con đường
của sư là con đường của đơn độc, cô đơn.
Ngày nọ hay ngày kia, mọi người đều đi tới cảm
giác đó - rằng mối quan hệ đã thất bại. Bạn có thể
không còn đủ dũng cảm để dứt bỏ nó - đấy là chuyện
khác. Hay bạn có thể không đủ thông minh - đó lại là
vấn đề khác. Dũng cảm lớn là cần; thậm chí một chút táo tợn trơ tráo, điều người Do Thái gọi là táo tợn trơ
tráo, ngay cả điều đó cũng là cần thiết. Không chỉ
chút ít dũng cảm, mà chút ít liều lĩnh dám làm - bằng
không người ta không thể thoát ra khỏi hình mẫu cũ;
cái quen thuộc lại quen thuộc thế. Và cái quen thuộc,
có thể nó không thoải mái, nhưng dầu thế nó vẫn là
quen thuộc; người ta đã trở thành có thói quen với nó.
Mọi người hút thuốc đều biết rõ rằng lao phổi có
đó, biết rõ rằng ung thư đang lại gần - họ cứ ho, cứ
đau, và cứ hỏi cách loại bỏ nó. Bây giờ không có hài
lòng trong nó, nhưng dầu vậy họ vẫn không thể bỏ
được nó - chỉ thói quen cũ, chỉ thói quen máy móc.
Họ là những người không thông minh. Khi bạn hỏi
cách bỏ thuốc lá, bạn đang tuyên bố bạn là kẻ ngu
xuẩn. Bạn không có thông minh nào, bạn không có
dũng cảm nào để chuyển vào một hình mẫu mới của
cuộc sống. Vâng, một chút ít táo tợn trơ tráo sẽ là tốt.
Để tôi giải thích điều đó cho bạn, táo tợn trơ tráo là gì.
Một người vào ngân hàng với một khẩu súng.
Hắn ta buộc viên thủ quĩ phải đưa cho hắn $50,000.
Tất nhiên, không có chọn lựa nào cho người thủ quĩ
bởi vì người này đang đứng đó và hắn nói, "Đưa ngay
nó cho tao, bằng không sẵn sàng chết đi!"
Ông ta đưa cho hắn $50,000. Hắn đi sang cửa sổ
kế bên và cố gắng mở tài khoản bằng số tiền này.
Đây là táo tợn trơ tráo!
Hoặc còn có câu chuyện hay hơn.
Một người đã giết chết bố và mẹ mình, bị bắt quả
tang, và chống án xin khoan hồng. Và khi quan toà
nói, "Khoan hồng sao, cho anh sao? Lí do của anh là
gì?" Anh ta nói, "Bây giờ tôi là đứa con côi."
Đây là táo tợn trơ tráo!
Dũng cảm là cần thiết, dũng cảm lớn là cần thiết.
Và mang tính tôn giáo thì gần như là dũng cảm điên
cuồng. Bằng không, có hàng triệu thói quen; người ta
bị vướng mắc hoàn toàn. Không phải là bạn có một
xiềng xích trên thân thể mình - hàng triệu xiềng xích.
Và mọi sự trở nên ngày một phức tạp hơn bởi vì bạn
đã trang điểm cho các xiềng xích đó và bạn cho rằng
chúng là đồ trang sức. Trong thực tế, bạn đã làm
chúng thành vàng và chúng dường như có giá trị. Bạn
không nghĩ chúng là xiềng xích. Nhà tù bạn đã trang
hoàng quá lâu và đẹp đến mức bạn đã quên mất rằng
nó là nhà tù, bạn cho rằng nó là nhà của mình.
Một ngày nhất định sẽ tới trong cuộc sống của
mọi người khi người ta hiểu ra rằng "Mọi điều mình
cố gắng đều đã thất bại." Dũng cảm là cần thiết để
nhận ra rằng "Mình đã hoàn toàn thất bại." Để tôi
nhắc lại điều đó: chỉ người dũng cảm mới có thể chấp
nhận được rằng "Mình đã thất bại hoàn toàn." Kẻ hèn
nhát bao giờ cũng cứ hợp lí hoá. Họ nói, "Có thể
chúng ta đã thất bại trong lần này, nhưng chúng ta sẽ
thử lần khác. Thêm một lần nữa," họ nói, "thế rồi
chúng ta kết thúc. Thêm một cuộc hôn nhân nữa, thế
rồi chúng ta kết thúc."
Đó là điều các nhà tâm lí gọi là tâm lí con bạc.
Người đó cứ thua mãi, nhưng người đó nghĩ, "Thêm
một lần nữa... may ra lần này mình sẽ thắng." Nếu
người đó bắt đầu thắng, thì thế nữa người đó cũng không thể rời đi được, bởi vì người đó nghĩ, "Bây giờ
mình đang thắng. Bây giờ mình đang gặp vận may,
bây giờ Thượng đế đang phù hộ, số phận đang hên -
mình không nên bỏ lỡ cơ hội này. Liều một lần nữa
xem sao...."
Nếu người đó thua, người đó vẫn cứ chơi. Nếu
người đó thắng, người đó vẫn cứ chơi. Và kết quả
cuối cùng bao giờ cũng là thất bại. Dù bạn thắng hay
thua thì kết quả cuối cùng bao giờ cũng là thất bại. Dù
bạn thắng hay thua ở giữa thì cũng chẳng có nghĩa gì:
thất bại chung cuộc vẫn tới trong tay bạn.
Dũng cảm là cần thiết để thừa nhận rằng "Mình
đã thất bại." Sư là người đã nhận ra sự kiện rằng "mọi
cách sống của mình đều đã thất bại," rằng "mọi ý
tưởng của mình đều đã thất bại," rằng "tâm trí mình
đã chứng tỏ bất lực. Bây giờ mình định thay đổi cơ
bản trong cuộc sống của mình. Mình định đem lại
biến đổi triệt để. Mình sẽ quay vào trong." Việc quay
vào trong này làm người ta thành sư.
Sư là người nổi dậy. Người đó hoàn toàn vứt bỏ
xã hội, mối quan hệ.
Phật nói: Ông có thể quay lại xã hội tại giai đoạn
thứ ba, khi ông là một kim cương tử - vajrayanist, khi
ông đã tới giai đoạn thứ ba của việc nở hoa - nhưng
không trước đó.
Cho nên nhớ lấy, những lời này không được thốt
ra cho người chủ gia đình. Những lời này không được
thốt ra cho những người vẫn còn trong thế giới và vẫn
đang mơ. Những lời này được thốt ra cho một nhóm
đặc biệt những người đã vứt bỏ thế giới, và người đã
quyết định tìm kiếm bên trong, khám phá linh hồn
riêng của mình. Họ đã khám phá thân thể người khác
- bởi vì khi có liên quan tới người khác thì bạn chỉ có
thể khám phá thân thể; bạn không thể đi sâu hơn điều
đó. Những người này đã quay lưng lại điều đó. Bây
giờ họ đang cố gắng khám phá trái tim của mình, họ
đang cố gắng khám phá cái ngã chứng kiến siêu việt
của mình.
"Này các sư, các ông không nên nhìn đàn bà."
Chớ nhìn đàn bà! Bạn sẽ ngạc: Phật hay nói với
các sư của mình rằng ngay cả trong mơ lời kinh này
cũng phải được tuân thủ - ngay cả trong mơ bạn cũng
phải vẫn còn tỉnh táo thế!
Lời kinh này là lời kinh của nhận biết. Sự việc
thực xảy ra theo cách này: một trong những đại đệ tử
của Phật, Ananda, đi sang một thành phố khác để
thuyết giảng. Ông ấy hỏi Phật, "Bạch Phật, nếu tôi
gặp đàn bà trên đường, tôi nên xử sự thế nào?" Đây là
câu chuyện về lời kinh này được sinh ra.
Phật nói, "Ông không nên nhìn đàn bà. Ông nhắm
mắt lại. Ông tránh đi" - bởi vì con mắt là tiếp xúc đầu
tiên với người khác. Khi bạn nhìn người đàn bà hay
khi bạn nhìn người đàn ông, bạn chạm vào thân thể
người khác bằng mắt của mình. Con mắt có việc
chạm riêng của nó.
Đó là lí do tại sao người ta không muốn bạn nhìn
chằm chằm vào ai đó. Nếu bạn nhìn thế, điều đó chỉ
ra bạn không văn minh, không lịch sự. Có giới hạn
thời gian nào đó: ba giây bạn có thể nhìn; điều đó là được phép. Nhưng nhiều hơn thế có nghĩa là bạn
không văn minh, không lịch sự, không lịch thiệp. Nếu
bạn nhìn vào người đàn bà trong ba giây thì được; bên
ngoài điều đó người đàn bà này sẽ bắt đầu cảm thấy
không thoải mái. Và nếu bạn cứ nhìn, thì cô ấy sẽ báo
với cảnh sát, hay cô ấy sẽ bắt đầu la lối hay cô ấy sẽ
làm điều gì đó. Bởi vì việc nhìn không chỉ là việc
nhìn - mắt chạm vào; không chỉ là việc chạm, có
những cách để xuyên thấu vào thân thể người khác
bằng mắt. Mắt có thể vận hành như dao. Và mắt có
thể mang tính thèm khát, thế thì người khác cảm thấy
bạn đã thu cô ấy hay anh ấy về một đối tượng của sự
thèm khát - và bạn là ai mà lại thu người khác lại?
Đây là xúc phạm.
Trong tiếng Hindu chúng ta có một từ rất hay nói
về người như vậy, chúng ta gọi người đó là luchcha.
Luchcha nghĩa là người cứ nhìn chằm chằm. Luchcha
bắt nguồn từ gốc tiếng Phạn lochan. Lochan nghĩa là
mắt. Luchcha nghĩa là người cứ nhìn trừng trừng vào
bạn, nhìn chằm chằm vào bạn, và người có cái nhìn
trở thành sắc như dao, người có cái nhìn trở thành
thèm khát, người có cái nhìn trở thành bạo hành;
người dùng mắt mình cứ như là mắt là cơ quan dục -
người đó là một luchcha.
"...Ông không nên nhìn đàn bà". Khi Phật nói
điều này, ông ấy đang nói bạn không nên nhìn chằm
chằm. Tất nhiên, khi bạn bước đi trên đường trong
thành phố, đôi khi bạn có thể phải nhìn đàn bà -
nhưng điều đó không phải là vấn đề. Bạn không nên
nhìn: bạn không nên thử nhìn; không nên có nỗ lực có
chủ ý nào để nhìn đàn bà; điều đó không nên có chủ
ý. Bạn chỉ đi qua.
Phật hay nói với đệ tử của mình: Các ông không
nên nhìn, thực tế, quá một mét phía trước. Mắt nên
vẫn còn chỉ nhìn vào quãng một mét phía trước -
nhiều hơn là vô dụng, nhiều hơn là không cần thiết, là
phí hoài năng lượng. Chỉ bước đi im lặng, nhìn quãng
một mét phía trước; thế là đủ.
Và đừng nhìn chằm chằm, bởi vì việc nhìn chằm
chằm đơn giản chỉ ra rằng sâu bên dưới thèm khát
đang sôi sục. Và một khi bạn nhìn cái gì đó, thì ngay
lập tức ham muốn nảy sinh. Nếu bạn không nhìn, ham
muốn không nảy sinh. Bạn đang bước đi trên đường;
bạn không nghĩ tới kim cương, trong nhiều năm bạn
có thể đã không nghĩ tới nó, và bỗng nhiên bạn thấy
viên kim cương ở đó cạnh đường đang đợi bạn. Bỗng
nhiên nó đập vào mắt bạn - ham muốn nảy sinh. Bạn
nhìn quanh: Có ai thấy hay không? Bạn đã trở thành
tên trộm. Và bạn đã không nghĩ tới kim cương; không
có ham muốn chút nào. Chỉ mắt tiếp xúc và ham
muốn đã nảy sinh từ vô thức. Nó phải đã ở trong vô
thức, bằng không nó không thể nảy sinh được.
Phật nói: Ông biết rõ, vô thức của ông đầy những
bản năng dục, cho nên tốt hơn cả là đừng nhìn chằm
chằm; bằng không điều đang trong vô thức sẽ cứ
khuấy động lên mãi. Và cái cứ khuấy động đi khuấy
động lại thì lại được làm mạnh thêm. Cái cứ khuấy
động đi khuấy động lại và không bao giờ cho phép
nghỉ ngơi và biến mất thì lại trở nên mạnh hơn. Và sư
là người đã quyết định vứt bỏ mối quan hệ.
"...Ông không nên nhìn đàn bà". Tương truyền
Ananda đã hỏi, "Nhưng nếu tình huống nảy sinh mà
người ta phải nhìn đàn bà, thì sao?" Cho nên Phật nói: "(Nếu ông phải nhìn họ),
hãm bớt việc nói với họ."
Bởi vì nếu bạn không nói với đàn bà, bạn không
thể có quan hệ với cô ấy được. Mối quan hệ nảy sinh
qua việc nói. Trao đổi nảy sinh qua việc nói. Bạn có
thể ngồi bên cạnh một người đàn bà hàng giờ, và nếu
bạn không nói gì thì cũng chẳng có cây cầu nào; bạn
vẫn xa vời như vì sao vậy. Bạn có thể ngồi bên cạnh,
thậm chí thân thể bạn chạm nhau, nhưng nếu bạn mà
không nói thì không có cây cầu, các cá tính của bạn
vẫn còn xa nhau.
Bạn có thể thấy trong chuyến tàu chở người đi vé
tháng biết bao nhiêu người tụ tập đông đúc trong toa,
mọi người đều chạm vào thân thể nhau, nhưng chẳng
ai nói cả. Họ vẫn xa nhau. Một khi bạn nói, khoảng
cách biến mất; lời đem các bạn lại với nhau.
Một nhân vật nhút nhát để ý tới một cô gái tóc
hung cắt ngắn ngồi một mình ngay cạnh anh ta tại
quán rượu. Anh ta thu hết can đảm và nâng cốc mời
cô ấy. Cô ấy gật đầu cám ơn. Anh ta lặp lại cử chỉ đó
sáu lần. Cuối cùng, những cốc rượu trong anh ta đã
nói hết và anh ta ráng hết sức thu lấy mọi can đảm và
lẩm bẩm, "Em có bao giờ làm tình với người lạ
không?"
"Này," cô ấy mỉm cười, "Em chưa bao giờ làm
điều đó trước đây - nhưng em nghĩ anh đã nói với em
về điều đó - anh láu lỉnh, con quỉ bạc, anh ấy."
Bây giờ, anh ta còn nói chưa nhiều - chỉ mỗi một
câu.... Thậm chí một cử chỉ trao đổi cũng có thể tạo ra
mối quan hệ. Nếu bạn không nói thì bạn vẫn còn tách
biệt. Đó là lí do tại sao với mọi người, nếu bạn ngồi
im lặng, điều đó chỉ ra cái gì đó đã đi sai. Nếu chồng
im lặng và vợ im lặng, thế thì dường như cái gì đó đã
đi sai. Điều đó nghĩa là việc trao đổi đã bị phá vỡ, cây
cầu đã bị phá đổ. Khi bạn cười và nói, có cây cầu, có
trao đổi.
Con vật có dục nhưng không có dâm dục. Con
người có dục thêm cả dâm dục. Dục mang tính vật lí,
dâm dục mang tính tâm trí - và khi bạn nói, việc nói
của bạn có thể mang tính dâm dục. Con vật có dục, đó
là hành động sinh lí. Chúng không nói, chúng không
có ngôn ngữ nào; nhưng con người có ngôn ngữ, và
ngôn ngữ là một trong những công cụ mạnh nhất
trong tay con người. Các bạn trao đổi qua nó, các bạn
quan hệ qua nó. Bạn cám dỗ qua nó, bạn sỉ nhục qua
lời; bạn bầy tỏ tình yêu qua lời, bạn bầy tỏ ghét bỏ
qua lời. Bạn xua đuổi hay hấp dẫn qua lời mình.
Phật biết rằng lời mang rất nhiều tiềm năng.
Trong Kinh Thánh họ nói: "Ban đầu là Lời" - có
thể nó là vậy hoặc không - nhưng ngay lúc ban đầu
của mọi quan hệ đều có lời. Có thể lúc bắt đầu của thế
giới nó là vậy, có thể không, nhưng trong mọi quan hệ
- quan hệ đều bắt đầu bằng lời. Bạn có thể bắt đầu bất
kì quan hệ nào mà không bằng lời được không? Điều
đó sẽ rất khó, rất, rất khó. Im lặng sẽ bao quanh bạn
như bức thành luỹ.
Cho nên Phật nói: Nếu ông phải nhìn họ.... Nếu
tình huống nào đó có đó, chẳng hạn, một sư đang đi qua và có một tai nạn và một chiếc xe bò kéo bị đổ
bên đường trong cái hố và một người đàn bà có đó, bị
thương, gẫy xương, sư đó phải làm gì? Ông ta cứ đi
mà không giúp đỡ sao? Không, từ bi là cần thiết. Phật
nói: Giúp đỡ nhưng đừng nói, nhìn nhưng đừng nói.
Ananda hỏi, "Nhưng có thể có những tình huống
mà người ta phải nói."
(Nếu các ông phải nhìn họ), hãm bớt việc nói
với họ. (Nếu các ông phải nói), các ông nên suy
nghĩ theo tinh thần đúng: 'Ta bây giờ là kẻ hành
khất vô gia cư...
Đừng bao giờ quên điều này, rằng ông đã rơi ra
ngoài mối quan hệ. Thói quen cũ còn mạnh. Lực hút
của quá khứ còn mạnh. Cho nên nhớ rằng ông là kẻ
hành khất, rằng ông là sư, rằng ông là khất sĩ.
'Trong thế giới tội lỗi này tự ta phải cư xử như
đoá hoa sen có sự thuần khiết không bị ô nhiễm
bởi bùn.'
Cho nên Phật nói: Nếu các ông phải nhìn, nếu các
ông phải nói, nếu các ông phải chạm thì được thôi,
nhưng nhớ một điều, rằng các ông nên vẫn còn như
bông sen, vươn lên trên bùn - các ông phải vẫn còn
nhận biết. Nhận biết của các ông là chỗ trú ngụ duy
nhất của các ông.
Bạn có quan sát không? Bất kì khi nào bạn nhận
biết, bạn đều một mình. Bất kì khi nào bạn nhận biết,
bạn đều cắt bỏ toàn bộ thế giới. Bạn có thể ở bãi chợ,
nhưng bãi chợ biến mất. Bạn có thể trong cửa hàng,
trong xưởng máy, trong văn phòng - nếu bạn nhận
biết, bỗng nhiên bạn một mình.
Khi tôi còn học trường phổ thông, tôi đã có một
thầy giáo rất lập dị, một thầy giáo theo Mô ha mét
giáo - tôi yêu ông ấy. Tôi yêu ông ấy bởi vì ông ấy rất
lập dị; ông ấy có vài ý tưởng kì quái. Chẳng hạn ông
ấy sẽ không cho phép bất kì học sinh nào nói, "Có,
thưa thầy," khi điểm danh. Ông ấy cứ đòi: "Phải nói,
'Hiện diện thưa thầy.'" Chúng tôi hay chọc tức ông ấy
bằng cách nói "Có, thưa thầy," nhưng ông ấy sẽ
không cho phép điều đó. Chừng nào bạn chưa nói
"Hiện diện thưa thầy," thì ông ấy sẽ không cho phép
bạn vào lớp. Ông ấy sẽ bắt bạn phải đứng ở ngoài.
Bây giờ, điều là là kì lạ. Bạn nói "Có thưa thầy"
hay bạn nói "Hiện diện thưa thầy" thì có thành vấn đề
gì. Nhưng tôi bắt đầu cảm thấy rằng ông ấy có điều gì
đó trong nó, và tôi bắt đầu suy ngẫm về nó. Và bất kì
khi nào ông ấy gọi tên tôi, thì tôi đều nói "Hiện diện
thưa thầy," và tôi không chỉ nói điều đó - tôi còn cảm
thấy rằng "Mình chỉ hiện diện, nhận biết, tỉnh táo." Và
tôi có những khoảnh khắc đẹp; chỉ nửa phút. Tôi trở
nên hiện diện tới mức cả lớp biến mất, tới mức thầy
giáo biến mất. Ông ấy cũng trở nên nhận biết về điều
đó.
Một hôm ông ấy gọi tôi lại; ông ấy nói, "Em làm
gì vậy? Em đang làm gì? Bởi vì khi em nói 'Hiện diện
thưa thầy' thì tôi thấy một sự thay đổi bất thần trên
khuôn mặt em, mắt em ngây ra. Em định giở trò gì ra
với tôi thế?" Bởi vì ở trường mọi người đều biết rằng
trước khi tôi vào trường, nếu đứa bé nào đó mà bị gọi
lên phòng hiệu trưởng thì đứa đó gặp rắc rối. Khi tôi vào trường, lời quả quyết đó đã phải thay đổi. Bất kì
khi nào tôi bị gọi vào phòng hiệu trưởng, thì cả
trường đều biết: "Thầy hiệu trưởng gặp rắc rối rồi!"
Cho nên ông ấy nói, "Cái gì! Em đang tạo ra rắc
rối gì vậy? Và tôi cảm thấy rất khó xử khi em nói
'Hiện diện thưa thầy.' Còn em thay đổi quá nhiều, cứ
dường như em được đem vào một thế giới khác. Em
làm đích xác cái gì vậy? Em làm tôi lúng túng. Nếu
em còn tiếp tục làm điều này, thế thì tôi sẽ cho phép
em nói 'Có, thưa thầy.'"
Tôi nói, "Bây giờ thì điều ấy cũng chẳng tạo ra
mấy khác biệt - em đã học được nó rồi. Và em sẽ
dùng nó trong cả đời mình. Và em cám ơn thầy rằng
thầy đã nhất quyết đòi như thế. Từ 'hiện diện' đã mở
ra một cánh cửa."
Thử điều đó mà xem! Đang bước đi trên đường,
bỗng nhiên trở nên hiện diện. Chỉ nói với thượng đế
không biết nào đó "Hiện diện thưa ngài," và thực sự
hiện diện đi; chỉ trở thành ngọn lửa của nhận biết. Và
bỗng nhiên bạn sẽ thấy mình không trong thế giới
này: bạn đã trở thành đoá hoa sen. Bùn không thể nào
dính vào bạn được. Bạn trở thành không thể động
chạm tới được, bạn trở thành cái gì đó của cõi bên kia,
không thể làm hư hỏng được.
Phật nói: Nếu ông phải nhìn, nếu ông phải nói,
thậm chí nếu ông phải chạm, thế thì hiện diện, nhớ
lấy, lưu tâm, rằng ông là kẻ hành khất, rằng ông là
nhận biết thuần khiết.
Và ông ấy nói:
'Người già ta sẽ đối xử như mẹ mình...'
Bạn đã bao giờ nhìn vào tâm lí của con người
chưa? Bạn có bao giờ có thể nghĩ tới chuyện làm tình
với mẹ mình không? Ngay cả việc nghĩ cũng là không
thể được. Một cái gì đó bỗng nhiên cắt bỏ đi toàn bộ ý
tưởng này. Toàn bộ ý tưởng này dường như xấu xí -
làm tình với mẹ mình sao? hay làm tình với chị mình
sao? Toàn bộ vấn đề dường như không thể được,
không thể quan niệm nổi. Nhưng chị bạn cũng là đàn
bà như chị của bất kì ai khác. Ai đó khác sẽ yêu chị
bạn - nhất định là như vậy - nhưng bạn không bao giờ
yêu chị mình cả. Ai đi yêu chị của riêng mình?
Khoảnh khắc bạn nói 'chị' thì một khoảng cách nào đó
phát sinh. Thế thì việc lại gần dục trở thành không thể
được. Chính từ này vận hành như một điều kiện - bạn
đã được huấn luyện. Từ còn thời thơ ấu bạn đã được
huấn luyện; điều đó đã được lặp đi lặp lại thường
xuyên và nhiều đến mức mối quan hệ giữa chị và anh
là mối quan hệ thiêng liêng, đến mức nghĩ tới dục là
điều không thể nghĩ tới được.
Phật nói: Người đã trở thành sư thì phải tạo ra, ít
nhất từ lúc đầu, những rào chắn này, để cho người đó
không trượt theo những thói quen cũ. Và ông ấy phải
là nhà tâm lí vĩ đại, ông ấy phải đã biết tới luật của
huấn luyện. Ông ấy phải đã biết bất kì cái gì Pavlov
đã biết trong thời hiện đại; ông ấy phải đã biết mọi
điều về phản xạ có điều kiện. Đấy là phản xạ có điều
kiện: khoảnh khắc bạn nói tới 'chị', cái gì đó đơn giản
biến mất. Dục trở thành không liên quan. Bạn có thể
gọi ai đó là 'chị' và dục trở thành không tồn tại.
Phật nói:
Này các sư, các ông không nên nhìn đàn bà.
(Nếu các ông phải nhìn họ), hãm bớt việc nói
với họ. (Nếu các ông phải nói), các ông nên suy
nghĩ theo tinh thần đúng: 'Ta bây giờ là kẻ hành
khất vô gia cư. Trong thế giới tội lỗi này tự ta
phải cư xử như đoá hoa sen có sự thuần khiết
không bị ô nhiễm bởi bùn. Người già ta sẽ đối
xử như mẹ mình; người lớn hơn thì như chị
mình, người trẻ hơn như em gái mình; và bé gái
như con gái mình.' Và trong tất cả những điều
này các ông phải không nuôi dưỡng những ý
nghĩ xấu, mà nghĩ về giải thoát.
Phật nói:
"Những người bước đi trong đạo phải tránh dục
vọng như những người mang cỏ khô tránh gần
lửa."
Điểm đạo cho thanh niên là điểm đạo cho ai đó
đang mang rơm - người đó phải tránh lửa.
Bây giờ, cố hiểu đi. Những lời đơn giản này lại
không đơn giản - chúng có nhiều chiều sâu và nhiều
tầng.
Thứ nhất: chúng dành cho các sư, không cho
người thường. "Này các sư," Phật nói. Từ 'sư' là rất
hay; nó có nghĩa là người đã quyết định sống một
mình. Sư - monk, chính từ này, có nghĩa là cô độc.
Những từ như 'monopoly - độc quyền', 'monogamy -
độc vợ độc chồng', đều có cùng gốc. 'Độc vợ độc
chồng' nghĩa là một vợ một chồng; 'độc quyền' nghĩa
là quyền lực của một người; 'monastery - tu viện'
nghĩa là nơi các sư sống, những người đã quyết định
sống một mình.
Thông thường, bạn đi tìm người khác. Sư là người
đã quyết định rằng việc tìm kiếm người khác là vô
tích sự, người đã quyết định ở một mình. Người đó đã
tìm kiếm đủ trong quan hệ, nhưng cái mà người đó
tìm thì người đó lại không thể tìm thấy nó ở đó. Thất
vọng là điều duy nhất thu được. Người đó đã thất bại -
người đó đã thử, nhưng vô vọng. Bây giờ người đó
quyết định, "Thử một mình vậy. Nếu mình không thể
hạnh phúc trong mối quan hệ, thế thì để mình ra ngoài
quan hệ, để mình lọt ra ngoài cấu trúc xã hội. Mình sẽ
cố gắng bây giờ để ở một mình. Mình đã thử bên
ngoài, bây giờ mình thử bên trong. Có thể là điều
mình mong muốn lại có đó."
Làm sư nghĩa là một quyết định rằng "Tình yêu
đã thất bại, mối quan hệ đã thất bại, xã hội đã thất bại,
bây giờ mình sẽ thử thiền, bây giờ mình sẽ thử cốt lõi
bên trong nhất của mình. Bây giờ mình định sống với
thế giới duy nhất của mình, thế giới duy nhất có đó.
Mình sẽ nhắm mắt lại và vẫn còn trong bản thân
mình." Làm sư là một quyết định lớn lao. Con đường
của sư là con đường của đơn độc, cô đơn.
Ngày nọ hay ngày kia, mọi người đều đi tới cảm
giác đó - rằng mối quan hệ đã thất bại. Bạn có thể
không còn đủ dũng cảm để dứt bỏ nó - đấy là chuyện
khác. Hay bạn có thể không đủ thông minh - đó lại là
vấn đề khác. Dũng cảm lớn là cần; thậm chí một chút táo tợn trơ tráo, điều người Do Thái gọi là táo tợn trơ
tráo, ngay cả điều đó cũng là cần thiết. Không chỉ
chút ít dũng cảm, mà chút ít liều lĩnh dám làm - bằng
không người ta không thể thoát ra khỏi hình mẫu cũ;
cái quen thuộc lại quen thuộc thế. Và cái quen thuộc,
có thể nó không thoải mái, nhưng dầu thế nó vẫn là
quen thuộc; người ta đã trở thành có thói quen với nó.
Mọi người hút thuốc đều biết rõ rằng lao phổi có
đó, biết rõ rằng ung thư đang lại gần - họ cứ ho, cứ
đau, và cứ hỏi cách loại bỏ nó. Bây giờ không có hài
lòng trong nó, nhưng dầu vậy họ vẫn không thể bỏ
được nó - chỉ thói quen cũ, chỉ thói quen máy móc.
Họ là những người không thông minh. Khi bạn hỏi
cách bỏ thuốc lá, bạn đang tuyên bố bạn là kẻ ngu
xuẩn. Bạn không có thông minh nào, bạn không có
dũng cảm nào để chuyển vào một hình mẫu mới của
cuộc sống. Vâng, một chút ít táo tợn trơ tráo sẽ là tốt.
Để tôi giải thích điều đó cho bạn, táo tợn trơ tráo là gì.
Một người vào ngân hàng với một khẩu súng.
Hắn ta buộc viên thủ quĩ phải đưa cho hắn $50,000.
Tất nhiên, không có chọn lựa nào cho người thủ quĩ
bởi vì người này đang đứng đó và hắn nói, "Đưa ngay
nó cho tao, bằng không sẵn sàng chết đi!"
Ông ta đưa cho hắn $50,000. Hắn đi sang cửa sổ
kế bên và cố gắng mở tài khoản bằng số tiền này.
Đây là táo tợn trơ tráo!
Hoặc còn có câu chuyện hay hơn.
Một người đã giết chết bố và mẹ mình, bị bắt quả
tang, và chống án xin khoan hồng. Và khi quan toà
nói, "Khoan hồng sao, cho anh sao? Lí do của anh là
gì?" Anh ta nói, "Bây giờ tôi là đứa con côi."
Đây là táo tợn trơ tráo!
Dũng cảm là cần thiết, dũng cảm lớn là cần thiết.
Và mang tính tôn giáo thì gần như là dũng cảm điên
cuồng. Bằng không, có hàng triệu thói quen; người ta
bị vướng mắc hoàn toàn. Không phải là bạn có một
xiềng xích trên thân thể mình - hàng triệu xiềng xích.
Và mọi sự trở nên ngày một phức tạp hơn bởi vì bạn
đã trang điểm cho các xiềng xích đó và bạn cho rằng
chúng là đồ trang sức. Trong thực tế, bạn đã làm
chúng thành vàng và chúng dường như có giá trị. Bạn
không nghĩ chúng là xiềng xích. Nhà tù bạn đã trang
hoàng quá lâu và đẹp đến mức bạn đã quên mất rằng
nó là nhà tù, bạn cho rằng nó là nhà của mình.
Một ngày nhất định sẽ tới trong cuộc sống của
mọi người khi người ta hiểu ra rằng "Mọi điều mình
cố gắng đều đã thất bại." Dũng cảm là cần thiết để
nhận ra rằng "Mình đã hoàn toàn thất bại." Để tôi
nhắc lại điều đó: chỉ người dũng cảm mới có thể chấp
nhận được rằng "Mình đã thất bại hoàn toàn." Kẻ hèn
nhát bao giờ cũng cứ hợp lí hoá. Họ nói, "Có thể
chúng ta đã thất bại trong lần này, nhưng chúng ta sẽ
thử lần khác. Thêm một lần nữa," họ nói, "thế rồi
chúng ta kết thúc. Thêm một cuộc hôn nhân nữa, thế
rồi chúng ta kết thúc."
Đó là điều các nhà tâm lí gọi là tâm lí con bạc.
Người đó cứ thua mãi, nhưng người đó nghĩ, "Thêm
một lần nữa... may ra lần này mình sẽ thắng." Nếu
người đó bắt đầu thắng, thì thế nữa người đó cũng không thể rời đi được, bởi vì người đó nghĩ, "Bây giờ
mình đang thắng. Bây giờ mình đang gặp vận may,
bây giờ Thượng đế đang phù hộ, số phận đang hên -
mình không nên bỏ lỡ cơ hội này. Liều một lần nữa
xem sao...."
Nếu người đó thua, người đó vẫn cứ chơi. Nếu
người đó thắng, người đó vẫn cứ chơi. Và kết quả
cuối cùng bao giờ cũng là thất bại. Dù bạn thắng hay
thua thì kết quả cuối cùng bao giờ cũng là thất bại. Dù
bạn thắng hay thua ở giữa thì cũng chẳng có nghĩa gì:
thất bại chung cuộc vẫn tới trong tay bạn.
Dũng cảm là cần thiết để thừa nhận rằng "Mình
đã thất bại." Sư là người đã nhận ra sự kiện rằng "mọi
cách sống của mình đều đã thất bại," rằng "mọi ý
tưởng của mình đều đã thất bại," rằng "tâm trí mình
đã chứng tỏ bất lực. Bây giờ mình định thay đổi cơ
bản trong cuộc sống của mình. Mình định đem lại
biến đổi triệt để. Mình sẽ quay vào trong." Việc quay
vào trong này làm người ta thành sư.
Sư là người nổi dậy. Người đó hoàn toàn vứt bỏ
xã hội, mối quan hệ.
Phật nói: Ông có thể quay lại xã hội tại giai đoạn
thứ ba, khi ông là một kim cương tử - vajrayanist, khi
ông đã tới giai đoạn thứ ba của việc nở hoa - nhưng
không trước đó.
Cho nên nhớ lấy, những lời này không được thốt
ra cho người chủ gia đình. Những lời này không được
thốt ra cho những người vẫn còn trong thế giới và vẫn
đang mơ. Những lời này được thốt ra cho một nhóm
đặc biệt những người đã vứt bỏ thế giới, và người đã
quyết định tìm kiếm bên trong, khám phá linh hồn
riêng của mình. Họ đã khám phá thân thể người khác
- bởi vì khi có liên quan tới người khác thì bạn chỉ có
thể khám phá thân thể; bạn không thể đi sâu hơn điều
đó. Những người này đã quay lưng lại điều đó. Bây
giờ họ đang cố gắng khám phá trái tim của mình, họ
đang cố gắng khám phá cái ngã chứng kiến siêu việt
của mình.
"Này các sư, các ông không nên nhìn đàn bà."
Chớ nhìn đàn bà! Bạn sẽ ngạc: Phật hay nói với
các sư của mình rằng ngay cả trong mơ lời kinh này
cũng phải được tuân thủ - ngay cả trong mơ bạn cũng
phải vẫn còn tỉnh táo thế!
Lời kinh này là lời kinh của nhận biết. Sự việc
thực xảy ra theo cách này: một trong những đại đệ tử
của Phật, Ananda, đi sang một thành phố khác để
thuyết giảng. Ông ấy hỏi Phật, "Bạch Phật, nếu tôi
gặp đàn bà trên đường, tôi nên xử sự thế nào?" Đây là
câu chuyện về lời kinh này được sinh ra.
Phật nói, "Ông không nên nhìn đàn bà. Ông nhắm
mắt lại. Ông tránh đi" - bởi vì con mắt là tiếp xúc đầu
tiên với người khác. Khi bạn nhìn người đàn bà hay
khi bạn nhìn người đàn ông, bạn chạm vào thân thể
người khác bằng mắt của mình. Con mắt có việc
chạm riêng của nó.
Đó là lí do tại sao người ta không muốn bạn nhìn
chằm chằm vào ai đó. Nếu bạn nhìn thế, điều đó chỉ
ra bạn không văn minh, không lịch sự. Có giới hạn
thời gian nào đó: ba giây bạn có thể nhìn; điều đó là được phép. Nhưng nhiều hơn thế có nghĩa là bạn
không văn minh, không lịch sự, không lịch thiệp. Nếu
bạn nhìn vào người đàn bà trong ba giây thì được; bên
ngoài điều đó người đàn bà này sẽ bắt đầu cảm thấy
không thoải mái. Và nếu bạn cứ nhìn, thì cô ấy sẽ báo
với cảnh sát, hay cô ấy sẽ bắt đầu la lối hay cô ấy sẽ
làm điều gì đó. Bởi vì việc nhìn không chỉ là việc
nhìn - mắt chạm vào; không chỉ là việc chạm, có
những cách để xuyên thấu vào thân thể người khác
bằng mắt. Mắt có thể vận hành như dao. Và mắt có
thể mang tính thèm khát, thế thì người khác cảm thấy
bạn đã thu cô ấy hay anh ấy về một đối tượng của sự
thèm khát - và bạn là ai mà lại thu người khác lại?
Đây là xúc phạm.
Trong tiếng Hindu chúng ta có một từ rất hay nói
về người như vậy, chúng ta gọi người đó là luchcha.
Luchcha nghĩa là người cứ nhìn chằm chằm. Luchcha
bắt nguồn từ gốc tiếng Phạn lochan. Lochan nghĩa là
mắt. Luchcha nghĩa là người cứ nhìn trừng trừng vào
bạn, nhìn chằm chằm vào bạn, và người có cái nhìn
trở thành sắc như dao, người có cái nhìn trở thành
thèm khát, người có cái nhìn trở thành bạo hành;
người dùng mắt mình cứ như là mắt là cơ quan dục -
người đó là một luchcha.
"...Ông không nên nhìn đàn bà". Khi Phật nói
điều này, ông ấy đang nói bạn không nên nhìn chằm
chằm. Tất nhiên, khi bạn bước đi trên đường trong
thành phố, đôi khi bạn có thể phải nhìn đàn bà -
nhưng điều đó không phải là vấn đề. Bạn không nên
nhìn: bạn không nên thử nhìn; không nên có nỗ lực có
chủ ý nào để nhìn đàn bà; điều đó không nên có chủ
ý. Bạn chỉ đi qua.
Phật hay nói với đệ tử của mình: Các ông không
nên nhìn, thực tế, quá một mét phía trước. Mắt nên
vẫn còn chỉ nhìn vào quãng một mét phía trước -
nhiều hơn là vô dụng, nhiều hơn là không cần thiết, là
phí hoài năng lượng. Chỉ bước đi im lặng, nhìn quãng
một mét phía trước; thế là đủ.
Và đừng nhìn chằm chằm, bởi vì việc nhìn chằm
chằm đơn giản chỉ ra rằng sâu bên dưới thèm khát
đang sôi sục. Và một khi bạn nhìn cái gì đó, thì ngay
lập tức ham muốn nảy sinh. Nếu bạn không nhìn, ham
muốn không nảy sinh. Bạn đang bước đi trên đường;
bạn không nghĩ tới kim cương, trong nhiều năm bạn
có thể đã không nghĩ tới nó, và bỗng nhiên bạn thấy
viên kim cương ở đó cạnh đường đang đợi bạn. Bỗng
nhiên nó đập vào mắt bạn - ham muốn nảy sinh. Bạn
nhìn quanh: Có ai thấy hay không? Bạn đã trở thành
tên trộm. Và bạn đã không nghĩ tới kim cương; không
có ham muốn chút nào. Chỉ mắt tiếp xúc và ham
muốn đã nảy sinh từ vô thức. Nó phải đã ở trong vô
thức, bằng không nó không thể nảy sinh được.
Phật nói: Ông biết rõ, vô thức của ông đầy những
bản năng dục, cho nên tốt hơn cả là đừng nhìn chằm
chằm; bằng không điều đang trong vô thức sẽ cứ
khuấy động lên mãi. Và cái cứ khuấy động đi khuấy
động lại thì lại được làm mạnh thêm. Cái cứ khuấy
động đi khuấy động lại và không bao giờ cho phép
nghỉ ngơi và biến mất thì lại trở nên mạnh hơn. Và sư
là người đã quyết định vứt bỏ mối quan hệ.
"...Ông không nên nhìn đàn bà". Tương truyền
Ananda đã hỏi, "Nhưng nếu tình huống nảy sinh mà
người ta phải nhìn đàn bà, thì sao?" Cho nên Phật nói: "(Nếu ông phải nhìn họ),
hãm bớt việc nói với họ."
Bởi vì nếu bạn không nói với đàn bà, bạn không
thể có quan hệ với cô ấy được. Mối quan hệ nảy sinh
qua việc nói. Trao đổi nảy sinh qua việc nói. Bạn có
thể ngồi bên cạnh một người đàn bà hàng giờ, và nếu
bạn không nói gì thì cũng chẳng có cây cầu nào; bạn
vẫn xa vời như vì sao vậy. Bạn có thể ngồi bên cạnh,
thậm chí thân thể bạn chạm nhau, nhưng nếu bạn mà
không nói thì không có cây cầu, các cá tính của bạn
vẫn còn xa nhau.
Bạn có thể thấy trong chuyến tàu chở người đi vé
tháng biết bao nhiêu người tụ tập đông đúc trong toa,
mọi người đều chạm vào thân thể nhau, nhưng chẳng
ai nói cả. Họ vẫn xa nhau. Một khi bạn nói, khoảng
cách biến mất; lời đem các bạn lại với nhau.
Một nhân vật nhút nhát để ý tới một cô gái tóc
hung cắt ngắn ngồi một mình ngay cạnh anh ta tại
quán rượu. Anh ta thu hết can đảm và nâng cốc mời
cô ấy. Cô ấy gật đầu cám ơn. Anh ta lặp lại cử chỉ đó
sáu lần. Cuối cùng, những cốc rượu trong anh ta đã
nói hết và anh ta ráng hết sức thu lấy mọi can đảm và
lẩm bẩm, "Em có bao giờ làm tình với người lạ
không?"
"Này," cô ấy mỉm cười, "Em chưa bao giờ làm
điều đó trước đây - nhưng em nghĩ anh đã nói với em
về điều đó - anh láu lỉnh, con quỉ bạc, anh ấy."
Bây giờ, anh ta còn nói chưa nhiều - chỉ mỗi một
câu.... Thậm chí một cử chỉ trao đổi cũng có thể tạo ra
mối quan hệ. Nếu bạn không nói thì bạn vẫn còn tách
biệt. Đó là lí do tại sao với mọi người, nếu bạn ngồi
im lặng, điều đó chỉ ra cái gì đó đã đi sai. Nếu chồng
im lặng và vợ im lặng, thế thì dường như cái gì đó đã
đi sai. Điều đó nghĩa là việc trao đổi đã bị phá vỡ, cây
cầu đã bị phá đổ. Khi bạn cười và nói, có cây cầu, có
trao đổi.
Con vật có dục nhưng không có dâm dục. Con
người có dục thêm cả dâm dục. Dục mang tính vật lí,
dâm dục mang tính tâm trí - và khi bạn nói, việc nói
của bạn có thể mang tính dâm dục. Con vật có dục, đó
là hành động sinh lí. Chúng không nói, chúng không
có ngôn ngữ nào; nhưng con người có ngôn ngữ, và
ngôn ngữ là một trong những công cụ mạnh nhất
trong tay con người. Các bạn trao đổi qua nó, các bạn
quan hệ qua nó. Bạn cám dỗ qua nó, bạn sỉ nhục qua
lời; bạn bầy tỏ tình yêu qua lời, bạn bầy tỏ ghét bỏ
qua lời. Bạn xua đuổi hay hấp dẫn qua lời mình.
Phật biết rằng lời mang rất nhiều tiềm năng.
Trong Kinh Thánh họ nói: "Ban đầu là Lời" - có
thể nó là vậy hoặc không - nhưng ngay lúc ban đầu
của mọi quan hệ đều có lời. Có thể lúc bắt đầu của thế
giới nó là vậy, có thể không, nhưng trong mọi quan hệ
- quan hệ đều bắt đầu bằng lời. Bạn có thể bắt đầu bất
kì quan hệ nào mà không bằng lời được không? Điều
đó sẽ rất khó, rất, rất khó. Im lặng sẽ bao quanh bạn
như bức thành luỹ.
Cho nên Phật nói: Nếu ông phải nhìn họ.... Nếu
tình huống nào đó có đó, chẳng hạn, một sư đang đi qua và có một tai nạn và một chiếc xe bò kéo bị đổ
bên đường trong cái hố và một người đàn bà có đó, bị
thương, gẫy xương, sư đó phải làm gì? Ông ta cứ đi
mà không giúp đỡ sao? Không, từ bi là cần thiết. Phật
nói: Giúp đỡ nhưng đừng nói, nhìn nhưng đừng nói.
Ananda hỏi, "Nhưng có thể có những tình huống
mà người ta phải nói."
(Nếu các ông phải nhìn họ), hãm bớt việc nói
với họ. (Nếu các ông phải nói), các ông nên suy
nghĩ theo tinh thần đúng: 'Ta bây giờ là kẻ hành
khất vô gia cư...
Đừng bao giờ quên điều này, rằng ông đã rơi ra
ngoài mối quan hệ. Thói quen cũ còn mạnh. Lực hút
của quá khứ còn mạnh. Cho nên nhớ rằng ông là kẻ
hành khất, rằng ông là sư, rằng ông là khất sĩ.
'Trong thế giới tội lỗi này tự ta phải cư xử như
đoá hoa sen có sự thuần khiết không bị ô nhiễm
bởi bùn.'
Cho nên Phật nói: Nếu các ông phải nhìn, nếu các
ông phải nói, nếu các ông phải chạm thì được thôi,
nhưng nhớ một điều, rằng các ông nên vẫn còn như
bông sen, vươn lên trên bùn - các ông phải vẫn còn
nhận biết. Nhận biết của các ông là chỗ trú ngụ duy
nhất của các ông.
Bạn có quan sát không? Bất kì khi nào bạn nhận
biết, bạn đều một mình. Bất kì khi nào bạn nhận biết,
bạn đều cắt bỏ toàn bộ thế giới. Bạn có thể ở bãi chợ,
nhưng bãi chợ biến mất. Bạn có thể trong cửa hàng,
trong xưởng máy, trong văn phòng - nếu bạn nhận
biết, bỗng nhiên bạn một mình.
Khi tôi còn học trường phổ thông, tôi đã có một
thầy giáo rất lập dị, một thầy giáo theo Mô ha mét
giáo - tôi yêu ông ấy. Tôi yêu ông ấy bởi vì ông ấy rất
lập dị; ông ấy có vài ý tưởng kì quái. Chẳng hạn ông
ấy sẽ không cho phép bất kì học sinh nào nói, "Có,
thưa thầy," khi điểm danh. Ông ấy cứ đòi: "Phải nói,
'Hiện diện thưa thầy.'" Chúng tôi hay chọc tức ông ấy
bằng cách nói "Có, thưa thầy," nhưng ông ấy sẽ
không cho phép điều đó. Chừng nào bạn chưa nói
"Hiện diện thưa thầy," thì ông ấy sẽ không cho phép
bạn vào lớp. Ông ấy sẽ bắt bạn phải đứng ở ngoài.
Bây giờ, điều là là kì lạ. Bạn nói "Có thưa thầy"
hay bạn nói "Hiện diện thưa thầy" thì có thành vấn đề
gì. Nhưng tôi bắt đầu cảm thấy rằng ông ấy có điều gì
đó trong nó, và tôi bắt đầu suy ngẫm về nó. Và bất kì
khi nào ông ấy gọi tên tôi, thì tôi đều nói "Hiện diện
thưa thầy," và tôi không chỉ nói điều đó - tôi còn cảm
thấy rằng "Mình chỉ hiện diện, nhận biết, tỉnh táo." Và
tôi có những khoảnh khắc đẹp; chỉ nửa phút. Tôi trở
nên hiện diện tới mức cả lớp biến mất, tới mức thầy
giáo biến mất. Ông ấy cũng trở nên nhận biết về điều
đó.
Một hôm ông ấy gọi tôi lại; ông ấy nói, "Em làm
gì vậy? Em đang làm gì? Bởi vì khi em nói 'Hiện diện
thưa thầy' thì tôi thấy một sự thay đổi bất thần trên
khuôn mặt em, mắt em ngây ra. Em định giở trò gì ra
với tôi thế?" Bởi vì ở trường mọi người đều biết rằng
trước khi tôi vào trường, nếu đứa bé nào đó mà bị gọi
lên phòng hiệu trưởng thì đứa đó gặp rắc rối. Khi tôi vào trường, lời quả quyết đó đã phải thay đổi. Bất kì
khi nào tôi bị gọi vào phòng hiệu trưởng, thì cả
trường đều biết: "Thầy hiệu trưởng gặp rắc rối rồi!"
Cho nên ông ấy nói, "Cái gì! Em đang tạo ra rắc
rối gì vậy? Và tôi cảm thấy rất khó xử khi em nói
'Hiện diện thưa thầy.' Còn em thay đổi quá nhiều, cứ
dường như em được đem vào một thế giới khác. Em
làm đích xác cái gì vậy? Em làm tôi lúng túng. Nếu
em còn tiếp tục làm điều này, thế thì tôi sẽ cho phép
em nói 'Có, thưa thầy.'"
Tôi nói, "Bây giờ thì điều ấy cũng chẳng tạo ra
mấy khác biệt - em đã học được nó rồi. Và em sẽ
dùng nó trong cả đời mình. Và em cám ơn thầy rằng
thầy đã nhất quyết đòi như thế. Từ 'hiện diện' đã mở
ra một cánh cửa."
Thử điều đó mà xem! Đang bước đi trên đường,
bỗng nhiên trở nên hiện diện. Chỉ nói với thượng đế
không biết nào đó "Hiện diện thưa ngài," và thực sự
hiện diện đi; chỉ trở thành ngọn lửa của nhận biết. Và
bỗng nhiên bạn sẽ thấy mình không trong thế giới
này: bạn đã trở thành đoá hoa sen. Bùn không thể nào
dính vào bạn được. Bạn trở thành không thể động
chạm tới được, bạn trở thành cái gì đó của cõi bên kia,
không thể làm hư hỏng được.
Phật nói: Nếu ông phải nhìn, nếu ông phải nói,
thậm chí nếu ông phải chạm, thế thì hiện diện, nhớ
lấy, lưu tâm, rằng ông là kẻ hành khất, rằng ông là
nhận biết thuần khiết.
Và ông ấy nói:
'Người già ta sẽ đối xử như mẹ mình...'
Bạn đã bao giờ nhìn vào tâm lí của con người
chưa? Bạn có bao giờ có thể nghĩ tới chuyện làm tình
với mẹ mình không? Ngay cả việc nghĩ cũng là không
thể được. Một cái gì đó bỗng nhiên cắt bỏ đi toàn bộ ý
tưởng này. Toàn bộ ý tưởng này dường như xấu xí -
làm tình với mẹ mình sao? hay làm tình với chị mình
sao? Toàn bộ vấn đề dường như không thể được,
không thể quan niệm nổi. Nhưng chị bạn cũng là đàn
bà như chị của bất kì ai khác. Ai đó khác sẽ yêu chị
bạn - nhất định là như vậy - nhưng bạn không bao giờ
yêu chị mình cả. Ai đi yêu chị của riêng mình?
Khoảnh khắc bạn nói 'chị' thì một khoảng cách nào đó
phát sinh. Thế thì việc lại gần dục trở thành không thể
được. Chính từ này vận hành như một điều kiện - bạn
đã được huấn luyện. Từ còn thời thơ ấu bạn đã được
huấn luyện; điều đó đã được lặp đi lặp lại thường
xuyên và nhiều đến mức mối quan hệ giữa chị và anh
là mối quan hệ thiêng liêng, đến mức nghĩ tới dục là
điều không thể nghĩ tới được.
Phật nói: Người đã trở thành sư thì phải tạo ra, ít
nhất từ lúc đầu, những rào chắn này, để cho người đó
không trượt theo những thói quen cũ. Và ông ấy phải
là nhà tâm lí vĩ đại, ông ấy phải đã biết tới luật của
huấn luyện. Ông ấy phải đã biết bất kì cái gì Pavlov
đã biết trong thời hiện đại; ông ấy phải đã biết mọi
điều về phản xạ có điều kiện. Đấy là phản xạ có điều
kiện: khoảnh khắc bạn nói tới 'chị', cái gì đó đơn giản
biến mất. Dục trở thành không liên quan. Bạn có thể
gọi ai đó là 'chị' và dục trở thành không tồn tại.
Phật nói:
'Người già ta sẽ đối xử như mẹ mình; người lớn
hơn thì như chị mình, người trẻ hơn như em gái
mình; và bé gái như con gái mình.' Và trong tất
cả những điều này các ông phải không nuôi
dưỡng những ý nghĩ xấu, mà nghĩ về giải thoát.
Và các ông lấy từng tình huống này như thách
thức cho nhận biết của các ông, như thách thức mà
các ông phải làm việc để xuyên thấu tới giải thoát của
các ông.
Phật nói:
"Những người bước đi trong đạo phải tránh dục
vọng như những người mang cỏ khô tránh gần
lửa."
Đây là bước thứ nhất. Bước thứ hai: bạn được
phép yêu - bởi vì thói quen cũ đã bị phá vỡ, bây giờ
không có nỗi sợ. Tại bước thứ ba bạn được hoàn toàn
tự do khỏi mọi kỉ luật, bởi vì bây giờ không có nhu
cầu nghĩ rằng "người đàn bà này là mẹ mình, hay
người đàn bà này là chị mình."
Tại bước thứ ba, bước của kim cương thừa, bạn
đã đi tới tiếp xúc với người đàn bà bên trong của
mình; hấp dẫn của bạn về người đàn bà bên ngoài đã
biến mất. Chính khoảnh khắc bạn đi tới tiếp xúc với
người đàn bà bên trong của mình, bạn đã gặp người
đàn bà hoàn hảo mà mình bao giờ cũng cứ đi tìm
kiếm mãi mà chẳng bao giờ thấy. Bạn đã gặp người
đàn ông bên trong của mình - bạn đã tìm thấy người
đàn ông hoàn chỉnh. Âm và dương, họ đã trở thành
vòng tròn, họ đã gắn với nhau.
Đó là lí thuyết về ardhanarishwar trong huyền
thoại Hindu. Trong Shiva, một nửa là đàn ông và một
nửa là đàn bà. Và Shiva tương truyền được coi là vị
thần vĩ đại nhất - mahadeva. Tất cả các thần khác đều
là thần nhỏ; Shiva là thần vĩ đại. Tại sao ông ấy lại
được gọi là vị thần vĩ đại? Bởi vì ông ấy đã đi tới gặp
người đàn bà bên trong, ông ấy đã trở thành sự thống
nhất tối thượng; đàn bà và đàn ông đã biến mất.
Cùng hiện tượng này đã xảy ra trong vị phật. Bạn
thấy đấy!... cái duyên dáng làm sao bao quanh vị phật,
cái đẹp nữ tính làm sao - và mạnh mẽ thế, quyền uy
thế! Quyền uy tới từ đàn ông còn duyên dáng tới từ
đàn bà. Phật là cả hai: cực kì quyền uy và vậy mà
cũng cực kì mong manh, như đoá hoa; có thể đối diện
với bão tố, sẵn sàng đối diện với cả thế giới, vậy mà
lại cởi mở thế, mỏng manh thế, mềm mại thế, tinh tế
thế - gần như nữ tính.
Nhìn vào khuôn mặt của Phật - nữ tính thế. Tại
Ấn Độ chúng ta thậm chí không đặt râu cằm hay râu
mép lên ông ấy - hừ? - chỉ để biểu lộ rằng khuôn mặt
này đã trở thành hoàn toàn nữ tính. Không phải là ông
ấy không mọc râu, không phải là ông ấy thiếu hooc
môn nào đó, nhưng chúng ta đã không đặt râu vào.
Chúng ta đã không đặt râu vào cho Mahavira, cho hai
mươi bốn tirthankaras, cho Ram, cho Krishna - chúng
ta đã không đặt râu vào. Không phải là tất cả họ đều
thiếu hooc môn; thậm chí có thể một hai người thiếu
hooc môn, nhưng tất cả thì không thể thiếu được - họ phải đều có râu chứ, và họ phải có râu đẹp là đằng
khác, nhưng đấy là một biểu tượng rằng con người
này đã đi tới gặp người đàn bà bên trong, đàn ông và
đàn bà đã trộn vào nhau và hoà nhập và trở thành một.
Đây là ý nghĩa của cái tên mà tôi đã cho những
bài nói này trong hai mươi bốn chương này - Kỉ luật
của Siêu việt. Nó bắt đầu bằng kỉ luật của tiểu thừa,
thế rồi với thảnh thơi của đại thừa, rồi không kỉ luật
của kim cương thừa. Nhưng người ta phải bắt đầu từ
đầu, người ta phải bắt đầu bằng gieo mầm, thế rồi cây
tới, và rồi nở hoa.
'Người già ta sẽ đối xử như mẹ mình; người lớn
hơn thì như chị mình, người trẻ hơn như em gái
mình; và bé gái như con gái mình.' Và trong tất
cả những điều này các ông phải không nuôi
dưỡng những ý nghĩ xấu, mà nghĩ về giải thoát.
Và các ông lấy từng tình huống này như thách
thức cho nhận biết của các ông, như thách thức mà
các ông phải làm việc để xuyên thấu tới giải thoát của
các ông.
Phật nói:
"Những người bước đi trong đạo phải tránh dục
vọng như những người mang cỏ khô tránh gần
lửa."
Đây là bước thứ nhất. Bước thứ hai: bạn được
phép yêu - bởi vì thói quen cũ đã bị phá vỡ, bây giờ
không có nỗi sợ. Tại bước thứ ba bạn được hoàn toàn
tự do khỏi mọi kỉ luật, bởi vì bây giờ không có nhu
cầu nghĩ rằng "người đàn bà này là mẹ mình, hay
người đàn bà này là chị mình."
Tại bước thứ ba, bước của kim cương thừa, bạn
đã đi tới tiếp xúc với người đàn bà bên trong của
mình; hấp dẫn của bạn về người đàn bà bên ngoài đã
biến mất. Chính khoảnh khắc bạn đi tới tiếp xúc với
người đàn bà bên trong của mình, bạn đã gặp người
đàn bà hoàn hảo mà mình bao giờ cũng cứ đi tìm
kiếm mãi mà chẳng bao giờ thấy. Bạn đã gặp người
đàn ông bên trong của mình - bạn đã tìm thấy người
đàn ông hoàn chỉnh. Âm và dương, họ đã trở thành
vòng tròn, họ đã gắn với nhau.
Đó là lí thuyết về ardhanarishwar trong huyền
thoại Hindu. Trong Shiva, một nửa là đàn ông và một
nửa là đàn bà. Và Shiva tương truyền được coi là vị
thần vĩ đại nhất - mahadeva. Tất cả các thần khác đều
là thần nhỏ; Shiva là thần vĩ đại. Tại sao ông ấy lại
được gọi là vị thần vĩ đại? Bởi vì ông ấy đã đi tới gặp
người đàn bà bên trong, ông ấy đã trở thành sự thống
nhất tối thượng; đàn bà và đàn ông đã biến mất.
Cùng hiện tượng này đã xảy ra trong vị phật. Bạn
thấy đấy!... cái duyên dáng làm sao bao quanh vị phật,
cái đẹp nữ tính làm sao - và mạnh mẽ thế, quyền uy
thế! Quyền uy tới từ đàn ông còn duyên dáng tới từ
đàn bà. Phật là cả hai: cực kì quyền uy và vậy mà
cũng cực kì mong manh, như đoá hoa; có thể đối diện
với bão tố, sẵn sàng đối diện với cả thế giới, vậy mà
lại cởi mở thế, mỏng manh thế, mềm mại thế, tinh tế
thế - gần như nữ tính.
Nhìn vào khuôn mặt của Phật - nữ tính thế. Tại
Ấn Độ chúng ta thậm chí không đặt râu cằm hay râu
mép lên ông ấy - hừ? - chỉ để biểu lộ rằng khuôn mặt
này đã trở thành hoàn toàn nữ tính. Không phải là ông
ấy không mọc râu, không phải là ông ấy thiếu hooc
môn nào đó, nhưng chúng ta đã không đặt râu vào.
Chúng ta đã không đặt râu vào cho Mahavira, cho hai
mươi bốn tirthankaras, cho Ram, cho Krishna - chúng
ta đã không đặt râu vào. Không phải là tất cả họ đều
thiếu hooc môn; thậm chí có thể một hai người thiếu
hooc môn, nhưng tất cả thì không thể thiếu được - họ phải đều có râu chứ, và họ phải có râu đẹp là đằng
khác, nhưng đấy là một biểu tượng rằng con người
này đã đi tới gặp người đàn bà bên trong, đàn ông và
đàn bà đã trộn vào nhau và hoà nhập và trở thành một.
Đây là ý nghĩa của cái tên mà tôi đã cho những
bài nói này trong hai mươi bốn chương này - Kỉ luật
của Siêu việt. Nó bắt đầu bằng kỉ luật của tiểu thừa,
thế rồi với thảnh thơi của đại thừa, rồi không kỉ luật
của kim cương thừa. Nhưng người ta phải bắt đầu từ
đầu, người ta phải bắt đầu bằng gieo mầm, thế rồi cây
tới, và rồi nở hoa.
Phật nói:
Này các sư, các ông không nên nhìn đàn bà.
(Nếu các ông phải nhìn họ), hãm bớt việc nói
với họ. (Nếu các ông phải nói), các ông nên suy
nghĩ theo tinh thần đúng: 'Ta bây giờ là kẻ hành
khất vô gia cư. Trong thế giới tội lỗi này tự ta
phải cư xử như đoá hoa sen có sự thuần khiết
không bị ô nhiễm bởi bùn. Người già ta sẽ đối
xử như mẹ mình; người lớn hơn thì như chị
mình, người trẻ hơn như em gái mình; và bé gái
như con gái mình.' Và trong tất cả những điều
này các ông phải không nuôi dưỡng những ý
nghĩ xấu, mà nghĩ về giải thoát.
Phật nói:
"Những người bước đi trong đạo phải tránh dục
vọng như những người mang cỏ khô tránh gần
lửa."
Này các sư, các ông không nên nhìn đàn bà.
(Nếu các ông phải nhìn họ), hãm bớt việc nói
với họ. (Nếu các ông phải nói), các ông nên suy
nghĩ theo tinh thần đúng: 'Ta bây giờ là kẻ hành
khất vô gia cư. Trong thế giới tội lỗi này tự ta
phải cư xử như đoá hoa sen có sự thuần khiết
không bị ô nhiễm bởi bùn. Người già ta sẽ đối
xử như mẹ mình; người lớn hơn thì như chị
mình, người trẻ hơn như em gái mình; và bé gái
như con gái mình.' Và trong tất cả những điều
này các ông phải không nuôi dưỡng những ý
nghĩ xấu, mà nghĩ về giải thoát.
Phật nói:
"Những người bước đi trong đạo phải tránh dục
vọng như những người mang cỏ khô tránh gần
lửa."
Ngôi đền vĩ đại mà Phật xây dựng bao gồm ba
lầu; giáo huấn của ông ấy có ba chiều cho nó, hay ba
tầng. Và bạn sẽ phải rất kiên nhẫn để hiểu ba tầng
này. Tôi nói vậy bởi vì chúng đã bị hiểu lầm suốt
trong nhiều thế kỉ.
Lầu thứ nhất của giáo huấn của Phật được biết là
hinayana - tiểu thừa; lầu thứ hai được biết tới là
mahayana - đại thừa, và lầu thứ ba được biết tới là
vajrayana - kim cương thừa. Hinayana nghĩa là
'phương tiện nhỏ', 'con đường hẹp'. Mahayana nghĩa
là 'phương tiện lớn', 'con đường lớn'. Còn vajrayana
nghĩa là 'phương tiện tối cao', 'con đường tối thượng',
'con đường siêu việt'. Hinayana là bắt đầu còn
vajrayana là đỉnh cao, cực đỉnh.
Tiểu thừa bắt đầu từ chỗ bạn đang hiện hữu. Tiểu
thừa cố gắng giúp bạn thay đổi thói quen máy móc;
nó giống như Hatha Yoga - rất hướng thân thể, tin vào
kỉ luật lớn; nghiêm khắc, gần như kìm nén - ít nhất thì
nó cũng có vẻ như kìm nén. Nó không kìm nén,
nhưng toàn bộ công việc của hinayana bao gồm việc
thay đổi thói quen hàng thế kỉ của bạn.
Giống như người đi trên dây bắt đầu nghiêng về
bên trái nếu người đó cảm thấy rằng mình sắp ngã
sang bên phải, để giữ cân bằng người ta phải chuyển
sang phía đối lập. Bằng việc chuyển sang phía đối lập,
cân bằng nảy sinh - nhưng cân bằng đó là tạm thời,
nhất thời. Lần nữa bạn sẽ cần giữ cân bằng và bạn sẽ
phải chuyển sang phía đối lập.
Dục là vấn đề rất cơ bản. Và tất cả mọi thói quen
mà con người đã tạo ra về cơ bản đều hướng dục. Đó
là lí do tại sao không xã hội nào cho phép dục được tự
do toàn bộ. Tất cả mọi nền văn hoá đã từng tồn tại -
phức tạp, không phức tạp, phương Đông, phương
Tây, nguyên thuỷ, văn minh - tất cả mọi nền văn hoá
đều cố gắng theo cách nào đó kiểm soát năng lượng
dục của con người. Dường như là nếu con người được
phép tự do toàn bộ về dục, thì người đó sẽ chỉ phá huỷ
bản thân mình.
Skinner báo cáo về vài thực nghiệm mà ông ấy đã
tiến hành với chuột. Ông ấy đã phát minh ra một lí
thuyết mới, rằng điện cực có thể được đặt vào trong
não người hay con vật, được gắn với những trung tâm
đặc biệt trong não và bạn chỉ nhấn một nút và trung
tâm đó sẽ bị kích thích bên trong bạn.
Có trung tâm dục trong não. Trong thực tế, bạn bị
trung tâm dục trong não kiếm soát nhiều hơn là trung
tâm dục thực tại của thân thể bạn. Đó là lí do tại sao
tưởng tượng lại làm việc nhiều thế. Đó là lí do tại sao
tranh ảnh khiêu dâm lại có sức hấp dẫn thế. Tranh ảnh
khiêu dâm không thể hấp dẫn được bản thân trung
tâm dục; nó kích thích trung tâm não gắn với trung
tâm dục. Ngay lập tức trung tâm dục, trung tâm dục
vật lí, bắt đầu hoạt động một khi tâm trí hoạt động.
Ông ấy gắn điện cực vào não chuột và dạy cho
chúng cách nhấn nút bất kì khi nào chúng muốn kích
thích dục và cực thích bên trong. Ông ta lấy làm ngạc
nhiên, ông ta không ngờ rằng điều này lại xảy ra:
những con chuột đó hoàn toàn quên hết mọi thứ - thức
ăn, ngủ, chơi - mọi thứ chúng đều quên hết. Chúng
liên tục nhấn nút đó! Sáu nghìn lần! Nó quên mọi
thứ... thế thì chẳng cái gì khác thành vấn đề nữa.
Chẳng chóng thì chầy, một Skinner hay một ai đó
khác sẽ cho bạn cũng một cái hộp nhỏ trong túi bạn,
và bất kì khi nào bạn cảm thấy muốn có dục thì chỉ
nhấn nút và trung tâm não bạn sẽ trở nên kích hoạt và
sẽ cho bạn cực thích thú, và không ai biết điều gì xảy
ra bên trong bạn. Nhưng bạn sẽ gần như theo con
chuột kia - thế thì phỏng có ích gì mà đi làm cái gì
khác nữa? Bạn sẽ tự giết chết mình.
Dục là hấp dẫn lớn đến mức nếu không có giới
hạn cho nó... Thứ nhất có giới hạn mà thân thể đặt lên
nó. Con người không thể có quá nhiều cực thích trong
một ngày; nếu bạn còn trẻ, ba, bốn lần; nếu bạn già
hơn, thì một; khi bạn trở nên già hơn chút nữa, thì
thậm chí điều đó cũng trở thành khó - một lần một
tuần, một tháng một lần. Và, dần dần, thân thể bạn đặt
ra biết bao nhiêu giới hạn lên điều đó.
Đàn bà tự do hơn theo cách đó. Thân thể không
có giới hạn. Đó là lí do tại sao, trên khắp thế giới, đàn
bà đã hoàn toàn bị kìm nén. Cô ấy đã không được
phép tự do; cô ấy đã không được phép tự do có cực
thích trong quá khứ - bởi vì cô ấy có thể có nhiều cực
thích. Trong vài giây cô ấy có thể có nhiều cực thích -
sáu, mười hai. Thế thì không đàn ông nào có thể thoả
mãn cho đàn bà; thế thì không đàn ông nào có khả
năng thoả mãn cho bất kì đàn bà nào. Đàn bà sẽ cần ít
nhất mười hai chồng - điều đó sẽ tạo ra cực kì phức
tạp.
Đó là lí do tại sao, trong nhiều thế kỉ, trong hàng
nghìn năm, đàn bà đã được nuôi dưỡng theo cách họ hoàn toàn quên mất rằng họ có thể có cực thích. Chỉ
mới trong vòng năm mươi năm nay đàn bà mới lại bắt
đầu biết cực thích là gì. Và với hiểu biết của mình,
vấn đề đã nảy sinh trên khắp thế giới. Hôn nhân như
treo trên tảng đá. Hôn nhân không thể tồn tại với đàn
bà có khả năng nhiều cực thích. Và đàn ông chỉ có
khả năng một cực thích. Không thể có tương hợp giữa
hai bên. Thế thì chế độ một vợ một chồng không thể
tồn tại được. Điều đó sẽ trở thành khó khăn.
Xã hội này và hình mẫu đã tiến hoá cho tới giờ
phải chịu số phận bi đát. Con người đã xả ra năng
lượng nào đó mà bao giờ cũng bị giữ dưới kiểm soát
chặt chẽ nào đó. Nhưng hấp dẫn bao giờ cũng có đó -
dù bạn kìm nén, dù bạn kiểm soát, ghép vào kỉ luật,
cũng chẳng tạo ra khác biệt gì. Hấp dẫn có đó - hai
mươi bốn giờ, sâu bên dưới như lớp nền, bản năng
dục cứ đi như dòng sông chảy. Nó là sự liên tục. Bạn
có thể ăn, bạn có thể kiếm tiền, bạn có thể làm việc,
nhưng bạn đang làm mọi thứ cho dục.
Tại đâu đó, dục vẫn còn là mục tiêu... và hình
mẫu này phải được thay đổi, bằng không năng lượng
của bạn sẽ cứ bị cạn kiệt đi, năng lượng của bạn sẽ cứ
bị tiêu tán đi, năng lượng của bạn sẽ cứ đi vào trong
đất. Nó sẽ không đi lên hướng tới trời. Nó sẽ không
có sự trào dâng lên trên.
Tiểu thừa làm việc đích xác nơi bạn đang hiện
hữu. Bạn liên tục bị ám ảnh bởi dục sao? - Tiểu thừa
cố gắng loại bỏ sự ám ảnh này. Nó cho bạn kỉ luật nào
đó, kỉ luật rất nghiêm khắc, cách loại bỏ dục.
Tiểu thừa nói có bốn bước để loại bỏ dục. Bước
thứ nhất được gọi là làm thuần khiết. Bước thứ hai
được gọi là làm giầu. Bước thứ ba được gọi là kết
tinh. Bước thứ tư được gọi là phá huỷ.
Thứ nhất bạn phải chuyển toàn bộ năng lượng
sang chống lại dục, để cho thói quen dục đã phát triển
trong nhiều kiếp không còn can thiệp nữa - điều đó
được gọi là làm thuần khiết. Bạn thay đổi tâm thức
của mình, bạn dịch chuyển. Từ ám ảnh dục bạn
chuyển sang chống dục.
Bước thứ hai được gọi là làm giầu. Khi bạn đã đi
sang vô-dục, bạn phải tận hưởng vô-dục; bạn phải mở
hội với vô dục của mình. Bởi vì nếu bạn không mở
hội cho vô dục của mình, lần nữa dục sẽ bắt đầu kéo
bạn lùi lại. Một khi bạn bắt đầu mở hội cho vô dục
của mình, thế thì lực kéo của dục sẽ hoàn toàn bị trôi
qua, và trôi qua mãi mãi.
Bạn bị ám ảnh với dục bởi vì bạn không biết loại
vô dục nào khác. Cho nên vấn đề thực sự không phải
là dục; vấn đề là ở chỗ bạn không biết bất kì việc mở
hội nào khác. Tự nhiên chỉ cho bạn một hoan lạc, đó
là từ dục. Tự nhiên cho phép bạn chỉ có một khoái lạc,
đó là từ dục. Tự nhiên cho phép bạn chỉ một xúc
động, đó là từ dục.
Tiểu thừa nói có xúc động còn lớn hơn đang chờ
đợi bạn - nếu bạn tiến tới vô dục. Nhưng vô dục
không nên bị ép buộc một cách bạo hành. Nếu bạn ép
buộc nó một cách bạo hành bạn sẽ không có khả năng
tận hưởng nó. Người ta chỉ phải nhận biết về thói
quen dục, và qua nhận biết người ta phải dịch chuyển
dần hướng tới vô dục.
mà con người đã tạo ra về cơ bản đều hướng dục. Đó
là lí do tại sao không xã hội nào cho phép dục được tự
do toàn bộ. Tất cả mọi nền văn hoá đã từng tồn tại -
phức tạp, không phức tạp, phương Đông, phương
Tây, nguyên thuỷ, văn minh - tất cả mọi nền văn hoá
đều cố gắng theo cách nào đó kiểm soát năng lượng
dục của con người. Dường như là nếu con người được
phép tự do toàn bộ về dục, thì người đó sẽ chỉ phá huỷ
bản thân mình.
Skinner báo cáo về vài thực nghiệm mà ông ấy đã
tiến hành với chuột. Ông ấy đã phát minh ra một lí
thuyết mới, rằng điện cực có thể được đặt vào trong
não người hay con vật, được gắn với những trung tâm
đặc biệt trong não và bạn chỉ nhấn một nút và trung
tâm đó sẽ bị kích thích bên trong bạn.
Có trung tâm dục trong não. Trong thực tế, bạn bị
trung tâm dục trong não kiếm soát nhiều hơn là trung
tâm dục thực tại của thân thể bạn. Đó là lí do tại sao
tưởng tượng lại làm việc nhiều thế. Đó là lí do tại sao
tranh ảnh khiêu dâm lại có sức hấp dẫn thế. Tranh ảnh
khiêu dâm không thể hấp dẫn được bản thân trung
tâm dục; nó kích thích trung tâm não gắn với trung
tâm dục. Ngay lập tức trung tâm dục, trung tâm dục
vật lí, bắt đầu hoạt động một khi tâm trí hoạt động.
Ông ấy gắn điện cực vào não chuột và dạy cho
chúng cách nhấn nút bất kì khi nào chúng muốn kích
thích dục và cực thích bên trong. Ông ta lấy làm ngạc
nhiên, ông ta không ngờ rằng điều này lại xảy ra:
những con chuột đó hoàn toàn quên hết mọi thứ - thức
ăn, ngủ, chơi - mọi thứ chúng đều quên hết. Chúng
liên tục nhấn nút đó! Sáu nghìn lần! Nó quên mọi
thứ... thế thì chẳng cái gì khác thành vấn đề nữa.
Chẳng chóng thì chầy, một Skinner hay một ai đó
khác sẽ cho bạn cũng một cái hộp nhỏ trong túi bạn,
và bất kì khi nào bạn cảm thấy muốn có dục thì chỉ
nhấn nút và trung tâm não bạn sẽ trở nên kích hoạt và
sẽ cho bạn cực thích thú, và không ai biết điều gì xảy
ra bên trong bạn. Nhưng bạn sẽ gần như theo con
chuột kia - thế thì phỏng có ích gì mà đi làm cái gì
khác nữa? Bạn sẽ tự giết chết mình.
Dục là hấp dẫn lớn đến mức nếu không có giới
hạn cho nó... Thứ nhất có giới hạn mà thân thể đặt lên
nó. Con người không thể có quá nhiều cực thích trong
một ngày; nếu bạn còn trẻ, ba, bốn lần; nếu bạn già
hơn, thì một; khi bạn trở nên già hơn chút nữa, thì
thậm chí điều đó cũng trở thành khó - một lần một
tuần, một tháng một lần. Và, dần dần, thân thể bạn đặt
ra biết bao nhiêu giới hạn lên điều đó.
Đàn bà tự do hơn theo cách đó. Thân thể không
có giới hạn. Đó là lí do tại sao, trên khắp thế giới, đàn
bà đã hoàn toàn bị kìm nén. Cô ấy đã không được
phép tự do; cô ấy đã không được phép tự do có cực
thích trong quá khứ - bởi vì cô ấy có thể có nhiều cực
thích. Trong vài giây cô ấy có thể có nhiều cực thích -
sáu, mười hai. Thế thì không đàn ông nào có thể thoả
mãn cho đàn bà; thế thì không đàn ông nào có khả
năng thoả mãn cho bất kì đàn bà nào. Đàn bà sẽ cần ít
nhất mười hai chồng - điều đó sẽ tạo ra cực kì phức
tạp.
Đó là lí do tại sao, trong nhiều thế kỉ, trong hàng
nghìn năm, đàn bà đã được nuôi dưỡng theo cách họ hoàn toàn quên mất rằng họ có thể có cực thích. Chỉ
mới trong vòng năm mươi năm nay đàn bà mới lại bắt
đầu biết cực thích là gì. Và với hiểu biết của mình,
vấn đề đã nảy sinh trên khắp thế giới. Hôn nhân như
treo trên tảng đá. Hôn nhân không thể tồn tại với đàn
bà có khả năng nhiều cực thích. Và đàn ông chỉ có
khả năng một cực thích. Không thể có tương hợp giữa
hai bên. Thế thì chế độ một vợ một chồng không thể
tồn tại được. Điều đó sẽ trở thành khó khăn.
Xã hội này và hình mẫu đã tiến hoá cho tới giờ
phải chịu số phận bi đát. Con người đã xả ra năng
lượng nào đó mà bao giờ cũng bị giữ dưới kiểm soát
chặt chẽ nào đó. Nhưng hấp dẫn bao giờ cũng có đó -
dù bạn kìm nén, dù bạn kiểm soát, ghép vào kỉ luật,
cũng chẳng tạo ra khác biệt gì. Hấp dẫn có đó - hai
mươi bốn giờ, sâu bên dưới như lớp nền, bản năng
dục cứ đi như dòng sông chảy. Nó là sự liên tục. Bạn
có thể ăn, bạn có thể kiếm tiền, bạn có thể làm việc,
nhưng bạn đang làm mọi thứ cho dục.
Tại đâu đó, dục vẫn còn là mục tiêu... và hình
mẫu này phải được thay đổi, bằng không năng lượng
của bạn sẽ cứ bị cạn kiệt đi, năng lượng của bạn sẽ cứ
bị tiêu tán đi, năng lượng của bạn sẽ cứ đi vào trong
đất. Nó sẽ không đi lên hướng tới trời. Nó sẽ không
có sự trào dâng lên trên.
Tiểu thừa làm việc đích xác nơi bạn đang hiện
hữu. Bạn liên tục bị ám ảnh bởi dục sao? - Tiểu thừa
cố gắng loại bỏ sự ám ảnh này. Nó cho bạn kỉ luật nào
đó, kỉ luật rất nghiêm khắc, cách loại bỏ dục.
Tiểu thừa nói có bốn bước để loại bỏ dục. Bước
thứ nhất được gọi là làm thuần khiết. Bước thứ hai
được gọi là làm giầu. Bước thứ ba được gọi là kết
tinh. Bước thứ tư được gọi là phá huỷ.
Thứ nhất bạn phải chuyển toàn bộ năng lượng
sang chống lại dục, để cho thói quen dục đã phát triển
trong nhiều kiếp không còn can thiệp nữa - điều đó
được gọi là làm thuần khiết. Bạn thay đổi tâm thức
của mình, bạn dịch chuyển. Từ ám ảnh dục bạn
chuyển sang chống dục.
Bước thứ hai được gọi là làm giầu. Khi bạn đã đi
sang vô-dục, bạn phải tận hưởng vô-dục; bạn phải mở
hội với vô dục của mình. Bởi vì nếu bạn không mở
hội cho vô dục của mình, lần nữa dục sẽ bắt đầu kéo
bạn lùi lại. Một khi bạn bắt đầu mở hội cho vô dục
của mình, thế thì lực kéo của dục sẽ hoàn toàn bị trôi
qua, và trôi qua mãi mãi.
Bạn bị ám ảnh với dục bởi vì bạn không biết loại
vô dục nào khác. Cho nên vấn đề thực sự không phải
là dục; vấn đề là ở chỗ bạn không biết bất kì việc mở
hội nào khác. Tự nhiên chỉ cho bạn một hoan lạc, đó
là từ dục. Tự nhiên cho phép bạn chỉ có một khoái lạc,
đó là từ dục. Tự nhiên cho phép bạn chỉ một xúc
động, đó là từ dục.
Tiểu thừa nói có xúc động còn lớn hơn đang chờ
đợi bạn - nếu bạn tiến tới vô dục. Nhưng vô dục
không nên bị ép buộc một cách bạo hành. Nếu bạn ép
buộc nó một cách bạo hành bạn sẽ không có khả năng
tận hưởng nó. Người ta chỉ phải nhận biết về thói
quen dục, và qua nhận biết người ta phải dịch chuyển
dần hướng tới vô dục.
Vô dục nên được đem tới một cách rất chậm rãi.
Tất cả điều đó đem đi đem lại bạn tới bản năng dục
phải bị loại bỏ đi dần dần, theo từng bước. Và một khi
bạn bắt đầu tận hưởng năng lượng đã trở thành sẵn có,
khi bạn không bị ám ảnh với dục, năng lượng thuần
khiết đó trở thành điệu vũ trong bạn - điều đó được
gọi là làm giầu. Bây giờ, năng lượng của bạn không bị
phí hoài. Năng lượng của bạn cứ mưa rào lên bạn.
Nhớ lấy, có hai kiểu vô dục. Một: người đơn giản
áp đặt vô dục lên mình - người đó là kiểu sai, người
đó đang làm bạo hành lên mình. Kiểu kia: người đã cố
gắng hiểu bản năng dục, nó là gì, tại sao lại có nó;
người đã theo dõi, quan sát, đã sống qua nó, và, dần
dần, đã trở nên nhận biết về cái vô tích sự của nó; dần
dần, đã trở nên nhận biết về thất vọng sâu sắc thường
tới sau mỗi hành động dục.
Trong hành động dục bạn có xúc động nào đó,
một khoảnh khắc của quên lãng, một khoảnh khắc của
không nhớ lấy. Bạn cảm thấy thoải mái - trong vài
giây, bạn vứt bỏ thế giới thường lệ này. Dục cho bạn
một cánh cửa để thoát vào trong thế giới khác nào đó
- không căng thẳng; không có lo âu; bạn đơn giản
được thảnh thơi và tan chảy. Nhưng bạn có quan sát
không? Sau mỗi hành động dục bạn cảm thấy thất
vọng.
Dục đã hứa hẹn quá nhiều, nhưng nó lại không
được tiếp tế. Khó mà tìm được người đàn ông hay đàn
bà không cảm thấy chút ít thất vọng sau hành động
dục, người không cảm thấy chút ít mặc cảm. Tôi
không nói về mặc cảm mà các tu sĩ đã áp đặt vào bạn.
Cho dù không ai áp đặt mặc cảm nào lên bạn, bạn vẫn
cảm thấy chút ít mặc cảm - đó là một bộ phận, cái
bóng của hành động dục. Bạn đã mất năng lượng, bạn
cảm thấy suy yếu, và chẳng thu được cái gì cả. Cái
thu được không phải rất bản chất. Bạn đã bị lừa, bạn
đã bị xỏ, bởi thôi miên tự nhiên - bạn đã bị mắc mưu
của thân thể, bạn đã bị lừa gạt. Do đó thất vọng tới.
Tiểu thừa nói: Quan sát thất vọng này sâu sắc
hơn. Quan sát hành động dục và cách năng lượng bạn
đi vào trong hành động dục; trở nên nhận biết về nó -
và bạn sẽ thấy chẳng có gì trong nó cả. Và thất vọng.
Bạn càng trở nên nhận biết, bạn càng ít hoan lạc và sẽ
càng nhiều thất vọng hơn. Thế thì dịch chuyển đã bắt
đầu xảy ra: tâm thức của bạn đang rời đi, và theo cách
tự nhiên, và theo cách tự phát. Bạn không ép buộc nó.
Bước thứ hai trở thành sẵn có: làm giầu. Năng
lượng riêng của bạn cứ nuôi dưỡng cho bản thể bạn.
Bạn không còn ném nó vào thân thể người khác nữa,
bạn không còn ném nó ra nữa. Nó trở thành tích luỹ
bên trong bạn. Bạn trở thành cái ao. Và từ cảm giác
năng lượng đó bạn cảm thấy rất bình thản. Dục là rất
nóng. Giai đoạn làm giầu là rất bình thản, êm đềm,
bình tĩnh. Có lễ hội, nhưng rất im lặng. Có điệu vũ
trong nó, nhưng nó rất duyên dáng; có thanh nhã cho
nó.
Thế rồi tới bước thứ ba: kết tinh. Khi năng lượng
này bên trong bạn đã bắt đầu điệu vũ bên trong, thì
dần dần, với việc tận hưởng nó ngày một nhiều hơn,
với việc trở nên nhận biết về nó ngày một nhiều hơn,
kết tinh hoá học nào đó xảy ra trong bạn. Đích xác
cùng từ mà Gurdjieff đã dùng trong công việc của
mình: kết tinh. Những mảnh mẩu của bạn gắn lại với nhau, bạn trở thành một. Một đơn vị nảy sinh trong
bạn. Trong thực tế, lần đầu tiên bạn có thể nói "Tôi có
một cái tôi." Bằng không, có nhiều cái tôi; bây giờ
bạn có một cái tôi, cái tôi lớn kiểm soát mọi thứ. Bạn
đã trở thành người chủ của mình.
Và bước thứ tư là phá huỷ. Khi bạn có một cái tôi,
thế thì nó có thể bị phá huỷ; khi bạn có nhiều cái tôi
chúng không thể nào bị phá huỷ. Khi năng lượng của
bạn đã trở thành một và được định tâm, nó có thể bị
diệt trừ, nó có thể hoàn toàn bị phá huỷ. Khi nó là
đám đông thì khó phá huỷ được nó. Bạn phá huỷ
mảnh này, có hàng nghìn mảnh khác. Khi bạn đuổi
theo những mảnh khác đó, mảnh đầu lại mọc lại.
Cũng giống như cách cây cối mọc cành ra: bạn cắt
một cành, ba cành mọc ra từ nó.
Bạn có thể phá huỷ bản năng dục toàn bộ chỉ khi
nó đã trở thành hiện tượng kết tinh. Khi một người đã
tích luỹ quá nhiều năng lượng và đã trở thành một,
không còn phân mảnh nữa, không còn chia chẻ,
không còn phân liệt, thế thì Phật tử có một thuật ngữ
đặc biệt cho nó, họ gọi nó là 'lưỡi kiếm của
Manjushree*'.
Tương truyền khi Manjushree đạt tới giai đoạn
thứ ba này - ông ấy là đệ tử của Phật, một đại đệ tử
của Phật - khi ông ấy đạt tới giai đoạn thứ ba này của
việc kết tinh, trong một khoảnh khắc ông ấy tuốt kiếm
ra và phá huỷ nó hoàn toàn, toàn diện, trong một
khoảnh khắc. Nó không phải là quá trình dần dần.
* Manjushree: Văn Thù bồ tát
Điều đó đã được biết tới qua nhiều thế kỉ là 'lưỡi kiếm
của Manjushree'.
Khi một người đạt tới giai đoạn thứ ba, người đó
có thể giơ kiếm lên và phá huỷ nó hoàn toàn - trong
một nhát chém. Bởi vì bây giờ kẻ thù có đó, bây giờ
kẻ thù không còn lảng tránh nữa, bây giờ không còn
nhiều kẻ thù nữa - chỉ một kẻ thù đương đầu với bạn.
Và lưỡi kiếm chỉ là lưỡi kiếm của nhận biết hoàn hảo,
lưu tâm, tự nhớ lấy. Nó là lưỡi kiếm rất sắc bén.
Khi Phật phá huỷ bản năng dục riêng của mình,
tương truyền rằng ông ấy gầm lên như sư tử - bởi vì
lần đầu tiên toàn bộ cái ngớ ngẩn của nó trở thành rõ
ràng. Và biết bao nhiêu kiếp sống đã phí hoài! biết
bao nhiêu kiếp sống của ngu xuẩn tột bực - đã trôi qua
mãi mãi. Ông ấy sung sướng tới mức ông ấy gầm lên
như sư tử.
Đây là bốn bước, và lời kinh của ngày hôm nay
liên quan tới bốn bước này. Trước khi chúng ta đi vào
trong lời kinh này, vài điều nữa cần phải được hiểu.
Phương tiện thứ hai là đại thừa. Khi năng lượng
của bạn không còn bị ám ảnh với thân thể của người
khác, khi bạn hoàn toàn tự do với nó, đại thừa trở
thành có thể - lầu thứ hai của ngôi đền của phật.
Đại thừa làm năng lượng này thành có thể cho
bạn để trở thành việc yêu. Thông thường chúng ta
nghĩ dục làm cho mọi người thành việc yêu - dục
không bao giờ có thể làm cho mọi người thành việc
yêu được. Trong thực tế, chính bản năng dục ngăn cản
tình yêu phát triển - bởi vì nó là cùng năng lượng trở
thành tình yêu. Nó bị phá huỷ trong dục. Để trở thành tình yêu, cùng năng lượng này phải đi vào trung tâm
trái tim. Đại thừa thuộc vào trung tâm trái tim.
Tiểu thừa làm việc tại trung tâm dục - muladhar.
Đại thừa làm việc tại trung tâm trái tim - nó nói tình
yêu, lời cầu nguyện, bây giờ phải được phát triển.
Năng lượng có đó, bây giờ bạn có thể cầu nguyện.
Đại thừa là nỗ lực yêu. Người ta phải yêu vô điều
kiện - cây và đá và mặt trời và mặt trăng và mọi người
- nhưng bây giờ tình yêu không có bản năng dục trong
nó. Nó rất trầm tĩnh, nó rất an bình.
Nếu bạn tới gần người có năng lượng đang
chuyển vào trung tâm trái tim mình, bạn bỗng nhiên
sẽ cảm thấy mình đang đi dưới bóng mát sâu sắc,
không có năng lượng nóng. Bạn sẽ bỗng nhiên cảm
thấy làn gió thoảng bao quanh mình. Con người của
tình yêu này, người sống tại trung tâm trái tim, là trở
thành một lữ khách như cây có bóng mát, hay như
nước chảy mát mẻ, hay như làn gió thoảng mang
hương thơm của nhiều hoa nở.
Đại thừa không sợ dục. Tiểu thừa sợ dục. Tiểu
thừa sợ dục bởi vì bạn quá bị ám ảnh với dục. Bạn
phải đi tới cái đối lập. Đại thừa không sợ dục - nó đã
đạt tới cân bằng; không có sợ cái đối lập. Đại thừa là
khi người đi trên dây giữ cân bằng; người đó không
nghiêng sang trái không nghiêng sang phải.
Thế rồi tới giai đoạn thứ ba và thứ tư, lầu thứ ba
của ngôi đền của Phật là vajrayana - kim cương thừa.
Vajra nghĩa là kim cương - nó là giáo huấn quí báu
nhất; chắc chắn rất khó hiểu. Kim cương thừa là Mật
tông Phật giáo.
Kim cương thừa được gọi là vajra, kim cương,
bởi vì kim cương cắt đứt mọi vật. Phương tiện kim
cương, cách thức của kim cương, kim cương thừa, cắt
mọi thứ hoàn toàn, xuyên thấu - mọi vật chất, mọi
ham muốn, mọi gắn bó. Ngay cả ham muốn được sinh
ra trên trời, ham muốn được trong trạng thái an bình,
ham muốn trở thành phật, ham muốn có niết bàn,
chứng ngộ - ngay cả những ham muốn đẹp đẽ đó cũng
bị cắt đi hoàn toàn.
Kim cương thừa không biết tới khác biệt giữa thế
gian và niết bàn, không biết tới khác biệt giữa dốt nát
và tri thức, không biết tới khác biệt, phân biệt - mọi
phân biệt đều bị loại bỏ - không biết tới phân biệt đàn
ông và đàn bà.
Bây giờ để tôi giải thích điều đó cho bạn.
Trong giai đoạn tiểu thừa, đàn ông là đàn ông,
đàn bà là đàn bà. Và đàn ông bị hấp dẫn về đàn bà, và
đàn bà bị hấp dẫn về đàn ông - họ đều đi ra; hấp dẫn
của họ là ở đâu đó bên ngoài họ. Tất nhiên, họ sẽ là
nô lệ. Khi hấp dẫn của bạn là ở đâu đó bên ngoài bạn,
bạn không thể độc lập với nó được.
Đó là lí do tại sao những người yêu chưa bao giờ
tha thứ cho nhau, họ không thể tha thứ được. Họ bị
khó chịu. Bạn yêu một người và bạn bị người đó làm
cho giận đồng thời. Có lí do cho điều đó. Có tranh
chấp thường xuyên giữa những người yêu nhau. Lí do
là: bạn không thể tha thứ được cho người yêu, bởi vì
bạn biết bạn bị phụ thuộc vào người đó. Làm sao bạn
có thể tha thứ cho cảnh nô lệ của mình được? Bạn biết
người đàn bà của mình làm cho mình hạnh phúc,
nhưng nếu cô ấy quyết định không làm cho bạn hạnh phúc, thì sao?... thì bỗng nhiên bạn thành bất hạnh.
Hạnh phúc của bạn ở trong tay cô ấy. Hạnh phúc của
cô ấy ở trong tay bạn. Bất kì khi nào ai đó khác kiểm
soát hạnh phúc của bạn, bạn đều không thể tha thứ
được cho người kia.
Jean-Paul Sartre nói: "Người khác là địa ngục" -
và ông ấy cũng phải. Ông ấy có sáng suốt lớn trong
điều đó. Người khác là địa ngục bởi vì bạn phải phụ
thuộc vào người khác. Dục không thể làm cho bạn tự
do; bằng cách nào đó nó đem bạn ra khỏi bản thân
mình; nó đem bạn đi ngày càng xa hơn khỏi bản thân
mình. Mục tiêu là người khác.
Gurdjieff hay nói dục là mũi tên một chiều, mũi
tên hướng tới người khác. Đích xác cùng biểu dụ đó
đã được Kim cương thừa sử dụng: dục là mũi tên một
chiều - nó đi tới người khác. Yêu là mũi tên hai chiều
- nó đi tới người khác và tới bạn nữa. Trong yêu có
cân bằng.
Mũi tên một chiều hướng tới người khác, thế thì
bạn phải làm việc với hinayana. Mũi tên hai chiều:
một mũi tên hướng tới người khác, một mũi tên
hướng tới bạn - bạn đã đạt tới cân bằng; thiên lệch
không còn nữa.
Con người của tình yêu không bao giờ giận dữ
với người khác, bởi vì người đó không thực sự phụ
thuộc vào người khác. Người đó có thể hạnh phúc
một mình nữa; mũi tên của người đó là hai chiều -
người đó có thể hạnh phúc một mình nữa. Tất nhiên,
người đó vẫn chia sẻ hạnh phúc của mình cho người
khác, nhưng người đó không còn phụ thuộc vào người
khác. Bây giờ không còn mối quan hệ phụ thuộc nữa:
nó là quan hệ của liên thuộc. Nó là tình bạn lẫn nhau.
Họ chia sẻ năng lượng, nhưng không ai là nô lệ của ai
cả.
Trong kim cương thừa mũi tên hoàn toàn biến
mất. Không có bạn và không có người khác; ta và
người, cả hai đều bị loại bỏ. Cơ chế này cần phải
được hiểu.
Khi bạn tìm người đàn bà hay người đàn ông, bạn
không biết một nhân tố rất quan trọng: rằng người đàn
bà của bạn là ở bên trong bạn và người đàn ông của
bạn cũng là ở bên trong bạn. Mỗi đàn ông đều là cả
đàn ông và đàn bà, và mỗi đàn bà đều là cả đàn bà và
đàn ông. Điều đó phải là như vậy!... bởi vì bạn được
sinh ra từ hai bố mẹ. Một người là đàn ông, một người
là đàn bà; họ đã đóng góp cho con người bạn mỗi bên
năm mươi phần trăm. Bạn có cái gì đó của bố bạn và
bạn có cái gì đó của mẹ bạn. Một nửa của bạn thuộc
về năng lượng nam; một nửa của bạn thuộc về năng
lượng nữ - bạn là cả hai.
Trong tiểu thừa bạn phải làm việc vất vả để đem
năng lượng của mình về người đàn bà bên trong hay
người đàn ông bên trong; đó là toàn bộ công việc của
nó.
Chỉ mới gần đây, trong thế kỉ này, Carl Gustav
Jung đã trở nên nhận biết về sự kiện này - về sự kiện
lưỡng dục, rằng không đàn ông nào là thuần đàn ông
và không đàn bà nào là thuần đàn bà cả. Trong mỗi
người đàn ông đều tồn tại người đàn bà, và trong thực
tế mọi đàn ông đều đi tìm đàn bà này ở đâu đó bên
ngoài.
Tất cả điều đó đem đi đem lại bạn tới bản năng dục
phải bị loại bỏ đi dần dần, theo từng bước. Và một khi
bạn bắt đầu tận hưởng năng lượng đã trở thành sẵn có,
khi bạn không bị ám ảnh với dục, năng lượng thuần
khiết đó trở thành điệu vũ trong bạn - điều đó được
gọi là làm giầu. Bây giờ, năng lượng của bạn không bị
phí hoài. Năng lượng của bạn cứ mưa rào lên bạn.
Nhớ lấy, có hai kiểu vô dục. Một: người đơn giản
áp đặt vô dục lên mình - người đó là kiểu sai, người
đó đang làm bạo hành lên mình. Kiểu kia: người đã cố
gắng hiểu bản năng dục, nó là gì, tại sao lại có nó;
người đã theo dõi, quan sát, đã sống qua nó, và, dần
dần, đã trở nên nhận biết về cái vô tích sự của nó; dần
dần, đã trở nên nhận biết về thất vọng sâu sắc thường
tới sau mỗi hành động dục.
Trong hành động dục bạn có xúc động nào đó,
một khoảnh khắc của quên lãng, một khoảnh khắc của
không nhớ lấy. Bạn cảm thấy thoải mái - trong vài
giây, bạn vứt bỏ thế giới thường lệ này. Dục cho bạn
một cánh cửa để thoát vào trong thế giới khác nào đó
- không căng thẳng; không có lo âu; bạn đơn giản
được thảnh thơi và tan chảy. Nhưng bạn có quan sát
không? Sau mỗi hành động dục bạn cảm thấy thất
vọng.
Dục đã hứa hẹn quá nhiều, nhưng nó lại không
được tiếp tế. Khó mà tìm được người đàn ông hay đàn
bà không cảm thấy chút ít thất vọng sau hành động
dục, người không cảm thấy chút ít mặc cảm. Tôi
không nói về mặc cảm mà các tu sĩ đã áp đặt vào bạn.
Cho dù không ai áp đặt mặc cảm nào lên bạn, bạn vẫn
cảm thấy chút ít mặc cảm - đó là một bộ phận, cái
bóng của hành động dục. Bạn đã mất năng lượng, bạn
cảm thấy suy yếu, và chẳng thu được cái gì cả. Cái
thu được không phải rất bản chất. Bạn đã bị lừa, bạn
đã bị xỏ, bởi thôi miên tự nhiên - bạn đã bị mắc mưu
của thân thể, bạn đã bị lừa gạt. Do đó thất vọng tới.
Tiểu thừa nói: Quan sát thất vọng này sâu sắc
hơn. Quan sát hành động dục và cách năng lượng bạn
đi vào trong hành động dục; trở nên nhận biết về nó -
và bạn sẽ thấy chẳng có gì trong nó cả. Và thất vọng.
Bạn càng trở nên nhận biết, bạn càng ít hoan lạc và sẽ
càng nhiều thất vọng hơn. Thế thì dịch chuyển đã bắt
đầu xảy ra: tâm thức của bạn đang rời đi, và theo cách
tự nhiên, và theo cách tự phát. Bạn không ép buộc nó.
Bước thứ hai trở thành sẵn có: làm giầu. Năng
lượng riêng của bạn cứ nuôi dưỡng cho bản thể bạn.
Bạn không còn ném nó vào thân thể người khác nữa,
bạn không còn ném nó ra nữa. Nó trở thành tích luỹ
bên trong bạn. Bạn trở thành cái ao. Và từ cảm giác
năng lượng đó bạn cảm thấy rất bình thản. Dục là rất
nóng. Giai đoạn làm giầu là rất bình thản, êm đềm,
bình tĩnh. Có lễ hội, nhưng rất im lặng. Có điệu vũ
trong nó, nhưng nó rất duyên dáng; có thanh nhã cho
nó.
Thế rồi tới bước thứ ba: kết tinh. Khi năng lượng
này bên trong bạn đã bắt đầu điệu vũ bên trong, thì
dần dần, với việc tận hưởng nó ngày một nhiều hơn,
với việc trở nên nhận biết về nó ngày một nhiều hơn,
kết tinh hoá học nào đó xảy ra trong bạn. Đích xác
cùng từ mà Gurdjieff đã dùng trong công việc của
mình: kết tinh. Những mảnh mẩu của bạn gắn lại với nhau, bạn trở thành một. Một đơn vị nảy sinh trong
bạn. Trong thực tế, lần đầu tiên bạn có thể nói "Tôi có
một cái tôi." Bằng không, có nhiều cái tôi; bây giờ
bạn có một cái tôi, cái tôi lớn kiểm soát mọi thứ. Bạn
đã trở thành người chủ của mình.
Và bước thứ tư là phá huỷ. Khi bạn có một cái tôi,
thế thì nó có thể bị phá huỷ; khi bạn có nhiều cái tôi
chúng không thể nào bị phá huỷ. Khi năng lượng của
bạn đã trở thành một và được định tâm, nó có thể bị
diệt trừ, nó có thể hoàn toàn bị phá huỷ. Khi nó là
đám đông thì khó phá huỷ được nó. Bạn phá huỷ
mảnh này, có hàng nghìn mảnh khác. Khi bạn đuổi
theo những mảnh khác đó, mảnh đầu lại mọc lại.
Cũng giống như cách cây cối mọc cành ra: bạn cắt
một cành, ba cành mọc ra từ nó.
Bạn có thể phá huỷ bản năng dục toàn bộ chỉ khi
nó đã trở thành hiện tượng kết tinh. Khi một người đã
tích luỹ quá nhiều năng lượng và đã trở thành một,
không còn phân mảnh nữa, không còn chia chẻ,
không còn phân liệt, thế thì Phật tử có một thuật ngữ
đặc biệt cho nó, họ gọi nó là 'lưỡi kiếm của
Manjushree*'.
Tương truyền khi Manjushree đạt tới giai đoạn
thứ ba này - ông ấy là đệ tử của Phật, một đại đệ tử
của Phật - khi ông ấy đạt tới giai đoạn thứ ba này của
việc kết tinh, trong một khoảnh khắc ông ấy tuốt kiếm
ra và phá huỷ nó hoàn toàn, toàn diện, trong một
khoảnh khắc. Nó không phải là quá trình dần dần.
* Manjushree: Văn Thù bồ tát
Điều đó đã được biết tới qua nhiều thế kỉ là 'lưỡi kiếm
của Manjushree'.
Khi một người đạt tới giai đoạn thứ ba, người đó
có thể giơ kiếm lên và phá huỷ nó hoàn toàn - trong
một nhát chém. Bởi vì bây giờ kẻ thù có đó, bây giờ
kẻ thù không còn lảng tránh nữa, bây giờ không còn
nhiều kẻ thù nữa - chỉ một kẻ thù đương đầu với bạn.
Và lưỡi kiếm chỉ là lưỡi kiếm của nhận biết hoàn hảo,
lưu tâm, tự nhớ lấy. Nó là lưỡi kiếm rất sắc bén.
Khi Phật phá huỷ bản năng dục riêng của mình,
tương truyền rằng ông ấy gầm lên như sư tử - bởi vì
lần đầu tiên toàn bộ cái ngớ ngẩn của nó trở thành rõ
ràng. Và biết bao nhiêu kiếp sống đã phí hoài! biết
bao nhiêu kiếp sống của ngu xuẩn tột bực - đã trôi qua
mãi mãi. Ông ấy sung sướng tới mức ông ấy gầm lên
như sư tử.
Đây là bốn bước, và lời kinh của ngày hôm nay
liên quan tới bốn bước này. Trước khi chúng ta đi vào
trong lời kinh này, vài điều nữa cần phải được hiểu.
Phương tiện thứ hai là đại thừa. Khi năng lượng
của bạn không còn bị ám ảnh với thân thể của người
khác, khi bạn hoàn toàn tự do với nó, đại thừa trở
thành có thể - lầu thứ hai của ngôi đền của phật.
Đại thừa làm năng lượng này thành có thể cho
bạn để trở thành việc yêu. Thông thường chúng ta
nghĩ dục làm cho mọi người thành việc yêu - dục
không bao giờ có thể làm cho mọi người thành việc
yêu được. Trong thực tế, chính bản năng dục ngăn cản
tình yêu phát triển - bởi vì nó là cùng năng lượng trở
thành tình yêu. Nó bị phá huỷ trong dục. Để trở thành tình yêu, cùng năng lượng này phải đi vào trung tâm
trái tim. Đại thừa thuộc vào trung tâm trái tim.
Tiểu thừa làm việc tại trung tâm dục - muladhar.
Đại thừa làm việc tại trung tâm trái tim - nó nói tình
yêu, lời cầu nguyện, bây giờ phải được phát triển.
Năng lượng có đó, bây giờ bạn có thể cầu nguyện.
Đại thừa là nỗ lực yêu. Người ta phải yêu vô điều
kiện - cây và đá và mặt trời và mặt trăng và mọi người
- nhưng bây giờ tình yêu không có bản năng dục trong
nó. Nó rất trầm tĩnh, nó rất an bình.
Nếu bạn tới gần người có năng lượng đang
chuyển vào trung tâm trái tim mình, bạn bỗng nhiên
sẽ cảm thấy mình đang đi dưới bóng mát sâu sắc,
không có năng lượng nóng. Bạn sẽ bỗng nhiên cảm
thấy làn gió thoảng bao quanh mình. Con người của
tình yêu này, người sống tại trung tâm trái tim, là trở
thành một lữ khách như cây có bóng mát, hay như
nước chảy mát mẻ, hay như làn gió thoảng mang
hương thơm của nhiều hoa nở.
Đại thừa không sợ dục. Tiểu thừa sợ dục. Tiểu
thừa sợ dục bởi vì bạn quá bị ám ảnh với dục. Bạn
phải đi tới cái đối lập. Đại thừa không sợ dục - nó đã
đạt tới cân bằng; không có sợ cái đối lập. Đại thừa là
khi người đi trên dây giữ cân bằng; người đó không
nghiêng sang trái không nghiêng sang phải.
Thế rồi tới giai đoạn thứ ba và thứ tư, lầu thứ ba
của ngôi đền của Phật là vajrayana - kim cương thừa.
Vajra nghĩa là kim cương - nó là giáo huấn quí báu
nhất; chắc chắn rất khó hiểu. Kim cương thừa là Mật
tông Phật giáo.
Kim cương thừa được gọi là vajra, kim cương,
bởi vì kim cương cắt đứt mọi vật. Phương tiện kim
cương, cách thức của kim cương, kim cương thừa, cắt
mọi thứ hoàn toàn, xuyên thấu - mọi vật chất, mọi
ham muốn, mọi gắn bó. Ngay cả ham muốn được sinh
ra trên trời, ham muốn được trong trạng thái an bình,
ham muốn trở thành phật, ham muốn có niết bàn,
chứng ngộ - ngay cả những ham muốn đẹp đẽ đó cũng
bị cắt đi hoàn toàn.
Kim cương thừa không biết tới khác biệt giữa thế
gian và niết bàn, không biết tới khác biệt giữa dốt nát
và tri thức, không biết tới khác biệt, phân biệt - mọi
phân biệt đều bị loại bỏ - không biết tới phân biệt đàn
ông và đàn bà.
Bây giờ để tôi giải thích điều đó cho bạn.
Trong giai đoạn tiểu thừa, đàn ông là đàn ông,
đàn bà là đàn bà. Và đàn ông bị hấp dẫn về đàn bà, và
đàn bà bị hấp dẫn về đàn ông - họ đều đi ra; hấp dẫn
của họ là ở đâu đó bên ngoài họ. Tất nhiên, họ sẽ là
nô lệ. Khi hấp dẫn của bạn là ở đâu đó bên ngoài bạn,
bạn không thể độc lập với nó được.
Đó là lí do tại sao những người yêu chưa bao giờ
tha thứ cho nhau, họ không thể tha thứ được. Họ bị
khó chịu. Bạn yêu một người và bạn bị người đó làm
cho giận đồng thời. Có lí do cho điều đó. Có tranh
chấp thường xuyên giữa những người yêu nhau. Lí do
là: bạn không thể tha thứ được cho người yêu, bởi vì
bạn biết bạn bị phụ thuộc vào người đó. Làm sao bạn
có thể tha thứ cho cảnh nô lệ của mình được? Bạn biết
người đàn bà của mình làm cho mình hạnh phúc,
nhưng nếu cô ấy quyết định không làm cho bạn hạnh phúc, thì sao?... thì bỗng nhiên bạn thành bất hạnh.
Hạnh phúc của bạn ở trong tay cô ấy. Hạnh phúc của
cô ấy ở trong tay bạn. Bất kì khi nào ai đó khác kiểm
soát hạnh phúc của bạn, bạn đều không thể tha thứ
được cho người kia.
Jean-Paul Sartre nói: "Người khác là địa ngục" -
và ông ấy cũng phải. Ông ấy có sáng suốt lớn trong
điều đó. Người khác là địa ngục bởi vì bạn phải phụ
thuộc vào người khác. Dục không thể làm cho bạn tự
do; bằng cách nào đó nó đem bạn ra khỏi bản thân
mình; nó đem bạn đi ngày càng xa hơn khỏi bản thân
mình. Mục tiêu là người khác.
Gurdjieff hay nói dục là mũi tên một chiều, mũi
tên hướng tới người khác. Đích xác cùng biểu dụ đó
đã được Kim cương thừa sử dụng: dục là mũi tên một
chiều - nó đi tới người khác. Yêu là mũi tên hai chiều
- nó đi tới người khác và tới bạn nữa. Trong yêu có
cân bằng.
Mũi tên một chiều hướng tới người khác, thế thì
bạn phải làm việc với hinayana. Mũi tên hai chiều:
một mũi tên hướng tới người khác, một mũi tên
hướng tới bạn - bạn đã đạt tới cân bằng; thiên lệch
không còn nữa.
Con người của tình yêu không bao giờ giận dữ
với người khác, bởi vì người đó không thực sự phụ
thuộc vào người khác. Người đó có thể hạnh phúc
một mình nữa; mũi tên của người đó là hai chiều -
người đó có thể hạnh phúc một mình nữa. Tất nhiên,
người đó vẫn chia sẻ hạnh phúc của mình cho người
khác, nhưng người đó không còn phụ thuộc vào người
khác. Bây giờ không còn mối quan hệ phụ thuộc nữa:
nó là quan hệ của liên thuộc. Nó là tình bạn lẫn nhau.
Họ chia sẻ năng lượng, nhưng không ai là nô lệ của ai
cả.
Trong kim cương thừa mũi tên hoàn toàn biến
mất. Không có bạn và không có người khác; ta và
người, cả hai đều bị loại bỏ. Cơ chế này cần phải
được hiểu.
Khi bạn tìm người đàn bà hay người đàn ông, bạn
không biết một nhân tố rất quan trọng: rằng người đàn
bà của bạn là ở bên trong bạn và người đàn ông của
bạn cũng là ở bên trong bạn. Mỗi đàn ông đều là cả
đàn ông và đàn bà, và mỗi đàn bà đều là cả đàn bà và
đàn ông. Điều đó phải là như vậy!... bởi vì bạn được
sinh ra từ hai bố mẹ. Một người là đàn ông, một người
là đàn bà; họ đã đóng góp cho con người bạn mỗi bên
năm mươi phần trăm. Bạn có cái gì đó của bố bạn và
bạn có cái gì đó của mẹ bạn. Một nửa của bạn thuộc
về năng lượng nam; một nửa của bạn thuộc về năng
lượng nữ - bạn là cả hai.
Trong tiểu thừa bạn phải làm việc vất vả để đem
năng lượng của mình về người đàn bà bên trong hay
người đàn ông bên trong; đó là toàn bộ công việc của
nó.
Chỉ mới gần đây, trong thế kỉ này, Carl Gustav
Jung đã trở nên nhận biết về sự kiện này - về sự kiện
lưỡng dục, rằng không đàn ông nào là thuần đàn ông
và không đàn bà nào là thuần đàn bà cả. Trong mỗi
người đàn ông đều tồn tại người đàn bà, và trong thực
tế mọi đàn ông đều đi tìm đàn bà này ở đâu đó bên
ngoài.
Đó là lí do tại sao bỗng nhiên một hôm bạn bắt
gặp một người đàn bà và bạn cảm thấy, "Đúng, đây
đúng là người đàn bà dành cho mình." Làm sao bạn
lại cảm thấy điều đó? Tiêu chuẩn là gì? Bạn đánh giá
như thế nào? - điều đó không hợp lí, bạn không suy
luận ra nó. Nó xảy ra bất thần thế, như chớp loé. Bạn
đã không nghĩ về điều đó, bạn đã không lập luận ra
điều đó. Bỗng nhiên nếu ai đó hỏi bạn, "Sao anh lại
yêu người đàn bà này?" thì bạn sẽ nhún vai. Bạn sẽ
nói, "Tôi cũng chẳng biết - nhưng tôi đã yêu. Cái gì
đó đã xảy ra."
Cái gì đã xảy ra? Jung nói bạn có hình ảnh của
người đàn bà bên trong mình; hình ảnh đó bằng cách
nào đó khớp với người đàn bà này. Người đàn bà này
dường như tương tự với hình ảnh đó theo cách này
hay cách khác. Tất nhiên, không người đàn bà nào có
thể hoàn toàn tương tự với người đàn bà bên trong -
đó là lí do tại sao không người yêu nào có thể hoàn
toàn được thoả mãn. Một chút ít tương tự thì có thể:
cách cô ấy đi; có thể tiếng cô ấy, giọng cô ấy; có thể
cách cô ấy nhìn, có thể là đôi mắt xanh của cô ấy; có
thể là cái mũi cô ấy, có thể là mầu tóc cô ấy.
Bạn có một hình ảnh bên trong mình, hình ảnh bắt
nguồn từ mẹ bạn, từ mẹ của mẹ bạn, từ mẹ của mẹ
của mẹ của bạn - tất cả mọi đàn bà đã đi trước bạn, họ
đã đóng góp cho hình ảnh đó. Nó không đích xác
giống như mẹ bạn, bằng không mọi sự đã đơn giản
rồi. Mẹ bạn được bao gồm trong đó, mẹ của mẹ bạn
cũng được bao hàm trong đó - và cứ như thế mãi. Họ
tất cả đã đóng góp chút ít này.
Và điều đó cũng là như vậy với người đàn ông
của bạn: bố bạn đã đóng góp, bố của bố bạn, và cứ
như vậy mãi. Từ bố bạn tới Adam, và từ mẹ bạn tới
Eve, toàn bộ sự liên tục này đã đóng góp cho nó.
Không ai biết đích xác, không có cách nào thực sự để
biết, bạn đang đi tìm ai. Đàn ông đi tìm đàn bà, đàn bà
đi tìm đàn ông - việc tìm kiếm rất mơ hồ. Không có
hình ảnh rõ rệt, nhưng ở đâu đó trong trái tim mình
bạn mang nó; trong góc tối của linh hồn mình bạn giữ
nó, nó có đó.
Cho nên nhiều đàn bà và nhiều đàn ông sẽ có vẻ
dường như đáp ứng cái gì đó của nó, nhưng chỉ cái gì
đó thôi. Cho nên mỗi người yêu sẽ cho bạn một chút
ít thoả mãn và nhiều bất mãn. Phần khớp sẽ thoả mãn,
còn mọi phần khác không khớp sẽ chẳng bao giờ thoả
mãn cả.
Bạn đã quan sát điều đó chưa? Bất kì khi nào bạn
yêu một người đàn ông hay đàn bà, bạn ngay lập tức
bắt đầu thay đổi người đàn ông hay đàn bà ấy tương
ứng theo cái gì đó mà bạn cũng không biết là cái gì ....
Vợ cứ đi thay đổi chồng mình cả đời: "Đừng là cái
này! Phải giống cái này, cư xử thế này!"
Mới hôm nọ, vợ của Mulla Nasruddin đã nói với
tôi, "Osho ơi, cuối cùng thì tôi cũng thành công."
Tôi hỏi, "Về cái gì?"
Bà ấy nói, "Tôi đã làm cho Mulla Nasruddin thôi
không cắn móng tay nữa."
gặp một người đàn bà và bạn cảm thấy, "Đúng, đây
đúng là người đàn bà dành cho mình." Làm sao bạn
lại cảm thấy điều đó? Tiêu chuẩn là gì? Bạn đánh giá
như thế nào? - điều đó không hợp lí, bạn không suy
luận ra nó. Nó xảy ra bất thần thế, như chớp loé. Bạn
đã không nghĩ về điều đó, bạn đã không lập luận ra
điều đó. Bỗng nhiên nếu ai đó hỏi bạn, "Sao anh lại
yêu người đàn bà này?" thì bạn sẽ nhún vai. Bạn sẽ
nói, "Tôi cũng chẳng biết - nhưng tôi đã yêu. Cái gì
đó đã xảy ra."
Cái gì đã xảy ra? Jung nói bạn có hình ảnh của
người đàn bà bên trong mình; hình ảnh đó bằng cách
nào đó khớp với người đàn bà này. Người đàn bà này
dường như tương tự với hình ảnh đó theo cách này
hay cách khác. Tất nhiên, không người đàn bà nào có
thể hoàn toàn tương tự với người đàn bà bên trong -
đó là lí do tại sao không người yêu nào có thể hoàn
toàn được thoả mãn. Một chút ít tương tự thì có thể:
cách cô ấy đi; có thể tiếng cô ấy, giọng cô ấy; có thể
cách cô ấy nhìn, có thể là đôi mắt xanh của cô ấy; có
thể là cái mũi cô ấy, có thể là mầu tóc cô ấy.
Bạn có một hình ảnh bên trong mình, hình ảnh bắt
nguồn từ mẹ bạn, từ mẹ của mẹ bạn, từ mẹ của mẹ
của mẹ của bạn - tất cả mọi đàn bà đã đi trước bạn, họ
đã đóng góp cho hình ảnh đó. Nó không đích xác
giống như mẹ bạn, bằng không mọi sự đã đơn giản
rồi. Mẹ bạn được bao gồm trong đó, mẹ của mẹ bạn
cũng được bao hàm trong đó - và cứ như thế mãi. Họ
tất cả đã đóng góp chút ít này.
Và điều đó cũng là như vậy với người đàn ông
của bạn: bố bạn đã đóng góp, bố của bố bạn, và cứ
như vậy mãi. Từ bố bạn tới Adam, và từ mẹ bạn tới
Eve, toàn bộ sự liên tục này đã đóng góp cho nó.
Không ai biết đích xác, không có cách nào thực sự để
biết, bạn đang đi tìm ai. Đàn ông đi tìm đàn bà, đàn bà
đi tìm đàn ông - việc tìm kiếm rất mơ hồ. Không có
hình ảnh rõ rệt, nhưng ở đâu đó trong trái tim mình
bạn mang nó; trong góc tối của linh hồn mình bạn giữ
nó, nó có đó.
Cho nên nhiều đàn bà và nhiều đàn ông sẽ có vẻ
dường như đáp ứng cái gì đó của nó, nhưng chỉ cái gì
đó thôi. Cho nên mỗi người yêu sẽ cho bạn một chút
ít thoả mãn và nhiều bất mãn. Phần khớp sẽ thoả mãn,
còn mọi phần khác không khớp sẽ chẳng bao giờ thoả
mãn cả.
Bạn đã quan sát điều đó chưa? Bất kì khi nào bạn
yêu một người đàn ông hay đàn bà, bạn ngay lập tức
bắt đầu thay đổi người đàn ông hay đàn bà ấy tương
ứng theo cái gì đó mà bạn cũng không biết là cái gì ....
Vợ cứ đi thay đổi chồng mình cả đời: "Đừng là cái
này! Phải giống cái này, cư xử thế này!"
Mới hôm nọ, vợ của Mulla Nasruddin đã nói với
tôi, "Osho ơi, cuối cùng thì tôi cũng thành công."
Tôi hỏi, "Về cái gì?"
Bà ấy nói, "Tôi đã làm cho Mulla Nasruddin thôi
không cắn móng tay nữa."
Tôi nói, "Cắn móng tay à? Năm mươi năm các
bạn đã cưới nhau - Mulla bẩy mươi - bây giờ bạn mới
có thể làm được sau năm mươi năm sao?"
Bà ấy nói, "Vâng!"
Tôi hỏi, "Nhưng làm sao bạn lại thành công, kể
cho tôi xem nào?"
Bà ấy nói, "Bây giờ tôi chỉ giấu bộ răng của ông
ấy đi thế là ông ấy không thể cắn được."
Mọi người cứ cố gắng thay đổi. Chẳng ai đã từng
thay đổi cả - tôi chưa bao giờ thấy, tôi chưa bao giờ
bắt gặp điều đó. Mọi người thậm chí còn giả vờ rằng
"Vâng, chúng tôi đã thay đổi," nhưng không ai có thể
thay đổi được. Mọi người vẫn còn là chính mình.
Toàn bộ nỗ lực là vô tích sự, nhưng thôi thúc thay đổi
vẫn có đó. Tại sao thôi thúc thay đổi lại có đó?
Thôi thúc thay đổi là vì một nhu cầu thực: người
đàn bà đang cố gắng làm cho chồng mình khớp với
hình ảnh mơ hồ nào đó bên trong cô ấy. Thế thì cô ấy
sẽ hạnh phúc - rằng anh ấy không uống rượu, rằng
anh ấy không hút thuốc, rằng anh ấy không theo
người đàn bà khác... và cả nghìn lẻ một thứ... rằng anh
ấy bao giờ cũng đi đền chùa, rằng anh ấy nghe các
thánh nhân. Cô ấy có một hình ảnh chắc chắn: cô ấy
muốn chồng mình là anh hùng, thánh nhân, người vĩ
đại. Người bình thường không thoả mãn cô ấy.
Và người chồng cũng đang cố gắng theo cả nghìn
lẻ một cách: đem tới quần áo đẹp, kim cương, đá quí
và ngọc trai, và cứ trang điểm cho vợ mình. Anh ta
đang cố gắng tìm ra một Cleopatra. Đâu đó anh ta có
hình ảnh nào đó về người đàn bà đẹp, người đàn bà
đẹp nhất. Bây giờ anh ta cố gắng - ngay từ chính thời
thơ ấu.
Tôi đã nghe:
Ông già hỏi đứa bé sáu tuổi sớm phát triển làm
sao nó lại thích cô bé mới ở nhà bên cạnh.
"Thế này," đứa bé nói, "Nó không phải là
Elizabeth Taylor, nhưng nó đẹp."
Bây giờ thậm chí trẻ nhỏ cũng nghĩ về Hema
Malini và nghĩ về Elizabeth Taylor. Và nó nói, "Nó
không phải là Elizabeth Taylor, nhưng nó đẹp." Và
xung đột này cứ tiếp diễn. Lí do là ở chỗ chúng ta bao
giờ cũng tìm ai đó - người không ở bên ngoài.
Tiểu thừa quay bạn lại để không nhìn ra bên
ngoài. Nó nói: nhắm mắt nhìn bên ngoài của bạn lại.
Đại thừa làm cho bạn tỉnh táo và nhận biết hơn, căn
phòng bên trong của bạn nhiều ánh sáng hơn, để cho
bạn có thể nhìn thấy người đàn bà bên trong. Còn kim
cương thừa làm điều đó thành có thể cho bạn, để cho
bạn có thể có cực thích bên trong với người đàn ông
bên trong hay người đàn bà bên trong. Cái cực thích
bên trong đó sẽ thoả mãn bạn, không cái gì khác. Ba
bước này là cực kì có ý nghĩa.
Cho nên đừng lo nghĩ về những lời kinh này mà
chúng ta sẽ thảo luận hôm nay.
bạn đã cưới nhau - Mulla bẩy mươi - bây giờ bạn mới
có thể làm được sau năm mươi năm sao?"
Bà ấy nói, "Vâng!"
Tôi hỏi, "Nhưng làm sao bạn lại thành công, kể
cho tôi xem nào?"
Bà ấy nói, "Bây giờ tôi chỉ giấu bộ răng của ông
ấy đi thế là ông ấy không thể cắn được."
Mọi người cứ cố gắng thay đổi. Chẳng ai đã từng
thay đổi cả - tôi chưa bao giờ thấy, tôi chưa bao giờ
bắt gặp điều đó. Mọi người thậm chí còn giả vờ rằng
"Vâng, chúng tôi đã thay đổi," nhưng không ai có thể
thay đổi được. Mọi người vẫn còn là chính mình.
Toàn bộ nỗ lực là vô tích sự, nhưng thôi thúc thay đổi
vẫn có đó. Tại sao thôi thúc thay đổi lại có đó?
Thôi thúc thay đổi là vì một nhu cầu thực: người
đàn bà đang cố gắng làm cho chồng mình khớp với
hình ảnh mơ hồ nào đó bên trong cô ấy. Thế thì cô ấy
sẽ hạnh phúc - rằng anh ấy không uống rượu, rằng
anh ấy không hút thuốc, rằng anh ấy không theo
người đàn bà khác... và cả nghìn lẻ một thứ... rằng anh
ấy bao giờ cũng đi đền chùa, rằng anh ấy nghe các
thánh nhân. Cô ấy có một hình ảnh chắc chắn: cô ấy
muốn chồng mình là anh hùng, thánh nhân, người vĩ
đại. Người bình thường không thoả mãn cô ấy.
Và người chồng cũng đang cố gắng theo cả nghìn
lẻ một cách: đem tới quần áo đẹp, kim cương, đá quí
và ngọc trai, và cứ trang điểm cho vợ mình. Anh ta
đang cố gắng tìm ra một Cleopatra. Đâu đó anh ta có
hình ảnh nào đó về người đàn bà đẹp, người đàn bà
đẹp nhất. Bây giờ anh ta cố gắng - ngay từ chính thời
thơ ấu.
Tôi đã nghe:
Ông già hỏi đứa bé sáu tuổi sớm phát triển làm
sao nó lại thích cô bé mới ở nhà bên cạnh.
"Thế này," đứa bé nói, "Nó không phải là
Elizabeth Taylor, nhưng nó đẹp."
Bây giờ thậm chí trẻ nhỏ cũng nghĩ về Hema
Malini và nghĩ về Elizabeth Taylor. Và nó nói, "Nó
không phải là Elizabeth Taylor, nhưng nó đẹp." Và
xung đột này cứ tiếp diễn. Lí do là ở chỗ chúng ta bao
giờ cũng tìm ai đó - người không ở bên ngoài.
Tiểu thừa quay bạn lại để không nhìn ra bên
ngoài. Nó nói: nhắm mắt nhìn bên ngoài của bạn lại.
Đại thừa làm cho bạn tỉnh táo và nhận biết hơn, căn
phòng bên trong của bạn nhiều ánh sáng hơn, để cho
bạn có thể nhìn thấy người đàn bà bên trong. Còn kim
cương thừa làm điều đó thành có thể cho bạn, để cho
bạn có thể có cực thích bên trong với người đàn ông
bên trong hay người đàn bà bên trong. Cái cực thích
bên trong đó sẽ thoả mãn bạn, không cái gì khác. Ba
bước này là cực kì có ý nghĩa.
Cho nên đừng lo nghĩ về những lời kinh này mà
chúng ta sẽ thảo luận hôm nay.
Mới hai hôm trước đây, một nữ sannyasin đã viết
cho tôi, "Osho ơi, điều gì đang xảy ra cho tôi? Khi
thầy nói về Hasids tôi nở hoa thế, bồng bềnh với nó -
từng bài nói - và tôi thấy hạnh phúc và nhẩy múa và
vui sướng. Còn bây giờ thầy đang nói về Phật, thì tôi
thấy rất chán. Tôi yêu người đàn ông của mình và anh
ấy là người đàn ông rất đẹp, mà Phật lại nói: Chẳng
có gì trong thân thể cả - nó chỉ là cái bị đầy rác. Tôi
không muốn nghe những điều như thế đâu."
Tôi biết không ai muốn nghe cả, nhưng chúng là
đúng. Và chừng nào bạn còn chưa đi qua Phật thì bạn
sẽ chẳng bao giờ đạt tới Hassid đâu. Hassid giáo là
vajrayana, nó là việc nở hoa tối thượng. Nghe nói về
Hassid bạn cảm thấy rất hạnh phúc - bạn nghĩ bạn tất
cả đều là người mật tông. Vấn đề không đơn giản thế,
vấn đề không rẻ mạt thế. Là người mật tông là việc nở
hoa tối thượng của tôn giáo - bạn đừng tự lừa dối
mình. Đạt tới điểm đó là vất vả, gian nan lắm.
Kim cương thừa là Mật tông, Mật tông Phật giáo,
Mật tông thuần khiết. Nhưng nhìn vào cách thu xếp
mọi việc đi! Tiểu thừa là bước thứ nhất, và tiểu thừa
dường như hoàn toàn kìm nén. Nhưng Phật nói:
Chừng nào ông còn chưa thay đổi những hình mẫu cũ
của mình, thì ông có thể cứ hợp lí hoá và ông có thể
cứ sống trong vô ý thức của mình, cuộc sống người
máy, và ông có thể cứ lặp đi lặp lại nó mãi. Bạn đã
làm nó nhiều lần rồi.
Bao nhiêu lần bạn đã yêu người đàn ông đẹp hay
người đàn bà đẹp, và điều đó kéo dài được bao lâu?
Một ngày nào đó Phật đã chứng minh là đúng: người
đàn bà đẹp của bạn, Elizabeth Taylor của bạn, một
hôm nào đó bỗng nhiên bạn thấy đấy là cái bị đầy rác
- và ông ấy nói điều đó ngay lúc ban đầu. Nhưng tất
nhiên khi bạn còn đang trong tuần trăng mật thì
những lời kinh này sẽ không hấp dẫn bạn.
Đừng bao giờ đọc những lời kinh này của Phật
khi bạn đang đi trong tuần trăng mật. Nhưng khi bạn
đã tiến gần tới toà án li dị thì những lời kinh này sẽ rất
liên quan! Bạn ngay lập tức sẽ thấy điều ông ấy đang
nói. Một ngày nào đó li dị tối thượng sẽ tới. Li dị tối
thượng này là ngày mà bạn đơn giản hiểu ra toàn bộ
cái ngớ ngẩn của việc tìm kiếm người khác.
Li dị đã xảy ra nhiều lần cho bạn, nhưng bạn cứ
quên đi quên lại mãi. Li dị này kết thúc - thậm chí nó
còn chưa kết thúc, phiên toà có thể còn đang tiếp diễn
- bạn đã lao vào cuộc tình khác. Trong thực tế có thể
là bởi vì bạn lao vào cuộc tình khác, đó là lí do tại sao
bạn lại yêu cầu li dị. Trước khi bạn ra khỏi nhà tù đầu
tiên, bạn đã đi vào nhà tù khác.
Bạn đã trở nên quen sống trong xiềng xích đến
mức tự do mang vị đắng hơn.
Với nữ sannyasin đó, người cảm thấy rất chán
nản, tôi muốn nói điều này, rằng chán nản đó chỉ ra
điều gì đó đang đánh vào đúng tâm điểm: Phật có
chân lí nào đó - bạn không thể né tránh nó. Bạn muốn
tránh nó. Ai muốn chân lí? Mọi người đều thích dối
trá. Dối trá là rất thoải mái; chân lí bao giờ cũng mang
tính phá hủy, làm tan nát.
Nhưng bạn chớ đưa ra bất kì đánh giá nào quá
sớm - đây là tầng thứ nhất của giáo huấn của Phật.
Tầng thứ hai còn thảnh thơi hơn. Tầng thứ nhất là của tranh đấu lớn lao. Tiểu thừa là vật lộn, lực ý chí cực
cao - bởi vì đó là cách duy nhất bạn có thể thoát ra
khỏi đống lộn xộn mà bạn đã từng ở đó lâu thế - vật
lộn mãnh liệt để thoát ra khỏi nó. Bước thứ hai là
được thảnh thơi hoàn toàn, đại thừa là rất thảnh thơi
và duyên dáng. Bước thứ ba là của lễ hội tưng bừng.
Tại bước thứ ba bạn siêu việt lên trên mọi kỉ luật.
Đây là cái đẹp của con đường của Phật; nó rất
khoa học. Từng bước đều là điều phải làm. Nếu bạn
bỏ lỡ một bước, toàn bộ toà nhà sẽ sụp đổ, toàn thể
ngôi đền sẽ biến mất.
Tiểu thừa là kỉ luật rất vĩ đại. Đại thừa là kỉ luật
thảnh thơi. Còn kim cương thừa là không kỉ luật -
người ta đã đi tới điểm có thể có tự do toàn bộ. Nhưng
bạn phải kiếm được tự do toàn bộ đó.
Tiểu thừa dựa vào thân thể, phần vật chất của sự
hiện hữu của bạn. Khi bạn còn trong thân thể, bạn có
thể tận hưởng cuộc sống chỉ theo từng giọt. Trong
thực tế, ở phương Đông, tinh dịch được gọi là bindu -
bindu nghĩa là giọt. Bạn có thể tận hưởng dục chỉ
từng giọt một. Và bạn lại bao la đến mức việc tận
hưởng từng giọt này còn thất vọng hơn là việc hoàn
thành.
Tôi đã nghe:
Những con voi quá cỡ đứng gác cho vườn thú.
Một con sư tử ngẫu nhiên đi tản bộ qua và hỏi, "Sao
chúng mày lại đứng gác thế?" và một con voi trả lời,
"Chúng tao phát mệt vì làm việc cho những hạt lạc."
Đây chính là dục là gì - chỉ làm việc cho những
hạt lạc.
Tại Tây Tạng họ có một biểu dụ cho điều đó; họ
gọi nó là preta. Preta nghĩa là ma đói. Họ mô tả ma
đói theo cách nào đó: nó có cái bụng to như con voi,
và cái cổ khẳng khiu như sợi chỉ, và cái mồm bé như
trôn kim. Tất nhiên, nó phải vẫn còn đói mãi mãi, bởi
vì cái mồm nhỏ đó giống như trôn kim. Nó cứ ăn cả
hai mươi bốn giờ, nhưng nó có cái bụng như con voi -
cho nên nó cứ ăn mãi và ăn mãi và bao giờ cũng đói.
Đó là bản năng dục là thế nào. Bạn bao la; bạn
không có biên giới, không giới hạn. Chừng nào phúc
lạc của bạn còn chưa bao la như bản thể bạn thì nó
không cho bạn bất kì mãn nguyện nào. Và dục chỉ là
nhỏ giọt, từng giọt.... Bạn có thể ấp ủ bản thân mình;
bạn có thể cứ hi vọng hão huyền - nhưng điều đó sẽ
chẳng đáp ứng cho bạn.
Dục tạo ra chứng thần kinh, nó là thần kinh, bởi
vì nó không bao giờ có thể thoả mãn bạn được. Bây
giờ, tới nhà thương điên của thế giới và chỉ quan sát
người điên, và bạn bao giờ cũng sẽ thấy rằng ở đâu đó
chỗ này chỗ khác đều có vấn đề dục. Đó là điều Freud
nói, rằng tất cả các bệnh lí bằng cách nào đó đều có
gắn với dục. Quá nhiều ám ảnh dục trở thành thần
kinh.
Nếu bạn sống trong thân thể, bạn nhất định trở
nên thần kinh. Bạn phải đi sâu thêm và cao thêm chút
nữa so với thân thể.
Tầng thứ hai Phật tử gọi là trái tim; bạn có thể gọi
nó là tâm trí nhưng trái tim là từ hay hơn. Trái tim bao gồm tâm trí; nó lớn hơn, thoả mãn hơn, nhiều không
gian có sẵn hơn. Bạn cảm thấy tự do hơn. Yêu còn tự
do nhiều hơn dục. Trong yêu ít có xung đột hơn trong
dục. Thế rồi còn có tầng cao hơn nữa... bầu trời rộng
mở bao la của kim cương thừa. Phật cho nó cái tên là
từ bi. Bạn sống trong đam mê và bạn phải đạt tới từ
bi.
Đam mê là ám ảnh, loạn thần kinh. Từ bi là khi
năng lượng của bạn đã nở hoa. Bạn mãn nguyện thế
bên trong bản thân mình, bạn đủ thế với chính mình,
bây giờ bạn có thể chia sẻ, bạn có thể mưa rào phúc
lạc của mình. Bây giờ bạn phải cho. Thần kinh là khi
bạn cứ đòi hỏi và không ai sẵn sàng để cho bạn, còn
bạn lại là con ma đói. Đòi hỏi của bạn là lớn, và tất cả
những gì thế giới này cung cấp cũng chỉ là hạt lạc.
Tại giai đoạn kim cương thừa, khi bạn là bao la,
tràn đầy năng lượng, bình chứa năng lượng lớn, cái
ao, cái ao cực kì lớn, thế thì bạn có thể cho được.
Trong dục bạn hỏi xin. Đam mê có nghĩa là đòi hỏi,
đam mê có nghĩa là cầu xin.
Bạn chưa quan sát điều đó sao? Bất kì khi nào bạn
bị hấp dẫn về dục tới một người đàn bà, bạn đi quanh
cô ấy và vẫy đuôi mình - bạn là kẻ ăn mày. Trong từ
bi bạn là hoàng đế, bạn chia sẻ, bạn cho; bạn cho bởi
vì bạn có. Trong dục bạn hỏi xin bởi vì bạn không có.
Và dục liên tục từ thời trẻ con cho tới tận cùng.
Trẻ con trở nên sẵn sàng cho nó, cho cuộc hành trình
ngớ ngẩn này. Người già mệt mỏi, ngồi bên đường -
rất ghen tị với những người vẫn còn chưa mệt mỏi và
còn trẻ; cảm thấy rất ghen tị. Từ ghen tị của mình họ
bắt đầu thuyết giảng; từ ghen tị của mình họ bắt đầu
kết án.
Nhớ lấy, thánh nhân không bao giờ kết án; nếu
ông ấy kết án thế thì ông ấy không phải là thánh nhân
- ông ấy vẫn quan tâm tới cùng những thứ đó. Chính
là bây giờ ông ấy ghen tị. Bạn chưa từng quan sát
ghen tị này sao? Một đứa trẻ trèo lên cây, và bạn lập
tức nói, "Xuống ngay! Cháu có thể làm mình bị
thương hay cháu có thể bị ngã đấy." Bạn có quan sát
không? - trong giọng nói của mình có cái gì đó của
ghen tị. Bạn không thể trèo lên cây được bây giờ; bạn
già rồi, chi của bạn cứng ngắc hơn; chúng đã mất linh
hoạt. Bạn ghen tị nhưng bạn không thể nói bạn ghen
tị. Bạn che giấu ghen tị của mình.
Bất kì khi nào một người bắt đầu lên án dục, ở
đâu đó người đó phải đang mang ghen tị. Phật không
kết án. Ông ấy chỉ mang tính sự kiện. Ông ấy chỉ nói
bất kì cái gì đang là hoàn cảnh. Và ông ấy muốn bạn
thoát ra khỏi nó bởi vì định mệnh của bạn còn lớn
hơn, tiềm năng còn cao hơn.
Một người đàn bà, một bà già, tới văn phòng công
ti bảo hiểm. "Nhưng bà ơi, bà không thể lấy tiền bảo
hiểm nhân mạng của chồng bà được - ông ấy đã chết
đâu," nhân viên bảo hiểm nói.
"Tôi biết điều đó - nhưng không còn cuộc sống
trong ông ấy."
Bà ấy đã tới lấy tiền bảo hiểm....
Khi không còn cuộc sống nào trong bạn, bạn bắt
đầu che giấu sự kiện đó; bạn bắt đầu trở nên mang tính tôn giáo. Tôn giáo của bạn có thể chỉ là chộp giật.
Phật không nói rằng bạn phải trở nên mang tính tôn
giáo khi bạn già. Phật nói bạn phải trở nên mang tính
tôn giáo khi đam mê còn sống động, khi ngọn lửa còn
sống động - bởi vì chỉ khi ngọn lửa còn sống động nó
mới có thể được biến đổi, bạn có thể cưỡi lên năng
lượng này.
Phật đã đưa cái gì đó hoàn toàn mới vào trong
tâm thức Ấn Độ. Tại Ấn Độ, tính chất sannyas đã là
dành cho người già - già lão, chết; gần như chết, một
chân trong nấm mồ, thế thì người ta hay lấy tính chất
sannyas. Tính chất sannyas Hindu là giống như thế:
chỉ dành cho người già. Khi bạn không còn gì trong
mình, thử tính chất sannyas - đó là mục cuối cùng.
Phật đã đưa vào yếu tố mới: ông ấy nói điều đó là ngu
xuẩn - chỉ người trẻ mới có thể thực sự mang tính tôn
giáo, bởi vì khi năng lượng có đó thì bạn mới có thể
cưỡi lên nó. Ông ấy đã giới thiệu tính chất sannyas
cho người trẻ.
Và tất nhiên, khi bạn giới thiệu tính chất sannyas
cho người trẻ, bạn phải chắc chắn rằng họ không
hướng tới dục. Với người già bạn không cần bận tâm
quá nhiều. Cho nên trong shastras Hindu, trong kinh
sách Hindu, không tồn tại cái gì giống như Hinayana -
bởi vì không có nhu cầu! Người già trở thành
sannyasins; vấn đề là gì? Không có nhu cầu lo nghĩ về
họ. Họ có thể sống tuỳ ý. Nhưng khi người trẻ trở
thành sannyasin, thế thì cần phải có nhiều quan tâm.
Người đó có năng lượng, người đó có lửa, và lửa đó
có thể bị tắt nữa; nó có thể đưa người đó theo hướng
sai. Và người đó còn rất tươi tắn, không kinh nghiệm.
Với người đó những lời kinh này là rất có ích.
Mulla Nasruddin kể lại chuyện này:
Mẹ vợ tôi là quả phụ; bà ấy tám hai tuổi rồi. Một
đêm, chỉ để cho bà ấy ra khỏi nhà, tôi đã thu xếp một
cuộc hẹn gặp cho bà ấy với một ông tám mươi nhăm
tuổi. Bà ấy trở về nhà từ chỗ hẹn rất muộn vào buổi
tối đó, và còn bực dọc hơn một chút.
"Có chuyện gì vậy?" Tôi hỏi.
"Anh có trẻ con không đấy?" bà ấy cắn cảu. "Tôi
phải tát vào mặt ông ta ba lần."
"Mẹ định nói," tôi trả lời, "ông ta sỗ sàng à?"
"Không," bà ấy trả lời, "tôi cứ tưởng ông ta chết
rồi!"
Bây giờ nếu bạn điểm đạo cho những người chết
như vậy mang tính sannyas, thế thì chẳng cần những
lời kinh này.
Phật phải làm điều đó thành chắc chắn, bởi vì ông
ấy đã nhận lấy nguy cơ lớn. Ông ấy rất dũng cảm: ông
ấy đã giới thiệu cho hàng nghìn thanh niên mang tính
sannyas. Ông ấy phải tuyệt đối chắc chắn rằng năng
lượng của họ đi từ thân thể tới trái tim, từ trái tim tới
linh hồn. Và mọi chăm nom phải được tính tới.
cho tôi, "Osho ơi, điều gì đang xảy ra cho tôi? Khi
thầy nói về Hasids tôi nở hoa thế, bồng bềnh với nó -
từng bài nói - và tôi thấy hạnh phúc và nhẩy múa và
vui sướng. Còn bây giờ thầy đang nói về Phật, thì tôi
thấy rất chán. Tôi yêu người đàn ông của mình và anh
ấy là người đàn ông rất đẹp, mà Phật lại nói: Chẳng
có gì trong thân thể cả - nó chỉ là cái bị đầy rác. Tôi
không muốn nghe những điều như thế đâu."
Tôi biết không ai muốn nghe cả, nhưng chúng là
đúng. Và chừng nào bạn còn chưa đi qua Phật thì bạn
sẽ chẳng bao giờ đạt tới Hassid đâu. Hassid giáo là
vajrayana, nó là việc nở hoa tối thượng. Nghe nói về
Hassid bạn cảm thấy rất hạnh phúc - bạn nghĩ bạn tất
cả đều là người mật tông. Vấn đề không đơn giản thế,
vấn đề không rẻ mạt thế. Là người mật tông là việc nở
hoa tối thượng của tôn giáo - bạn đừng tự lừa dối
mình. Đạt tới điểm đó là vất vả, gian nan lắm.
Kim cương thừa là Mật tông, Mật tông Phật giáo,
Mật tông thuần khiết. Nhưng nhìn vào cách thu xếp
mọi việc đi! Tiểu thừa là bước thứ nhất, và tiểu thừa
dường như hoàn toàn kìm nén. Nhưng Phật nói:
Chừng nào ông còn chưa thay đổi những hình mẫu cũ
của mình, thì ông có thể cứ hợp lí hoá và ông có thể
cứ sống trong vô ý thức của mình, cuộc sống người
máy, và ông có thể cứ lặp đi lặp lại nó mãi. Bạn đã
làm nó nhiều lần rồi.
Bao nhiêu lần bạn đã yêu người đàn ông đẹp hay
người đàn bà đẹp, và điều đó kéo dài được bao lâu?
Một ngày nào đó Phật đã chứng minh là đúng: người
đàn bà đẹp của bạn, Elizabeth Taylor của bạn, một
hôm nào đó bỗng nhiên bạn thấy đấy là cái bị đầy rác
- và ông ấy nói điều đó ngay lúc ban đầu. Nhưng tất
nhiên khi bạn còn đang trong tuần trăng mật thì
những lời kinh này sẽ không hấp dẫn bạn.
Đừng bao giờ đọc những lời kinh này của Phật
khi bạn đang đi trong tuần trăng mật. Nhưng khi bạn
đã tiến gần tới toà án li dị thì những lời kinh này sẽ rất
liên quan! Bạn ngay lập tức sẽ thấy điều ông ấy đang
nói. Một ngày nào đó li dị tối thượng sẽ tới. Li dị tối
thượng này là ngày mà bạn đơn giản hiểu ra toàn bộ
cái ngớ ngẩn của việc tìm kiếm người khác.
Li dị đã xảy ra nhiều lần cho bạn, nhưng bạn cứ
quên đi quên lại mãi. Li dị này kết thúc - thậm chí nó
còn chưa kết thúc, phiên toà có thể còn đang tiếp diễn
- bạn đã lao vào cuộc tình khác. Trong thực tế có thể
là bởi vì bạn lao vào cuộc tình khác, đó là lí do tại sao
bạn lại yêu cầu li dị. Trước khi bạn ra khỏi nhà tù đầu
tiên, bạn đã đi vào nhà tù khác.
Bạn đã trở nên quen sống trong xiềng xích đến
mức tự do mang vị đắng hơn.
Với nữ sannyasin đó, người cảm thấy rất chán
nản, tôi muốn nói điều này, rằng chán nản đó chỉ ra
điều gì đó đang đánh vào đúng tâm điểm: Phật có
chân lí nào đó - bạn không thể né tránh nó. Bạn muốn
tránh nó. Ai muốn chân lí? Mọi người đều thích dối
trá. Dối trá là rất thoải mái; chân lí bao giờ cũng mang
tính phá hủy, làm tan nát.
Nhưng bạn chớ đưa ra bất kì đánh giá nào quá
sớm - đây là tầng thứ nhất của giáo huấn của Phật.
Tầng thứ hai còn thảnh thơi hơn. Tầng thứ nhất là của tranh đấu lớn lao. Tiểu thừa là vật lộn, lực ý chí cực
cao - bởi vì đó là cách duy nhất bạn có thể thoát ra
khỏi đống lộn xộn mà bạn đã từng ở đó lâu thế - vật
lộn mãnh liệt để thoát ra khỏi nó. Bước thứ hai là
được thảnh thơi hoàn toàn, đại thừa là rất thảnh thơi
và duyên dáng. Bước thứ ba là của lễ hội tưng bừng.
Tại bước thứ ba bạn siêu việt lên trên mọi kỉ luật.
Đây là cái đẹp của con đường của Phật; nó rất
khoa học. Từng bước đều là điều phải làm. Nếu bạn
bỏ lỡ một bước, toàn bộ toà nhà sẽ sụp đổ, toàn thể
ngôi đền sẽ biến mất.
Tiểu thừa là kỉ luật rất vĩ đại. Đại thừa là kỉ luật
thảnh thơi. Còn kim cương thừa là không kỉ luật -
người ta đã đi tới điểm có thể có tự do toàn bộ. Nhưng
bạn phải kiếm được tự do toàn bộ đó.
Tiểu thừa dựa vào thân thể, phần vật chất của sự
hiện hữu của bạn. Khi bạn còn trong thân thể, bạn có
thể tận hưởng cuộc sống chỉ theo từng giọt. Trong
thực tế, ở phương Đông, tinh dịch được gọi là bindu -
bindu nghĩa là giọt. Bạn có thể tận hưởng dục chỉ
từng giọt một. Và bạn lại bao la đến mức việc tận
hưởng từng giọt này còn thất vọng hơn là việc hoàn
thành.
Tôi đã nghe:
Những con voi quá cỡ đứng gác cho vườn thú.
Một con sư tử ngẫu nhiên đi tản bộ qua và hỏi, "Sao
chúng mày lại đứng gác thế?" và một con voi trả lời,
"Chúng tao phát mệt vì làm việc cho những hạt lạc."
Đây chính là dục là gì - chỉ làm việc cho những
hạt lạc.
Tại Tây Tạng họ có một biểu dụ cho điều đó; họ
gọi nó là preta. Preta nghĩa là ma đói. Họ mô tả ma
đói theo cách nào đó: nó có cái bụng to như con voi,
và cái cổ khẳng khiu như sợi chỉ, và cái mồm bé như
trôn kim. Tất nhiên, nó phải vẫn còn đói mãi mãi, bởi
vì cái mồm nhỏ đó giống như trôn kim. Nó cứ ăn cả
hai mươi bốn giờ, nhưng nó có cái bụng như con voi -
cho nên nó cứ ăn mãi và ăn mãi và bao giờ cũng đói.
Đó là bản năng dục là thế nào. Bạn bao la; bạn
không có biên giới, không giới hạn. Chừng nào phúc
lạc của bạn còn chưa bao la như bản thể bạn thì nó
không cho bạn bất kì mãn nguyện nào. Và dục chỉ là
nhỏ giọt, từng giọt.... Bạn có thể ấp ủ bản thân mình;
bạn có thể cứ hi vọng hão huyền - nhưng điều đó sẽ
chẳng đáp ứng cho bạn.
Dục tạo ra chứng thần kinh, nó là thần kinh, bởi
vì nó không bao giờ có thể thoả mãn bạn được. Bây
giờ, tới nhà thương điên của thế giới và chỉ quan sát
người điên, và bạn bao giờ cũng sẽ thấy rằng ở đâu đó
chỗ này chỗ khác đều có vấn đề dục. Đó là điều Freud
nói, rằng tất cả các bệnh lí bằng cách nào đó đều có
gắn với dục. Quá nhiều ám ảnh dục trở thành thần
kinh.
Nếu bạn sống trong thân thể, bạn nhất định trở
nên thần kinh. Bạn phải đi sâu thêm và cao thêm chút
nữa so với thân thể.
Tầng thứ hai Phật tử gọi là trái tim; bạn có thể gọi
nó là tâm trí nhưng trái tim là từ hay hơn. Trái tim bao gồm tâm trí; nó lớn hơn, thoả mãn hơn, nhiều không
gian có sẵn hơn. Bạn cảm thấy tự do hơn. Yêu còn tự
do nhiều hơn dục. Trong yêu ít có xung đột hơn trong
dục. Thế rồi còn có tầng cao hơn nữa... bầu trời rộng
mở bao la của kim cương thừa. Phật cho nó cái tên là
từ bi. Bạn sống trong đam mê và bạn phải đạt tới từ
bi.
Đam mê là ám ảnh, loạn thần kinh. Từ bi là khi
năng lượng của bạn đã nở hoa. Bạn mãn nguyện thế
bên trong bản thân mình, bạn đủ thế với chính mình,
bây giờ bạn có thể chia sẻ, bạn có thể mưa rào phúc
lạc của mình. Bây giờ bạn phải cho. Thần kinh là khi
bạn cứ đòi hỏi và không ai sẵn sàng để cho bạn, còn
bạn lại là con ma đói. Đòi hỏi của bạn là lớn, và tất cả
những gì thế giới này cung cấp cũng chỉ là hạt lạc.
Tại giai đoạn kim cương thừa, khi bạn là bao la,
tràn đầy năng lượng, bình chứa năng lượng lớn, cái
ao, cái ao cực kì lớn, thế thì bạn có thể cho được.
Trong dục bạn hỏi xin. Đam mê có nghĩa là đòi hỏi,
đam mê có nghĩa là cầu xin.
Bạn chưa quan sát điều đó sao? Bất kì khi nào bạn
bị hấp dẫn về dục tới một người đàn bà, bạn đi quanh
cô ấy và vẫy đuôi mình - bạn là kẻ ăn mày. Trong từ
bi bạn là hoàng đế, bạn chia sẻ, bạn cho; bạn cho bởi
vì bạn có. Trong dục bạn hỏi xin bởi vì bạn không có.
Và dục liên tục từ thời trẻ con cho tới tận cùng.
Trẻ con trở nên sẵn sàng cho nó, cho cuộc hành trình
ngớ ngẩn này. Người già mệt mỏi, ngồi bên đường -
rất ghen tị với những người vẫn còn chưa mệt mỏi và
còn trẻ; cảm thấy rất ghen tị. Từ ghen tị của mình họ
bắt đầu thuyết giảng; từ ghen tị của mình họ bắt đầu
kết án.
Nhớ lấy, thánh nhân không bao giờ kết án; nếu
ông ấy kết án thế thì ông ấy không phải là thánh nhân
- ông ấy vẫn quan tâm tới cùng những thứ đó. Chính
là bây giờ ông ấy ghen tị. Bạn chưa từng quan sát
ghen tị này sao? Một đứa trẻ trèo lên cây, và bạn lập
tức nói, "Xuống ngay! Cháu có thể làm mình bị
thương hay cháu có thể bị ngã đấy." Bạn có quan sát
không? - trong giọng nói của mình có cái gì đó của
ghen tị. Bạn không thể trèo lên cây được bây giờ; bạn
già rồi, chi của bạn cứng ngắc hơn; chúng đã mất linh
hoạt. Bạn ghen tị nhưng bạn không thể nói bạn ghen
tị. Bạn che giấu ghen tị của mình.
Bất kì khi nào một người bắt đầu lên án dục, ở
đâu đó người đó phải đang mang ghen tị. Phật không
kết án. Ông ấy chỉ mang tính sự kiện. Ông ấy chỉ nói
bất kì cái gì đang là hoàn cảnh. Và ông ấy muốn bạn
thoát ra khỏi nó bởi vì định mệnh của bạn còn lớn
hơn, tiềm năng còn cao hơn.
Một người đàn bà, một bà già, tới văn phòng công
ti bảo hiểm. "Nhưng bà ơi, bà không thể lấy tiền bảo
hiểm nhân mạng của chồng bà được - ông ấy đã chết
đâu," nhân viên bảo hiểm nói.
"Tôi biết điều đó - nhưng không còn cuộc sống
trong ông ấy."
Bà ấy đã tới lấy tiền bảo hiểm....
Khi không còn cuộc sống nào trong bạn, bạn bắt
đầu che giấu sự kiện đó; bạn bắt đầu trở nên mang tính tôn giáo. Tôn giáo của bạn có thể chỉ là chộp giật.
Phật không nói rằng bạn phải trở nên mang tính tôn
giáo khi bạn già. Phật nói bạn phải trở nên mang tính
tôn giáo khi đam mê còn sống động, khi ngọn lửa còn
sống động - bởi vì chỉ khi ngọn lửa còn sống động nó
mới có thể được biến đổi, bạn có thể cưỡi lên năng
lượng này.
Phật đã đưa cái gì đó hoàn toàn mới vào trong
tâm thức Ấn Độ. Tại Ấn Độ, tính chất sannyas đã là
dành cho người già - già lão, chết; gần như chết, một
chân trong nấm mồ, thế thì người ta hay lấy tính chất
sannyas. Tính chất sannyas Hindu là giống như thế:
chỉ dành cho người già. Khi bạn không còn gì trong
mình, thử tính chất sannyas - đó là mục cuối cùng.
Phật đã đưa vào yếu tố mới: ông ấy nói điều đó là ngu
xuẩn - chỉ người trẻ mới có thể thực sự mang tính tôn
giáo, bởi vì khi năng lượng có đó thì bạn mới có thể
cưỡi lên nó. Ông ấy đã giới thiệu tính chất sannyas
cho người trẻ.
Và tất nhiên, khi bạn giới thiệu tính chất sannyas
cho người trẻ, bạn phải chắc chắn rằng họ không
hướng tới dục. Với người già bạn không cần bận tâm
quá nhiều. Cho nên trong shastras Hindu, trong kinh
sách Hindu, không tồn tại cái gì giống như Hinayana -
bởi vì không có nhu cầu! Người già trở thành
sannyasins; vấn đề là gì? Không có nhu cầu lo nghĩ về
họ. Họ có thể sống tuỳ ý. Nhưng khi người trẻ trở
thành sannyasin, thế thì cần phải có nhiều quan tâm.
Người đó có năng lượng, người đó có lửa, và lửa đó
có thể bị tắt nữa; nó có thể đưa người đó theo hướng
sai. Và người đó còn rất tươi tắn, không kinh nghiệm.
Với người đó những lời kinh này là rất có ích.
Mulla Nasruddin kể lại chuyện này:
Mẹ vợ tôi là quả phụ; bà ấy tám hai tuổi rồi. Một
đêm, chỉ để cho bà ấy ra khỏi nhà, tôi đã thu xếp một
cuộc hẹn gặp cho bà ấy với một ông tám mươi nhăm
tuổi. Bà ấy trở về nhà từ chỗ hẹn rất muộn vào buổi
tối đó, và còn bực dọc hơn một chút.
"Có chuyện gì vậy?" Tôi hỏi.
"Anh có trẻ con không đấy?" bà ấy cắn cảu. "Tôi
phải tát vào mặt ông ta ba lần."
"Mẹ định nói," tôi trả lời, "ông ta sỗ sàng à?"
"Không," bà ấy trả lời, "tôi cứ tưởng ông ta chết
rồi!"
Bây giờ nếu bạn điểm đạo cho những người chết
như vậy mang tính sannyas, thế thì chẳng cần những
lời kinh này.
Phật phải làm điều đó thành chắc chắn, bởi vì ông
ấy đã nhận lấy nguy cơ lớn. Ông ấy rất dũng cảm: ông
ấy đã giới thiệu cho hàng nghìn thanh niên mang tính
sannyas. Ông ấy phải tuyệt đối chắc chắn rằng năng
lượng của họ đi từ thân thể tới trái tim, từ trái tim tới
linh hồn. Và mọi chăm nom phải được tính tới.
Lời kinh thứ nhất:
Phật nói:
Này các sư, các ông không nên nhìn đàn bà.
(Nếu các ông phải nhìn họ), hãm bớt việc nói
với họ. (Nếu các ông phải nói), các ông nên suy
nghĩ theo tinh thần đúng: 'Ta bây giờ là kẻ hành
khất vô gia cư. Trong thế giới tội lỗi này tự ta
phải cư xử như đoá hoa sen có sự thuần khiết
không bị ô nhiễm bởi bùn. Người già ta sẽ đối
xử như mẹ mình; người lớn hơn thì như chị
mình, người trẻ hơn như em gái mình; và bé gái
như con gái mình.' Và trong tất cả những điều
này các ông phải không nuôi dưỡng những ý
nghĩ xấu, mà nghĩ về giải thoát.
Phật nói:
"Những người bước đi trong đạo phải tránh dục
vọng như những người mang cỏ khô tránh gần
lửa."
Điểm đạo cho thanh niên là điểm đạo cho ai đó
đang mang rơm - người đó phải tránh lửa.
Bây giờ, cố hiểu đi. Những lời đơn giản này lại
không đơn giản - chúng có nhiều chiều sâu và nhiều
tầng.
Thứ nhất: chúng dành cho các sư, không cho
người thường. "Này các sư," Phật nói. Từ 'sư' là rất
hay; nó có nghĩa là người đã quyết định sống một
mình. Sư - monk, chính từ này, có nghĩa là cô độc.
Những từ như 'monopoly - độc quyền', 'monogamy -
độc vợ độc chồng', đều có cùng gốc. 'Độc vợ độc
chồng' nghĩa là một vợ một chồng; 'độc quyền' nghĩa
là quyền lực của một người; 'monastery - tu viện'
nghĩa là nơi các sư sống, những người đã quyết định
sống một mình.
Thông thường, bạn đi tìm người khác. Sư là người
đã quyết định rằng việc tìm kiếm người khác là vô
tích sự, người đã quyết định ở một mình. Người đó đã
tìm kiếm đủ trong quan hệ, nhưng cái mà người đó
tìm thì người đó lại không thể tìm thấy nó ở đó. Thất
vọng là điều duy nhất thu được. Người đó đã thất bại -
người đó đã thử, nhưng vô vọng. Bây giờ người đó
quyết định, "Thử một mình vậy. Nếu mình không thể
hạnh phúc trong mối quan hệ, thế thì để mình ra ngoài
quan hệ, để mình lọt ra ngoài cấu trúc xã hội. Mình sẽ
cố gắng bây giờ để ở một mình. Mình đã thử bên
ngoài, bây giờ mình thử bên trong. Có thể là điều
mình mong muốn lại có đó."
Làm sư nghĩa là một quyết định rằng "Tình yêu
đã thất bại, mối quan hệ đã thất bại, xã hội đã thất bại,
bây giờ mình sẽ thử thiền, bây giờ mình sẽ thử cốt lõi
bên trong nhất của mình. Bây giờ mình định sống với
thế giới duy nhất của mình, thế giới duy nhất có đó.
Mình sẽ nhắm mắt lại và vẫn còn trong bản thân
mình." Làm sư là một quyết định lớn lao. Con đường
của sư là con đường của đơn độc, cô đơn.
Ngày nọ hay ngày kia, mọi người đều đi tới cảm
giác đó - rằng mối quan hệ đã thất bại. Bạn có thể
không còn đủ dũng cảm để dứt bỏ nó - đấy là chuyện
khác. Hay bạn có thể không đủ thông minh - đó lại là
vấn đề khác. Dũng cảm lớn là cần; thậm chí một chút táo tợn trơ tráo, điều người Do Thái gọi là táo tợn trơ
tráo, ngay cả điều đó cũng là cần thiết. Không chỉ
chút ít dũng cảm, mà chút ít liều lĩnh dám làm - bằng
không người ta không thể thoát ra khỏi hình mẫu cũ;
cái quen thuộc lại quen thuộc thế. Và cái quen thuộc,
có thể nó không thoải mái, nhưng dầu thế nó vẫn là
quen thuộc; người ta đã trở thành có thói quen với nó.
Mọi người hút thuốc đều biết rõ rằng lao phổi có
đó, biết rõ rằng ung thư đang lại gần - họ cứ ho, cứ
đau, và cứ hỏi cách loại bỏ nó. Bây giờ không có hài
lòng trong nó, nhưng dầu vậy họ vẫn không thể bỏ
được nó - chỉ thói quen cũ, chỉ thói quen máy móc.
Họ là những người không thông minh. Khi bạn hỏi
cách bỏ thuốc lá, bạn đang tuyên bố bạn là kẻ ngu
xuẩn. Bạn không có thông minh nào, bạn không có
dũng cảm nào để chuyển vào một hình mẫu mới của
cuộc sống. Vâng, một chút ít táo tợn trơ tráo sẽ là tốt.
Để tôi giải thích điều đó cho bạn, táo tợn trơ tráo là gì.
Một người vào ngân hàng với một khẩu súng.
Hắn ta buộc viên thủ quĩ phải đưa cho hắn $50,000.
Tất nhiên, không có chọn lựa nào cho người thủ quĩ
bởi vì người này đang đứng đó và hắn nói, "Đưa ngay
nó cho tao, bằng không sẵn sàng chết đi!"
Ông ta đưa cho hắn $50,000. Hắn đi sang cửa sổ
kế bên và cố gắng mở tài khoản bằng số tiền này.
Đây là táo tợn trơ tráo!
Hoặc còn có câu chuyện hay hơn.
Một người đã giết chết bố và mẹ mình, bị bắt quả
tang, và chống án xin khoan hồng. Và khi quan toà
nói, "Khoan hồng sao, cho anh sao? Lí do của anh là
gì?" Anh ta nói, "Bây giờ tôi là đứa con côi."
Đây là táo tợn trơ tráo!
Dũng cảm là cần thiết, dũng cảm lớn là cần thiết.
Và mang tính tôn giáo thì gần như là dũng cảm điên
cuồng. Bằng không, có hàng triệu thói quen; người ta
bị vướng mắc hoàn toàn. Không phải là bạn có một
xiềng xích trên thân thể mình - hàng triệu xiềng xích.
Và mọi sự trở nên ngày một phức tạp hơn bởi vì bạn
đã trang điểm cho các xiềng xích đó và bạn cho rằng
chúng là đồ trang sức. Trong thực tế, bạn đã làm
chúng thành vàng và chúng dường như có giá trị. Bạn
không nghĩ chúng là xiềng xích. Nhà tù bạn đã trang
hoàng quá lâu và đẹp đến mức bạn đã quên mất rằng
nó là nhà tù, bạn cho rằng nó là nhà của mình.
Một ngày nhất định sẽ tới trong cuộc sống của
mọi người khi người ta hiểu ra rằng "Mọi điều mình
cố gắng đều đã thất bại." Dũng cảm là cần thiết để
nhận ra rằng "Mình đã hoàn toàn thất bại." Để tôi
nhắc lại điều đó: chỉ người dũng cảm mới có thể chấp
nhận được rằng "Mình đã thất bại hoàn toàn." Kẻ hèn
nhát bao giờ cũng cứ hợp lí hoá. Họ nói, "Có thể
chúng ta đã thất bại trong lần này, nhưng chúng ta sẽ
thử lần khác. Thêm một lần nữa," họ nói, "thế rồi
chúng ta kết thúc. Thêm một cuộc hôn nhân nữa, thế
rồi chúng ta kết thúc."
Đó là điều các nhà tâm lí gọi là tâm lí con bạc.
Người đó cứ thua mãi, nhưng người đó nghĩ, "Thêm
một lần nữa... may ra lần này mình sẽ thắng." Nếu
người đó bắt đầu thắng, thì thế nữa người đó cũng không thể rời đi được, bởi vì người đó nghĩ, "Bây giờ
mình đang thắng. Bây giờ mình đang gặp vận may,
bây giờ Thượng đế đang phù hộ, số phận đang hên -
mình không nên bỏ lỡ cơ hội này. Liều một lần nữa
xem sao...."
Nếu người đó thua, người đó vẫn cứ chơi. Nếu
người đó thắng, người đó vẫn cứ chơi. Và kết quả
cuối cùng bao giờ cũng là thất bại. Dù bạn thắng hay
thua thì kết quả cuối cùng bao giờ cũng là thất bại. Dù
bạn thắng hay thua ở giữa thì cũng chẳng có nghĩa gì:
thất bại chung cuộc vẫn tới trong tay bạn.
Dũng cảm là cần thiết để thừa nhận rằng "Mình
đã thất bại." Sư là người đã nhận ra sự kiện rằng "mọi
cách sống của mình đều đã thất bại," rằng "mọi ý
tưởng của mình đều đã thất bại," rằng "tâm trí mình
đã chứng tỏ bất lực. Bây giờ mình định thay đổi cơ
bản trong cuộc sống của mình. Mình định đem lại
biến đổi triệt để. Mình sẽ quay vào trong." Việc quay
vào trong này làm người ta thành sư.
Sư là người nổi dậy. Người đó hoàn toàn vứt bỏ
xã hội, mối quan hệ.
Phật nói: Ông có thể quay lại xã hội tại giai đoạn
thứ ba, khi ông là một kim cương tử - vajrayanist, khi
ông đã tới giai đoạn thứ ba của việc nở hoa - nhưng
không trước đó.
Cho nên nhớ lấy, những lời này không được thốt
ra cho người chủ gia đình. Những lời này không được
thốt ra cho những người vẫn còn trong thế giới và vẫn
đang mơ. Những lời này được thốt ra cho một nhóm
đặc biệt những người đã vứt bỏ thế giới, và người đã
quyết định tìm kiếm bên trong, khám phá linh hồn
riêng của mình. Họ đã khám phá thân thể người khác
- bởi vì khi có liên quan tới người khác thì bạn chỉ có
thể khám phá thân thể; bạn không thể đi sâu hơn điều
đó. Những người này đã quay lưng lại điều đó. Bây
giờ họ đang cố gắng khám phá trái tim của mình, họ
đang cố gắng khám phá cái ngã chứng kiến siêu việt
của mình.
"Này các sư, các ông không nên nhìn đàn bà."
Chớ nhìn đàn bà! Bạn sẽ ngạc: Phật hay nói với
các sư của mình rằng ngay cả trong mơ lời kinh này
cũng phải được tuân thủ - ngay cả trong mơ bạn cũng
phải vẫn còn tỉnh táo thế!
Lời kinh này là lời kinh của nhận biết. Sự việc
thực xảy ra theo cách này: một trong những đại đệ tử
của Phật, Ananda, đi sang một thành phố khác để
thuyết giảng. Ông ấy hỏi Phật, "Bạch Phật, nếu tôi
gặp đàn bà trên đường, tôi nên xử sự thế nào?" Đây là
câu chuyện về lời kinh này được sinh ra.
Phật nói, "Ông không nên nhìn đàn bà. Ông nhắm
mắt lại. Ông tránh đi" - bởi vì con mắt là tiếp xúc đầu
tiên với người khác. Khi bạn nhìn người đàn bà hay
khi bạn nhìn người đàn ông, bạn chạm vào thân thể
người khác bằng mắt của mình. Con mắt có việc
chạm riêng của nó.
Đó là lí do tại sao người ta không muốn bạn nhìn
chằm chằm vào ai đó. Nếu bạn nhìn thế, điều đó chỉ
ra bạn không văn minh, không lịch sự. Có giới hạn
thời gian nào đó: ba giây bạn có thể nhìn; điều đó là được phép. Nhưng nhiều hơn thế có nghĩa là bạn
không văn minh, không lịch sự, không lịch thiệp. Nếu
bạn nhìn vào người đàn bà trong ba giây thì được; bên
ngoài điều đó người đàn bà này sẽ bắt đầu cảm thấy
không thoải mái. Và nếu bạn cứ nhìn, thì cô ấy sẽ báo
với cảnh sát, hay cô ấy sẽ bắt đầu la lối hay cô ấy sẽ
làm điều gì đó. Bởi vì việc nhìn không chỉ là việc
nhìn - mắt chạm vào; không chỉ là việc chạm, có
những cách để xuyên thấu vào thân thể người khác
bằng mắt. Mắt có thể vận hành như dao. Và mắt có
thể mang tính thèm khát, thế thì người khác cảm thấy
bạn đã thu cô ấy hay anh ấy về một đối tượng của sự
thèm khát - và bạn là ai mà lại thu người khác lại?
Đây là xúc phạm.
Trong tiếng Hindu chúng ta có một từ rất hay nói
về người như vậy, chúng ta gọi người đó là luchcha.
Luchcha nghĩa là người cứ nhìn chằm chằm. Luchcha
bắt nguồn từ gốc tiếng Phạn lochan. Lochan nghĩa là
mắt. Luchcha nghĩa là người cứ nhìn trừng trừng vào
bạn, nhìn chằm chằm vào bạn, và người có cái nhìn
trở thành sắc như dao, người có cái nhìn trở thành
thèm khát, người có cái nhìn trở thành bạo hành;
người dùng mắt mình cứ như là mắt là cơ quan dục -
người đó là một luchcha.
"...Ông không nên nhìn đàn bà". Khi Phật nói
điều này, ông ấy đang nói bạn không nên nhìn chằm
chằm. Tất nhiên, khi bạn bước đi trên đường trong
thành phố, đôi khi bạn có thể phải nhìn đàn bà -
nhưng điều đó không phải là vấn đề. Bạn không nên
nhìn: bạn không nên thử nhìn; không nên có nỗ lực có
chủ ý nào để nhìn đàn bà; điều đó không nên có chủ
ý. Bạn chỉ đi qua.
Phật hay nói với đệ tử của mình: Các ông không
nên nhìn, thực tế, quá một mét phía trước. Mắt nên
vẫn còn chỉ nhìn vào quãng một mét phía trước -
nhiều hơn là vô dụng, nhiều hơn là không cần thiết, là
phí hoài năng lượng. Chỉ bước đi im lặng, nhìn quãng
một mét phía trước; thế là đủ.
Và đừng nhìn chằm chằm, bởi vì việc nhìn chằm
chằm đơn giản chỉ ra rằng sâu bên dưới thèm khát
đang sôi sục. Và một khi bạn nhìn cái gì đó, thì ngay
lập tức ham muốn nảy sinh. Nếu bạn không nhìn, ham
muốn không nảy sinh. Bạn đang bước đi trên đường;
bạn không nghĩ tới kim cương, trong nhiều năm bạn
có thể đã không nghĩ tới nó, và bỗng nhiên bạn thấy
viên kim cương ở đó cạnh đường đang đợi bạn. Bỗng
nhiên nó đập vào mắt bạn - ham muốn nảy sinh. Bạn
nhìn quanh: Có ai thấy hay không? Bạn đã trở thành
tên trộm. Và bạn đã không nghĩ tới kim cương; không
có ham muốn chút nào. Chỉ mắt tiếp xúc và ham
muốn đã nảy sinh từ vô thức. Nó phải đã ở trong vô
thức, bằng không nó không thể nảy sinh được.
Phật nói: Ông biết rõ, vô thức của ông đầy những
bản năng dục, cho nên tốt hơn cả là đừng nhìn chằm
chằm; bằng không điều đang trong vô thức sẽ cứ
khuấy động lên mãi. Và cái cứ khuấy động đi khuấy
động lại thì lại được làm mạnh thêm. Cái cứ khuấy
động đi khuấy động lại và không bao giờ cho phép
nghỉ ngơi và biến mất thì lại trở nên mạnh hơn. Và sư
là người đã quyết định vứt bỏ mối quan hệ.
"...Ông không nên nhìn đàn bà". Tương truyền
Ananda đã hỏi, "Nhưng nếu tình huống nảy sinh mà
người ta phải nhìn đàn bà, thì sao?" Cho nên Phật nói: "(Nếu ông phải nhìn họ),
hãm bớt việc nói với họ."
Bởi vì nếu bạn không nói với đàn bà, bạn không
thể có quan hệ với cô ấy được. Mối quan hệ nảy sinh
qua việc nói. Trao đổi nảy sinh qua việc nói. Bạn có
thể ngồi bên cạnh một người đàn bà hàng giờ, và nếu
bạn không nói gì thì cũng chẳng có cây cầu nào; bạn
vẫn xa vời như vì sao vậy. Bạn có thể ngồi bên cạnh,
thậm chí thân thể bạn chạm nhau, nhưng nếu bạn mà
không nói thì không có cây cầu, các cá tính của bạn
vẫn còn xa nhau.
Bạn có thể thấy trong chuyến tàu chở người đi vé
tháng biết bao nhiêu người tụ tập đông đúc trong toa,
mọi người đều chạm vào thân thể nhau, nhưng chẳng
ai nói cả. Họ vẫn xa nhau. Một khi bạn nói, khoảng
cách biến mất; lời đem các bạn lại với nhau.
Một nhân vật nhút nhát để ý tới một cô gái tóc
hung cắt ngắn ngồi một mình ngay cạnh anh ta tại
quán rượu. Anh ta thu hết can đảm và nâng cốc mời
cô ấy. Cô ấy gật đầu cám ơn. Anh ta lặp lại cử chỉ đó
sáu lần. Cuối cùng, những cốc rượu trong anh ta đã
nói hết và anh ta ráng hết sức thu lấy mọi can đảm và
lẩm bẩm, "Em có bao giờ làm tình với người lạ
không?"
"Này," cô ấy mỉm cười, "Em chưa bao giờ làm
điều đó trước đây - nhưng em nghĩ anh đã nói với em
về điều đó - anh láu lỉnh, con quỉ bạc, anh ấy."
Bây giờ, anh ta còn nói chưa nhiều - chỉ mỗi một
câu.... Thậm chí một cử chỉ trao đổi cũng có thể tạo ra
mối quan hệ. Nếu bạn không nói thì bạn vẫn còn tách
biệt. Đó là lí do tại sao với mọi người, nếu bạn ngồi
im lặng, điều đó chỉ ra cái gì đó đã đi sai. Nếu chồng
im lặng và vợ im lặng, thế thì dường như cái gì đó đã
đi sai. Điều đó nghĩa là việc trao đổi đã bị phá vỡ, cây
cầu đã bị phá đổ. Khi bạn cười và nói, có cây cầu, có
trao đổi.
Con vật có dục nhưng không có dâm dục. Con
người có dục thêm cả dâm dục. Dục mang tính vật lí,
dâm dục mang tính tâm trí - và khi bạn nói, việc nói
của bạn có thể mang tính dâm dục. Con vật có dục, đó
là hành động sinh lí. Chúng không nói, chúng không
có ngôn ngữ nào; nhưng con người có ngôn ngữ, và
ngôn ngữ là một trong những công cụ mạnh nhất
trong tay con người. Các bạn trao đổi qua nó, các bạn
quan hệ qua nó. Bạn cám dỗ qua nó, bạn sỉ nhục qua
lời; bạn bầy tỏ tình yêu qua lời, bạn bầy tỏ ghét bỏ
qua lời. Bạn xua đuổi hay hấp dẫn qua lời mình.
Phật biết rằng lời mang rất nhiều tiềm năng.
Trong Kinh Thánh họ nói: "Ban đầu là Lời" - có
thể nó là vậy hoặc không - nhưng ngay lúc ban đầu
của mọi quan hệ đều có lời. Có thể lúc bắt đầu của thế
giới nó là vậy, có thể không, nhưng trong mọi quan hệ
- quan hệ đều bắt đầu bằng lời. Bạn có thể bắt đầu bất
kì quan hệ nào mà không bằng lời được không? Điều
đó sẽ rất khó, rất, rất khó. Im lặng sẽ bao quanh bạn
như bức thành luỹ.
Cho nên Phật nói: Nếu ông phải nhìn họ.... Nếu
tình huống nào đó có đó, chẳng hạn, một sư đang đi qua và có một tai nạn và một chiếc xe bò kéo bị đổ
bên đường trong cái hố và một người đàn bà có đó, bị
thương, gẫy xương, sư đó phải làm gì? Ông ta cứ đi
mà không giúp đỡ sao? Không, từ bi là cần thiết. Phật
nói: Giúp đỡ nhưng đừng nói, nhìn nhưng đừng nói.
Ananda hỏi, "Nhưng có thể có những tình huống
mà người ta phải nói."
(Nếu các ông phải nhìn họ), hãm bớt việc nói
với họ. (Nếu các ông phải nói), các ông nên suy
nghĩ theo tinh thần đúng: 'Ta bây giờ là kẻ hành
khất vô gia cư...
Đừng bao giờ quên điều này, rằng ông đã rơi ra
ngoài mối quan hệ. Thói quen cũ còn mạnh. Lực hút
của quá khứ còn mạnh. Cho nên nhớ rằng ông là kẻ
hành khất, rằng ông là sư, rằng ông là khất sĩ.
'Trong thế giới tội lỗi này tự ta phải cư xử như
đoá hoa sen có sự thuần khiết không bị ô nhiễm
bởi bùn.'
Cho nên Phật nói: Nếu các ông phải nhìn, nếu các
ông phải nói, nếu các ông phải chạm thì được thôi,
nhưng nhớ một điều, rằng các ông nên vẫn còn như
bông sen, vươn lên trên bùn - các ông phải vẫn còn
nhận biết. Nhận biết của các ông là chỗ trú ngụ duy
nhất của các ông.
Bạn có quan sát không? Bất kì khi nào bạn nhận
biết, bạn đều một mình. Bất kì khi nào bạn nhận biết,
bạn đều cắt bỏ toàn bộ thế giới. Bạn có thể ở bãi chợ,
nhưng bãi chợ biến mất. Bạn có thể trong cửa hàng,
trong xưởng máy, trong văn phòng - nếu bạn nhận
biết, bỗng nhiên bạn một mình.
Khi tôi còn học trường phổ thông, tôi đã có một
thầy giáo rất lập dị, một thầy giáo theo Mô ha mét
giáo - tôi yêu ông ấy. Tôi yêu ông ấy bởi vì ông ấy rất
lập dị; ông ấy có vài ý tưởng kì quái. Chẳng hạn ông
ấy sẽ không cho phép bất kì học sinh nào nói, "Có,
thưa thầy," khi điểm danh. Ông ấy cứ đòi: "Phải nói,
'Hiện diện thưa thầy.'" Chúng tôi hay chọc tức ông ấy
bằng cách nói "Có, thưa thầy," nhưng ông ấy sẽ
không cho phép điều đó. Chừng nào bạn chưa nói
"Hiện diện thưa thầy," thì ông ấy sẽ không cho phép
bạn vào lớp. Ông ấy sẽ bắt bạn phải đứng ở ngoài.
Bây giờ, điều là là kì lạ. Bạn nói "Có thưa thầy"
hay bạn nói "Hiện diện thưa thầy" thì có thành vấn đề
gì. Nhưng tôi bắt đầu cảm thấy rằng ông ấy có điều gì
đó trong nó, và tôi bắt đầu suy ngẫm về nó. Và bất kì
khi nào ông ấy gọi tên tôi, thì tôi đều nói "Hiện diện
thưa thầy," và tôi không chỉ nói điều đó - tôi còn cảm
thấy rằng "Mình chỉ hiện diện, nhận biết, tỉnh táo." Và
tôi có những khoảnh khắc đẹp; chỉ nửa phút. Tôi trở
nên hiện diện tới mức cả lớp biến mất, tới mức thầy
giáo biến mất. Ông ấy cũng trở nên nhận biết về điều
đó.
Một hôm ông ấy gọi tôi lại; ông ấy nói, "Em làm
gì vậy? Em đang làm gì? Bởi vì khi em nói 'Hiện diện
thưa thầy' thì tôi thấy một sự thay đổi bất thần trên
khuôn mặt em, mắt em ngây ra. Em định giở trò gì ra
với tôi thế?" Bởi vì ở trường mọi người đều biết rằng
trước khi tôi vào trường, nếu đứa bé nào đó mà bị gọi
lên phòng hiệu trưởng thì đứa đó gặp rắc rối. Khi tôi vào trường, lời quả quyết đó đã phải thay đổi. Bất kì
khi nào tôi bị gọi vào phòng hiệu trưởng, thì cả
trường đều biết: "Thầy hiệu trưởng gặp rắc rối rồi!"
Cho nên ông ấy nói, "Cái gì! Em đang tạo ra rắc
rối gì vậy? Và tôi cảm thấy rất khó xử khi em nói
'Hiện diện thưa thầy.' Còn em thay đổi quá nhiều, cứ
dường như em được đem vào một thế giới khác. Em
làm đích xác cái gì vậy? Em làm tôi lúng túng. Nếu
em còn tiếp tục làm điều này, thế thì tôi sẽ cho phép
em nói 'Có, thưa thầy.'"
Tôi nói, "Bây giờ thì điều ấy cũng chẳng tạo ra
mấy khác biệt - em đã học được nó rồi. Và em sẽ
dùng nó trong cả đời mình. Và em cám ơn thầy rằng
thầy đã nhất quyết đòi như thế. Từ 'hiện diện' đã mở
ra một cánh cửa."
Thử điều đó mà xem! Đang bước đi trên đường,
bỗng nhiên trở nên hiện diện. Chỉ nói với thượng đế
không biết nào đó "Hiện diện thưa ngài," và thực sự
hiện diện đi; chỉ trở thành ngọn lửa của nhận biết. Và
bỗng nhiên bạn sẽ thấy mình không trong thế giới
này: bạn đã trở thành đoá hoa sen. Bùn không thể nào
dính vào bạn được. Bạn trở thành không thể động
chạm tới được, bạn trở thành cái gì đó của cõi bên kia,
không thể làm hư hỏng được.
Phật nói: Nếu ông phải nhìn, nếu ông phải nói,
thậm chí nếu ông phải chạm, thế thì hiện diện, nhớ
lấy, lưu tâm, rằng ông là kẻ hành khất, rằng ông là
nhận biết thuần khiết.
Và ông ấy nói:
'Người già ta sẽ đối xử như mẹ mình...'
Bạn đã bao giờ nhìn vào tâm lí của con người
chưa? Bạn có bao giờ có thể nghĩ tới chuyện làm tình
với mẹ mình không? Ngay cả việc nghĩ cũng là không
thể được. Một cái gì đó bỗng nhiên cắt bỏ đi toàn bộ ý
tưởng này. Toàn bộ ý tưởng này dường như xấu xí -
làm tình với mẹ mình sao? hay làm tình với chị mình
sao? Toàn bộ vấn đề dường như không thể được,
không thể quan niệm nổi. Nhưng chị bạn cũng là đàn
bà như chị của bất kì ai khác. Ai đó khác sẽ yêu chị
bạn - nhất định là như vậy - nhưng bạn không bao giờ
yêu chị mình cả. Ai đi yêu chị của riêng mình?
Khoảnh khắc bạn nói 'chị' thì một khoảng cách nào đó
phát sinh. Thế thì việc lại gần dục trở thành không thể
được. Chính từ này vận hành như một điều kiện - bạn
đã được huấn luyện. Từ còn thời thơ ấu bạn đã được
huấn luyện; điều đó đã được lặp đi lặp lại thường
xuyên và nhiều đến mức mối quan hệ giữa chị và anh
là mối quan hệ thiêng liêng, đến mức nghĩ tới dục là
điều không thể nghĩ tới được.
Phật nói: Người đã trở thành sư thì phải tạo ra, ít
nhất từ lúc đầu, những rào chắn này, để cho người đó
không trượt theo những thói quen cũ. Và ông ấy phải
là nhà tâm lí vĩ đại, ông ấy phải đã biết tới luật của
huấn luyện. Ông ấy phải đã biết bất kì cái gì Pavlov
đã biết trong thời hiện đại; ông ấy phải đã biết mọi
điều về phản xạ có điều kiện. Đấy là phản xạ có điều
kiện: khoảnh khắc bạn nói tới 'chị', cái gì đó đơn giản
biến mất. Dục trở thành không liên quan. Bạn có thể
gọi ai đó là 'chị' và dục trở thành không tồn tại.
Phật nói:
Này các sư, các ông không nên nhìn đàn bà.
(Nếu các ông phải nhìn họ), hãm bớt việc nói
với họ. (Nếu các ông phải nói), các ông nên suy
nghĩ theo tinh thần đúng: 'Ta bây giờ là kẻ hành
khất vô gia cư. Trong thế giới tội lỗi này tự ta
phải cư xử như đoá hoa sen có sự thuần khiết
không bị ô nhiễm bởi bùn. Người già ta sẽ đối
xử như mẹ mình; người lớn hơn thì như chị
mình, người trẻ hơn như em gái mình; và bé gái
như con gái mình.' Và trong tất cả những điều
này các ông phải không nuôi dưỡng những ý
nghĩ xấu, mà nghĩ về giải thoát.
Phật nói:
"Những người bước đi trong đạo phải tránh dục
vọng như những người mang cỏ khô tránh gần
lửa."
Điểm đạo cho thanh niên là điểm đạo cho ai đó
đang mang rơm - người đó phải tránh lửa.
Bây giờ, cố hiểu đi. Những lời đơn giản này lại
không đơn giản - chúng có nhiều chiều sâu và nhiều
tầng.
Thứ nhất: chúng dành cho các sư, không cho
người thường. "Này các sư," Phật nói. Từ 'sư' là rất
hay; nó có nghĩa là người đã quyết định sống một
mình. Sư - monk, chính từ này, có nghĩa là cô độc.
Những từ như 'monopoly - độc quyền', 'monogamy -
độc vợ độc chồng', đều có cùng gốc. 'Độc vợ độc
chồng' nghĩa là một vợ một chồng; 'độc quyền' nghĩa
là quyền lực của một người; 'monastery - tu viện'
nghĩa là nơi các sư sống, những người đã quyết định
sống một mình.
Thông thường, bạn đi tìm người khác. Sư là người
đã quyết định rằng việc tìm kiếm người khác là vô
tích sự, người đã quyết định ở một mình. Người đó đã
tìm kiếm đủ trong quan hệ, nhưng cái mà người đó
tìm thì người đó lại không thể tìm thấy nó ở đó. Thất
vọng là điều duy nhất thu được. Người đó đã thất bại -
người đó đã thử, nhưng vô vọng. Bây giờ người đó
quyết định, "Thử một mình vậy. Nếu mình không thể
hạnh phúc trong mối quan hệ, thế thì để mình ra ngoài
quan hệ, để mình lọt ra ngoài cấu trúc xã hội. Mình sẽ
cố gắng bây giờ để ở một mình. Mình đã thử bên
ngoài, bây giờ mình thử bên trong. Có thể là điều
mình mong muốn lại có đó."
Làm sư nghĩa là một quyết định rằng "Tình yêu
đã thất bại, mối quan hệ đã thất bại, xã hội đã thất bại,
bây giờ mình sẽ thử thiền, bây giờ mình sẽ thử cốt lõi
bên trong nhất của mình. Bây giờ mình định sống với
thế giới duy nhất của mình, thế giới duy nhất có đó.
Mình sẽ nhắm mắt lại và vẫn còn trong bản thân
mình." Làm sư là một quyết định lớn lao. Con đường
của sư là con đường của đơn độc, cô đơn.
Ngày nọ hay ngày kia, mọi người đều đi tới cảm
giác đó - rằng mối quan hệ đã thất bại. Bạn có thể
không còn đủ dũng cảm để dứt bỏ nó - đấy là chuyện
khác. Hay bạn có thể không đủ thông minh - đó lại là
vấn đề khác. Dũng cảm lớn là cần; thậm chí một chút táo tợn trơ tráo, điều người Do Thái gọi là táo tợn trơ
tráo, ngay cả điều đó cũng là cần thiết. Không chỉ
chút ít dũng cảm, mà chút ít liều lĩnh dám làm - bằng
không người ta không thể thoát ra khỏi hình mẫu cũ;
cái quen thuộc lại quen thuộc thế. Và cái quen thuộc,
có thể nó không thoải mái, nhưng dầu thế nó vẫn là
quen thuộc; người ta đã trở thành có thói quen với nó.
Mọi người hút thuốc đều biết rõ rằng lao phổi có
đó, biết rõ rằng ung thư đang lại gần - họ cứ ho, cứ
đau, và cứ hỏi cách loại bỏ nó. Bây giờ không có hài
lòng trong nó, nhưng dầu vậy họ vẫn không thể bỏ
được nó - chỉ thói quen cũ, chỉ thói quen máy móc.
Họ là những người không thông minh. Khi bạn hỏi
cách bỏ thuốc lá, bạn đang tuyên bố bạn là kẻ ngu
xuẩn. Bạn không có thông minh nào, bạn không có
dũng cảm nào để chuyển vào một hình mẫu mới của
cuộc sống. Vâng, một chút ít táo tợn trơ tráo sẽ là tốt.
Để tôi giải thích điều đó cho bạn, táo tợn trơ tráo là gì.
Một người vào ngân hàng với một khẩu súng.
Hắn ta buộc viên thủ quĩ phải đưa cho hắn $50,000.
Tất nhiên, không có chọn lựa nào cho người thủ quĩ
bởi vì người này đang đứng đó và hắn nói, "Đưa ngay
nó cho tao, bằng không sẵn sàng chết đi!"
Ông ta đưa cho hắn $50,000. Hắn đi sang cửa sổ
kế bên và cố gắng mở tài khoản bằng số tiền này.
Đây là táo tợn trơ tráo!
Hoặc còn có câu chuyện hay hơn.
Một người đã giết chết bố và mẹ mình, bị bắt quả
tang, và chống án xin khoan hồng. Và khi quan toà
nói, "Khoan hồng sao, cho anh sao? Lí do của anh là
gì?" Anh ta nói, "Bây giờ tôi là đứa con côi."
Đây là táo tợn trơ tráo!
Dũng cảm là cần thiết, dũng cảm lớn là cần thiết.
Và mang tính tôn giáo thì gần như là dũng cảm điên
cuồng. Bằng không, có hàng triệu thói quen; người ta
bị vướng mắc hoàn toàn. Không phải là bạn có một
xiềng xích trên thân thể mình - hàng triệu xiềng xích.
Và mọi sự trở nên ngày một phức tạp hơn bởi vì bạn
đã trang điểm cho các xiềng xích đó và bạn cho rằng
chúng là đồ trang sức. Trong thực tế, bạn đã làm
chúng thành vàng và chúng dường như có giá trị. Bạn
không nghĩ chúng là xiềng xích. Nhà tù bạn đã trang
hoàng quá lâu và đẹp đến mức bạn đã quên mất rằng
nó là nhà tù, bạn cho rằng nó là nhà của mình.
Một ngày nhất định sẽ tới trong cuộc sống của
mọi người khi người ta hiểu ra rằng "Mọi điều mình
cố gắng đều đã thất bại." Dũng cảm là cần thiết để
nhận ra rằng "Mình đã hoàn toàn thất bại." Để tôi
nhắc lại điều đó: chỉ người dũng cảm mới có thể chấp
nhận được rằng "Mình đã thất bại hoàn toàn." Kẻ hèn
nhát bao giờ cũng cứ hợp lí hoá. Họ nói, "Có thể
chúng ta đã thất bại trong lần này, nhưng chúng ta sẽ
thử lần khác. Thêm một lần nữa," họ nói, "thế rồi
chúng ta kết thúc. Thêm một cuộc hôn nhân nữa, thế
rồi chúng ta kết thúc."
Đó là điều các nhà tâm lí gọi là tâm lí con bạc.
Người đó cứ thua mãi, nhưng người đó nghĩ, "Thêm
một lần nữa... may ra lần này mình sẽ thắng." Nếu
người đó bắt đầu thắng, thì thế nữa người đó cũng không thể rời đi được, bởi vì người đó nghĩ, "Bây giờ
mình đang thắng. Bây giờ mình đang gặp vận may,
bây giờ Thượng đế đang phù hộ, số phận đang hên -
mình không nên bỏ lỡ cơ hội này. Liều một lần nữa
xem sao...."
Nếu người đó thua, người đó vẫn cứ chơi. Nếu
người đó thắng, người đó vẫn cứ chơi. Và kết quả
cuối cùng bao giờ cũng là thất bại. Dù bạn thắng hay
thua thì kết quả cuối cùng bao giờ cũng là thất bại. Dù
bạn thắng hay thua ở giữa thì cũng chẳng có nghĩa gì:
thất bại chung cuộc vẫn tới trong tay bạn.
Dũng cảm là cần thiết để thừa nhận rằng "Mình
đã thất bại." Sư là người đã nhận ra sự kiện rằng "mọi
cách sống của mình đều đã thất bại," rằng "mọi ý
tưởng của mình đều đã thất bại," rằng "tâm trí mình
đã chứng tỏ bất lực. Bây giờ mình định thay đổi cơ
bản trong cuộc sống của mình. Mình định đem lại
biến đổi triệt để. Mình sẽ quay vào trong." Việc quay
vào trong này làm người ta thành sư.
Sư là người nổi dậy. Người đó hoàn toàn vứt bỏ
xã hội, mối quan hệ.
Phật nói: Ông có thể quay lại xã hội tại giai đoạn
thứ ba, khi ông là một kim cương tử - vajrayanist, khi
ông đã tới giai đoạn thứ ba của việc nở hoa - nhưng
không trước đó.
Cho nên nhớ lấy, những lời này không được thốt
ra cho người chủ gia đình. Những lời này không được
thốt ra cho những người vẫn còn trong thế giới và vẫn
đang mơ. Những lời này được thốt ra cho một nhóm
đặc biệt những người đã vứt bỏ thế giới, và người đã
quyết định tìm kiếm bên trong, khám phá linh hồn
riêng của mình. Họ đã khám phá thân thể người khác
- bởi vì khi có liên quan tới người khác thì bạn chỉ có
thể khám phá thân thể; bạn không thể đi sâu hơn điều
đó. Những người này đã quay lưng lại điều đó. Bây
giờ họ đang cố gắng khám phá trái tim của mình, họ
đang cố gắng khám phá cái ngã chứng kiến siêu việt
của mình.
"Này các sư, các ông không nên nhìn đàn bà."
Chớ nhìn đàn bà! Bạn sẽ ngạc: Phật hay nói với
các sư của mình rằng ngay cả trong mơ lời kinh này
cũng phải được tuân thủ - ngay cả trong mơ bạn cũng
phải vẫn còn tỉnh táo thế!
Lời kinh này là lời kinh của nhận biết. Sự việc
thực xảy ra theo cách này: một trong những đại đệ tử
của Phật, Ananda, đi sang một thành phố khác để
thuyết giảng. Ông ấy hỏi Phật, "Bạch Phật, nếu tôi
gặp đàn bà trên đường, tôi nên xử sự thế nào?" Đây là
câu chuyện về lời kinh này được sinh ra.
Phật nói, "Ông không nên nhìn đàn bà. Ông nhắm
mắt lại. Ông tránh đi" - bởi vì con mắt là tiếp xúc đầu
tiên với người khác. Khi bạn nhìn người đàn bà hay
khi bạn nhìn người đàn ông, bạn chạm vào thân thể
người khác bằng mắt của mình. Con mắt có việc
chạm riêng của nó.
Đó là lí do tại sao người ta không muốn bạn nhìn
chằm chằm vào ai đó. Nếu bạn nhìn thế, điều đó chỉ
ra bạn không văn minh, không lịch sự. Có giới hạn
thời gian nào đó: ba giây bạn có thể nhìn; điều đó là được phép. Nhưng nhiều hơn thế có nghĩa là bạn
không văn minh, không lịch sự, không lịch thiệp. Nếu
bạn nhìn vào người đàn bà trong ba giây thì được; bên
ngoài điều đó người đàn bà này sẽ bắt đầu cảm thấy
không thoải mái. Và nếu bạn cứ nhìn, thì cô ấy sẽ báo
với cảnh sát, hay cô ấy sẽ bắt đầu la lối hay cô ấy sẽ
làm điều gì đó. Bởi vì việc nhìn không chỉ là việc
nhìn - mắt chạm vào; không chỉ là việc chạm, có
những cách để xuyên thấu vào thân thể người khác
bằng mắt. Mắt có thể vận hành như dao. Và mắt có
thể mang tính thèm khát, thế thì người khác cảm thấy
bạn đã thu cô ấy hay anh ấy về một đối tượng của sự
thèm khát - và bạn là ai mà lại thu người khác lại?
Đây là xúc phạm.
Trong tiếng Hindu chúng ta có một từ rất hay nói
về người như vậy, chúng ta gọi người đó là luchcha.
Luchcha nghĩa là người cứ nhìn chằm chằm. Luchcha
bắt nguồn từ gốc tiếng Phạn lochan. Lochan nghĩa là
mắt. Luchcha nghĩa là người cứ nhìn trừng trừng vào
bạn, nhìn chằm chằm vào bạn, và người có cái nhìn
trở thành sắc như dao, người có cái nhìn trở thành
thèm khát, người có cái nhìn trở thành bạo hành;
người dùng mắt mình cứ như là mắt là cơ quan dục -
người đó là một luchcha.
"...Ông không nên nhìn đàn bà". Khi Phật nói
điều này, ông ấy đang nói bạn không nên nhìn chằm
chằm. Tất nhiên, khi bạn bước đi trên đường trong
thành phố, đôi khi bạn có thể phải nhìn đàn bà -
nhưng điều đó không phải là vấn đề. Bạn không nên
nhìn: bạn không nên thử nhìn; không nên có nỗ lực có
chủ ý nào để nhìn đàn bà; điều đó không nên có chủ
ý. Bạn chỉ đi qua.
Phật hay nói với đệ tử của mình: Các ông không
nên nhìn, thực tế, quá một mét phía trước. Mắt nên
vẫn còn chỉ nhìn vào quãng một mét phía trước -
nhiều hơn là vô dụng, nhiều hơn là không cần thiết, là
phí hoài năng lượng. Chỉ bước đi im lặng, nhìn quãng
một mét phía trước; thế là đủ.
Và đừng nhìn chằm chằm, bởi vì việc nhìn chằm
chằm đơn giản chỉ ra rằng sâu bên dưới thèm khát
đang sôi sục. Và một khi bạn nhìn cái gì đó, thì ngay
lập tức ham muốn nảy sinh. Nếu bạn không nhìn, ham
muốn không nảy sinh. Bạn đang bước đi trên đường;
bạn không nghĩ tới kim cương, trong nhiều năm bạn
có thể đã không nghĩ tới nó, và bỗng nhiên bạn thấy
viên kim cương ở đó cạnh đường đang đợi bạn. Bỗng
nhiên nó đập vào mắt bạn - ham muốn nảy sinh. Bạn
nhìn quanh: Có ai thấy hay không? Bạn đã trở thành
tên trộm. Và bạn đã không nghĩ tới kim cương; không
có ham muốn chút nào. Chỉ mắt tiếp xúc và ham
muốn đã nảy sinh từ vô thức. Nó phải đã ở trong vô
thức, bằng không nó không thể nảy sinh được.
Phật nói: Ông biết rõ, vô thức của ông đầy những
bản năng dục, cho nên tốt hơn cả là đừng nhìn chằm
chằm; bằng không điều đang trong vô thức sẽ cứ
khuấy động lên mãi. Và cái cứ khuấy động đi khuấy
động lại thì lại được làm mạnh thêm. Cái cứ khuấy
động đi khuấy động lại và không bao giờ cho phép
nghỉ ngơi và biến mất thì lại trở nên mạnh hơn. Và sư
là người đã quyết định vứt bỏ mối quan hệ.
"...Ông không nên nhìn đàn bà". Tương truyền
Ananda đã hỏi, "Nhưng nếu tình huống nảy sinh mà
người ta phải nhìn đàn bà, thì sao?" Cho nên Phật nói: "(Nếu ông phải nhìn họ),
hãm bớt việc nói với họ."
Bởi vì nếu bạn không nói với đàn bà, bạn không
thể có quan hệ với cô ấy được. Mối quan hệ nảy sinh
qua việc nói. Trao đổi nảy sinh qua việc nói. Bạn có
thể ngồi bên cạnh một người đàn bà hàng giờ, và nếu
bạn không nói gì thì cũng chẳng có cây cầu nào; bạn
vẫn xa vời như vì sao vậy. Bạn có thể ngồi bên cạnh,
thậm chí thân thể bạn chạm nhau, nhưng nếu bạn mà
không nói thì không có cây cầu, các cá tính của bạn
vẫn còn xa nhau.
Bạn có thể thấy trong chuyến tàu chở người đi vé
tháng biết bao nhiêu người tụ tập đông đúc trong toa,
mọi người đều chạm vào thân thể nhau, nhưng chẳng
ai nói cả. Họ vẫn xa nhau. Một khi bạn nói, khoảng
cách biến mất; lời đem các bạn lại với nhau.
Một nhân vật nhút nhát để ý tới một cô gái tóc
hung cắt ngắn ngồi một mình ngay cạnh anh ta tại
quán rượu. Anh ta thu hết can đảm và nâng cốc mời
cô ấy. Cô ấy gật đầu cám ơn. Anh ta lặp lại cử chỉ đó
sáu lần. Cuối cùng, những cốc rượu trong anh ta đã
nói hết và anh ta ráng hết sức thu lấy mọi can đảm và
lẩm bẩm, "Em có bao giờ làm tình với người lạ
không?"
"Này," cô ấy mỉm cười, "Em chưa bao giờ làm
điều đó trước đây - nhưng em nghĩ anh đã nói với em
về điều đó - anh láu lỉnh, con quỉ bạc, anh ấy."
Bây giờ, anh ta còn nói chưa nhiều - chỉ mỗi một
câu.... Thậm chí một cử chỉ trao đổi cũng có thể tạo ra
mối quan hệ. Nếu bạn không nói thì bạn vẫn còn tách
biệt. Đó là lí do tại sao với mọi người, nếu bạn ngồi
im lặng, điều đó chỉ ra cái gì đó đã đi sai. Nếu chồng
im lặng và vợ im lặng, thế thì dường như cái gì đó đã
đi sai. Điều đó nghĩa là việc trao đổi đã bị phá vỡ, cây
cầu đã bị phá đổ. Khi bạn cười và nói, có cây cầu, có
trao đổi.
Con vật có dục nhưng không có dâm dục. Con
người có dục thêm cả dâm dục. Dục mang tính vật lí,
dâm dục mang tính tâm trí - và khi bạn nói, việc nói
của bạn có thể mang tính dâm dục. Con vật có dục, đó
là hành động sinh lí. Chúng không nói, chúng không
có ngôn ngữ nào; nhưng con người có ngôn ngữ, và
ngôn ngữ là một trong những công cụ mạnh nhất
trong tay con người. Các bạn trao đổi qua nó, các bạn
quan hệ qua nó. Bạn cám dỗ qua nó, bạn sỉ nhục qua
lời; bạn bầy tỏ tình yêu qua lời, bạn bầy tỏ ghét bỏ
qua lời. Bạn xua đuổi hay hấp dẫn qua lời mình.
Phật biết rằng lời mang rất nhiều tiềm năng.
Trong Kinh Thánh họ nói: "Ban đầu là Lời" - có
thể nó là vậy hoặc không - nhưng ngay lúc ban đầu
của mọi quan hệ đều có lời. Có thể lúc bắt đầu của thế
giới nó là vậy, có thể không, nhưng trong mọi quan hệ
- quan hệ đều bắt đầu bằng lời. Bạn có thể bắt đầu bất
kì quan hệ nào mà không bằng lời được không? Điều
đó sẽ rất khó, rất, rất khó. Im lặng sẽ bao quanh bạn
như bức thành luỹ.
Cho nên Phật nói: Nếu ông phải nhìn họ.... Nếu
tình huống nào đó có đó, chẳng hạn, một sư đang đi qua và có một tai nạn và một chiếc xe bò kéo bị đổ
bên đường trong cái hố và một người đàn bà có đó, bị
thương, gẫy xương, sư đó phải làm gì? Ông ta cứ đi
mà không giúp đỡ sao? Không, từ bi là cần thiết. Phật
nói: Giúp đỡ nhưng đừng nói, nhìn nhưng đừng nói.
Ananda hỏi, "Nhưng có thể có những tình huống
mà người ta phải nói."
(Nếu các ông phải nhìn họ), hãm bớt việc nói
với họ. (Nếu các ông phải nói), các ông nên suy
nghĩ theo tinh thần đúng: 'Ta bây giờ là kẻ hành
khất vô gia cư...
Đừng bao giờ quên điều này, rằng ông đã rơi ra
ngoài mối quan hệ. Thói quen cũ còn mạnh. Lực hút
của quá khứ còn mạnh. Cho nên nhớ rằng ông là kẻ
hành khất, rằng ông là sư, rằng ông là khất sĩ.
'Trong thế giới tội lỗi này tự ta phải cư xử như
đoá hoa sen có sự thuần khiết không bị ô nhiễm
bởi bùn.'
Cho nên Phật nói: Nếu các ông phải nhìn, nếu các
ông phải nói, nếu các ông phải chạm thì được thôi,
nhưng nhớ một điều, rằng các ông nên vẫn còn như
bông sen, vươn lên trên bùn - các ông phải vẫn còn
nhận biết. Nhận biết của các ông là chỗ trú ngụ duy
nhất của các ông.
Bạn có quan sát không? Bất kì khi nào bạn nhận
biết, bạn đều một mình. Bất kì khi nào bạn nhận biết,
bạn đều cắt bỏ toàn bộ thế giới. Bạn có thể ở bãi chợ,
nhưng bãi chợ biến mất. Bạn có thể trong cửa hàng,
trong xưởng máy, trong văn phòng - nếu bạn nhận
biết, bỗng nhiên bạn một mình.
Khi tôi còn học trường phổ thông, tôi đã có một
thầy giáo rất lập dị, một thầy giáo theo Mô ha mét
giáo - tôi yêu ông ấy. Tôi yêu ông ấy bởi vì ông ấy rất
lập dị; ông ấy có vài ý tưởng kì quái. Chẳng hạn ông
ấy sẽ không cho phép bất kì học sinh nào nói, "Có,
thưa thầy," khi điểm danh. Ông ấy cứ đòi: "Phải nói,
'Hiện diện thưa thầy.'" Chúng tôi hay chọc tức ông ấy
bằng cách nói "Có, thưa thầy," nhưng ông ấy sẽ
không cho phép điều đó. Chừng nào bạn chưa nói
"Hiện diện thưa thầy," thì ông ấy sẽ không cho phép
bạn vào lớp. Ông ấy sẽ bắt bạn phải đứng ở ngoài.
Bây giờ, điều là là kì lạ. Bạn nói "Có thưa thầy"
hay bạn nói "Hiện diện thưa thầy" thì có thành vấn đề
gì. Nhưng tôi bắt đầu cảm thấy rằng ông ấy có điều gì
đó trong nó, và tôi bắt đầu suy ngẫm về nó. Và bất kì
khi nào ông ấy gọi tên tôi, thì tôi đều nói "Hiện diện
thưa thầy," và tôi không chỉ nói điều đó - tôi còn cảm
thấy rằng "Mình chỉ hiện diện, nhận biết, tỉnh táo." Và
tôi có những khoảnh khắc đẹp; chỉ nửa phút. Tôi trở
nên hiện diện tới mức cả lớp biến mất, tới mức thầy
giáo biến mất. Ông ấy cũng trở nên nhận biết về điều
đó.
Một hôm ông ấy gọi tôi lại; ông ấy nói, "Em làm
gì vậy? Em đang làm gì? Bởi vì khi em nói 'Hiện diện
thưa thầy' thì tôi thấy một sự thay đổi bất thần trên
khuôn mặt em, mắt em ngây ra. Em định giở trò gì ra
với tôi thế?" Bởi vì ở trường mọi người đều biết rằng
trước khi tôi vào trường, nếu đứa bé nào đó mà bị gọi
lên phòng hiệu trưởng thì đứa đó gặp rắc rối. Khi tôi vào trường, lời quả quyết đó đã phải thay đổi. Bất kì
khi nào tôi bị gọi vào phòng hiệu trưởng, thì cả
trường đều biết: "Thầy hiệu trưởng gặp rắc rối rồi!"
Cho nên ông ấy nói, "Cái gì! Em đang tạo ra rắc
rối gì vậy? Và tôi cảm thấy rất khó xử khi em nói
'Hiện diện thưa thầy.' Còn em thay đổi quá nhiều, cứ
dường như em được đem vào một thế giới khác. Em
làm đích xác cái gì vậy? Em làm tôi lúng túng. Nếu
em còn tiếp tục làm điều này, thế thì tôi sẽ cho phép
em nói 'Có, thưa thầy.'"
Tôi nói, "Bây giờ thì điều ấy cũng chẳng tạo ra
mấy khác biệt - em đã học được nó rồi. Và em sẽ
dùng nó trong cả đời mình. Và em cám ơn thầy rằng
thầy đã nhất quyết đòi như thế. Từ 'hiện diện' đã mở
ra một cánh cửa."
Thử điều đó mà xem! Đang bước đi trên đường,
bỗng nhiên trở nên hiện diện. Chỉ nói với thượng đế
không biết nào đó "Hiện diện thưa ngài," và thực sự
hiện diện đi; chỉ trở thành ngọn lửa của nhận biết. Và
bỗng nhiên bạn sẽ thấy mình không trong thế giới
này: bạn đã trở thành đoá hoa sen. Bùn không thể nào
dính vào bạn được. Bạn trở thành không thể động
chạm tới được, bạn trở thành cái gì đó của cõi bên kia,
không thể làm hư hỏng được.
Phật nói: Nếu ông phải nhìn, nếu ông phải nói,
thậm chí nếu ông phải chạm, thế thì hiện diện, nhớ
lấy, lưu tâm, rằng ông là kẻ hành khất, rằng ông là
nhận biết thuần khiết.
Và ông ấy nói:
'Người già ta sẽ đối xử như mẹ mình...'
Bạn đã bao giờ nhìn vào tâm lí của con người
chưa? Bạn có bao giờ có thể nghĩ tới chuyện làm tình
với mẹ mình không? Ngay cả việc nghĩ cũng là không
thể được. Một cái gì đó bỗng nhiên cắt bỏ đi toàn bộ ý
tưởng này. Toàn bộ ý tưởng này dường như xấu xí -
làm tình với mẹ mình sao? hay làm tình với chị mình
sao? Toàn bộ vấn đề dường như không thể được,
không thể quan niệm nổi. Nhưng chị bạn cũng là đàn
bà như chị của bất kì ai khác. Ai đó khác sẽ yêu chị
bạn - nhất định là như vậy - nhưng bạn không bao giờ
yêu chị mình cả. Ai đi yêu chị của riêng mình?
Khoảnh khắc bạn nói 'chị' thì một khoảng cách nào đó
phát sinh. Thế thì việc lại gần dục trở thành không thể
được. Chính từ này vận hành như một điều kiện - bạn
đã được huấn luyện. Từ còn thời thơ ấu bạn đã được
huấn luyện; điều đó đã được lặp đi lặp lại thường
xuyên và nhiều đến mức mối quan hệ giữa chị và anh
là mối quan hệ thiêng liêng, đến mức nghĩ tới dục là
điều không thể nghĩ tới được.
Phật nói: Người đã trở thành sư thì phải tạo ra, ít
nhất từ lúc đầu, những rào chắn này, để cho người đó
không trượt theo những thói quen cũ. Và ông ấy phải
là nhà tâm lí vĩ đại, ông ấy phải đã biết tới luật của
huấn luyện. Ông ấy phải đã biết bất kì cái gì Pavlov
đã biết trong thời hiện đại; ông ấy phải đã biết mọi
điều về phản xạ có điều kiện. Đấy là phản xạ có điều
kiện: khoảnh khắc bạn nói tới 'chị', cái gì đó đơn giản
biến mất. Dục trở thành không liên quan. Bạn có thể
gọi ai đó là 'chị' và dục trở thành không tồn tại.
Phật nói:
'Người già ta sẽ đối xử như mẹ mình; người lớn
hơn thì như chị mình, người trẻ hơn như em gái
mình; và bé gái như con gái mình.' Và trong tất
cả những điều này các ông phải không nuôi
dưỡng những ý nghĩ xấu, mà nghĩ về giải thoát.
Và các ông lấy từng tình huống này như thách
thức cho nhận biết của các ông, như thách thức mà
các ông phải làm việc để xuyên thấu tới giải thoát của
các ông.
Phật nói:
"Những người bước đi trong đạo phải tránh dục
vọng như những người mang cỏ khô tránh gần
lửa."
Đây là bước thứ nhất. Bước thứ hai: bạn được
phép yêu - bởi vì thói quen cũ đã bị phá vỡ, bây giờ
không có nỗi sợ. Tại bước thứ ba bạn được hoàn toàn
tự do khỏi mọi kỉ luật, bởi vì bây giờ không có nhu
cầu nghĩ rằng "người đàn bà này là mẹ mình, hay
người đàn bà này là chị mình."
Tại bước thứ ba, bước của kim cương thừa, bạn
đã đi tới tiếp xúc với người đàn bà bên trong của
mình; hấp dẫn của bạn về người đàn bà bên ngoài đã
biến mất. Chính khoảnh khắc bạn đi tới tiếp xúc với
người đàn bà bên trong của mình, bạn đã gặp người
đàn bà hoàn hảo mà mình bao giờ cũng cứ đi tìm
kiếm mãi mà chẳng bao giờ thấy. Bạn đã gặp người
đàn ông bên trong của mình - bạn đã tìm thấy người
đàn ông hoàn chỉnh. Âm và dương, họ đã trở thành
vòng tròn, họ đã gắn với nhau.
Đó là lí thuyết về ardhanarishwar trong huyền
thoại Hindu. Trong Shiva, một nửa là đàn ông và một
nửa là đàn bà. Và Shiva tương truyền được coi là vị
thần vĩ đại nhất - mahadeva. Tất cả các thần khác đều
là thần nhỏ; Shiva là thần vĩ đại. Tại sao ông ấy lại
được gọi là vị thần vĩ đại? Bởi vì ông ấy đã đi tới gặp
người đàn bà bên trong, ông ấy đã trở thành sự thống
nhất tối thượng; đàn bà và đàn ông đã biến mất.
Cùng hiện tượng này đã xảy ra trong vị phật. Bạn
thấy đấy!... cái duyên dáng làm sao bao quanh vị phật,
cái đẹp nữ tính làm sao - và mạnh mẽ thế, quyền uy
thế! Quyền uy tới từ đàn ông còn duyên dáng tới từ
đàn bà. Phật là cả hai: cực kì quyền uy và vậy mà
cũng cực kì mong manh, như đoá hoa; có thể đối diện
với bão tố, sẵn sàng đối diện với cả thế giới, vậy mà
lại cởi mở thế, mỏng manh thế, mềm mại thế, tinh tế
thế - gần như nữ tính.
Nhìn vào khuôn mặt của Phật - nữ tính thế. Tại
Ấn Độ chúng ta thậm chí không đặt râu cằm hay râu
mép lên ông ấy - hừ? - chỉ để biểu lộ rằng khuôn mặt
này đã trở thành hoàn toàn nữ tính. Không phải là ông
ấy không mọc râu, không phải là ông ấy thiếu hooc
môn nào đó, nhưng chúng ta đã không đặt râu vào.
Chúng ta đã không đặt râu vào cho Mahavira, cho hai
mươi bốn tirthankaras, cho Ram, cho Krishna - chúng
ta đã không đặt râu vào. Không phải là tất cả họ đều
thiếu hooc môn; thậm chí có thể một hai người thiếu
hooc môn, nhưng tất cả thì không thể thiếu được - họ phải đều có râu chứ, và họ phải có râu đẹp là đằng
khác, nhưng đấy là một biểu tượng rằng con người
này đã đi tới gặp người đàn bà bên trong, đàn ông và
đàn bà đã trộn vào nhau và hoà nhập và trở thành một.
Đây là ý nghĩa của cái tên mà tôi đã cho những
bài nói này trong hai mươi bốn chương này - Kỉ luật
của Siêu việt. Nó bắt đầu bằng kỉ luật của tiểu thừa,
thế rồi với thảnh thơi của đại thừa, rồi không kỉ luật
của kim cương thừa. Nhưng người ta phải bắt đầu từ
đầu, người ta phải bắt đầu bằng gieo mầm, thế rồi cây
tới, và rồi nở hoa.
'Người già ta sẽ đối xử như mẹ mình; người lớn
hơn thì như chị mình, người trẻ hơn như em gái
mình; và bé gái như con gái mình.' Và trong tất
cả những điều này các ông phải không nuôi
dưỡng những ý nghĩ xấu, mà nghĩ về giải thoát.
Và các ông lấy từng tình huống này như thách
thức cho nhận biết của các ông, như thách thức mà
các ông phải làm việc để xuyên thấu tới giải thoát của
các ông.
Phật nói:
"Những người bước đi trong đạo phải tránh dục
vọng như những người mang cỏ khô tránh gần
lửa."
Đây là bước thứ nhất. Bước thứ hai: bạn được
phép yêu - bởi vì thói quen cũ đã bị phá vỡ, bây giờ
không có nỗi sợ. Tại bước thứ ba bạn được hoàn toàn
tự do khỏi mọi kỉ luật, bởi vì bây giờ không có nhu
cầu nghĩ rằng "người đàn bà này là mẹ mình, hay
người đàn bà này là chị mình."
Tại bước thứ ba, bước của kim cương thừa, bạn
đã đi tới tiếp xúc với người đàn bà bên trong của
mình; hấp dẫn của bạn về người đàn bà bên ngoài đã
biến mất. Chính khoảnh khắc bạn đi tới tiếp xúc với
người đàn bà bên trong của mình, bạn đã gặp người
đàn bà hoàn hảo mà mình bao giờ cũng cứ đi tìm
kiếm mãi mà chẳng bao giờ thấy. Bạn đã gặp người
đàn ông bên trong của mình - bạn đã tìm thấy người
đàn ông hoàn chỉnh. Âm và dương, họ đã trở thành
vòng tròn, họ đã gắn với nhau.
Đó là lí thuyết về ardhanarishwar trong huyền
thoại Hindu. Trong Shiva, một nửa là đàn ông và một
nửa là đàn bà. Và Shiva tương truyền được coi là vị
thần vĩ đại nhất - mahadeva. Tất cả các thần khác đều
là thần nhỏ; Shiva là thần vĩ đại. Tại sao ông ấy lại
được gọi là vị thần vĩ đại? Bởi vì ông ấy đã đi tới gặp
người đàn bà bên trong, ông ấy đã trở thành sự thống
nhất tối thượng; đàn bà và đàn ông đã biến mất.
Cùng hiện tượng này đã xảy ra trong vị phật. Bạn
thấy đấy!... cái duyên dáng làm sao bao quanh vị phật,
cái đẹp nữ tính làm sao - và mạnh mẽ thế, quyền uy
thế! Quyền uy tới từ đàn ông còn duyên dáng tới từ
đàn bà. Phật là cả hai: cực kì quyền uy và vậy mà
cũng cực kì mong manh, như đoá hoa; có thể đối diện
với bão tố, sẵn sàng đối diện với cả thế giới, vậy mà
lại cởi mở thế, mỏng manh thế, mềm mại thế, tinh tế
thế - gần như nữ tính.
Nhìn vào khuôn mặt của Phật - nữ tính thế. Tại
Ấn Độ chúng ta thậm chí không đặt râu cằm hay râu
mép lên ông ấy - hừ? - chỉ để biểu lộ rằng khuôn mặt
này đã trở thành hoàn toàn nữ tính. Không phải là ông
ấy không mọc râu, không phải là ông ấy thiếu hooc
môn nào đó, nhưng chúng ta đã không đặt râu vào.
Chúng ta đã không đặt râu vào cho Mahavira, cho hai
mươi bốn tirthankaras, cho Ram, cho Krishna - chúng
ta đã không đặt râu vào. Không phải là tất cả họ đều
thiếu hooc môn; thậm chí có thể một hai người thiếu
hooc môn, nhưng tất cả thì không thể thiếu được - họ phải đều có râu chứ, và họ phải có râu đẹp là đằng
khác, nhưng đấy là một biểu tượng rằng con người
này đã đi tới gặp người đàn bà bên trong, đàn ông và
đàn bà đã trộn vào nhau và hoà nhập và trở thành một.
Đây là ý nghĩa của cái tên mà tôi đã cho những
bài nói này trong hai mươi bốn chương này - Kỉ luật
của Siêu việt. Nó bắt đầu bằng kỉ luật của tiểu thừa,
thế rồi với thảnh thơi của đại thừa, rồi không kỉ luật
của kim cương thừa. Nhưng người ta phải bắt đầu từ
đầu, người ta phải bắt đầu bằng gieo mầm, thế rồi cây
tới, và rồi nở hoa.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét